Een wereld van verschil

bnı.

beroepsvereniging [email protected] nederlandse www.bni.nl interieurarchitecten

Een wereld van verschil Werken met een interieurarchitect

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

bnı.

inhoudsopgave 9

Van binnenuit

voorwoord

In een land waar ruimte schaars is en veel gebouwen leeg staan, wordt met steeds meer zorg gebouwd en verbouwd. Duurzaam ontwerpen en herinrichten zijn belangrijke thema’s. Gebouwen worden steeds vaker ‘flexibel’ ontworpen, zodat de gebruiker van de toekomst er ook nog iets mee kan. Bestaande gebouwen worden aangepast voor ander of intensiever gebruik of ze krijgen een nieuwe bestemming. En in plaats van meteen op zoek te gaan naar een nieuwe plek, wordt gekeken of er nog rek zit in eigen huis of kantoor. Een extra kamer, een grotere keuken of een andere indeling kan immers een wereld van verschil maken. Degene die daar als geen ander bij kan helpen, is de interieurarchitect: specialist in het architectonisch vormgeven van ruimtes. Wat dat precies inhoudt, staat in deze uitgave van de BNI, speciaal gemaakt voor (toekomstige) opdrachtgevers. Wat is de toegevoegde waarde van een interieurarchitect als u verbouw- of renovatieplannen heeft? Waar vindt u een goede interieurarchitect? Hoe pakt u het opdrachtgeverschap aan? En wat kan een interieurarchitect eigenlijk allemaal? Het antwoord vindt u in deze publicatie. In het eerste deel wordt stap voor stap beschreven hoe interieurarchitecten werken en wat zij, van het eerste kennismakingsgesprek tot de eindoplevering, voor u kunnen betekenen. In een drietal interviews vertellen opdrachtgevers zelf hoe zij het werken met een interieurarchitect ervaren hebben. Ook is een uitvoerige checklist opgenomen, die u een handig houvast biedt bij het doorlopen van het hele traject. Het tweede deel van de uitgave laat in woord en beeld zien wat interieurarchitecten doen. Maar liefst twintig interessante projecten illustreren hoe divers het werk van interieurarchitecten is. Van de complete indeling en inrichting van een hotel of politiebureau tot het ontwerp van een kleurenschema voor een basisschool of de verbouwing van een boerderij tot woning. Op de website van de BNI vindt u overigens nog veel meer bezienswaardige projecten. Een interieurarchitect kruipt in de huid van de gebruiker. Hij denkt van binnenuit en weet precies wat er nodig is voor een optimale beleving van de ruimte. Als specialist van de binnenruimte is hij niet alleen ontwerper, hij weet ook wat technisch haalbaar is, adviseert, coördineert en plant. Samen met een interieurarchitect maakt u uw (ver)bouwplannen waar.

10

opdrachtgever

Waar te beginnen? 11

interieurarchitect

Specialist in beleving 12

interview 14

opdracht

Heldere afspraken 15

ontwerp

Van schets naar bestek 16

interview 18

uitvoering & oplevering

Begeleiding van breken en bouwen 19

interview 20

checklist 28

projecten

Christine van Gemert voorzitter bni

82

colofon

2012

9

opdrachtgever tekst: Willemijn de Jonge

Waar te beginnen? Wilt u uitbreiden? Verbouwen? Moet alles anders? Heeft u behoefte aan iemand die verder denkt dan het casco? Ga eens praten met een interieurarchitect.

Voor particulieren die voor een eerste verbouwing staan, is het vaak de vraag waar te beginnen. Zij hebben iemand nodig die hen helpt bij het doorgronden van hun wensen en bij het vertalen van die wensen in mogelijkheden. Iemand die weet wat er allemaal bij een verbouwing komt kijken, de weg kent door het woud van regelgeving en vergunningen en kan overzien wat dingen kosten.

‘(Ver)bouwplannen? Maak een afspraak met een interieurarchitect’ Ook ervaren opdrachtgevers, zoals ontwikkelaars en woningbouwverenigingen, kunnen specialistisch advies over de aanpak van het interieur van hun projecten goed gebruiken. Want bij grotere projecten, waarbij niet direct contact is met alle gebruikers, is het van belang dat er iemand is die zich voortdurend inleeft in die gebruikers. Iemand die niet alleen een goed toegepast ontwerp kan maken, maar ook goed kan plannen, budgetteren en communiceren met andere adviseurs, aannemers en constructeurs. Dus begin gewoon bij het begin en praat eens met een interieurarchitect.

bnı.

Een wereld van verschil

Vind een interieurarchitect op bni.nl

Op de website van de BNI kunt u eenvoudig zoeken op naam, locatie of specialisatie naar een interieurarchitect die bij u en uw project past, of het nu gaat om de verbouwing van een woning, de renovatie van een school, of de inrichting van een tentoonstelling. Alle interieurarchitecten die zijn aangesloten bij de BNI zijn in de database opgenomen met voorbeelden van hun werk, hun visie, specialisatie, contactgegevens en website, zodat u een goed beeld kunt krijgen van hun werk.

10

interieurarchitect tekst: Willemijn de Jonge

Specialist in beleving Soms voelt een ruimte gewoon goed. Een interieurarchitect weet hoe dat komt. Als specialist in de beleving van de binnenkant van een gebouw, kruipt hij steeds opnieuw in de huid van de gebruiker. De fysieke ruimte waarin we wonen, werken, winkelen, uitgaan of op een andere manier verblijven, is van grote invloed op hoe we dat alles ervaren. Soms voelt een huis of gebouw gewoon goed, soms ook niet. Wat voor de gebruiker van een gebouw vaak een gevoel is, is voor de interieurarchitect een logisch gevolg van hoe de ruimte is ontworpen en ingericht. Een optelsom van ruimtelijkheid, licht, vormen, kleuren, materialen, meubels, en details. De indeling, de verhoudingen, de manier waarop je door een ruimte wordt geleid zijn belangrijke ingrediënten voor de beleving van die ruimte.

‘Vertrouwen is onmisbaar voor een succesvolle samenwerking’ De meerwaarde van de interieurarchitect is dat hij uitzoekt welke beleving een opdrachtgever ambieert en ook weet hoe hij die beleving kan creëren. Of het nu gaat om een woning, kantoor, warenhuis, restaurant, tentoonstellingsruimte of dokterspraktijk. Dat gaat veel verder dan stylen of aankleden; interieurarchitecten analyseren de wensen van de gebruiker en de mogelijkheden van een gebouw, en maken een compleet indelings- en inrichtingsontwerp, vaak met op maat gemaakte meubels en lichtobjecten. Daar kunnen ook bouwkundige ingrepen bij horen, zoals een nieuwe entree of aanbouw. In die zin overlapt het werk van architecten en interieurarchitecten elkaar soms. Maar er is wel degelijk verschil. Terwijl de architect begint bij de buitenkant, kijkt en denkt de interieurarchitect vanuit de binnenkant. Zijn blik begint bij de gebruiker. Adviseur, coördinator en ontwerper De interieurarchitect begint met het doorgronden van de vraag. Opdrachtgevers hebben vaak al een oplossing in hun hoofd, maar is dat wel de beste? Wie wil uitbreiden, kan een aannemer vragen om een aanbouw te maken, maar misschien wordt het ruimteprobleem wel beter en goedkoper opgelost met een andere ingreep. De interieurarchitect vraagt net zo lang door tot hij een slimme oplossing vindt die past in het totaalplaatje en in het budget van de opdrachtgever. Wie gaat bouwen, verbouwen, verhuizen, renoveren, 2012

BNI bevordert kwaliteit

De BNI zet zich niet alleen in voor ruim vierhonderd aangesloten interieurarchitecten, maar ook voor de algehele kwaliteit van interieurarchitectuur. De BNI stelt strikte kwaliteitseisen aan haar leden, ondersteunt een goede beroepsopleiding en organiseert vakinhoudelijke bijeenkomsten. Door samenwerking met onderwijsinstituten, zusterverenigingen (zoals de BNO en de BNA) en culturele instellingen houdt de vereniging haar blik breed. Leden worden gestimuleerd om uit te blinken in hun vak, bijvoorbeeld door de uitreiking van de felbegeerde BNI-prijs.

inrichten of herbestemmen, doet er daarom goed aan om zich in een zo vroeg mogelijk stadium te laten adviseren door een interieurarchitect. De interieurarchitect is adviseur, coördinator en ontwerper in één. Hij komt niet alleen met creatieve ideeën, maar weet ook wat technisch haalbaar is, heeft contacten met leveranciers en aannemers en is op de hoogte van wet- en regelgeving. Hij kan budgetteren, plannen, de uitvoering begeleiden en de kwaliteit van het ontwerp bewaken. Dat maakt hem de ideale spin in het web bij het ontwerpen en realiseren van de binnenkant van gebouwen. Met wie in zee? Waar vindt u een goede interieurarchitect die bij u past en die de opdracht aankan? In de eerste plaats is het belangrijk een echte interieurarchitect in de arm te nemen. Er zijn namelijk nogal wat andere beroepen die zich met het interieur bezig houden. Maar alleen wie ingeschreven staat in het Architectenregister en voldoet aan de daarvoor geldende opleidingseisen mag zich interieurarchitect noemen; de beroepstitel is wettelijk beschermd. Een extra kwaliteitskeurmerk is het lidmaatschap van de BNI. Alle BNI-leden hebben de vereiste praktijkervaring en hebben zich verbonden aan de gedragsregels zoals die door de vereniging zijn opgesteld. Als u met een BNI-lid in zee gaat, kunt u vertrouwen op ervaring, deskundigheid, duidelijke afspraken en algemeen geldende contracten en voorwaarden. Alle BNI-leden zijn met een korte presentatie van hun werk te vinden op www.bni.nl. Op zoek naar de klik Deskundigheid en ervaring zijn belangrijk, maar er is nog een cruciaal criterium: het moet klikken. Onderling vertrouwen is onmisbaar voor een succesvolle samenwerking. Sommige opdrachtgevers praten liever eerst met verschillende interieurarchitecten om te kijken met wie het het beste klikt. Zeg er dan wel bij dat het om een puur oriënterend kennismakingsgesprek gaat. Helder zijn over het aanvragen van meer dan één offerte schept meestal ook meer vertrouwen. Voor grotere, complexe projecten wordt het steeds gebruikelijker om een prijsvraag of pitch uit te schrijven en de keuze voor een bureau te laten afhangen van een eerste presentatie. Aangezien dat nogal wat tijd en inzet van de deelnemers vergt, is het reëel dat daar een vergoeding tegenover staat. De BNI kan meer informatie geven over het organiseren van dergelijke prijsvragen. 11

interview tekst: Frederike Bax beeld: Intercodam

‘Opdrachtgeverschap is meer dan een zak geld op tafel zetten’

Toen de showroom van tegelbedrijf Intercodam toe was aan een uitbreiding, vroeg manager Peter Koks interieurarchitect Henk Hulscher om advies. Hulscher maakte wat schetsen en van het een kwam het ander. Het pand is weer helemaal up-to-date en kan er weer jaren tegen. De opdrachtgever is tevreden. bnı.


12

interview

‘Als opdrachtgever moet je continu betrokken zijn en dat is hartstikke leuk’

“Intercodam zit in een prachtig pand aan de Amstel vlak naast Carré. Toen de gevel gerenoveerd moest worden en ook het gedateerde interieur nodig moest worden aangepakt, ontstond het idee om dan meteen maar de showroom uit te breiden. De vergaderzaal op de eerste verdieping werd nauwelijks gebruikt, die wilden we erbij betrekken. Maar hoe? Al eerder deed ik kleine verbouwingen in eigen beheer, maar hier moest een ruimtelijke blik op geworpen worden. Omdat ik interieurarchitect Henk Hulscher al jaren ken, vroeg ik hem naar onze plannen te kijken. Hij maakte een aantal schetsontwerpen waarvan er een ons erg aansprak. Dit ontwerp werkte hij verder uit in detailtekeningen. Hiermee gingen we naar de Welstand, waar onze plannen zonder onderbouwing werden afgekeurd. Maar Henk bleef tekenen en ging steeds mee om zijn tekeningen te presenteren. Uiteindelijk kregen we een akkoord voor tekeningen die heel dicht bij de originelen kwamen!

star vast aan zijn ontwerp, maar dacht steeds mee vanuit de praktijk. Ik ben blij dat we met een interieurarchitect in zee zijn gegaan. Een interieurarchitect ziet hoe een ruimte beter kan worden ingedeeld en hoe de beleving van de ruimte geoptimaliseerd kan worden. Zo kwam Henk met het idee om achter de gevel een vide te maken, een doorkijk naar de eerste etage. Ook stelde hij voor om de entree te verbreden met twee ruime voordeuren en links en rechts daarvan een etalageraam. Het resultaat mag er wezen. Gevel en showroom zijn prachtig geworden. Precies zoals we hadden gehoopt.”

De Welstand was gelukkig het enige struikelblok. Want toen we ook de bouwvergunningen rond hadden, liep het als een trein. In september 2010 begon de aannemer met de sloopwerkzaamheden en in maart 2011 werd de nieuwe showroom opgeleverd. De aannemer was overigens heel zelfstandig en hield zich prima aan de lijnen die waren uitgezet. Dat is niet altijd zo. Aannemers willen vaak alles snel doen en zo goedkoop mogelijk, zodat ze zelf veel overhouden. Het is daarom van belang dat de interieurarchitect de kwaliteit bewaakt en in de gaten houdt of de verbouwing wordt uitgevoerd zoals ontworpen. Ik heb bij dit project gemerkt dat goed opdrachtgeverschap meer is dan een zak geld op tafel zetten. Als opdrachtgever moet je continu betrokken zijn en dat is hartstikke leuk. Ook moet je flexibel zijn en snel kunnen schakelen. Dat geldt trouwens ook voor de interieurarchitect. Henk deed dat heel goed. Hij hield niet 2012

13

opdracht tekst: Willemijn de Jonge

Heldere afspraken De klik en het vertrouwen zijn er. Hoe nu verder? Voordat de opdracht officieel verstrekt wordt, moeten heldere afspraken worden gemaakt over werkzaamheden en kosten. Stap één voordat er een offerte of opdrachtbevestiging gemaakt kan worden, is het in kaart brengen van de werkzaamheden. Hierbij wordt vaak gewerkt met checklists of takenlijsten waarop wordt aangevinkt wat van de interieurarchitect wordt verwacht. Op pagina 20 van deze uitgave is een voorbeeld opgenomen. De uitkomst van de checklist wisselt per opdracht. Soms is er bijvoorbeeld al een uitgebreid programma van eisen, maar dat document kan ook worden opgesteld door de interieurarchitect. Dat kan tot verrassende nieuwe invalshoeken leiden waar de opdrachtgever misschien zelf nog niet aan gedacht had. Zo’n adviestraject in de voorbereidende fase kan worden beschouwd als onderdeel van de hele opdracht, maar kan ook een aparte opdracht zijn voordat er afspraken worden gemaakt over de ontwerpfase.

Wie doet wat? Ook als helder is wat er allemaal bij het project komt kijken, is er nog de vraag wie wat doet. Een opdrachtgever kan er bijvoorbeeld voor kiezen de bouwvergunningen zelf aan te vragen, maar hij kan dat ook aan de interieurarchitect overlaten. Veel is afhankelijk van het budget van de opdrachtgever; de interieurarchitect zal hiernaar vragen om goed te kunnen inschatten wat mogelijk is. Met al deze gegevens kan de interieurarchitect een offerte maken waarin hij op basis van de verwachte werkzaamheden zijn kosten specificeert. Offerte De gemaakte afspraken over de inhoud van de opdracht, de planning, de aanpak, het budget en het honorarium worden vastgelegd in een schriftelijke offerte of opdrachtbevestiging. Met de ondertekening door zowel opdrachtnemer als opdrachtgever wordt de opdracht officieel verstrekt. De eerste offerte kan nog niet gedetailleerd ingaan op de kosten van de verbouwing, renovatie of inrichting, omdat die afhankelijk zijn van de keuzes in het ontwerptraject. Het vaststellen van het bouwbudget gebeurt - synchroon met het ontwerptraject - in fases en verloopt van grof naar fijn. Waar de offerte wel vooraf duidelijkheid over geeft, is het honorarium van de interieurarchitect.

bnı.


De manier waarop dit wordt bepaald kan per project, maar ook per architect verschillen. Soms rekent de interieurarchitect uren, soms wordt er van tevoren een vast bedrag afgesproken. En dan zijn er ook de onkosten en kosten van bijvoorbeeld bouwtoezicht, die nog apart worden doorberekend. De manier waarop het honorarium en kosten wordt berekend kan per projectfase worden gespecificeerd in de offerte.

Wat kost het? Algemene voorwaarden Bij het sluiten van een overeenkomst hanteren BNIarchitecten een standaard document dat hun algemene voorwaarden beschrijft. Dit zijn de kleine lettertjes waarin zaken als betalingstermijn, aansprakelijkheid, auteursrechten en verzekering worden geregeld. Afhankelijk van de aard en omvang van de opdracht, is er de keus uit drie documenten. Meestal wordt gebruik gemaakt van de uitgebreide Standaardvoorwaarden voor de Rechtsverhouding opdrachtgever-architect (DNR 2011). Bij kleinere opdrachten tot € 7.500 volstaan de Basisvoorwaarden 2001 BNI (BV 2001). En special voor particuliere opdrachtgevers is er de Consumentenregeling Rechtsverhouding consument-architect 2006 (CR 2006). Op de website van de BNI kunt u deze documenten downloaden. Vragen? Bel de BNI!

Wat is eigenlijk het verschil tussen een interieurarchitect en een architect? In welk stadium kan een ontwerp nog gewijzigd worden? Wat zijn de opties als ik er niet uitkom met de gecontracteerde interieurarchitect? Hoe zit het met de auteursrechten op een ontwerp? Het inhuren van een interieurarchitect is voor projectontwikkelaars wellicht gesneden koek, voor particulieren vaak een sprong in het diepe. Toch hebben ook de professionals soms vragen tijdens een bouw- of verbouwproject. Particulieren, ontwikkelaars, gemeentes, bedrijven, aannemers, adviseurs: alle opdrachtgevers kunnen bij de BNI terecht met vragen. De BNI is een bron van informatie over alles wat met interieurarchitectuur te maken heeft. Weet de BNI het antwoord niet, dan wordt u doorverwezen naar de juiste persoon of instantie. 14

ontwerp tekst: Willemijn de Jonge

Van schets naar bestek Wat wilt u precies? Als hier voldoende over gepraat is, begint het schetsen. De interieurarchitect maakt eerst een voorlopig ontwerp, waarop u kunt reageren. Vervolgens wordt alles uitgewerkt tot een definitief ontwerp, inclusief een technische beschrijving voor de aannemer.

Als de opdrachtbevestiging is ondertekend en het Programma van Eisen is rond, breekt de ontwerpfase aan. Het ontwerptraject is doorgaans onderverdeeld in fases: het voorlopig ontwerp, het definitief ontwerp en het technisch ontwerp. Elke stap wordt afgerond met een beslissing. De opdrachtgever moet akkoord geven voordat de interieurarchitect verder gaat met de volgende ronde. Zo kan het ontwerp goed worden afgestemd op de wensen van de opdrachtgever. Omdat standaard projecten niet bestaan, geven de hieronder beschreven fases slechts een indicatie van de te nemen stappen. In de praktijk kan het ontwerptraject ook net een beetje anders worden ingedeeld. Voorlopig ontwerp Het voorlopig ontwerp (VO) wordt ook wel voorontwerp of schetsontwerp genoemd. Dit is een ontwerp op hoofdlijnen. Met plattegronden, doorsneden, maquettes of 3D-presentaties maakt de interieurarchitect zijn plannen duidelijk. Dit ontwerp is nog niet tot in detail uitgewerkt, de maten zijn nog niet tot op de centimeter uitgemeten. De opdrachtgever krijgt wel al een goed beeld van hoe het wordt. Niet alleen de ruimtelijke indeling komt aan bod, ook de ontwerpschetsen van de op maat gemaakte meubels, balies, bars en dergelijke worden gepresenteerd. Soms wordt al een voorstel gedaan voor materialen en kleuren, soms komt dit pas in de volgende fase. Het VO kan in een vroeg stadium ook dienen als discussiestuk om het pakket van eisen aan te scherpen. Op basis van het VO kan een eerste globale kostenraming worden gemaakt. Hierbij heeft een schatting aan de hoge kant de voorkeur. Gedurende het ontwerptraject komen er vaak wensen bij. Het is prettig als daar in het budget ruimte voor is.

rialen en kleuren gespecificeerd. In dit stadium wordt vaak het lichtplan, al dan niet met zelf ontworpen verlichtingsobjecten, gepresenteerd. Aan de hand van het DO kan een vrij goede inschatting worden gemaakt van de kosten van de verbouwing.

‘Van grote lijnen naar details’ Technisch ontwerp Het definitief ontwerp wordt getoetst aan de technische voorschriften van het Bouwbesluit, waarin wettelijke voorschriften staan over zaken als daglichttoetreding, ventilatie en energieprestatie. In voorbereiding op de uitvoering van het ontwerp worden het bestek en de bestektekeningen gemaakt, waarin de administratieve en technische voorwaarden nauwkeurig worden vastgelegd voor de aannemer. Op basis van deze uitvoerige ‘handleiding’ kan de aannemer offreren en aan het werk. Voor meubels en verlichting worden aparte tekeningen gemaakt.

Definitief ontwerp Als de opdrachtgever akkoord heeft gegeven op het voorlopig ontwerp, start de volgende fase: de uitwerking van de eerste schetsen tot een definitief ontwerp (DO). De besproken wijzigingen worden doorgevoerd, de meubelschetsen worden uitgewerkt en het ontwerp krijgt een definitief karakter. In het DO worden de exacte maten opgenomen, details uitgewerkt en mate2012

15

interview tekst: Klaartje Bax beeld: Doret Schulkes

‘Ineens zagen we de mogelijkheden van ons huis’

Het huis was verwaarloosd. Donker en oud. Hannie Theunissen en haar man zetten hun twijfels opzij en belden interieurarchitect Doret Schulkes. Zij maakte van hun huis een prettige, lichte woning. “Ze heeft ons echt bij de hand genomen. Zonder haar, hadden we dit nooit gedurfd.” bnı.


16

interview

“Kennissen hadden hun huis met hulp van Doret Schulkes opgeknapt. Daardoor werden wij op het idee gebracht ook een interieurarchitect in te schakelen. We hadden wel enige aarzeling, omdat we niet precies wisten wat we konden verwachten. We dachten ook dat het enorm duur zou zijn. De kennismaking met Doret Schulkes vond plaats op haar kantoor. Ze liet voorbeelden van haar werk zien en dat sprak ons erg aan. Daarna is ze bij ons thuis geweest. Ze heeft rondgekeken en foto’s gemaakt. Verder heeft ze uitgebreid met ons gepraat over wat wij fijn en belangrijk vinden. Na dat bezoek is ze met haar bevindingen aan de slag gegaan. Enkele weken later kwam ze bij ons terug met drie voorstellen. Muren uitbreken, ramen toevoegen, nieuwe keuken, wanden stucen en schilderen. Geen kleine ingrepen, maar we waren meteen enthousiast. Een extra raam daar, ja natuurlijk! Haar ideeën waren zo logisch, maar wij waren daar nooit opgekomen. Door haar schetsen zagen wij ineens de mogelijkheden van ons huis. Het betekende wel een grote verbouwing. Iets waar we anders nooit aan begonnen waren. Maar Doret had er alle vertrouwen in en daardoor kregen wij ook vertrouwen. Ze heeft ons echt bij de hand genomen. Zonder haar hadden we het niet gedurfd.

De inbreng van een interieurarchitect gaat in verschillende fases. Eerst de schets, dan de uitwerking en dan nog eventueel de begeleiding bij de bouw. We konden na iedere fase afscheid nemen van Doret, maar dat wilden we helemaal niet. Sterker nog, toen de verbouwing eenmaal klaar was, hebben we haar opnieuw gebeld. We hadden onze oude meubels teruggezet, maar die waren nodig aan vervanging toe. Doret heeft ons geadviseerd over de kleur van onze nieuwe meubels. Het is nu helemaal af. We voelen ons hier heerlijk. En de kosten van de interieurarchitect? Daar hebben we het helemaal niet meer over gehad. Het is ons iedere cent waard geweest.”

‘We konden na iedere fase afscheid nemen, maar dat wilden we helemaal niet’

We kozen een van de drie ontwerpen. Dat ging Doret verder uitwerken. Toen het definitieve plan er lag, stelde ze ons voor aan twee aannemers. Die brachten beiden een offerte uit en met een van hen gingen we in zee. De aannemer kwam in het begin heel vaak, maar later waren het steeds meer andere werklui. De schilder, de stucadoor, de elektricien. En allemaal hadden ze vragen. ‘Waar komen de stopcontacten, mevrouw?’ We hebben ze doorgestuurd naar Doret. Zij heeft het voor ons afgehandeld. Heerlijk.

2012

17

uitvoering & oplevering tekst: Willemijn de Jonge

Begeleiding van breken en bouwen Het ontwerp is af, wie gaat het uitvoeren? Een interieurarchitect kan de offertes van aannemers beoordelen en tijdens de bouw optreden als directievoerder. Ook bij de oplevering is een eindcontrole door de ontwerper zeer aan te raden.

Keuze voor een aannemer Met het opstellen van het bestek en het indienen van de bouwaanvraag wordt de overgang ingeluid van ontwerp naar uitvoering. Als er in een bouwteam wordt gewerkt, is er al van het begin af aan een aannemer bij het project betrokken die op basis van het bestek aan de gang kan. In de meer traditionele aanpak wordt nu pas een aannemer gekozen. Dat kan op basis van aanbesteding, waarbij verschillende aannemers een offerte uitbrengen. De interieurarchitect is in staat de offertes inhoudelijk te beoordelen en kan zien of de geoffreerde werkzaamheden aansluiten op het bestek. Hij kan de opdrachtgever adviseren bij de keuze voor een uitvoerder. Dat geldt overigens niet alleen voor het aannemerswerk, maar ook voor het meubelwerk. Directievoering Ook al is in het bestek precies vastgelegd hoe het ontwerp moet worden uitgevoerd, het is toch nodig dat iemand tijdens de bouw in de gaten houdt of het ook echt zo gebeurt als gepland. Omdat de interieurarchitect het ontwerp heeft gemaakt, kan hij als geen ander controleren of er niets wordt overgeslagen en of de juiste materialen worden gebruikt. Dat maakt hem de ideale directievoerder. In bouwvergaderingen met de opdrachtgever en de uitvoerders houdt hij in de gaten of het bestek wordt gevolgd en of de uitvoering op schema ligt. En hij gaat op de bouw of bij het project kijken om de kwaliteit van het ontwerp te bewaken.

aannemer lopen samen door de ruimte voor de eindinspectie. Er wordt zorgvuldig gecontroleerd of alles helemaal in orde is. De interieurarchitect weet waarop gelet moet worden, er zal hem weinig ontgaan. Een project waarbij alles bij oplevering perfect in orde is, is zeldzaam, er zijn altijd nog wel wat laatste punten om op te lossen. Bij de oplevering wordt afgesproken hoe die worden afgerond.

‘De interieurarchitect bewaakt de kwaliteit van het ontwerp’

Oplevering Als de aannemer aangeeft dat het af is, is het tijd voor de oplevering. Bij grotere projecten is er vaak eerst een vooroplevering, bij kleinere projecten volstaat één opleveringsronde. Opdrachtgever, interieurarchitect en

bnı.


18

interview tekst: Willemijn de Jonge beeld: Annemieke Slaats

Een goed gevoel vanaf het eerste gesprek

‘Goed opdrachtgeverschap is vooral een kwestie van vertrouwen’

Verzekeraar Achmea vroeg interieurarchitect Annemieke Slaats een oud kantorenterrein in Zeist te transformeren tot eigentijdse campus met bestuurs- en conferentiecentrum. Twee jaar later vroegen ze haar opnieuw voor het interieurontwerp van drie casco kantoortorens in Leiden. Projectmanager Nieuwbouw Guill Cox ziet de onderlinge samenwerking als een succesvol samenspel op basis van vertrouwen. Hoe kwam Achmea bij Annemieke Slaats terecht voor het ontwerp van de campus in Zeist?

“Annemieke werd aanbevolen door de technische adviseurs met wie we werkten. We hebben haar uitgenodigd voor een gesprek en er was meteen een klik. We hadden meteen het vertrouwen dat zij dit zou kunnen. Referenties opvragen geeft enige zekerheid, maar je moet toch vooral afgaan op je eigen gevoel. En we hadden van begin af aan het gevoel dat het goed zat.” Wat heeft Annemieke als interieurarchitect voor u gedaan?

“Je kunt beter vragen: wat heeft ze niet gedaan? Ze heeft het totale beeld bepaald, niet alleen van het interieur maar ook van het exterieur. De gevels zijn opnieuw opgebouwd, er zijn nieuwe entrees gemaakt, samen met een landschapsarchitect is de inrichting van het hele terrein omgegooid. De opdracht luidde: realiseer een campus met kantoren en vergaderruimtes die past bij de coöperatieve gedachte van Achmea. De uitstraling moest ingetogen zijn: sober maar niet somber en bovenal functioneel. Dat is goed gelukt.” Annemieke Slaats was betrokken bij het hele traject, van ontwerp tot oplevering. Was dat een bewuste keus?

“Ja, bij dergelijke grote projecten moet je iemand hebben die het overzicht houdt en overal bij betrokken is. Beide projecten gingen niet alleen om ‘aankleden’, maar om het creëren van een nieuwe werkomgeving waar nieuwe werkprocessen kunnen worden geïmple2012

menteerd. Alles hangt met elkaar samen, de interieurarchitect is de aangewezen persoon om iedere ingreep te integreren in het totaalplaatje. Daarbij was de bouwkundige achtergrond van Annemieke een groot voordeel: ze weet waar ze het over heeft en kan goed communiceren met alle technische mensen en installateurs. Ze was dan ook vaak op de bouw te vinden.” Hoe zou u haar werkwijze beschrijven?

“De kracht van een goede interieurarchitect is dat hij of zij zich verdiept in wat een organisatie nodig heeft. Annemieke praat met iedereen, absorbeert ontzettend veel informatie, verdiept zich echt in de opdrachtgever en wat hij wil. Zij kan wonderwel de vertaalslag maken van wat mensen willen – zelfs als ze dat niet exact kunnen verwoorden – naar een ontwerp. Het kan voor een opdrachtgever frustrerend zijn dat het zo lang duurt voordat ze iets te zien krijgen van dat ontwerp, maar ik ken haar inmiddels, ik weet dat het goed is waar ze uiteindelijk mee komt. Zo geven de afbeeldingen uit de eerste ontwerppresentatie voor Zeist exact weer hoe het in het echt is geworden.” Architecten zeggen vaak dat ‘goed opdrachtgeverschap’ onontbeerlijk is voor het slagen van een project. Wat verstaat u daaronder?

“Goed opdrachtgeverschap is vooral een kwestie van vertrouwen hebben in je opdrachtnemer en hem of haar de ruimte geven om zich te ontplooien. Je hebt als opdrachtgever niet altijd controle over alles, daar moet je tegen kunnen. Als je het niet vertrouwt wordt het niets.” 19

checklist

Een vinkje voor elke actie Om het bouw- of verbouwingstraject overzichtelijk te houden, is het handig de werkzaamheden, taakverdeling en planning in een vroeg stadium op te nemen in een checklist. Dit geeft houvast gedurende de verschillende stadia van het project. Op deze pagina’s staat een voorbeeld dat als basis kan dienen voor de te nemen stappen. Voor sommige projecten zal de lijst veel te uitgebreid zijn, voor andere misschien niet uitgebreid genoeg. Zie het als een ruwe richtlijn voor het traject dat u met de interieurarchitect aangaat.

• • • •

pré-advies welstand raming van kosten bijstellen schetsontwerp beoordeling en goedkeuring VO door opdrachtgever

• • • •

VO tekeningen op schaal schets perspectieven of impressies raming van kosten initieel voorstel constructies, installaties etc.

Producten

Planning

• ... weken tot afronding VO • ... dagen/weken voor goedkeuring opdrachtgever Definitief Ontwerp Diensten

• verwerken opmerkingen opdrachtgever in VO • overleg met andere disciplines (constructeur, instal-

Pré-contractuele fase

lateur, overige adviseurs)

Diensten

• kennismakingsgesprek • Programma van Eisen + verkennend onderzoek • vaststellen budget • offerte of opdrachtbevestiging + voorwaarden verstuurd/afgegeven

• opdrachtbevestiging voor akkoord getekend door opdrachtgever

• verdere uitwerking ontwerp, detaillering, materialisering etc.

• integratie constructies en/of technische componenten

• controle eisen en voorschriften • begroting • beoordeling en goedkeuring DO door opdrachtgever Producten

Producten

• visiepresentatie of bureaudocumentatie • offerte of opdrachtbevestiging Voorbereidende fase Diensten

• opmeten bestaande toestand + uitwerken • uitwerken Programma van Eisen • onderzoek naar voorschriften e.d. Producten

• tekeningen bestaande toestand • Programma van Eisen • rapporten, notities of memoranda m.b.t. uitgangs-

• tekeningen DO • presentatietekeningen • maquette • interieurvoorstel • meubileringsvoorstel • verlichtingsplan • materialenvoorstel • kleurenvoorstel • begroting

Planning

• ... weken tot afronding DO • ... dagen/weken voor goedkeuring opdrachtgever Voorbereiding uitvoering

punten, voorschriften etc.

Diensten

Planning

• ... weken tot afronding voorbereidingsfase • ... dagen/weken voor goedkeuring opdrachtgever Voorlopig Ontwerp

• verwerken opmerkingen opdrachtgever in DO • aanvraag bouwvergunning en benodigde goedkeuringen derden

• overleg gemeente, welstand etc. • technische uitwerking van het ontwerp, details, materialen etc.

Diensten

• schetsontwerp • overleg met andere disciplines (constructeur en overige adviseurs) bnı.


• overleg met andere disciplines (constructeur, installateur, overige adviseurs)

• integratie van constructies en technische compo-

nenten (verwarming, luchtbehandeling, transport20

checklist

installaties, elektrische installaties, communicatie en datavoorzieningen, verlichting, beveiliging etc.) • EPN berekening, DuBo, ventilatie, daglicht, brandpreventieplan etc. • bepalen hangen sluitwerk, sanitair, armaturen, stoffering, (los) meubilair etc. • ontwerp veiligheids- en gezondheidsplan • bestek of werkomschrijving • bestektekeningen • bestekbegroting Producten

• contractstukken voor de uitvoering (bestek en/of

werkomschrijving, bestektekeningen, definitieve kleur-, materiaal- en productstaten, algemene voorwaarden etc.) • bestekbegroting Planning

• ... weken voor voorbereiding uitvoeringsstukken • ... weken voor verkrijgen vergunningen • ... dagen/weken voor goedkeuring opdrachtgever Prijs- en contractvorming Diensten

• • • •

daarvan voor het ontwerp

• bijwonen van werk-, bouw, en/of directievergaderingen en het maken van verslagen daarvan

• overleg en coördinatie van uitvoerende partijen

• • • •

m.b.t. uitvoeringswijze, planning, onvoorziene omstandigheden, meer- en minderwerk, wijzigingen etc. houden van toezicht op de uitvoering administratieve en financiële begeleiding van de uitvoering, en het controleren van termijnrekeningen etc. het voeren van de nodige correspondentie m.b.t. de uitvoering coördinatie van partijen indien meerdere uitvoerende partijen zijn ingeschakeld Producten

• gewijzigde bestektekeningen en/of contractstukken • aanvullende werken/of detailtekeningen en gegevens ten behoeve van de uitvoering

• overzicht van wijzigingen • verslagen van werk-, bouwen/of directievergaderingen

• overleg opdrachtgever over keuze van uitvoerende • •

• beoordelen van alternatieven en de consequenties

partijen, aanbesteding, algemene voorwaarden etc. uitnodigen en inlichten uit te nodigen partijen verstrekken van aanwijzingen en aanvullende informatie beoordelen prijsaanbiedingen voeren van prijsoverleg beoordelen van alternatieven assisteren bij het opstellen van uitvoeringscontracten Producten

• overzicht van meer- en minderwerken • notities en/of verslaglegging m.b.t. uitvoeringswijzigingen, voortgang, veiligheid etc. Planning

• ... weken van start uitvoering tot oplevering Oplevering Diensten

• houden van een vooropname • controleren van de uitgevoerde werkzaamheden aan

• lijst van (mogelijke) uitvoerende partijen • uitnodiging tot inschrijving en/of het doen van of-

• •

• nota’s van inlichtingen, aanvullingen en wijzigingen • overzicht van de aanbiedingen • uitvoeringscontracten

•

ferte

Planning

•

• ... weken voor uitnodiging, onderhandeling en con-

•

Uitvoering

•

tractvorming

Diensten

• verwerken van de wijzigingen en alternatieven in bestek, tekeningen en/of contractstukken

• aanvullende werktekeningen en gegevensverstrekking ten behoeve van de uitvoering

• coördinatie van aanvraag en verkrijging van aanvullende goedkeuringen en vergunningen (sloopvergunning, goedkeuring constructies, veiligheids- en gezondheidsplan etc.) • erop toezien dat het werk wordt uitgevoerd conform de gesloten overeenkomst(en) • beoordelen van tekeningen en bescheiden van derden op esthetische aspecten 2012

de hand van de in de contractstukken vastgelegde specificaties en uitgangspunten maken van een proces-verbaal van oplevering controleren van de eindafrekening(en) van de uitvoerende partij(en) en geven van betalingsadvies toezien op het verstrekken van garantiebescheiden, revisiebescheiden, gebruiksvoorschriften, instructies etc. adviseren van de opdrachtgever m.b.t. ingebruikname etc. controleren van de in het proces-verbaal opgenomen herstelwerkzaamheden en de planning en voortgang daarvan verrichten van de nodige nazorg Producten

• vooropnamelijsten • proces-verbaal van oplevering • financieel overzicht en betalingsadvies • • • •

Planning

... uren/dagen voor de vooropname ... uren/dagen voor de oplevering ... uren/dagen voor de administratieve afwikkeling ... weken voor de onderhoudsperiode, waarin ... uren/dagen voor afwikkeling en nazorg

21

museum tekst: Merkx+Girod beeld: Roos Aldershoff

Elke zaal vertelt een ander verhaal Het Dordrechts Museum, opgericht in 1842, is een van de oudste Nederlandse musea en herbergt een van de belangrijkste schilderijencollecties van ons land. Het museumgebouw, een voormalig krankzinnigengesticht uit de 17de eeuw, onderging een volledige metamorfose. Merkx+Girod maakte het interieurontwerp.

project: Dordrechts Museum locatie: Dordrecht oppervlakte: 6.585 m 2 opgeleverd: 2010 opdrachtgever: Dordrechts Museum interieurarchitect: Merkx+Girod website: www.merkx-girod.nl

Centraal in het interieur staat de museumcollectie, die ruim vierhonderd jaar Nederlandse schilderkunst omvat. Deze wordt thematisch in clusters getoond. Uitgangspunt voor het interieur was dat het museum in staat moet zijn om in de verschillende zalen verhalen te vertellen met zijn kunstcollectie. Soms ingetogen, dan weer uitbundig en bruisend. Roodvelours De wisselexposities zijn in de nieuwbouw ondergebracht. Niet te missen is de Ary Schefferszaal waar theatrale roodvelours wandbespanning met ingestanste cirkels is toegepast. Deze zorgt voor een warme mondaine uitstraling en verwijst naar het 19e eeuwse Parijs. Op de luiken in deze verduisterde zaal worden filmfragmenten geprojecteerd.

'Veel aandacht is besteed aan publieks voorzieningen' Veel aandacht is besteed aan de publieksvoorzieningen zoals het restaurant, de museumwinkel, de lounge en de salon; een reconstructie van een 18e eeuwse stijlkamer met gerestaureerde behangsels, waar men in besloten kring kan dineren. Het multifunctionele auditorium bnı.


28

museum

is voorzien van een behang waarop uitvergrote fragmenten van de museumcollectie zijn geprint. Bijzondere materialen Merkx + Girod ziet het materiaalonderzoek als belangrijk deel van het ontwerpproces. Het bureau heeft dan ook een grote werkplaats waar het gebruik van de juiste materialen wordt onderzocht. Mocht het gewenste materiaal niet bestaan, dan worden nieuwe, eigen materialen, ontwikkeld. Ook ontwerpt het bureau voor hun projecten vaak meubels en verlichting.

‘Als het juiste materiaal niet bestaat, wordt nieuw materiaal ontwikkeld’ 2012

Voor het Dordrechts Museum werd een reeks bijzondere ‘Jewelboxes’ ontworpen, voor de presentatie van lichtgevoelige tekeningen, prenten en kleine voorwerpen. Deze hedendaagse kabinetkasten zijn voorzien van decoraties en graveringen die verwijzen naar relevante collectiestukken. Ook de meubels en inrichtingelementen van het restaurant en van de museumwinkel zijn speciaal ontworpen. Een bijzonder detail is het grijs-met-zilversjabloon in de entreehal. Het patroon is afgeleid van de driehoekige vormen op het schilderij 'Het gezicht op Dordrecht' van Adam Willaerts: de daken, de golven en de zeilen. Onopvallend op het eerste gezicht, zijn de sponsordragers en grafische uitingen, die hierin opgenomen zijn. 29

woonhuis tekst en beeld: Paul Seuntjens

project: verbouwing jaren ’70 bungalow locatie: het Gooi oppervlakte: 300 m 2 oplevering: april 2010 opdrachtgever: particulier interieurarchitect: paul seuntjens architectuur bni bna website: www.paulseuntjens.nl

Tweede leven voor jaren ’70 bungalow Een jong gezin uit het Gooi zag de potentie van een gedateerde bungalow en riep de hulp in van Paul Seuntjens voor een ingrijpende verbouwing

Jarenlang was er niets gedaan aan de typische jaren ’70 bungalow. Het huis was enorm gedateerd en in de jaren ’80 was er een tweede zelfstandige woning tegenaan gebouwd. De opdrachtgevers zagen dat er mogelijkheden waren om de twee woningen om te toveren tot een comfortabel familiehuis. Maar ze realiseerden zich dat ze daarbij het advies van een interieurarchitect nodig hadden. Open en licht Op internet vonden zij Paul Seuntjens en het werk op zijn website kwam overeen met hun smaak. Bovendien klikte het tijdens de eerste kennismaking. “Paul heeft toen in samenwerking met Yolande Schuur een schetsplan met een aantal nieuwe indelingen voor het huis gemaakt. Daar zaten meerdere ontwerpen bij die ons aanspraken. Daarvan hebben we er uiteindelijk één gekozen die helemaal aansluit bij hoe wij graag willen wonen”, vertelt de opdrachtgeefster. “Het huis is veel opener en lichter geworden. Deuropeningen zijn verplaatst en op sommige plekken zijn grotere ramen gemaakt. Dat soort dingen hadden wij nooit zelf kunnen bedenken.” Leefkeuken met open haard Direct bij binnenkomst valt het doorzicht op naar de tuin, door de grote openslaande deuren en het nieuwe hoge raam. Alle leefruimtes lopen in elkaar over en zijn afwisselend tuin- of straatgericht.

bnı.


30

woonhuis

'Dit hadden wij zelf nooit kunnen bedenken'

Door te spelen met de hoogte van de plafonds is iedere ruimte toch afgekaderd. Zo is het plafond boven de zithoek verwijderd, waardoor deze veel ruimtelijker is geworden. De grote leefkeuken met kookeiland en tweede open haard is vanaf hier bereikbaar via een schuifdeur die in de muur wegvalt. Extra licht valt binnen door een groot dakraam. De slaap- en badkamers zijn op de originele plaats gehouden. In het souterrain is een praktische wasruimte ingericht. De was valt via wasstortkokers direct in de wasmand. De voormalige dubbele garage is nu een grote speelruimte voor de kinderen. 2012

Esthetische kwaliteit Paul Seuntjens was betrokken bij het uitwerken van alle details en het selecteren van de aannemer. Paul Seuntjens: “Ik doe de bouwbegeleiding graag zelf, zodat ik zeker weet dat de aannemer het werk uitvoert volgens het ontwerp. In dit geval hebben de opdrachtgevers het zelf gedaan en dat is heel goed gegaan. Ik ben wel betrokken gebleven bij het bewaken van de esthetische kwaliteit. Het was erg leuk om het eindresultaat te zien en het allerbelangrijkst: ze wonen er met heel veel plezier.”

31

informatiecentrum tekst: Willemijn de Jonge beeld: VASD interieur & architectuur

Weer toekomst voor tabak

Een monumentale houten tabaksschuur in Amerongen is van instorting gered door er een nieuwe bestemming aan te geven. Sinds kort is de gerestaureerde schuur weer open voor publiek als informatiecentrum van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en Het Utrechts Landschap. VASD ontwierp een oplossing waarbij nieuwbouw en monument elkaar versterken.

Vijftig jaar geleden hing deze schuur nog boordevol tabaksbladeren. Nu kun je er tentoonstellingen bekijken, informatie over de omgeving krijgen, koffie drinken en een wandeling beginnen. In de nok hangen ook weer wat bladeren te drogen, want het is en blijft een tabaksschuur. In opdracht van Stichting Het Utrechts Landschap maakte VASD interieur & architectuur een bnı.


ontwerp voor een eigentijds bezoekerscentrum. De uitdaging lag in het ontwerpen van een nieuwe functie in een beschermd rijksmonument, zonder het contact met de geschiedenis te verliezen. De oplossing werd gevonden in een rechthoekige, transparante doos die tussen de spanten van de oude schuur is geschoven.

32

informatiecentrum

project: informatiecentrum in monumentale tabaksschuur locatie: Amerongen opgeleverd: 2011 opdrachtgever: Stichting Het Utrechts Landschap interieurarchitect: VASD interieur en architectuur website: www.vasd.nl

‘Het daglicht dat tussen de dakpannen doorsijpelt is betoverend’

Oud en nieuw Hoe maak je een aantrekkelijk bezoekerscentrum in een donkere, tochtige schuur waar je geen ramen in mag maken? Terwijl de enorme houten schuur zorgvuldig gerestaureerd werd onder supervisie van Wim Wijsman, bouwmeester van het Utrechts Landschap, bogen Anne van Abkoude en Branko Vlamings zich over de vormgeving van de nieuwe functie. Met het inpassen van een transparante doos van 125 m2, is binnenin een nieuwe wereld gecreëerd die de sfeer van de oude wereld versterkt. Het witte stucwerk – de plek voor informatie, foto’s en kunst – wordt afgewisseld met enorme ramen op onverwachte plaatsen. Deze bieden van binnenuit goed zicht op de rustieke houten omhulling. Door de nok van onderaf aan te lichten, is te zien hoe de schuur in elkaar zit. Ondertussen heeft het daglicht dat tussen de dakpannen doorsijpelt een betoverend effect op de ruimte. In de looproute tussen de oorspronkelijke buitenkant en het toegevoegde volume is de overgang tussen en oud en nieuw tastbaar gemaakt. Entree als uithangbord Aan de buitenzijde is slechts één ingreep zichtbaar, die meteen een signaalfunctie heeft: dit is meer dan een tabaksschuur. In de originele deuropening is een nieuwe, steenrode doorgang gemaakt die de entree naar het bezoekerscentrum markeert. De twee grote taatsdeuren, die zich met een hoek van 90 graden om de entree heen vouwen, kunnen volledig naar binnen worden geklapt. Hiermee wordt extra daglicht toegelaten en ontstaat tegelijkertijd een opvallend ‘uithangbord’ voor voorbijgangers. Met de opening van het centrum is het derde ontwerp voor het Utrechts Landschap gerealiseerd. Eerder ontwierp VASD al bezoekerscentra in een stilgevallen molen aan de Vecht en in een oude steenfabriek in natuurgebied De Blauwe Kamer. 2012

Wim Wijsman Opdrachtgever

“Vroeger was ik als landschapsarchitect zelf opdrachtnemer; als hoofd gebouwen van het Utrechts Landschap is mijn rol verschoven naar die van opdrachtgever. Omdat ik beide kanten ken, realiseer ik me des te beter hoe belangrijk het is om je programma van eisen goed te formuleren. Het Utrechts Landschap heeft verschillende tabaksschuren die tot nu toe altijd een agrarische bestemming hadden. We hebben VASD gevraagd een nieuwe bestemming vorm te geven, maar tegelijkertijd het rijksmonument te respecteren. Bij dit ontwerp viel alles op zijn plek. De verrassing zat hem in de eenvoud. Het monument is meer dan gerespecteerd: het wordt zelfs extra belicht door het vele glas. Het bezoekerscentrum in de schuur voegt daar een mooie architectonische knipoog aan toe. Concept, vorm en materialisatie tillen dit centrum naar een hoger plan. We zijn heel erg blij met het resultaat.”

33

kantoor tekst en beeld: Ex Interiors

Duurzaam en inspirerend

Op en top duurzaam en daarnaast gebruiksvriendelijk en inspirerend voor de medewerkers. De lat voor het nieuwe hoofdkantoor van het TNT Centre in Hoofddorp lag hoog. Een uitdagende opdracht voor Ex Interiors dat het interieur ontwierp.

Deze opdracht was voor Ex Interiors het begin van een intensieve zoektocht naar innovatieve materialen die voldeden aan de strengste duurzaamheideisen. Zo moesten alle toegepaste materialen binnen 500 mijl van Hoofddorp gewonnen en gefabriceerd worden. Niet makkelijk. Het dwong het bureau om anders in het ontwerpproces te gaan staan. “We zochten steeds de balans tussen ‘milieuscore’ en ‘uitstraling’. Juist dat constante spanningsveld bleek dé stimulans om tot innovaties te komen”, vertelt interieurarchitect Odette Ex. “Door grondig materiaalonderzoek en veel experimenten zijn we erin geslaagd bestaande materialen, waarbij slechts enkele voldeden aan alle eisen, op een nieuwe manier toe te passen.” bnı.


project: TNT Centre locatie: Hoofddorp oppervlakte: 17.300 m 2 oplevering: februari 2011 opdrachtgever: Triodos-OVG Green Offices, Rotterdam/Zeist Architectenbureau Paul de Ruiter, Amsterdam interieurontwerp: Ex Interiors, Nieuwegein

34

kantoor

‘Deze opdracht was een grote zoektocht naar innovatieve materialen’ TNT wil CO2-emissievrije kantoren met een energielabel A++, een Greencalc score van meer dan duizend punten en een 'Platinum' score in de LEED-certificering. Voor het TNT Centre in Hoofddorp betekent dit een energiebesparing van zo'n 60%. De duurzame gebouwen produceren waar mogelijk zelfs meer groene energie dan zij gebruiken.

Voor mensen TNT Centre is meer dan een duurzaam gebouw alleen. “De opdrachtgever wilde een representatief gebouw waarin de werknemers zich prettig voelen. Een gebouw waarin de mens centraal staat”, zegt Ex. “Dat komt zowel in het ontwerp van architect Paul de Ruiter als in ons interieurontwerp tot uiting.” Het TNT Centre is een transparant en inspirerend gebouw. Het atrium neemt daarin een centrale plaats in. Het multifunctionele gebruik van het atrium maakt dit gebied tot het kloppend hart. Hier ontmoeten medewerkers elkaar en ontvangen ze klanten. Er is een koffiecorner gerealiseerd, net als verschillende gelegenheden voor overleg. Van open tot gesloten, formeel en informeel, van grote tot kleine gebieden. Kortom: een mix van ontmoeten, werken en mobiliteit. Iedereen kan hier aanschuiven en werken. Bovendien doet het dienst als restaurant. Flexplekken De imposante trap die de begane grond met de terrassen op de verdiepingen verbindt, nodigt uit tot beweging. “In plaats van de lift te pakken, beklim je nu de trap”, zegt Odette Ex. Op de vijf bovenliggende verdiepingen zijn werkplekken en zit de Raad van Bestuur. Binnen het flexibele werkconcept staat de indeling per bureau niet langer vast. Afdelingen krijgen gebieden toegewezen. Dit maakt groei en krimp van afdelingen mogelijk zonder dat er verbouwingen noodzakelijk zijn. Het overstappen op flexwerkplekken door heel het gebouw reduceerde het benodigde oppervlak voor de werkplekken met 30 procent. Ook dit aspect draagt nadrukkelijk bij aan de duurzaamheid van het gebouw. Eigen stijl Ondanks het volume en de openheid van het ontwerp heeft het interieur een rustige, verstilde atmosfeer. “De kracht van het interieur schuilt in de bedrieglijke eenvoud ervan”, zegt Ex. “Een sober palet van grijs-, wit- en beige tinten. Daarnaast de herhaalde, innovatieve toepassing van basale materialen, geven het interieur een heel eigen stijl die TNT’s duurzame ambities weergeeft.” 2012

35

ziekenhuis tekst en beeld: OPERA Amsterdam

Ziekenh uis voor kinderen Het Emma Kinderziekenhuis AMC wil ernstig zieke kinderen optimaal behandelen in een omgeving waarin ze zo normaal mogelijk leven. Met dat uitgangspunt wordt sinds 2008 hard gewerkt aan een grootscheepse verbouwing van het ziekenhuis. Samen met de architecten van OD205 is OPERA Amsterdam verantwoordelijk voor het interieur.

Het Emma Kinderziekenhuis (EKZ) is gevestigd op de achtste en een deel van de zevende verdieping van het AMC Amsterdam. Bij elkaar zo’n 9000 vierkante meter. Een verbouwing terwijl het ziekenhuis vol in bedrijf is, is een ingrijpende operatie. Metamorfose Maar het is noodzakelijk, want het EKZ moet met de tijd mee. Als opdrachtgever heeft het ziekenhuis een uitgebreide visie op de vernieuwingen. Deze visie is verwoord in het programma ‘De Metamorfose’. Daarin staat onder meer dat kinderen zoveel mogelijk activiteiten moeten kunnen ontplooien. Het kinderziekenhuis moet optimaal ingericht worden voor opgroeiende kinderen. Naast de wens om te moderniseren en te vergroten, is er dus een belangrijke inhoudelijke gedachte die vorm moet krijgen in de verbouwing van het ziekenhuis. OPERA Amsterdam ging met deze opdracht aan de slag en ontwierp een integraal concept voor het project. Van baby tot puber In het EKZ worden kinderen in alle leeftijdscategorieën verzorgd: baby’s, jong-adolescenten en alle leeftijden daartussen. Voor al die groepen zijn andere omgevingen en eigen functies wenselijk, terwijl het ziekenhuis ook een samenhangende ruimte moet zijn. OPERA Amsterdam definieerde drie zones van intimiteit: de meest private zone rond het kind, die van het kind en zijn directe omgeving, en die van het kind ten opzichte van de buitenwereld. Het ontwerp moest onderscheid aanbrengen tussen die verschillende zones. bnı.


‘Van baby’s tot adolescenten; iedere groep heeft eigen wensen’

Hoofdstraat Een belangrijke rol is weggelegd voor ‘de parade’, de centrale gang die als een stadsstraat door het ziekenhuis loopt. Bijzondere ‘publieke’ functies als de school, de bioscoop en de lounge zijn aan deze hoofdstraat te vinden. Zo’n straat leidt naar verschillende openbare plekken in de stad, maar via zijstraten ook naar de woning en uiteindelijk de slaapkamer van het kind. Parallel aan de hoofdstraat kregen de patiëntenkamers een plaats. Met behulp van een flexibel basisontwerp kreeg elke afdeling zijn eigen karakter en uitwerking. Op die manier wordt niet alleen recht gedaan aan de specifieke eisen van elke afdeling, maar is er ook aan de hoofdstraat steeds sprake van een eigen huis voor elke leeftijdsgroep. 36

ziekenhuis

De ziekenhuisgang is niet langer het anonieme aanloopje naar een reeks kamers, maar vormt daadwerkelijk een straat. Iedereen heeft een eigen adres, met een digitaal paneel als naambordje en het ‘huisnummer’ in de vloer. De metafoor van het grote interieur als kleine stad krijgt zo gestalte. Toolkit Die beeldspraak heeft OPERAAmsterdam als samenhangend principe in het totale ontwerp toegepast. De ontwerpers hebben bovendien, door een uitgekiend kleurschema dat per afdeling net iets verandert, de mogelijkheid van variatie gecreëerd. Speciaal voor het interieurontwerp zijn illustraties gemaakt door internationale tekenaars. Unieke en persoonlijke invullingen die heel goed passen in het totale ontwerp doordat ze voldoen aan de door OPERA opgestelde richtlijnen van kleur, thema en vorm. Ook de bewegwijzering is door de interieurarchitect vanuit dezelfde simpele ‘toolkit’ ontwikkeld.

project: Emma Kinderziekenhuis locatie: Amsterdam oppervlakte: 9000 m 2 oplevering: sinds 2010 in fases architect: OD205 interieurarchitect: OPERA Amsterdam website: www.opera-amsterdam.nl

Prikkels De essentie van het interieurontwerp ligt in een subtiele balans tussen prikkelarme ruimtes waarin het kind zich kan terugtrekken en zones (een lounge, een bioscoop etc.) waar ruimschoots prikkels zijn die het verblijf in het ziekenhuis verbinden met het leven buiten. 2012

37

showroom tekst: Floor Duijndam beeld: Filip Dujarding

Showroom voor bakstenen

project: Showroom Aberson locatie: Breda oppervlakte: 3.662 m² opgeleverd: 2010 opdrachtgever: Aberson interieurarchitect: Oomen Architecten website: www.oomenarchitecten.nl

bnı.


Bakstenen en dakpannen lijken moeilijk samen te gaan met een puur en minimalistisch interieur. Toch blijken deze oeroude bouwmaterialen in een dergelijke omgeving goed ten toon te stellen. Oomen Architecten ontwierp een showroom voor bakstenenspecialist Aberson in Breda. 38

showroom Gregor van Kleef, Aberson Opdrachtgever

“Door de fusie van steenspecialisten Gelsing Oosterhout en Aberson BV kreeg ik in oktober 2008 de opdracht om een nieuwe ruimte te zoeken met de mogelijkheid om de esthetische ruwe bouwmaterialen gevelstenen en dakpannen ruim en overzichtelijk te presenteren. Toen deze ruimte aan de Oude Leijstraat in Breda gevonden was, heb ik Ernst Havermans van Oomen Architecten benaderd om gezamenlijk aan een plan voor de inrichting te werken. Ernst is zowel architect als interieurarchitect. Dit is belangrijk omdat hier een typisch buitenproduct binnen wordt gepresenteerd, waarbij we ernaar streven deze producten op natuurgetrouwe wijzen te tonen. Een tweede aspect is de flexibiliteit. Vanwege de constant veranderende markt op het gebied van gevel- en dakproducten is het belangrijk dat de inrichting van deze showroom de mogelijkheid biedt om aanpassingen en uitbreidingen relatief eenvoudig en snel te kunnen realiseren. Wij zijn hier samen met Oomen Architecten naar grote tevredenheid in geslaagd. Het eindresultaat is een moderne showroom met een fraaie uitstraling en een zeer uitgebreid en overzichtelijk assortiment aan gevelstenen, dakpannen, straatbakstenen en gevelbekleding.”

Samen met de opdrachtgever bekeek Oomen Architecten opstellingsmethoden waarin de producten goed tot hun recht komen. De eerste schets bestond uit een opstelling van grote tafels, waarop de producten getoond konden worden. Met ruim 1700 sorteringen baksteen was dit idee echter niet haalbaar.

‘Klanten kunnen de dakpannen beter beoordelen door de goede lichtval’ Aberson is gevestigd in een twee verdiepingen hoog gebouw in Breda met een bruto vloeroppervlak van 3662 vierkante meter. Dit gebouw werd ontworpen door Van den Hout & Kolen architecten. Aberson schakelde Oomen Architecten in om een showroom te creëren waarin klanten geïnspireerd raken en een goede keuze kunnen maken tussen de verschillende producten van de bakstenenspecialist. Hout en staal Van het begin af aan stond de beoordeling en beleving van de kleur en textuur van bakstenen centraal. De te ontwerpen omgeving moest daarom rust uitstralen en zoveel mogelijk daglicht toelaten. 2012

Gekozen werd voor kasten van onbehandeld vurenhout met verzinkte trekladen. In deze kasten zijn ook de 350 sorteringen dakpannen van Aberson te vinden. Het onbehandelde ruwe vurenhout en het verzinkte staal zijn zodanig neutraal dat de verschillende kleurtinten van de bakstenen en dakpannen goed tot hun recht komen. Door op fabrikant te sorteren, ontstaan gemêleerde kleurvlakken in de kasten. Een bijna schilderachtig tafereel, gemaakt van stenen en dakpannen. Licht en kleur Over daglicht werd uitgebreid gesproken. De keuze voor een lichtgrijze gietvloer is duidelijk: het haalt het natuurlijke licht verder naar binnen. Samen met de vrije hoogte boven de kasten wordt hierdoor de hoeveelheid benodigde kunstverlichting beperkt. Dit komt de lichtval ten goede, waardoor een betere beoordeling van de producten door klanten mogelijk is. Ook zijn de kasten in de meest optimale richting gedraaid, zodat het invallende licht minder geblokkeerd wordt. Architecten kunnen in de showroom grondig onderzoeken welke bakstenen ze willen toepassen. Bewust heeft Aberson een architect met affiniteit voor baksteen ingeschakeld. Oomen Architecten kan zich goed verplaatsen in de rol die een bezoekend architect als klant hier heeft. Het ontwerp ademt licht, lucht en ruimte en biedt respectvol plaats aan de meest robuuste bouwmaterialen die Nederland al eeuwen gebruikt. 39

restaurant tekst: Annemarie Staaks (Bureau Stof) beeld: Henny van Roomen Fotografie

Supermarkt en restaurant in één

Loek Zeelen Eigenaar Die 2 Brüder von Venlo

“Ons restaurant was aan een restyling toe. Wij wilden een enthousiaste ontwerper die weet wat hier speelt. Peter Kerkhoff is een jonge, ondernemende interieurarchitect uit de wijk. Zijn kantoor zit letterlijk om de hoek. Via het netwerk van jonge creatieve ondernemers kwam hij bij ons aan tafel. Aan de hand van een vrijblijvende presentatie zagen wij dat hij aan onze voorwaarden voldeed. De samenwerking is ons goed bevallen en het resultaat mag er wezen. Het is overzichtelijker geworden, makkelijker in onderhoud. De uitstraling, met de gekozen kleurstelling en het materiaalgebruik, is modern en sfeervol.”

De 2 Brüder von Venlo is een fenomeen. De grote zelfstandige supermarkt knapte onlangs het bijbehorende restaurant op. Met enkele doeltreffende ingrepen veranderde Peter Kerkhoff InterieurArchitectuur de kostbare vierkante meters van het oude restaurant in een effectief en efficiënt horecagedeelte met een eerlijke uitstraling en dito concept. bnı.


40

restaurant

Het is druk bij de 2 Brüder von Venlo. De uitgebreide supermarkt in hartje Venlo is al jaren een begrip voor Venlonaren en een trekpleister voor duizenden Duitsers uit het Ruhrgebied. Het restaurant op de eerste verdieping begint vol te lopen. De boodschappen zijn binnen, tijd voor een kopje koffie, een broodje of een schnitzel. Afgelopen jaar ontwikkelde Peter Kerkhoff InterieurArchitectuur een nieuw concept voor het horecagedeelte. Het management wilde meer openheid en een betere routing. Daarnaast boog Kerkhoff zich over de vraag: hoe kan het restaurant een geïntegreerd en winstgevend deel van het winkelconcept worden? Met één i ngreep – het omdraaien van de bar en de keuken – verdwenen de logistieke knelpunten en ontstond er meer ruimte om licht en openheid te creëren.

‘Het omdraaien van de bar en de keuken was dé oplossing’ Open en eerlijk Wie voorheen met de roltrap boven kwam, keek tegen de vieze vaat en een drukke bar aan. Nu krijgen bezoekers een blik in de keuken, waar ze zien dat er met verse producten uit eigen winkel wordt gekookt. De uitstraling van het restaurant is no-nonsense en huiselijk. De akoestische spuitplafonds en de laaghangende lampen boven de tafeltjes geven rust en privacy. De investering in houten meubilair onderstreept de eerlijkheid en de 2012

eenvoud waar het vijftig jaar oude bedrijf om bekend staat. De industriële elementen en de keuze voor lichte en frisse kleuren geven het interieur een eigentijdse draai. Financieel interessant De keuzes in het interieurontwerp hebben niet alleen gevolgen voor het uiterlijk, maar ook voor de manier van werken. Naast ‘het eten uit eigen winkel’ vormen de zelf ontworpen kruidenierskasten een link met de supermarkt beneden. Het restaurant fungeert als voorraadkast van de keuken en in de kasten staan luxe producten uit de winkel die klanten kunnen kopen. Koffie die wordt geserveerd kan meteen worden meegenomen en ook het peper- en zoutstel op tafel is te koop. Een verkoopsucces zijn bijvoorbeeld de keramische puntzakjes waar friet in wordt geserveerd. De dure vierkante meters van het restaurant, worden financieel interessant door efficiënter met personeel en voorraad om te gaan. Zo kunnen voorbereidingen, die wegens ruimtegebrek eerst elders plaatsvonden, nu gewoon in de keuken plaatsvinden, waardoor er minder personeel nodig is. Kortom, zowel voor als achter de schermen is de logistiek en de transparantie verbeterd. project: Restaurant Die 2 Brüder von Venlo locatie: Venlo oppervlakte: 312 m 2, verdeeld over 2 verdiepingen opgeleverd: 2011 opdrachtgever: Die 2 Brüder von Venlo interieurarchitect: Peter Kerkhoff InterieurArchitectuur website: www.peterkerkhoff.nl

41

school tekst: Beleke Bagchus beeld: Marsel Loermans

Inspirerende plek om te leren project: Move Your Skills in ROC Leiden locatie: Leiden opgeleverd: oktober 2011 opdrachtgever: Rabobank interieurarchitect: Ontwerpwerk website: www.ontwerpwerk.com

De banken bestaan uit identieke blokken

Opvallende typografie en illustraties op de gevel

De Rabobank en het ROC bieden met Move Your Skills studenten een platform en de ruimte om projecten te ontwikkelen, waarin ze kennis maken met het leven na school. Ze krijgen daarbij hulp van experts uit het bedrijfsleven. In het nieuwe ROC Leiden heeft Move Your Skills een prominente plek. Ontwerpwerk heeft het concept mede ontwikkeld, de huisstijl vormgegeven en het interieur ontworpen.

Samenwerken aan de toekomst De Rabobank heeft samenwerken hoog in het vaandel staan. De bank initieert en ondersteunt daarom vernieuwende en duurzame samenwerkingsverbanden. Maar hoe maak je van een abstract idee een aansprekende leerwerkomgeving? Al in een vroeg stadium zijn Guus Boudestein en Koen Vorst van Ontwerpwerk door de Rabobank en het ROC gevraagd om mee te denken over de plannen. Binnen Move Your Skills is gekozen voor verschillende experiences, die aansluiten bij de leerwegen in het ROC: My Town, Hot Shop, Career, Finance, Lounge en Media.

bnı.


50

De Media Unit staat op een sokkel middenin de ruimte

school

Hoge kasten en akoestische panelen verdelen de ruimte

Inspirerende leeromgeving Door opvallende typografie en illustraties aan de buitenzijde van het gebouw valt de Move Your Skills ruimte op in de verder nogal donkere gevel. Hier is iets aan de hand! Ook binnen voeren heldere kleuren de boventoon. Centraal in de ruimte staat de media-unit. In deze studio kunnen leerlingen oefenen met interviewtechnieken en geluidsopnames. Behalve deze unit, de keuken en het sanitair, is al het andere meubilair verplaatsbaar. Zo’n flexibele inrichting past bij het dynamische concept van Move Your Skills. De panelen aan het plafond verbeteren de akoestiek en zorgen voor een optische verdeling van de ruimte. Samen met de grote lampen breken ze ook de hoogte, zonder dat het open karakter verloren gaat. Opvallend zijn de drie grote kastenwanden met monitoren en deuren, die als whiteboard kunnen dienen. Ze staan op wielen en kunnen dus verplaatst worden. De Hot Shop is bedoeld om retailvaardigheden te ontwikkelen. Hier zijn de vitrinekasten afsluitbaar met glazen wanden. De groene banken in het loungegebied bestaan uit identieke blokken, die op verschillende manieren naast elkaar geplaatst zijn. Zo zit Move Your Skills vol mogelijkheden om studenten een inspirerende leeromgeving te bieden.

2012

Gezamelijke productie Tijdens het hele proces van idee tot uitvoering is er veel en regelmatig overleg geweest tussen opdrachtgever Rabobank en de interieurarchitecten van Ontwerpwerk. Hierdoor is Move Your Skills echt een gezamenlijke productie geworden. De Rabobank is dan ook zeer te spreken over het eindresultaat.

‘Interieurarchitect maakt van een abstract idee een aansprekende leeromgeving’

51

hotel tekst: Rutger van Oldenbeek beeld: Herman de Winter, Mint Hotel

Hotel met ‘female touch’ project: Mint Hotel locatie: Oosterdokseiland, Amsterdam oppervlakte: 29.700 m 2 opgeleverd: 2011 opdrachtgever: MAB Ontwikkeling Oosterdokseiland Amsterdam voor Mint Hotels, Londen architect: Bennetts Associates interieurarchitect: M+R interior architecture website: www.mplusr.nl

‘Transparante gordijnen verdelen het restaurant in baaitjes’

Op het Amsterdamse Oosterdokseiland opende in mei 2011 het Mint Hotel. Het gebouw wordt gekenmerkt door scherpe hoeken en diepe inkepingen. De gevel met aluminium luiken en antracietkleurige bakstenen refereert aan traditionele Nederlandse architectuur. “Een scherp en streng gebouw”, stelt Hans Maréchal van M+R interior architecture, die het interieur daarom met zachte en ronde vormen een ‘female touch’ heeft gegeven.

bnı.


52

hotel

Het Mint Hotel in Amsterdam is de achtste vestiging van de Mint Group en de eerste op het Europese vasteland. Het elf verdiepingen tellende hotel werd ontworpen door Bennetts Associates en is het grootste hotel in de Amsterdamse binnenstad. M+R interior architecture won de opdracht voor het interieurontwerp na een bureaucompetitie. De begane grond van het Mint Hotel telt drie horecaruimtes, alledrie ontworpen door M+R. De eerste na de entree is de Lobby Bar, waar gasten kunnen kiezen uit zitjes met fauteuils (in paars en lime-groen) of tafels en stoelen. De vaste bank met hoge rugleuning staat in andere kleurstellingen ook in het City Café en de daarachter gelegen East Dock Lounge. De banken hebben een zitting in een effen stof en een rugleuning met een streep. Een combinatie die ook is gebruikt voor de losse banken die overal in de horecaruimtes staan. Aanmeren Het City Café, eigenlijk een restaurant, is een langgerekte ruimte. “Geen beschermende omgeving”, stelt Maréchal, die door middel van semitransparante gordijnen het restaurant in kleine ‘baaitjes’ verdeelde, “waar gasten kunnen aanmeren.” Voor meer intimiteit is er ook een aantal nissen waar gasten enigszins teruggetrokken kunnen dineren. Op de vloer ligt, net als in de andere horecaruimtes, een parket van gerookt eiken naast een dubbelgebakken grijze Italiaanse tegel. De East Dock Lounge heeft een eigen ingang, onder de karakteristieke scherpe punt van het gebouw, direct naast het Centraal Station. In deze entree maakte M+R een wand met kris kras geplaatste armaturen. Sensationeel uitzicht Het interieur van de Sky Lounge op de elfde verdieping bevat veel dezelfde interieurelementen als de horeca beneden: het barmeubel, de vloer, en de hoge en lage zitjes, hier in een rode kleurstelling. De verdieping is extra hoog en heeft vensters van vloer tot plafond, zodat optimaal van het sensationele uitzicht op de Amsterdamse binnenstad en het IJ kan worden genoten.

De gastenkamers hebben een standaard Mint-interieur; een aangename combinatie van licht hout en een blauwe vloerbedekking. De suites hebben, net als veel kamers, hetzelfde prachtige uitzicht als de Sky Lounge. De kamers vormen dan ook een contrast met de nogal sobere gangen. “Een bewuste keuze van de opdrachtgever”, weet Maréchal, “de investering ging volledig naar de kwaliteit van de kamers.” Pareltjes Het Mint Hotel is het eerste hotel van M+R. Hoewel Maréchal tevreden is over de kwaliteit, had hij er meer uit willen halen. “De opdrachtgever wilde een bureau dat het hotel op een hoger plan zou brengen. Maar door de crisis moest er veel wijken en is het design veel soberder geworden.” “Vergelijk het maar met een kerstboom die mooier wordt door er behoedzaam allerlei ‘pareltjes’ in te hangen. De boom is wel wat pareltjes kwijt, maar er zijn er nog genoeg over. De opdrachtgever kan tevreden zijn.”

2012

53

centrum voor jeugd en gezin tekst: Jacobine van Beurden beeld: Beeldzaak, Den Haag

Passen en meten om alle wensen te vervullen

Gemeente Huizen opende in 2010 het eerste Centrum voor Jeugd en Gezin in ’t Gooi. CJG Holleblok kreeg hiermee direct een voorbeeldfunctie voor de hele regio. De beschikbare ruimte in de voormalige basisschool was beperkt. Bureau Jacobine van Beurden ontwikkelde een slim inrichtingsconcept.

bnı.


54

centrum voor jeugd en gezin

Iedere gemeente moet een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) hebben, een inlooppunt waar ouders en kinderen terecht kunnen met vragen over gezondheid, opgroeien en opvoeden. De realisatie hiervan is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. Het centrum is voor advies en overleg, voor informatie en ontmoeten, voor cursussen, voor alles dat goede opvoeding en gezond opgroeien kan stimuleren. Dus dient het er laagdrempelig en gezellig te zijn. Een bezoekerscentrum waar je ook kunt binnenlopen voor een vertrouwelijk gesprek. Herkenbaarheid Hoe geef je een dergelijk centrum een herkenbare uitstraling? Het lastige is dat de grafische huisstijl weliswaar voor het hele land gelijk is, met heldere kleuren en eenvoudige vormen, maar voor het interieur geen afspraken zijn. De inrichting ervan mag iedere gemeente zelf invullen. Om de gewenste herkenbaarheid ook bij de inrichting te verkrijgen, heeft Jacobine van Beurden de kleuren van het logo in het interieur verwerkt. Daarnaast heeft ze de eenvoudige vormen en heldere lijnen uit de grafische vormgeving doorgezet. Beelden uit de huisstijl zijn als interieurdecoratie toegepast. Op deze wijze vormen interieur en huisstijl één geheel. Veel eisen Het wensenlijstje voor CJG Hollebok was lang en de beschikbare ruimte slechts 7 x 5 meter. De opdrachtgever had wensen als: een volwaardige werkplek, een rustige internetplek voor bezoekers, een koffiebuffet voor inloopochtenden, een loungebank voor pubers, een tafel voor individuele gesprekken, een overlegtafel voor zes personen, een speelplekje voor de kleintjes, een cursusruimte voor twintig personen, veel kastruimte, veel folderruimte én de eis het volledige interieur te kunnen verhuizen over drie jaar. Jacobine van Beurden heeft het voor elkaar gekregen om aan alle wensen tegemoet te komen. Alleen de cursusruimte is elders ondergebracht. Meubelmaatwerk Door het introduceren van een middenmeubel waarin een bureau, een bank en een tafel is ondergebracht, is het probleem opgelost. De tafel is voor zes personen, maar heeft een scheidingselement dat al dan niet inge-

‘De interieurarchitect heeft uitgebreid overlegd met de gebruikers’ zet kan worden. Rondom het middenmeubel loopt een enorme kastenwand met buffet, kinderspeelhoek, internetplek, poefjes, materiaal, folders en prikborden. Het geheel is volledig meubelmaatwerk en ontworpen als een soort bouwpakket: bij verhuizing kan alles uit elkaar en weer in elkaar, eventueel in een andere volgorde. Om een warme sfeer te creëren is er bamboe voor de basis gebruikt dat mooi contrasteert met de heldere kleuren uit het logo: paars, cyclaam en azuur. Jongerenraad Bij de ontwerpfase heeft Jacobine van Beurden uitgebreid overlegd met de toekomstige gebruikers van de ruimte. Zo sprak ze meerdere malen met jongeren om te onderzoeken wat zij als potentiële gebruiker voor ogen hadden bij de inrichting. Wellicht iets geks? Nee, een grote houten tafel met een lamp erboven sprak hen het meeste aan.

project: Centrum voor Jeugd en Gezin Holleblok locatie: Huizen oppervlakte: 35 m 2 opgeleverd: 2010 opdrachtgever: Gemeente Huizen interieurarchitect: Bureau Jacobine van Beurden bni website: www.jacobinevanbeurden.nl

2012

55

skybox tekst en beeld: Jeroen de Nijs

Sexy skybox Ook zonder spelers op het veld is een bezoek aan een skybox een bijzondere beleving. Het is de mooiste plek in het stadion met het beste zicht op de groene grasmat. Jeroen de Nijs ontwierp het interieur van een skybox in het AZ stadion in Alkmaar. Bedrijven die de skybox huren, ontvangen er hun zakenrelaties. Ontspanning en zakendoen gaan er hand in hand. De eis die interieurarchitect Jeroen de Nijs mee kreeg was het ontwerpen van ‘een functionele skybox die zijn commerciële doel niet kan missen’. bnı.


project: Skybox in AZ stadion locatie: Alkmaar oppervlakte: 40 m 2 oplevering: februari 2011 opdrachtgever: Intal bv interieurarchitect: Jeroen de Nijs website: www.jeroendenijs.com

56

skybox

Dynamiek Op de tribune voor de box kunnen twaalf mensen plaatsnemen in luxe fauteuils. In de box zelf zijn ook twaalf zitplaatsen. Jeroen de Nijs koos voor een tafel op barhoogte, waar je makkelijker en sneller een praatje aangaat met iemand. Dit bevordert de dynamiek in de ruimte. Met luxe barkrukken eronder kan er prima aan vergaderd worden. De plek van de bar is erg belangrijk. Deze is aan de tribunezijde voor het raam geplaatst, want wat is er nu fijner dan met een borrel in de hand aan de bar te hangen en tegelijkertijd naar de wedstrijd te kijken? Voor de gastheer moet het op deze plek gebeuren, hier moeten zijn gasten, potentiële klanten, het gevoel hebben welkom te zijn. Mannencultuur De mannencultuur in de voetballerij was voor Jeroen de Nijs bepalend voor de sfeer in de ruimte. Een bezoek aan een stadion is een beleving op zich. Dit gevoel wordt extra benadrukt door de heren in een luxueuze ‘gentlemens club’ te ontvangen. De skybox is een intieme, sexy ruimte met rijke materialen en warme kleuren.

Rudy Schipper, Intal bv Opdrachtgever

“Werken met een binnenhuisarchitect bij het ontwerp van onze business room hebben wij als essentieel ervaren. De skybox kan 24 uur per dag en 7 dagen per week gebruikt worden voor verschillende doeleinden. Wij wilden een sfeer en indeling die bij alle gelegenheden functioneel is. Jeroen de Nijs wist daar wel raad mee. Al bij de eerste bespreking hebben we voor het eerste concept gekozen. De interieurarchitect hield een sterke presentatie in 3D waardoor het ontwerp meteen ging leven. We zijn heel tevreden met het resultaat. Het is een echte ‘gentlemens club’ geworden. Dit wordt versterkt door de gebruikte materialen. Vooral het tapijt op de wanden geeft een speciaal warm gevoel. Erg leuk aan de samenwerking met Jeroen vonden wij het idee van de haan op de achterwand. We waren al helemaal tevreden met zijn concept voor de skybox, maar ongevraagd kwam hij met het gewaagde voorstel van de haan. Schitterend in de kleurstelling en een leuke, vette knipoog naar de ‘bewoners’.”

‘De skybox is een intieme ruimte met rijke materialen en warme kleuren’

Omdat de skybox smal is en een beperkte oppervlakte heeft (40 m 2) zijn de benodigde functies (bar, tafel, garderobe, tv, buffet) ontworpen in een lang, doorlopend meubel van notenhout. Dit ene ‘gebaar’ geeft rust in de kleine ruimte. Grote, laaghangende armaturen zorgen voor intimiteit rond de bar en de tafel. In tegenstelling tot de andere skyboxen in het stadion heeft Jeroen de Nijs geen clubkleuren toegepast. De gasten krijgen hierdoor een andere ervaring mee. Blikvanger Technische installaties vallen weg tegen het geheel zwart gespoten plafond. Zowel de vloer als de wanden zijn bekleed met aubergine-paars tapijt. De akoestiek is hierdoor zeer aangenaam. Wanneer de muziek na de wedstrijd hard aan staat, trekt dit de gasten van naastliggende skyboxen aan. Blikvanger in de ruimte is het behang op de achterwand: de haan representeert de toeschouwers. Aan de andere wand is er ruimte gemaakt voor een fotopresentatie van de bedrijven van de gastheren.

2012

57

politiebureau tekst en beeld: Frederiks & Van der Nat bv

Politiebureau aanwinst voor de buurt Lekkages, versleten gevels en een gedateerd interieur. Het oude politiebureau voldeed niet meer. Om meer ruimte te krijgen, kocht het politiekorps de naastgelegen, voormalige brandweerkazerne erbij. De twee gebouwen moesten omgebouwd worden tot het nieuwe districts- en wijkteambureau voor de Regiopolitie Amsterdam-Amstelland. Een enorme ingreep waar interieurarchitect Frederiks & Van der Nat uit Delft een flinke kluif aan had.

bnı.


58

politiebureau

Het oude politiebureau was niet alleen in slechte conditie, het paste ook niet meer bij de nieuwe werkwijze van de politie; andersoortige diensten, nieuwe functies, andere aanpak van politietaken. Daarnaast wilde het wijkteam een betere uitstraling in de buurt. Het nieuwe bureau moest uitnodigend zijn voor burgers. Met alle eisen en wensen van de opdrachtgever in gedachten bestudeerde Frederiks & Van der Nat bv de bestaande situatie en de mogelijkheden van het complexe gebouw. Na een grondige analyse kwam het bureau met een voorlopig ontwerp voor de opdrachtgever. Die stemde in en de verbouwing kon beginnen.

‘De hoofdentree is een transparante, publieksvriendelijke gevel’ Volledig gestript Het oorspronkelijke pand moest tot op het casco gestript worden. Alleen de betonnen hoofddraagconstructies, bestaande uit kolommen, vloeren en trappenhuizen, bleven staan. Het oude pand was opgetrokken uit één soort materiaal en detaillering. Hierdoor was niet te begrijpen hoe het gebouw, met zijn hoekige architectuur, in elkaar zat. Frederiks & Van der Nat bv heeft de verschillende delen van het gebouw herkenbaar gemaakt door met diverse materialen en detaillering te werken. Zo is de hoofdentree nu een transparante, publieksaantrekkelijke gevel aan de pleinzijde van het gebouw.

efficiënt gesitueerd waardoor, ondanks de grote diversiteit aan gebruikersgroepen, een samenhangend totaal is bereikt. Die eenheid heeft Frederiks & Van der Nat bv versterkt door te ontwerpen met heldere loop- en zichtlijnen. Hierbij gebruik makend van invallend daglicht via de nieuw gemaakte daklichtstraat in het centrum van het gebouw. Bij de inrichting van het nieuwe bureau heeft de interieurarchitect specifiek gelet op duurzaamheid, vandaalbestendigheid, slijtvastheid, kleurechtheid, onderhoud en efficiency. Goed voor de buurt Het politiebureau ligt aan de kopzijde van het gerenoveerde Anton de Komplein. Langs het gebouw loopt de nieuwe wandel-, en fietsroute naar het Bijlmerpark en het theater. Deze gebouwzijde heeft een transparant karakter naar het park, uitgevoerd in groene gevelpanelen. Het gebouw is een aanwinst voor de omgeving. Het nieuwe politiebureau draagt bij aan de leefbaarheid van het gebied en door de renovatie is ook het vestigingsklimaat voor bedrijven, winkels en voorzieningen aantrekkelijker geworden. project: Renovatie politiebureau Flierbosdreef locatie: Amsterdam Zuid-Oost oppervlakte: 9.600m 2. oplevering: april 2010 opdrachtgever: Regiopolitie Amsterdam-Amstelland interieurarchitect: Frederiks & Van der Nat bv website: www.interieurarchitecten.info

Vandaalbestendig In het nieuwe pand zijn verschillende onderdelen van de Regiopolitie Amsterdam-Amstelland gehuisvest. Gemeenschappelijke functies zoals restaurant, sportzaal, kleedruimten en inpandige fietsenstalling zijn 2012

59

school tekst en beeld: Margot Eras

Van grijze klomp naar kleurige blikvanger project: Basisschool De Hasselbraam en Montessorischool, beide circa 170 leerlingen, Almere Parkwijk budget: 20.000 euro oplevering: 2011 opdrachtgever: De Almeerse Scholen Groep en basisschool De Hasselbraam interieurarchitect: Margot Eras van ERAS interieurarchitect, website: www.eras-bni.nl

bnı.


Niet alleen voor grote verbouwingen, ook bij kleinere ingrepen kan een interieurarchitect veel betekenen. Zo werd een schoolgebouw in de Almeerse Parkwijk met beperkte middelen door interieurarchitect Margot Eras grondig opgefrist. De opdrachtgevers zijn blij met het resultaat.

60

De Almeerse Scholen Groep Opdrachtgever

school

“Wij hebben interieurarchitect ERAS ingeschakeld voor deskundig advies. De interieurarchitect heeft een presentatie gehouden waarbij wij een uitgebreid boekwerk met tekeningen, foto’s, details en kleurstalen kregen voorgelegd. Hierdoor werd het nieuwe kleurschema voor het schoolgebouw heel inzichtelijk gemaakt. Ook tijdens de uitvoering van de schilderwerkzaamheden aan de school, werd het boekwerk praktisch gebruikt. Het kleurplan voor de buitenkant van de school bevalt ons zo goed, dat we het nu ook binnen gaan gebruiken.”

‘Met eenvoudige middelen veel verbeteringen’

Oude situatie

Kleurenschema In de buurt werd het schoolgebouw ervaren als een grijze klomp met onduidelijk vormgegeven entrees. De Almeerse Scholen Groep, de beheerder van het schoolgebouw, en het bestuur van basisschool De Hasselbraam wilden hier iets aan doen. Imago en uitstraling moesten verbeteren. En het gebouw moest meer opvallen, vooral aan de achterzijde, waar de busbaan loopt. Bovendien kreeg het schoolgebouw naast De Hasselbraam een tweede gebruiker: de Montessorischool. Een architectonische ingreep was te duur. Daarom werd interieurarchitect Margot Eras gevraagd met wat kleinere ingrepen, zoals een nieuw kleurschema, de uitstraling te verbeteren en de verschillende identiteiten van de twee scholen in het gebouw te benadrukken. Rood en groen De vier entrees kregen een nieuw logo en trekken nu duidelijk de aandacht. De opdrachtgevers wilden af van alle grijstinten. Als uitgangspunt en inspiratie voor het nieuwe kleurschema nam Margot Eras de rode terreinhekken die rondom de school staan en de gevels met kunst van oud-leerlingen. Deze bleven in tact.

Nieuwe situatie

Het schoolgebouw is een ontwerp uit 1993. De vorm lijkt op een Griekse Y: een middenas, met een linker- en een rechtervleugel. Centraal in de middenas ligt het theater en het gymnastieklokaal, waarvan de gevels bekleed zijn met kunstwerken uit een kunstproject door oud-leerlingen van de school. In de linker- en rechterpoot zijn de klaslokalen te vinden. Het gebouw heeft verschillende ingangen.

2012

De kozijnen werden wit met zandkleurige betonnen banden en kolommen. De klaslokalen werden geschilderd in een roodtint of een groentint. Rood voor de ene school, groen voor de andere school. Rood en groen werden uitgevoerd in vier tinten. De kleurthema’s stromen via de ingangen het gebouw binnen. Dus ook in het gebouw zijn rode en groene gedeelten te herkennen. Resultaat Met een eenvoudig middel als een kleurenschema kan veel bereikt worden. De opdrachtgevers zijn tevreden met het resultaat. En ook bij de leerlingen blijkt het goed te werken. Zo zei een leerling tegen een onderwijzer in de gang: “Meneer ik ben verdwaald. Dit is de groene school, maar ik zit op de rode school.”

61

bed & breakfast tekst en beeld: Cocoon Interieur|Ontwerp

project: Bed & Breakfast De Oranjehoeve locatie: Helenaveen opgeleverd: 2009 opdrachtgever: Familie van der Zwaan interieurarchitect: Cocoon Interieur|Ontwerp website: www.cocooninterieurontwerp.nl

Koeienstal krijgt nieuwe bestemming Waar vijf jaar geleden de koeien nog op stal stonden, slapen, eten en vergaderen nu de gasten van Bed & Breakfast De Oranjehoeve. Onder leiding van Cocoon Interieur|Ontwerp kreeg een monumentale hoeve in de Brabantse Peel een nieuwe bestemming.

bnı.


62

bed & breakfast

In de Brabantse Peel liggen acht koningshoeven. Deze werden in 1913 gebouwd in Noord-Nederlandse stijl om aantrekkingkracht uit te oefenen op de melkveeboeren uit Noord-Nederland. In de hoop dat zij zich zouden vestigen in het Peelgebied om daar hun succesformules voort te zetten. Tien jaar geleden moesten alle melkveebedrijven weer uit de Peel verdwijnen vanwege herinrichting van het natuurgebied. De monumentale hoeves met hun grote stallen kwamen langzaam maar zeker leeg te staan. Peter van der Zwaan runde jarenlang met zijn broer een melkveebedrijf in de Oranjehoeve. “Dat de stal leeg zou blijven na het vertrek van de koeien was voor mij onacceptabel. Er moesten nieuwe bewoners komen. Bewoners die de hoeve weer volop zouden gaan gebruiken. Alleen dan kon de hoeve ook in de toekomst voortbestaan. Een Bed & Breakfast was de ideale nieuwe bestemming voor de hoeve.” Afbraak en opbouw Voordat de eerste gasten in B&B De Oranjehoeve ontvangen konden worden, moest er grondig verbouwd worden. Van der Zwaan vond het belangrijk dat de hoeve gerenoveerd zou worden met behoud van de bestaande kenmerken en met aandacht voor de unieke ligging. Hij zocht naar een geschikte interieurarchitect die hem daarbij kon helpen. “Ik heb de opdracht gegeven aan Cocoon Interieur|Ontwerp. Dit bureau heeft ervaring met het ontwerpen voor wonen en werken in het buitengebied. Bovendien sprak de visie van Cocoon op authenticiteit en details mij erg aan.” De hoeve moest tot de grond toe afgebroken worden. Alleen de voor- en achtergevel bleven staan. Vanwege de monumentale status van het pand moest er rekening worden gehouden met de originele contouren. De gevels werden met behulp van zeecontainers gestut en de wederopbouw kon beginnen. Daarbij werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van natuurlijke materialen en waar mogelijk van origineel materiaal. Zo werden de bakstenen uitgebikt en later weer opnieuw gemetseld.

‘De originele bakstenen werden uitgebikt en opnieuw gemetseld’

2012

Tussen de koeien Van der Zwaan is blij met het resultaat: “Cocoon heeft iets prachtigs neergezet. Waar al veel gasten van hebben kunnen genieten.” In het restaurant van de nieuwe Oranjehoeve is de hoogte van het pand volledig benut door een open ruimte tot aan de nok. Grote glazen deuren aan de voorkant maken van het restaurant een open, lichte ruimte. De gastenkamers zijn gevestigd achter de gehele rechter zijgevel. Het uitgangspunt bij het ontwerp en de inrichting van de kamers was de ligging van de hoeve in Nationaal Park De Groote Peel. De kamers zijn in verschillende thema’s uitgevoerd met behangwanden achter het bed als sfeermakers. Thema's als ‘tussen de koeien’, ‘op de brug’ en ‘in het bos’, geven de slaper alle ruimte om hierbij weg te dromen.

63

wijkcentrum tekst en beeld: ontwerp[]eenheid

Dichtbij de bewoners van Transvaal Voor het projectteam van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling in Den Haag transformeerde ontwerp[]eenheid een verouderd pand in de wijk Transvaal tot een levendig onderkomen. Het pand is een kleurrijke vertaling van de activiteiten van het team.

bnı.


project: wijkcentrum voor de Dienst Stedelijke Ontwikkeling locatie: Den Haag opgeleverd: januari 2010 opdrachtgever: ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap interieurarchitect: ontwerp[]eenheid website: www.ontwerpeenheid.nl

‘Gekozen is voor expressieve uitingen in een sobere setting’

70

wijkcentrum

Expressieve kleuren Om tot een goed ontwerp te kunnen komen formuleerde ontwerp[ ]eenheid een aantal uitgangspunten waaronder zichtbaarheid vanaf de straat; een voorbeeldfunctie voor bewoners en middenstanders die hun panden de komende jaren zullen opknappen; uitnodigende atmosfeer; een uitstraling die past bij de gemêleerde samenstelling van de bevolking; en praktische functionaliteit zoals akoestiek en bergruimte. In de uitwerking heeft ontwerp[ ]eenheid gekozen voor zeer expressieve uitingen in een sobere setting. Extreem door het toepassen van expressieve kleuren en dessins. Daarnaast sober in de combinatie van zwart, wit met hier en daar bamboefineer.

De Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO) Den Haag is heel actief in Transvaal. In deze wijk, die tegen de Schildersbuurt aan ligt, gaat veel op de schop. Het projectteam van DSO gaat de wijk in en bij bewoners op visite. Ook gaat het met een tot vergadertafel om te bouwen bakfiets het debat op straat aan. Het team opereert vanuit een pand in het hart van Transvaal dat door ontwerp[ ]eenheid grondig gerenoveerd werd.

Exotische armaturen In de verblijfruimten liggen tapijttegels in patronen die een vertaling vormen van het Perzische tapijt. Naast basisverlichting werd gekozen voor een grote variatie aan exotische armaturen van een lokale middenstander. Door het hele pand is een verlaagd plafond aangebracht van akoestische stucplaat. Hiermee worden ook geluiden van de sanitaire ruimte, entree, gang en trappenhuis gedempt.

Strak stucwerk Het pand, dat uit de jaren tachtig dateert, had binnen een armoedige afwerking met gespoten betonwanden en opbouwleidingwerk vol in zicht. Dat is allemaal weggewerkt achter strak stucwerk en een verlaagd plafond. Deels extra verlaagd om bepaalde plekken extra te benadrukken. In het pand moest behalve een kantoor en vergaderruimte, ook een instructieruimte komen waarin het Mondriaan College bijlessen voor leerlingen verzorgt. De binding die het projectteam met de wijk heeft, neemt hierdoor verder toe. Ontwerp[ ]eenheid positioneerde de verschillende functies dusdanig dat het pand tot leven komt. Bijeenkomsten en vergaderingen op de begane grond, kantoor op de eerste etage en instructie op de tweede etage.

Luc Meuwese van OCW Opdrachtgever

“De Haagse wijk Transvaal is een van de veertig krachtwijken. We wilden voor het wijkteam graag een 'pied à terre' hebben in de wijk. Aan ontwerp[]eenheid vroegen we het pand zo in te richten dat we het kunnen gebruiken als centraal werken vergaderpunt. Daarnaast wilden we dat het pand ook geschikt is voor andere activiteiten. Misschien wel onze belangrijkste eis was: het moet duidelijk zijn dat we in Transvaal zitten. Dat is allemaal gelukt. De uitstraling van de verschillende ruimten is bijzonder. Naast de uitstraling is het pand door toepassing van het akoestisch plafond en de beschrijfbare wandkasten ook goed in het gebruik. Strak functioneel, aangevuld met kleurrijke elementen. Het werkt.”

2012

Fotomontage Voor de vergaderruimte en de kantoorplekken is maatwerk meubilair ontworpen, uitgevoerd in zwart MDF en bamboefineer. Door het maatwerk kon de beschikbare ruimte optimaal worden benut en ontstonden tegelijkertijd bijzondere meubels. Kastenwanden zijn afgewerkt met whiteboard waardoor ze over de volle hoogte bruikbaar zijn als presentatie- en instructiewand. In de vergaderruimte is op een lange wand, zichtbaar vanaf de straat, een grote fotomontage door een lokale kunstenaar gemaakt. Centraal de debat-bakfiets, daaromheen een veelheid aan beelden die iets vertellen over het kleurrijke Transvaal. 71

entree faculteit tekst en beeld: insight

Entree wordt ware eye-catcher

Verstopt in een groot gebouw van Universiteit Twente, wilde faculteit MIRA, Institute for biomedical technology and technical medicine, meer opvallen. Insight interieurarchitecten kreeg de opdracht een prominente entree te ontwerpen en in te richten.

bnı.


72

entree faculteit De entree van faculteit MIRA moest meerdere functies bevatten: de presentatie van MIRA, een werkgebied voor studenten, persoonlijke bergingen en een algemene berging. De uitdaging voor de interieurarchitect zat in het verwerken van al deze functies in een krachtige, heldere vormentaal. Een beeldmerk voor MIRA. De faculteit is gehuisvest in een helder en technisch ‘form follows function’ gebouw. Een omgeving die niet met zich laat sollen. Insight heeft in zijn ontwerp gezocht naar contrast, een symbiose van stijlen die elkaar niet beconcurreren maar versterken.

project: entree faculteit MIRA, Universiteit Twente oplevering: 2011 opdrachtgever: Universiteit Twente interieurarchitect: insight interieurarchitecten bni website: www.insight.com

‘Een zwart-wit combinatie met alleen het logo in kleur geeft een krachtig beeld’ Twentse touch Omdat de faculteit onderdeel is van Universiteit Twente heeft insight gekozen voor een Twentse touch. Zwart eiken geveldelen die niet alleen een Twents gevoel geven, maar ook qua duurzaamheid en onderhoud goed passen bij de faculteit en de gehele universiteit. Heel bewust is gekozen voor een zwart-wit combinatie waarbij alleen het logo in kleur wordt weergegeven. Hierdoor is een krachtig beeld ontstaan. Een nieuwe huisstijl voor de faculteit die zich daarmee echt op de kaart zet. Prominent logo Bij het betreden van de faculteit wordt allereerst de aandacht getrokken door de glazen entreepui, verfraaid met een ruimtehoge etsfolie van het logo. De beelden van het logo waaieren over op de betonnen ‘zig-zag’wand waardoor er letterlijk een verbinding ontstaat met binnen. Als scheiding tussen presentatie- en werkgebied is een lange wand geplaatst met op zithoogte kijkopeningen waardoor studenten subtiel contact houden met het entreegebied maar andersom niet gestoord worden. De witte blokken in die openingen dienen als presentatieelementen en als lockers. De lange wand wordt vergezeld door een net zo lange tafel waaraan groepsgewijs of individueel gewerkt kan worden. De tafel wordt verlicht door een tros zwartgelakte lampen die tegelijkertijd de hele vide deelgenoot maken van het entreegebied. Tot slot is er aan het eind van de lange tafel een efficiënte bergruimte gecreëerd in de vorm van een rechthoekige ‘schuur’. Overleg Om ervoor te zorgen dat opdrachtgever Universiteit Twente tevreden zou zijn met het eindresultaat, heeft insight regelmatig overleg gevoerd met de architect van het gebouw. En daarnaast nauw samengewerkt met faculteit MIRA, het facilitair bedrijf en de afdeling communicatie van Universiteit Twente. 2012

73

kantoor tekst: Doepel Strijkers Architects beeld: Ralph Kämena

Kantoor uit sloopmaterialen In 2009 werd het voormalige HAKA-gebouw in Rotterdam bestemd tot campus voor bedrijvigheid in schone technologie. Een Living Lab voor bedrijven, instellingen en overheden, die op het terrein van water en energie hun kennis en onderzoek bundelen. De begane grond van het complex werd door Doepel Strijkers Architects ingevuld met objecten van sloopmaterialen.

Een wand opgebouwd uit oude kleding, een podium van steenoven platen en een keuken gemaakt van elementen uit de kassenbouw. In opdracht van Clean Tech Delta deelde Doepel Strijkers Architects de begane grond in van het voormalige HAKA-gebouw als auditorium, keuken, bar, tentoonstelling-, vergaderen werkruimte. Het uitgangspunt was het verminderen van de CO2-footprint door gebruik te maken van sloopmaterialen uit de directe omgeving. Het bureau wilde meer doen dan het verminderen van de CO2-uitstoot door hergebruik van materialen en deed tegelijk een sociaal onderzoek. Een team van exgedetineerden in een re-integratietraject werd ingezet voor het maken van de objecten. De toevoegde waarde zit in de scholing en stimulering van deze werknemers. bnı.


74

kantoor

De kosten van dit project zijn vergeleken met een interieur opgebouwd uit nieuwe materialen en gemaakt door professionele interieurbouwers circa 4,5 keer zo laag. Als bij toekomstige projecten de budgetten gelijk blijven, kunnen geldstromen dus zo verdeeld worden dat er meer geld overblijft voor sociale aspecten. Met dit project toont Doepel Strijkers Architects dat de realisatie van een interieur veel meer kan bijdragen aan milieu, maatschappij en economie, dan in traditionele interieurs gebeurt. Het is een pleidooi voor de ontwikkeling van alternatieve modellen die antwoord geven op de uitdagingen waar wij als samenleving mee geconfronteerd worden.

project: Haka Recycle Office locatie: Rotterdam oppervlakte: 1000 m2 opgeleverd: 2010 opdrachtgever ontwerp: Vestia opdrachtgever onderzoek: Clean Tech Delta ontwerp: Duzan Doepel, Eline Strijkers met Chantal Vos, Stefan van der Weele en Lieke Genten website: www.DoepelStrijkers.com

Flexibel gebruik Het HAKA-gebouw moet een 'Living Lab' worden voor bedrijven, instellingen en overheden die zich bezig houden met schone energie. Het interieur is door Doepel Strijkers Architects flexibel gehouden zodat in de toekomst geen grote ingrepen nodig zijn.

‘De kosten van dit project zijn 4,5 keer lager dan van een traditioneel interieurproject’ In het oorspronkelijke fabrieksgedeelte zijn werk-, overlegplekken en horecavoorzieningen gecreëerd. Dit werkplatform biedt tijdelijke kantoorruimte voor huidige huurders. Het centraal gesitueerde horecapunt functioneert in de eerste fase van de exploitatie als pantry voor de bedrijven op de werkplatforms en als keuken/bar tijdens evenementen. Door voldoende ruimte en een flexibele indeling is deze pantry in de volgende fase te gebruiken als professionele keuken voor een horeca exploitant.

In het oorspronkelijke kantoorgedeelte bevindt zich een auditorium en een tentoonstellingsruimte. Een akoestische scheidingswand opgebouwd uit 8000 kilo kleding verdeeld over 9 elementen zorgt ervoor dat de ruimte kan worden afgestemd op een wisselende indelingsbehoefte. Auditorium en tentoonstellingsruimte kunnen als separate ruimten functioneren maar denkbare mengvormen zijn ook mogelijk. Gerecycled materiaal Het ontwerp van de nieuwe interieurelementen uit sloopmateriaal werd gedicteerd door een aantal ecologische criteria: gebruik maken van mensen in het reintegratieproces voor het duurzaam verwijderen van de materialen uit de sloopobjecten, de afstand van het vervoeren van de materialen beperken, de hoeveelheid van de gebruikte materialen beperken, ontwerpen op basis van de intrinsieke kwaliteiten van de materialen, het minimaliseren van het gebruik van elektrisch gereedschap en van afval, en zo ontwerpen dat eenvoudige demontage in de toekomst mogelijk is om hergebruik te stimuleren. In aanvulling op deze criteria moest de detaillering van de objecten eenvoudig gehouden worden, omdat de werknemers geen professionele timmerlieden zijn. Door het ontwerpen van eenvoudige repetitieve elementen, werd een nieuw betaalbaar vakmanschap ontwikkeld. Dit resulterend in aantoonbare kwaliteiten, die in een conventioneel ontwerpproces niet meer mogelijk zijn.

2012

75

restaurant tekst: Marianne Schulski beeld: Peter Klemann

Pannenkoeken voor iedereen Het centrum van Renesse is een aaneenschakeling van bars en restaurants. In het hoogseizoen is het druk, maar in het voor- en naseizoen is het voor horecaeigenaren lastig om bezoekers te trekken. Het is daarom van groot belang om onderscheidend te zijn. Artur Broekhorst, eigenaar van The Pancakefactory, gaf interieurarchitect Peter Klemann de opdracht een uitdagend interieur te ontwerpen.

project: The Pancakefactory locatie: Rennesse oplevering: mei 2011 oppervlakte: 135 m 2 binnen, 70m 2 terras opdrachtgever: Artur Broekhorst, eigenaar van The Pancakefactory interieurarchitect: Peter Klemann website: www.bypeterklemann.nl

Opdrachtgever Artur Broekhorst verhuurde zijn pand jarenlang aan een Grieks restaurant, maar dat had zijn glans al enige tijd verloren. Tijd voor iets nieuws: The Pancakefactory. Artur Broekhorst wilde een eigentijds restaurantconcept opzetten met een bijpassend interieur. Breed publiek In de regio zit een aantal traditionele pannenkoekenhuizen maar deze richten zich op gezinnen en doen vooral kinderfeestjes. The Pancakefactory wil een veel breder publiek bereiken. In het hoogseizoen de jongeren, in het voor- en naseizoen de 50-plussers en in de winter de families uit de regio. Daarnaast wil het restaurant meerdere doelgroepen bedienen op verschillende tijdstippen. ’s Middags een lunchpannenkoek, rond etenstijd een stevige maaltijdpannenkoek en tijdens het stappen een passende pannenkoeksnack. Met andere woorden: een pannenkoekenfabriek voor alle leeftijden. bnı.


76

restaurant Artur Broekhorst Eigenaar van The Pancakefactory

Fabrieksuitstraling Peter Klemann zorgde ervoor dat het restaurant de gewenste stoere, fabrieksuitstraling kreeg. Grote bouwkundige ingrepen waren niet nodig. Wel werd de routing in het restaurant en het interieur veranderd. Zo werd de loop van de keuken naar het dakterras korter. De overtollige Griekse decorstukken werden verwijderd, waardoor het bedienend personeel beter overzicht heeft. Bezoekers kunnen zo sneller contact maken met de bediening. Klemann koos materialen als aluminium, staal, hout en industriële lampen die aansluiten bij de fabrieksuitstraling en de brede doelgroepen. Met patchworkbehang, een massieve houten vloer en gekleurde transparante stoeltjes maakte de interieurarchitect het sfeerbeeld compleet.

2012

“Het was voor ons de eerste keer dat we met een interieurarchitect aan de slag gingen. Het was een beetje een gok. Maar we zijn heel tevreden over hoe het hele traject met Peter Klemann is verlopen. Hij had een heel frisse kijk op de locatie. Daarnaast heeft hij een heldere aanpak op het gebied van ontwerp, architectuur, budget en planning. En het resultaat mag er wezen. Na een prima voorseizoen en een matige zomer in 2011, hebben we vertrouwen in komende jaar.”

‘Griekse decorstukken maakten plaats voor stoere industriële kolommen’

77

boerderij tekst: Studio Groen+Schild beeld: Marjo van Rooijen

Boerderij wordt woning met werkruimte

Een gezin met twee kinderen verruilt de drukke stad voor een monumentale boerderij in het Gelderse Geesteren. Studio Groen+Schild werd ingeschakeld voor een flinke verbouwing. De opdracht luidde: een woning en werkruimte met aandacht voor de authentieke details en de landelijke omgeving. bnı.


78

boerderij

Allereerst werd de authentieke indeling weer zichtbaar gemaakt door het slopen van verbouwingen en uitbreidingen die de oorspronkelijke ruimtelijkheid vertroebelden. En bij het uitpakken van al die lagen kwam iets moois tevoorschijn: een houten balkenskelet, dat nog grotendeels intact bleek. Extra vensters In het voorhuis kregen woonkamer, keuken en bijkeuken een plek, terwijl de deel ruimte biedt aan de ontwerpstudio en een ‘binnentuin’. De studio heeft een dubbele hoogte en kan daardoor profiteren van het noorderlicht, dat door dakramen naar binnen valt. Er is veel aandacht besteed aan de toetreding van daglicht en aan zichtlijnen om het omringende landschap en het indrukwekkende formaat van de boerderij optimaal te kunnen ervaren. Op strategische plaatsen zijn vensters aangebracht en waar mogelijk is gebruik gemaakt van glazen wanden, om de functies te scheiden zonder de ruimtelijkheid te verliezen. Zo kan vanuit de studio een oogje in het zeil worden gehouden op de spelende kinderen en kunnen

‘Bij het sloopwerk kwam een houten balkenskelet tevoorschijn’ zowel het atelier als de binnentuin worden uitgebreid in het geval van een expositie of een feest. Op de verdieping van het voorhuis, boven de woonkamer, is alleen plaats voor de twee kinderkamers. De ouderslaapkamer en de badkamer zijn daarom ondergebracht in een los rechthoekig volume in de nok van de deel, dat doorschuift in het voorhuis en daarbij wordt doorsneden door de trap.

Traditionele houtbouw De opdrachtgevers namen veel werk voor eigen rekening, zoals het slopen, het schilderen en de begeleiding van de bouw. De grotere bouwkundige ingrepen zijn uitgevoerd door een aannemer uit de regio, die veel ervaring heeft met traditionele houtbouw. Met groot vakmanschap en enorme precisie is een en ander aangesloten op de oude houtstructuur. Daarbij is de box in de nok van de deel geschilderd met een grijsgroene hoogglanslak, die het nieuwe van dit element onderstreept en waardoor het iets krijgt van een boomhut. In de deel zijn de houten kolommen door de toenmalige boer deels vervangen door opgemetselde stenen. Aan de onderzijde had het zuur van de mest de kolommen aangetast. Die stenen zijn nu grijs gekeimd om ook hier het onderscheid aan te geven tussen oorspronkelijke en toegevoegde elementen. Al met al een vorm van maatwerk, die het beste van oud en nieuw met elkaar verbindt en daarbij de verschillen zichtbaar laat.

project: woonboerderij locatie: Geesteren oppervlakte: 450 m 2 opgeleverd: 2009 opdrachtgever: familie Van Vulpen-Buijs interieurarchitect: Studio Groen+Schild website: www.studiogroenenschild.nl

2012

79

kantoor tekst: studiokeesmarcelis beeld: Levin Boer

Verrassende metamorfose Wehkamp.nl Studiokeesmarcelis werkt al jaren voor Wehkamp.nl en heeft al meerdere interieurprojecten op het hoofdkantoor in Zwolle gerealiseerd. De verbouw van de ontvangstruimte, het bedrijfsrestaurant en het buitenterras was de meest uitdagende opdracht tot nu toe. Het verrassende resultaat sluit naadloos aan bij de nieuwe uitstraling van Wehkamp.nl.

project: verbouw van ontvangstruimte, bedrijfsrestaurant en buitenterras locatie: Zwolle opgeleverd: 2011 opdrachtgever: Wehkamp.nl interieurarchitect: studiokeesmarcelis website: www.keesmarcelis.nl

De begane grond is opnieuw ingedeeld. Er zijn verschillende nieuwe ruimtes gecreëerd die nauw met elkaar in verbinding staan door heldere zichtlijnen en goed kleur- licht- en materiaalgebruik. De begane grond is één geheel geworden, maar verschillende delen binnen de ruimte bieden wel voldoende privacy en intimiteit. Dit wordt door de hoogteverschillen van de vloer nog eens extra benadrukt. Ook het lichtplan vervult hierbij een belangrijke rol.

bnı.


80

kantoor

‘Het ontwerp sluit helemaal aan bij de merkwaarden’

Dirk van den Bogaart Corporate reputatiemanager & woordvoerder Wehkamp.nl

“De ontvangstruimte en het bedrijfsrestaurant van Wehkamp.nl waren behoorlijk gedateerd en sloten niet meer aan bij de huidige merkbeleving van Wehkamp.nl. Vanwege onze goede ervaringen met studiokeesmarcelis, hebben we besloten hen een nieuw ontwerp te laten maken. Het ontwerp diende uitdrukkelijk de moderne en hippe uitstraling die het merk Wehkamp.nl de laatste jaren uitdraagt, te representeren voor klanten, maar vooral ook voor de medewerkers. Het resultaat mag er zeker zijn. Door de verbouwing is het externe imago van Wehkamp.nl nu ook intern zichtbaar geworden. Het sluit helemaal aan bij onze merkwaarden: verrassend, eigenzinnig, actueel en betrokken.”

Multifunctionele entree De entree is een multifunctionele ruimte die voor meerdere doeleinden gebruikt wordt. Zo biedt de grote entreehal een werkplek voor de gastvrouw, maar is het uiteraard ook de plek waar bezoekers ontvangen worden. Er zijn internetfaciliteiten die zowel door bezoekers kunnen worden gebruikt als door medewerkers in de vorm van een flexplek. Vanuit de entreehal leiden de kleuren van de led-verlichting naar de liften en naar het restaurantgedeelte. Intieme zitplekken Het restaurantgedeelte leent zich goed voor het geven van presentaties, bijeenkomsten, lezingen of personeelsaangelegenheden en biedt ruimte aan tweehonderd personen. Tegelijkertijd is de ruimte ook aantrekkelijk voor gebruik in kleine groepjes, zoals een werkoverleg of een informele bespreking met klanten. De ‘treinzit’ speelt hierbij een belangrijke rol, waarin een rij tafels en banken, rug aan rug, in verschillende kleuren, intiemere zitplekken vormt. 2012

Restaurant ‘Cookies’ beschikt over een eigentijdse koffiecorner waar een keur aan koffie’s verkrijgbaar is. Daarnaast is er een fresh-food -gedeelte en worden er zelfs avondmaaltijden geserveerd. Daarmee is de totale ruimte een prettige verblijfruimte voor medewerkers, klanten en relaties. Binnen-buiten Zowel bij de entree als bij het restaurant is de buitenruimte nadrukkelijk in het ontwerp betrokken. De entreeluifel loopt van buiten naar binnen door en vouwt zicht om tot een balie. Hetzelfde materiaal en detailleringen zijn toegepast bij de ‘koker’ op het openluchtgedeelte van het restaurant, die een deel van het terras overdekt. Het houten terras loopt vervolgens naar binnen door in de verlaagde kuil in het restaurant. In het restaurant vinden we net zo’n element terug in de vorm van de ‘treinzit’.

81

colofon

sponsors hoofdsponsors

uitgave ‘Een wereld van verschil. Werken met een interieurarchitect’ is een speciale uitgave van de BNI met een oplage van 4000 exemplaren. redactieadres Wilgenweg 26B, 1031 HV Amsterdam +31[0]20.42 33 233, [email protected]

Ahrend Postbus 12390 1100 AJ Amsterdam +31[0]20.43 09 200 www.ahrend.com

redactie Anne van Abkoude, Frederike Bax (hoofdredacteur), Klaartje Bax, Willemijn de Jonge, Margot Eras en Paul Seuntjens aan deze uitgave werkten mee Annemieke Slaats Interieurarchitecten, Bureau Jacobine van Beurden bni, Christine van Gemert, Cocoon Interieur|Ontwerp, Doepel Strijkers Architects, Doret Schulkes interieurarchitecten bni, ERAS interieurarchitect, Ex Interiors, Frederiks & Van der Nat bv, Hulscher interieurarchitect bni, insight interieurarchitecten bni, Jeroen de Nijs, M+R interior architecture, Merkx+Girod, ontwerp[]eenheid, Ontwerpwerk, Oomen Architecten, OPERA Amsterdam, paul seuntjens architectuur bni bna, Peter Kerkhoff InterieurArchitectuur, Peter Klemann, studiokeesmarcelis en VASD interieur & architectuur

Desso Postbus 169 5140 AD Waalwijk +31[0]416.68 41 00 www.desso.nl

beeld p.9 Christine van Gemert foto: Gerard Burgers

Royal Mosa Postbus 1026 6201 BA Maastricht +31[0]43.36 89 444 www.mosa.nl

concept Kummer & Herrman, Utrecht

co-sponsor

advertenties, grafische verzorging en druk Elma Multimedia, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00, [email protected]

www.geberit.nl

disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

bnı.


subsponsors

82

Een wereld van verschil

Recommend Documents