weesp, wij en de stelling

J U N I 2 0 14

35

stellingkoerier N I E U W S B R I E F VA N D E S T E L L I N G V A N A M S T E R D A M [ U N E S C O W E R E L D E R F G O E D ]

GEHEUGEN VAN DE STELLING

IN DEZE STELLINGKOERIER: 3 Nieuwe producten

weesp, wij en de stelling Ons geheugen gaat terug naar 1988 met het kopen en lezen van het toen nieuwe boek De Stelling van Amsterdam; vestingwerken rond de hoofdstad 1880 - 1920. We hadden natuurlijk wel van de Stelling gehoord en hier en daar betonnen forten in het landschap gezien, maar hoe het precies zat werd pas duidelijk uit dit eerste standaardwerk. Het werd een belangrijke inspiratiebron voor onze verdere belangstelling en toekomstige activiteiten.

4 Evenementen

5 Activiteiten & Tips

6 Herbestemming

8 Recreatie

Jaren later, om precies te zijn zaterdag 10 juni 1995, namen dertig lezers van Historisch Nieuwsblad deel aan een door ons georganiseerde dagexcursie. Doel was de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie meer bekendheid te geven. Tijdens een vaartocht over de Vecht werden bezoeken gebracht aan Fort aan de Ossenmarkt in Weesp, Fort bij Hinderdam en Fort Kijkuit. Door contacten die wij toen legden, konden wij als historici een werkruimte huren in Fort aan de Ossenmarkt en bezochten de oprichtingsbijeenkomst van het Platform Stelling van Amsterdam op 11 juni 1996 in IJmuiden. Daar werden de plannen van de pas opgerichte Stichting Stelling van Amsterdam gepresenteerd.

Een belangrijke mijlpaal was de plaatsing van de Stelling op de Werelderfgoedlijst van UNESCO in december datzelfde jaar. Voor ons was de plechtigheid in het Provinciehuis in Haarlem niet alleen een mooi moment om mee te maken, maar ook aanleiding om een expositie samen te stellen over de Stelling van Amsterdam en hierover te publiceren in het regionaal historisch tijdschrift Werinon. Bij voorbereiding van de expositie, waarbij het vooral om beeldmateriaal ging, kwamen ook leuke dingen uit eigen familiearchief tevoorschijn: grootvader Zeller was tijdens de Eerste Wereldoorlog als militair gelegerd op Lees verder op pagina 2

Vervolg van pagina 1 Forteiland Pampus en stuurde een briefkaart naar zijn toekomstige echtgenote. De expositie was voor het eerst te zien in de entreehal van het Stadhuis/Muziektheater in Amsterdam in mei-juni 1997. De publieke belangstelling voor het verhaal en de afbeeldingen van de Stelling bleek groot, mede omdat internet toen nog in de kinderschoenen stond. Gestimuleerd door aandacht van radio en pers reisde de expositie daarna langs tal van plaatsen in het Stellinggebied, zoals Uithoorn, Hoofddorp, Midden-Beemster, Edam, Fort bij Spijkerboor, Halfweg, Nederhorst den Berg en Weesp.

Het was niet vanzelfsprekend om Fort aan de Ossenmarkt voor publiek open te stellen. Het was in de jaren tachtig opgeknapt en in 1992 opnieuw in gebruik genomen. Sindsdien zijn er verenigingen, een muziekschool en kleine bedrijfjes in gevestigd. Om die reden was het fort maar één dag per jaar voor publiek toegankelijk: op Open Monumentendag. Dit zou veranderen met de eerste Stellingmaand in september 2003. Met steun van de gemeente Weesp, de eigenaar van het fort, bood de Stellingmaand ons een prima gelegenheid om het fort vaker en aan meer mensen te laten zien. Hans Broekmeulen coördineerde in die tijd de activiteiten van de Stellingmaand. Op zijn verzoek deden we ook in andere forten rondleidingen en werkten we mee aan teksten van folders, de Fortenwaaier en de website van Werelderfgoed Nederland. Het was prettig om via het platformoverleg, dat toen meestal plaatsvond in Wormer, ervaringen uit te wisselen met anderen over activiteiten op de forten. In overleg met Natuurmonumenten maakten we in 2004 een start met rondleidingen op het Forteiland bij Hinderdam, een tot dan toe voor het grote publiek onbekend en 2

ontoegankelijk fort. Vijf jaar later konden we tijdens het zomerseizoen vanuit Fort aan de Ossenmarkt de eerste vaartochten over de Vecht uitvoeren voor dagjesmensen met afwisselend bezoeken aan het Muider Muizenfort, Fort Uitermeer en Fort bij Hinderdam (www.leisurehistory.nl). Hierbij werd vruchtbaar samengewerkt met Guus Kroon in Muiden en de VVV in Weesp. Intussen speelden we een bemiddelende rol bij de restauratie van fortluiken en trappen op het voormalig fortterrein in Weesp door de Stichting Herstelling. Hoogtepunten beleefden we met het door Cultuurcompagnie NoordHolland in onze regio georganiseerde Festival Op de Bres in 2011 en de historische excursies en andere activiteiten in Fort aan de Ossenmarkt in 2013. Hieraan leverden ook andere gebruikers van het fort hun bijdrage op het gebied van muziek, theater en kunst. Naar ons idee is het fort als cultureel erfgoed volwassen geworden.

geheugen van de stelling Welke verhalen zitten verscholen achter de stevige fortmuren? Zes studenten Journalistiek dompelden zich onder in de wereld van de Stelling van Amsterdam en namen interviews af bij mensen met een bijzondere relatie met de Stelling. Vele Stelling-bekenden vertellen met trots over ‘hun’ fort. Zo is er een filmisch portret van Will Groenenveld en Simone Engelhart van St. Fortpop over ‘hun Muziekfort’ in Beverwijk.

We geven de pen graag door aan Harm van der Laan van Fort bij Veldhuis om in de volgende Stellingkoerier zijn verhaal te vertellen. Ron Zeller en Pim Griffioen Fort aan de Ossenmarkt, Weesp

Paul Hof, voormalig voorzitter van de schietvereniging die in Fort bij Hoofddorp gevestigd was, vertelt over zijn opa die gelegerd was op Fort aan de St. Aagtendijk. Jaap van Harlingen van Fort bij Krommeniedijk vertelt over het inundatieweekend en Holger Nickisch over zijn relatie met Kunstfort bij Vijfhuizen. De komende maanden worden meer interviews en filmische portretten geplaatst in het Geheugen van de Stelling, zoals een interview met de initiatiefnemers van de ontwikkelingen rondom Fort Uitermeer en Indië-weigeraar Klaas Vonk. Michael Meijer vertelt met zijn vriendin over hun leven in de Fortwachterswoning bij Fort bij Nigtevecht. Heeft u zelf een mooi verhaal over de forten van de Stelling van Amsterdam? Cultuurcompagnie nodigt u van harte uit dit te plaatsen in het Geheugen van de Stelling op: www.stellingvanamsterdam.nl/nl/ meer-weten/geheugen-van-de-stelling.

NIEUWE PRODUCTEN

theatervoorstelling

aardappelen van troupe a’dour Aardappelen is een locatievoorstelling over de Eerste Wereldoorlog die gespeeld wordt op forten van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De voorstelling gaat over de zin en onzin van ruzie en oorlog. Over loyaal en neutraal zijn in moeilijke situaties, over macht, recht en onrecht. Aardappelen is zowel als schoolvoorstelling als vrije voorstelling te boeken en is geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar. Meer weten? Neem dan contact op met Pieter Scholten via [email protected].

magazine fort! Met trots presenteerde Stichting Liniebreed Ondernemen (SLO) half april de eerste uitgave van het magazine Fort! Dit jaarmagazine kijkt op een frisse manier naar het gevarieerde aanbod van activiteiten op waterlinies en hun forten in Nederland. Met Fort! wil SLO zoveel mogelijk mensen enthousiast maken om een kijkje te gaan nemen op forten, om te fietsen of wandelen door waterlinie-gebieden of om er vanaf het water van te genieten.

Het magazine is 10 april overhandigd aan de gedeputeerden van de Liniecommissie en is daarna verspreid onder ruim 450 publiekslocaties, zoals VVV’s, hotels, campings, restaurants, fietsverhuurders en forten.  Het magazine is online te bekijken via www.liniebreedondernemen.nl/ fortmagazine/FLASH/index.html

nieuwe routemodule Vanaf heden staat het vernieuwde routegedeelte van de Stelling van Amsterdam online. Bestaande routes zijn naar de nieuwe module vertaald. Alle fiets-, wandel- en vaarroutes zijn te vinden op één overzichtelijke pagina. Bezoekers kunnen de route online bekijken, maar ook downloaden in een PDF. De module is gekoppeld aan de agenda, zodat bezoekers die de route uitprinten ook meteen kunnen zien of er activiteiten op het fort zijn. De routes zijn te vinden op www.stellingvanamsterdam.nl/nl/bezoek/routes. Veel fiets-, wandel- en vaarplezier!

3

3.000 BEZOEKERS VOOR START FORTENSEIZOEN 2014 Tijdens de mobilisatie van 1914 speelden de soldaten die in de forten waren gelegerd veel spelletjes. Het leger stond paraat, de manschappen oefenden en hielden de forten en wapens in optimale staat. Maar de verveling lag op de loer. Om de tijd te doden speelden de soldaten spellen zoals kaarten, dammen en schaken. Op de forten klonk de echo van de dobbelstenen.

100 jaar later nodigen forten nog steeds uit tot sport en spel. Ze zijn spannend, avontuurlijk en geheimzinnig: er is van alles te ontdekken. Daarom werd het Fortenseizoen tijdens het Paasweekend dit jaar geopend onder de noemer Sport en Spel op het Familiefort. Er waren tal van activiteiten voor jong en oud. Van avontuurlijke games als abseilen en buksschieten tot oudhollandse spellen, spannende fortexpedities, speurtochten, theater en serious gaming. De officiële aftrap van het seizoen vond plaats op Forteiland IJmuiden. Met een spectaculaire vrije val opende Nick Renooij, presentator van het Jeugdjournaal, het 4

Fortenseizoen. De kids gingen met hem op de foto en daarna mochten echte durfallen zelf een vrije val maken, abseilen of boogschieten. Met een speciale kaart konden de bezoekers het fort ontdekken. Een stuk verderop, op Fort bij Edam, stonden kinderen in de rij om mee te doen met de spannende Fortexpeditie. Onder leiding van Commandant E. Luden konden kinderen marcheren, schieten, niet echt natuurlijk, en soldatenoefeningen en -opdrachten doen. Ook waren er verschillende oudhollandse spellen. Fort aan de St. Aagtendijk was omgetoverd tot een heus Muziekfort met workshops, kinderdisco en klieder kladderen op muziek. Onder begeleiding van Scouting Abcoude konden families survivallen en marshmellows roosteren op een vuurtje. Op Fort bij Uithoorn was het druk en konden families meedoen met het Fortenspel of mee met de speciale kinderrondleidingen. Ook Fort bij Spijkerboor, Fort Markenbinnen, Kunstfort bij Vijfhuizen, Fort bij Aalsmeer, Fort aan de Ossenmarkt, Forteiland Pampus en Fort bij Diemerdam waren geopend met een mooi en gevarieerd programma.

De Start van het Fortenseizoen kreeg volop aandacht in de pers, waaronder de Telegraaf en het Noordhollands Dagblad. Vanwege de samenwerking met SLO ook in het Utrechts Nieuwsblad. Maar liefst 3.000 bezoekers kwamen op het openingsprogramma van de Stellingforten af. Mascha Dammers Cultuurcompagnie Noord-Holland

ACTIVITEITEN EN TIPS REIS LANGS HET BIJZONDERE WERELDERFGOED OP 14 EN 15 JUNI Minister Bussemaker opende op 14 juni het Werelderfgoedweekend. Dit vormde voor de Nederlandse Werelderfgoedlocaties de aftrap om hun deuren te openen voor publiek met een gevarieerd programma rondom het thema ‘reizen’. Op diverse Werelderfgoedlocaties verwelkomde kinderen de nieuwe UNESCO Werelderfgoed-tourbus met daarin kinderboekenschrijver Arend van Dam en illustrator Alex Wolf. Het duo signeerde, schilderde en tekende. Natuurlijk lazen zij voor uit hun boek Overal en Ergens… “Jullie maken dus een wereldreis!”, reageerde een van de jonge aanwezigen enthousiast.

Op de Stelling van Amsterdam vonden Van Dam en Wolf een aandachtig publiek op Forteiland Pampus. Op Kunstfort bij Vijfhuizen kon men dit weekend gratis de tentoonstelling Blow Up! over opblaasbare kunst bezoeken. Fort Resort Beemster stelde een ‘Reis door het Verre Oosten arrangement’ beschikbaar, dat nog te boeken is via www.fortresortbeemster.nl. Bij de fotokiosk van het Werelderfgoedpodium in de Bazel in Amsterdam konden bezoekers een ludieke Werelderfgoed-foto maken met een prijs voor de mooiste en leukste foto.

TOEREN LANGS DE STELLING Het Rondje Stelling, de vrije fietstoertocht door redelijk ongerept natuurgebied rond de stad Amsterdam, krijgt op zaterdag 30 augustus een vervolg. De fietstocht rond de Stelling van Amsterdam vergroot de gebruikswaarde van het Werelderfgoed en geeft een nieuwe impuls aan de recreatief aantrekkelijke groene ring rondom de stad.

CAMPAGNE ‘IK BEN TROTS OP MIJN WERELDERFGOED’ UNESCO erkende negen werelderfgoederen in Nederland waarvan vier in Noord-Holland: de Waddenzee, Droogmakerij de Beemster, de Stelling van Amsterdam en de Amsterdamse Grachtengordel. De komende acht maanden vinden in het kader van de campagne ‘Ik ben trots op mijn Werelderfgoed’ diverse activiteiten plaats. Hierdoor kan de (Noord-) Hollander nader kennis maken met het cultureel- en natuurerfgoed, dat vrijwel in zijn achtertuin ligt.   Op de website www.onh.nl/werelderfgoed staan boeiende verhalen, routes, beelden en video’s over de verschillende werelderfgoederen. Hieruit blijkt hoe betekenisvol zij zijn voor Nederland. In de aankomende maanden wordt er op verschillende momenten door heel Noord-Holland aandacht besteed aan de Werelderfgoederen. Bijvoorbeeld via pop-up stores in Amsterdam, aan boord van de TESO-boot en in Alkmaar. Er verschijnt ook een digitaal magazine dat geheel in het teken staat van de Werelderfgoederen.

Naast de route van 170 km (langs alle forten) en 85 km (langs twaalf forten) is er nu ook een route van 45 km. Deze route loopt langs vijf forten ten zuidoosten van de Stelling van Amsterdam. Deze afstand is geschikt voor recreatieve fietsers en e-bikers en start in Uithoorn. Meer informatie: www.rondjestelling.nl.

IN STELLING GEBRACHT Jaarlijks organiseert Historisch Museum Haarlemmermeer een grote thematentoonstelling over een onderdeel van of ontwikkeling in de Haarlemmermeer. De tentoonstelling ‘In Stelling Gebracht’ gaat over het verdedigingswerk de Stelling van Amsterdam dat ook door de Haarlemmermeer heen loopt en een belangrijk deel uitmaakt van het lokale landschap. De tentoonstelling is te zien tot 11 januari 2015. Meer informatie: www.historisch-museum-haarlemmermeer.nl. 5

WILD ETEN, WOESTE WINDEN EN WAANZINNIG UITZICHT ONDERNEMERS OPENEN OP VUURTORENEILAND OPNIEUW ‘EERLIJK’ EILANDRESTAURANT DURGERDAM, half mei – Indrukwekkende wolkenpartijen vormen zich boven het IJsselmeer terwijl Sander Overeinder en Brian Boswijk met afdekzeilen de bouwmaterialen proberen te beschermen tegen de regen die Vuurtoreneiland bedreigt. De schapen van het eiland, de enige permanente bewoners, kijken van een afstandje toe. De stalen vuurtoren steekt scherp af tegen de grijze lucht. Op de plek waar over twee weken de eerste gasten zich aan een viergangenmenu zullen zetten, zijn nu alleen nog de contouren van een paviljoen te vinden.

Uiteindelijk zal er tussen twee van de drie uit 1889-stammende kanonemplacementen die het forteiland rijk is, een paviljoen met een oppervlakte van zo’n honderdtwintig vierkante meter ontstaan, gemaakt van hout, canvas en plexiglas. Alleen de keuken bestaat uit beton, baksteen en staal. Een les die Sander en Brian hebben geleerd nadat hun vorige paviljoen, de pilot-versie, in september tot op de grond afbrandde. Sporen van de brand zijn nog te zien op een van de bankjes op de bouwplaats. De Amsterdamse ondernemers kregen eind 2013 van Staatsbosbeheer toestemming om een klein restaurant op het onbewoonde Vuurtoreneiland te starten. Sander Overeinder wil er de sfeer van zijn Restaurant As voortzetten. “Puur en wild, mooi en schoon zullen de gerechten worden”, vertelt Overeinder. “In die zin zal het eten ook wel een spiegel van het eiland zijn ja”, stelt hij. “Geen hypocrisie.” De Napolitaanse steenoven van het paviljoen belichaamt dat: echt en simpel. De kok wil dan ook gebruik gaan maken van wat de omgeving biedt: op het eiland zelf groeien wilde munt, duizendblad, dovenetel en brandnetel. Feta en zuivel wil hij bij een boerderij in de buurt halen, en af en toe zal hij wat vlees bij de lokale jager kopen. Palingen uit het IJsselmeer gebruikt hij niet meer. “De stand is nu echt te laag. Vorig jaar 6

kon het eigenlijk al niet, maar toen werden ze hier in de buurt gevangen. Die kon ik niet laten liggen.” Eind mei gaat het restaurant open. Maar voordat het zo ver is, moet er nog wel het een en ander gebeuren. “De grootste uitdaging is dat alle bouwmaterialen per boot aangevoerd moeten worden”, vertelt Overeinder terwijl bouwzeil klappert in de wind. “Dat mag niet over de dam, want dat is van maart tot eind juni een beschermd vogelbroedgebied en de Durgerdammers willen geen zwaar verkeer door hun dorp.” Ook de gasten zullen straks per boot aankomen. Het oude IJveer XIII vervoert de gasten vanaf de kade bij het Lloyd-hotel naar Vuurtoreneiland. De uit 1893 stammende kustbatterij is één van de redenen waarom het eiland al die jaren een idylle van rust is gebleven. Sander Overeinder baant zich een weg naar het dieper gelegen bomvrije kazernegebouw. De komende jaren zullen Brian en hij niet alleen het paviljoen beheren, maar zijn ze ook verantwoordelijk voor het natuurbeheer op het eiland en het onderhoud van de kustbatterij. De batterij moet de komende jaren in dezelfde toestand worden gehouden en op termijn worden gerestaureerd. Een flinke klus, zo blijkt als Sander door een omgevallen stalen deur het pikdonkere naar binnengaat. Het stalen plafond ziet er behoorlijk verroest uit, hier en daar hangen kleine druipsteenpegels. Verscheidene

deuropeningen en ramen zijn dichtgemetseld en zaken als luiken, latrines en keuken zijn niet meer aanwezig. “We willen de batterij weer bruikbaar maken”, vertelt hij terwijl hij door de donkere gangen loopt. “Zodat we de ruimtes als living, retraite, eetzaal voor de gasten of als vergaderruimte kunnen gebruiken.” Hij speelt ook met de gedachte om bier te gaan brouwen met het water uit de waterkelders van het fort. De munitiebunkers zijn daar wel geschikt voor, denkt hij.

In de toekomst zal er ook een klein ‘boutiquehotel’ op het eiland komen, bestaande uit hutjes waarin gasten een nacht kunnen blijven slapen. Die hutjes worden niet zo ruig als het eiland zelf. “Je moet je er thuis kunnen voelen. Het wordt niet Spartaans, er komt een goed bed en goede douche”, schetst Brian de situatie. “En je hebt een waanzinnig uitzicht en goed eten”, vult Sander hem aan. Maar dat is nu nog toekomstmuziek, want consolidatieverplichting van de kustbatterij alleen al zorgt voor een kostenpost van zo’n vier ton. “We doen het stapje bij beetje”, vertelt Sander. “Zo verdienen we ondertussen geld en creëren we draagvlak tijdens het ontwikkelen van het eiland.” De ondernemers hebben de tijd, want ze zijn een verplichting aangegaan voor dertig jaar. De batterij is niet de belangrijkste aantrekkingskracht van het eiland, vinden de beide Amsterdammers. “De geschiedenis van het eiland is natuurlijk te gek”, legt Sander uit. “Maar de kustbatterij is naar binnen gericht, terwijl het prachtige aan het eiland juist de vergezichten zijn. Het hebben van een eigen forteiland was niet iets dat eerder in mijn hoofd was opgekomen”, vult Brian aan. “Maar zo’n kans heb je geen twee keer in je leven.”

MEER DAN ALLEEN MAAR PANNENKOEKEN Sinds 15 mei dit jaar heeft Fort aan de Drecht een nieuwe culinaire aanwinst. De familie Tieken, bekend van het HotelRestaurant Het Rechthuis in Uithoorn, vestigde hier een pannenkoekenrestaurant. De nadruk ligt op een persoonlijke en gastvrije service, lekker eten, een ongedwongen en kindvriendelijke sfeer. De familie Tieken was al op zoek na een bijzondere ruimte, toen ze hoorden dat deze bijzondere ruimte in het fort vrij kwam. De gemeente werkte constructief mee, waardoor het mogelijk was om binnen zeer korte tijd een heel bijzonder restaurant te openen. Het restaurant wordt gerund door Hans en zijn dochter Peggy. “Ik ga de pannenkoeken zelf bakken. We hebben ervoor gekozen om ze op een ambachtelijke manier te bereiden, zoals het hoort bij een serieus pannenkoeken-restaurant. Het eten moet goed zijn, punt.” Voor kinderen is het pannenkoekenfort een belevenis. Niet alleen de fortgracht, en het fortinterieur, maar ook de op Peter Pan gebaseerde

speelkamer met een grote piratenboot, maakt het uit eten gaan hier een belevenis. In Fort aan de Drecht zijn al verschillende bedrijven gevestigd, waaronder Nahr, Stichting Crea en Vinocerf en Amstelfort. “We organiseren kinderfeestjes in samenwerking met onze buren. Tot de mogelijkheden behoren onder meer een creatieve middag met bijvoorbeeld pottenbakken, schilderen of een rondleiding door het fort.” Het restaurant ligt in een bijzonder natuurgebied, met verschillende recreatieve routes, waaronder het wandelpad Fortenpad (8 km). Dit biedt de recreant de mogelijkheid de wandeltocht smakelijk af te sluiten. Het Pannenkoekenfort is vijf dagen in de week geopend. Van woensdag t/m vrijdag van 12-20 uur, zaterdag en zondag van 11-20 uur. Meer informatie: www.hetpannenkoekenfort.nl Carine Vleerbos Provincie Noord-Holland

WERKZAAMHEDEN LANGS DE STELLING In opdracht van de provincie Noord-Holland worden consolidatiewerkzaamheden verricht aan nevenbatterijen, inlaatduikers, schutsluizen en andere objecten van de Stelling van Amsterdam. Het gaat in totaal om 32 provinciale monumenten. Omdat veel van deze objecten geen functie meer vervullen voor de eigenaar, zijn ze in veel gevallen slecht onderhouden. Deze monumenten worden niet gerestaureerd, maar geconsolideerd zodat ze in een zodanige toestand worden gebracht dat ze behouden blijven en in sommige gevallen weer beter zichtbaar worden. De werkzaamheden bestaan o.a. uit opruimwerkzaamheden, grond aanvullen,

betonherstel en voegwerkherstel. De activiteiten worden verricht op basis van inspectierapporten van Bouwadvies Groot-Holland, die ook de directievoering hiervan verzorgt. De provincie is opdrachtgever vanuit haar rol als siteholder voor het UNESCO Werelderfgoed Stelling van Amsterdam. Een goed duurzaam beheer van de Stelling is een van de speerpunten in het nieuwe Uitvoeringsprogramma Stelling van Amsterdam 20142016. Deze werkzaamheden maken deel uit van de provinciale stimuleringsmaatregelen om de bouw in deze crisisperiode te stimuleren. Eric ten Brummelhuis Provincie Noord-Holland

Floris van Bodegraven Student opleiding Journalistiek 7

SOCIALE MEDIA Fortbeheerders kunnen hun activiteiten onder de aandacht brengen van het publiek door berichten te plaatsen (550 fans) op www.facebook.com/Stellingvanamsterdam. Cultuurcompagnie Noord-Holland roept u als forteigenaar, -gebruiker en vrijwilliger op om de Stelling te promoten door de pagina te liken.

OPENING KANOROUTES FORTEN WEST LAAG HOLLAND

Mocht uw fort geen twitteraccount hebben, dan bericht Cultuurcompagnie graag via @StellingvanAms aan 600 volgers over uw activiteiten. Geef uw berichten door aan: [email protected]

COLOFON UITGAVE: Cultuurcompagnie Noord-Holland Bergerweg 1, 1815 AC Alkmaar T (072) 850 28 00 E [email protected] I www.stellingvanamsterdam.nl www.cultuurcompagnie.nl BIJDRAGEN: Sylvia Beliën, Floris van Bodegraven, Eric ten Brummelhuis, Mascha Dammers, Iris Georiades, Carine Vleerbos, Ron Zeller en Pim Griffioen REDACTIE: Mascha Dammers, Geertje van Emmerik FOTOGRAFIE: Sylvia Beliën, Floris van Bodegraven, Mascha Dammers, Kenneth Stamp, Troupe A’dour, Ron Zeller VORMGEVING: The KEY Agency, Schiphol-Rijk DRUK: Krijgsman Drukwerk

© CULTUURCOMPAGNIE NOORD-HOLLAND ONTWIKKELAARS IN KUNST EN ERFGOED

Op 20 juni vond de officiële opening van de kanoroutes Forten West Laag Holland plaats. Gedeputeerde Joke Geldhof stelde door middel van een officiële openingshandeling de routes open voor publiek. Aangezien deze routes door een mooi natuurgebied lopen, is met de openingsdatum rekening gehouden met het aflopende broedseizoen. Door de realisatie van kanoroutes en -voorzieningen als steigers, is het mogelijk om via het water in de kano dichtbij de forten van de Stelling van Amsterdam te komen. Voor deze routes zijn dat Fort bij Krommeniedijk en Fort aan den Ham. Naast deze routes is er nog een kanoroute Mooie Nel, die langs vijf forten o.a. rond Haarlem, Spaarndam en Vijfhuizen loopt en een kanoroute in

de Gooi en Vechtstreek, die langs de forten in Muiden en Weesp gaat. Op de website www.stellingvanamsterdam.nl zijn al kanoroutes te downloaden en zijn binnenkort ook de kanoroutes Forten West Laag Holland te downloaden. Wacht niet langer en ontdek de Stelling van Amsterdam vanaf het water! Iris Georiades provincie Noord-Holland 8