Weekender Extra large edition om het nieuwe culturele seizoen te vieren!
Agenda
( (
DU B B E L AFLEVEDIKKE RING
2 TENTOONSTELLINGEN
Met gevoel voor stijl
ONDER REDACTIE VAN JOHANNA HOOGENDAM EN JACK MEIJERS (BOEKEN)
Nederlands Fotomuseum, Rotterdam Vogue-hoofdredacteur Anna Wintour schreef het voorwoord in de schitterende catalogus bij de tentoonstelling over Horst P. Horst (19061999). De Duitse modefotograaf vluchtte in 1939 vanuit Parijs naar de VS, waar hij zijn toen al zeer succesvolle carrière voortzette. Een kleurrijke carrière: maar liefst zestig jaar lang fotografeerde Horst de allergrootste sterren der aarde. Dankzij zijn uitzonderlijke gevoel voor stijl was hij kind aan huis in de studio’s van Vogue. Zijn foto’s waren keer op keer spraakmakend, de modellen tot iconische schoonheid verheffend, prikkelend door de surrealistische composities. In Rotterdam is vanaf 26 september een groot retrospectief te zien van deze bijzondere vakman. T/m 10 januari, www.nederlandsfotomuseum.nl
Ook in het Nederlands Fotomuseum: mode én modefotografie van eigen bodem Mattijs van Bergen ontwierp een modecollectie geïnspireerd op de beroemde zwart-
witfotografie van Ed van der Elsken, Aart Klein, Richard Tepe en Nico Jesse. De kledingstukken worden samen met foto’s ervan getoond (gemaakt door foto-
grafen Sacha van Dorssen, Wendelien Daan en het duo Petrovsky & Ramone). 26 september t/m 10 januari, www.nederlandsfotomuseum.nl
M T C | N A J A A R 2 01 5 1
Agenda
GROOTBEELDFILM
OVERZICHTSTENTOONSTELLING
Reis langs Van Goghs kleuren
Werkmanjaar
Groninger Museum, Groningen
Omniversum, Den Haag
Juist toen het slecht ging met zijn drukkerij ontwikkelde Hendrik Nicolaas Werkman (1882-1945) zijn kunstenaarschap. Zijkanten van houten letters, cijfers en ander zetmateriaal uit zijn werkplaats ging de Groninger gebruiken voor eigen composities. Hij drukte die in vele drukgangen met zijn handpers, soms nam dit jaren in beslag. Dat wat hem bewoog, wilde hij verbeelden en hij ging tot het uiterste in het zoeken van nieuwe manieren waarop hij dit kon doen. Vlak voor de bevrijding werd Werkman gefusilleerd, op verdenking van het maken van illegaal drukwerk. Zeventig jaar later eert het Groninger Museum de karaktervolle kunstenaar met een grote overzichtstentoonstelling. 2015 is bovendien Werkmanjaar, en dat is in de hele stad te merken. T/m 1 november, www.groningermuseum.nl, www.werkman2015.nl
Leun achterover en geniet van Vincent van Goghs nachtblauwe Zuid-Franse luchten en zonovergoten maisvelden op het 840 vierkante meter grote doek van het Haagse Omniversum. Ter gelegenheid van het 125ste sterfjaar van de schilder wordt de bekroonde grootbeeldfilm Van Gogh – een kleurrijk portret, opnieuw vertoond. De film uit 2009 reist langs de landschappen uit Vincent van Goghs leven tussen zijn 27ste en zijn dood op 29 juli 1890. Negen jaar waarin hij ruim negenhonderd schilderijen maakte. T/m 18 december, www.omniversum.nl
GEUREXPOSITIE
Wereldparfum The Ravestijn Gallery, Amsterdam
Elke dag worden er zo’n vier nieuwe parfums de wereld in gestuurd, jaarlijks komen er zo meer dan duizend nieuwe geuren op de markt. Waarom zo véél, vroegen de Amsterdamse kunstenaars Lernert & Sander (Lernert Engelberts en Sander Plug) zich af. Dit bracht hen op het idee het parfum Everything te creëren. De geur, die een druppeltje van elk in 2012 uitgebracht parfum bevat, werd getest in het Parijse warenhuis Colette en kan dit najaar worden opgesnoven in The Ravestijn Gallery. 12 september t/m 10 oktober, www.theravestijngallery.com 2 M T C | N A J A A R 2 01 5
PERMANENTE COLLECTIE
KIJK BOEK
Beelden van een spinnendame Gemeentemuseum, Den Haag
Tot aan haar overlijden op 98jarige leeftijd werkte de grande dame van de beeldhouwkunst, Louise Bourgeois (1911-2010), aan een serie sculpturen van spinnen, die het thema moeder verbeelden. In Den Haag zijn nu twee nieuwe bruiklenen te zien: Spider Couple en Clouds and Caverns – gebaseerd op het thema Moeder Aarde. www.gemeentemuseum.nl
EXPOSITIE
Een Japanse krijger SieboldHuis, Leiden
Als kind van eerste-generatie Japanse immigranten voelde Shinkichi Tajiri zich na de Tweede Wereldoorlog niet meer welkom in de VS. Hij vertrok naar Frankrijk en kwam daarna via Duitsland naar Nederland, waar hij vanaf 1962 op kasteel Scheeres in Baarlo woonde. Zijn bewogen leven resulteerde in een veelzijdig kunstzinnig oeuvre, waarin erotiek, de Berlijnse Muur, knopen en krijgers in allerlei vormen terugkeren. In 2008 kreeg Tajiri – inmiddels beroemd over de hele wereld – het Nederlandse staatsburgerschap. Een jaar later overleed hij. Vijftig van zijn foto’s, schetsen, schilderijen en sculpturen vertellen wie hij was in het Leidse SieboldHuis. T/m 29 november, www.sieboldhuis.org
GROETEN UIT MAROKKO
Begin jaren zeventig waren Tanger en Marrakech populaire bestemmingen voor wie wilde ontsnappen aan de ratrace van de consumptiemaatschappij. Anno 2015 is Marokko opnieuw een onthaastingsalternatief. Al is de toerist van nu meer geïnteresseerd in eeuwenoude Noord-Afrikaanse charme dan in wazige hippieromantiek. In de serie Living in Style verscheen een deel over Marokko. Andreas von Einsiedel en Julia Leeb legden de bijzondere atmosfeer en gastvrijheid vast.
Living in Style, Morocco, 208 pag., € 50, teNeues
M T C | N A J A A R 2 01 5 3
Agenda
KOFFIE TAFEL BOEK
PAARDENPARADE
Bij sommige paardenmeisjes gaat het nooit over. Voor het slag vrouwen (en mannen) dat geen genoeg krijgt van lippizaners, haflingers en arabieren, wegzwijmelt bij een dressuurkuur en andere vormen van hippische sport is The Stylish Life Equestrian bedoeld. Want behalve over een bijzondere sport hebben we het hier natuurlijk over een manier van leven. Vicky Moon belicht de wereld van springen en racen, van paard en ruiter met prachtig beeldmateriaal. Ze neemt u mee naar Royal Ascot in Engeland en de Kentucky Derby in Louisville. Ons advies: in galop naar de boekhandel.
OPERA
Butterfly-blues Door heel Nederland
Giacomo Puccini was Italië’s belangrijkste componist en zijn vijfde opera, Madama Butterfly, een instant succes. Het meeslepende verhaal over het Japanse meisje Butterfly dat haar kind moet afstaan aan een Amerikaanse marineofficier en zijn vrouw wordt dit najaar vertolkt door de Nederlandse Reisopera onder regie van Laurence Dale. Sopraan Annemarie Kremer speelt Butterfly, Eric Fennell is haar tegenspeler Pinkerton. Zij zingen in het Italiaans, met Nederlandse boventitels. T/m 10 oktober, www.reisopera.nl
The Stylish Life Equestrian, 176 pag., € 40, teNeues
FILM
Robert De Niro loopt stage Vanaf 24 september
Wat doe je als je op je zeventigste toe bent aan een uitdaging? Weduwnaar Ben Whittaker (Robert De Niro) weet het wel: hij wordt stagiair bij een modewebsite. De jonge Jules Ostin (Anne Hathaway) is zijn baas en ook al is deze gezagsverhouding best even wennen, al snel ontvouwt zich een vrolijke vriendschap en wordt De Niro Ostins steun en toeverlaat. In een tijd waarin piepjonge bloggers en YouTube-sterren wereldwijd succes oogsten, wijst The Intern lichtvoetig op de waarde van leeftijd en ervaring. Regisseur Nancy Meyers, bekend van de succeskomedies Something’s Gotta Give en It’s Complicated, schreef het script; de sterrencast, onder wie ook Rene Russo, doet de rest. VERZAMELAARS-BEURS
Hermès-vintage Hôtel du Louvre, Parijs
Wie een zwak heeft voor het savoir-faire van Hermès, spoedt zich eind oktober naar de Franse hoofdstad voor de allereerste Luxury Hermès Collectors Fair (LUHCOF) ooit. Experts taxeren vooraf de vintage zadels, leerwaren, shawls, tassen, horloges en juwelen – meegebracht door internationale verzamelaars. Heeft u zelf ook een iconisch Hermès-stuk dat u wilt laten beoordelen? Breng het mee. 23 t/m 25 oktober, www.theluxurycollectorsfair.com 4 M T C | N A J A A R 2 01 5
FOTOTENTOONSTELLING
Een leven als in een film
Galerie Alex Daniëls Reflex, Amsterdam De Amerikaanse fotograaf Todd Hido fotografeert scènes die hem herinneren aan zijn jeugd in Ohio. Vaak op druilerige dagen, vanuit zijn auto, waarbij de voorruit als extra lens fungeert. De sfeervolle beelden – in de avondschemering gemaakt – doen denken aan die van een filmset, waarin de fotograaf zijn leven vastlegt. Zijn muze Khrystyna speelt als ‘actrice’ in veel foto’s een zwijgende rol. Maar ook de suburbs van Amerikaanse steden laten zich onder Hido’s lens van hun mysterieuze kant zien. 12 september t/m 7 november, www.reflexamsterdam.com M T C | N A J A A R 2 01 5 5
Agenda
Nieuw in het theater
6 TIPS AFSTAND 1199 KM
Hoe mooi alles, vanaf 22 september, door heel Nederland. www.bostheaterproducties.nl TONEEL Ivo ten Hove regisseert Louis Couperus’ romanklassieker De stille kracht, Toneelgroep Amsterdam brengt het verhaal tot leven in de Stadsschouwburg Amsterdam. Met Maria Kraakman, vanaf 18 september. www.tga.nl
DANS Het Nederlands Danstheater danst Start Again (NDT 1) en Sheering the Wolves (NDT 2): twee wervelende voorstellingen met choreografie van o.a. Sol León en Paul Lightfoot, vanaf 1 oktober, door heel Nederland. www.ndt.nl THEATER Kees Hulst en Esther Scheldwacht spelen de bijzondere liefde na tussen de dichter Leo Vroman en zijn vrouw Tineke in
MUZIEK Europese barok ontmoet Afrikaans ritme tijdens Coup Fatal van o.a. Alain Platel en Rodriguez Vangama, vanaf 29 september in Den Bosch en Arnhem. www.lesballetscdela.be
symphonie. De ‘beste filmmuziek aller tijden’ (volgens Classic FM) neemt u op maandag 9 november mee naar de wereld van J.R.R. Tolkien. www. concertgebouw.nl TONEEL In Ik kom terug speelt Olga Zuiderhoek de moeder van Adriaan van Dis, in een door de laatste geschreven toneelstuk, vanaf 2 december, door heel Nederland. www.bostheaterproducties.nl
ORKEST In Het Concertgebouw in Amsterdam dirigeert Raymond Janssen The Lord of the Rings Symphony, een compositie van Howard Shore, die de soundtracks van de drie films bewerkte tot één
*MET DE AUTO
Drents Museum, Assen
Nu het drukste seizoen voorbij is, is dit hét moment om de 56ste Biënnale van Venetië te bezoeken, met werk van kunstenaars uit meer dan zestig landen, waaronder Herman de Vries voor Nederland. En buiten de giardini van de beurs wacht de bezoeker natuurlijk het wonderschone Venetië met nóg meer schatten om van te genieten, zowel aan architectuur als aan schitterende musea. T/m 22 november, www.labiennale.org
is een viersterrenhotel in een 16de-eeuws stadspaleis vlak bij het Canal Grande. Neem hiervandaan een gondola naar de Rialto-markt of ga naar een van de musea. Bijvoorbeeld het Museo del Vetro, over de geschiedenis van het Venetiaanse Murano-glas. www.abadessa.com, museovetro.visitmuve.it
De Oriënt Express, de Transsiberische Spoorlijn en de Canadian Pacific Railway genieten een legendarische reputatie onder reizigers én niet-reizigers. Wie de ongemakken van auto of vliegtuig beu is, kan dus altijd nog uitwijken naar de meest romantische reisoptie: per spoor. The Journey – The Fine Art of Traveling by Train laat zien hoe de trein, vanaf het 6 M T C | N A J A A R 2 01 5
moment dat u aan boord klimt, uw gevoel van plaats en tijd danig overhoop schopt. Maar daar krijgt u dan wel adembenemende panorama’s, een hypnotiserende kadans en misschien wel een onvergetelijk souper in de spijswagen voor terug. Maar de grootste ontdekking is waarschijnlijk deze: onderweg zijn is even belangrijk als aankomen.
The Journey – The Fine Art of Traveling by Train, 272 pag., € 40, Gestalten
Ze waren geïnspireerd door de schilders van Barbizon, de Haagse School, het Franse impressionisme en Japanse prenten. Maar daar bleef het niet bij: de jonge kunstenaarsgroep The Glasgow Boys ontwikkelde eind negentiende eeuw een frisse, eigen stijl waarin zij het Schotse landschap, boerenkinderen en scènes uit het industriële Glasgow tot onderwerp kozen. De bevriende schilders zetten zich af tegen de gevestigde orde en trokken er samen op uit om te schilderen. Voor het eerst sinds 1900 zijn in Assen 120 van hun werken te zien. 22 september t/m 7 februari, www.drentsmuseum.nl
Kunstbiënnale
Het met fresco’s
ROMANTISCH
The Glasgow Boys
Reistijd 12 uur en 25 minuten*
HOTEL versierde Palazzo Abadessa TIP
KOFFIE TAFEL BOEK
EXPOSITIE
AMSTERDAM – VENETIË
FAVORIET KUNSTWERK De keuze van Sjarel Ex, directeur van Museum Boijmans Van Beuningen
Schilderij van Pieter Bruegel de Oude
De toren van Babel
“Dit schilderij uit 1565 is een miniatuur: als je er met je neus op staat zie je geen verfstreken, zoals bij gewone schilderijen, maar juist steeds meer details. Het is bovendien revolutionair in zijn onderwerpkeuze. Het gaat niet alleen over de Bijbel, zoals in de middeleeuwen gebruikelijk, maar ook over het dagelijks leven, herkenbaar voor
iedereen. Aan de hand van het verhaal over de Babylonische spraakverwarring neemt Pieter Bruegel (1525/1530-1569) gewone werklui als onderwerp. Maar liefst veertienhonderd bouwvakkers zijn er op dit schilderij aan het werk. Rechts schildert Bruegel schepen zoals die te zien waren in de haven van Antwerpen, waar hij woonde. In de Scheldestad en in heel Europa waren in de zestiende eeuw overal bouwplaatsen. Er verrezen grote kathedralen en andere bouwwerken. De mensen kregen meer kennis, wat soms botste met de leer van de kerk. Bruegel vertaalt het oude verhaal van de bouw van de toren van Babel naar zijn eigen tijd. Volgens het boek Genesis was de toren, die tot in de hemel moest reiken, een doorn in het oog van God.
Je zou dit schilderij dan ook kunnen zien als waarschuwing, maar ík denk dat Bruegel het bedoelde als lofzang op de poging zo’n toren te bouwen. Bruegel eert het optimisme.”
De toren van Babel, 1565, Pieter Bruegel de Oude, olieverf op paneel, 60 x 75 cm, Museum Boijmans Van Beuningen, www.boijmans.nl
M T C | N A J A A R 2 01 5 7
Agenda
TWEELUIK
Oerkracht van de natuur
Museum de Fundatie, Zwolle en Rijksmuseum Twenthe, Enschede
KOFFIE TAFEL BOEK
PALMENPRACHT
Benedikt Taschen, de naamgever van uitgeverij Taschen, graaft graag in de archieven van universiteiten en bibliotheken naar pareltjes van illustratiekunst. Onder de noemer Bibliotheca Universalis verschijnen met enige regelmaat vergeten meesterwerken uit de achttiende en negentiende eeuw. The Book of Palms is gebaseerd op de expedities die Duitse botanicus Carl Friedrich Philipp von Martius tussen 1817 en 1820 in het Amazonegebied ondernam. De prachtige, getekende platen uit zijn encyclopedisch palmenoverzicht zijn opnieuw beschikbaar in een 568 pagina’s dik boek dat nog geen vijftien euro kost. Daar koopt u hooguit een stevige kamerplant voor. Martius – The
Book of Palms, 568 pag., € 15, Taschen via Librero
REIS NAAR HET VERLEDEN
De droom van een keizer De Nieuwe Kerk, Amsterdam
Zeventien eeuwen geleden was het de Romeinse keizer Constantijn die het christendom – daarvoor nog een verboden religie in het oude Rome – tot staatsgodsdienst maakte. Het verhaal achter deze gebeurtenis met verstrekkende gevolgen voor de West-Europese cultuur wordt dit najaar in de Nieuwe Kerk ontrafeld. Bruiklenen uit drie Romeinse musea tonen niet alleen de pracht van de vroegchristelijke kunst, maar zorgen ook voor een lesje cultuurgeschiedenis. 3 oktober t/m 7 februari, www.nieuwekerk.nl 8 M T C | N A J A A R 2 01 5
Hij liet zich vastbinden aan de mast van een schip tijdens storm op zee, de Britse schilder William Turner (17751851). Alles om de verbijstering te ervaren over de oerkracht van de natuur: het geraas van de wind, de kolkende zee, de duistere tinten grijs waarin de lucht zich hulde. Turner, voor GrootBrittannië wat Rembrandt is voor Nederland, schilderde die natuurkrachten als geen ander en drukte daarmee een groot stempel op de Europese kunstgeschiedenis. In Zwolle en Enschede is dit najaar in samenwerking met Tate Britain te zien door welke voorgangers de schilder zich liet inspireren en voor wie hij op zijn beurt de weg bereidde. Met maar liefst vijftig werken van Turner – zelden vertoond in Nederland – krijgen bezoekers een goed beeld van deze grootse schilder. T/m 3 januari, www.museumdefundatie.nl, www.rijksmuseumtwenthe.nl
EENMALIGE LIVE-VERBINDING
Benedict speelt Hamlet
Pathé-theaters, Amsterdam, Den Haag, Groningen en Rotterdam Engelse fans hadden er onlangs een nacht in de kou voor over om de laatste kaarten te bemachtigen voor Hamlet van het National Theatre in Londen. Niemand minder dan Benedict Cumberbatch staat dan ook op de planken dit najaar. De klassiek geschoolde toneelspeler, bekend van de tv-serie Sherlock en de film The Imitation Game, ontving lovende recensies voor de manier waarop hij gestalte geeft aan de titelrol van Shakespeare’s Hamlet. De voorstelling wordt eenmalig live in Nederland uitgezonden in Pathé-theaters in Amsterdam, Den Haag, Groningen en Rotterdam. Wees er snel bij! 15 oktober, www.pathe.nl
FOTOTENTOONSTELLING
Dierenliefde?
Fotomuseum Winterthur, Zürich De steeds veranderende relatie tussen mens en dier staat centraal in de tentoonstelling Beastly/Tierish in Zürich. Video’s en foto’s van dieren tonen de verschillende kanten van die relatie: het dier vermenselijkend, dan wel verheerlijkend, het dier onderdrukkend, dan wel ‘in gebruik’ als grondstof voor de bio-industrie. De grote verzameling indrukwekkende beelden, soms vrolijk makend, dan weer treurig stemmend, raken de toeschouwer hoe dan ook. De foto’s – bewerkt en onbewerkt – zijn de afgelopen twintig jaar gemaakt door bekende fotografen, maar komen ook gewoon van internet. T/m 4 oktober, www.fotomuseum.ch M T C | N A J A A R 2 01 5 9
