Waterplan. Gemeente Stein. Gemeente Stein. augustus 2009

Waterplan Gemeente Stein

Gemeente Stein augustus 2009

Waterplan Gemeente Stein

dossier : C5718-01-001 registratienummer : LI20092779 versie : 5 Gemeente Stein augustus 2009

DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

©

DHV B.V.

INHOUD

BLAD

BESTUURLIJKE SAMENVATTING

3

1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

INLEIDING Aanloop Geldigheidsduur Doel Karakter Leeswijzer

5 5 5 5 6 7

2 2.1 2.2

BESCHRIJVING PLANGEBIED Beschrijving ondergrond Beschrijving ruimtelijk gebruik

8 8 9

3 3.1 3.2

SAMENHANG Wet- en regelgeving Relatie met andere plannen

13 13 13

4 4.1 4.2

VISIE Ambities Doorkijk

15 16 18

5 5.1 5.2 5.3

REGENWATERSTRUCTUURKAART Ondergrond Kansen en knelpunten Maatregelen

20 20 20 22

6

MAATREGELENPAKKET

24

Gemeente Stein/Waterplan LI20092779

10 augustus 2009, versie 5 -1-

DHV B.V.

6.1 6.2 6.2.1 6.2.2 6.3

Maatregelen Financiële aspecten Kosten Baten Prioritering

24 29 29 31 32

7

COLOFON

34

BIJLAGEN 1 2 3 4 5 6 7


Verslagen Bodem Ruimte en groen Wet- en regelgeving Samenhang Regenwaterstructuurkaart Maatregelen


DHV B.V.

BESTUURLIJKE SAMENVATTING

De aanleiding voor het waterplan is ontstaan tijdens het opstellen van het Verbreed GRP. Het waterplan levert een verdere verbreding van het gemeentelijk waterbeleid waarbij duurzaamheid hoog in het vaandel staat. Concrete maatregelen voor de korte termijn, de planperiode van het GRP, worden aangevuld met een lange termijnvisie. Daarnaast geeft het Waterplan invulling aan bestuurlijke afspraken die voortvloeien uit het Nationaal Bestuursakkoord water (NBW) en de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Dit waterplan beslaat de periode 2010-2015. Na deze periode en een evaluatie kan het waterplan worden geactualiseerd. Het eerste doel van het waterplan is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie van de gemeente en de waterbeheerders op duurzaam waterbeheer en het bieden van maatregelen waarmee deze visie kan worden gerealiseerd. Het waterplan richt zich op het stedelijk gebied en betrekt hierin de landelijke omgeving voor zover er een relatie ligt met de ambities binnen het stedelijk gebied. Het tweede doel van het waterplan is om door samenwerking de efficiëntie en effectiviteit van maatregelen te verhogen. Anders gezegd: door samenwerking kan met minder inspanning minstens hetzelfde doel worden bereikt. De gemeente Stein is de afgelopen eeuw veranderd van een landelijk gebied tot een verstedelijkte omgeving, met veel infrastructuur zoals autosnelwegen, een spoorlijn en kanaal. Vanuit de oorspronkelijke situatie is de gemeente onder te verdelen in drie gebieden: het Maasdal, de steilrand en het plateau. Voor de regenwaterstructuur heeft ieder gebied eigen kenmerken die knelpunten vormen of kansen bieden. We noemen voor het Maasdal een goede doorlatendheid van de grond en het risico van hoogwater, op de steilrand is er een natuurlijke helling waarlangs het water kan afstromen om de beekdalen te voeden en tenslotte het plateau met een diepe grondwaterstand en een matige geschiktheid voor infiltratie. De visie van het waterplan sluit aan bij de missie van de gemeente Stein: Stein wil zich profileren als een kwalitatief hoogwaardige, groene woongemeente met leefbare kernen.

Visie: Water maakt groen, het versterkt de kwaliteit van de leefomgeving voor mens en natuur. Over 20 à 25 jaar zal het overtollig regenwater geen aanleiding meer zijn voor wateroverlast en zal het regenwater worden opgevangen en afgevoerd naar de bestaande en herstelde regenwaterstructuur. De verwerking van het regenwater zal zoveel als mogelijk zichtbaar zijn en via infiltratievoorzieningen en retentiebuffers worden afgevoerd richting beken en Maas. De controle van de afvoer zal sterk zijn vergroot en de overstorten vanuit de riolering op het oppervlaktewater worden tot een minimum beperkt. De waterkwaliteit wordt verder vergroot door bewuste keuzes te maken in bestrijdingsmiddelen tegen onkruid en gladheidbestrijding.



DHV B.V.

De visie wordt ondersteund door een aantal ambities. Deze ambities zijn tot stand gekomen door betrokkenheid van vele organisaties: gemeente, waterschap, Waterleidingmaatschappij Limburg, IVN, hengelsportverenigingen, IMD (Intergemeentelijke Milieudienst). De ambities richten zich onder andere op het herstel van de regenwaterstructuur en het menselijke aspect daarbij: 1) 2) 3) 4)

Scheiden van vuilwater en regenwater. Verkleinen van afwaterende oppervlakken naar de riolering. Water maakt groen: in verdroogde beekdalen en versterkt de stedelijke groenstructuur. Water stroomt zichtbaar weg om te infiltreren of naar oppervlaktewater.

5) 6) 7)

Overheid, inwoners en bedrijven zijn samen verantwoordelijk voor de verwerking van regenwater. Maatregelen worden overwogen genomen met zorg voor de (leef)omgeving. Mensen worden bewust (gemaakt) over de aanwezigheid van water en de omgang met water. We gaan genieten van blauwe kwaliteiten.

De regenwaterstructuurkaart laat op één kaart een verhaal zien. De ondergrond toont het stedelijk gebied, de waterlopen en vijvers, de bestaande buffers en de waterkering. Ook is te zien waar de gemeente Stein al een begin heeft gemaakt met het herstel van de regenwaterstructuur door het afkoppelen van de verharde oppervlakken. Vervolgens zijn knelpunten in de riolering zichtbaar gemaakt, het gebied langs de Maas met risico van hoogwater, het plateau waar weinig waterlopen zijn en de bodem slecht doorlatend is. Tenslotte zijn de maatregelen aangegeven waarmee de ambities kunnen worden waargemaakt. De foto’s zijn gemaakt in de gemeente Stein (behalve het waterspel) en dienen als voorbeeld voor nieuwe projecten in Stein. Het maatregelenpakket bestaat uit 24 onderdelen die in de komende 20 à 25 jaar worden uitgevoerd. Voor de planperiode bedraagt de investering door de gemeente Stein € 2.275.000,- en € 1.315.000,- door het waterschap Roer en Overmaas. De totale investering over 20 à 25 jaar is geraamd op € 10.175.000,-. Het grootste deel hiervan wordt gedekt door het GRP (Gemeentelijk Rioleringsplan). Naast een uitvoerig pakket uitvoeringsgerichte maatregelen zijn er ook budgetten opgenomen voor communicatie, educatie en promotie. Het is van groot belang om de inwoners en bedrijven te betrekken bij de plannen. Hierdoor ontstaat begrip, draagvlak en betrokkenheid. Tenslotte is er budget opgenomen om het beleid zodanig bij te stellen dat de maatregelen beter uitgevoerd kunnen worden en het herstel van de regenwaterstructuur op allerlei (vak)gebieden goed is te handhaven. Dit waterplan is een goede basis, maar om de ambities waar te maken, is er samenwerking nodig om de maatregelen uitgevoerd te krijgen. Samenwerking binnen de gemeente, met inwoners, waterschap andere organisaties en verenigingen zorgt voor optimale resultaten, draagvlak en uiteindelijk een succesvol waterplan. Het is een kans voor de gemeente Stein om zich te profileren.



DHV B.V.

1

INLEIDING

1.1

Aanloop Voordat het GRP door de gemeenteraad wordt vastgesteld, wil de gemeente Stein gezamenlijk met het waterschap Roer en Overmaas de waterhuishouding binnen haar grondgebied in bredere zin onderzoeken. Het waterplan wordt opgesteld om de ambities vast te leggen ten aanzien van een duurzaam waterbeheer. De aanleiding voor het waterplan is ontstaan tijdens het opstellen van het Verbreed GRP. Het waterplan levert een verdere verbreding van het gemeentelijk waterbeleid waarbij duurzaamheid hoog in het vaandel staat. Concrete maatregelen voor de korte termijn, de planperiode van het GRP, worden aangevuld met een lange termijnvisie. Daarnaast geeft het Waterplan invulling aan bestuurlijke afspraken die voortvloeien uit het Nationaal Bestuursakkoord water (NBW) en de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).

1.2

Geldigheidsduur Dit waterplan beslaat de periode 2010-2015. De looptijd is daarmee parallel aan het Gemeentelijk Rioleringsplan. Op het einde van de looptijd wordt het waterplan geëvalueerd. Vervolgens kan het waterplan worden geactualiseerd.

1.3

Doel Het doel van het waterplan is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie van de gemeente en de waterbeheerders op duurzaam waterbeheer en het bieden van maatregelen waarmee deze visie kan worden gerealiseerd. Het waterplan richt zich met name op het stedelijk gebied. De landelijke omgeving wordt in dit plan betrokken voor zover er een relatie ligt met de ambities binnen het stedelijk gebied.



DHV B.V.

Het ander doel van het waterplan is om door samenwerking de efficiëntie en effectiviteit van maatregelen te verhogen. Anders gezegd: door samenwerking kan met minder inspanning minstens hetzelfde doel worden bereikt.

1.4

Karakter Het waterplan is vergelijkbaar met het gemeentelijk rioleringsplan (GRP), al is er geen wettelijke planverplichting. Net als in het GRP treft u in het waterplan een uitvoeringsprogramma aan. Het waterplan is een beleidstuk waarin ook de strategie wordt beschreven om de doelen te bereiken. In dit waterplan maken we onderscheid tussen maatregelen die in de planperiode worden genomen en maatregelen voor de middellange termijn. De oplossingsrichtingen zijn realistisch en haalbaar. Hiermee worden de ambities bereikt. Zowel het GRP als het waterplan kent een maatregelenpakket. Zoals de figuur hiernaast laat zien, is er een deel van de maatregelen dat in beide plannen voorkomt. Het is daarom belangrijk dat er afstemming is tussen het GRP en het waterplan. Het proces dat in Stein is gevolgd, is het volgende: 1) Er is een concept-GRP opgesteld. 2) Het concept-GRP is als vertrekpunt voor het waterplan gehanteerd. 3) De resultaten van het waterplan worden teruggekoppeld in het definitief GRP. Verder moeten we ons realiseren dat de financiering van GRP-maatregelen wordt gedekt door de rioolheffing. In de figuur hiernaast is dat het blauwe en paarse vlak. De aanvullende maatregelen vanuit het waterplan worden door andere middelen gefinancierd. Het waterplan wordt gedragen door de betrokken partijen. Deze partijen zijn actief betrokken bij de totstandkoming van het plan. Er zijn twee werksessies gehouden waarin we op een open wijze constructief op zoek zijn gegaan naar gezamenlijke ambities. Verslagen van werksessies en overleg zijn opgenomen in bijlage 1. De kracht van de samenwerking komt tot uiting in de ambities. Veel belangrijker dan de ambities is het vervolg: de realisatie van de ambities. Ook in die fase is de samenwerking de sleutel tot succes. Dit waterplan biedt de gemeente Stein een unieke kans om zicht te profileren als een waterbewuste en duurzame gemeente in Limburg.



DHV B.V.

1.5

Leeswijzer Hoofdstuk 2 beschrijft het plangebied, de ondergrondse situatie, het bovengronds ruimtegebruik, de uitstraling en beleving van het gebied. Ook komt in hoofdstuk 2 de samenhang met andere plannen aan bod en de relevante weten regelgeving. In hoofdstuk 3 wordt de visie beschreven. Waar willen we staan over 20 à 25 jaar en hoe zien we de verre toekomst van 2050 voor ons. Hoofdstuk 4 richt zich op de regenwaterstructuurkaart. Dit hoofdstuk geeft een toelichting op de kaart die als bijlage is opgenomen. De regenwaterstructuurkaart geeft een beeld van de kansen en knelpunten. Waar kan regenwater worden afgekoppeld, welke voorzieningen zijn er mogelijk, waar liggen prioriteiten. In hoofdstuk 5 wordt het maatregelenpakket nader besproken. Er wordt beschreven welke maatregelen zijn voorzien, de kosten die hiermee gemoeid zijn, de baten die worden verwacht, de subsidiemogelijkheden en de kostentoedeling over de betrokken partijen. Onder de noemer priotering wordt ook een planning gegeven voor de komende planperiode en de langere termijn.



DHV B.V.

2

BESCHRIJVING PLANGEBIED

2.1

Beschrijving ondergrond Als we vanuit de ruimte neerdalen naar de gemeente Stein, zien we dat de gemeente deels is gelegen in het Maasdal en deels in het hoger gelegen plateau Kerensheide en omstreken. We hanteren in dit waterplan de term “plateau” voor het gedeelte van Stein dat niet in het Maasdal ligt. Een nadere beschrijving is onder punt 3 gegeven. In bijlage 2 treft u meer achtergrondinformatie over de bodem aan. In de bodemopbouw en het grondwatergedrag is het onderscheid tussen Maasdal en plateau ook terug te vinden. Op basis van dit gegeven hebben we de gemeente Stein in gebieden verdeeld. Met de ondergrond bedoelen we de kenmerken van de bodem: grondsoort en grondwater(stand). De gemeente Stein is grofweg te verdelen in drie gebieden. Van west naar oost noemen we de gebieden die in de figuur hiernaast zijn afgebeeld: 1. Het Maasdal (oranje omcirkeld): dit gebied bevindt zich globaal tussen het Julianakanaal en de Maas. Het gebied kenmerkt zich door de invloed van de Maas. Onder een kleilaag bevindt zich een zand- en grindpakket. Het grondwater ligt redelijk dicht onder het maaiveld. 2.

De steilrand (rode stippellijn): dit gebied is de steile helling tussen het Maasdal en het plateau (meer oostwaarts). In de steilrand komen locaties voor waar het “grond”water vanuit het plateau aan het oppervlak komt. Bijvoorbeeld ten zuiden van Elsloo zijn er vele bronnetjes te vinden. Het water stroomt op korte afstand, eventueel via een greppel of beek, in de Maas.

3.

Het plateau (paars omcirkeld): Dit gedeelte kent ook hoogteverschillen, maar dat zijn meer glooiingen. Het kenmerkt zich er wel door, dat het hoger gelegen is ten opzichte van de Maas. Het grondwater wordt op veel grotere diepte aangetroffen (5 tot 10 meter minus maaiveld). De bovenste laag van de bodem bestaat uit een dikke leem- of lösslaag. De dikte kan plaatselijk tot 5 à 6 meter oplopen, maar varieert sterk. De dikke leem- of Lösslaag is slecht doorlatend.



DHV B.V.

De kwaliteit van het grondwater is een belangrijk aandachtspunt. De stroming van het grondwater is gericht naar de Maas, van zuidoost naar noordwest. Oostelijk van de gemeente Stein is het terrein gelegen van Chemelot. Vanuit het verleden zijn er een aantal verontreinigingen in de bodem aanwezig die heel langzaam richting Maas bewegen. Dat geldt ook voor de oude gipsdeponie ten noorden van de kern Stein. Door de langzame stroming heeft de natuur tijd om de verontreiniging af te breken. Het betekent wel dat terughoudend moet worden omgegaan met infiltratie in dit gebied. Door infiltratie kan de stroomsnelheid worden vergroot. Het gevolg is dat de verontreiniging niet is “opgeruimd” voordat het de Maas bereikt. Met name laag-Urmond (ten westen van het Julianakanaal) en het zuidelijk deel van het bestemmingsplan Kanaalboulevard zijn gebieden waar infiltratie wordt afgeraden. Op laatstgenoemde locatie is gekozen voor een gescheiden stelsel met afwatering naar het kanaal. De kwaliteit van het gronden oppervlaktewater is een onderwerp waar het Waterleidingbedrijf Limburg (WML) zorg voor heeft. De WML neemt in Panheel Maaswater in voor de productie van drinkwater. Ook vanuit deze invalshoek is het belangrijk dat de kwaliteit van het Maaswater niet verslechtert, maar liever nog verbetert. Een bijdrage die het waterplan van de gemeente Stein hierin kan leveren is de zorg omtrent de grondwaterkwaliteit. In de vorige alinea is beschreven welke bodem- en grondwaterverontreiniging aanwezig. Daarnaast heeft de toepassing van bestrijdingsmiddelen een negatief effect op de kwaliteit van het Maaswater. Een derde zorgpunt betreft de medicijnrijke afvalstroom, afkomstig van bijvoorbeeld ziekenhuizen en bejaardentehuizen.

2.2

Beschrijving ruimtelijk gebruik De gemeente Stein is de laatste decennia sterk verstedelijkt. Een eeuw geleden was er sprake van een agrarisch gebied. De prenten op de volgende pagina tonen de kernen Urmond, Stein en Elsloo in 1869. Tegenwoordig is een groot deel van de gemeente Stein door toenemende bebouwing en wegen verhard. Ook wordt de gemeente doorkruist door allerlei grote infrastructurele werken: het Julianakanaal, de spoorlijn Roermond-Maastricht, de A79 Brussel-Aken en aan de oostgrens de A2 Eindhoven-Maastricht. De Maas vormt de westgrens. Omdat hoogwater in het verleden tot grote overlast heeft geleid, zijn er waterkeringen aangelegd ter bescherming van de woonkernen. In het gebied tussen Meers en Urmond gaat Rijkswaterstaat ingrijpende veranderingen aanbrengen met de uitwerking van het plan de Grensmaas. Ook wordt het Julianakanaal aangepast. Passeerstroken en verbredingen bij Elsloo zijn gepland. In bijlage 2 is een korte toelichting gegeven op de aanpassing van het Julianakanaal.



DHV B.V.

De ontwikkelingen rondom de Grensmaas en de verbreding van het Julianakanaal worden onder regie van Rijkswaterstaat uitgevoerd. Er zijn meerdere studies uitgevoerd waarbij consequenties voor de omgeving grondig zijn onderzocht. Vanuit dit waterplan geeft de gemeente Stein het aandachtspunt mee dat de ecologsiche waarde in en om het Julianakanaal er zeer bij is gebaat indien er bijvoorbeeld rekening wordt gehouden met paai- en schuilplaatsen voor vis. In de afgelopen jaren is de waterkwaliteit sterk verbeterd en is de visstand in de breedte toegenomen. Het systeem blijft kwetsbaar door de verschillende belangen en functies die er spelen: scheepvaart, recreatie en natuur. Voor het watersysteem betekent de verstedelijking een veel snellere afstroming van regenwater. Vroeger kwam dat water terecht in de bodem als grondwater of in beken en de Maas. Nu stroomt veel neerslag via de riolering naar de zuivering. Dat is om meerdere redenen niet gewenst. Tijdens zware neerslag raakt het rioolstelsel meerdere keren per jaar overbelast. Het rioolstelsel kan dan niet direct al het regenwater afvoeren. Via overstorten komt dan verdund rioolwater terecht in het oppervlaktewater. Ook ontstaan er plassen water op straat, of soms erger, er treedt water binnen in woningen of bedrijfspanden. Daarnaast is het zonde om schoon regenwater te vermengen met vuil water en te transporteren naar de zuivering. De laatste jaren is de bewustwording bij overheden sterk toegenomen. Ook in de gemeente Stein zijn projecten uitgevoerd waarbij het regenwater zoveel mogelijk in het gebied wordt geïnfiltreerd in de bodem of gebufferd. Als voorbeeld noemen we het gemeentehuis, de omgeving sporthal Nieuwdorp en Kerensheide. Bij reconstructies van wegen, maar ook bij nieuwbouw of herinrichtingen is er een groeiende aandacht voor de verwerking van neerslag.


10 augustus 2009, versie 5 - 10 -

DHV B.V.

In het stedelijk gebied valt op dat er vooral in delen van de kern Stein veel groenelementen aanwezig zijn: lanen, groenstrookjes, bermen en groene pleinen. Dat geldt veel minder voor Urmond en Elsloo. De gemeente Stein heeft een groenstructuurvisie opgesteld (zie ook bijlage 3). Uitgangspunt is het bereiken van een verbetering in de kwaliteit van het groen. Dit geldt zowel binnen de kernen als in het buitengebied. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan Stein, als kwalitatief hoogwaardige woongemeente met groene kernen. Groen in het straatbeeld wordt veel gewaardeerd. Het verhoogt de leefkwaliteit. Op gazons wordt gespeeld, voor ontspanning en recreatie gaan we naar het park. Er zijn ook nog andere positieve bijwerkingen. Bomen vangen fijnstof af van het verkeer en binden CO2, groen versterkt het klimaat en reduceren geluidshinder. In de gemeente Stein zijn al een aantal voorbeelden zichtbaar waar de functie “groen” is gecombineerd met “blauw”. Dat betekent dat een aantal keren per jaar, tijdens flinke neerslag, een groenvoorziening gedeeltelijk dient als opvang van het regenwater. Vanuit die voorziening infiltreert het regenwater in de bodem. Voor de Westelijke Mijnstreek is een visie opgesteld onder de naam Groene Waarden. In bijlage 2 is een toelichting opgenomen. De ambitie voor de groene waarden in de regio Westelijke Mijnstreek is een robuuste groene structuur waarbij de barrières van oost naar west worden opgeheven. Dit zijn onder andere infrastructurele voorzieningen, maar ook grootschalige en intensief gebruikte agrarische gronden. In de gemeente Stein volgt de groenstructuur in noordzuidelijke richting de Maas. Om het stedelijk gebied is de landelijke omgeving gelegen. Het Maasdal aan de westzijde van de gemeente Stein wordt de komende decennia aangepast onder de noemer Grensmaas. Er worden nevengeulen aangelegd en natuur krijgt de kans om zich te ontwikkelen. Ten zuiden van Elsloo bevindt zich aan de voet van de steilrand een bronbos, waar vele beekjes ontspringen. De relatie met het stedelijk gebied is hier beperkt. Die relatie is wel noordelijker te vinden bij de Meeldertvloedgraaf, de Ur en de Broekbeek. Door de toegenomen verharding is de natuurlijke voeding van de beekjes sterk teruggelopen. De beken worden vooral gevoed door grondwater dat in de steilrand aan het oppervlak komt. Door de verstedelijking wordt de grondwatervoorraad minder aangevuld. Het regenwater wordt immers via riolering afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. Hierdoor is het brongebied verdroogd. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Zonput aan de Kapelbergstraat in Oud Stein.



DHV B.V.

Langs de beken en in het Maasdal is een zone aanwezig die wordt gebruikt voor recreatie. Er wordt gewandeld en gefietst. Ook zijn er in de gemeente Stein een tweetal kasteelvijvers en het recreatiepark Steinerbos. Dit stedelijk water heeft vooral een functie op het gebied van recreatie (Steinerbos) en vanuit de cultuurhistorie (kasteelvijvers). Op het Julianakanaal vinden we watertoerisme in de vorm van vissers en pleziervaartuig. Dat laatste betreft “doorgaand verkeer”. De beleving van het water in de gemeente Stein is heel divers. De natuur wordt gevoed door water. Dat levert bijzondere gebieden op zoals het bronbos ten zuiden van Elsloo. Water wordt ook gebruikt voor hobby, sport en ontspanning. En tijdens zware neerslag stroomt er wel eens water op plaatsen waar dat niet is gewenst.



DHV B.V.

3

SAMENHANG

3.1

Wet- en regelgeving In de huidige samenleving hebben we te maken met weten regelgeving. Internationaal komt die vooral vanuit de EU. Denk hierbij vooral aan de Kaderrichtlijn Water (KRW). De Europese richtlijnen moeten door de Nederlandse regering worden vertaald naar wetten. Het Rijk maakt ook zelf wetten waarvan de meest relevante zijn: Wet Milieubeheer (Wm) en de Integrale Waterwet (Iww). De Iww treedt naar verwachting in het najaar van 2009 in werking en vervangt dan veel andere wetten die water gerelateerd zijn zoals de Wet verontreiniging oppervlaktewater, de Grondwaterwet en de Wet op de waterhuishouding. Het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) is een convenant overeenkomst tussen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Het NBW heeft als doel om ons watersysteem bestand te maken tegen klimaatsverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en verstedelijking. Daarnaast is er veel regelgeving door bijvoorbeeld provincie, waterschap en gemeente. In de bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de relevante weten regelgeving met een korte toelichting per item.

3.2

Relatie met andere plannen Het waterplan is niet een plan dat op zichzelf staat. Het waterplan verbindt juist beleid en partijen. Door samenwerking kunnen meer doelen worden bereikt op een effectievere en efficiëntere wijze. In dit waterplan is nadrukkelijk gezocht naar gezamenlijke doelen. Daarom zijn veel partijen betrokken bij de totstandkoming van het waterplan. Veel partijen hebben voor hun eigen organisatie één of meerdere beleidstukken, vaak uitgesplitst per vakgebied of werkveld. In dit waterplan worden die beleidstukken als vertrekpunt gehanteerd. In de figuur hiernaast is dat gesymboliseerd door de pijlen vanuit de beleidstukken (grijze vlakken) te richten op het waterplan. Voorbeelden van beleidstukken zijn onder andere het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) en het concept (verbreed) GRP+ van de gemeente Stein, het Waterbeheersplan van het waterschap Roer en Overmaas. Op provinciaal niveau hebben we onder andere te maken met de POL-aanvulling Grensmaas van de provincie Limburg en van Rijkswaterstaat kennen we het Beheerplan Natura 2000 Grensmaas. In bijlage 5 is een overzicht opgenomen van de beleidstukken die als basis hebben gediend bij het opstellen van dit waterplan.



DHV B.V.

We hebben vervolgens gezocht naar een gezamenlijke visie waarmee we elkaars doelen kunnen bereiken of versterken. Op dat moment kunnen de pijlen in de figuur ook omgekeerd worden in de richting van de andere beleidstukken. De meerwaarde van het waterplan wordt dan werkelijkheid: het is een plan dat vanuit het centrale waterthema een schakel is tussen verschillende beleidstukken. Partijen worden door het waterplan met elkaar verbonden. Door het waterplan worden de verschillende ambities waargemaakt.



DHV B.V.

4

VISIE

Bij de totstandkoming van de visie van dit waterplan is contact gezocht met vele partijen: overheden, natuurorganisaties, landbouworganisatie, watersportverenigingen en organisaties gericht op recreatie. Verslagen van de gehouden werksessie en contacten zijn opgenomen in de bijlage. Door te investeren in het overleg is een goede basis gelegd voor een gedragen plan. Ook heeft het overleg geleid tot begrip over en weer voor elkaars situatie. De visie van dit waterplan laat zich vertalen in een gezamenlijk duurzaam watersysteem dat wordt gedragen door de maatschappij. De visie is gericht op een periode van 20 à 25 jaar. Enerzijds is dat een termijn waarbinnen veel gerealiseerd kan worden. Anderzijds is het een periode waarbinnen ontwikkelingen en verwachtingen zijn te overzien. Dit komt de realiteitswaarde van het waterplan te goede. In paragraaf 4.2 wordt een doorkijk gegeven naar de verdere toekomst. Omdat hier meer onzekerheden meespelen is dat beeld abstracter. De visie sluit aan bij de missie van de gemeente Stein: Stein wil zich profileren als een kwalitatief hoogwaardige, groene woongemeente met leefbare kernen.

Visie Water maakt groen, het versterkt de kwaliteit van de leefomgeving voor mens en natuur. Over 20 à 25 jaar zal het overtollig regenwater geen aanleiding meer zijn voor wateroverlast en zal het regenwater worden opgevangen en afgevoerd naar de bestaande en herstelde regenwaterstructuur. De verwerking van het regenwater zal zoveel als mogelijk zichtbaar zijn en via infiltratievoorzieningen en retentiebuffers worden afgevoerd richting beken en Maas. De controle van de afvoer zal sterk zijn vergroot en de overstorten vanuit de riolering op het oppervlaktewater worden tot een minimum beperkt. De waterkwaliteit wordt verder vergroot door bewuste keuzes te maken in bestrijdingsmiddelen tegen onkruid en gladheidbestrijding.



DHV B.V.

4.1

Ambities In samenspraak zijn de ambities bepaald: Een toelichting op een aantal termen is van belang voor het juiste begrip van ambities: Afvalwater: Water, waarvan de eigenaar zicht ontdoet, wilt ontdoen of voornemens is zich te ontdoen. Dat water kan vuil zijn of schoon, dus ook neerslag en grondwater. De eigenaar is voor het openbaar gebied de gemeente, maar voor daken, opritten, terrassen en tuinen de bewoner, verhuurder of het bedrijf. Wateroverlast: Tijdens zware neerslag kan wateroverlast ontstaan wanneer het rioolstelsel de afvoer niet krijgt verwerkt. Water op straat is nog geen overlast zolang het een tijdelijke situatie betreft (maximaal circa een uur). Er is sprake van wateroverlast als afstromend regenwater of water uit de riolering in particuliere woningen en gebouwen stroomt: Waterhinder: Een tijdelijke situatie waarbij water op straat of percelen staat en de bereikbaarheid of doorgang wordt belemmerd.

Ambitie

Toelichting

1. Scheiden

Afvoer van afvalwater wordt verder gescheiden. Vuilwater wordt afgevoerd naar de zuivering en hemelwater wordt binnen (deel)gebiedsgrenzen verwerkt. Afhankelijk van het gebied worden infiltratievoorzieningen of buffers met afvoer naar oppervlaktewater ingezet. De trits vasthoudenbergen-afvoeren is uitgangspunt.

2. Verkleinen afvoerend oppervlak

De toename van het verhard oppervlak heeft geleid tot een situatie waarin neerslag heel snel tot afvoer komt. Enerzijds leidt het tot een verhoogde kans op wateroverlast in stedelijk gebied en beken die de afvoer niet aankunnen. Anderzijds wordt de grondwatervoorraad minder aangevuld. Een derde aspect is het klimaat. Verharde oppervlakken warmen veel meer en sneller op dan de landelijke omgeving. In grote stedelijke gebieden ontstaat hierdoor een ongunstig (micro)klimaat. Het verminderen van afvoerende oppervlakken en verhardingen draagt bij aan een meer evenwichtige leefomgeving. Kansen doen zich voor bij herinrichtingen door toepassing van waterdoorlatende verharding of groene daken. De gemeente Stein grijpt kansen om verhardingen af te koppelen van de riolering. Particulieren worden gestimuleerd om te “onttegelen”. De terrassen en verhardingen in de tuin worden waterdoorlatend.



DHV B.V.

Ambitie (vervolg)

Toelichting

3. Water maakt groen

Een aantal brongebieden in de gemeente Stein lijdt onder de afgenomen toestroom van grondwater. Dat is het gevolg van minder neerslag die in de bodem wegzakt, omdat het oppervlak is verhard. Het verwezenlijken van de ambities 1 en 2 wordt zodanig gedaan, dat de neerslag ten goede komt aan de grondwatervoorraad en met name de verdroogde brongebieden. De beken en locaties als de Zonput worden daardoor op termijn weer gevoed met water, waarmee de oorspronkelijke situatie is hersteld. Binnen deze ambitie behoort ook de versterking van het groen in het stedelijk gebied en de directe omgeving hiervan. De uitbreiding van stedelijk groen gaat hand in hand met het versterken van de groene belevingswaarde van de kernen. De groene gebieden worden zo ingericht dat ze ook een blauwe (water)functie hebben, duurzaam zijn en op een efficiënte manier worden beheerd. Ook de aangrenzende ecologische verbindingszones (EVZ) bij Graetheide en Catsop worden versterkt door elementen met een blauw-groene functie. In het hellende landelijk gebied zijn lijnvormige groenstroken aangebracht. Dit versterkt de natuurlijke waarden, belemmert een snelle oppervlakkige afstroming van water en gaat bodemerosie tegen.

4. Zichtbaar water

De laatste generaties zijn gewend dat afvalwater, schoon of vuil, zonder problemen “in de grond verdwijnt” en wordt afgevoerd. Kennis van het rioolstelsel is zeer beperkt waardoor het begrip bij calamiteiten er vaak niet is. Parallel aan het scheiden van de afvoer van schoon en vuil water moet de bewustwording groeien. De ideale manier is het zichtbaar maken van afstromend (schoon) water. Het natuurlijk stelsel van samenvloeiing, afstromen en infiltreren wordt in een stedelijk jasje gegoten. Beleving van water wordt aantrekkelijk gemaakt door het aanleggen van waterspeelplaatsen en andere speelse elementen die tegelijkertijd een educatieve functie hebben. Water op straat wordt leuk!

5. Verantwoordelijkheid delen

De vervuiler betaalt, is een algemeen geaccepteerd systeem. Voor neerslag en grondwater geldt dit principe ook. Iedereen is verantwoordelijk voor het water op haar/zijn eigen perceel. Vaak kan met eenvoudige ingrepen de situatie sterk worden verbeterd. Het gemeentelijk rioolstelsel, maar ook de rioolwaterzuivering en de waterlopen zijn hier bij gebaat. Dat komt de maatschappij en dus ook iedere individuele partij ten goede. De gemeente gaat op zoek naar andere partijen om haar taken nog beter te kunnen uitvoeren. Kennisbundeling met andere gemeenten is daarbij een speerpunt. Het Waterpanel is op initiatief van de provincie Limburg opgezet. Het vormt een ideale omgeving om ervaringen van Limburgse gemeente uit te wisselen.



DHV B.V.

Ambitie (vervolg)

Toelichting

6. Weloverwogen maatregelen

De volksgezondheid is een groot goed. De aanleg van riolering heeft sterk bijgedragen aan de volkshygiëne, meer nog dan de medische wetenschap. Het scheiden van de afvalwaterstromen mag niet leiden tot problemen. Het behoud van een goede grondwaterkwaliteit is nodig voor de generaties na ons. Het verwerken van afvalwater in de (deel)gebieden gebeurt daarom op een verantwoorde en veilige manier. Daar hoort ook bij dat overheid én burger bewust zijn van de werking van het systeem.

7. Mens en water

Water is het centrale thema in dit plan. Ambities zijn gericht op een betere ecologie, een duurzaam systeem, veiligheid en verantwoording nemen. Deze laatste ambitie betreft de relatie tussen mens en water. De bewustwording van mensen voor de omgang met water wordt gestimuleerd, mensen worden geprikkeld. Water gaat in toenemende mate een centrale rol spelen in ons dagelijks leven. Zo ontstaat een situatie waarin we ons prettig voelen, bewust omgaan met onze (natte) leefomgeving en kunnen genieten van de (blauwe) kwaliteiten.

Als we er samen werk van maken zijn de ambities haalbaar. Dit plan levert de aanzet, maar is nog geen garantie voor resultaten. Met het vaststellen van het waterplan zal ook de intentie moeten worden uitgesproken om de doelen te gaan realiseren. De betrokken partijen zullen serieus en constructief aan de slag gaan om de ambities te verwezenlijken. De periode van 20 à 25 jaar maakt de haalbaarheid van de ambities mogelijk. In die periode gaan zich kansen voordoen, we krijgen te maken met technische ontwikkeling en voortschrijdend inzicht. Dit alles vergroot de mogelijkheden om de ambities te verzilveren. Het vraagt van ons wel betrokkenheid, een actieve houding en meedenken met de andere partij.

4.2

Doorkijk De aanwezigheid van water op deze planeet, maakt de aarde speciaal. We zetten een flinke stap in de toekomst. De doorkijk naar de omgang met water in de verre toekomst schetst een abstracter beeld. Technische ontwikkelingen maken het mogelijk dat riolering overbodig wordt. Regenwater stroomt zichtbaar via de straat weg, maar blijft zoveel mogelijk binnen het gebied. Het wordt hergebruikt waardoor we besparen op het huidige drinkwaterverbruik. Uiteindelijk komt het regenwater ten goede aan de grondwatervoorraad, of wordt het gedoseerd afgevoerd naar een beek of de Maas. Gemeente Stein/Waterplan LI20092779


DHV B.V.

Het vuilwater bestaat uit waardevolle grondstoffen, bijvoorbeeld voor de productie van (kunst)mest. Zoals we in 2009 papier, blik en glas inzamelen, wordt dat in de toekomst verder uitgebreid. Daarmee vullen we de belofte in om duurzaam met onze planeet om te gaan. Het gebruik van de ruimte is in de toekomst nog intensiever. De natuur en de menselijke leefomgeving bestaan naast elkaar. We gaan verantwoord om met onze omgeving. We zijn ons bewust van het belang om kwaliteit in ecologie, wonen en werken te behouden.



DHV B.V.

5

REGENWATERSTRUCTUURKAART

Dit hoofdstuk is een toelichting op de kaart zoals die als bijlage 6 bij dit waterplan is opgenomen. De regenwaterstructuurkaart vertelt het verhaal over de omgang met water in de gemeente Stein. Welke maatregelen zijn er nodig om ambities te realiseren? Waar zijn de maatregelen voorzien? Hoe groot zijn de maatregelen? Wat is de prioriteit van de maatregelen? Deze informatie wordt gepresenteerd op een ondergrond van de gemeente Stein. Het geheel toont de toekomstige structuur voor de afstroming van regenwater in de gemeente Stein.

5.1

Ondergrond De ondergrond van de regenwaterstructuurkaart toont in grijze tint het stedelijk gebied. Het oppervlaktewater is in een blauwe kleur weergegeven. In een lichte groene kleur hebben we de groenelementen toegevoegd. Deze drie elementen zijn de basis van de kaart. Ook de bestaande voorzieningen zijn in de ondergrond opgenomen. Dat zijn bijvoorbeeld de bergbezinkbassins van de rioolstelsels, de retentiebassins en gebieden met een gescheiden rioolstelsel. De bergbezinkbassins vinden we vooral aan de randen van de bebouwing. De retentiebassins treffen we aan langs de beken en droogdalen op strategische locaties ter bescherming van het benedenstrooms gebied. Gescheiden rioolstelsels komen verspreid door de gemeente voor.

5.2

Kansen en knelpunten Op de ondergrond zijn kansen en knelpunten aangeduid. Dat hebben we gedaan door arceringen te plaatsen op de locaties waar dat van toepassing is. Kansen zijn in groen aangegeven en knelpunten in rood. Een voorbeeld van een knelpunt is de grondwaterkwaliteit in de omgeving van de gipsdeponie ten noorden van de kern Stein. Dit belemmert de mogelijkheden van infiltreren. Door infiltratie van neerslag zou de verontreiniging zich (sneller) kunnen gaan verplaatsen naar de Maas. Als voorbeeld voor een kans noemen we de stedelijke omgeving van de (oude) brongebieden. Het afkoppelen van hemelwater van de riolering kan hier ten gunste van de voeding van de beken en bronnen worden gerealiseerd. Bij de toekenning van de termen “kans” of “knelpunt” hebben we een positieve grondhouding aangenomen. Daardoor staan er groene termen op de tekening die op het eerste gezicht misschien een knelpunt lijken. Het blijkt echter dat door een positieve benadering sommige knelpunten zijn om te zetten naar kansen.



DHV B.V.

In de volgende tabel hebben we per ambitie de knelpunten en kansen benoemd. Er zijn kansen en knelpunten die bij meerdere ambities zijn genoemd. En er zijn kansen en knelpunten die wellicht ook nog bij andere ambities kunnen worden vermeld. Dit overzicht moet vooral als een samenhangend geheel worden gelezen waarbij de indeling per ambitie minder relevant is. De verticale indeling is dus belangrijker als de horizontale indeling. Ambitie 1. Scheiden

Knelpunten -afvoer van woningen en gebouwen is grotendeels gemengd -toegankelijkheid tot afvoerleidingen is slecht

Kansen -nieuwbouw en verbouwingen -renovaties van wijken

2. Verkleinen afvoerend oppervlak

-er is veel en toenemende erfverharding -mensen gaan steeds ruimer wonen

3. Water maakt groen

-bruikbaar water wordt via riolering afgevoerd -beekdalen en bronnen zijn verdroogd -groen is beperkt aanwezig -groenzones zijn niet ingericht voor waterfunctie -veel gemengde afvoer -beperkte ruimte -onbekendheid bij publiek -lozers zijn gemengd stelsel gewend -burgers hebben nauwelijks kennis van riolering

-groeiende bewustwording bij burgers -duurzame ambities bij bedrijven -reconstructies van wegen en wijken -kansen voor scheiden creëert wateraanbod -ruimte creëren in bestemmingsplannen

4. Zichtbaar maken

5. Verantwoordelijkheid delen

6. Weloverwogen maatregelen

7. Mens en water


-hoogwaterrisico in Maasdal -slechte doorlatendheid op plateau -locale verontreiniging (gipsdeponie) -wateroverlast en waterhinder -verbreding Julianakanaal: talud wordt een wand -burgers hebben nauwelijks kennis van riolering

-herinrichtingen en reconstructies -water heeft aantrekkingskracht (fontein, vijver, beek) -nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan, nieuw beleid -campagnes zoals Nederland leeft met water -duurzame ambities bij bedrijven -Grensmaas, kans voor natuur, recreatie, toerisme -ingrepen in rioolstelsel

-campagnes zoals Nederland leeft met water -educatieve instellingen en organisaties, belangengroeperingen -water heeft positieve uitstraling, trekt recreanten en toeristen


DHV B.V.

Voorbeelden van verzilverde kansen in de gemeente Stein zijn er al voldoende: het gemeentehuis is afgekoppeld, nieuwbouw wordt niet aangesloten, parkeerplaatsen worden voorzien van waterdoorlatende verharding en er zijn groen daken aangelegd.

De vijverpartijen bij het kasteel van Elsloo en de ruïne van Stein worden graag bezocht door omwonenden en toeristen. De kasteelvijver van Elsloo heeft bovendien een rol van betekenis in de waterhuishouding van de omgeving. Ook de vijver bij de kasteelruïne van Stein kan hier een belangrijke rol in gaan spelen.

5.3

Maatregelen Op de regenwaterstructuurkaart zijn technische maatregelen op hoofdlijnen aangegeven. Per (deel)gebied worden de technische maatregelen gepresenteerd in termen van af te koppelen hectares en te bufferen kuubs. Er is gezocht naar haalbare oplossingsrichtingen die binnen een afgebakend gebied uitvoerbaar zijn. We hebben symbolen gebruikt voor de verschillende typen maatregelen:



DHV B.V.

Een verticale pijl door een horizontale voor infiltratie. Dat kan een infiltratieriool zijn of waterdoorlatende verharding.

Een pijl over een hellend oppervlak voor oppervlakkige afstroming. In het gebied van de steilrand kan neerslag over het oppervlak worden weggevoerd. Een verticale pijl door een verlaging. Hierbij denken we aan een wadi of infiltratiegreppel met een leegloop in de bodem.

Een bakje met een golf erin voor een retentiebuffer. Een retentiebuffer vangt neerslag op waarna het langzaam leegstroomt naar het oppervlaktewater.

Bij de maatregelen hebben we op de regenwaterstructuurkaart tekstueel de omvang aangegeven. Voor alle voorzieningen is het relevant om te weten hoeveel oppervlak er op is aangesloten. Bij een aantal typen is de inhoud relevant. De tekstuele toelichting zorgt ervoor dat u een indruk krijgt van de omvang en het effect. In hoofdstuk 6 worden deze maatregelen nog toegelicht. Hier ook maatregelen aan bod op het gebied van onderzoek, beleid, educatie en communicatie.



DHV B.V.

6

MAATREGELENPAKKET

In dit hoofdstuk zijn de maatregelen beschreven die in de komende 20 à 25 jaar zijn voorzien. De uitvoering van het maatregelenpakket leidt tot het verwezenlijken van de ambities. De beschreven visie uit hoofdstuk 4 wordt realiteit. Het maatregelenpakket van het waterplan moet worden gezien als aanvulling (en deels overlap) van de maatregelen die zijn opgenomen in het gemeentelijk rioleringsplan. In de figuur bij paragraaf 1.3 is dat ook zo aangegeven.

6.1

Maatregelen Er zijn technische maatregelen en overige maatregelen. Bij overige maatregelen denken we aan onderzoek, beleidsvorming, educatie en communicatie. Technische maatregelen zijn meer uitvoeringsgericht: de aanleg van wadi’s en retentiebassins, het inrichten van een oppervlakkige afstroming. Kortom de maatregelen die ook op de regenwaterstructuurkaart staan. Bij het uitwerken van de maatregelen hebben we gezocht naar een zekere uniformiteit of standaardisatie. De achterliggende gedachte is dat het toepassen van een beperkt aantal typen maatregelen het beheer en onderhoud vereenvoudigd. Veel verschillende systemen, met elk een eigen aanpak, leiden tot verhoogde exploitatiekosten. Ook is de kans groot dat, onbedoeld, de technische staat op den duur achterblijft bij het gewenste niveau. Uniformiteit wordt niet ten koste van alles doorgevoerd. Het is juist een uitgangspunt dat per (deelgebied) de meest geschikte maatregel wordt toegepast. De maatregel moet liefst zo effectief mogelijk zijn. In het maatregelenpakket zoals dat in dit hoofdstuk is beschreven, hebben we gezocht naar een goede balans tussen uniformiteit en effectiviteit. De maatregelen die worden voorgesteld zijn onder te verdelen in een beperkt aantal: infiltratie, wadi of infiltratiegreppel, oppervlakkige afstroming en buffers. Een toelichting op de maatregelen treft u aan in bijlage 7. Hieronder volgt een overzicht van de maatregelen zoals ze deels ook op de regenwaterstructuurkaart zijn aangegeven. Deze maatregelen dragen elk bij aan meerdere ambities zoals die zijn benoemd in paragraaf 4.1. De onderbouwing van de af te koppelen oppervlakken vindt u terug op de regenwaterstructuurkaart. Ook de locaties zijn op de regenwaterstructuurkaart aangegeven. De maatregelen worden op de meest gunstige plaatsen in het gebied uitgevoerd. Met name de wadi’s, greppels en buffers zullen verspreid over meerdere locaties worden aangelegd.



DHV B.V.

1. Oud-Urmond, omgeving Gulickerstraat De maatregel betreft de aanleg van oppervlakkige afstroming naar het Julianakanaal. Het afgekoppeld oppervlak is 0,08 ha. Het belangrijkste aandachtspunt voor deze locatie is combinatie van de werkzaamheden met wegen groenbeheer. Deze maatregel draagt ertoe bij dat water wordt gescheiden en het rioolstelsel minder wordt belast. Ook wordt de afvoer van regenwater zichtbaar. 2. Urmond, omgeving Odalaan Het gebied in de omgeving van de Odalaan wordt deels afgekoppeld van de riolering. De openbare verharding wordt geheel afgekoppeld, de daken voor 50%. In de aanwezige groenstructuur moet ruimte worden gezocht om wadi’s aan te leggen. Voor de groenbeheerder is dit een kans om de groenstructuur te versterken. Het afgekoppeld oppervlak bedraagt 1,5 ha. 3. Stein, omgeving Zwartdriesstraat Het gebied in de omgeving van de Zwartdriesstraat wordt deels afgekoppeld van de riolering. De openbare verharding wordt geheel afgekoppeld, de daken voor 50%. In de aanwezige groenstructuur moet ruimte worden gezocht om wadi’s aan te leggen. Voor de groenbeheerder is dit een kans om de groenstructuur te versterken. Het afgekoppeld oppervlak bedraagt 1,3 ha. 4. Stein, omgeving Nijverheidsweg Het betreft een gebied waar meerder bedrijven zijn gevestigd. Afkoppelen van 10,5 ha is hier mogelijk mits de bedrijven goed worden geïnformeerd en gestimuleerd om deel te nemen. Het is belangrijk om gezamenlijk te zoeken naar ruimte voor water. 5. Stein, omgeving Dieterenstraat Het plangebied biedt mogelijkheden om 0,4 ha af te koppelen en te laten afwateren naar wadi’s. De openbare verharding wordt geheel afgekoppeld, de daken voor 50%. In de aanwezige groenstructuur moet ruimte worden gezocht om wadi’s aan te leggen. Voor de groenbeheerder is dit een kans om de groenstructuur te versterken. 6. Stein, Centrumplan In dit gebied zijn ontwikkelingen voorzien die kansen bieden om de regenwaterstructuur en de beleving van water te versterken. Afkoppeling van 3,75 ha is mogelijk. Op de Heerstraat en het Raadhuisplein wordt een waterspel gemaakt. Dat waterspel moet goed worden ingepast in de nieuwe omgeving. De ondergrondse infiltratievoorziening wordt aangebracht onder de groenvoorziening aan de Ompaliusstraat en mag geen beperkingen stellen aan de gebruiksfuncties ervan. Met deze maatregel wordt de huidige wateroverlast in de directe omgeving bestreden.



DHV B.V.

7a. Stein, omgeving Kruisstraat Het plangebied wordt voorzien van oppervlakkige afstroming naar van de Broekbeek en de Ur. Er wordt 15,0 ha afgekoppeld. Het belangrijkste aandachtspunt voor deze locatie is het knelpunt in de riolering dat hier tot grote wateroverlast leidt. Deze maatregel draagt ertoe bij dat water wordt gescheiden en het rioolstelsel minder wordt belast. De afvoer van regenwater wordt zichtbaar weggeleid naar de verdroogde beekdalen en drooggevallen Zonput. 7b. Stein Broekbeek en Ur Het verdroogde gebied langs de Broekbeek en de Ur krijgt wordt gevoed vanuit de omgeving Kruisstraat (maatregel 7a). Er moet ruimte worden gecreëerd om via een retentie het water af te geven aan de beken in het beekdal. Hiermee wordt de regenwaterstructuur zichtbaar hersteld en krijgt de natuur betere mogelijkheden om zich te ontwikkelen. 8. Stein, kwantiteitsbuffers Ur Bij hevige regenval is de capaciteit van de Ur onvoldoende, waardoor overlast ontstaat in het oude gedeelte van Stein. Het realiseren van kwantiteitsbuffers, waarschijnlijk in de buurt van Oud Stein en Elsloo, draagt bij aan een betere afvoer van regenwater. Er wordt voorzien in twee kwantiteitsbuffers met een inhoud van 3 3 5.000 m en 10.000 m . 9. Maasband. kern Maasband ligt vlak aan de Maas in een gebied waar door hoogwater de grondwaterstand sterk wordt beïnvloed. Toepassing van waterdoorlatende verharding is mogelijk mits er wordt voorzien in een hoogwatervoorziening. In de normale situatie infiltreert het regenwater in de bodem. Het afgekoppeld oppervlak bedraagt 1,5 ha. 10. Meers, kern De kern Meers bevindt zich in het Maasdal en in een gebied waar door hoogwater de grondwaterstand sterk wordt beïnvloed. Toepassing van waterdoorlatende verharding is mogelijk mits er wordt voorzien in een hoogwatervoorziening. In de normale situatie infiltreert het regenwater in de bodem. Het afgekoppeld oppervlak bedraagt 10 ha.



DHV B.V.

11. Julianakanaal De aanpassingen aan het Julianakanaal zetten de ecologie sterk onder druk. De kanaalverbreding gaat gepaard met het aanbrengen van verticale wanden in plaats van oevers met een talud. De paaiplaatsen en schuilmogelijkheden, die nu ook al beperkt zijn, moeten worden vergroot. Deze maatregel voorziet daarin. Deze maatregel ondersteunt daar het streven naar biodiversiteit en draagt bij aan de recreatieve waarde van het Julianakanaal. 12. Nieuwdorp, omgeving Heisteeg Het gebied in de omgeving van de Heisteeg wordt deels afgekoppeld van de riolering. De openbare verharding wordt geheel afgekoppeld, de daken voor 50%. In de aanwezige groenstructuur moet ruimte worden gezocht om wadi’s aan te leggen. Voor de groenbeheerder is dit een kans om de groenstructuur te versterken. Het afgekoppeld oppervlak bedraagt 0,4 ha. 13. Elsloo, Bussinespark Stein Het betreft een bedrijventerrein waar 30% van de verharding wordt afgekoppeld, ofwel 17,0 ha. Om dit te bereiken is het nodig de bedrijven goed te informeren en te stimuleren om deel te nemen. Het is belangrijk om gezamenlijk te zoeken naar ruimte voor water. Aandacht voor risico’s ten aanzien van de waterkwaliteit is bij bedrijventerrein extra van belang. Zeker wanneer het water naar diepere lagen wordt gevoerd om daar te infiltreren. Dat leidt mogelijk tot aanvullende voorzieningen. Het afkoppelen draagt bij aan de bestrijding van waterhinder. Het bestaande stelsel wordt minder belast. 14. Elsloo, omgeving St. Nicolaasstraat – Julianastraat De lichte helling in het terrein en de aanwezigheid van het Julianakanaal maken het mogelijk om 12,0 ha af te koppelen van de riolering. Het regenwater wordt via oppervlakkige afstroming naar het Julianakanaal geleid. Het belangrijkste aandachtspunt voor deze locatie is combinatie van de werkzaamheden met wegen groenbeheer. Deze maatregel draagt ertoe bij dat water wordt gescheiden en het rioolstelsel minder wordt belast. 15a. Catsop, kern Het plangebied wordt voorzien van oppervlakkige afstroming naar het dal van de Slakbeek. Er wordt 1,3 ha afgekoppeld. In het plangebied komt waterhinder voor. Door afkoppelen wordt dat bestreden. Bij de inrichting van de oppervlakkige afstroming moet erop worden gelet dat dit niet leidt tot verschuiving van het probleem. De afvoer van regenwater wordt zichtbaar weggeleid in een nieuwe regenwaterstructuur naar het dal van de Slakbeek. 15b. Catsop Slakbeek De oppervlakkige aanvoer uit de kern Catsop (maatregel 13a) voedt de Slakbeek. Er moet ruimte worden gecreëerd om via een retentie het water af te geven aan de beek. Hiermee wordt de regenwaterstructuur zichtbaar hersteld en krijgt de natuur betere mogelijkheden om zich te ontwikkelen.



DHV B.V.

16. Catsop, Weg achter de Weide De gemeente Stein gaat hier een regenwaterbuffer aanleggen om de afvoer vanuit het landelijk gebied op te vangen. Daarmee wordt het stedelijk gebied van Catsop beschermd tegen de afstroming van regenwater. De 3 buffer krijgt een inhoud van 500 m . 17. Catsop, Geversdalweg 3 Deze bestaande buffer voldoet niet meer aan de huidige eisen. De buffer moet worden vergroot met 1.700 m . 18. Catsop, Cruisboomveld 3 Deze bestaande buffer voldoet niet meer aan de huidige eisen. De buffer moet worden vergroot met 2.100 m . 19. Onderzoek kwaliteit (water)bodem Bij een waterplan waarin duurzaamheid een speerpunt is, hoort programma om het effect van de maatregelen in beeld te brengen. Met dit onderzoeksprogramma kwaliteit (water)bodem wordt periodiek de (water)bodem bemonsterd. Met name de locaties waar wordt geïnfiltreerd en waar uitmondingen op het oppervlaktewater zijn worden bemonsterd. Na een beginmeting geven de volgende resultaten inzicht in de ontwikkeling van de kwaliteit van de (water)bodem in de gemeente Stein. Waar nodig, kunnen aanvullende voorzieningen worden getroffen om de kwaliteit een extra impuls te geven. 20. Beleid stedelijk water Om de ambities uit dit waterplan te realiseren is het nodig om het bijbehorend beleid zo goed mogelijk te verankeren. Behalve het vaststellen van het waterplan, draagt een duidelijk GRP ertoe bij dat de ambities uit het waterplan haalbaar zijn. In het GRP kan een groot deel van de maatregelen worden opgenomen. Er kan inhoud worden gegeven aan het herstel van de regenwaterstructuur, aan de verantwoordelijkheid van gemeente, inwoners en bedrijven. 21. Beleid ruimtelijke ordening, wegen groenbeheer De haalbaarheid van de ambities uit dit waterplan is in sterke mate afhankelijk van een breed draagvlak. Daartoe behoort ook de interne afstemming tussen afdelingen en vakgebieden. Veel maatregelen uit dit waterplan vragen om een gezamenlijke aanpak. Denk hierbij aan de herinrichting van groenstructuur of de aanpassingen aan wegen ten behoeve van oppervlakkige afstroming. Andere maatregelen zijn alleen uitvoerbaar als er ruimte voor wordt gereserveerd en dat de bestemming voor de waterfunctie is geregeld. Dat geldt ook voor de benodigde ruimte voor waterkeringen. Enerzijds vraagt dit waterplan dus om medewerking, anderzijds biedt dit waterplan kansen. Kansen om samen de missie van de gemeente Stein te ondersteunen: een kwalitatief hoogwaardige, groene woongemeente met leefbare kernen.



DHV B.V.

22. Communicatie Er zijn veel partijen betrokken bij het welslagen van het waterplan: gemeente, waterschap, provincie, rijkswaterstaat, inwoners, bedrijven, natuurorganisaties, etc. Dit vraagt om een heldere communicatie. Het gaat om draagvlak creëren, bewustwording vergroten, informeren, stimuleren, enthousiasmeren. Het opzetten van een communicatieplan is de eerste stap waarbij de strategie wordt bepaald. Na het opstellen van het plan, zullen er gerichte acties nodig zijn om alle partijen betrokken te krijgen en te houden. 23. Educatie Educatie is een bijzonder vorm van communicatie en wordt daarom apart benoemd. Bij educatie denken we aan informatieborden, schoolprogramma, excursies en exposities. Educatie draagt sterk bij aan bewustwording en betrokkenheid. Zodoende levert dit programma een belangrijke bijdrage aan het creëren van een breed draagvlak. 24. Promotie De promotie richt zich op de resultaten van dit waterplan. Promotie is belangrijk om voortgang te houden en alle ambities te realiseren. Maar promotie zorgt er ook voor dat bepaalde doelgroepen worden aangesproken: recreanten en toeristen moeten de weg vinden naar bijzondere plekjes in de gemeente Stein. In bijlage 7 is in een tabel opgenomen met een overzicht van het maatregelenpakket.

6.2

Financiële aspecten

6.2.1

Kosten De volgende tabel geeft per maatregel het overzicht van de geraamde kosten. Deze kosten zijn onderbouwd met bedragen uit de Leidraad Riolering, module D1100 “kostenkengetallen rioleringszorg” 2007. Er zijn een aantal belangrijke uitgangspunten die aan de raming ten grondslag liggen: 1) 2) 3)

De benodigde ruimte is beschikbaar, er is niet gerekend met grondaankoop. De kosten voor verwijderen en herstellen verharding is niet inbegrepen. Uitzondering hierop is de toepassing van waterdoorlatende verharding en enkele kruisingsvlakken bij de oppervlakkige afstroming. Er zijn geen kosten opgenomen voor bijzondere (hulp)constructies, bemaling en dergelijke.



DHV B.V.

Nr. 1 2 3 4 5 6 7a/b 8 9 10 11 12 13 14 15a/b 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Kern, locatie Oud-Urmond, omgeving Gulickerstraat Urmond, omgeving Odalaan Stein, omgeving Zwartdriesstraat Stein, omgeving Nijverheidsweg Stein, omgeving Dieterenstraat Stein, Centrumplan Stein, omgeving Kruisstraat en buffers Broekbeek en Ur Stein, kwantietitsbuffers Ur Maasband, kern Meers, kern Julianakanaal Nieuwdorp, omgeving Heisteeg Elsloo, Bussinespark Stein Elsloo, omgeving St. Nicolaasstraat - Julianastraat Catsop, kern en buffer(s) dal Slakbeek Catsop, Weg achter de Weide Catsop, Geversdalweg Catsop, Cruisboomveld Onderzoek waterbodem Beleid stedelijk water Beleid ruimtelijke ordening, wegen groenbeheer Communicatie* Educatie* Promotie*

Afgekoppeld oppervlak of inhoud 0,08 ha 1,50 ha 1,30 ha 10,50 ha 0,40 ha 3,75 ha 3 15,00 ha 5.250 m 3 5.000 + 10.000 m 1,50 ha 10,00 ha 0,40 ha 17,00 ha 12,00 ha 1,30 ha

3

455 m 3 500 m 3 1.700 m 3 2.100 m

Geraamde kosten € 5.000,€ 165.000,€ 145.000,€ 1.155.000,€ 45.000,€ 750.000,€ 505.000,€ 1.125.000,€ 375.000,€ 2.500.000,€ 150.000,€ 45.000,€ 1.870.000,€ 30.000,€ 25.000,€ 25.000,€ 85.000,€ 105.000,per jaar € 5.000,€ 10.000,€ 30.000,per jaar € 10.000,per jaar € 10.000,per jaar € 10.000,-

Kostentoekenning Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein, Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Waterschap Roer en Overmaas Gemeente Stein Gemeente Stein Rijkswaterstaat Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Waterschap Roer en Overmaas Waterschap Roer en Overmaas Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein

* Het waterschap Roer en Overmaas heeft budgetten voor communicatie, educatie en promotie. Afstemming en samenwerking vergroot de effectiviteit van de inspanningen op dit vlak.



DHV B.V.

De investering voor de gemeente Stein is over een periode van 20 tot 25 jaar geraamd op totaal € 8.710.000,-. Voor het waterschap Roer en Overmaas bedraagt het totaal € 1.315.000,- en voor Rijkswaterstaat € 150.000,-. Alle maatregelen waarbij verhard oppervlak wordt afgekoppeld sluiten aan op het GRP. Afstemming met het GRP over de wijze waarop wordt afgekoppeld en het daarvoor benodigd budget is nodig. In paragraaf 6.3 komt de prioriteitstelling aan de orde en worden de bedragen voor deze eerste planperiode gegeven.

6.2.2

Baten De extra inkomsten door uitvoering van dit waterplan zijn moeilijk kwantificeerbaar. Deze paragraaf is daarom vooral gericht op de beschrijving van mogelijke inkomsten. 1) Subsidies: De moeilijkheid met subsidies is dat deze over het algemeen een tijdelijk karakter hebben. Het is daarom onmogelijk om voor de langere termijn (meer dan vijf jaar), ervan uit te gaan dat er bijdragen vanuit subsidieregelingen worden verkregen. Op dit moment zijn er verschillende subsidies die op het moment van dit schrijven kunnen bijdragen aan de realisatie van de maatregelen. Bij het waterschap Roer en Overmaas is er een stimuleringsregeling voor het afkoppelen van verharde oppervlakken. De provincie Limburg kent het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). 2) Inkomsten uit recreatie en toerisme: De uitvoering van het maatregelenpakket versterkt de groene waarden. Het levert ongetwijfeld een bijdrage aan de kwaliteit van de omgeving. Daarmee wordt het toerisme in de gemeente Stein gestimuleerd. 3) Overige inkomsten: Een betere leefomgeving heeft een positief effect op de aantrekkingskracht van mensen, van potentiële inwoners van de gemeente Stein en op de prijs van woningen. Hieraan gekoppeld is vervolgens de WOZ-waarde, waarover de gemeente inkomsten heeft.



DHV B.V.

6.3

Prioritering Het stellen van prioriteiten is tot stand gekomen op basis van een aantal factoren: 1) Het hydraulisch functioneren van de riolering (afvoercapaciteit). Op de regenwaterstructuurkaart zijn met rode driehoekjes de water-op-straat-locaties aangegeven. Grote driehoeken symboliseren locaties waar vaker overlast is voorgekomen. De maatregel met grote driehoeken of veel driehoekjes per oppervlak scoort een hogere prioriteit. 2) Het beperken van de overstorten uit het gemengd stelsel (basisinspanning). De maatregelen zorgen ervoor dat er minder regenwater in het gemengd rioolstelsel komt. Daardoor zijn er minder overstortingen uit de riolering op het oppervlaktewater. De maatregelen die hier een grote bijdrage in hebben scoren het beste. 3) Maatregelen waarbij wegverhardingen moeten worden doorkruist, scoren lager. Dat geldt vooral voor de maatregelen met wadi’s en/of infiltratiegreppels. Hier zijn namelijk geen kosten in meegenomen voor opbreken en herstellen van en in mindere mate voor de maatregelen met oppervlakkige afstroming. 4) De impact van de maatregel op de omgeving. Deze factor richt zich op het uitvoeringstraject en de consequenties daarvan voor de aanwonenden. 5) De doorlooptijd van de maatregel. Hiermee wordt zowel de voorbereidingstijd als de uitvoeringstijd gewaardeerd. Omdat “droge voeten” het zwaarstwegend belang is, weegt deze factor drie maal mee. Het tweede belang ligt bij de waterkwaliteit. Deze factor weegt twee maal mee. De overige factoren wegen allen één maal mee. Zo komen we tot een volgorde van prioriteit. Deze is in de volgende tabel te vinden. In de tabel is een kolom opgenomen met de geplande uitvoeringstermijn. Voor de eerste vijf jaar is de planning harder dan voor de twintig daarop volgende jaren. Regelmatige evaluatie van de voortgang en actualisatie van de planning is nodig om het programma binnen 20 à 25 jaar uit te voeren. De maatregelen 18 tot en met 23 zijn buiten beschouwing gelaten omdat dit jaarlijks terugkerende acties zijn en/of inspanning om draagvlak te creëren.



Prioriteit

Nr., kern, locatie

Gepland

Initiatief

Planperiode 20102015

1 2 3 4 5 6 7

17a/b 14. 19. 18. 16. 17. 18.

Stein, omgeving Kruisstraat, inclusief buffers Stein, omgeving Nijverheidstraat Maasband, kern Stein, buffers Broekbeek en Ur Catsop, Achter de Weide Catsop, Geversdalweg Catsop, Cruisboomveld

2010 2011 2012 2010-2015 2010-2015 2010-2015 2010-2015

Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Waterschap Roer en Overmaas Gemeente Stein Waterschap Roer en Overmaas Waterschap Roer en Overmaas

2015-2020

8 9 10 11 12

13. 66. 10. 2.. 14.1

Elsloo, Bussinespark Stein Stein, Centrumplan Meers, kern Urmond, omgeving Odalaan Elsloo, omgeving Sint Nicolaasstraat – Julianastraat

2015-2020 2015-2020 2015-2020 2015-2020 2015-2020

Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein

20202025

13 14 15

15a/b 13. 11.

Catsop, kern, inclusief buffers Stein, omgeving Zwartdriesstraat Julianakanaal Catsop, Geversdalweg

2020-2025 2020-2025 2020-2025

Gemeente Stein Gemeente Stein Rijkswaterstaat

20252030

DHV B.V.

16 17 18

15. 11. 12.

Stein, omgeving Dieterenstraat Oud-Urmond, omgeving Gulickerstraat Nieuwdorp, omgeving Heisteeg

2025-2030 2025-2030 2025-2030

Gemeente Stein Gemeente Stein Gemeente Stein

Voor de planperiode 2010-2015 bedragen de geraamde kosten voor de gemeente Stein € 2.275.000,-. Hierin zijn de budgetten inbegrepen voor onderzoek van de kwaliteit van de (water) bodem, beleid van stedelijk waterbeheer, ruimtelijke ordening , groen- en wegbeheer, communicatie, educatie en promotie. De geraamde kosten voor het waterschap Roer en Overmaas bedragen over de planperiode 2010-2015 € 1.315.000,-



DHV B.V.

7

COLOFON

Gemeente Stein/Waterplan LI20092779 Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Bijdrage Interne controle Projectleider Projectmanager Datum Naam/Paraaf


: : : : : : : : : : :

Gemeente Stein Waterplan C5718-01-001 34 pagina's ir. J.P.M.J. Janssens ing. M.A. van Buuren ing. M.H.W.M. Pakbier ir. J.P.M.J. Janssens ir. N.J. Bech 10 augustus 2009


DHV B.V.



DHV B.V. Horsterweg 18/A 6199 AC Maastricht Airport Postbus 302 6199 ZN Maastricht Airport T (043) 329 48 48 F (043) 329 48 99 E [email protected] www.dhv.nl

DHV B.V.

BIJLAGE 1


Verslagen

bijlage 1 -1-

DHV B.V.

BIJLAGE 2

Bodem

Maasdal De bodemopbouw in het Maasdal bestaat uit een deklaag met kleiafzettingen. Onder deze laag komen zand- en grindlagen voor. De grondwaterstand wordt op redelijke afstand onder maaiveld aangetroffen. Tijdens hoogwatersituaties stagneert de afvoer van het grondwater richting Maas. En na verloop van tijd ontstaat er achter de dijk zelfs kwel. Je zou kunnen zeggen dat water vanuit de Maas door de grond onder de dijk doorstroomt en daar weer naar het oppervlak komt. De omstandigheden om neerslag te infiltreren zijn een groot deel van het jaar goed. Er moet wel terdege rekening worden gehouden met hoogwaterperioden van de Maas. Bij eventuele keuze voor infiltreren zal er een noodvoorziening moeten worden getroffen die de afvoer van neerslag waarborgt in tijden dat door het hoogwater de opname door de bodem stagneert. Steilrand De steilrand is een smalle strook die de gemeente Stein over de noord-zuidas doorsnijdt. De bodemopbouw laat zicht moeilijk beschrijven. Het is een overgangsgebied tussen het Maasdal met rivierkleigronden en de leem- en lössgronden van het plateau. Ook de grondwaterstand kan sterk variëren, maar is over het algemeen op een gunstige diepte gelegen. Toch moet worden vermeld dat er plaatselijk hangwater of schijngrondwater voorkomt. Bijvoorbeeld door de aanwezigheid van slecht doorlatende lenzen komt er water dicht onder het maaiveld of erboven. Dat kan zorgen voor vochtplekken of natte kelders. Het afkoppelen van verharde oppervlakken in combinatie met infiltreren is geen logische keuze. Ten eerste is het technisch moeilijk om een infiltratievoorziening in sterk hellend gebied aan te leggen. Dat maakt de voorziening bovendien kostbaar in zowel financiële zin als ruimtelijke zin. Ten tweede zal het infiltratiewater op korte afstand uit de grond treden bij de bron van één van de vele beekjes in dit gebied. Afkoppelen kan in het gebied van de steilrand beter worden gecombineerd met een (oppervlakkige) afstroming naar de bronnen en beekdalen. Deze zijn de afgelopen decennia verdroogd. De extra toevoer draagt bij aan het herstel van de oorspronkelijke situatie.


bijlage 2 -1-

DHV B.V.

Plateau Het plateau is het hoger gelegen deel van de gemeente Stein. De dikke deklaag bestaat uit leem of löss, een slecht doorlatende grondsoort. Infiltratie in deze laag is nauwelijks mogelijk. Onder de leem of löss bevinden zich grind- en zandlagen. De doorlatendheid hiervan is prima en infiltratie in deze diepe lagen is dus goed mogelijk. Het belangrijkste aandachtspunt bij diepte-infiltratie is het risico op verontreiniging van het diepe grondwater. Aanvullende voorzieningen zoals bodempassages en afscheiders kunnen uitkomst bieden.


bijlage 2 -2-

DHV B.V.

BIJLAGE 3

Ruimte en groen

ONTWERP-TRACÉBESLUIT ZANDMAAS/MAASROUTE, AANVULLING III Opgesteld door Rijkswaterstaat

In deze derde aanvulling op het Tracébesluit Zandmaas/Maasroute wordt de verbreding van het Julianakanaal op het traject Limmel Elsloo alsnog geregeld. Doelstellingen Het project Zandmaas/Maasroute bestaat uit het deelproject Maasroute en het deelproject Zandmaas. Het project Zandmaas/Maasroute beoogt: • het verbeteren van de Maasroute van Weurt tot Ternaaien tot klasse Vb waarbij de vaarroute minimaal geschikt is voor schepen met een diepgang van 3,5 m; • het realiseren van een beschermingniveau langs de onbedijkte Maas van 1:250 achter de kaden; • en het realiseren van beperkte natuurontwikkeling langs de Maas. Huidige natuurwaarden De actuele natuurwaarden langs het traject van de westwaartse kanaalverbreding worden voor een groot deel bepaald door een aantal bronbossen vlak ten oosten van het Julianakanaal. De prominent aanwezige Grensmaas zorgt voor grote oppervlaktes aan potentiële natuur- en landschapswaarden. De Geul zorgt voor een ecologische verbinding tussen de Maas en het heuvelland. Zowel de Grensmaas als het Geuldal is aangemeld binnen de Habitatrichtlijn als gebied van communautair belang. Effecten Het ruimtebeslag van de bochtverruiming bij Elsloo levert negatieve ecologische effecten op. De getroffen gebieden bestaan uit bosjes en de getroffen soorten uit floristische aandachtssoorten waaronder drie Flora- en faunawet soorten, vleermuizen (Habitatrichtlijnsoorten) en vogelsoorten (Vogelrichtlijn soorten) van bos en struweel. De balans voor dit traject kan in zijn totaliteit worden gekarakteriseerd als matig negatief. De verbreding van het Julianakanaal heeft geen invloed op zogenoemde speciale beschermingszones zoals bedoeld in de Vogel- en Habitatrichtlijn (zie hoofdstuk 8 van het MER verbreding Julianakanaal).


bijlage 3 -1-

DHV B.V.

Compensatie Ter compensatie van de vernietiging van compensatieplichtig gebied op het traject tussen Limmel en Born wordt minimaal 2,3 ha bos (inclusief kwaliteitstoeslag) aangeplant als zelfstandig bosje of aansluitend op een groter bestaand complex, in de naaste omgeving van het Julianakanaal. In het ten behoeve van het Tracébesluit (2002) opgestelde Compensatieplan (2002) waren reeds zoekgebieden opgenomen voor de aanplant van deze 2,3 ha bos.


bijlage 3 -2-

DHV B.V.

GROENSTRUCTUURVISIE Opgesteld door gemeente Stein Uitgangspunt: Het bewerkstellingen van een kwaliteitsverbetering van het groen zowel binnen de kernen als in het buitengebied, om daarmee een bijdrage te leveren aan Stein, als kwalitatief hoogwaardige woongemeente. Visie in de kernen: Behouden van het slechts in geringe mate aanwezige groen Vergroten van de belevings-, gebruiks- en ecologische kwaliteit van het groen. Zowel inrichting als beheer afstemmen op de gewenste functies. Groen aan randen laten bijdragen aan de kwaliteit van de woonomgeving Versterking van hoofdgroenstructuur in de kernen Versterking van ecologische en recreatieve waarden in de groenobjecten van formaat. Aanvullen van ontbrekende schakels in lineaire groenelementen Verbeteren van de inrichting van rotondes, gelet op belangrijke functie in de groenstructuur, de oriëntatie en de ruimtelijke kwaliteit en mede ter verbetering van de verkeersveiligheid. Visie stedelijke uitloopgebieden en randzones kernen: Behoud van resterend groen en ontwikkelen van aantrekkelijke stedelijke uitloopgebieden voor recreatieve behoeften. Goede afstemming van de functies recreatie, ecologie, landschap en hydrologie. Behoud en ontwikkeling van landschappelijke, ecologische en recreatieve samenhang tussen de diverse stedelijke groengebieden en het buitengebied. Landschappelijk inpassen van de kernen en gehuchten. Aan de randen is behoefte aan een kleinschalig landschapspatroon in verband met inpassing van recreatieve activiteiten.


bijlage 3 -3-

DHV B.V.

Buitengebied: Verhogen van de kwaliteit van groen Behouden en versterken van ecologische waarden en structuren, met name langs waterlopen, het Julianankanaal en de terrasrand Behouden en versterken van recreatieve routestructuren Stimuleren van agrarisch natuurbeheer door goed beheer van perceel- en slootranden, overhoeken en hellingen met als doel het herstel en de verbetering van kleinschalige ecologische en landschappelijke patronen en structuren


bijlage 3 -4-

DHV B.V.

GROENE WAARDEN Opgesteld door Westelijke Mijnstreek Uitgangspunten: -kwaliteit en leefbaarheid verbeteren -Integrale gebiedsvisie blijft het kader -langdurige realisatietermijn Doel: Er zij twee noord-zuid georiënteerde landschappelijke hoofdassen. De gebiedsvisie groene waarden Westelijke Mijnstreek beoogt groene dwarsverbindingen (oost-west) aan te leggen. De gebiedsvisie richt zich primair op de belangrijkste functies in het buitengebied, te weten natuur en landschap, landbouw, water en recreatie en toerisme. Ambitie De ambitie voor de groene waarden in de regio Westelijke Mijnstreek is een robuuste groene structuur waarbij de barrières van oost naar west worden opgeheven. Dit zijn onder andere infrastructurele voorzieningen, maar ook grootschalige en intensief gebruikte agrarische gronden. Projecten In de gemeente Stein 10 projecten, waarvan 3 op het beleidsgebied water: 33 Herstel Urdal B29 Bronloopje Ur B30 Hemelbeeksysteem


bijlage 3 -5-

DHV B.V.

STATUS EHS EN EVZ Begripsbepaling: EHS staat voor ecologische hoofdstructuur EVZ staat voor ecologische verbindingszone Toelichting De EHS is een nationale structuur. In het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) treffen we de EHS in de gemeente Stein aan in een strook langs de Maas en Meeldertvloedgraaf (tussen Stein en Elsloo). De EHS behoort tot perspectief 1. Perspectief 2 betreft de POG (Provinciale ontwikkelingszone groen). Deze zone vinden we: westelijk van de kern Stein en zuidelijk van Catsop. Tot de POG behoort onder andere de EVZ. In de gemeente Stein ligt een EVZ langs het Julianakanaal. De figuur hiernaast toont de situatie zoals die in de herziening van en aanvulling op de POL is opgenomen.


bijlage 3 -6-

DHV B.V.

BIJLAGE 4

Wet- en regelgeving

EUROPA Vanuit de Europese Unie (EU) zijn er met name twee richtlijnen relevant voor het waterplan: De Kaderrichtlijn water en de Habitatrichtlijn. In de toekomst komt daar mogelijk nog een Grondwaterrichtlijn bij.

KADERRICHTLIJN WATER (KRW) De KRW stelt doelen aan waterlichamen ten aanzien van de kwaliteit. De KRW richt zich daarbij op de chemische toestand en ecologische toestand van het water. Dat kan een grondwaterlichaam zijn of een oppervlaktewaterlichaam.

VOGELRICHTLIJN EN HABITATRICHTLIJN (HRL) De Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn zijn richtlijnen van de Europese Unie waarin aangegeven wordt welke soorten en natuurgebieden (habitats) beschermd moeten worden door de lidstaten. De Vogelrichtlijn, 2 april 1979, bevat een lijst van 187 zeldzame of bedreigde vogelsoorten. Voor deze vogelsoorten en voor belangrijke overwinteringsgebieden van trekvogels moeten Speciale BeschermingsZones (Vogelrichtlijngebieden) worden aangewezen. De Habitatrichtlijn dateert uit 1992. Hierin staat de bescherming van natuurlijke en half-natuurlijke habitats centraal. In de bijlagen van de Habitatrichtlijn worden 500 plantensoorten, 200 diersoorten (geen vogels, omdat die al onder de vogelrichtlijn vallen) en 198 habitats genoemd. Ze worden bovendien verdeeld over verschillende biogeografische regio's en in prioritaire en niet prioritaire soorten. Ook voor Habitatrichtlijn moeten Speciale beschermingszones (Habitatrichtlijngebieden) worden aangewezen. De gebieden die vallen onder de beide richtlijnen moeten uitgroeien tot een Europees netwerk van natuurgebieden. Dit netwerk wordt Natura 2000 genoemd. Het toont gelijkenis met de Nederlandse Ecologische Hoofd Structuur (EHS), maar het beschermingsregime is veel strenger.


bijlage 4 -1-

DHV B.V.

NEDERLAND Voor een toelichting op de volgende wetgeving en beleid vindt u in de bijlagen van het GRP: Wet Milieubeheer (Wm), Wet Bodembescherming (Wbb), Wet verontreiniging oppervlaktewater (Wvo), de aanstaande Integrale waterwet (Iww), het Nationaal bestuursakkoord water (NBW) en het provinciaal waterhuishoudingsplan.

NATUURBESCHERMINGSWET EN FLORA&FAUNAWET De Vogel- en Habitatrichtlijn worden in Nederland vertaald naar de Natuurbeschermingswet (Nb-wet) en Flora- en faunawet (Ff-wet). De Nb-wet is bestemd voor gebiedsbescherming, terwijl de Ff-wet de soortbeschermingsaspecten van de Nederlands natuur beschermt. De nieuwe Nb-wet is op moment van schrijven nog niet vastgesteld. De nieuwe Flora- en faunawet is wel vastgesteld. In het geval de wet of richtlijn door een overheidsorgaan wordt overtreden moet worden vastgesteld dat Rijk (AID) en Provincie meer dan eens onzorgvuldig omgaan met hun taak tot handhaving. Als voorbeeld wordt gegeven: het blijvend verstoren en dichtstorten van een deel van het ondergrondse Habitatrichtlijn gebied Sint Pietersberg door de gemeente Maastricht in 2003, zonder dat er sprake was van een dringende noodzaak, zonder de vereiste ontheffing en zonder maatregelen te nemen om de schade te beperken en tijdens het overwinteringsseizoen van de beschermde soort waaronder de Watervleermuis.

HET NATIONAAL BESTUURSAKKOORD WATER In de aard en omvang van de nationale waterproblematiek doen zich structurele veranderingen voor. Klimaatveranderingen, zeespiegelstijging, bodemdaling verstedelijking maken een nieuwe aanpak in het waterbeleid noodzakelijk. In februari 2001 sloten daarom Rijk, Interprovinciaal Overleg, Unie van Waterschappen e Vereniging van Nederlandse Gemeenten de Startovereenkomst Waterbeleid 21 eeuw. Daarmee werd de eerste stap gezet in het tot stand brengen van noodzakelijke gemeenschappelijke aanpak. Twee jaar later worden de resultaten van die samenwerking en van voortschrijdende kennis en inzicht neergelegd in Nationaal Bestuursakkoord Water, hierna te noemen NBW.


en en de dit

bijlage 4 -2-

DHV B.V.

NATIONAAL WATERPLAN De status Het Nationaal Waterplan is het formele rijksplan voor het nationale waterbeleid. In de Waterwet is vastgelegd dat het rijk dit plan eens in de zes jaar opstelt. Het is de opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande Nota’s Waterhuishouding. Het Nationaal Waterplan bevat tevens de stroomgebiedbeheerplannen die op grond van de Kaderrichtlijn Water zijn opgesteld. De Vierde Nota Waterhuishouding, de Commissie Waterbeheer 21e eeuw en het Nationaal Bestuursakkoord Water hebben het waterbeheer de afgelopen tien jaar een belangrijke impuls gegeven. Met dit eerste Nationaal Waterplan, dat tevens structuurvisie is op basis van de nieuwe Waterwet en de Wet ruimtelijke ordening en is opgesteld voor de planperiode 2009-2015, gaan we een nieuwe fase in. Omdat we ook volgende generaties van Nederland als veilig en welvarend waterland willen laten genieten, moeten we nu antwoorden formuleren op ontwikkelingen op het gebied van klimaat, demografie en economie en investeren in een duurzaam waterbeheer. Voor een duurzaam en klimaatbestendig watersysteem is het van belang bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met waterhuishoudkundige eisen op korte en lange termijn. Omgekeerd moet de waterbeheerder zich bewust zijn van het feit dat in een gebied meer dan alleen waterdoelen gerealiseerd moeten worden. Hij moet anticiperen op ruimtelijkeconomische ontwikkelingen. Om een duurzaam en klimaatbestendig watersysteem te bereiken, moet water bepalender dan voorheen zijn bij de besluitvorming over grote opgaven op het terrein van verstedelijking, bedrijvigheid en industrie, landbouw, natuur, landschap en recreatie. De mate waarin water bepalend is bij ruimtelijke ontwikkelingen hangt af van de aard, omvang en urgentie van de wateropgave in relatie tot andere opgaven, aanwezige functies en bodemgesteldheid, en andere kenmerken in dat gebied. Dit is dus steeds een kwestie van alle 5 belangen goed afwegen. Het kabinet houdt voor de toekomst vast aan een combinatie van aanpakken van stoffen bij de bron en verbeteren van de inrichting van het watersysteem. Stedelijk gebied wordt leefbaarder. Opgaven voor wonen, werken, mobiliteit, recreëren, landschap en natuur, water en milieu worden in samenhang aangepakt. Bij de ontwikkeling van locaties in de stad wordt ernaar gestreefd dat de hoeveelheid groen en water per saldo toeneemt. Dit moet stedelijk gebied aantrekkelijk en leefbaar maken en houden. In dit kader moedigt het rijk het waterwonen aan. Waterwonen kan een bijdrage leveren aan een klimaatbestendige inrichting van Nederland, omdat deze woonvorm gecombineerd kan worden met ruimte voor water. Bij de aanpak van de stedelijke wateropgave wordt rekening gehouden met verdergaande verstedelijking en klimaatverandering en zoveel mogelijk aangesloten bij de dynamiek van de stad. De uitvoering van maatregelen wordt gecombineerd met herstructurering van bestaand bebouwd gebied en de realisatie van groen in en om de stad. De combinatie van water en groen biedt volop kansen om het stedelijk


bijlage 4 -3-

DHV B.V.

watersysteem robuuster en klimaatbestendiger te maken. Goede verbindingen tussen het stedelijk watersysteem en het ommeland dragen bij aan een goede kwaliteit van water en landschap. Water biedt kansen voor verbetering van de leefomgeving in bestaand 9 (groot)stedelijke gebied. In de planperiode worden de best practices geïnventariseerd die elders in de wereld worden toegepast. Nederlandse steden worden hierbij betrokken. Vijf speerpunten voor watervisie: 1. klimaatbestendig 2. sterkere economie 3. duurzaam 4. wereldwijde hulp 5. leven met water Strategie: meebewegen met natuurlijke processen waar het kan, weerstand bieden waar het moet en kansen benutten voor welvaart en welzijn.


bijlage 4 -4-

DHV B.V.

BEHEERPLAN NATURA 2000 GRENSMAAS Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden op het grondgebied van de lidstaten van de Europese Unie. Het netwerk omvat alle gebieden die zijn beschermd op grond van de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Vanwege de unieke kenmerken van een vrij afstromende stromende grindrivier is ook de bedding van de Grensmaas aangewezen als Natura 2000-gebied in het kader van de habitatrichtlijn. Algemene visie Eén van de belangrijkste gedachten achter de Habitatrichtlijn is dat de biodiversiteit van gebieden alleen gegarandeerd kan worden wanneer het ecosysteem (habitat) als geheel beschermd wordt. Alleen door de leefomgeving van planten en dieren te beschermen of te ontwikkelen, ontstaan immers duurzame kansen voor soorten. De kwalificerende soorten en habitats zijn vertegenwoordigers van een goed ontwikkeld Grensmaassysteem. Deze ecosysteembenadering geldt ook voor de inpassing van verbetermaatregelen voor de kwalificerende soorten en habitattypen langs de Grensmaas. Hoewel maatregelen dus geënt zijn op verbeteringen voor deze soorten en habitats kan de ecologie van de Grensmaas in haar volle breedte hiervan profiteren. De bescherming en ontwikkeling van beschermde natuurwaarden moeten zo goed mogelijk een plek krijgen naast andere belangrijke functies van het Grensmaasgebied, zoals een veilige waterafvoer, recreatie en wonen. Zo moet de stabiliteit van kunstwerken en dijken langs de rivier altijd gegarandeerd blijven. De veiligheidsnorm van 1:250 moet gehandhaafd blijven. Daarnaast zijn ook extensieve vormen van gebruik van het gebied, zoals recreatie in de vorm van kanoën, vissen en wandelen essentieel om draagvlak te houden en uit te bouwen voor de uitbreiding van het natuurareaal. Hierbij is bij het bepalen van de lokale doelstellingen en maatregelen rekening gehouden. Visie op het Natura 2000-gebied Het Grensmaasgebied moet een natuurgebied van internationale allure worden, waarin de Maas op een zo natuurlijk mogelijke wijze kan functioneren. Het toelaten en stimuleren van rivierkundige en ecologische processen en een zo hoog mogelijke graad van zelfregulatie staan in dit gebied centraal. Omdat er in de directe omgeving van het Natura 2000-gebied Grensmaas veel veranderingen plaatsvinden hangt de visie op het Natura 2000-gebied sterk samen met de visie op het Rivierpark Grensmaas en het POL. Door rivierverruiming moet de rivier weer ruimte krijgen om eilanden, zand- en grindbanken en geulen te vormen. Er treden erosie- en sedimentatieprocessen op, waardoor verschillende rivierecotopen ontstaan die elkaar in ruimte en tijd afwisselen. De beeklopen in dit gebied maken volledig onderdeel uit van dit systeem. Zij fungeren zo nodig als belangrijke intrekgebieden voor migrerende en stroomminnende vissoorten en als uitwisselingsplaatsen voor beek- en rivierorganismen. Waar mogelijk worden grondwaterafhankelijke ecotopen als kwelgeulen, kwelmoerassen en bronzones ontwikkeld (in de toekomst rond kleibergingen). Het ontstaan van vele nieuwe rivierbiotopen, de toename van het zelfreinigend vermogen en de verbetering van de zuurstofhuishouding leiden tot een grotere ecologische kwaliteit van de rivier zelf. De rivier fungeert als barbeelzone en wellicht zelfs als water voor zalmachtigen.


bijlage 4 -5-

DHV B.V.

BIJLAGE 5


Samenhang

bijlage 5 -1-

DHV B.V.

BIJLAGE 6


Regenwaterstructuurkaart

bijlage 6 1-

DHV B.V.

BIJLAGE 7

Maatregelen

Infiltreren Zowel het deelgebied Maasdal als het deelgebied plateau biedt knelpunten en kansen. Het Maasdal is normaal gesproken een geschikt gebied voor infiltratie. Op geringe diepte worden goed doorlatende grondsoorten aangetroffen. En de grondwaterstand is meestal voldoende laag. Er is één belangrijk knelpunt, of risico: hoogwater van de Maas. Dit risico kan worden ondervangen door aanvullende constructies. Bij de uitwerking van de afkoppelvoorziening moet daar veel aandacht aan worden besteed. De constructies moeten er voor zorgen dat bij hoogwater de neerslag op een alternatieve wijze kan afstromen. Te denken valt aan een noodoverlaat naar het bestaande riool. Het plateau heeft een 5 à 6 meter dikke leem- of lösslaag. Infiltratie van neerslag in deze laag gaat zeer moeizaam. Het is wel goed mogelijk om de neerslag door de laag heen te voeren naar diepere lagen die wel goed doorlatend zijn. Dat kan door het aanbrengen van palen. Het risico bij dit systeem is de kwetsbaarheid van de diepere laag. In geval van bovengrondse calamiteiten kunnen verontreinigingen worden afgevoerd naar de diepere bodem. Er is dus een inventarisatie nodig van mogelijke risico’s. Dit leidt vervolgens tot een keuze voor eventuele aanvullende maatregelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bodempassage of een vuilafscheider. De technische voorziening die we in dit waterplan aanhouden is een infiltratieriool in een lavapakket of een waterdoorlatende verharding. De waterdoorlatende verharding wordt uitgevoerd met op een waterbergende fundering. Van hieruit kan het water infiltreren in de bodem. De voorziening bevindt zich zeer dicht onder het maaiveld en dus ook bij een hogere grondwaterstand toepasbaar. In het Maasdal is dat bij hoogwater van de Maas gunstig. Op het plateau zijn voor de infiltratie palen nodig naar de diepere lagen. Afhankelijk van de keuze voor een bepaalde leverancier, wordt er een zuiverende werking toegekend aan deze constructie. Deze voorziening is geschikt op locaties waar ingrijpend wegonderhoud nodig is of bijvoorbeeld ter plaatse van parkeerstroken die zijn uitgevoerd met straatstenen. Een geheel andere voorziening is het infiltratieriool. Om de benodigde bergingscapaciteit tegen minimale kosten te realiseren, wordt het riool vaak aangebracht in een grind of lavapakket. Deze voorziening is voordeliger dan de waterdoorlatende verharding, maar gevoeliger voor verontreiniging. Het riool en grindpakket wordt op grotere diepte aangelegd, tot circa 2,5 à 3 meter onder maaiveld. Dat komt omdat dit systeem onder de bestaande kabels en leiding moet liggen. In gebieden waar een hoge grondwaterstand voorkomt, is deze voorziening niet geschikt. Het riool van deze voorziening is wel te inspecteren en deels te reinigen, maar vervuiling die in het grind of de lava terecht komt, is daar alleen door vervanging uit te halen. En dat is zeer kostbaar.


bijlage 7 1-

DHV B.V.

Wadi en infiltratiegreppel De wadi en de infiltratiegreppel zijn open voorzieningen. Het hemelwater wordt via het oppervlak of ondergronds aangevoerd. Vanuit de voorziening infiltreert het water in de bodem. Het is belangrijk om de bodem van de voorziening “open” te houden. Dat betekent regelmatig maaien. Bij calamiteiten zal eventuele verontreiniging vooral dicht aan het oppervlak achterblijven. Vooral de wadi’s kunnen goed worden ingepast in de groenstructuur. Ze zijn ondiep en hebben een flauw talud. Daardoor kunnen de wadi’s in droge perioden ook gebruikt worden als bijvoorbeeld speelplek. Greppels hebben meestal een steiler talud en zijn smaller. Ze worden vaak toegepast langs wegen, in een groenstrook. Bijvoorbeeld op een bedrijventerrein kunnen ze de groenstructuur goed ondersteunen. Oppervlakkige afstroming De steilrand in de gemeente Stein biedt kansen. Het hoogteverschil zorgt ervoor dat neerslag door zwaartekracht wordt afgevoerd. Het dichtzetten van kolken is de eerste stap om verharde oppervlakken af te koppelen. Aanwonenden kunnen afkoppelen door regenpijpen van daken door te zagen en te voorzien van een bochtstukje. Via de oprit of een gootje door de voortuin worden ook deze oppervlakken afgekoppeld. Bij uitwerking van deze maatregel is er veel aandacht nodig voor kruisingen en splitsingen. Het afstromend water moet goed worden geleid naar een punt waar het kan worden geloosd. Dat kan bijvoorbeeld een oppervlaktewater zijn. Aan de voet van de steilrand zijn veel beekjes aanwezig. Ook bij de keuze voor oppervlakkige is de waterkwaliteit een aandachtspunt. Welk type verkeer maakt gebruik van deze wegen? Hoe groot is de verkeersintensiteit? En welke risico’s brengt dat mee voor de kwaliteit van oppervlaktewater, bodem en grondwater waar de lozing plaatsvindt? Buffers In dit plan hebben we het over retentiebuffers. Dat wil zeggen dat de buffers dienen als tijdelijke opvang van water. Door de tijdelijke opvang wordt de afvoerpiek verkleind. De buffer heeft een leegloop nodig om weer beschikbaar te zijn voor de volgende bui. Die leegloop kan zijn: infiltratie naar de bodem of een afvoer naar het oppervlaktewater.


bijlage 7 2-

DHV B.V.

Overzicht maatregelen Nr. Kern en locatie 1. Oud-Urmond, omgeving Gulickerstraat 2. Urmond, omgeving Odalaan 3. Stein, omgeving Zwartdriesstraat 4. Stein, omgeving Nijverheidsweg 5. Stein, omgeving Dieterenstraat 6. Stein, Centrumplan 7a. Stein, omgeving Kruisstraat 7b. Stein, Broekbeek en Ur 8. Stein, kwantiteitsbuffers Ur 9. Maasband, kern 10. Meers, kern 11 Julianakanaal 12. Nieuwdorp, omgeving Heisteeg 13. Elsloo, Bussinespark Stein 14. Elsloo, omgeving Sint Nicolaasstraat – Julianastraat 15a. Catsop, kern 15b. Catsop, Slakbeekdal 16. Catsop, weg achter de Weide 17. Catsop, Geversdalweg 18. Catsop, Cruisboombeld 19. Onderzoek waterbodem 20. Beleid stedelijk water 21. Beleid ruimtelijke ordening, wegen groenbeheer 22. Communicatie 23. Educatie 24. Promotie


Maatregel 0.08 ha oppervlakkige afstroming naar kanaal 1.50 ha afkoppelen naar wadi in groen 1.30 ha afkoppelen naar wadi in groen 10.50 ha afkoppelen naar wadi in groen 0.40 ha afkoppelen naar wadi in groen 3.75 ha afkoppelen naar ondergrondse infiltratie en waterspel 15.0 ha oppervlakkige afstroming naar dal Broekbeek en Ur Retentiebuffers voor oppervlakkige afstroming omgeving Kruisstraat (7a.) 3 Kwantiteitsbuffer tussen overstort riolering en beek, 5.000 en 10.000 m 1.5 ha op waterdoorlatende verharding 10.0 ha op waterdoorlatende verharding Aanbrengen paai- en schuilplaatsen 0.4 ha afkoppelen naar wadi in groen 17.0 ha afkoppelen naar wadi en infiltratiegreppels in groen 12.0 ha oppervlakkige afstroming naar Julianakanaal 1.3 ha oppervlakkige afstroming naar Geversdal Retentiebuffer(s) voor oppervlakkige afstroming kern Catsop (15a) 3 Regenwaterbuffer van 500 m 3 Kwantiteitsbuffer (9.503) vergroten met 1.700 m 3 Kwantiteitsbuffer (9.502) vergroten met 2.100 m Inzicht krijgen en houden in kwaliteit waterbodem Verantwoordelijkheden delen voor duurzaam waterbeheer Ruimte reserveren voor water, herinrichting gericht op meerdere functies Strategisch plan en acties gericht op draagvlak, bewustwording en betrokkenheid Informatieborden, onderwijsprogramma, excursies en exposities Gericht op recreatie, toerisme, aansluitend bij missie van gemeente Stein

bijlage 7 3-

Waterplan. Gemeente Stein. Gemeente Stein. augustus 2009

Recommend Documents