Waterrijk 1. Aanzetten 1.a Waterrijk Jij gaat aan de slag met het dossier Waterrijk. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN
STAP
ONDERDEEL
□
2
UITNODIGING
□
3
UITZOEKEN KENNISMAKING
TIJD 15 minuten
30 minuten
BESCHRIJVING Korte inleiding: Waar gaat dit dossier over? Je verzamelt kennis op internet en andere bronnen over water. De vragen helpen je het thema te begrijpen. Je onderzoekt wat je er zelf van vindt en hoe je het thema in je eigen omgeving kunt herkennen.
□
4
UITZOEKEN DOEN
20 minuten (per proef)
□
5
UITZOEKEN OP PAD
50 minuten
Breng de waterrijke gebieden in de buurt van jouw school in beeld.
□
6
UITZOEKEN THUIS
50 minuten
Onderzoek het watergebruik per dag bij jullie thuis.
□
7
UITWERKEN
□
8
UITDAGING
□
9
UITLEGGEN
50 minuten
50 minuten (per onderdeel)
10 minuten
Doe een van de drie proefjes: 'Punaise op water', 'Sterk water' of 'Waterinsect'.
Leg uit waardoor wetlands bedreigd worden aan de hand van verschillende onderwerpen. Zet met enkele klasgenoten een actie op touw om mensen zuiniger met water om te laten gaan. Maak ook gebruik van de pers. Denk na over de vraag of jij van plan bent om zuiniger met water om te gaan.
1
2. Uitnodiging 2.a Waterrijk Bekijk het volgende filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=4kuU5pk9pVU
Wat zie je in het filmpje?
Wat denk jij als je het filmpje ziet? Leg uit.
2
Bekijk het volgende filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=FAws8rDDM90
Een drooggevallen vlakte. Dode vissen. Waardoor komt dit denk je?
Wat kun jij tegen het droogvallen van waterrijke vlakte doen, denk je?
3
Mooi hè, die waterrijke gebieden op aarde?! Helaas worden veel waterrijke gebieden bedreigd. Jij gaat daar iets aan doen! In de volgende stappen ga jij uitzoeken waarom en hoe waterrijke gebieden bedreigd worden. En wat jij tegen de bedreiging van waterrijke gebieden kunt doen.
4
3. Uitzoeken – Kennismaking 3.a Overal water
Hoeveel liter water drink jij per dag?
Je doet nog veel meer met water, dan alleen drinken. Noem drie voorbeelden.
Water is overal om ons heen. Waar vind je water in jouw omgeving?
□ □ □ □ □ □ □ □
Sloot Meer Rivier Kanaal Plas Moeras Zee Geen watergebied
5
Hoeveel procent van al het water op aarde is zoet water? Tip: Bekijk de `Feiten en cijfers´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/feiten_en_cijfers/index.cfm. 2,5% 5% 25% 50% 70% 90% Wist je dat... •
... er ook zo iets bestaat als `virtueel water´?! Virtueel water is water dat je niet ziet. Virtueel water is de hoeveelheid water die nodig is voor het produceren van een bepaald product. Voorbeeld: Om 1 ton graan te verbouwen heb je 1000 ton water nodig.
Wat zijn wetlands? Tip: Lees http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/waterrijke_gebieden/index.cfm
Noem drie wetlands in Nederland. Tip: Kijk op http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000/gebiedendatabase.aspx?subj=gebwetlands
6
Wetlands zijn erg belangrijk! Waarom zijn waterrijke gebieden belangrijk voor de mens? Waterrijke gebieden leveren... Tip: Lees 'Belang van water' op http://www.wnf.nl/wnf/website/index.cfm/ID=FC9901AB75B0-4A42-830F318190524BD3 Je kan meerdere vakjes aankruisen.
□ water om te drinken □ water voor recreatie □ water om te vissen □ water om voedsel te verbouwen □ water om producten te maken die je elke dag gebruikt
Waarom zijn waterrijke gebieden belangrijk voor de natuur? Waterrijke gebieden... Tip: Lees 'rijkdom aan leven', 'natte kraamkamers', 'overstromingen voorkomen', 'water reservoirs bij droogte' op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/waterrijke_gebieden/index.cfm Je mag meerdere vakjes aankruisen. zijn leefgebieden voor planten zijn leefgebieden voor dieren dienen als foerageergebied (gebied voor het zoeken van voedsel) voor dieren op doorreis zijn kraamkamers van de onderwaterwereld dienen als waterbuffer tegen overstromingen dienen als waterreservoirs bij droogte
7
Waarom zijn waterrijke gebieden belangrijk voor de economie? Waterrijke gebieden... Tip: Lees `Landbouw en visserij´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/waterrijke_gebieden/index.cfm Je kan meerdere vakjes aankruisen. zorgen voor vis in de rivieren. leveren vruchtbaar slib voor de landbouw. Wetlands worden bedreigd. Vooral door de mens! Hoe bedreigt de mens de wetlands? Noem minimaal drie bedreigingen. Tip: Kijk bij 'Wetlands onder druk' op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
De mens bedreigt de wetlands door drooglegging en kanalisatie. Geef een uitleg in je eigen woorden. Tip: Lees `Droogleggen en kanalisatie´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
8
De mens bedreigt de wetlands door irrigatie. Geef een uitleg in je eigen woorden. Tip: Lees `Irrigatie´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
De mens bedreigt de wetlands met stuwdammen. Geef een uitleg in je eigen woorden. Tip: Lees `Stuwdammen´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
9
Hoe kun je tóch stuwdammen bouwen, zonder de wetlands in gevaar te brengen? Tip: Lees `Stuwdammen´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
De mens bedreigt de wetlands door vervuiling. Geef een uitleg in je eigen woorden. Tip: Lees `Vervuiling´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
De mens bedreigt de wetlands door bovenstroomse ontbossing. Geef een uitleg in je eigen woorden. Tip: Lees `Ontbossing bovenstrooms´ op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/water/wetlands_onder_druk.cfm
10
`In de rivierdelta vangen wij veel vis.´
`Mijn akkers krijgen water door een irrigatiesysteem.´
`De stuwdam hebben we gebouwd om energie op te wekken.´
`We moeten waterrijke gebieden en het leven in waterrijke gebieden beschermen.´
`Heerlijk dat heldere water.´
De visser. De boer. De ontwerper van de stuwdam. De natuurbeschermer. De consument. Hoe gaan zij met water om? Hoe gaan zij met water om?
11
Wat is het verschil tussen deze vijf mensen?
Denk je dat er over tien jaar nog genoeg wetlands op aarde zijn? Leg uit.
Denk je dat er over vijftig jaar nog genoeg wetlands op de aarde zijn? Leg uit.
12
4. Uitzoeken - Doen 4.a Proeven Tijd om wat proefjes met water te doen.
• • •
Ga naar http://www.proefjes.nl/lijst.php?categorie=water Kies met enkele klasgenoten een proefje uit. Wij kiezen voor...
○ Punaise op water. ○ Sterk water. ○ Waterinsect. •
Voer het proefje uit.
13
Schrijf hieronder een verslag van het proefje. Vermeld in je verslag: • • • •
Wat ging goed? Wat ging minder goed? Wat heb je geleerd? Etc.
Ik heb het proefje gedaan met...
14
5. Uitzoeken – Op pad 5.a Op zoek naar water
Oké! Tijd om op pad te gaan. • • • • • •
Ga naar buiten. Ga op zoek naar waterrijke gebieden in de buurt van jouw school. Maak van elke locatie vijf foto´s. Maak ook foto's van het leven rondom het waterrijke gebied (bijvoorbeeld koeien, eenden, etc.) Zorg dat je binnen een half uur weer terug op school bent. Laat de foto´s in een foto-expositie of PowerPoint presentatie aan je klasgenoten of schoolgenoten zien.
15
6. Uitzoeken - Thuis 6.a Doe eens zuinig!
Afwassen. Douchen. Het toilet doortrekken. Waarvoor gebruiken jij en je familie water? Hoeveel water gebruiken jullie? Onderzoek het watergebruik per dag bij jullie thuis. Vul per bezigheid het aantal liters in. Tip: Gebruik http://users.telenet.be/annette-guy/calc/waterverbruik.htm Neem ook even een kijkje op http://www.verswater.nl/WaterFacts/Waterverbruik.htm Waterverbruik Drinken Afwassen Wassen Douchen Baden Koken Kleding wassen Toiletgebruik Tanden poetsen Besproeien van de tuin
Totaal
16
Hoe kun je water besparen?
Vinden jouw ouders, broers en zussen het belangrijk om zuinig te zijn met water? Waarom wel/niet? Schrijf een verslag van je onderzoek.
Presenteer je verslag aan je klasgenoten!
17
7. Uitwerken 7.a Uitleggen Jij weet nu al best veel over wetlands. En waardoor wetlands bedreigd worden. Het is belangrijk dat meer mensen dit weten. Jij gaat het hen uitleggen. Hoe? Door een werkstuk, PowerPoint Presentatie of iets anders te maken. Wat ga jij maken? Werkstuk PowerPoint Presentatie Anders, namelijk:
Welke groep mensen ga jij proberen duidelijk te maken dat wetlands bedreigd worden?
Met welk onderwerp ga jij aan de slag? Bedreiging van wetlands Belang van wetlands voor mensen Belang van wetlands voor dieren Drinkwater Anders, namelijk:
Zoek naar informatie via de zoekmachine van het Wereld Natuur Fonds: www.wnf.nl Veel succes!
18
8. Uitdaging 8.a Actie! Water! Zet de kraan open en het blijft stromen. Soms lijkt het wel of we water zat hebben. Maar we moeten zuinig omgaan met water. Zo gaan we ook zuiniger om met de bronnen van water als wetlands. Want wetlands worden bedreigd. Tijd om in actie te komen! Zet met enkele klasgenoten een actie op touw om mensen zuiniger met water om te laten gaan. Gebruik het stappenplan Actieplan
Word wereldberoemd als Young Reporter!
Jullie gaan in groepjes van 3 verslag doen van jullie actie. Je maakt een artikel met foto's of een filmpje. Dat zet je op www.yougnreporters.nl, waar iedereen het kan zien! P.S. Met jullie bijdrage aan www.youngreporters.nl kun je leuke prijzen winnen!!
19
9. Uitleggen 9.a Terugblik Eigenlijk kan de aarde niet zonder water. Dieren, planten en de mens leven van water. Wetlands doorreis. Wetlands Wetlands Wetlands Wetlands Wetlands Wetlands Wetlands
dienen als foerageergebied (gebied voor het zoeken van voedsel) voor dieren op zijn kraamkamers van de onderwaterwereld. zijn leefgebieden voor dieren. zijn leefgebieden voor planten. dienen bij droogte als zoetwaterreservoirs. geven veel vis en andere producten waar de lokale bevolking afhankelijk van is. voorkomen dat rivieren overstromen. zijn mooie natuurgebieden om van te genieten.
En... wetlands leveren schoon drinkwater. We moeten zuinig omgaan met water. Op die manier gaan we ook zuiniger om met de bronnen van water, bijvoorbeeld wetlands, en het leven in en rondom het zoete water. Want wetlands worden bedreigd. Ben jij van plan zuiniger met water om te gaan? Leg uit. Ja Nee Weet ik niet Zo ja, wat ga je doen? Leg uit.
Zo nee, waarom ben je niet van plan zuiniger om te gaan met water?Leg uit.
20
9b. Waterrijk Het project is bijna afgerond. Maar wat heb je nu geleerd? Ik kan uitleggen…
... waar in mijn omgeving water te vinden is
... hoeveel procent van al het water op aarde zoet is ...wat wetlands zijn
... waarom wetlands belangrijk zijn
… hoe wetlands bedreigt worden
... de functies die water kan vervullen
Nee? Kijk hier
Dit vind ik
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ja 3.a
Nee Ja
3.a
Nee Ja
3.a
Nee Ja
3.a
Nee Ja
3.a
Nee Ja
3.a
Nee
Heb je gewerkt aan een van de stappen Op Pad, Thuis, Vakwerk, Uitdaging? Bij het werken aan een van deze opdrachten beoefende je een aantal vaardigheden. Beoordeel nu zelf de vaardigheden die je gebruikt hebt:
Ik kan…
…een foto-expositie maken
…een onderzoek doen
…een werkstuk maken
…een Powerpoint presentatie maken
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ja Nee
5.a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
7.a
Ja Nee
7.a
21
…een actie organiseren
…een sfeerverslag schrijven
…een persbericht schrijven
…foto’s maken met een mobiele telefoon
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ja Nee
8.a
Ja Nee
8.a
Ja Nee
8.a
Ja Nee
8.a
Reflectievragen in stap “Doen” Na deze opdracht kan ik uitleggen… ... welke kenmerken van water ik door middel van proefjes heb ontdekt.
○ ○
Ja Nee
22
