Water en sanitatie maken een wereld van verschil

Nr.30 APRIL 2013

themanummer Water en sanitatie

Slimme waterprojecten

maken een wereld van verschil

1

SPOT Tanzania werkt samen met

Schoon water, de basis van vooruitgang

Chamavita, een organisatie die

Het project Kake II in Kameroen, waarover u verderop in dit nummer leest, geeft 8500 mensen de beschikking over schoon water. Dankzij uw bijdragen zorgt dit project voor een sprong voorwaarts voor 8500 mensen! ‘Water is leven’, zeggen de Kameroeners zelf. Kake II combineert schoon water met sanitatie en hygiëne. U kunt ook lezen over een bijzonder project in Kenia. Bewoners die meedoen aan dit project bouwen een latrine, zorgen voor een kraan om de handen te wassen, en planten honderd bomen om erosie tegen te gaan (zie pagina 12).

dorpen in Noordoost-Tanzania ondersteunt bij het verbeteren van hun drinkwatervoorziening. Chamavita is gericht op samenwerking en traint lokale watercomités zodat de mensen zelf het onderhoud en beheer van de

Wij vinden het een uitstekende ontwikkeling: slimme waterprojecten die een watervoorziening koppelen aan andere behoeften van de gemeenschap. Kinderen hebben bijvoorbeeld weinig aan een nieuw schoolgebouw met schoon kraanwater als ze ziek worden van een vervuilde omgeving. Met uw bijdragen ondersteunen we daarom graag projecten die óók zorgen voor toiletten op de school en hygiënelessen.

drinkwatervoorzieningen kunnen

Wilde Ganzen ondersteunde in het afgelopen jaar 28 water- en sanitatieprojecten en ook nog veel meer projecten waarbij ‘water’ op enigerlei wijze een rol speelt. In hetzelfde jaar constateerden de VN dat het millenniumdoel voor schoon water is gehaald: 2 miljard meer mensen dan in 1990 hebben nu de beschikking over schoon drinkwater! Natuurlijk zijn hierbij kanttekeningen te plaatsen. Zoals secretaris-generaal Ban Ki-moon van de VN al opmerkte: er is zeker geen reden achterover te gaan leunen. In 2015 zullen nog steeds meer dan 600 miljoen (!) mensen verstoken zijn van schoon water. Daarbij is de toegang tot schoon water niet eerlijk verdeeld over de wereld. De grootste vooruitgang op dit gebied vindt plaats in China, India, en in de steden. Afrika en het platteland blijven achter. Waterprojecten zijn bovendien nog niet overal zo mooi geïntegreerd als in ‘Kake II’ in Kameroen.

Lukozigebied te bekostigen. SPOT

Lees meer in dit nummer over water. Help mee. Dan zal het lukken om steeds meer slimme waterprojecten met een brede aanpak te steunen, en nóg meer mensen in ontwikkelingslanden een sprong voorwaarts te laten maken.

Klaas van Mill, directeur Wilde Ganzen Wilde Ganzen magazine nu ook digitaal Het magazine is nu ook beschikbaar op de iPad. Download de gratis Wilde Ganzen app uit de App Store en krijg toegang tot de digitale versie. Ook ons net verschenen jaarverslag en onze sociale media pagina’s worden hier op overzichtelijke wijze gepresenteerd.

COLOFON Het magazine van Wilde Ganzen Aan dit nummer werkten mee verschijnt vier keer per jaar. Inez Endert, Klaas van Mill, Sam Schiltmeijer Productie Global Village Media in Eindredactie opdracht van Wilde Ganzen Selma Kers/ Global Village Media, Amsterdam Bladmanagement Arjen Duijts/Global Village Fotografie Media, Amsterdam St. Charmain, Hart voor Haïti, Hollandse Hoogte, Lionsclub Redactie Tilburg Roomley, LiveBuild, Wilde Ganzen: Bregje Ament, Marjolein van Rotterdam, SPOT Johanne van Dijk, Lex van Tanzania, Wilde Ganzen Iterson (hoofdredacteur), Peter Jansen, Anika Kerkvliet, Corine Artdirectie, grafisch ontwerp Kila, Linda Muskens Marijke Hoogendoorn Global Village Media: Marjolein richgirl-design.com van Rotterdam Beeldbewerking Frans Rappange, Scanvisie

2

Drukwerk Drukkerij Zwaan, Wormerveer Wilde Ganzen Heuvellaan 36 1217 JN Hilversum t 035 - 625 10 30 f 035 - 624 66 77 rekening 40 000 [email protected] www.wildeganzen.nl

doen. Een waterbedrijf dat voor een nog grotere professionalisering zal zorgen, is in oprichting. Er is nog veel geld nodig om het project in het Tanzania rekent op Wilde Ganzen. Help mee. Gebruik de antwoordkaart in dit magazine of ga naar www.wildeganzen.nl.

Spot Tanzania en Wilde Ganzen willen schoon water voor 38.000 mensen

Grote vooruitgang in het Lukozigebied Het water in de riviertjes is vervuild en het stuwmeer levert te weinig op. De Tanzaniaanse bewoners van het Lukozigebied willen daarom de dam ophogen, een extra reservoir graven en nieuwe pijpleidingen aanleggen. Loodgieter Antoni staat al in de startblokken. SPOT Tanzania en Wilde Ganzen willen hem en 38.000 andere Tanzanianen graag helpen.

“Dorpen waar schoon drinkwater is, zie je in een paar jaar veranderen”, zegt Kees Kempenaar van SPOT Tanzania. “Schoon water betekent zó veel. Laatst vertelde een vrouw mij nog dat baby’s die van borstvoeding op vaste voeding overgaan, vroeger vaak ziek werden omdat dit voedsel vervuild was. Maar nu er schoon water is, is het lokaal gekweekte voedsel veilig en blijven de baby’s gezond. Daarom is dit grote project zo belangrijk.” Kees Kempenaar en zijn vrouw Els de With werkten negen jaar in Tanzania. Ze deden er waterprojecten voor Cordaid. Om het

werk voort te zetten, hebben ze hun eigen stichting SPOT Tanzania opgezet. Die werkt samen met de Tanzaniaanse organisatie Chamavita, die weer nauw samenwerkt met de plaatselijke bevolking. “Dat is leuk: zo leer je de mensen echt kennen. Bovendien is deze samenwerking cruciaal. Als een project niet vanuit de mensen zelf komt, is het tot mislukken gedoemd”, zegt Kempenaar. Enorme klus Maar liefst 38.000 mensen zullen dit jaar voldoende schoon water krijgen dankzij het project. Een enorme klus. De bestaande dam van Lukozi moet worden opgehoogd, waardoor er meer water in het stuwmeer kan, en in Rangwi zal een nieuw waterreservoir worden aangelegd. Veel werk wordt gedaan door de dorpelingen zelf. Ze sjouwen materialen, graven geulen voor de pijpleidingen en slaan stenen 

stuk tot grind. Hiermee betalen ze hun aandeel, ter waarde van zo’n 75 euro. Kempenaar: “In de dorpen rond Lukozi is een watercomité opgericht. Daarin is minimaal de helft van de leden vrouw.

“Het watercomité van Lukozi heeft al mensen aan het werk gezet om de dam op te hogen” Dat is volgens de Tanzaniaanse wet verplicht, in sommige dingen is men er verder dan wij! Maar het is ook logisch: de vrouw is verantwoordelijk voor het water in de Tanzaniaanse huishoudens. Het watercomité van Lukozi heeft al mensen aan het werk gezet om de dam op te hogen. Anderen zullen binnenkort een start maken met graafwerk en overige klussen.”

Ook Antoni weet wat hem te doen staat. Antoni is een kleine boer, die daarnaast ook loodgieter is. “Hij zal straks in de gaten houden of er geen water verspild wordt. Hij repareert lekkende kranen en ziet erop toe dat er geen kraan open blijft staan. Als de dam straks is opgehoogd, moet er voldoende water zijn voor het hele jaar, mits de mensen er wel een beetje zuinig mee omgaan.” meer vrijheid Voldoende drinkwater betekent een grote vooruitgang, vooral op het gebied van hygiëne en gezondheid. De neveneffecten moeten ook niet worden onderschat. “Vooral vrouwen krijgen meer tijd als er schoon water in de buurt is. Ze zetten een handeltje op, gaan bijvoorbeeld kippen houden of groenten verkopen. Ze krijgen wat eigen inkomsten, en dus meer zelfstandigheid en vrijheid.” n

D i r e c t d o n e r e n v o o r di t p r o j e c t: v u l d e an t w o o r dkaa r t in o f ga naa r w w w. w i l d e g a n z e n . n l



3

nieuw PROJECT

nieuw PROJECT Het geheim is de combinatie van voorzieningen die elkaar versterken: sanitair, goed onderwijs en schoon water. De Cambodia Dutch Organization krijgt dit voor elkaar op het platteland van Cambodja. Met hulp van de Tilburgse Lionsclub en Wilde Ganzen zal ook het dorp Chhuk schoon water, toiletten én betere onderwijsvoorzieningen krijgen.

Tilburgse Lionsclub voert actie voor Cambodjanen

Nieuwe kansen voor de dorpsjeugd in Chhuk

Volop schoon water uit Kameroens kratermeer

“In Cambodja zijn de gevolgen van het schrikbewind van de Rode Khmer en zijn leider Pol Pot na veertig jaar nog altijd voelbaar”, zegt Frits van den Assem, voorzitter van de Lionsclub Tilburg Roomley. “Voor ons is dat een extra reden om voor dit land iets te doen, een land dat tóch al erg arm is. Ik heb bijvoorbeeld mensen gezien die in een minuscuul bootje op het water wonen. Zij hebben geen toilet. De mensen deden aan de ene kant van hun bootje hun behoefte en schepten aan de andere kant water om mee te koken.”

Koen van Bremen is directeur van de jonge Nederlandse organisatie LiveBuild, die actievoert voor het waterproject Kake II in Kameroen. “Het initiatief voor dit waterproject kwam van vier dorpen bij de uitgedoofde vulkaan Barombi. De dorpelingen hebben echt de handen ineengeslagen – water is heel belangrijk voor ze. In hun dorpen is niet voldoende water, daarom willen ze gebruikmaken van het kratermeer van Barombi. Dat bevat voldoende schoon water”, vertelt Van Bremen. Hij woonde zelf een jaar in Kameroen en kent het land als geen ander. “Water is leven, hoor je overal onder Kameroeners. En zo is het. Is er schoon water dan zie je de vooruitgang direct. Vooral bij de kinderen. Ze gaan vaker naar school omdat ze niet meer bezig zijn met water halen, ze zijn fitter en gezonder.” Kake II (spreek uit: Kaketoe) is het grootste dorp bij de Barombi dat meedoet aan het waterproject. De lokale boeren verbouwen er groenten voor hun eigen gezinnen en voor verkoop op de markt. Dankzij een 9 km lange pijpleiding vanaf

Stap uit de armoede De Tilburgse Lionsclub sponsort samen met Wilde Ganzen de Cambodia Dutch Organization (CDO). Deze stichting is gestart door Jan Camp, een in Cambodja wonende Nederlander, en de Cambodjanen daar. “Jan Camp is een man die vele dorpen kent, altijd in behapbare projecten werkt én de bevolking erbij betrekt. Zo helpen we de Cambodjanen samen bij de eerste stap uit de armoede, met voorzieningen die de mensen zelf hebben voorgesteld”, benadrukt Van den Assem. Zijn Lionsclub

komt nu in actie voor het dorp Chhuk (spreek uit: Tsjoe). “We hebben dit dorp voor drie jaar ‘geadopteerd’ en steunen onder meer de aanleg van een waterpomp, 46 toiletten en een schoolbibliotheek. De inwoners zijn actief betrokken bij het project. Ze vormen een watercomité en leren hoe ze de waterpomp moeten onderhouden.” Andere dorpen die eerder met hulp van de Tilburgse Lionsclub sanitair en watervoorzieningen aanlegden, onderhouden inmiddels ook goedgevulde groentetuinen. Hierdoor eten de bewoners gevarieerder en zijn ze gezonder. Frits van den Assem ziet vergelijkbare kansen voor het dorp Chhuk. Met de komst van schoon water en toiletten zal de gezondheid van de mensen verbeteren en dankzij de schoolbibliotheek krijgt de dorpsjeugd beter onderwijs en dus meer toekomstperspectief. “Chhuk ligt in de buurt van Cambodja’s grootste toeristische trekpleister: de tempel van Angkor Wat. Jonge mensen die een beetje Engels spreken, kunnen daar iets gaan verdienen. Door bij te dragen aan dit project kunnen donateurs echt het verschil maken voor de bewoners van Chhuk.” n

 Direct doneren voor het dorp Chhuk: ga naar www.wildeganzen.nl 

4

Dorpelingen slaan handen ineen voor een groot project



het kratermeer en veertien watertappunten krijgen de 8500 inwoners straks schoon water. Tegelijkertijd leren ze hiermee goed om te gaan in zogenoemde WASH-workshops (WAter, Sanitatie, Hygiëne). Goed onderhoud Van Bremen: “De dorpsbewoners willen ontzettend graag meewerken. Een aantal van hen helpt met de aanleg, anderen zitten al in het bestuur van het lokale watercomité. De organisatie is ingericht als een bedrijf.” Enkele dorpsjongeren krijgen een opleiding en een toelage om het watersysteem te gaan onderhouden. “Goed onderhoud is belangrijk. Vroeger klaagden de mensen erover: het werd gedaan door een vrijwilliger, een boer die ook kon kiezen om in diezelfde tijd op zijn land te werken. Het onderhoud werd dus nogal eens verwaarloosd. Nu is het dorp echt eigenaar van het project en voelen mensen zich verantwoordelijk. Zo zorgen we dat Kake II ook in de verre toekomst schoon water heeft.” n

Het kratermeer van de uitgedoofde vulkaan Barombi is groot genoeg om Kake II en drie omliggende Kameroense dorpen van schoon water te voorzien. Er moet alleen een 9 km lange pijpleiding met voldoende tappunten worden aangelegd om het water bij de dorpen te krijgen. De Nederlandse organisatie LiveBuild en Wilde Ganzen steunen dit project.

Wilde Ganzen zet zich in om bijna 30.000 euro bij te dragen aan het grote waterproject ‘Kake II’.

D i r e c t d o n e r e n : v u l d e a n t woo r d k a a r t i n of g a n a a r w i l d e g a n z e n . n l    5

Een bijzonder project voor negen dorpen in Burkina Faso

Touwpompen, latrines en groentetuinen maken een wereld van verschil

met succes afgerond

Het Burkinese dorp Kokologho is veranderd. Wie er doorheen loopt, ziet tegenwoordig grote, goedgevulde groentetuinen. “Er is meer te eten in Kokologho, de mensen zijn gezonder, het is schoner en er is meer solidariteit dan vroeger”, zegt Songnaba Fati, moeder van drie kinderen. Kokologho is een van de negen dorpen die aan de slag ging met het project van de lokale organisatie Fondation Bouman pour le Sahel. Die hielp de bewoners aan goedkope, lokaal gemaakte en makkelijk te onderhouden touwpompen, toiletten en een grote groentetuin.

“Dankzij de groentetuin oogsten we nu elke vier weken. Zo hebben we altijd iets om te verkopen” De pompen zorgen voor schoon water. Dankzij de latrines is de woonomgeving hygiënischer. Met de inhoud van de latrines wordt mest gemaakt. Deze mest wordt weer gebruikt voor de groentetuin en zorgt voor een hogere opbrengst van de gewassen. Zo verschaft de tuin gevarieerdere voeding én extra inkomsten voor de families in Kokologho. Songnaba Fati: “Dankzij de groentetuin kunnen wij alle kinderen uit het dorp naar school sturen. Daar zijn we ongelooflijk blij mee. Ik ben zo trots dat we dit kunnen doen. Een opleiding is het belangrijkste dat je je kinderen kunt geven.” Altijd groente In Burkina Faso zijn vier op de vijf inwoners analfabeet. Het dagelijks bestaan in dit arme land draait om overleven. “Wij vrouwen hebben een druk bestaan”, zegt dorpsbewoonster Fati. “We verzorgen de kinderen, werken op het land, halen water, koken, en verkopen de opbrengst  Zie

6

van het land. Dat laatste kan alleen als er oogsten zijn. In het droge seizoen valt er op het land niets te doen. Maar dankzij de groentetuin is dat veranderd. We oogsten nu elke vier weken. De tuin is verdeeld in percelen en op ieder perceel wordt een andere groente verbouwd. Zo hebben we altijd iets om te verkopen.” Ongeveer vijf families werken in één tuin. Dit heeft als neveneffect dat de tuin ook de solidariteit tussen de vrouwen vergroot. “Je wordt gedwongen samen te werken en samen te beslissen over de tuin”, zegt Nikiema Hélene, ook moeder van drie kinderen en dorpsgenoot van Fati. “Iedere 21 dagen wordt er vergaderd. Als bij één van de vrouwen de oogst mislukt omdat bijvoorbeeld een dier alles heeft opgegeten, dan geven de andere vrouwen haar een deel van hun opbrengst om het verlies te compenseren.” Een ander positief effect van het project is de verbetering van de gezondheid. “Er ligt minder afval in de omgeving. Ook is de overlast van stank en vliegen nu beperkt omdat iedereen het hygiënische toilet gebruikt”, zegt Nikiema. “Je ziet dat de mensen nu gezonder zijn.” Lokale technici Voor het project in Burkina Faso brachten donateurs van Wilde Ganzen 11.258 euro van de totale kosten (43.422 euro) bij elkaar. De touwpompen zijn geïntroduceerd door de Fondation Bouman pour le Sahel, die ook de initiatiefnemer is van het project en het samen met ZWO Geldrop en Wilde Ganzen uitvoerde. In een pilotproject zijn technici opgeleid die nu weten hoe ze gaten in de grond moeten boren en pompen kunnen installeren. De bevolking hielp bij de aanleg en formeerde onderhoudscomités die zijn geschoold in het werken aan de pomp en de toiletten. Met dit project zijn negen dorpen voorzien van schoon water, een latrine en een groentetuin. n

voor meer interessante projecten en online doneren: www.wildeganzen.nl 

Een slim project dat mensen op het platteland helpt aan schoon water, hygiënische latrines en extra inkomsten voor het gezin. In negen dorpen van Burkina Faso gebeurde dit, met steun van Wilde Ganzen en ZWO Geldrop. De komst van groentetuinen maakt dorpsbewoners zoals Songnaba Fati dolgelukkig.

Meer weten over touwpompen en andere ‘slimme’ watertechnologieën: lees De Expert op pagina 10. 7

Iedere week zet Wilde Ganzen op radio en televisie één project in de schijnwerpers, waarvoor zij samen met haar donateurs geld inzamelt. Op deze pagina’s kunt u de informatie over onze Projecten van de Week nalezen.Wilt u één of meerdere van deze projecten steunen of Wilde Ganzen op een andere manier helpen, dan kunt u gebruikmaken van de uitneembare machtigingskaart middenin deze nieuwsbrief. Maar u kunt natuurlijk ook direct geld overmaken op rekening 40.000 van Wilde Ganzen in Hilversum. Op www.wildeganzen.nl vindt u meer informatie over onze Projecten van de Week en kunt u ook online doneren.

project van de week Tanzania Schoon water voor 38.000 mensen  Zie ook pagina 2-3 Dankzij een verhoging van de stuwdam, een extra waterreservoir en pijpleidingen krijgen acht dorpen toegang tot schoon water. Dit betekent meer opbrengst van hun land, minder uitgaven voor drinkwater en een verbetering van de gezondheid van 38.000 mensen. De lokale overheid werkt samen met de Tanzaniaanse organisatie Chamavita. De Nederlandse stichting SPOT Tanzania en Wilde Ganzen ondersteunen dit project graag. Helpt u mee?

Aanvulling projecten In het Wilde Ganzen magazine worden per kwartaal acht tot tien projecten uitgelicht. Uiteraard willen we u ook op de hoogte stellen van Projecten van de Week die u niet in dit kwartaalmagazine kunt terugvinden (omdat deze bij het ter perse gaan van het magazine nog niet bekend waren). In de digitale nieuwsbrief van Wilde Ganzen leest u er alles over. Abonneer u daarom vandaag nog op deze aanvulling per e-mail. Dat kan snel en eenvoudig op www.wildeganzen.nl.

Indonesië Renovatie van een opvanghuis Het opvanghuis Nativitas op Flores is door de tsunami en aardbeving van december 1992 beschadigd - maar niet ten onder gegaan. Het huis is wél toe aan een grondige renovatie. De aanvrager Nativitas werkt al lang met Wilde Ganzen samen, net als de projectuitvoerder: Marie-Jeanne Colson, een Belgische dame die al 30 jaar in Indonesië woont. Draagt u bij aan betere leefomstandigheden voor de kinderen? Uitzenddata: 25 mei Ned 2 11:29; 26 mei Radio 5 10:58 + 17:58

Uitzenddata: 20 april Ned 2 11:29; 21 april Ned 2 11:59; 21 april Radio 5 10:58

8

Kenia Middelbaar onderwijs voor 200 kinderen In het Kimanjo-gebied moeten kinderen 40 km lopen naar de dichtstbijzijnde middelbare school. Dat is te ver. Als er een middelbare school dichter bij huis komt, betekent dit voor 200 kinderen dat ze kunnen doorleren ná de basisschool. Ol Lentille Trust, dat ook zorgt voor het basisonderwijs, bouwt daarom een middelbare school in Kimanjo met drie klaslokalen, een toiletblok en een keuken. Doet u ook mee om 200 Keniaanse kinderen meer leerkansen en een betere toekomst te geven? Uw bijdrage is van harte welkom!

Oeganda Faciliteiten voor technische middelbare school De technische middelbare school in het dorp Nkundo is in 2003 opgericht door een voormalige dorpsbewoner. Na twee jaar overleed hij. Oud-leerlingen besloten de school overeind te houden. Dit project zorgt ervoor dat de school kan worden uitgebreid met een bibliotheek, een laboratorium en woonruimte voor 6 docenten. De stichting URDT die dit project gaat uitvoeren, werkt al bijna 10 jaar met Wilde Ganzen samen. Met uw hulp lukt het!

Uitzenddata: 27 april Ned 2 11:29; 28 april Radio 5 10:58 + 17:58

Uitzenddata: 1 juni, Ned 2 11:29; 2 juni Radio 5 10:58

Filippijnen Boerderij bij meisjesopvanghuis Het Filippijnse eiland Panay heeft een opvanghuis voor mishandelde en misbruikte meisjes. Om inkomsten voor hen te creëren, wil de Stichting Let’s Care samen met haar partnerorganisatie een biologische boerderij opzetten. De meisjes zullen er lokale groenten en fruit gaan verbouwen en (pluim)vee houden. De boerderij zal voorzien in de voedselbehoefte van de meisjes. Ook wordt een cateringservice opgezet waarmee geld kan worden verdiend voor het opvanghuis. Helpt u mee de meisjes een betere toekomst te geven?

Haïti Schone toiletten voor 160 leerlingen Voor het doen van hun behoefte maken de leerlingen van het Codrington College nu nog gebruik van een paar gaten in de grond die veel stank en overlast veroorzaken op het schoolplein. Dit is een zeer onhygiënische situatie waardoor het een kwestie van tijd lijkt voordat cholera uitbreekt. Ook is er goed drinkwater nodig. Wilde Ganzen steunt de stichting Vrienden van Haïti, die de fondsen voor dit project werft. Doet u mee?

Uitzenddata: 4 mei Ned 2 11:29; 5 mei Radio 5 10:58

Uitzenddata: 8 juni Ned 2 11:29; 9 juni Ned 2 11:59; 9 juni Radio 5 10:58

India Onderwijs voor inheemse kinderen De inheemse Adivasi leven ver van de bewoonde wereld. Hierdoor lukt het Indiase onderwijzers en gezondheidswerkers lang niet altijd om onderwijs en gezondheidszorg voor hen beschikbaar te maken. De Raigarh Catholic Diocese Association lukt het wél. Al 70 jaar. Nu moet het schoolgebouw echter hoognodig worden vernieuwd, want het dak staat op instorten. De stichting Pater Vos en Wilde Ganzen willen ervoor zorgen dat 206 kinderen naar school kunnen blijven gaan. Helpt u mee?

Burundi Onderwijs om neerwaartse spiraal te doorbreken Het platteland van Burundi wordt geteisterd door ziektes, politieke instabiliteit en werkloosheid. De grond is uitgeput. Onderwijs kan helpen de neerwaartse spiraal te doorbreken. Maar de lokale scholen zijn van slechte kwaliteit en de weinige onderwijsmaterialen worden vaak gestolen doordat deze niet veilig kunnen worden opgeborgen. Dit project zorgt voor structurele verbetering van het onderwijs door renovatie van gebouwen en sanitair. Wilde Ganzen helpt graag. Kunnen we dit samen mogelijk maken?

Uitzenddata: 11 mei Ned 2 11:29; 12 mei Ned 2 11:59; 12 mei Radio 5 10:58

Uitzenddata: 15 juni Ned 2 11:29; 16 juni Ned 2 11:59; 16 juni Radio 5 10:58

Kameroen Water uit het kratermeer  Zie ook pagina 5 Door dit project te steunen, geeft u 8500 Kameroeners toegang tot schoon en veilig drinkwater uit een kratermeer. Ze wonen in de dorpen Kake II, Klein Ekombe, Marumba I Botondoa en Marumba II Botondoa. Samen met plaatselijke watercommissies wil de lokale organisatie CED graag beginnen met de aanleg van een waterpijpleiding in het dorp Kake II en het trainen van de onderhoudsmonteurs. De Nederlandse stichting LiveBuild en Wilde Ganzen steunen dit project graag. Doet u mee?

Ghana Zes verloskamers in Bawku De oude verlosafdeling van het ziekenhuis in Bawku bestaat nu uit één ruimte met drie verlosbanken die zijn gescheiden door tussenschotten. De ruimte moet hoognodig gerenoveerd worden. De Nederlandse Stichting Vrienden van Ba en Wilde Ganzen, die al vaker samenwerkten, willen nu de bouw van de nieuwe verloskamers in het ziekenhuis mogelijk maken. Hierdoor zorgen we voor een afname van de moeder- en kindsterfte in Ghana! Helpt u mee?

Uitzenddata: 18 mei Ned 2 11:29; 19 mei Ned 2 11:59; 19 mei Radio 5 10:58

Uitzenddata: 22 juni Ned 2 11:29; 23 juni Ned 2 11:59; 23 juni Radio 5 10:58 9

Geertje Jansen is al ruim een halve eeuw vaste donateur

“Die mentaliteit van zelf doen spreekt mij aan” “Een goed product verspreidt zich niet vanzelf. Je moet mensen verleiden”

de expert Henk Holtslag weet dat het kan: een wereld met schoon water voor iedereen. Dat hoeft niet duur en ingewikkeld te zijn. Met relatief goedkope, slimme technologie kunnen huishoudens in ontwikkelingslanden zelf zorgen voor veilig drinkwater.

Henk Holtslag over slimme watertechnologie

“Schoon water voor de hele wereld is geen utopie” Als het aan Henk Holtslag ligt, wordt Nederland ‘waterland’ een  wereldleider op het gebied van nieuwe, goedkope technologie voor veilig drinkwater. In Nicaragua gaf hij alvast het goede voorbeeld: hij ging er als adviseur ‘smart water technology’ aan de slag met touwpompen. “Daarvan zijn er nu 90.000 gemaakt door kleine lokale bedrijven.” De touwpomp is een pomp die bestaat uit een lange buis met een touw met zuigers waarin het water naar boven wordt gehaald. “Supersimpel. Van zulke producten moeten ontwikkelingslanden het hebben, en die ontbreken juist vaak. Daarom is mijn doel het verspreiden van kennis over slimme, lokaal geproduceerde technologie.” Mensen verleiden Door gebruik te maken van smart technology – betrekkelijk eenvoudige technieken om putten te boren, water op te pompen en te zuiveren – is schoon water voor de hele wereld geen utopie, meent Holtslag. Om zijn missie te laten slagen, gebruikt Holtslag de wetten van de marketing. “Een goed product verspreidt zich niet vanzelf. Je moet mensen

10

verleiden. Iedereen koopt liever iets moois dan iets lelijks. Maak je producten dus mooi. En zeg nooit: dit is goedkoop, of speciaal bedoeld voor ontwikkelingslanden. Mensen denken dan dat je ze afscheept.” Een derde garantie voor succes is privébezit. “Vroeger dachten we dat één waterpomp voor het hele dorp de oplossing was. Maar dat gaat vaak mis. Niemand voelt zich verantwoordelijk. Terwijl als iemand eigenaar is, hij of zij vanzelfsprekend geïnteresseerd is in goed onderhoud.” Er moeten dan wel mogelijkheden zijn om dat te leren. “In elk land zou een Smart Centre moeten zijn, waar ondernemende mensen kunnen leren hoe ze eenvoudige maar slimme pompen en filters maken, onderhouden en repareren”, adviseert Holtslag. “Vervolgens komen er bedrijven die aan deze smart technology gaan verdienen en kan de kennis zich over het land verspreiden. Tegelijk moet je zorgen dat er klanten zijn. Dat doe je door mensen te laten zien hoe simpel de pompen en filters werken, en dat het gebruik ervan helpt bij het voorkomen van ziektes en kan leiden tot meer inkomsten.” n

Geertje Jansen (88) hoeft er niet lang over na te denken waarom ze Wilde Ganzen koos voor een periodieke schenking en kort geleden ook voor een opname in haar testament. “Het spreekt mij zeer aan dat Wilde Ganzen pas iets geeft als de mensen zelf ook iets doen.”

“Het is niet ‘hier heb je een zak met geld’, maar ‘heb jij initiatief dan helpen wij je’. Dat Wilde Ganzen vraagt om actieve betrokkenheid van de mensen waar het geld naartoe gaat, vind ik zo goed”, zegt Geertje Jansen. Deze aanpak is voor haar de belangrijkste reden om te kiezen voor een vast donateurschap en nalatenschap aan Wilde Ganzen. Mentaliteit De waardering voor het zelf doen komt voort uit hoe Geertje Jansen in het leven staat – ook zij heeft alles zelf moeten doen en klom steeds op door bij te leren – en door haar werk. “Ik ben mijn leven lang in de zorg actief geweest. Bij de gezinszorg, bij een blindeninstituut en bij de voogdij-inrichting, een instelling voor de jeugdzorg. Daar werkte ik in een grote open keuken waar de jongeren zelf meehielpen. Als ze goed hun best deden, mochten ze soms iets extra’s maken voor hun eigen groep. Dat sloeg aan. Later had ik een functie bij een medisch opvoedkundig bureau, wat nu het Riagg is. Daar sprak ik met de ouders. Het meeste effect had je als de ouders zelf inzicht kregen en wilden veranderen. Die mentaliteit van zelf doen werkt ook in ontwikkelingslanden. Dus vandaar mijn sympathie voor Wilde Ganzen.” Geertje Jansen kent Wilde Ganzen al heel lang. “Ik denk dat ik al sinds de jaren vijftig donateur ben. Eerst gaf ik kleine bedragen. Dat werd geleidelijk aan meer toen ik wat beter in de slappe was kwam te zitten. En nu is Wilde Ganzen een van de drie goede doelen die ik elke vijf jaar een vast bedrag geef en die ik ook in mijn testament heb 

DE gever

opgenomen. De bestemming van het geld laat ik graag over aan Wilde Ganzen zelf. Een voorkeur voor een bepaald soort projecten geef ik bewust niet aan. Ik denk dat Wilde Ganzen die keuze beter zelf kan maken.” Geven hoort erbij voor Geertje Jansen. “Mijn vader leerde ons te delen. Hij was binnenschipper, dat was geen vetpot. Maar wij, zijn vijf kinderen, kregen altijd geld mee voor de collecte als we naar de kerk gingen. Dat je deelt met mensen die het slechter hebben, voel ik niet als een plicht maar als iets vanzelfsprekends. Ik heb zelf veel geluk gehad en ben een gelukkig mens. Dat gun ik anderen ook.” n

Zi e www. wi ldeganzen. nl voo r do n e e r mo ge lij khe de n



11

GEEF!

Een nieuw begin bij uw afscheid

De Samenwerking

Een Nederlandse en een Keniaanse Rotaryclub vinden elkaar

“Dit fantastische project werkt als een inktvlek” In de Rift-vallei in Kenia is het gigantische waterproject ‘6T’ op poten gezet. Deze ietwat cryptische naam verwijst naar zes Engelse woorden: ‘Tanks, Trees, Toilets, Tablebanking, Training en Transformation’ (zie kader). Projectcoördinator Hans van Leerdam (Rotary Club Hoorn) en Edward Wahome, vicevoorzitter van de Rain Water Harvesting Trust (Rotary Nakuru in Kenia), vertellen over hun samenwerking. Zij betrokken ook Wilde Ganzen bij het ‘6T project’.

12

Hoe vonden Rotary Club Hoorn en Rotary Nakuru elkaar? Hans van Leerdam: “Een jaar of tien geleden was ik gouverneur, dat is bij Rotary een soort afdelingsvoorzitter. In dezelfde tijd was de Keniaanse waterdeskundige John Mbugua betrokken bij de Rotary Nakuru. We kwamen elkaar tegen en bleken behoeften te hebben die bij elkaar pasten als een potje op een dekseltje. John Mbugua zocht financiële steun en wij vonden zijn project zeer geschikt.” Edward Wahome: “Dat project was 6T. Dit project is zo goed omdat het een inktvlekwerking heeft; het bereikt veel met betrekkelijk weinig investeringen. Het combineert diverse behoeften van de gemeenschap in één project: water, hygiëne, milieu en werk. Bovendien zijn de mensen voor wie we het doen zelf actief in het project. Ze dragen bij met werk. Het is niet óns project, maar dat van hen.” Hoe verloopt de samenwerking? Wahome: “De Nederlanders zijn geweldig om mee samen te werken. Heel erg betrokken. Ze zijn onze actiefste internationale partner.” Van Leerdam: “We hebben wekelijks contact.

Soms zelfs dagelijks. Maar in principe doen wij de sponsoring, en Rotary Nakuru de organisatie. Onze Keniaanse partners doen dat fantastisch. Ze hebben hele goede mensen, ze werken met een team van experts, en in de dorpen met vrouwencomités. Wij klopten aan bij Wilde Ganzen. Telkens als we geld hebben voor vijftig watertanks, komen er dankzij een verdubbeling van Wilde Ganzen vijftig tanks bij.”

“Haar kinderen hadden altijd buikpijn, haar kleinkinderen niet. Die zijn nooit meer ziek” Waaraan kunnen we zien dat 6T werkt? Wahome: “De levens van de mensen waar een project loopt, veranderen in alle opzichten. Dat horen we steeds weer van ze.” Van Leerdam: “Vijftien keer ben ik al in de Keniaanse Rift-vallei geweest en ik heb de regio in die tijd enorm zien veranderen. In 2009 was ik op bezoek bij een dame die een van de eerste, uit lokalen materialen gebouwde watertanks in gebruik nam. Ik vroeg hoe het ging. Zij riep

wat in het Swahili naar haar kleinkinderen. Die lachten hun witte tanden bloot. Zij zei: ‘Ziet u hun gebitten? Dat bedoel ik.’ Haar kinderen hadden altijd bruine tanden en buikpijn van het vervuilde water. Haar kleinkinderen niet. Die zijn nooit meer ziek.” n De 6 T’s van het 6T project: Tanks: het bouwen van 10.000 liter-watertanks Trees: het planten van 100 boompjes per tank Toilets: wie meedoet zorgt voor een eigen toilet Tablebanking: het project zorgt voor microkredieten, de bank wordt bestuurd door lokale vrouwencomités Training: het project zorgt voor cursussen en workshops Transformation: het resultaat, de verandering De waarde van 1 tank is 800 euro. De helft wordt gesponsord, de andere helft betaalt de lokale gemeenschap, met werk. Dankzij Wilde Ganzen kunnen er twee keer zoveel tanks worden gebouwd.

Bij het opstellen van een testament is ‘wie krijgt wat’ een grote vraag. Familie passeert de revue, u loopt langs uw favoriete goede doelen en u wikt en weegt. U kijkt terug op wat u hebt bereikt. Dan is de vraag ook: wat wil en kan ik na mijn leven nog voor anderen betekenen naast mijn familie? U kent Wilde Ganzen. U weet dat elk project in de plaatselijke gemeenschap is ingebed en voor duurzame verbetering zorgt. Met een school, een gezondheidspost, een opvangcentrum voor mensen met een beperking, een dam, en nog veel meer. Op deze manier laten mensen dáár iets concreets na voor de volgende generaties. U kunt hen hierbij helpen, met uw nalatenschap. Zo maakt u deze tot veel meer dan alleen een schenking bij overlijden; zij is onvergetelijk voor de mensen die dankzij u iets kunnen opbouwen waardoor hun kinderen en zelfs hun kleinkinderen een betere toekomst tegemoet gaan. Sta eens stil bij Wilde Ganzen als ontvanger en doorgever van uw nalatenschap. Ook in dit magazine krijgt u vele voorbeelden van hoe we een stevig fundament kunnen leggen voor vooruitgang die beklijft. Zo maakt u van uw afscheid een nieuw begin.

Brochure of persoonlijk gesprek Voor het aanvragen van de brochure over het bijzondere van nalaten aan Wilde Ganzen kunt u eenvoudig de antwoordkaart middenin dit magazine gebruiken. Stelt u prijs op een persoonlijk gesprek met Peter Jansen, de adviseur nalatenschappen van Wilde Ganzen? Bel dan 035-6256109 of stuur een e-mail naar [email protected].



Brochure opvragen? Vul dan de antwoordkaart in



13

De familie van Sebastianus

met succes afgerond

nieuw PROJECT Een kabelbreuk veroorzaakte eind 2012 brand in het kinderdorp Bon Repos op Haïti. Eerder al raakte de verouderde energievoorziening beschadigd door de grote aardbeving van 2010. De stichting Hart voor Haïti wil het kinderdorp helpen aan een nieuwe stroomvoorziening. Wilde Ganzen doet hier graag aan mee.

Het Haïtiaanse kinderdorp Bon Repos bestaat uit zes gebouwen met ieder twee appartementen. Maximaal wonen er 144 kinderen. Daarnaast zijn er ongeveer vijftig straatkinderen die worden opgevangen in Don Repos. Hart voor Haïti werkt al dertig jaar voor het kinderdorp. 14

Stichting Hart voor Haïti helpt kinderdorp Bon Repos

Veilige elektriciteit voor Haïtiaanse kinderen Bestuurslid Ronald Maat van de stichting Hart voor Haïti toont foto’s van het kinderdorp Bon Repos: te zien is een scheve elektriciteitspaal waarvan de draden bovenin met houtje-touwtje oplossingen zijn bevestigd. Op een andere foto staat een open elektriciteitskast met allemaal losse draden. “Ook deze kast is nu zeer provisorisch gerepareerd. Zo kan het niet meer. We kunnen de mensen niet afhankelijk laten zijn van een dertig jaar oud, gammel elektriciteitsnet. Het is onveilig”, stelt Maat. Hart voor Haïti wil daarom een nieuw elektriciteitsnetwerk aanleggen voor de kinderen en personeelsleden van Don Repos. Op het terrein staan ook een school voor 550 kinderen, een kerk en een bejaardenhuis die ervan gebruik zullen maken. Toekomst met zonne-energie Maat: “Er zijn nu slimmere en efficiëntere energieoplossingen dan voorheen. We willen in de nabije toekomst bijvoorbeeld zonne-energie gaan benutten. Daar moet het nieuwe elektriciteitsnetwerk op kunnen aansluiten. Tien jaar 

geleden keken we daar al eens naar, maar toen was het nog te duur. Nu zou het kunnen.” Zolang het oude elektriciteitssysteem er is, moet Bon Repos het nog met gewone stroom doen. Omdat er op Haïti niet genoeg stroom is, krijgt de ene helft van het eiland overdag stroom en de andere helft ’s nachts. Ronald Maat: “Ons project heeft alleen ’s nachts stroom. We werken dus met een generator. Iedereen denkt altijd: ‘Haïti is een ontwikkelingsland dus alles is er goedkoop’, maar niets is minder waar. Wij betalen vier keer zoveel voor elektriciteit als in Nederland. Zonne-energie zou dus veel geld besparen.” Er is nóg een reden waarom het vervangen van de energievoorziening prioriteit heeft. Het kinderdorp heeft steeds meer elektriciteit nodig. “Voor de waterpompen die zorgen voor de irrigatie van de bananenplantage, voor het waterproject dat zuiver drinkwater levert voor de buurtbewoners, voor de keuken en de kantoren, de airco en de verlichting”, somt Maat op, “en ook om de kinderen computerles te kunnen geven. Dat is belangrijk voor hun toekomst.” n

Direct doneren voor dit project: ga naar www.wildeganzen.nl



Watertanks op het Indonesische eiland Flores

“De akkers en ook de mensen zijn nu veel gezonder” Toen Sebastianus Ambon, vader van zeven kinderen, hoorde dat zijn bergdorp een watertank kreeg, huilde hij twee dagen lang van geluk. “Watertanks veranderen het leven van de Indonesische bergbewoners op Flores ingrijpend. Honderd kinderen die eerst niet naar school konden omdat ze thuis moesten helpen met water halen bij een distributiepunt onderaan de berg – zo’n tocht duurde uren – volgen nu wél onderwijs. In de droge tijd waren hun ouders een kwart van hun maandinkomen kwijt aan het inkopen van water. Nu hebben ze meer geld, ook voor school”, zegt Sjenny Kamperman. Zij is oprichter en voorzitter van de stichting CharMain die waterprojecten op het eiland ondersteunt. De behoefte aan schoon water is groot in de bergdorpen op Flores. Daarom zorgde CharMain met haar lokale partner Masyarakat Flores voor 69 tanks met sanitair (toiletten en een eenvoudige douche) en vier watertorens. Voor een deel hiervan is in 2010 samen met Wilde Ganzen actie gevoerd. Kamperman: “Onze partner op Flores kijkt waar de nood het hoogst is en selecteert  Zie

de gezinnen die een tank krijgen. Zij moeten verplicht twee cursussen volgen over hygiëne, onderhoud en reparatie. Zijn de gezinnen eenmaal geschoold, dan bouwen ze samen met onze lokale partner de 30.000 liter tanks. Die hoeveelheid water is genoeg voor een gezin om de droge periode door te komen.” Einde aan babysterfte “In het dorp van Sebastianus Ambon groeit en bloeit nu alles. Er zijn velden met papaya, chilipepers, tomaten, bonen en fruit”, zegt Kamperman. “Doordat het water ook voor irrigatie wordt gebruikt, neemt de opbrengst van de velden toe en hebben de mensen wat geld. En nog belangrijker: niet alleen de akkers zijn gezonder, maar ook de mensen. Zonder schoon water stierven 76 op de 1000 baby’s. Exacte cijfers hebben we nog niet, maar we weten wel dat de babysterfte is teruggedrongen. Ook besmettelijke ziektes als cholera en tyfus, die zonder schoon water aan de orde van de dag zijn, worden verleden tijd.” n

Twaalf watertanks van 30.000 liter zorgen ervoor dat ruim dertig gezinnen in de bergen op Flores gezonder zijn, meer verdienen en hun kinderen naar school kunnen sturen. Wilde Ganzen ondersteunt de Nederlandse stichting CharMain, die waterprojecten combineert met educatie en al tien jaar op het Indonesische eiland werkt.

voor meer interessante projecten en online doneren: www.wildeganzen.nl  15

EXPERT SAMENWERKING CONCREET ARMOEDEBESTRIJDING

SAMEN SUCCESVOL

CONCRETE PROJECTEN

BETROKKEN ONTWIKKELINGSLANDEN

PROJECTEN

HELP TU OOK MEE? WILD EGAN Z EN.N

L