Wat zijn dit voor tijden, waarin een gesprek over dieren bijna een misdaad is, omdat het een zwijgen over zoveel wantoestanden inhoudt. (naar Bertolt Brecht)
Educatie: van beleving naar bewustzijn…
Harry Schram Educator, KMDA | Zoo Antwerpen, Planckendael & Serpentarium Blankenberge Lid Dierentuinencommissie
Dierentuinen in Europa: een paar cijfers… EAZA
Europa EAZA + non-EAZA
België
ca. 350 zoos
ca. 3000 zoos
ca. 45 zoos
ca. 160 miljoen bezoekers/jaar
ca. 400 miljoen bezoekers/jaar
ca. 6,5 miljoen bezoekers/jaar
Oorsprong ? Is educatie/informatie zo oud als de moderne dierentuin zelf?
Origins ? Is education/interpretation in zoos as old as modern zoos themselves
Neen: het is ouder.
Origins ? Is education/interpretation in zoos as old as modern zoos themselves
Rondreizende menageriën en rariteitenkabinetten (16de-19de eeuw) boden al bordjes, rondleidingen en demonstraties. Origins labels, guided ? tours Is education/interpretation in and animal demonstrations… zoos as old as modern zoos themselves
§? Is educatie in dierentuinen een wettelijke verplichting?
Origins ? Is education/interpretation in zoos as old as modern zoos themselves
Ja. Zowel de EU-dierentuinrichtlijn als de meeste nationale of regionale wetgevingen bepalen dat (publiek toegankelijke) dierentuinen educatieve programma’s, activiteiten en voorzieningen moeten hebben.
Origins ?
Is education/interpretation in zoos as old as modern zoos themselves
België: K.B. betreffende de erkenning van dierentuinen (10/08/1998), Afd. III, Art. 23 - Informatie van de bezoeker en educatief programma. Op of in de nabijheid van elk dierenverblijf moet duidelijk leesbaar, wetenschappelijke en taalkundig correcte basisinformatie aanwezig zijn met betrekking tot de erin ondergebrachte diersoorten (soortnaam, wetenschappelijke naam, verspreidingsgebied en beschermingsstatus). Bij dierenverblijven waarin verschillende diersoorten zijn ondergebracht die moeilijk van mekaar te onderscheiden zijn, moet deze basisinformatie aangevuld worden met een afbeelding. De dierentuin plaatst bij het
Origins ?
Is education/interpretation in zoos as old as modern zos themselves
verstrekken van informatie de dieren zoveel mogelijk in hun biologische en ecologische context.
België: K.B. betreffende de erkenning van dierentuinen (10/08/1998), Afd. III, Art. 24 - Informatie van de bezoeker en educatief programma. …De dierentuin dient een informatief en educatief programma voor ondermeer schoolkinderen op te stellen, dat gebaseerd is op (…) de biologie, de ecologie en het natuurbehoud.
Origins ?
Is education/interpretation in zoos as old as modern zos themselves
België: K.B. betreffende de erkenning van dierentuinen (10/08/1998), Afd. III, Art. 24 - Informatie van de bezoeker en educatief programma. Indien vertoningen van dieren worden georganiseerd moet het natuurlijk gedrag van de dieren centraal staan, ook in de erbij verstrekte commentaar.
Origins ?
Is education/interpretation in zoos as old as modern zos themselves
Bestaan er goede dierentuinen of aquaria
het een zwijgen over zoveel wantoestanden inhoudt. zonder goede educatie?
(naar Bertolt Brecht)
Neen, die bestaan NIET. Goede educatie is essentieel voor goede (publiek toegankelijke) dierentuinen en aquaria. (Maar… heel slechte dierentuinen kunnen soms wel educatief zijn…!)
Critici/anti-dierentuinstemmen over educatie: “Zoos only demonstrate human superiority over animals and do not serve any real educational purpose”. Randy Malamud : Reading Zoos. Representations of Animals and Captivity. New York UP, 1998
Informatie Basisbehoeften: Wat ? Waar ? Wanneer ? Hoe ? Media Landkaarten Wegwijzers Eenvoudige identificatiebordjes Waarschuwingen Do’s & don’ts (Voeder…)tijden …
Duiding (interpretation) plaatst de beleving van de bezoeker in een ruimer verband Wat betekent dit? Waarom doen ze dit? Verbanden met het bekende? Media Weetjesborden Educatieve/interactieve opstellingen Audiovisueel Drukwerk: gidsboekjes en routes Apps! e.d. Rondleidingen/programma’s Verzorgersbabbels Demonstraties… Media Contextual signs and labels
Zijn we niets vergeten? • • • • •
Dieren, planten, verblijven, sfeer, thema-omkadering…
blijven de hoofddragers van onze boodschap (= beleving + betekenis)
The medium is the message. ZOO= Exhibit philosophy + Collectieplanning + Exhibit design 1+1+1=4!
Educatie - Voor(kennis) - Tijdens (beleving+duiding)
- Na-traject (idealiter…)
Educatie: integratie in het leerprogramma? 85 % van alle schooluitstappen worden nog steeds geprogrammeerd in mei/juni
Resultaten: verandering van attitude en gedrag? “Dierentuinbezoekers zijn zich • meer bewust van natuur- en milieuproblemen en • meer gemotiveerd om hun gedrag te veranderen.”
Resultaten: verandering van attitude en gedrag?
…of… bezoeken natuuren milieubewuste mensen gewoon vaker dierentuinen??
Is educatie winstgevend? Alles heeft een prijs Sociale rechtvaardigheid Programmakosten zijn niet de enige factor Outreach ? (dierenwelzijn, context…?) Maar: voor kwaliteit wil men betalen!
In situ – Ex situ: natuurbehoud & EAZA Conservation Campaigns
• Samenwerking, ook buiten de dierentuinwereld (musea, plantentuinen…) • Link met beleving/dierenbestand
Evaluatie en kwalitatief bezoekers(belevings)onderzoek
• Exhibits en programma’s • Pre- en post-formatief • Geen louter “markt”onderzoek • Wat nemen onze bezoekers mee naar huis? • …
We zijn niet zo verschillend van… musea plantentuinen bezoekerscentra en natuurgebieden pretparken science centres erfgoed natuurgebieden kinderboerderijen …
Een 5-stappen plan… De natuur is fantastisch! Jammer genoeg zijn er problemen voor wilde dieren… …maar gelukkig zijn er steeds meer mensen die daar iets aan doen... …wij doen er ook iets aan!
…en jij?
Dierentuinen als actievoerders…
Bedankt voor uw aandacht
[email protected]
