welkom bij de Oolgaardtlezingen

www.oolgaardtlezingen.nl

welkom bij de Oolgaardtlezingen seizoen 2009

Oolgaardtlezingen seizoen 2009 www.oolgaardtlezingen.nl

Lezing van vandaag:

‘Seeing Emotion’ Dr. Petra Vlamings opponent: drs. Cisca Aerts

Ik zie, ik zie .. wat .. jij niet ziet (‘Seeing Emotion’ Petra Vlamings) Cisca Aerts Oolgaardtlezing / Kannercyclus 22 september 2009 verder met autisme

Overzicht • • • • •

Seeing emotion Seeing: Waarnemen Emotion: Contact Behandeling Discussie

22 september 2009 : verder met autisme

Seeing emotion • Normale ontwikkeling 3-4 jaar 5-8 jaar Volwassen

sociaal sociaal sociaal

globaal details globaal

• Autisme 3-4 jr (10 jaar en volwassenen) non-sociaal en sociaal details => Visuele brein (amygdala) ⇒ Visueel systeem (retina) ⇒ Ervaring met gezichten => waarnemen => gezichtsherkenning (emotie) => contact 22 september 2009 : verder met autisme

Visuele perceptie (Goldstone 1998, Kleppe 2003)

1. Systematische exploratie van het beeld* 2. Visuele routines richten aandacht op relevante aspecten * 3. Relevante aspecten worden versterkt in geheugen 4. Parallelle herkenning van prototypes: generalisatie 22 september 2009 : verder met autisme

Zintuiglijk Waarnemen (Olga Bogdashina)

You are so beautifull (You Tube ) Zien - Horen – Tasten - Ruiken - Proeven – Propriocepsis – Evenwicht houden

Infantile autism: a day of therapy (You Tube)


Sensory Profile Checklist –Revised (Olga Bogdashina) (Verpoorten, Verstegen, Hagen) • Kijkgedrag – visuele prikkels • • • • • •

A Opzoeken van specifieke visuele prikkels A1. Opvallende intensieve aandacht voor specifieke visuele prikkels wanneer deze zich voordoen of worden aangeboden ? Neen – ja - onbekend? Bij Ja: specifieke lichtsensaties – kleursensaties - spiegelingen – draaiende voorwerpen A2. Opvallende voorkeur voor visuele prikkels door ze zelf op te zoeken of er steeds voor te kiezen? A3. Sterke fascinatie voor visuele prikkels doordat ze alle ‘áandacht’ opeisen wanneer ze aanwezig zijn, en / of doordat het verwijderen of beletten tot grote weerstand leidt ?


Sensory Profile Checklist –Revised (Olga Bogdashina) (Verpoorten, Verstegen, Hagen)

• Kijkgedrag – visuele prikkels • B Hinder door specifieke visuele prikkels • B1. Is er indruk van pijnsensatie bij bepaalde visuele prikkels? neen- ja- onbekend • Ja: licht – kleur - spiegeling – andere • B2 Opvallende vermijding van bepaalde visuele prikkels? Consistent- wisselend • B3 Spontaan dempen / filteren van visuele prikkels? • B4 Overstemmen van visuele prikkels? • B5 Blokkeren van visuele prikkels? 22 september 2009 : verder met autisme

Voorbeeld van een ingevuld zintuiglijk profiel Z = Zien; H = Horen; T = Tastzin; R = Reuk; S = Smaak; P = Proprioceptief zintuig; V = Vestibulair zintuig

Waarnemen You Tube : in my mind by Alex Ben-Sasson A, (2009) A meta-analysis of sensory modulation symptoms in individuals with autism spectrum disorders. 14 studies: Bij ASS hyper- en hypo sensitiviteit voor verschillende modaliteiten met defensief, prikkelzoekend en compenserend gedrag

=> Klinische ervaringen met weinig wetenschappelijk onderzoek

Kijkgedrag => Contact? Ami Klin You Tube : ami klin – Animaties met figuren in lichtpunten 2 jr kind ASS: mond > ogen: Jones, Klin, 2003- 2009 Blik-oriëntatie kijkgedrag op mond, lichaam en objecten, niet op ogen: => synchronisatie tussen lipbewegingen en taalklanken en niet op sociaal-affectieve context van het kijken van anderen => fragmentarisch en weinig sociaal context gerelateerd waarnemen => Ontwikkeling van een andere sociale cognitie en sociale competentie


Samenvatting Kijkgedrag => waarnemen => herkenning => contact Seeing emotion

⇒ Visueel brein (amygdala)

⇒ Abnormale Amygdala en correlatie met joint attention bij ASS 2 en 4 jaar (Mosconi ea 2009) ⇒ Amygdala en vrees (Gamer, 2009)

⇒ Seeing emotion (Vlamings 2009)

⇒ Visueel systeem ⇒ Ervaring met gezichten

⇒ Ami Klin, Goldstone, Bogdashina , mensen met ASS


Behandeling • Blind => tast => gehoor, beweging

=> braille

⇒blinden stok, blinden geleide hond, sensors

• Doof => beweging, visus

=> gebarentaal

• Doofblind => tast, propriocepsis

=>

• Autisme: meerdere zintuigen in wisselende hypo- / hypersensitiviteit => ?? 22 september 2009 : verder met autisme

Behandeling ‘bekend’ Neutrale gezichtsuitdrukkingen Zintuiglijke Ondersteuning: Pictogrammen Oogcontact vragen / herstellen /forceren – Pivotal Respons Training / TEACCH – ABA / Lovaas / Discrete Trial Teaching

Picture Exchange Communication System (PECS) (Bondy, Frost 1994) Sensorische integratietraining Dolfijn training/ paardentherapie 22 september 2009 : verder met autisme

Behandeling ‘modern’ ‘Vertragen’ gezichtsuitdrukkingen (Tardif ea 2006) Begeleidingshond bij ASS – Bewegen, ZRH, vrije tijd, TSCV, sociaal contact

Computer programma’s – Video therapie (TSCV), The Transporters You Tube – Virtual Reality Training (Herrera, 2008) – E-coaching – You Tube door mensen met ASS

Media technieken – DUNOV ; digitale coach, zelfmanagement Rephrase (ICT), NICI (UMCN), Pontem (R&D org.), LKH


Behandeling ‘toekomst’ Sociale intelligente robots: mens-robot interactie 10 mnd oude baby verwacht communicatie van een interactieve humanoide robot (Arita e.a. 2005) Wat moet een S.I.R. kunnen ? 1.Differentiatie tussen zichzelf en externe wereld: koppeling van perceptie en beweging 2. Onderscheiden van perceptie en actie; planning 3. De intentionele acties en interacties verbeteren door sociale en samenwerkingsactiviteiten (Riva ea 2008)


Behandeling ‘toekomst’ – Imitatiegedrag bij ASS wordt wel bevorderd door een robot en minder door een mens (Pierno 2008) – Kind met ASS- (Keepon) robot interactie => diadische en triadische interacties (Kozima 2007)

– Dr. Leo Kannerhuis met TU Eindhoven: – Barakova 2005 – 2009; – Sociaal gedrag via beweging en interactie van simpele geometrische figuren(Heider – Simmel taak, Klin )

Platform van interactieve blokken/ robots doel: interactie tussen de kinderen met ASS onderling bevorderen met robot als een medium (meer / minder licht, kleurverschil) ⇒betekenisvol gedrag herkennen en uitvoeren => associatief spel en samenspel : ik zie, ik zie .. Wat.. Jij niet ziet

Conclusie • Autisme: Anders zintuiglijk waarnemen vanaf zeer vroege jeugd • In kaart brengen van sensorisch profiel • Aandacht voor andere zintuiglijke taal en contact van mensen met ASS Seeing emotion - Hearing emotion - Feeling emotion - Moving emotion - Smelling emotion • Andere leermethodieken via andere media dan de mens: sociaal intelligente robots 22 september 2009 : verder met autisme

Discussie Mogen we van kinderen/mensen met autisme vragen om ons aan te kijken in een contact ? Welke vaardigheden moet de hulpverlening ontwikkelen om aan te sluiten bij de andere waarneming van mensen met ASS?


Seeing emotion

Hartelijk dank voor uw aandacht !


welkom bij de Oolgaardtlezingen

Recommend Documents