Welkom op de Landgoedpicknick

V OO

L A A I SPEC R U VOO

RD

50%

korTing

E 2013

•

ERMERS H C •

KJ

BES

Welkom op de Landgoedpicknick EEL B O E

50% korTi mede ge ng lijk gema op enTrmoee prijS akt door: Terra Maris Museum vo ki elor opnatu landschap Duinvlijketsn w.ur zhenl/v weg 6,ww oo Oostkal.n pelle,rdeel T: 0118 58 2620

Toegang Veel Voor % korTing deel V5o0o r u alS beSc Natuurmus h e r mSpeoorrlaan 43eu4,mTiBrlbabant Als bescherm er van het Zu50% urg id-Ho aa T: 013 535393 llands Land ordelen. On schap bie korTi den we u5ee ze relatng ies maken de n ze extra’s mo gelijk.

3 | 2013

ntal leuke vo

Goed nieuws over Koeneschans en Ommeloop | 3 Zuid-Hollandse beesten zien: purperreiger & zeehond & bever | Wordt u ook molenvrijwilliger? | Zonnedauw vreet juffer | Uitwaaien in topnatuur van Voorne tot Maasvlakte

U een kans... Zij een kans!

Ook het Zuid-Hollands Landschap deelt in de opbrengst van de loterij en kan hiermee de natuur en het landschap in Zuid-Holland nog beter beschermen.

Door bijvoorbeeld het in kaart brengen van in het wild levende zoogdieren, waaronder eekhoorns, otters, konijnen en reeën. Zo is er meer kennis beschikbaar over hun leefgebied.

Meedoen is eenvoudig,

Naast het steunen van goede doelen maken deelnemers van de Postcode Loterij kans op grote prijzen. Zoals elke maand miljoenenprijzen die kunnen oplopen tot 48,9 miljoen euro.

speelt u al mee.

De Postcode Loterij helpt!

bel 0900-300 1500 (10 cpm) of meld u aan via internet: www.postcodeloterij.nl. Voor maar € 11,50 per lot Alvast hartelijk dank voor uw deelname.

Foto: Ree, Menno Schaefer

De Nationale Postcode Loterij is de grootste goededoelenloterij van Nederland. Sinds 1989 werd er ruim 3,8 miljard euro geschonken aan 89 organisaties die zich inzetten voor de bescherming van mens en natuur.

Social Media

Inhoudsopgave

Vind ons op Facebook, Twitter en YouTube

4 Onze Landgoedpicknick 6 Veldnieuws 8 Beesten: de Grote Drie 10 Dunea

www.zhl.nl/volg-ons Leuke nieuwtjes, activiteitentips, mooie foto’s en prijsvragen... U vindt het op onze social media kanalen. Ga voor een volledig overzicht naar www.zhl.nl/volg-ons. Op deze pagina kijken we even mee over de schouders van onze boswachters.

@BoswachterZHL ‘Tuinvereniging Roomburg geholpen bij thema-avond over weidevogels in het #Vogelhoff #Leiden. Enthousiast publiek!’

@BoswachterRon ‘Straks oeverzwaluw nesten tellen op de #Elfenbaan. Dit jaar weer voltallig aanwezig op de verbindingszone bij de N11.’

12 Op pad naar de Maasvlakte 14 Flora & Fauna vol zomerzon 15 Sponsornieuws 16 Zonder vrijwilligers geen molens Extra

Fietsroute Krimpenerwaard

Volg de Duinen van Oostvoorne op Facebook www.facebook.com/Duinen. van.Oostvoorne. Een van de boswachters doet onderzoek naar kleine zoogdieren en treft daarbij dit dwergmuisje aan. Wat een schatje.

Meld u aan voor onze Landgoedpicknick en maak kans op een picknickmand! Zie pagina 5.

Voorwoord soorten orchideeën in de Duinen van Oostvoorne.

Schijn bedriegt

Topnatuur? In de politiek waait een frisse, positieve wind rond het thema natuur. Daar zijn wij natuurlijk blij mee. Natuur wordt niet meer alleen als sta in de weg gezien, maar ook als belangrijk onderdeel van ons welzijn en onze welvaart. We beleven in veel gebieden van het Zuid-Hollands Landschap topnatuur: purperreigers in de Zouweboezem, zeehonden op de Zandmotor en diverse

Schijn kan bedriegen, want er zijn nog steeds substantiële tekorten op het beheer; aankoop en inrichting van nieuwe natuur staat al ruim drie jaar geheel stil, alle beleidsnota’s ten spijt. De provincie Zuid-Holland voert een eigen koers die volgens mij nogal afwijkt van andere provincies. Gelukkig heeft diverse topnatuur in ZuidHolland inmiddels definitief de Natura 2000 status gekregen. Daar mogen we trots op zijn.

Zorgelijk

Meten is weten. Daarom heb ik met belangstelling de recente Biodiversiteitsgraadmeter, opgesteld door Alterra, gelezen. De meest recente provinciale gegevens zijn van 2011(!) en laten een zorgelijk beeld zien wat betreft de karakteristieke natuur voor ZuidHolland. Met name met het ecosysteem

agrarisch gebied (weidevogels) gaat het aanzienlijk slechter, iets minder slecht gaat het met half natuurlijk grasland en moeras. Bedreigde Rode Lijst-soorten lijken in een vrije val te zijn geraakt.

Deskundig

Dergelijke gegevens bewijzen de noodzaak om krachtig in te blijven zetten op een kwalitatief goed natuurbeheer verzorgd door deskundige beheerders. Uw steun maakt dat mogelijk. Ik ben u daar namens onze Zuid-Hollandse natuur nog steeds zeer dankbaar voor! Michiel Houtzagers Directeur Zuid-Hollands Landschap [email protected] @Houtzagers

Blijf elke maand gratis op de hoogte van onze resultaten via www.zhl.nl/nieuwsbrief

Zuid-Hollands Landschap • 3 • 2013

3

EVENEMENT

U bent

uitgenodigd! Bij het dorpje Warmond ligt natuurgebied Huys te Warmont. Omringd door dicht bos en weilanden vindt u hier een statig kasteel met orangerie en koetshuis. De perfecte plek voor onze Landgoedpicknick.

Op 14 september wordt u op het landgoed Huys te Warmont in stijl ontvangen door de Leidse Barokdansgroep en draailierspeler Kay Habets. Ook kunt u de natuur een handje helpen met een vrijwilligersklus om zo te proeven van het werk dat bij natuuren landschapsbeheer komt kijken. En monumentenwachters laten zien wat hun werk inhoudt.

Streekmarkt

Op de streekmarkt haalt u lekkere, verse producten uit de regio. Om mee naar huis te nemen. Of zoekt u een mooi plekje op het landgoed voor een heerlijke picknick? Beschermers van het Zuid-Hollands

4


Landschap krijgen op vertoon van de Beschermerspas iets lekkers bij de koffie. Lekker smullen, in de schaduw van de bomen met uitzicht over de weilanden. Of aan de rand van de Droomvijver in het hart van het landgoed.

Activiteiten

Het Joppekoor zorgt voor de muzikale invulling en Fritsie Duikelaar speelt poppenkast voor de kinderen. Naast de picknick zijn er nog tal van bezigheden. Huys te Warmont is bijvoorbeeld ook te ontdekken vanaf het water tijdens een boottochtje. Wie eens geocaching (schatzoeken via GPS) wil proberen krijgt 14 september de kans.

Erfgoedhuis Zuid-Holland, Landschapsbeheer ZuidHolland en het Zuid-Hollands Landschap hebben een gemeenschappelijke ambitie: beter behoud en meer beleving van natuur, erfgoed en landschap in Zuid-Holland. Hieraan werken we door onze kennis en passie te delen, door onze doelgroepen te verbinden en door het organiseren van gemeenschappelijke evenementen en activiteiten.

Spannende hoekjes

tekst: Nadine Mussert, foto’s: Idde Lammers

Het fraaie landgoed rondom Huys te Warmont is zo’n twintig hectare groot en eigendom van het Zuid-Hollands Landschap. Het kasteel, uit de achttiende eeuw, wordt particulier bewoond en is niet toegankelijk voor publiek. Het landgoed bestond van oudsher uit boomgaarden, hakhoutpercelen en moestuinen. Later, onder baron Van Leijden werden de rechte lanen doorbroken en de slingerende toegangsweg aangelegd. Zo ontstonden spannende hoekjes en zichtlijnen. In het bos huist een vleermuizenkolonie. Reigers en diverse eenden voelen zich hier ook erg thuis.

Win een picknick mand!

Laat via Facebook weten dat u komt en maak zo kans op een heerlijk gevulde picknickmand! De prijs wordt op het evenement uitgereikt. Het volledige dagprogramma en info over de verloting van de picknickmand vindt u op

www.zhl.nl/landgoedpicknick

Landgoed picknick Het Zuid Hollands Landschap, Landschapsbeheer Zuid-Holland en Erfgoedhuis Zuid-Holland nodigen u uit op 14 september van 10 tot 16 uur. Kom genieten van natuur, cultuur en landschap. De dag is voor jong en oud op Huys te Warmont, Herenweg 141, Warmond.


5

Onze buur-provincie viert deze zomer 300 jaar Vrede van Utrecht. Van 13 tot en met 21 september is vliegbasis Soesterberg feestterrein. Kunstenaars en natuurgidsen brengen er de verhalen van de vliegbasis tot leven. Als Beschermer kunt u er met z’n tweeën van genieten voor de prijs van één (€ 8,- i.p.v. € 16,-). Programma, zie www.vredevanutrecht.nl

1 Voordeel voor u!

Nu de Kasteeltuinen Arcen weer in handen zijn van Stichting het Limburgs Landschap wordt u als Beschermer uitgenodigd in Arcen. Op vertoon van uw Beschermerspas krijgt u in 2013 het tweede kaartje voor de helft van de prijs. Rond het eeuwenoude kasteel is veel te zien: het Rosarium, de Oosterse watertuin, het Lommerrijk… Zie ook www.kasteeltuinen.nl

6 aanbiedingen,

speciaal voor Beschermers! Kijk ook op www.zhl.nl/voordeel

Samenwerken

Midden in Delft staat het monumentale Meisjeshuis. Sinds juli dit jaar werken Erfgoedhuis Zuid-Holland, Landschapsbeheer Zuid-Holland én het Zuid-Hollands Landschap daar samen. Het bezoeken postadres van het ZuidHollands Landschap is vanaf nu: Oude Delft 116, 2611 CG Delft. Het algemene nummer (010) 272 22 22 is hetzelfde gebleven. Beschermers kunnen ons bereiken via het nieuwe en speciale telefoonnummer (010) 272 22 39.

Beschermers werven Beschermers. Maak uw vrienden, collega’s en buren óók Beschermer van het Zuid-Hollands Landschap! Gebruik de antwoordkaart bij dit tijdschrift en steun de natuur in uw buurt.

Bij een TOP (Toeristisch OverstapPunt) kunt u altijd de auto parkeren om vervolgens bewegwijzerde fietsen wandelroutes op te pakken. Een TOP is herkenbaar aan een markante groene grashalm. Op Voorne-Putten zijn recent vier nieuwe TOP’s geopend bij Oostvoorne, Hellevoetsluis-Quackstrand, Bernisse-Oost en Spijkenisse. Zie www.toproutenetwerk.nl

2 Verwondering

“Wij willen in poëzie onze verwondering over de natuur uitdrukken”, vertellen Martine Verhavert en Cor van Vliet. “Daarom spreekt de titel van de gedichtenbundel ‘In onze verwondering zijn geen grenzen’ voor zich”. Het boek kost € 15,- inclusief verzendkosten. Via [email protected] bestelt u het bij Cor van Vliet. Van het bedrag gaat € 1,50 naar het Zuid-Hollands Landschap.

3

6


Elserkade kleurt geel

Gouda Bij de aanleg van de randweg om ren verlo d ilan zijn delen dotterbloemhoo n zijn sere pen gegaan. Om dat verlies te com roek terb Ach er er op de Elserkade in de pold t groo is kans De percelen grond afgeplagd. tot lt ikke dat deze grond zich nu ontw delend nieuw dotterbloemhooiland. Wan kunt u e rkad over de Graafkade en de Else . de percelen goed overzien

m

Bij de buren

©Carmen Rieb/123rf.co

veldnieuws

De jaarlijkse Vergadering van Beschermers vindt dit jaar plaats op zaterdag 14 september, tijdens de Landgoedpicknick in Warmond. Bestuur en directie nodigen u als Beschermer van harte uit. De vergadering begint om 11 uur en duurt tot circa 12 uur. Samen met u kijkt het bestuur aan de hand van het jaarverslag terug op beleid en werk van de stichting in 2012. En de vergadering blikt vooruit op de activiteiten in 2013. Dit jaar is er geen bestuursvacature. De vergadering staat in het teken van onze nieuwe koers, ZHL 2.0: verbinding van mensen met natuur, genereren van nieuwe inkomstenbronnen en meer samenwerken met collega organisaties, zoals Erfgoedhuis en Landschapsbeheer Zuid-Holland. Denk met ons mee over de nieuwe koers! Meer informatie en aanmelden voor de vergadering via www.zhl.nl/vergadering

©Stephen Mcsweeny/123rf.com

Vergadering van Beschermers 2013

Goedkoop met de trein

Tot eind september rijdt in de duinen een treintje waarin u op een leuke manier van Oostvoorne naar het strand gaat. De hele rit is 13,5 km lang en duurt ruim een uur. Op zaterdag en zondag worden er twee ritten per dag gemaakt. Door de week is er geen dienstregeling, maar dan kunt u het treintje boeken voor bijvoorbeeld een trouwerij, kinderfeestje of personeelsuitje. Beschermers van het Zuid-Hollands Landschap krijgen 50% korting. www.zhl.nl/toeristentreintje

Groen Rotterdam

Wandelen, spelen, hutten bouwen, fietsen, zeilen, luieren, klimmen, struinen, mountainbiken, surfen, duiken… dat kan allemaal in of EN BEELDEN INTRbijOD Rotterdam. Voor UCTIE AFRONDEN VOORRotterdammers is DEELNEME NDE Rbuiten echt veel te doen in het groen. OPGAVE Alle mogelijkheden zijn terug te vinden 1 op www.rbuiten.nl 150

4

den

karakters)

2

akters)

2

karakters)

2

arakters)

3

“Wilt u afronden voor het goede doel?” vraagt de winkelier. Gaat u als klant akkoord, dan wordt het kassabedrag met 1 tot 5 cent naar boven afgerond. Het FO SE geldND Ndt opgehaald zal dat zo wor volledig verdeeld worden onder de deelnemende goede doelen, waaronder het Zuid-Hollands Landschap. 1 oktober gaat Goed Afronden van start in meer dan 820 winkels. www.goedafronden.nl

4

en

5 5

Die maandagmiddag hadden de kinderen van de Brienenoordschool uit Oud IJsselmonde een bijzondere les. ent vindt u een divers formaten kopi j en links naar logo’s en Samen metdie de beheerders, medewerkers beelden u kunt Goed Afronden uit te leggen op uw website, in uw nieuvan het Zuid-Hollands Landschap, wsbrief, magazine of andere onthulden ze het nieuwe bord bij het eiland van Brienenoord. Het eiland is er de actiewekHet een mooi stukje natuur midden in de en Zuid-Hollands Landschap heeft drukte. Op het bord staan de regels waar een overeenkomst met de Provincie oktober 2013 – 31 december 2013 bezoekers zich aan moeten houden. Zodat afgesloten over 15 ha grond van Stichting Vluchteling, Het Nederlan dse Rode Kruis, Stop Aids Now kinderen er voor jaren plezier beleven. de Achthovense Uiterwaard in de Vijfheerenlanden. De Provincie weken 1 januari 2014 – 31 maart 2014 gekocht, heeft percelen maisland strijding, Hartstichting, Nierstichting , Maag Lever Darm Stichting de opdracht aan het Zuid-Hollands Landschap is dit land zo te beheren euweken 1 april dat2014 we weer kunnen – 30 juni 2014genieten ming, Natuurmvan bloemrijk hooiland. Met twee onumenten, Dierenbesch erming, De 12 landschappen jaar zullen margriet, streepzaad, knoopkruid en veel andere soorten 1 juli 2014 – 30 september 2014 weer rijkelijk bloeien. , CliniClo

Bloemrijk hooiland

wns, De Zonnebloem, Dorcas Hulp

nderstaande teksten dient u de naam

taat. In de lange tekst dient u ook voeren (de …..weken) en de start

van uw fonds zelf in te voeren waa

r
de naam van de actieperiode waa

raan u

Wild wandelen Met de gids ‘Wildlife wandelingen in Nederland’ loopt u via twaalf ontdekkingstochten in het spoor van de wilde dieren. Bovendien steunt u met de aankoop van dit boek ons werk. Beschermers van het Zuid-Hollands Landschap betalen € 14,95 inclusief verzendkosten. Zie www.zhl.nl/wildlife

5

Weidevogels, hoe verder?

De achteruitgang van weidevogels is een veelbesproken onderwerp. Dit boek beschrijft die teruggang, maar het geeft ook praktische handvatten voor herstel. Een nuttig boek voor boeren, vrijwilligers, natuurbeheerders, recreanten en wetenschappers! ‘Weidevogels in een veranderend landschap’ kost voor Beschermers slechts € 29,95 inclusief verzendkosten. Zie www.zhl.nl/weidevogels

6


7

REPORTAGE

Onze

grote drie

Een olifant zien op de savanne of een walvis spotten op de oceaan? Prachtig, maar natuurspektakel is ook dichtbij te ontdekken. Op zoek naar bever, zeehond en purperreiger in ons

Je zou het bijna vergeten na alle dramatische berichten over grutto’s, bezuinigingen en verdwijnende planten: er is ook goed nieuws over de natuur! Over bever, grijze zeehond en purperreiger bijvoorbeeld.

bouwen en eindeloos knagen. Ook in de natuurgebieden langs de Lek en de Nieuwe Maas, zoals De Zaag, wordt het watervlugge dier geregeld gespot. En dat is een goed teken. Bevers gedijen alleen in redelijk natuurlijke rivierlandschappen. “Samen met Rijkswaterstaat maken we plannen om in De Zaag een nevengeul aan te leggen,” vertelt regiohoofd Warner Reinink. “Zo’n geul groeit uiteindelijk vol wilgen en daar houden bevers van”.

Opmars

De bever is in Nederland bezig met een onstuitbare opmars en is ook in Zuid-Holland steeds vaker te zien. Hij voelt zich uitstekend thuis in het natuurgebied Klein Profijt langs de Oude Maas. In dit voor mensen ondoordringbare wilgenvloedbos kan hij ongestoord zijn burchten

Rust

De zeehond laat zich minder lokken, maar wel beschermen. Het dier behoeft rust en

Grijze zeehond

- is herkenbaar aan zijn platte kop. De mannen zijn donkergrijs met lichte stippen, de wijfjes licht met donkere vlekken. Het zijn uitstekende duikers; vissen (per dag eten ze ruim 5 kilo!) doen ze meestal op 25 meter diepte, maar ook voor 100 meter ‘draaien ze hun hand niet om’. Bij eb zonnen ze op droogvallende platen, vooral in de winter. In tegenstelling tot de jongen van de veel algemenere gewone zeehond kunnen de jongen van de grijze pas na een maand zwemmen. Ze worden kort na springtij geboren op platen die alleen bij springtij onderlopen.

8


©Ronald IJdema/123rf.com

tekst: Monica Wesseling

eigen Zuid-Holland.

kijkers moeten dus op een afstand worden gehouden. Niet dat dat een probleem is; vanaf de kijkhut op de Westplaat nabij Oostvoorne zijn de rustende grijze zeehonden op de Hinderplaat prima te zien. En zij niet alleen! Regiohoofd Hans Visser: “De monding van de voormalige Brielse Maas, nu de Slikken van Voorne, is een mini-waddengebied met duizenden vogels. Scholekster, tureluur, plevier en lepelaar; je spot ze vanuit vogelkijkhut De Bonte Piet, aan het einde van de vogelboulevard!”

2

Troetelvogel

De purperreiger is de enige van de drie

Harry Fiolet

1 3

Bever

- dit grootste knaagdier van Europa is uitstekend op het waterleven toegerust. De achterpoten hebben zwemvliezen, de brede staart is roer en de kleine neus- en oorgaten kunnen met flapjes worden afgesloten. De dieren rusten overdag op de oever of in de burcht. Bevers zijn ‘s zomers aan het begin van de avond te zien. Let verder op forse takkenhopen (burchten en dammen) en omgehaalde of aangevreten boomstammen. De tandafdrukken zijn 8 mm breed. Via 20 tot 30 centimeter brede modderbanen op de oever komt hij omhoog.

die zich echt laat vertroetelen. En dat doet het Zuid-Hollands Landschap dan ook. Met succes. De broedkolonie in de Zouweboezem is met 149 broedparen in 2012 de grootste van ons land. De purperreiger eist rust en daar zorgen we voor. Net als voor voldoende voedsel. Door een uitgekiend maai- en slotenbeheer in de natte graslanden van de Boezem zijn er meer dan voldoende muizen, vissen en amfibieën. En zo is ook in de drukke Randstad puur natuur te beleven. Natuur om optimistisch van te worden!

Het Zuid-Hollands Landschap werkt samen met de stichting ARK, dé kennisorganisatie op het gebied van natuurlijke processen en ‘wilde’ natuur. ARK verzorgt ook kano-excursies in Klein Profijt en geeft samen met het Landschap een natuureducatiecursus in de gemeente Albrandtswaard. Kijk voor meer info op www.ark.eu

Harry Fiolet

ARK

Purperreiger

- wie in de lente of zomer in de Zouweboezem of de Krimpenerwaard is, móet een purperreiger tegenkomen. Op zoek naar voedsel legt de vogel de nodige kilometers af. In vergelijking met zijn blauwe broer oogt de purperreiger donkerder, slungeliger en slanker. Tijdens het vliegen is de nek verder ingetrokken. Voedsel zoeken doet hij net als de blauwe reiger: met sluipende stappen benadert hij zijn prooi om dan in één keer met de scherpe dolksnavel toe te happen.


9

Natuurfeestdag Op 15 september vindt in de Vallei Meijendel voor de zesde keer de Natuurfeestdag plaats. Ook dit jaar is er weer van 11.00 uur tot 16.00 uur van alles te doen en te beleven voor jong en oud rondom het speelveld en De Tapuit. Kinderen kunnen hutten bouwen, bomen klimmen, knutselen, waterspelletjes, hindernisbanen, schminken, informatiemarkt…. Eigenlijk te veel om op te noemen. Het wordt weer een dag die jong en oud niet mag missen. Als extra activiteit is er dit jaar theater in de natuur. Meer informatie over de Natuurfeestdag in De Tapuit, bezoekerscentrum Dunea en op www.dunea.nl. Volg ons ook via twitter @detapuit. Toegang gratis.

(P)uur Natuur

Monumentendag

De Cultuurbrouwerij presenteert:

In het weekend van 14 en 15 september vinden natuur en cultuur elkaar in Meijendel! De Cultuurbouwerij presenteert op beide dagen van 11.30 tot 15.30 uur een doorlopende voorstelling of presentatie op vijf verschillende lokaties in Meijendel. Onder de naam (P)uur Natuur wordt de soms verwarrende relatie tussen mens en natuur uitgebeeld. De lokaties zijn via een eenvoudige fietsroute te bereiken en zijn duidelijk aangegeven. De voorstellingen zijn doorlopend, u kunt dus eenvoudig aan komen waaien! Voor vijf euro heeft u al een kaartje. Nieuwsgierig geworden? Kijk dan voor meer informatie op onze website: www.decultuurbrouwerij.nl

Puur

Locatietheater in natuurgebied Meijendel

Natuur 14 en 15 september doorlopend van 11.30 tot 15.30 uur

Overige activiteiten

Cultuurschakel

www.decultuurbrouwerij.nl CB_PuurNatuur_A5Poster_DEF.indd 1

Tijdens Open Monumentendag zet Nederland massaal de deuren open, dit jaar met speciale aandacht voor het thema Macht & Pracht. Het is dé kans om een plek te bezoeken die anders niet voor publiek toegankelijk is, of om mee te doen aan een bijzondere activiteit of rondleiding. Ook in Meijendel wordt meegedaan met Monumentendag. Zichtbare cultuurhistorische elementen in het duin en de historische gebouwen in de Vallei staan op 14 september in het middelpunt van de belangstelling. Toegang gratis.

Kijk voor alle andere activiteiten in de zomer en het najaar van 2013 op www.dunea.nl

11-07-13 16:46

Werkzaamheden in Meijendel Er wordt dit najaar en deze winter gewerkt in de Kijfhoek, de Bierlap en Radiosprang. De werkzaamheden zijn zichtbaar vanaf de bestaande wandelpaden. Oude bronnen en een transportleiding worden vervangen door nieuwe. Hiervoor wordt op locatie een boorstelling opgesteld. De aan- en afvoer van materiaal vindt plaats via bestaande paden en wegen. Voor uw veiligheid wordt gedurende de werkzaamheden een klein deel van Kijfhoek (noordelijke deel) afgesloten. Dit wordt ter plaatse aangegeven.

Pannenkoekenboerderij In september is de horecagelegenheid Boerderij Meyendel aan de beurt. Dunea blijft investeren in de recreatieve kwaliteit van Meijendel en gaat samen met de ondernemers van pannenkoekenboerderij Meyendel de komende wintermaanden het gebouw geheel in stijl met de omgeving herbouwen. Tijdens de bouwperiode is een tijdelijke horecavoorziening gecreëerd. Deze tijdelijke locatie wordt tussen het parkeerterrein en de huidige locatie van de boerderij gesitueerd, namelijk op het paardenweitje. Alle voorzieningen blijven aanwezig. Dunea zorgt ervoor dat u hier zo min mogelijk hinder van ondervindt. De werkzaamheden vinden buiten het broedseizoen plaats.

Colofon Deze spread is een uitgave van Dunea. Tekst: Sandra Zittersteijn en Margreet Ruysbroek (eindredactie) Foto’s en illustraties: Dunea Beeldbank. Vormgeving: T2 Ontwerp, Katwijk. Dunea, Postbus 756, 2700 AT Zoetermeer www.dunea.nl, (088) 347 47 47

10


   



    

     11.00 - 16.00 uur Meijendelseweg 40, Wassenaar Meer info: www.dunea.nl


11

OP pad met...

Theo Prenen zet zich als ambassadeur in voor het Zuid-Hollands Landschap. Hij maakt bedrijven en instellingen warm voor samenwerking. Deze zomer zoekt hij sponsoren voor onze fietsroute op Voorne en de Maasvlakte. Samen met journalist Idde Lammers reed hij het traject.

“Hier begint de nieuwe fietsroute, ik heb hem zelf ontwikkeld”, vertelt Theo Prenen op het parkeerterrein van bezoekerscentrum Tenellaplas. We gaan rechtsaf de Duinen van Oostvoorne in. Even later zoeven we op het fietspad dwars door het duingebied. “Kijk, daar heeft het Zuid-Hollands Landschap vorig jaar een project uitgevoerd om de verruiging tegen te gaan”, wijst Theo. “Zonder dit soort ingrepen groeien de duinen helemaal dicht en verdwijnen karakteristieke planten en dieren. Via de fietsroute wil ik mensen hier wat over vertellen. Het is natuurlijk heerlijk om gewoon een stuk te fietsen, maar als je wat achtergronden kent van het gebied waar je rijdt, dan zie je gewoon meer.”

Landschappen verbinden

We stallen onze fietsen bij Restaurant aan Zee en beklimmen het uitkijkpunt. “Dit vind ik echt een overgangspunt in de

Aanleg Maasvlakte 2 Met de aanleg van Maasvlakte 2 is in 2008 begonnen. In totaal komt er 2.000 hectare havengebied bij. De helft hiervan zal bestaan uit haven-gerelateerde bedrijvigheid. De andere helft wordt water, zeewering of infrastructuur. Door de realisatie van Maasvlakte 2 gaat een stuk van het beschermde natuurgebied de Voordelta verloren. Daarom is ten zuidwesten van de landwinning een 25.000 hectare groot zeebodembeschermingsgebied ingesteld. Verder is bij Hoek van Holland het nieuwe duingebied Spanjaards Duin aangelegd. Dit gebied is in beheer bij het Zuid-Hollands Landschap. Ook zijn er afspraken gemaakt over de aanleg van 750 hectare natuuren recreatiegebieden rondom Rotterdam.

12


HAVEN & d n e r e n i fasc

route. Aan de ene kant de verstilde duinen, het Oostvoornse Meer en de Slikken van Voorne en daar aan de horizon de imposante industrie op de Maasvlakte. Je bent nog midden in de natuur, maar wordt al wel geconfronteerd met het andere landschap verderop.” Op het topje van een duindoorn zingt een roodborsttapuit. De vlier bloeit uitbundig. Net als het slangenkruid en het koninginnenkruid. “Kom, we gaan het contrast opzoeken”, stelt Theo voor. Even later fietsen we de Maasvlakte op. Vrachtwagens razen voorbij. De energiecentrale in de verte doet aan wolkvorming. “Er zijn speciale fietsroutes die je door het Rotterdamse havengebied leiden. En er zijn talloze routes door natuurgebieden. Maar je ziet zelden een route die beide landschapstypen verbindt. Daar wilde ik verandering in brengen.”

Maasvlakte vol natuur

In een omgeving waar alles ‘mega’ is zetten we koers naar Futureland, het informatiecentrum over de aanleg van Maasvlakte 2. Het valt nog wel mee met de natuur hier, zo ontdekken we. Tientallen bergeenden en een broedkolonie zilvermeeuwen en kleine mantelmeeuwen bij het slibdepot, scholeksters in de bermen, overvliegende aalscholvers en talloze konijnen brengen het industriegebied tot leven.

Fascinerend

NATUUR,

t s a r t n o c

In Futureland is het druk. Er zijn heel wat mensen die een dagje Maasvlakte doen. “Die containerkranen stonden er vorige maand nog niet”, wijst Theo vanaf het terras. “Ik blijf het fascinerend vinden hoe al die vrachtwagens, bulldozers en mannetjes met bouwhelmen hun eigen ding doen en er aan het einde toch ineens iets compleets te zien is.” Met wind in de rug fietsen we in een uur terug naar ons startpunt. 34 kilometers staan er op de teller van mijn fietscomputer. 34 verrassende kilometers, zowel in de Duinen van Oostvoorne als op de Maasvlakte. Zuid-Holland heeft er een prachtige fietsroute bij!

Doet uw bedrijf mee?

tekst en foto’s: Idde Lammers

De combinatie van natuur met grootschalige industrie maakt deze fietstocht tot een bijzondere ervaring. Onderweg komt u van alles te weten over de omgeving door QR-codes te scannen met uw smartphone. Een leuke manier om extra informatie te krijgen. Op 6, 7 en 8 september, tijdens de Wereldhavendagen, wordt deze interactieve fietstocht gelanceerd. Daarna is de tocht permanent beschikbaar, zowel op papier als digitaal. En uw bedrijf kan participeren, als zichtbaar onderdeel van de route! Zie pagina 15 en neem snel contact met ons op.


13

FLORA & FAUNA

Zoek de zon op

Voor planten en dieren is de zon een onmisbare bron van warmte en licht. En wij mensen benutten steeds vaker zonneenergie. Welke rol speelt de zon in het leven van deze drie bewoners van Zuid-Holland? In onze provincie komt u de opvallende groene zandhagedis in de duinen tegen, mits de temperatuur aangenaam is. Is de begroeiing te hoog om op de grond te zonnen, dan klimmen ze in kleine struikjes om lekker in de zon te kunnen hangen. Voor het leggen van eieren kiest een vrouwtje zonnige, zandige plekken. Ze graaft ze in op 5 tot 20 cm diepte. De warmte van de zon zorgt voor de ontwikkeling van de eieren. Uit het ei gekropen moeten de piepkleine hagedisjes het he-le-maal zelf uitzoeken. Op een zonnige dag is de ronde zonnedauw op z’n gevaarlijkst. Dit vleesetende plantje vormt dan aan zijn tentakels kleverige vochtdruppels. Een juffer die op het plantje gaat zitten, blijft kleven. De tentakels buigen zich om de prooi en de druppels vocht blijken een soort maagsap te bevatten. Het insect wordt bijna geheel verteerd, de zonnedauw groeit verder dankzij de opgezogen voedingsstoffen. De zeldzame ronde zonnedauw komt voor in de Krimpenerwaard; juffers en andere insecten zijn gewaarschuwd.

Dagvlinders zoals deze gehakkelde aurelia hebben de warmte van de zon nodig, want het zijn koudbloedige dieren. Ze kunnen pas vliegen als hun lichaamstemperatuur tenminste 20 graden is. Op een zonnige zomerdag lukt dat. Een vlinder gaat met zijn vleugels wijduit zitten om als een levend zonnepaneeltje zo veel mogelijk warmte op te vangen. Warm genoeg? Dan sluit hij zijn vleugels, of gaat hij een eindje vliegen.

Het Zuid-Hollands Landschap en Collectieve Zonne panelen zijn samen een zonnepanelenactie gesta rt. Niet alleen de Beschermers van het Zuid-Holland s Landschap kunnen gebruikmaken van het aanbo d, maar iedereen die geïnteresseerd is in zonne-energ ie en duurzaamheid. www.zhl.nl/collectievezonne panelen

colofon

BES C

RMERS HE •

VO O

IAAL SPECOR U VO

RD

KJ

•

E 2013

Welkom op onze ick landgoedpickn EEL B OE 50% koRTing mede mogelijk gemaakt door: op enTReepRiJS

50%

koRTing

Terra Maris Museum voor natuur en landschap kijk snel op www.zhl.nl/voordeel Duinvlietweg 6, Oostkapelle, T: 0118 582620

Toegang

UITGAVE is het kwartaaltijdschrift van Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. Jaargang 42, 3/2013 CONTACT Oude Delft 116 | 2611 CG Delft | (010) 272 22 22 | [email protected]| www.zhl.nl | De minimale bijdrage is € 20,- per kalenderjaar of € 2,- per maand, per gezin. Wilt u de stichting steunen zonder tijdschrift of mailing, bel (010) 272 22 39. Wilt u bij verhuizing gebruikmaken van de PostNL verhuisservice? Opzeggen kan telefonisch of schriftelijk, voor 1 oktober. Foto voorkant: www.zhl.nl/landgoedpicknick. Volgende nummer verschijnt eind november.

50% koRTing Veel VooRdeel VooR Natuurmuseum Brabant U alS BeScHeRmeR Spoorlaan 434, Tilburg

50%

3 | 2013

T: 013 5353935 Als beschermer van het Zuid-Hollands Landschap bieden we u een aantal leuke voordelen. Onze koRTing relaties maken deze extra’s mogelijk.

dse | 3 Zuid-Hollan s en Ommeloop molenover Koeneschan | Wordt u ook Goed nieuws zeehond & bever in topnatuur van purperreiger & beesten zien: juffer | Uitwaaien Zonnedauw vreet vrijwilliger? | Voorne tot Maasvlakte

OPLAGE BESCHERMERADMINISTRATIE ANDERE GIFTEN REDACTIE REDACTIONELE BEGELEIDING REDACTIE KLANKBORD VORMGEVING EN DRUK ADVERTENTIEVERKOOP

54.000 ING Bank 307176 | IBAN NL94INGB0000307176 | BIC INGBNL2A ING Bank 66.29.75.367 | IBAN NL41INGB0662975367 | BIC INGBNL2A Eline Decker, Marie-Louise Govers (eindredactie), Michiel Houtzagers (hoofdredactie), Tim Remmel (social media). Kees Loogman, Hans Resing. Constance Alderlieste, Annelies Gras, Ineke Journee, Idde Lammers, Evelien Masselink, Boudewijn Swart en Dorien Wiltjer. Drukkerij Verloop | www.verloop.nl | (078) 69 128 99 A2 | [email protected] | (023) 526 04 05 Het drukproces van dit blad voldoet aan de meest strenge eisen op het gebied van milieu en gezondheid. Dit tijdschrift wordt gedrukt op FSCgecertificeerd papier. De folie voor de verpakking van Zuid-Hollands Landschap bestaat uit de grondstoffen polyethyleen c.q. polypropyleen. Tijdens de productie, verwerking, het gebruik en de afbraak, ontstaan geen milieuonvriendelijke afvalstoffen.

14


Sponsornieuws

Bedrijven Vriendennetwerk

Zet uw bedrijf op de kaart!

We houden van de natuur en willen de natuur behouden. Zorgen voor een duurzaam, kwalitatief evenwicht tussen mens en natuur, is de missie van Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. Daar gaan we voor, met passie en professioneel. Samen met het Bedrijven Vriendennetwerk zijn we nog slagvaardiger in wat ons verbindt: de natuur! Jan Alewijn Dijkhuizen

Fietsen langs prachtige natuur en machtige industrie, van de Duinen van Oostvoorne naar de Maasvlaktes, via een spiksplinternieuwe route. Natuur en industrie gaan met deze route goed samen. Wilt u ook bijdragen aan deze nieuwe interactieve fietsroute en uw bedrijf (letterlijk) op de kaart zetten? Meld uw bedrijf aan voor deelname, inbreng of een sponsorbijdrage! Neem contact op met Eline Decker, [email protected] of (010) 272 22 22. Op pagina 12 en 13 leest u meer over de route.

In oude glorie

Peter van den Akker

Vorig jaar heeft het Zuid-Hollands Landschap een Crowdfund-campagne gehouden om Landgoed Nieuw Leeuwenhorst in oude glorie te herstellen. De actie is succesvol geweest, mede dankzij vele Beschermers, en op 20 juni is de eerste klankbordbijeenkomst gestart. Samen met bewoners, gebruikers, vrijwilligers en overheden is toen nagedacht over de toekomst van het landgoed. Waar liggen de kwaliteiten? Wat kan worden verbeterd? Hoe zichtbaar maken we de plannen? We zijn concreet ideeën gaan schetsen. Zo zijn de eerste stappen gezet naar het verbeteren van de kwaliteiten van Nieuw Leeuwenhorst.

Koeneschans gered

De parel langs de Oude Hollandse Waterlinie is veroverd! De financiering voor de aankoop van de Koeneschans is rond. Via het Streekfonds Krimpenerwaard werd bijna € 10.000,door u gedoneerd. In de vorige editie van het tijdschrift las u dat het Zuid-Hollands Landschap, Erfgoedhuis Zuid-Holland en Landschapsbeheer Zuid-Holland starten met het herstel van de schans. Dit doen wij samen met bewoners, ondernemers uit de omgeving en maatschappelijke organisaties.

Ommeloop verworven!

Met uw hulp is de verwerving van natuurgebied Ommeloop gelukt! Van Beschermers, Stichting Dinamo Fonds, Stichting Zabawas, J.E. Jurriaanse Stichting en particuliere initiatieven ontvingen we ruim een ton. Ook ‘buurman’ BP Raffinaderij Rotterdam droeg een steentje bij: “BP is als werkgever en goede buur betrokken bij maatschappelijke, educatieve en culturele initiatieven in dit gebied. Het ondersteunen van de verwerving van Ommeloop geeft daar blijk van. Met op de achtergrond onze raffinaderij, kunnen bezoekers in de toekomst genieten van dit stukje natuur . We zijn blij dat we de jarenlange samenwerking met het ZuidHollands Landschap met deze donatie kunnen symboliseren” , aldus Thys Heyns van BP bij de overhandiging van de cheque. De belastingdienst heeft het Zuid-Hollands Landschap aangewezen als Algemeen Nut Beogende Instelling. De stichting heeft ook het CBF keurmerk. Kijk op www.belastingdienst.nl/giften of www.cbf.nl

Vrienden

AKZO Nobel BP Raffinaderij Rotterdam Collectieve Zonnepanelen De Friesland Zorgverzekeraars dS+V Gemeente Rotterdam Ertsoverslagbedrijf Europoort C.V. Europe Container Terminals (ECT) Gemeente Noordwijk Gemeente Westland HD Projectrealisatie Rietdekkersbedrijf C. van Vliet V.O.F. Shell

Structurele steun ontvangt het Zuid-Hollands Landschap van Provincie Zuid-Holland Nationale Postcode Loterij

Natuurlijk Verbonden

Neem contact op met Marie-Louise Govers, (010) 272 22 34, [email protected] of kijk op

www.zhl.nl/vriend

Giften en donaties We ontvangen veel giften. U kunt bijvoorbeeld bij een verjaardag of jubileum aan de gasten een donatie vragen voor het Zuid-Hollands Landschap. Of de jaarlijkse bijdrage spontaan verhogen. Dit kwartaal geven we aandacht aan de volgende giften: € 45,- Gift i.v.m. promotie gedichtenbundel Cor van Vliet € 500,- Anonieme gift € 565,- Dhr. en Mw. Beindorff, gift n.a.v. huwelijksfeest € 3.000,- J.C. van Duin en M.A. van Duin- Zijlstra € 5.000,- Dhr. L.J.L. Kokee, legaat € 5.000,- Eenmalige gift van Stichting Percy Henriquez Fonds € 839.974,- Mw. E. van Geldermalsen-de Jongh, nalatenschap

DE ZUID-HOLLANDSE NATUUR HEEFT UW GIFTEN, GROOT EN KLEIN, ECHT NODIG. ALLE GULLE GEVERS HARTELIJK BEDANKT!


15

Uitgelicht

Vrijwilligers gezocht voor 200 molens

Word vrijwilliger & laat de molens draaien

Molens horen bij ons landschap.

rondleidingen geven en de mensen die het groen rondom

Het zijn monumenten met grote

onderhouden, doen dat allemaal op vrijwillige basis.

culturele en historische waarde.

Het Gilde van Vrijwillige Molenaars zorgt voor de opleiding

Waard om beschermd en behouden te

van de molenaar. Daarnaast zijn er molengidsen die de

worden. Dat vinden het Zuid Hollands

molenaar ondersteunen door bezoekers rond te leiden

Landschap, Landschapsbeheer Zuid-Holland en het

en activiteiten te organiseren. Het Molennetwerk Zuid-

Erfgoedhuis Zuid-Holland. Op initiatief van de Provincie

Holland leidt gidsen op. Tijdens de cursus Molengids

hebben deze drie organisaties hun krachten gebundeld in

doen de deelnemers kennis op over geschiedenis, werking

het Molennetwerk Zuid-Holland.

en omgeving van de molen. Ook leer je activiteiten te organiseren en rondleidingen te geven. Na deze praktische

Dit netwerk heeft als doel de molens in Zuid-Holland onder

cursus bent u als molengids een van de vele vrijwilligers

de aandacht te brengen, te behouden en de vrijwilligers die

die de molens draaiende houden.

actief zijn te ondersteunen. Het streven is bovendien dat een groot publiek de waarde van molens gaat inzien. Zuid-Holland is met ruim tweehonderd molens de meest molenrijke provincie. Ze draaien grotendeels op vrijwilligers. Molenaars, gastheren en -vrouwen die

Belangstelling voor deze

cursus Molengids?

Neem contact op via www.zhl.nl/molengids

Welkom op de Landgoedpicknick

Recommend Documents