watermensen
samenwerken met water wonen aan het water sportvissers facetten van het waterschapswerk de jeugddijkgraaf magazine van waterschap zuiderzeeland / jaargang 9 / mei 2014
voorwoord
2
Het thema van deze Nieuw
24 uur per dag bezig om dat
Watermensen is ook een lied.
Ik wens u dus niet alleen veel
Peil is ‘watermensen’. Wat zijn
allemaal mogelijk te maken.
Geschreven en gezongen
leesplezier, maar ook luister-
dat eigenlijk watermensen? Ik
Onze medewerkers zijn dan
door de Drie J’s. Een lied dat
plezier.
vind mezelf een ‘watermens’.
ook echte watermensen. Maar
het werk van ons waterschap
Niet omdat ik de hele dag
aan de andere kant is water
perfect onder woorden brengt.
Hetty Klavers
wil zwemmen of zeilen, maar
ook onze vriend, om van te
We gebruiken het dus ook
Dijkgraaf
omdat water me fascineert.
genieten.
regelmatig. Daarbij wordt
We zeggen wel eens water is
In deze Nieuw Peil zullen we
het dan gezongen door
onze vriend, maar ook onze
laten zien dat er watermensen
Wendy Potters, voormalig lid
vijand. Het boeit mij om met
zijn in alle vormen en
van ons Jongerenpanel. Ze
water ‘bezig te zijn’. Om het
gedaantes. Of je nu van
wordt daarbij begeleid door
mogelijk te maken dat er op
vissen houdt, van wonen aan
medewerkers van Waterschap
de bodem van de voormalige
het water, van werken in het
Zuiderzeeland. Deze unieke
Zuiderzee geleefd kan worden.
water, ze komen allemaal
combinatie hebben we op CD
Daar is heel veel techniek,
aan bod. Want water kent
gezet. Deze CD vindt u bij deze
vernuft, inspanning, maar ook
vele gedaantes en dus ook
Nieuw Peil.
enthousiasme voor nodig.
liefhebbers.
Waterschap Zuiderzeeland is
4
10
lisan KOX
Lisan Kox is sinds 2002 bedrijfsleider op Marina Muiderzand, jachthaven aan het IJmeer in Almere. Dat je dan door je werk betrokken bent bij water, mag duidelijk zijn. Maar op welke manier dan? Lisan Kox vertelt.
menno VAN LOON
6
freddy VAN ARNHEM en rien de kloet
Water, een stadspark en een prachtig wijds uitzicht. Dat is de omgeving waar de bewoners van de drijvende woningen aan de Overzegge in Lelystad dagelijks van genieten. Rien de Kloet: “We wonen op het water en met het water. Je bent als het ware een met de natuur.”
Menno van Loon, beoefent de sport vlakwaterkanoën. “In Nederland is vlakwaterkanoën gek genoeg niet zo’n bekende sport, ondanks de aanwezige hoeveelheid water in ons land dat doorgaans ook nog eens heel goed bevaarbaar is. Het is ook niet echt bekend als topsport, veel mensen kennen wel het recreatief kanoën.
14
nina TER HORST
Nina Ter Horst is sinds november 2012 de vertegenwoordiger van Waterschap Zuiderzeeland in het Nationaal Jeugdwaterschapsbestuur en in december 2013 verkozen tot vijfde Jeugddijkgraaf van Nederland. Ze is dat heel 2014.
EN VERDER 11
René van de Geijn: Watermensen voor watermensen Willem van Dijk: Werken met water 15 Peter Glas: Watermens in hart en nieren 14
Colofon Nieuw Peil is een uitgave van Waterschap Zuiderzeeland.
Fotografie
Meer informatie
Aatjan Renders, Waterschap Zuiderzeeland
Waterschap Zuiderzeeland Afdeling Communicatie Postbus 229 8200 AE Lelystad
Mei 2014. Vormgeving
Simons en Boom, Arnhem Redactie
Waterschap Zuiderzeeland
Druk
OBT-Opmeer, Den Haag
(0320) 274 911 www.zuiderzeeland.nl
3
Lisan KOX: “Water geeft ons steeds weer uitdagingen, elke dag.”
samenwerken met water
‘Elke dag begint met een blik op het water’ Lisan Kox is sinds 2002 bedrijfsleider op Marina Muiderzand, jachthaven aan het IJmeer in Almere. Dat je dan door je werk betrokken bent bij water, mag duidelijk zijn. Maar op welke manier dan?
“ik ben verantwoordelijk voor
4
de dagelijkse gang van zaken op de jachthaven. Een soort burgemeester van het dorp, en geef daarnaast leiding aan het team van havenmeesters en receptiemedewerkers. Ook de kleine supermarkt is in eigen beheer en valt onder mijn verantwoordelijkheid. In het geval van Marina Muiderzand neemt de herontwikkeling uiteraard ook een behoorlijk stuk van mijn uren in beslag. In het afgelopen jaar hebben we een nieuwe 50 tons botenlift aangeschaft en deze winter zijn de eerste drie steigers vervangen in de haven. Het mooie vind ik dat ik op veel meer wijzen betrokken ben bij
water dan ik vooraf ooit zou hebben kunnen bedenken. Zonder water geen jachthaven of waterrecreatie natuurlijk. Maar door de vestiging van ons bedrijf in Natura 2000 gebied, met eigen stranden en bijvoorbeeld wetgeving zoals de Kaderrichtlijn Water, is water veel meer dan alleen verhuurbaar oppervlak voor mij geworden.” Hoe bedoel je dat?
“Elke dag begint met een blik op het water. Hoe hoog staat het, hoe is de golfslag en wind? Dat bepaalt de dagelijkse gang van zaken op een jachthaven. Extreem weer is hard werken voor ons. Maar omdat Marina Muiderzand
ook een duurzame bedrijfsvoering heeft, is ook de kwaliteit van het water en toepassingen van (drink) water iets waar je constant mee bezig bent. In 2011 werd er een giftige blauwalg in het water van het IJmeer aangetroffen. De impact was enorm; onze bedrijfsvoering kwam praktisch tot stilstand, ik hoop dat niet nog eens mee te maken. Daarnaast is de waterkwaliteit van het IJmeer de laatste jaren enorm verbeterd. Ook de haven zit vol met vogels, vis, mossels, krabben en kreeft. Maar het bijeffect, de overdadige groei van fonteinkruid is op dit moment een echte bedreiging voor het IJmeer als
recreatiewater. Water geeft ons steeds weer uitdagingen, elke dag.” Heb je bewust gekozen voor een baan in de watersector?
“Nee, het is puur toeval dat ik hier terecht ben gekomen. Ik kwam eerlijkheidshalve alleen solliciteren omdat het in de buurt was. Hiervoor heb ik altijd logistieke functies gehad in allerlei branches. Ik had niet kunnen bedenken hoe bijzonder werken op een jachthaven is. In 2012 heb ik vanuit ons bedrijf in Engeland de opleiding tot Certified Marina Manager afgerond, en ben ik dus pas officieel opgeleid voor dat wat ik toen al tien jaar deed.”
Als je werk met water te maken
Op welke manier werken
Wat zou je doen als je niet met
heeft, heb je daar in je privé
jachthaven en Waterschap
water zou werken?
leven dan ook wat mee?
Zuiderzeeland samen?
“Als klein Brabants meisje vond ik de zee het mooiste wat er was, mijn droom was om ooit aan het water te gaan wonen. Met alleen het Stokkels Rivierke in de buurt toen leek dat best onrealistisch. Maar die droom is verwezenlijkt, niet alleen werk ik op Muiderzand, ik woon er ook sinds zes jaar. En elke dag begint en eindigt dus met het uitzicht op het IJmeer en de skyline van Amsterdam. Ik vaar zelf niet maar geniet aan het water. Ondermeer door mijn drie Border Collies die niets liever doen dan spelen in het water.”
“De samenwerking is best intensief, ons bedrijf ligt buitendijks en dus is het waterschap bevoegd gezag. Muiderzand lag tot 2008 ver van de bebouwde kernen maar inmiddels liggen we in DUIN, een bijzondere ontwikkeling aan de westkant van Almere. Ontwikkelaar Amvest, Gemeente Almere en ons moederbedrijf Den Daas Recreatie, hebben samen in 2009 een wensbeeld voor het binnen- en buitendijkse gebied ontwikkeld wat nu uitgerold gaat worden. Het waterschap is daar op allerlei gebieden ook bij betrokken.”
“Ik zou weer een functie zoeken waarin ik mijn organisatorische kwaliteiten kwijt kan, maar ik zou het water wel gaan missen hoor! Ik noem het altijd onze secundaire arbeidsvoorwaarde. Hoewel Muiderzand midden in de randstad ligt, voel je altijd rust aan én op het water. Het werken met water is echt onder mijn huid gekropen.”
Marina muiderzand Marina Muiderzand is een van de grootste jachthavens van Nederland en maakt deel uit van Thuishavens. Op de jachthaven zijn 950 ligplaatsen in het water, heeft het grootste catamaranstrand van Europa en er zijn 14 ondernemingen, waaronder een restaurant, gevestigd. Daarnaast
Lisan KOX: “Als klein Brabants meisje vond ik de zee het mooiste wat er was”
zijn er diverse overnachtingsmogelijkheden op het terrein als je geen boot hebt. De jachthaven heeft twee internationale keurmerken die staan voor veiligheid, duurzaamheid en serviceniveau.
5
wonen aan het water
‘Een droom die werkelijkheid werd’ Water, een stadspark en een prachtig wijds uitzicht. Dat is de omgeving waar de bewoners van de drijvende woningen aan de Overzegge in Lelystad dagelijks van genieten. Rien de Kloet en Freddy van Arnhem zijn de initiatiefnemers van het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Drijf in Lelystad. Samen met acht gezinnen verenigden zij zich om hun droom te realiseren; wonen aan het water.
6
Freddy van Arnhem vertelt: “Voor het initiatief heb ik met mijn man al jaren op een kleine woonboot gewoond op de Vecht. Uiteindelijk zijn we in Lelystad gaan wonen, maar de gedachte om weer aan het water te wonen bleef. In 2008 heb ik uiteindelijk de gemeenteraad enthousiast kunnen maken voor mijn plannen. Vooral de combinatie van de woonbeleving, innovatie en het creëren van ruimte voor water sprak iedereen erg aan. Uiteindelijk is in overleg met de gemeente en het waterschap de Torenvalktocht,
aan de zuidkant van Lelystad, als plek aangewezen. Een prachtige plek voor een FREDDY VAN ARNHEM: “We hebben het meest fantastische woonplekje in Lelystad.”
‘drijvende woonwijk’ met acht energiezuinige, onderhoudsarme en duurzame drijvende woningen.” Architectuurprijs
De woningen zijn bij ABC Arkenbouw in Urk gemaakt op basis van het ontwerp van Attica Architecten uit Amsterdam. De woningen zijn ontworpen als een samenhangend geheel in de tocht. Wat verder opvalt, is de ruimte in de woningen door de hoge plafonds en de split-levels. Het project kreeg in 2011 de Architectuurprijs Lelystad.
Unieke ervaring
“De verplaatsing van de woningen had nog heel wat voeten in aarde”, zegt Rien de Kloet lachend. “Aanvankelijk zouden de boten over de weg vervoerd worden, maar de kades in de omgeving waren niet geschikt voor de kranen die de arken van de weg in het water moesten leggen. Uiteindelijk is met Waterschap Zuiderzeeland, de gemeente Lelystad en ABC Arkenbouw de unieke oplossing gevonden om de gevaartes van bijna zeven meter breed en een diepte van 1.40 meter op hun
Begin maart in 2012 werden de woonarken binnengevaren. Door de samenwerking met onder andere de gemeente Lelystad en Waterschap Zuiderzeeland is het gelukt.
uiteindelijke plek te krijgen. Ik weet nog dat het in januari van 2012 heel hard vroor. Hierdoor konden we de woningen niet verplaatsen. Uiteindelijk zijn op 7 maart de eerste woningen via de Lage Vaart naar de Lage Dwarsvaart gevaren. Eenmaal daar aangekomen moesten de woonarken onder de brug van de Buizerdweg door. Het waterschap had het waterpeil tijdelijk een meter verhoogd. Helaas was het waterpeil net iets te hoog om onder de brug door te kunnen varen. De volgende dag was door bemaling het
‘maar’ acht meter breed. Dit betekent dat er een halve meter aan beide zijden over bleef! Al met al was het voor alle betrokkenen een unieke ervaring.”
Watervogels, grote vissen en bevers hebben we hier gezien. Vandaag heb ik zelfs gezwommen in de tocht! Verder ga ik regelmatig met mijn zelf gebouwde boot op stap.”
Wonen met het water
RIEN DE KLOET: “Inmiddels wonen we bijna twee jaar op het water en het is fantastisch” peil iets lager, waardoor het allemaal net paste. Ook in de breedte was het spannend. De Torenvalktocht is namelijk
“Inmiddels wonen we bijna twee jaar op het water en het is fantastisch”, aldus Freddy van Arnhem. Rien de Kloet vult aan: “We wonen op het water en met het water. Je bent als het ware een met de natuur; bij mooi weer, maar ook bij slecht weer. Het kan hier echt spoken! Maar dat heb ik er wel voor over.
“Eigenlijk hebben we het meest fantastische woonplekje in Lelystad! Dat was alle inspanning zeker waard”, aldus Freddy van Arnhem.
7
René van de Geijn: “Vissers zijn de ogen en oren in het veld voor het waterschap”
Watermensen voor Watermensen
‘elke sportvisser is een watermens’ “E lke sportvisser is een
8
watermens. Zij zijn zeer betrokken bij de natuur. Vissers willen altijd op het mooiste plekje zitten vissen. Dit visstekkie vindt hij in een natuurlijke, schone omgeving waar de kwantiteit en kwaliteit van het water goed is. Een mooie biodiversiteit van planten en dieren draagt bij aan het bewust omgaan met de natuur. Maar als er op het ideale stekkie iets afwijkt, zoals vissterfte of vervuiling, dan meldt een visser dit ook meteen”, typeert René van de Geijn de sportvissers. René van de Geijn woont met zijn gezin in Almere en is een druk bezet man. Hij is bestuurslid van de Algemene Vergadering van Waterschap Zuiderzeeland. Parttime zelfstandig ondernemer en het andere deel van zijn tijd in dienst bij een grote digitale Telecom aanbieder. Daarnaast doet hij veel vrijwilligerswerk. Hij was tot 2014 secretaris van visvereniging HSV Ons Genoegen in Almere. Ik ben daarnaast actief als vrijwilliger of bestuurder voor diverse andere maatschappelijke doelen.
Sportvissen neemt toe
Waterschap en visserij:
In Nederland zijn er meer dan twee miljoen sportvissers. Vissen wordt door een brede doelgroep beoefend, van jong tot oud, man, vrouw en kind. Sportvisserij is een van de meest beoefende buitenactiviteiten. “Sportvissers hebben over het algemeen een warm hart voor dieren en ze vissen zo diervriendelijk mogelijk. Om dit te bewerkstelligen
nauwe samenwerking tussen watermensen
René van de Geijn is met regelmaat te vinden bij de waterkant waar hij een hengel uitgooit in de Flevolandse wateren. Hij is een van de 4500 sportvissers in Almere die ziet wanneer er iets mis is of afwijkt. “Deze grote groep mensen zijn de oren en
ten van alle vissen die in Flevoland voorkomen met daarbij een korte ecologische beschrijving. Het waterschap en andere organisaties stemmen hun beheer af op het duurzaam voortbestaan van vissoorten. Bijvoorbeeld bij het nemen van besluiten over de inrichting van watergangen of ingrijpen in de waterhuishouding. Visser en bestuurder
“We leren leden hoe zij met respect voor dieren en natuur op een correcte manier moeten vissen.”
zet de sportvisserij fors in op educatie. “We leren leden hoe zij met respect voor dieren en natuur op een correcte manier moeten vissen. Wat zijn de regels? Welk aas gebruik je? Hoe verwijder je op een diervriendelijke manier het vishaakje. Ook behoort iedere sportvisser in het bezit te zijn van een landelijke vispas waardoor handhaving en controle mogelijk is.
ogen van het waterschap. Als zij iets afwijkends in het viswater opmerken, dan melden zij dit via de vereniging die dit doorspeelt naar het waterschap. Het monitoren van vis is een belangrijke graadmeter voor de waterkwaliteit. Het waterschap werkt dan ook nauw samen met visclubs en beroepsvissers en de lijnen zijn kort.” Met de gegevens die de vissers aanleveren, is een visatlas gemaakt. Hierin staan verspreidingskaar-
René van de Geijn: “Als lid van het Algemeen Bestuur merk ik dat de scheidslijn tussen waterkwaliteit en waterkwantiteit dun is. Bijvoorbeeld, voor een optimale vismigratie moeten stuwen in Flevoland passeerbaar worden gemaakt voor vissen. Als bestuurder kijk je dan naar de maatschappelijk verantwoorde kosten. Door tijdens reguliere of onderhoudswerkzaamheden de stuw passeerbaar te maken zet je op het juiste moment het maatschappelijke geld in en doe je wat noodzakelijk is. Door slim uit te geven gaat de biodiversiteit niet ten koste van maatschappelijke gelden die maar één keer uitgegeven kunnen worden.”
Willem van dijk: “binnen de waterschapssector zijn mensen erg betrokken en beleven ze veel werkplezier”
Werken met water
‘Leer alle facetten van het Waterschapsw erk!’ “Laat het water mij maar dreigen, laat het me grijpen naar de keel, alleen voor ons wij watermensen, wordt het water nooit teveel.”
Dit is het refrein van het lied Watermensen van de 3 J’s. Veel mensen zoals vissers, maar ook mensen die bij een waterschap werken, kunnen zich aangetrokken voelen tot deze tekst. Willem van Dijk, tot voor kort werkzaam bij Waterschap Zuiderzeeland, is een persoon die in de loop der jaren een watermens is geworden. Door zijn technische achtergrond en zijn werk, eerst bij de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders in Lelystad en later bij het waterschap, is hij langzaam in het waterwerk gerold. Binnen de Rijksdienst was Willem van Dijk projectleider bij de afdeling Wegen en
Verkeer. “Ik was destijds verantwoordelijk voor de aanleg van wegen in de polder. Waaronder de busbanen in Almere, de stadsautowegen in Lelystad en Almere en de eerste verharding op het vliegveld in Lelystad. Dat waren spannende projecten omdat er vaak een deadline aanhing. Andere bouwprojecten waren van ons afhankelijk. Maar ook mochten we nieuwe dingen uitproberen of ontwikkelen. Met de groei van Almere werd er steeds meer gesloopt in Amsterdam. Daarbij kwam veel puin vrij. Mocht dat puin wel gebruikt worden als wegfundering? Ik heb toen meegewerkt aan verschillende onderzoeken en testen. Uiteindelijk zijn deze geslaagd. En nu wordt betonen baksteenpuin heel veel gebruikt in de wegenbouw. Maar ook het ontwerpen van bussluizen voor de busbanen
in Almere was een bijzondere klus, zeker vanwege aansprakelijkheidsstellingen van automobilisten die hun auto kapot reden op een bussluis” aldus Willem van Dijk. Willem van Dijk is sinds 1987 werkzaam bij het waterschap eerst heemraadschap Fleverwaard en later na de fusie in 2000 bij Waterschap Zuiderzeeland. Binnen het waterschap heeft Willem van Dijk verschillende functies gehad. Naast afdelingshoofd Waterbeheer, fungeerde hij als calamiteitencoördinator en ook heeft Willem van Dijk onder andere de inrichting van het Waterschapshuis in 2000 verzorgd. “Leidinggeven, groepen mensen aansturen, coachen en stimuleren is een hele mooie taak. En binnen de waterschapssector zijn mensen erg betrokken en beleven ze veel werkplezier” aldus Willem van Dijk. In april 2014 ging Willem van
Dijk met pensioen. In mei 2014 wordt hij 65 jaar. Willem van Dijk: “Ik heb dan lang genoeg gewerkt en ik vind het goed het stokje aan anderen over te dragen.” Tip voor jong en oud
“Veel jongeren hebben tegenwoordig een goede opleiding, vaak gericht op één specifiek onderdeel. Aan jonge startende watermensen wil ik daarom meegeven dat ze zich niet alleen op één onderdeel binnen een organisatie richten, maar oog hebben voor alle facetten van hun werk. Houdt de integraliteit in de gaten. En voor de ouderen: denk na over hoe je de laatste jaren van je werkzame leven wilt invullen en maak dat bespreekbaar om vooral plezier in je werk te behouden.
9
Menno van Loon: “Sporten moet je gewoon doen en niet te veel bij nadenken.”
Sporten op het water
10
‘Water aanvoelen doe ik puur op gevoel’ Met zoveel open water in Nederland ligt het
En niet onverdienstelijk:
beoefenen van een watersport uiteraard voor de
Menno van Loon is Nederlands Kampioen K4 op de 1.000 meter voor Junioren (2013), won vijfmaal zilver en éénmaal brons tijdens het NK Junioren (2012), heeft de NOC*NSF-status van Nationaal Talent en is Flevo Topsport Talent. Momenteel bereidt Menno van Loon zich voor op het EK en WK vlakwaterkanoën onder de 23 jaar, respectievelijk in juni in Frankrijk en juli in Hongarije.
hand. Als snel kom je dan uit op sporten als zeilen, roeien of surfen. Vlakwaterkanoën is daarentegen relatief onbekend, zeker als topsport. Menno van Loon, (19 jaar, woonachtig in Almere), zit in het tweede studiejaar van Enginering Design & Innovation aan de Hogeschool van Amsterdam en beoefent de sport vlakwaterkanoën.
“In Nederland is vlakwaterkanoën gek genoeg niet zo’n bekende sport, ondanks de aanwezige hoeveelheid water in ons land dat doorgaans ook nog eens heel goed bevaarbaar is. Het is ook niet echt bekend als topsport, veel mensen kennen wel het recreatief kanoën. Vlakwaterkanoën kun je het hele jaar door beoefenen, zolang er geen ijs ligt natuurlijk. Ik denk dat het de kou is die
afschrikt. Maar ik stap gerust in mijn kajak als het koud is. Op kou kun je je prima kleden door genoeg lagen kleding over elkaar aan te trekken.” aldus Menno van Loon. Technische sport
In 2007 maakt hij voor het eerst kennis met de sport vlakwaterkanoën. Menno van Loon: “Mijn ouders kenden iemand die in Almere een vereniging wilde oprichten. Ik ben destijds lid geworden van deze nieuwe vereniging. Al snel had de sport me zijn greep. Omdat de vereniging stopte, ben ik mijn trainer achterna gegaan naar andere verenigingen. Zo heb ik in Amsterdam en Deventer getraind. Nu ben ik lid van kanovereniging Frisia in Amstelveen en train ik, met een andere trainer inmiddels, bij Kanotop. Dat is een speciale trainingsgroep van de vereniging voor kanoëers
11
“Water aanvoelen doe ik puur op gevoel, het is een natuurlijk iets dat ik niet kan verklaren, maar wat er wel voor kan zorgen dat ik onvoorstelbaar hard door het water kan varen.”
met olympische ambities. Ik train momenteel zeker wel 20 uur per week. De trainer stelt de trainingsschema’s op voor mij en mijn acht teamgenoten bij Kanotop.” Menno van Loon brengt menig uur door op het water, maar is daarnaast ook te vinden in de sportzaal van de vereniging voor krachttraining en crossfit. “Vlakwaterkanoën is een heel technische sport, dat niet te zien is eigenlijk. Het lijkt alsof je stil zit in je kajak, maar ondertussen gebruik je eigenlijk heel je romp inclusief je benen. Het is de bedoeling om zo min mogelijk met je armen en je handen, en juist zo veel mogelijk met je benen en je voeten te werken zodat je met je romp de meeste kracht kunt zetten. Met de peddel maak je de slag zo kort mogelijk en zo ver mogelijk voorin, anders gaat je slag tegen je werken en remt ‘ie je alleen maar af. Onze
trainingen worden weleens gefillmd. Bij het terugkijken van de beelden zie je een groot verschil tussen hoe je denkt dat je techniek is en hoe het er eigenlijk in het echt uit ziet.” zo vertelt Menno van Loon. Onvoorstelbaar hard
Naast techniek en kracht, is ook een portie watergevoel nodig voor het beoefenen van deze watersport. Menno van Loon: “Je bent per slot van rekening met water en op het water bezig. Om het water goed aan te voelen, daar heb je talent voor nodig. Als je voor het eerst in de boot stapt, sla je gegarandeerd om. Voor je een beetje blijft zitten in een wedstrijdboot ben je zo een half jaar verder. Je moet goed je balans weten te vinden en te houden en dat kun je alleen op het water oefenen. Het water vormt zich door hoe jij in de boot zit. Water aanvoelen doe ik
puur op gevoel, het is een natuurlijk iets dat ik niet kan verklaren, maar wat er wel voor kan zorgen dat ik onvoorstelbaar hard door het water kan varen. De manier waarop ik de peddel in het water steek, levert een bepaalde druk op waardoor ik mijzelf vooruittrek en er een bepaalde stuwing ontstaat waardoor ik snelheid kan maken. De snelheid die je maakt in je kajak is overigens ook afhankelijk van de temperatuur van het water. In koud water ga je langzamer, in warm water logischerwijs sneller. Verschil in snelheid komt ook door de diepte van het water: in ondiep water trekt je boot vacuüm aan de onderkant, waardoor je snelheid verliest. In diep water heb je minder response en kun je minder kracht leveren. Diep water is vaak ook veel onrustiger en heeft meer golfslag. Idealiter vaar ik
het liefst in water dat niet te diep en niet te ondiep is.” Bedrieglijke zwanen
Ondertussen komt een zwaan een kijkje nemen bij de kajak van Menno van Loon. “Op het water ben je als kanoër heel vatbaar voor zwanen. Dat is in Almere ook echt wel een probleem, de grote populatie aan zwanen. De zwanen worden tam gemaakt, ze krijgen eten van de mensen want ze zijn zo mooi en sierlijk. Maar ondertussen worden de zwanen er heel territoriaal van. En op het water zijn ze dan best gevaarlijk. Zo’n kajak is niet echt stabiel en als je een botsing hebt met een zwaan, lig je zo in het water. Ik probeer altijd zo rustig mogelijk te varen in de buurt van zwanen, er met genoeg ruimte omheen te gaan en dan hopen dat ik er langs kan. Zeker als ze jongen hebben is het uitkijken, dan zijn ze heel agressief.
>
Menno van Loon: “Kracht is onontbeerlijk bij vlakwaterkanoën, maar controle en beheersing over je lichaam ook.” 12
De dreigmodus die een zwaan dan aanneemt met zijn vleugels, da’s best eng. Alsof ze aan het patrouilleren zijn: dit is mijn water, wegwezen jij! Gek genoeg zijn er in het Amsterdamse Bos geen zwanen te bekennen.” Noorderplassen
Menno van Loon traint zogezegd in Amstelveen. “We varen op de Bosbaan, in het Amsterdamse Bos en op de Ringvaart. Heel soms gaan we ook de grachten door van Amsterdam. In Almere zijn ook veel mooie locaties om te trainen. Zo train ik wel eens op de vaart, want die is lekker praktisch: gewoon recht toe, recht aan. Ik heb ook vaak in het Beatrixpark getraind, da’s een leuke locatie vanwege de bochten. Op de Noorderplassen vaar ik het vaakst. Ik woon er ook vlakbij. Ik stap zo vanuit mijn huis het water op en ben dan zo bij de Noorderplassen, waar het altijd ook heel mooi water is. Bij het meer in het midden van de Noorderplassen is het wel oppassen geblazen. Het water in het midden van het meer kan best onrustig zijn met golven. Als ik alleen train op de Noorderplassen, dan blijf ik ook zoveel mogelijk aan de kant, zeker bij onstuimig weer.” Aldus Menno van Loon.
Waterbewust
Veel verschil in waterkwalieit per trainingslocatie merkt hij overigens niet. Menno van Loon: “Nee, dat valt op zich wel mee eigenlijk, het is overal redelijk schoon water in Nederland. Als er al veel vuilnis in het water zit, dan is dat wel vervelend, het spat toch op je. Of omslaan in vies water, dat is dan uiteraard helemaal geen pretje. En het betekent dat ik achteraf de boot veel en lang moet poetsen, helaas! Ik behoor in ieder geval niet tot de categorie mensen die zuinig met water omgaan. Ik douche best veel. Na iedere training sowieso, dus vaak wel twee, maar soms ook wel vier keer per dag.” Europees Kampioen
Menno van Loon is geen waterrat van het eerste uur. “Integendeel, zwemles vond ik bijvoorbeeld niet echt leuk. Te lang onder water zijn en duiken vond ik vreselijk! Ik heb mijn zwemdiploma wel gehaald overigens en kan dus prima zwemmen. Vlakwaterkanoën vind ik echt een heel leuke sport om te doen. Ik vind het een uitdaging om te spelen met het water en de boot. Bovendien is het gezond en krijg je er veel lichaams-
beheersing van. Kracht is onontbeerlijk bij vlakwaterkanoën, maar controle en beheersing over je lichaam ook. De combinatie van de techniek, kracht en gevoel die daarvoor nodig zijn, ja, dat maakt de sport enorm leuk. Ik train nu voor het komende EK en WK, beiden voor kanoërs onder de 23 jaar. Ik heb al eerder deelgenomen aan grote binnen- en buitenlandse tournooien: het EK voor junioren en het EK onder de 23 jaar. Op het NK voor junioren van 2013 ben ik Nederlands Kampioen in de categorie K4 op de 1.000 meter geworden. Mijn doel is nu om op het komende EK en WK in de prijzen te vallen. Mijn watergevoel zegt me dat dat gaat lukken!.”aldus Menno van Loon.
over vlakwaterkanoËn Vlakwaterkanoën doe je in een kajak, een gesloten boot van 5,2 meter lang. De afstanden zijn 200, 500 of 1.000 meter op een rechte baan. Er is een éénpersoons-, tweepersoonsen vierpersoons-klasse, resp. K1, K2 en K4 genaamd. Menno van Loon traint voor de 1.000 meter, zowel in de éénpersoons als tweepersoon kajak. Menno van Loon’s doel is wereldkampioen worden. Op de hoogte blijven van Menno van Loon’s prestaties? Volg hem via www.kanotop.nl.
peter glas: “Water beweegt altijd en water verbindt alles.”
watermens in hart en nieren 13
‘waterschappers zijn kanjers’ A ls voorzitter van de Unie van Waterschappen en Watergraaf van Waterschap de Dommel, kan Peter Glas met recht een watermens genoemd worden. Maar, vindt hij dat zelf ook en waar komt de fascinatie voor water vandaan? Wij vroegen het hem. Peter Glas, bioloog en watermens, een mooie combinatie. Dat water een belangrijke rol speelt in zijn leven is duidelijk. Zelfs in zijn sterrenbeeld (vissen, red.) komt dat tot uiting. Zelf typeert hij zich ook als een watermens. Peter Glas: “Na ruim 30 jaar in het water gewerkt te hebben, kan ik mij inmiddels niets anders meer voorstellen. Zelfs als ik de krant lees op mijn iPad is het eerste wat ik doe het zoekwoord ‘water’ intypen, gevolgd door ‘waterschap’. Je kunt dan denk ik wel spreken van een beroepsafwijking…” Dat Peter Glas en water niet altijd even goede vrienden zijn geweest zal menigeen misschien verbazen. ’ Ik heb
begin jaren zestig als mager iel ventje leren zwemmen in het Sportfondsenbad West in Amsterdam, maar het duurde misschien wel tien lessen tot ik koppie-onder durfde te gaan. Een echte waterrat ben ik dus niet, hoewel ik op vakantie altijd het water opzoek en er in ga’, vertelt Peter Glas lachend. Na deze wat lastige start, is Peter Glas uiteindelijk toch in de waterwereld terecht gekomen. Dit was geen vooraf opgezet plan, maar eigenlijk gewoon puur toeval. Peter Glas: “Ik zag een advertentie in 1983 in de krant waarin het Waterloopkundig Laboratorium (WL) in Delft vroeg om een ‘mathematisch bioloog’. Dat paste in mijn studie biologie waarbij ik de biologische vakken combineerde met wiskunde, statistiek en computerprogrammeren. Ik solliciteerde en ir. Rob Klomp van de afdeling Milieuhydrodynamica van WL nam mij aan. Dat was een geluk in een tijd dat het net zo moeilijk was om aan een vaste baan te komen als nu.”
Als Peter Glas niet in de waterwereld terecht was gekomen, had hij waarschijnlijk een heel andere richting gekozen, denkt hij zelf. “Dan was ik misschien kunstschilder geworden of toneelspeler, of wetenschapper in het gedrag van insecten. De kunst heeft mij altijd getrokken, het toneel trok en trekt nog steeds en als ik niet in Delft in het water was gaan werken, dan was ik zeker begonnen aan een promotie-onderzoek in de biologische landbouwplaagbestrijding met parasitaire sluipwespen.” Als je, zoals Peter Glas, al ruim 30 jaar werkzaam bent in het water, moet het niet lastig zijn om uit te leggen wat deze waterwereld zo leuk maakt. “Vanaf dag één in Delft heeft het water mij gefascineerd. Het is onlosmakelijk verbonden met alles wat we doen in dit land. In achterliggende jaren heb ik het waterwerk steeds meer zien verbreden tot echt ‘integraal waterbeheer’.
Het water is verbonden aan alle aspecten in het fysieke domein, maar is ook economisch en bestuurlijk van toenemend belang. De laatste tijd zie ik ook steeds meer veelbelovende verbanden met kunst en cultuur, die mij ongetwijfeld weer op heel nieuwe ‘waterwegen’ zullen brengen. Water beweegt altijd en water verbindt alles” aldus Peter Glas. Als voorzitter van de Unie van Waterschappen is Peter Glas de belangrijkste ambassadeur voor de watersector en met name de waterschappen. Over het antwoord op de vraag wat een ieder zou moeten weten over het waterbeheer in Nederland hoeft hij dan ook niet lang na te denken. “Iedereen zou moeten weten dat er 11.000 mensen zijn in Nederland die elke dag opstaan met het voornemen om óók vandaag weer te zorgen dat ons land nog waterveiliger, leefbaarder, gezonder, mooier en (bio) diverser wordt. Dat zijn de waterschappers – kanjers!”
nina ter horst: “Water zal altijd als een rode draad door mijn leven blijven lopen”
14
de jeugddijkgraaf
‘De liefde voor water is a Wonen aan het water
Nina Ter Horst woont aan het water, sport op het water, zat in het Jongerenpanel van Waterschap Zuiderzeeland en is nu Jeugddijkgraaf. Een echt watermens. Nina Ter Horst: “De liefde voor water is al vroeg ontstaan. De familie van mijn vaders kant bouwde zeilboten. Toen ik een paar maanden oud was besloot mijn vader een boot te bouwen. Midden in de woonkamer. Toen deze af was ging ik, een paar maanden oud, al mee varen. We woonden destijds nog in een rijtjeshuis in Utrecht. Toen ik drie jaar
was zijn we verhuisd naar Lelystad. Naar een huis aan het water met plek voor de boot.” Watersporter
Nina Ter Horst is vaak op het water te vinden. In de zomer zwemt, surft en vaart ze. In de winter mag het schaatsen niet ontbreken. Van haar vierde tot haar twaalfde gaat ze elk jaar met haar ouders en de boot naar Friesland en de Biesbosch. Inmiddels is ze een fanatieke roeister. Nina Ter Horst: “Toen ik naar de middelbare school ging kreeg ik een boekje over scholierensport. Daar stond een advertentie in voor het roeien. Ik
heb mij direct aangemeld. En het beviel zo goed! Ik vind het echt geweldig om te doen. Inmiddels doe ik ook wedstrijden. Ik doe dit door wind en weer. Ook als het hagelt en als het regent. In de zomer pak ik vaak een eenpersoonsboot en ga ik op pad. Heerlijk op een avond in de zomer! In je eigen tijd en tempo.” Van Jongerenpanellid naar Jeugddijkgraaf
Drie jaar geleden meldt Nina Ter Horst zich aan voor het jongerenpanel van Waterschap Zuiderzeeland. Haar moeder ziet de oproep in de krant en attendeert haar hier op.
Nina Ter Horst: “Ik wist niet zoveel over het waterschap maar het had direct mijn interesse. Met school had ik meegedaan aan een Technasiumopdracht van Waterschap Zuiderzeeland. Voor mij was het heel bijzonder om bij het Jongerenpanel te komen. Er ging een wereld voor me open. Ik heb er veel aan gehad.” Na het eerste jaar blijft Nina ter Horst voor een tweede jaar bij het Jongerenpanel. Ze wordt gevraagd voor het Nationaal Jeugdwaterschapsbestuur. Nina Ter Horst: “Vier zaterdagen in het jaar zijn we als bestuur bij elkaar.
Jongerenpanel Twintig enthousiaste jongens en meisjes uit Flevoland vormen het Jongerenpanel van Waterschap Zuiderzeeland. De panelleden hebben een leeftijd van 14 t/m 17 jaar en zijn geïnteresseerd in onderwerpen als communicatie, journalistiek of internet en uiteraard alles wat met water te maken heeft. De leden van het Jongerenpanel hebben een adviserende rol op verschillende gebieden. Hoe denken jongeren over het waterschap? Ze helpen mee met het organiseren van verschillende activiteiten gericht op hun doelgroep. Het Jongerenpanel bestaat als sinds 2006. Elk jaar wordt er een nieuw panel gevormd.
Nationaal Jeugdwater schapsbestuur Sinds 2010 kent Nederland een Nationaal Jeugdwaterschapsbestuur (JWB). Het JWB is een groep van ruim 20 jongeren van tussen de 14 en 17 jaar die de verschillende waterschappen vertegenwoordigt. Het JWB wil er voor zorgen dat jongeren meer
l vroeg ontstaan’
betrokken worden bij water en waterbeheer in ons land. Het JWB heeft inmiddels een groot aantal activiteiten ontplooid. Zoals ludieke acties,
Daarnaast bezoeken we verschillende waterschappen. Laatst hebben we met het nieuwe bestuur een bezoek gebracht aan Waterschap Noorderzijlvest. Het is interessant om te zien dat elk waterschap haar eigen kenmerken heeft. In juni van dit jaar brengen we een bezoek aan Waterschap Zuiderzeeland. Leuk om mijn eigen waterschap te showen. We organiseren met het Nationaal Jeugdwaterschapsbestuur ook activiteiten ter promotie van het bestuur. In december 2013 werd ik verkozen tot Jeugddijkgraaf 2014. Een
enorme eer! Dat motiveert mij om me nog beter in te zetten.” Water in de toekomst
Water is niet weg te denken uit het leven van Nina Ter Horst. Ook na haar middelbare school wil zij zich met water bezig blijven houden. Nina Ter Horst: “Ik wil heel graag Deltamanagement doen of iets in die richting. En dan graag een universitaire studie. Ik merk dat ik neig naar water en werken op internationaal gebied. Daarnaast vind ik talen en omgaan met mensen heel leuk. Ik hoop dat de eis op mijn diploma aansluit en ik aan die eisen voldoe. Ik zou
graag de kennis die Nederland heeft op het gebied van het watermanagement met andere landen willen delen. Water zal altijd als een rode draad door mijn leven blijven lopen.”
maar ook gesprekken met toen nog Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Willem Alexander, minister Schulz, de Deltacommissaris, Tweede Kamerleden, etc.
Jeugddijkgraaf van Nederland Het JWB kiest uit zijn midden een Jeugddijkgraaf. Deze Jeugddijkgraaf is een jaar lang het boegbeeld van het
nina ter horst: “Het is interessant om te zien dat elk waterschap haar eigen kenmerken heeft”
JWB. Nina Ter Horst is sinds november 2012 de vertegenwoordiger van Waterschap Zuiderzeeland in het Nationaal Jeugdwaterschapsbestuur en in december 2013 verkozen tot vijfde Jeugddijkgraaf van Nederland. Ze is dat heel 2014.
15
VEILIGHEID voldoende water schoon water waterschap Zuiderzeeland
Postbus 229 - 8200 AE Lelystad Lindelaan 20 - 8224 KT Lelystad
T F
(0320) 274 911 (0320) 247 919
[email protected] www.zuiderzeeland.nl
