1
Wat ouders moeten weten over:
IRISH DANCING
Geschreven door Cindy Eberth, Vertaald door Kirsten Kerkhof 2010, v 1.3
2
3
INLEIDING Zo… je dochter of zoon heeft besloten om Irish Dance te gaan doen. Welkom in een wereld vol spanning en plezier en soms wat waanzin. Ik ben al 17 jaar (yikes!) een „Dansmoeder‟ en zeker de eerste paar jaar waren er veel gelegenheden dat ik me overal over verbaasde. Die zelfde verbaasde blik verschijnt onvermijdelijk op de gezichten van vele nieuwe Moeders. Al die jaren vroegen velen zich af waarom er geen boekje, brochure, velletje papier, OM HET EVEN WAT was dat ons door de wirwar van regels rondom Irish Dance kon leiden. Er waren wel van tijd tot tijd brochures van dansscholen en organisaties, maar geen van allen gaven ze antwoord op al die vragen. Nou ben ik zeker geen expert, maar ik heb al behoorlijk wat meegemaakt en dit is een poging om de mist wat te doen opklaren. Vergeet niet dat jullie dansdocent en andere Moeders altijd een goede bron van informatie zijn. Dit boekje kan je wellicht op weg helpen om te weten welke vragen je kunt stellen! Mijn dochter, Aoife, begon met dansen toen ze 4 was. Met een behoorlijke portie Iers bloed in de familie leek dat mij een geweldig idee. Behalve de culturele band, had ik ook andere motieven: ik hoopte dat ik een activiteit kon vinden waar zij van zou houden en die haar door die heerlijke tienerjaren heen zou helpen. Het werkte! Ik had geen idee dat ze, 17 jaar later, nog steeds zo bezig zou zijn en er zoveel plezier van zou hebben! (Al is oefenen nog steeds niet leuk!) Als ouder, ik ben zelf nooit een Irish Dancer geweest, was dit bepaald een nieuwe wereld waar ik instapte, maar ik ploegde me erdoor. In de komende pagina‟s geef ik een aantal van de tips en trucs die ik heb geleerd (soms een koude douche!) en een aantal noodzakelijke wetenswaardigheden van dit vreemde nieuwe wereldje. Hopelijk verschijnt er ook een glimlach en een grinnik over onze ervaringen. Van de schrijver: Als je een zoon hebt die danst, vergeef me het gebruik van zij, haar enz. Ik wil hem er niet buiten houden, maar het leest zoveel makkelijker zonder steeds hem/haar, hij/zij enz te moeten gebruiken. Hoewel Irish Dance oorspronkelijk voornamelijk door volwassen mannen werd gedaan, is de overgrote meerderheid van de dancers tegenwoordig vrouw. Dit wil absoluut niet zeggen dat jongens en mannen niet mee kunnen doen, om precies te zijn levert het een mannelijke dancer dezelfde voordelen op als de meisjes met tenminste één extra bonus: heel veel meiden! Een jonge mannelijke dancer die ik ken is nu een van de meest zelfverzekerde tieners, vooral waar het de omgang met meisjes betreft. Moedig je zoon aan, wetend dat, ook al wordt Irish Dance gedomineerd door meisjes, de Wereldkampioenen vaak mannelijke dancers zijn, en wat een geweldige manier om zelfvertrouwen te kweken in de omgang met meisjes!
4
5 DE VOORDELEN VAN IRISH DANCE
Mijn voornaamste reden, en die van vele andere ouders, om mijn kind Irish Dance te laten doen was om haar een activiteit te geven die plezier en lichaamsbeweging zou combineren. Het feit dat we zoveel Ierse geschiedenis in onze familie hebben, maakte Irish Dance een perfecte keuze. Over de jaren heen gaf Irish Dance Aoife niet alleen het plezier en de lichaamsbeweging waar we op hoopte, maar ook een verantwoordelijkheidsgevoel, ze maakte veel vrienden, en leerde sportiviteit, terwijl ze ook leerde over haar achtergrond. De fysieke voordelen van Irish Dance zijn vrij duidelijk, maar veel mensen zijn verbaasd over hoe atletisch het is. Het conditieniveau dat vereist is om te blijven dansen groeit met de leeftijd van de dancer en bereikt vaak fenomenale proporties. Omdat het een erg aerobisch activiteit is ontwikkelen dancers zich tot sterke atleten. Het risico van blessures is uiteraard aanwezig zoals bij iedere sport (en Irish Dance IS een sport, vraag de dancers maar!), maar de meest dancers komen weg met weinig meer dan een pijntje hier en daar en spierpijn. Vriendschap en het sociale leven dat het dansen met zich meebrengt is een van de redenen dat Aoife en vele andere dancers nog steeds actief zijn. Omdat ze op jonge leeftijd zijn begonnen, zijn veel dancers dikke vriendinnen geworden en zijn dat hun hele danscarrière gebleven. Dit is heel normaal onder Irish Dancers. Niet alleen de dancers worden vrienden, maar de meeste ouders net zo goed! De vele uren die ze doorbrengen met hun docenten helpt ook om een band te scheppen die veel verder gaat dat docent-student. Veel docenten hebben hun dancers zien opgroeien en met de juiste aanpak, kunnen een verbazingwekkende invloed hebben op deze jonge mensen. Ik weet uit ervaring dat, in de afgelopen jaren, er van tijd tot tijd privé lessen met haar docent waren waarin Aoife erg weinig danste, maar een hoop „mens tot mens‟ gesprekken had. Omdat ik zelf als ouder ook veel met haar docent sprak, was dit alleen maar een bonus in mijn opinie. In tegenstelling tot veel andere activiteiten en de meeste dansvormen waar de meesten stoppen als ze hun tienerjaren bereiken, blijven Irish Dancers meestal actief in hun tienerjaren en lang daarna. In de twintig worden velen zelfs docent of blijven ze actief in competities. De reismogelijkheden zijn ook een bonus van Irish Dance. Veel dancers hebben van de stad ernaast tot aan in het buitenland gereisd en alles daartussen. Hoeveel je reist is naar keuze, maar als de dancers ouder worden willen ze meestal meer. Het dansen op grotere evenementen zoals het jaarlijkse Irish Open Championships in Dublin, Ierland zijn ervaringen die ze nooit meer vergeten. Deze evenementen zijn uniek, zowel op als naast het podium. De meeste wedstrijden zijn erg leuk, maar het is vooral de sociale kant van dit soort uitstapjes die zoveel leuke herinneringen geven. Het is ook verbazingwekkend om te zien in hoeveel verschillende hotels je terecht komt – altijd leuk voor interessante herinneringen! Maar een van de meest belangrijke voordelen van Irish Dance is de groei in zelfvertrouwen. Zoals de meeste ouders wel weten is zelfvertrouwen een belangrijk aspect van een evenwichtig kind. Irish Dance heeft de mogelijkheid om het zelfvertrouwen van jongeren te
6 laten groeien: het is erg zeldzaam om een Irish Dancer te zien zonder zelfvertrouwen. Een belangrijk aandeel wordt geleverd doordat dancers regelmatig het podium opgaan voor een vrij grote groep mensen om op te treden. Na een zekere tijd betekent dit, en de wil om hard te werken en te oefenen, samen met aspecten als vriendschap en plezier, dat het zelfvertrouwen groeit. Wedstrijd dansen helpt ook doordat het de dancers leert om te gaan met de ups en downs van het leven, iets dat ook helpt om karakter en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Het leren om goed te winnen EN te verliezen is een nuttige eigenschap die ze niet vroeg genoeg kunnen leren en de slechtere momenten helpen om in te zien wat er belangrijk is in het leven. Aoife lacht soms na een aantal magere competities dat ze „veel geleerd moet hebben‟. Als de meiden een aantal jaren gedanst hebben, ontwikkelen ze ook een werkhouding en verantwoordelijkheidsgevoel naar zichzelf toe dat zich vertaald in een zelfdiscipline waar ze hun hele leven plezier van zullen hebben. In tegenstelling tot sommige dansvormen, hoef je voor Irish Dance geen bepaald lichaamstype of natuurlijke aanleg te hebben om ervan te genieten en competitie te dansen. Dit is een van de redenen dat veel dancers tot op latere leeftijd actief blijven dansen. Hoewel Championship niveau voor sommige dancers wellicht niet te bereiken is, is Irish Dance voor veel lichaamstypes en talenten geschikt, iets dat wel blijkt uit de competities. Zoals in de meeste activiteiten zijn er negatieve kanten aan Irish Dance. De wedstrijdfactor kan uit de hand lopen, blessures zijn altijd mogelijk (zeker als dancers wat ouder worden), en de politiek is niet anders dan in iedere andere georganiseerde activiteit. Maar uiteindelijk zijn de voordelen veel groter dan de nadelen. Als de negatieve aspecten de kop beginnen op te steken is het het moment dat ouders hun verantwoordelijkheid moeten nemen en ervoor moeten zorgen dat hun dochter zich richt op de juiste dingen. Dit is een van de belangrijkste (en soms moeilijkste) aspecten van jouw taak als Dansouder. En bedenk: de belangrijkste reden om aan welke activiteit dan ook deel te nemen is om plezier en uitdaging te hebben, en als jullie allebei op dat doel gefocust blijven, komen de voordelen absoluut naar voren.
7
8 DE DANSEN Binnen Irish Dance zijn de dansen opgesplitst naar muzieksoort. Naast de gewone solodansen bestaan er ook zogenaamde setdances en ceili dansen. We zullen beginnen met de solodansen. Van alle solodansen bestaan er meerdere van. Je zult je dochter vaak horen praten over de „1e Single Jig‟ of de „4e Reel‟. Hoezo de 4e, denk je wellicht. Dit komt omdat ieder niveau voor de 4 of 5 basis solo dansen een eigen versie heeft. Is je dochter dus bezig met de 3e Slip Jig, dan is ze de Slip Jig van de 3e graad aan het leren. De Softshoe Dansen Reel (2/4) De Reel is een dans in 2/4 maatsoort en wordt gekenmerkt door zijn snelle muziek. Dit is één van de leukste softshoe dansen om te zien omdat de muziek vaak lekker opzwepend is (en 2/4 en 4/4 maatsoort liggen ook het makkelijkste in het gehoor). Veel dancers vinden de Reels ook leuk om te dansen. De 1e Reel wordt ook wel de Easy Reel genoemd en is de eerste dans die dancers gewoonlijk leren. Hij bestaat voornamelijk uit 123s en 7s en is een goede opstap naar de eerste ceili‟s. Latere Reels bouwen voort op deze Easy Reel waarbij steeds virtuozere passen ingevoegd worden totdat de 4e en 5e Reel eigenlijk geen bewegingen uit die 1e Reel nog gebruiken. Voorbeeld van tellen: 1 2 3 1 2 3 1 & 2 1 &2
(2x basis 123) (2 maten, elke maat heeft 2 tellen)
Slip Jig (9/8) De Slip Jig heeft een aparte telling omdat hij in 9/8 staat. Voor de dancer maakt dit niet veel uit, zij tellen hem in drieën (zoals iedere Jig in drieën wordt geteld). De Slip Jig is een echte damesdans, al mogen mannen hem ook gewoon dansen. Deze dans is veel sierlijker en rustiger dan de Reel (die nogal explosief kan zijn), en veel dancers hebben dan ook duidelijk een voorkeur voor de ene of de andere dans. Ook hier zijn weer 4 Slip Jigs, voor 4 graden. Voorbeeld van tellen: Stap hop hop stap hop hop 1 2 3 1 2 3 123 223 323 123 223 323
(2x stap hop hop, lead 1e Slip Jig) (langzame tellen van 2 maten zoals de dancer telt) (eigenlijke telling in de Slip Jig)
De Single Jig (12/8) De Single Jig is de derde softshoe dans die in alle graden gedanst wordt. In WIDA wordt de Single Jig in alle graden behalve Open gedanst, en de passen worden met het niveau eigenlijk niet echt moeilijker. De Single Jig is eigenlijk een 12/8 dans, maar we tellen hem als een 6/8e. Voorbeeld van tellen: Stap hop-swing in 1 2 123 456
stap hop-swing in (2x stap hop-swing in, lead 1e Single Jig) 3 4 (zoals de dancer deze pas telt, 2 maten) 789 10-11-12 (eigenlijke telling van de Single Jig, 1 maat 12/8)
9 Light Jig (6/8) De Light Jig is een erg springerig dansje met veel herhaling waar je nog verdacht moe van kunt worden. Voor deze dans geldt dezelfde regel als voor de Single Jig, dus in Open wordt hij niet gedanst. De Light Jig kent maar één versie, die in alle graden gedanst wordt. Je moet hem natuurlijk wel steeds beter dansen! Voorbeeld van tellen: Hop-swing in hop-swing back & 1 & 2 123 45
hop & 6
1 2 3 (stukje lead) 3 & 4 (zoals de dancer telt, 2 maten) 12 3 456 (eigenlijke telling, 2 maten 6/8)
De Hardshoe Dansen In beginner kunnen dancers ook op hardshoes dansen, maar meestal wordt hiermee gewacht totdat de dancers al een paar softshoe dansen kennen. Het moment om op hardshoe te gaan leidt meestal tot grote opwinding en ook frustratie van de dancers, want het is verdorie nog niet zo simpel als het lijkt! NB: Er bestaat ook een Treble Reel, maar die wordt binnen WIDA niet gedanst. Treble Jig (6/8) (ook wel Heavy of Double Jig genaamd) De Treble Jig heeft dezelfde telling als de Light Jig maar is langzamer. Het „treble‟ in de naam slaat op de rallies die zo kenmerkend zijn voor hardshoe dansen, en die bij veel andere scholen trebles genoemd worden. Hornpipe (4/4) De Hornpipe staat erom bekend dat het een moeilijke dans kan zijn. Niet omdat de passen zo lastig zijn, maar omdat veel dancers moeite hebben met de dans als geheel. De syncope manier van rallies zijn erg kenmerkend voor de Hornpipe. Team Dansen Een van de leuke aspecten van Irish Dance is dat er niet alleen solo dansen zijn (die zijn hierboven beschreven), maar ook groepsdansen. Hierbij dansen de dancers samen in groepjes die variëren van twee tot 16 dancers en synchroniteit tussen de dancers is het aller belangrijkste. Team dansen zijn altijd op softshoe voor wedstrijden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen traditionele ceili dansen, 2, 3, en 4-hands, Figures, en Show. Maar wat is nu wat? Ceili Ceili dansen zijn dansen die in een groep worden gedaan met 4 tot 16 dansers. Deze dansen liggen vast en worden bij alle organisaties min of meer op dezelfde manier gedanst. De passen zijn makkelijk en er wordt dus vooral gelet op de symmetrische uitvoering. Er zijn een stuk of 30 ceili‟s in Reel en Jig tempo.
10 2, 3, 4-hand dancing Dit zijn eigen choreografieën van de docent waarbij dancers in groepjes van 2, 3 of 4 dancers samen dansen. Ook hier moet het weer vooral gelijk zijn. Figure dancing Dit is in feite ceili dansen, maar dan is het een eigen choreografie van de docent. Wel moet de muziek nog traditioneel zijn en mogen uitsluitend ceili passen gebruikt worden. Show dancing Ook dit is ceili dansen, maar hierbij is geen beperking meer qua muziek en passen. In Amerika zijn enkele scholen (met name Trinity) die het show dansen tot fenomenale hoogten hebben gebracht. DE PASSEN VAN DE EASY REEL – VOOR MAMA! Aoife heeft dit deel geschreven want, zelfs na al die jaren, weet ik nog steeds niet precies hoe de dansen in elkaar zitten! Ik kan me nog wel herinneren dat toen Aoife klein was en probeerde te oefenen (hoe zeldzaam!), ze naar me toekwam en vroeg “En nu?” Uiteraard gaf ik haar mijn liefste glimlach en zei “Nou … als je GOED nadenkt weet ik zeker dat JIJ het je nog wel kan herinneren!” Misschien dat het onderstaande je een intelligent antwoord kan geven. Maak je geen zorgen als de termen je vreemd in de oren klinken, je gaat ze snel genoeg kennen, en je dochter kent ze zeker lang voordat jij ze kent. De nummers tussen haakjes zijn de tellen. Iedere dans begint met een Lead (uitspraak: lied met lange ie-klank), daarna volgt eventueel nog een side step, en dan pas de 1e pas. Easy / 1e Reel Lead: 8x 123 in een rondje met de klok mee (elke 123 is één maat, dus 8 maten in totaal), R L R L RLRL Side Step (naar rechts en naar links): 7s naar rechts: hop op L en breng R naar de linkerknie, stap R, zet L achter, stap R, zet L achter, stap R, zet L achter (hop 234567), 123 R, 123 L 7s naar links: wissel op R en breng L naar rechterbil, stap L, zet R achter, stap L, zet R achter, stap L, zet R achter (hop 234567), 123 L, 123 R 1e pas: spring op L heel twist met R, spring op R heel twist met L, 123 R, 123 L, wissel op L 7s naar rechts, 123 R, 123 L Herhaal met de andere voet 2e pas: spring op L heel twist met R, hop op L heel twist met R, hop op L heel twist met R, over 23 met hiel twist L 4x 123 naar achter R L R L Herhaal met de andere voet, waarbij je begint met hop op R heel twist met L Herhaal de Lead
11
12 OEFENEN Zoals met alles, om iets goed te doen zul je moeten oefenen. De meeste dancers oefenen graag als ze beginnen met dansen, maar het nieuwtje is er snel vanaf. Het kan soms moeilijk zijn om jongere dancers aan het oefenen te krijgen omdat het eigenlijk echt niet leuk is, maar hoe meer ze het doen, hoe beter ze worden. Zo simpel ligt het! Sommige dancers vinden het fijn als mama meehelpt, al moet je eraan denken om aan te moedigen en niet te kritisch te zijn. In de eerste paar jaar kwam ik erachter dat Aoife achter haar broek zitten om te oefenen ons allebei frustreerde. Uiteindelijk gaf ik het op. Hoewel we het belangrijk vonden dat ze moeite deed voor het dansen als wij er tijd en geld in staken, vonden we het belangrijker om haar zelf te laten ontdekken wat de waarde van oefenen was. Met hier en daar een aanmoediging en een aantal tegenvallende wedstrijden leerde Aoife uiteindelijk het nut van oefenen terwijl ze ouder en meer toegewijd werd. Resultaten bij wedstrijden kunnen een goede motivator zijn: goede resultaten door oefenen werkt! We lachten er vaak om omdat Aoife bijna altijd meer oefende NA een goede wedstrijd! Het niet goed doen door niet te oefenen werkt trouwens uiteindelijk ook. Het verlangen om vooruit te gaan komt uit de dancer zelf en kan door niemand opgedwongen worden. Veel jonge dancers hebben een drang tot slagen en oefenen eindeloos, naast het volgen van privé lessen naast hun gewone lessen. Helaas doen veel van dit soort dancers dit niet omdat ZIJ dat willen maar omdat iemand hen daartoe aandringt. Het kan een ouder, docent of andere volwassene zijn die deze druk oplegt maar het resultaat is nooit wat bedoeld werd. Gedurende de jaren heb ik veel veelbelovende jonge dancers heel succesvol zien worden op jonge leeftijd maar er zijn er helaas maar weinig die in hun tienerjaren nog steeds dansen. Als er echt geen interesse meer is, dan is dat goed, maar velen stoppen als het in stand houden van hun succes (en daarmee de goedkeuring) steeds moeilijker wordt. De bekwaamheid om goed te dansen wordt moeilijker naarmate een dancer ouder wordt. De technische en lichamelijke eisen nemen toe terwijl de dancer door de categorieën heen gaat en dat is goed. Hoe een dancer omgaat met deze toename in moeilijkheid ligt voor een groot deel aan hun ouders en docenten. Redelijke verwachtingen en doelstellingen zijn waardevolle lessen … de druk om te winnen leidt tot niets positiefs. Oefenen en lessen zijn een vitaal onderdeel van iedere activiteit maar moeten ingebracht worden naarmate de dancer graag wil slagen en winnen. Als je dochter een jonge dancer is die wat moeite heeft met een nieuwe pas of dans, regel gerust een privé les als ze dat graag wil, maar laat je niet verleiden om een beginner dancer wekelijks privé les te laten volgen naast haar gewone les en ook nog het oefenen thuis. Er komt een moment in de hogere niveaus dat privé lessen echt nuttig worden maar tot die tijd, dwing je kind er niet toe. Probeer een balans te vinden tussen aanmoediging en kritiek, maar verspil geen adem aan zeuren want daar heeft niemand wat aan. Dit moet leuk zijn, toch? Oefenen Hoe en Waarom Er zijn duidelijke redenen voor oefenen ongeacht wat je wil bereiken. Door te oefenen ga je bijna zeker vooruit en de kans op succes groeit enorm. Een van de duidelijkste manieren om je doel te bereiken is door te oefenen. Bijna alle dancers kijken op tegen een oudere of meer ervaren dancer met een soort bewondering als die wedstrijd dansen. Die paar minuten op het podium zijn slecht het resultaat van vele uren werk die het hen heeft gekost om dat niveau te bereiken. Niemand heeft ooit iets belangrijks bereikt zonder hard werken!
13
Een goede Irish Dancer worden vraagt behoorlijk wat toewijding, inspanning en doorzettingsvermogen, maar het belangrijkste is dat het leuk MOET zijn en dat JIJ het moet willen! Oefenen is absoluut noodzakelijk als je je doel wilt bereiken, maar jij als dancer moet degene zijn die bepaalt hoe hard je ervoor wilt werken. Als JIJ die beslissing neemt, is er meer kans dat je het oefenen leuk vindt (tot op zekere hoogte in ieder geval) en dat je bereikt wat je wilt. Druk van buitenaf om iedere dag of iedere week te oefenen leidt er alleen maar toe dat je er uiteindelijk niets meer aan vindt. Jij bent de dancer en jij bent degene die bepaalt hoe graag je vooruit wilt. Met dit in je oren geknoopt: helemaal niet oefenen is tijdsverspilling in de les want alleen door buiten de les te oefenen wat je in de les hebt geleerd kun je vooruit. Zoals met alles moet er een balans zijn. Wie niet oefent of ergens aan werkt zal nooit zijn volle potentieel bereiken. Aan de andere kant, iemand die teveel oefent doet een ander deel van zijn leven tekort en dat kan soms lelijke resultaten hebben. De balans vinden voor wat bij jou past en belangrijk omdat jij uiteindelijk degene bent die bepaalt hoe hard je wilt werken. Vergeet niet dat het ook belangrijk is om in je achterhoofd te houden wat je zou kunnen missen als je te weinig OF teveel oefent. Er is meer in het leven dan Irish Dance, maar je kunt er ook veel uithalen. Het WAAROM van oefenen Irish Dance, zoals alle andere vormen van fysieke activiteit, vereist twee soorten leren: intellectueel en lichamelijk. Intellectueel leren is de eerste stap en het is hoe de hersenen snappen en onthouden wat er gevraagd wordt. Lichamelijk leren is als de spieren de bewegingen van ieder pas uit de dans leren te onthouden. Zonder lichamelijk leren is een dancer puur de theorie van de dans aan het bestuderen en zonder intellectueel leren zal de dancer niet kunnen dansen zoals ze wellicht zouden kunnen. Intellectueel moet een dancer de passen en bewegingen van een dans eerst begrijpen en ze dan onthouden. Hiervoor is dansen of welke andere lichaamsbeweging niet eens nodig, alleen hersenactiviteit. Lichamelijk leren vereist het regelmatig uitvoeren van de beweging zodat het lichaam het ook onthoudt – de spieren moeten het onthouden. Een goed voorbeeld is als een baby voor het eerst gaat lopen. De eerste paar maanden is de baby wankel omdat zijn spieren niet gewend zijn aan de beweging en hij er over moet nadenken. Als hij ouder wordt wordt het lopen steeds makkelijker omdat zijn spieren zich herinneren wat ze moeten doen met steeds minder echte concentratie. Na een korte tijd rent de peuter rond en wordt er over het lopen en rennen niet meer nagedacht. Als een dancer vooruitgaat in het dansen groeit zowel hun intellectueel als lichamelijk geheugen, maar uiteindelijk groeit het lichamelijk geheugen het meest. Een Beginner dancer heeft meestal vrij veel energie en geheugencapaciteit nodig om alleen al maar te herinneren wat er ook al weer na die pas kwam, maar na een aantal jaren dansen kan een Open dancer de passen dansen zonder er bij na te denken waardoor zij zich kunnen concentreren op de meer technische aspecten van de dans en zo hun algemene uitvoering kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld: om een nieuwe pas te leren moet je eerst begrijpen welke bewegingen nodig zijn om de pas te doen en daarna hem te onthouden. Veel jonge dancers worden getraind om termen als „zij en achter en zij en achter‟ te gebruiken, wat hen helpt om te onthouden waar ze hun voeten heen moeten sturen. Het is altijd leuk om kleine dancers te zien omdat je ze vaak deze termen voor zichzelf ziet zeggen! Een Open dancer aan de andere kant is dit stadium van „zij en achter en zij en achter‟ allang voorbij en denkt hoogst waarschijnlijk aan sprongkracht en uitdraaien (onder andere) terwijl hun voeten de bewegingen maken die nodig zijn voor de dans. Dit dansen zonder erover na te denken komt alleen na uren en uren van herhaling en oefening. Hoe meer tijd er in het oefenen wordt gestoken, hoe meer de
14 spieren zelf weten wat erna komt, waardoor de dancer tijd heeft om te concentreren op de meer technische aspecten van de dans. Over het algemeen leert een dancer in de les het intellectuele aspect over hoe ze beter kunnen worden, en leren ze door te oefenen het lichamelijke aspect. Oefenen wordt de verbinding tussen de twee soorten leren en helpt de dancer om beter te worden. Veel dansmoeders hebben veel van de intellectuele kennis van de dansen doordat ze de dansen zo vaak zien in lessen, bij het oefenen en bij wedstrijden, maar hoeveel van hen zouden een Reel met enige mate van perfectie kunnen dansen? Niet veel! Ik heb het een paar jaar geleden eens geprobeerd en Irish is veel moeilijker dan het eruit ziet, maar ik kan je wel zo‟n beetje iedere pas uitleggen doordat ik ze jarenlang heb zien doen. De lichamelijke vaardigheden om een begaafde Irish Dancer te worden kun je alleen ontwikkelen door constant te oefenen – wat verklaart waarom de meeste dansmoeders niet kunnen dansen! Sommige dancers komen vooruit door alleen te oefenen in de wekelijkse dansles, maar dat is zeldzaam en ze zullen zeker niet de top van het dansen bereiken. De overgrote meerderheid van de dancers moet oefenen om hun vaardigheden te verbeteren. Veel dancers realiseren zich ook niet dat ze eerst de basis moeten beheersen voordat ze de meer gecompliceerdere bewegingen kunnen leren. Dansvaardigheid verbeteren is als het klimmen op een ladder, iedere tree is een deel van een dans of een nieuwe vaardigheid die geleerd is. Om de top te bereiken moet de ladder tree voor tree beklommen worden. Als er gekeken wordt naar de oudere top dancers zie je prachtige bewegingen, sprongkracht en elegantie. Wat je niet ziet zijn de ontelbare uren, dagen en weken van oefenen om de ladder te beklimmen en op dat niveau uit te komen. Het HOE van oefenen Er zijn veel manieren om bijna alles dat je doet te oefenen en Irish is geen uitzondering. Sommige mensen oefenen het liefste zelf, anderen willen dat er iemand bij is om te helpen, sommige dancers oefenen een deel van een pas keer na keer terwijl anderen de hele pas oefenen. Iedere dancer moet voor zichzelf bepalen wat het beste werkt en dit duurt even aangezien dit door oefening duidelijk moet worden. Veel dancers komen er ook achter dat, wat werkte toen ze nog jong waren, niet meer werkt nu ze ouder zijn. Het belangrijkste is dat je erachter komt wat voor jou werkt. Het eerste dat je moet doen is uitvinden waar je zwakke punten liggen. Voor een Beginner dancer kan dat zijn dat ze zich moeten herinneren welke kant de Lead heengaat in de Reel, maar een oudere dancer kan willen focussen op de juiste manier om een heel-twist te maken – wat het ook is, begin door dingen op te schrijven. Maak die lijst niet te lang want dat is alleen maar frustrerend. Maar als je een stuk of twee, drie dingen kunt opschrijven waar je aan kunt werken, kies er dan één om je op te richten en houd de anderen in je achterhoofd terwijl je oefent. Doordat je maar aan een ding tegelijk werkt, heb je bijna altijd succes is vermijd je het gevoel dat je aan veel te veel dingen tegelijk moet denken. Als je niet zeker weet waar je je vooral op moet richten, vraag je docent dan om tips, die weet meestal wel op welke gebieden je je moet richten. Een ander belangrijk ding is uitzoeken waar, wanneer en wat je nodig hebt. Zoek een ruime plaats om te oefenen in huis (bij voorkeur zonder tapijt en niet recht op het beton) zodat je niet bang hoeft te zijn dat je iets breekt of struikelt over meubels of een muur tegenkomt. Kies een oefentijd waarbij je niet gestoord wordt maar die wel praktisch is voor jou. De keuken is misschien een perfecte plaats om midden in de nacht te oefenen, maar wie wil er nou midden in de nacht oefenen?!
15 Als je een goede oefentijd hebt gevonden, moet je in de gaten houden dat je het beste onthoudt in de 24 uur na een les. Dit betekent niet dat je naar huis moet racen na de dansles om te gaan oefenen, want je lichaam moet bijkomen als je hard gewerkt hebt. De volgende dag oefenen geeft waarschijnlijk echter veel betere resultaten dan een paar dagen wachten. Hou je oefensessies kort zodat je geen spieren overbelast of gefrustreerd raakt. Onthoud: 15 minuten goed geconcentreerd oefenen heeft veel meer effect dan een half uur gewoon maar wat doordansen. Sommige dancers hebben het geluk dat ze een dansvloer in hun huis kunnen krijgen, meestal in de garage. Dit hoeft niet duur te zijn als de ruimte er is. Een paar latjes en wat multiplex voor de vloerdelen kan een goede oefenvloer opleveren. Let erop dat je in de garage niet direct op het beton danst omdat dit bijna garandeert dat je je blesseert. Je moet ook opletten wat er boven je zit want veel garages hebben buizen enzo hangen die in de weg kunnen zitten van je armen, zeker als je wat groter wordt. Als het mogelijk is zijn spiegels erg nuttig om te zien wat je doet en natuurlijk heb je muziek nodig. Een simpel CD-spelertje en een paar Ierse dansCDs zijn nodig om te kunnen oefenen op de juiste muziek. Een paar CDs met popmuziek en showmuziek zijn ook leuk om af te wisselen en als het tempo goed is, zijn ze ook leuk om mee te oefenen. En vergeet niet om je dansschoenen te dragen! Het is belangrijk om je dansschoenen te dragen bij het oefenen omdat het de kans op blessures vermindert en je ziet ook beter of je voetposities kloppen doordat je je schoenen aanhebt.
Gebruik je intellectuele leren door eerst na te denken! Als je nog bezig bent om je geheugen te trainen om de passen te onthouden, bestudeer ze dan eerst eens om je hersenen te helpen ze te herinneren. Als je daar al voorbij bent en van plan bent om meer technische dingen te gaan trainen, bedenk dan eerst eens wat nodig eens om je techniek te verbeteren. Probeer je bijvoorbeeld voor te stellen welke spieren te moet aanspannen of loslaten bij de bewegingen. Bijvoorbeeld, als je probeert om je bovenlichaam te verbeteren en strakkere armen te hebben, bedenk hoe je je schouder- en buikspieren kunt gebruiken om te helpen bij het echte oefenen. Tijdens het stretchen en opwarmen heb je ideaal tijd om hierover na te denken en te visualiseren wat je wilt dat je lichaam doet. In het begin denk je vooral op grote schaal en visualiseer je je hele lijf zoals het door de pas heengaat. Je herinneren hoe de pas ook alweer gaat en welke daarna komt is moeilijk genoeg en daar heb je tijd voor nodig. Op den duur echter zul je deze beelden kunnen opsplitsen in kleinere delen en kun je je richten op specifieke delen of spieren van je lichaam. De mogelijkheid om te focussen op bepaalde spieren en kleinere bewegingen helpt je uiteindelijk om de controle en kracht te ontwikkelen waardoor je je echte potentieel ontwikkelt. Al dit denken en visualiseren is de warming-up van je hersenen! En nu in de praktijk!
16 Als je lichaam EN je hersenen opgewarmd zijn wordt het tijd om te gaan oefenen. Herhaling is wat je spieren traint dus ga er vanuit dat je passen en bewegingen moet herhalen terwijl je je richt op wat je wilt bereiken. Als je je op je gemak voelt met de pas waar je mee bezig bent, probeer hem dan eens in de dans te zetten om je vaardigheden nog verder te trainen. Waarschijnlijk zijn je pogingen dan minder duidelijk vooruit gegaan, maar de aanhouder wint (zou het niet fijn zijn als je bij een wedstrijd maar één pas hoefde te doen?). Als je iets oefent, let er dan op dat je het echt goed doet. Slechte gewoontes heb je zo opgepikt maar het duurt lang voordat je ze weer hebt afgeleerd! Als je niet zeker bent, vraag je docent dan de volgende les, of stuur een emailtje! Als je danst, bedenk dat fouten nooit zomaar gebeuren: ze zijn het gevolg van je lichaam die een makkelijkere manier probeert te vinden om de beweging te doen. Het hele idee achter oefenen is om je lichaam te leren hoe jij wilt dat het beweegt en niet noodzakelijk wat de makkelijkste manier is. Iedere spier in je lichaam ontwikkelt en versterkt zich als het gebruikt wordt en leert om te bewegen zoals het getraind wordt te bewegen. Op de bank TV kijken traint geen enkele spier maar herhaaldelijk oefenen op uitdraaien laat je spieren uiteindelijk bewegen zoals jij dat wilt. Hoe meer je je spieren beweegt zoals jij het wilt, hoe waarschijnlijker het is dat ze zich zo gaan bewegen en daardoor verminder je fouten en verbeter je je techniek. Je spieren trainen gaat simpelweg om herhaling, en daar gaat oefenen om. Een paar ideeën om efficiënter te oefenen:
Opwarmen en afkoelen zijn essentieel! Breek het op in kleine deeltjes en werk aan elk stukje individueel. Als je die onder de knie hebt, zet ze dan achter elkaar in een pas of dans. Dit werkt echt, maar ben niet verbaasd als er nieuwe problemen ontstaan als je alles bij elkaar zet. Dit is normaal en meer oefenen helpt echt. Plan je oefensessies zodat je weet waar je naartoe werkt en waar je op moet focussen tijdens het oefenen. Als je een fout maakt, stop dan en probeer je te focussen op het stukje dat de fout veroorzaakte. Herhaal dit een aantal keer totdat je voelt dat je het onder de knie hebt en probeer het dan nog eens vanaf het punt waar je moest stoppen. Doe de moeilijke dingen eerst langzaam en bouw het tempo dan op. Ren niet door de makkelijke stukken, blijf in de muziek. Als je gefrustreerd raakt, laat het even zitten en kom er later op terug. Drink veel water terwijl je danst en oefent. Probeer eens met een vriend of vriendin te oefenen. Erg gezellig! Zelfs de beste dancers ter wereld hebben hun goede en slechte dagen. Laat je niet ontmoedigen als het allemaal niet zo goed gaat als je had gehoopt, maar werk er omheen. Doorzettingsvermogen maakt dat je dansen echt verbetert! Bedenk dat oefening niet noodzakelijkerwijs kunst baart. Zorg ervoor dat je iedere beweging op de juiste manier oefent; slechte bewegingen afleren is moeilijker dan het vanaf het eerste begin goed doen.
En vooral: heb er plezier in! “Oefening baart kunst”. Toch? Nou … ja en nee. Oefenen is in principe gewoon het alsmaar herhalen van iets zodat je lichaam en geest het kunnen herinneren zonder er teveel over na te hoeven denken. Het aloude spreekwoord “Oefening baart kunst” is daardoor wel waar maar op één voorwaarde – dat wat je oefent goed is! Het steeds herhalen van een beweging maakt dat de beweging in je hersenen geplant wordt, maar als je de beweging fout doet, weten je hersenen niet dat dit fout is en zullen nog steeds proberen zich deze beweging te herinneren. Zo ontwikkelen
17 slechte gewoontes zich en hoe langer ze fout geoefend worden, hoe moeilijker het is om ze af te leren. Ouders en oefenen Iedereen weet dat oefenen helpt om beter te worden in wat je probeert te bereiken. Als ouder, daarentegen, is het overtuigen van je kind dat jet moet oefenen, en de juiste balans vinden tussen tijd en moeite één van de moeilijkste taken die je als ouder van een competitief kind kunt hebben. De belangrijkste reden om je dochter of zoon Irish Dance te laten doen is zodat het plezier heeft, en dit moet ALTIJD een van de belangrijkste factoren blijven als er beslissingen moeten worden genomen over het dansen, vooral als het gaat om oefenen. Als de dancer ouder wordt, kunnen ze hun niveau van oefenen steeds beter zelf beoordelen. Met jongere dancers ben jij als ouder in de beste positie om ze te helpen zodat ze snappen wat de voordelen zijn van tijd besteden aan het dansen, en de consequenties van als ze dat niet doen. Dit betekent helemaal niet dat je moet “zeuren” of dwingen maar eerder dat je je kind aanmoedigt om uit te vinden hoeveel oefenen het beste past bij hun leeftijd en dansniveau. Als de beslissing bij het kind ligt is de hoeveelheid die geoefend wordt (hoe weinig het ook is!) veel doeltreffender dan als het gedwongen wordt te oefenen door de ouder. De sleutel tot succes met oefenen is niet zozeer ze te vertellen wanneer, waar en hoe ze moeten oefenen, maar meer om ze te laten begrijpen wat de voordelen en consequenties zijn van al dan niet oefenen, en ze dan te helpen besluiten hoe hard ze willen oefenen. De duidelijkste voordelen van oefenen zijn natuurlijk dat de dancer beter wordt en de kans op medailles en bekers groter wordt. Maar het kind leren te focussen op hun kwaliteiten en de beste dancer te worden die ZIJ kunnen zijn is een veel doeltreffendere manier dan de druk te hebben om goud te winnen. Leer ze om te werken aan de dingen die zij kunnen beïnvloeden en niet op de resultaten van een wedstrijd die alleen aan het jurylid liggen en waar ze geen controle over hebben. Het lijkt misschien vreemd maar dit is eigenlijk moeilijker dan ze er steeds aan te moeten herinneren om te oefenen! Een kind aanmoedigen om zo goed te zijn als ze kunnen zijn is iets dat ze aan jou in alle aspecten van hun dansen moeten kunnen zien, en niet alleen als het op oefenen aankomt. Als ouder laat je zien waar jouw nadruk ligt door je gedrag bij de dansles, wedstrijden en je hele houding als het gaat om dansen. Als dat medailles en bekers betreft wordt dat al snel duidelijk en legt dat onredelijke druk op de dancer, maar als je bemoedigend bent en tevreden met hun optreden ongeacht de medailles krijgt je kind hier veel meer zelfvertrouwen en enthousiasme van en verrassend genoeg zullen ze hierdoor ook harder gaan werken! Als jij routinematig het belang van medailles en bekers ondergeschikt maakt en trots bent op je kind hoe het ook presteert, zullen ze successen beter leren waarderen. Bij jongere kinderen helpt dit zelfvertrouwen en deze trots ook om van Irish te gaan houden, die als het sterk genoeg wordt, genoeg reden is vor ze om jarenlang te blijven dansen. In de meeste gevallen, als je bij de volwassenen kijkt in een wedstrijd, zie je niet vaak dancers die nog steeds dansen en toch „gepusht‟ werden door ouders en docenten om te presteren, maar eerder dancers waarvan de ouders en docenten ondersteunend en bemoedigend waren.
18 Okee … hoe krijg ik mijn kind dan aan het oefenen? Eigenlijk kun je dat niet (ik hoor de docenten al kreunen). Wat je kunt doen is proberen ze te laten snappen wat de consequenties zijn van al dan niet oefenen. Uiteindelijk besluiten ze dan dat Irish wellicht niets voor ze is, of waarschijnlijker dat ze beter willen worden. Als dat gebeurt zullen hun inspanningen en vaardigheden groeien door te oefenen omdat het duidelijk wordt dat hun besluit om te oefenen resultaat heeft. Jouw taak als ouder is dus niet om je kind aan het oefenen te krijgen maar om het te leren om te willen oefenen. Willen oefenen komt voort uit een verlangen om beter te worden en een doel te bereiken dat ze hebben gesteld of waar ze überhaupt alleen nog maar van dromen. Ieder kind is anders en sommigen zijn allang blij als ze vooruit gaan zonder te hard te hoeven werken (de „het is al goed‟ dancer), terwijl anderen meer drive in zich hebben en meer willen opofferen en hard willen werken om hun doelen te bereiken (de „ambitieuze‟ dancer). Als ouder weet jij het beste waar jouw kind in dit spectrum valt en je zult een methode van aanmoediging moeten vinden die past bij jouw type kind. De ‘het is al goed’ dancer Dit type kind is meestal redelijk makkelijk die wel deze beste ter wereld wil worden, maar daar niet allerlei dingen voor wil opgeven of er erg hard voor wil werken. De meeste kinderen beginnen op deze manier als ze jong zijn en hoewel sommigen zo blijven, ontwikkelen de meesten een soort interne ambitie waardoor ze harder gaan werken en slagen. De „het is al goed‟ dancer is moeilijk om aan het oefenen te krijgen omdat er altijd iets is dat belangrijker is, inclusief op de bank zitten en TV kijken. Hen helpen een doel te stellen en een plan om dat te bereiken is waarschijnlijk een van de beste manieren om ze te laten willen oefenen. Het beste is om met je kind te praten en erachter te komen wat hun dromen zijn als het om dansen gaat. Als ze interesse hebben om ooit een Champion te worden of eenvoudigweg het goed te doen bij een plaatselijke competitie kun je hen helpen om erachter te komen wat ze moeten doen om dit te bereiken. Deel alles op in kleine porties and maak een plan wat je kind begrijpt en met hun hulp, maak een tijdschema waarin je op redelijke wijze deze kleine doelen kunt bereiken. Succes geeft een kind zelfvertrouwen en laat het meer willen. Door de doelen op te splitsen neemt de kans op regelmatig kleine successen toe en willen ze meer oefenen. Het gebeurt vaak dat de „het is al goed‟ dancer jarenlang zo doorgaat, stapje voor stapje beter wordt maar vooral – ze hebben plezier in het dansen. Zij zijn meestal degenen die dansen omdat ze dat willen en niet omdat iemand anders wil dat ze dansen. Sommige docenten en ouders vinden deze dancers frustrerend omdat ze zien hoeveel potentieel zo‟n kind heeft en wat ze zouden kunnen bereiken ALS ze zelfs maar een beetje harder zouden werken. Geduld is het woord hier want waarschijnlijk komt het kind er vroeger of later op eigen kracht achter dat ze willen werken en beter worden. Dit kan jaren duren, maar ondertussen hebben ze er wel plezier in, en dat is het belangrijkste. Veel ouders hebben het gevoel dat met alle tijd en geld dat ze in Irish investeren, er een bepaalde werkhouding van het kind verwacht mag worden en dat het niet alleen maar leuk is. Dit klopt op zich wel, maar het is belangrijk om duidelijk vast te stellen wat jouw doel als ouder is waarom je je kind Irish laat doen. Als het is om medailles en bekers te doen is, is een „het is al goed‟ dancer echt heel frustrerend. Als je echter hoopt dat je kind leert van Irish en er plezier in heeft, dan is het makkelijker om geduld met ze te hebben en is het leuk om ze te zien ontwikkelen tot de beste dancer die ze kunnen zijn. Moedig je kind aan om te werken, maar bedenk dat je je geld en tijd niet hebt weggegooid als je kind niet iedere dag oefent, want het leert sowieso een hoop van Irish.
19 De ambitieuze dancer Dit is de andere kant. Hoewel de meeste kinderen beginnen als een „het is al goed‟ dancer, ontwikkelen sommigen die innerlijke ambitie om op jonge leeftijd succesvol te zijn en dwingen zichzelf tot presteren. Als ouder merk je dat je de ambitieuze dancer nooit hoeft te vertellen om te gaan oefenen, maar dat je eerder op moet letten dat ze niet te ver gaan. Een balans vinden tussen dansen, oefenen en een sociaal leven is soms lastig voor een kind en zelfs voor een volwassene die ambitieus is en succesvol wil zijn. Je kind helpen om die balans op jonge leeftijd te vinden is een vaardigheid waar ze de rest van hun leven plezier van hebben. Zoals met elk ander kind hebben jouw ideeën en kijk op het dansen een grote invloed op je kind en hoe ze dansen en oefenen. Met een ambitieus kind kunnen de medailles en bekers al snel een te grote factor worden en is het belangrijk dat jij als ouder helpt om de zaak in perspectief te houden. Leer je dancer, door jouw houding en opmerkingen, dat ze vooral tegen zichzelf moeten dansen door hun vorige prestatie (ongeacht de medailles) te verbeteren. Hun natuurlijke idee over wedstrijden wordt snel zodanig dat ze succes baseren op het aantal bekers dat thuis op de kast staat, en hun zelfvertrouwen kan een deuk oplopen als ze niet zo vaak winnen als ze eigenlijk denken dat moet. Als het om oefenen gaat moet je blijven hameren op het belang van persoonlijke ontwikkeling. Een doel bepalen en kijken hoe dat doel bereikt kan worden haalt de druk van het winnen af omdat het benadrukt dat ze tegen zichzelf dansen door steeds hun eigen prestaties te verbeteren. Met de ambitieuze dancer help je ze om te leren effectief te oefenen, net als bij alle andere kinderen, maar moet je ook opletten dat ze niet teveel oefenen in een wanhopige poging nog beter te worden. Teveel oefenen kan invloed hebben op andere aspecten van hun leven die ook belangrijk zijn, als ze al niet belangrijker zijn. Kinderen moeten plezier hebben en ja, op de bank kunnen zitten en TV kijken. De drukke schema‟s van tegenwoordig laten dat nauwelijks toe en vooral met een ambitieus kind moet je zorgen dat ze een balans vinden tussen AL hun activiteiten. Teveel oefenen heeft een aantal mogelijke valkuilen. Ze kunnen snel gefrustreerd worden als veel oefenen niet beloond wordt met de resultaten waarvan het kind denkt dat het ze moet krijgen. Hun pogingen tijdens het oefenen in de gaten houden zorgt ervoor dat je ziet wanneer ze gefrustreerd raken en dan kun je ze stoppen. Later terug komen op iets moeilijks heeft bijna altijd meer succes. Het risico op blessures wordt ook groter als er teveel geoefend wordt. Veel dancers lijden aan blessures die veroorzaakt zijn door het teveel herhalen van bewegingen waar hun lichaam nog niet aan toe was. Goed opletten wat je dancer aan het doen is en hoe ze het doen kan deze problemen verminderen. De meeste kinderen zitten ergens tussen deze twee uitersten, en het kan zijn dat ze de ene week dichter bij de ene zitten en de week erop dichterbij de andere. Dit is heel normaal maar door hier over na te denken kun je je kind beter sturen in de vele jaren die ze, hopelijk, door zullen brengen als Irish Dancer. Oefenen is echt een grote stap richting succes als het maar goed gedaan wordt en met de juiste redenen. Met een goede sturing ontwikkelt je dancer een eigen oefenroutine en kunnen ze een gezonde balans vinden tussen dansen en de rest van hun leven. Een paar praktische tips:
20
Als je gaat plannen hoe, wanneer, en wat er geoefend moet worden, moet je goed luisteren naar je kind zodat het doet wat ZIJ willen doen. Praat eens over hoeveel tijd ze bereid zijn te willen besteden aan het oefenen en help ze om een balans te vinden tussen het dansen en andere verplichtingen. Als de beslissing is genomen over hoe vaak en hoe lang er geoefend wordt, moet besloten worden waar geoefend wordt. Als ouder moet je in huis gaan kijken of er een plaats is zonder obstakels of wellicht om een oefenvloer in de garage te leggen als dat mogelijk is. Daarna komt het wat en hoe van oefenen. Hier moet meer over nagedacht worden en de hulp van de docent kan hier voor worden ingeroepen. Als je hierover samen besloten hebt, is het tijd om ook echt te gaan oefenen. Vraag aan je kind of ze willen dat je blijft kijken en helpen of dat ze het liever alleen doen. Als je blijft kijken, bedenk dan dat jouw rol is om ze aan te moedigen en ze zoveel mogelijk kleine succesjes te laten ervaren. Probeer het leuk te maken door creatieve oplossingen: laat ze optreden voor hun favoriete knuffelbeer, gebruik grappige opmerkingen om ze te helpen te snappen wat bedoeld wordt in bepaalde bewegingen zoals “Je tenen zijn net kapstokjes!” en vooral, probeer ze te laten lachen om grappige foutjes en ben trots als ze iets hebben bereikt waar ze aan hebben gewerkt. Maak een routine voor het oefenen zodat je kind weet wat er komt. Structuur maakt dat ze zich beter kunnen concentreren. Moedig ze rustig aan en waardeer alle moeite die ze doen. Hou het oefenen kort. Stop voordat ze gefrustreerd raken of hun concentratie verliezen. Gebruik een oefenschema om ze te helpen en schrijf hun vooruitgang op. Laat je niet afleiden. Dit is niet het moment om te telefoneren of iets anders te doen dan te helpen bij het oefenen. Ben je bewust van hoe moeilijk Irish is en ben je bewust van iedere vooruitgang. Ben wel eerlijk: kinderen hebben niet-gemeende complimenten meteen door! Vraag een kind nooit om meer dan één ding tegelijk te verbeteren, anders kan het frustrerend en overweldigend worden. Als je moet corrigeren, hou het dan simpel en bemoedigend, ben niet kritisch. Maak er een spel van door: o Eenvoudige oefeningen te maken om op te focussen (bijvoorbeeld de armen netjes bij het lichaam te houden) o Een manier te ontwikkelen om foute herhalingen te onderscheiden van de goede herhalingen. o Iets te gebruiken waardoor ze geïnteresseerd zijn om te oefenen (bijvoorbeeld door op te treden voor hun knuffels).
Als ouder van een Irish Dancer is het belangrijk om te bedenken en te onthouden dat je een grote invloed hebt op hoe leuk je kind het dansen vindt. Oefenen is een belangrijk deel van iedere activiteit als je het goed wilt doen en helaas laten veel ouders zich verleiden om het kind te pushen om te oefenen en uit te blinken – we kennen allemaal de verhalen van mensen die pianospelen haten omdat je moesten oefenen toen ze klein waren. Jouw taak is om je kind aan te moedigen zo goed mogelijk te presteren en ze de waarde van hard werken te leren. Als jullie allebei plezier hebben tijdens het oefenen, kijken jullie daar met plezier op terug als je kind ouder is geworden en leert het ondertussen wijze lessen die het toe kan passen in hun hele leven. Doelen bepalen Irish Dance is een competitieve sport en bijna iedere Irish Dancer droomt ervan om ooit een Champion te zijn. En al is dit lang niet voor iedereen bereikbaar, we kunnen wel allemaal betere dancers worden. Een van de beste manieren om te verbeteren is door doelen te
21 bepalen en dan een plan op te stellen om die doelen te bereiken. Het bepalen van een doel is een bewezen methode om je dromen waar te maken, niet alleen in Irish maar in het leven! Bijna iedereen heeft doelen of dromen, maar degenen die succesvol zijn hebben waarschijnlijk veel duidelijker vastgesteld wat ze willen bereiken en zijn gericht gebleven op het behalen van dat doel. Misschien dat jij een Champion wilt worden, maar heb je al besloten hoe je dat gaat bereiken? Of je nou een Beginner dancer bent of een Open dancer die al jaren danst, doelen bepalen en een plan maken om dat doel te bereiken vergroot je kans om die doelen ook echt waar te maken. Het bepalen van je doel is een methode die door de meeste professionele atleten wordt gebruikt omdat het een bewezen succesformule is. Door duidelijk vast te stellen wat je wilt bereiken en hoe je van plan bent dat te doen, worden je kansen om die doelen ook echt te bereiken veel groter. Als een jonge dancer kan jouw doel zijn om de Saint Patrick‟s Day te leren, oudere dancers kunnen meer technische doelen hebben zoals het vergroten van hun sprongkracht of double clicks te verbeteren. Ongeacht wat jouw doel ook is, een duidelijk plan hebben om er te komen geeft je een lange termijn beeld en een korte termijn motivatie om het te doen. Om een goed plan te maken om je doelen te bereiken, zijn hier een aantal stappen en punten om in de gaten te houden waardoor je effectiever je doelen vaststelt en daardoor de kansen op succes vergroot. Neem de tijd om de stappen te volgen zodat je er het beste uit kunt halen. Ben specifiek De eerste stap is om duidelijk vast te stellen wat je wilt bereiken. Dat kan zo simpel zijn als het leren van de 3e Single Jig of meer toegespitst als het winnen van een Championship. Ongeacht wat moet je het voor jezelf heel goed verwoorden en specificeren zodat je precies weet waar je naartoe streeft. Wees voorzichtig dat je geen vage termen gebruikt als je je doel vaststelt. Woorden als “een beetje” of “een paar” maken een doel moeilijk te bereiken. Door precies te zijn is het een stuk makkelijker om een doel te meten en te bereiken. Houd het makkelijk Doelen moeten kort en beknopt zijn. Als jouw belangrijkste doel is om de Blackbird te leren, verwar dat dan niet met andere doelen zoals docent worden of in Ierland willen dansen. Als je meerdere dromen hebt die je waar wilt maken, zet ze dan bij elkaar in lange termijn doelen, maar bepaal in welke volgorde je ze wilt bereiken. Als je een lange termijn doel hebt bereikt, kun je door naar de volgende op de lijst. Vaak zul je erachter komen dat, terwijl je één doel aan het verwezenlijken bent, je ook delen van andere doelen bereikt. Een bonus! Maak prestatie doelen, geen resultaat doelen Zorg ervoor dat je doelen maakt waar je controle op kunt uitoefenen. Een rally goed draaien en raken is een prestatiedoel omdat jij en je voeten de enigen zijn die invloed hebben op of je je rally al dan niet goed danst. Een 1e plaats winnen is een resultaat doel omdat het jurylid beslist en jij eigenlijk geen invloed hebt op hun beslissingen. Het is niet altijd makkelijk om je doelen alleen op je prestatie te baseren, maar als je de kleine stappen alleen richt op techniek en uitvoering, komen de grotere resultaat doelen er ook wel. Bijvoorbeeld, als je heel hard werkt om het technische deel van je dansen te verbeteren, zijn de kansen dat je betere resultaten haalt bij wedstrijden ook meteen een stuk groter. Maak het belangrijk
22 Het is moeilijk om enthousiast te zijn voor iets dat niet echt belangrijk is dus zorg dat een doel maakt waar JIJ voor wilt werken. Hoe meer je iets echt wilt, hoe meer je er hard voor wilt werken om dat ook echt te bereiken. Zorg dat het te meten is Een doel zonder meetbaar resultaat is dagdromen en het is moeilijk om te zien of dat ooit uit zal komen. Zeggen dat je een goede Irish Dancer wilt worden is leuk maar onmogelijk om te bereiken omdat „goed‟ op zoveel manieren uitgelegd kan worden. Besluiten dat je al je chops wilt raken is makkelijker om te halen omdat het duidelijk is of je al dan niet je chops raakt. Ben redelijk Om een doel te bereiken moet je een plan hebben en het moet te doen zijn. Je doel moet net buiten bereik zijn, maar wel bereikbaar. Je wilt jezelf uitdagen door iets te willen bereiken waar je hard voor moet werken, maar niet iets dat frustrerend is omdat het een onmogelijke droom is. Aan de andere kant moet je je doelen ook niet te makkelijk maken omdat je bang bent dat je het niet haalt. Maak doelen waar je hard voor moet werken maar die je KUNT en ZULT bereiken. Schrijf het op Door in het kort te beschrijven wat je doel is, heb je een duidelijke herinnering aan wat je wilt bereiken. Door het simpelweg op te schrijven haal je het duidelijker voor de geest en blijf je meer gefocust. Vertel het aan iemand Vertel me docent, moeder of beste vriendin wat je van plan bent te bereiken. Mensen kunnen zich beter ergens aan houden als ze gesteund worden door anderen waardoor je meer doorzettingsvermogen hebt. Je docent is een uitstekende bron van informatie om jou te sturen terwijl je je doel probeert te bereiken. Maak er stukjes van Als je beslist over een doel waar je naartoe wilt werken, praat dan met je docent over wat een realistisch lange termijn doel is, en maak er stukjes van een maand en week van. Als je doel groot en overweldigend is, is het makkelijker te behappen als je er kleinere deeltjes van maakt. Hierdoor krijg je ook een gevoel van succes als elk kleiner doel gehaald is. Als jouw doel is om de zwaarden niet aan te raken, kun je dat verkleinen door eerst de lichaamshouding te verbeteren en daarna je sprongkracht, en daardoor heb je een duidelijker beeld van wat je kunt doen. Werk eraan! Als je eenmaal een plan hebt opgesteld waarin een aantal kleinere doelen leiden naar een groter doel, is het tijd om jezelf aan het werk te zetten. Als je er kleine stapjes van hebt gemaakt kun je je bij iedere les of training richten op dat ene doel waar je die week aan wilt werken. Sommige dingen duren weken of zelfs maanden om te bereiken, maar als je doorzet en focust op wat je wilt bereiken, zul je succes hebben! Vier het! Als je een doel hebt bereikt, hoe klein ook, vier dat! Jezelf belonen voor de vooruitgang die je hebt geboekt helpt je om gemotiveerd aan de volgende doelen te beginnen. Als je je doel
23 makkelijk hebt bereikt, denk er dan eens over om de volgende wat moeilijker te maken zodat je meer uitdaging hebt. Een doel bereiken waar je hard voor hebt moeten werken is veel fijner en bemoedigender dan eentje waar je zonder moeite in bent geslaagd. Denk eraan om je doelen regelmatig eens te bekijken of ze niet te moeilijk of te makkelijk te zijn. Bedenk ook dat doelen na een tijdje kunnen veranderen omdat je interesses en vaardigheden veranderen, dus bekijk je plan regelmatig. Je zult er ook achterkomen dat je zelfvertrouwen enorm groeit met elk succes dat je boekt. Een doel succesvol bereiken maakt dat je je groeiende vaardigheid herkent en ziet dat je de dancer begint te worden die je altijd al wilde zijn!
Mijn grote doelen zijn: Schrijf hier op wat je uiteindelijk wilt bereiken.
1 2 3 4
Dit splits ik op in de volgende kleinere doelen: Zet in de eerste kolom het nummer van het grote doel (hierboven) en in de tweede kolom de nummers van de kleinere doelen.
1
1
24
Schrijf hier op hoe je dit per week en maand hoopt te bereiken!
25
26
27
28 KOSTUUMS Solo dresses lijken behoorlijk overweldigend wanneer je ze voor de eerste keer ziet – en dat zijn ze ook! Maar een dancer begint niet meteen met zo‟n over-the-top bling-bling jurk en een hoofd vol nepkrullen, het mag niet eens! De meeste dancers beginnen in een simpel rokje met bloesje of een schooljurk. En dat kan door een enigszins handige naaister vaak nog wel zelf gemaakt worden. Schoenen Irish Dance softshoes zijn uiteraard essentieel en je kunt ze op veel verschillende plaatsen krijgen (niet in Nederland of België, wel in Duitsland). Hou er rekening mee dat ZE UITREKKEN! Het is erg zeldzaam als nieuwe schoenen niet uitrekken dus het is belangrijk dat je ze past en dat ze behoorlijk strak zitten. En zelfs als ze wat uitgerekt zijn moeten ze nog steeds vrij strak zijn. Hou er ook rekening mee dat het ene merk meer rekt dan het andere, dus vraag wat de ervaringen van andere dancers zijn. Veel jonge dancers dragen te grote schoenen als ze hun eerste paar hebben gekregen. Ze moeten een beetje oncomfortabel zijn als ze nieuw zijn en er moet vooral niet teveel ruimte bij de tenen zitten. Het passen van softshoes is anders dan het passen van gympen! Helaas zijn softshoes niet gemaakt om erg comfortabel te zijn. Het is een goed idee als de dancer haar schoenen een paar uur thuis draagt voordat ze ze meeneemt naar de dansles of een wedstrijd, omdat het nieuwe leer een beetje stug is en (als je de juiste maat hebt gekocht) omdat ze niet erg comfortabel dansen. Als het leer na een tijdje nog niet genoeg opgerekt is, probeer dan de tenen wat nat te maken of laat de dancer de schoenen in huis dragen over een paar natte sokken. Wanneer dansschoenen verslijten worden die meestal tot „oefenschoenen‟ gemaakt en kopen dancers nieuwe schoenen. Dit betekent dat je altijd een goed paar schoenen hebt voor wedstrijden en optredens. Jongens dragen voor de softshoe dansen andere schoenen dan de meisjes. Hun schoenen lijken erg op hardshoes, maar dan zonder de tips onder de tenen. Aanvankelijk kunnen jongens beginnen met jazz schoenen (bij iedere balletwinkel te koop), maar omdat de hakken al snel belangrijk worden, moeten ze na een tijdje overstappen op Reel Shoes. Reel shoes kunnen al dan niet een „strap‟ (riempje) over de voet hebben, zoals in hardshoes, dat ligt aan de soort en het merk.
29 Hard shoes zijn de andere soort schoenen die gedragen worden. Kenmerkend aan deze schoenen zijn de „tips‟ die voor onder de tenen zitten en het riempje („strap‟) over de voet. In tegenstelling tot tapschoenen hebben hardshoes geen metalen taps, maar zijn de tips van glasvezel. Omdat meer geluid meestal goed is, adverteren de makers van hardshoes dat hun tips het meeste lawaai maken en ze hebben vaak pompeuze namen als „Thunder tips‟ en „soundblaster tips‟ etc, maar het is toch nog steeds de dancer die het moet doen … Hardshoes rekken veel minder dan softshoes dus hardshoes worden passend gekocht. De meeste beginners beginnen met schoenen die wat goedkoper zijn en een lichte leren zool hebben. Het is te adviseren om voor beginners op zijn soepelst een „superflexi‟ schoen te kopen en de „ultraflexi‟ te laten liggen. Bij de DCDA doen we aanvankelijk geen toe-stands (waarbij de dancer in hardshoes op de tips gaat staan als een ballerina), dus daarvoor hoeft de schoen niet extra soepel te zijn. Later kan dan altijd nog besloten worden voor ultraflexi, of als een dancer toch toe-stands gaat doen. Jurken en jongens kostuums De eerste outfit die gekocht wordt is een eenvoudig jurkje om wedstrijden en optredens mee te kunnen doen. Veel kleine dancers beginnen in een rokje met een bloesje/T-shirt maar gaan al snel over op een schooljurk (omdat “iedereen er een heeft!”).
Voorbeeld van een beginner outfit
Voorbeeld van een schooldress
Voorbeeld van een solo dress
Binnen WIDA is het niet verplicht om op een bepaald moment over te gaan tot een kostuum, en zeker geen complete solodress, maar veel dancers zullen vanaf Intermediate vaak toch wel beginnen te hunkeren naar iets meer dan een schooldress. Binnen de DCDA is een solodress toegestaan in voor dansen in Intermediate en hoger. De beste manier om te beginnen is door met ouders en docenten te praten en te kijken wie er een tweedehands jurk te koop heeft. Zij kunnen je vaak in de goede richting sturen. Competities hebben soms een plaats waar kostuums te koop hangen als je op zoek bent naar een solodress, hier kun je soms goed slagen. Als je echt dapper bent kun je zelfs proberen er zelf een te maken. Ik heb dat een paar jaar geleden geprobeerd en “eens maar nooit weer!” Er zijn op Internet patronen te koop om een jurk zelf te maken. Vaak beschikken docenten ook over patronen, vaak de eenvoudigste. Deze zijn uitstekend om het eerst eens te gaan proberen.
30 Onder een jurk worden „bloomers‟ gedragen. Dit zijn satijnen pofbroekjes die over het gewone ondergoed gaan. Meestal zijn de bloomers in de kleur van de voering van de rok, maar een zwarte onderbroek is ook toegestaan. Bij wedstrijden in Ierland kunnen ze in alle maten en kleuren (met of zonder glitter!) gekocht worden. Dancers onder de 18 dragen „poodle socks‟ bij hun jurk. Dit zijn speciale witte danssokken die zo genoemd worden vanwege het apart breisel op de benen. Om deze sokken omhoog te houden worden ze vastgelijmd (!) met sockglue, dit is een soort natblijvende lijm die met water en zeep afgewassen kan worden, en die geen vlekken achterlaat op de huid, sokken, schoenen, kleding of kostuums. Dancers boven de 18 mogen ook poodle socks dragen, maar bij sommige wedstrijden is een zwarte panty van minimaal 70 denier verplicht. Dansjurken, solo of school, kunnen behoorlijk kostbaar zijn, maar mits er goed voor gezorgd is, zijn ze goed door te verkopen, waarbij een solo dress met een minimaal aantal keren gedragen bijna de nieuwprijs kan terugverdienen. Denk eraan: dancers mogen geen duidelijke sieraden dragen in een competitie. Oorbellen mogen hoogstens knopjes zijn, en horloges en armbanden moeten af. Gekleurde nagellak is niet toegestaan. JONGENS Jongens dragen natuurlijk geen jurken. Vroeger droegen ze effen kilts met een jasje en kniekousen, maar sinds de grote Ierse dansshows dragen de jongens vrijwel altijd een zwarte lange broek met een overhemd en stropdras en soms een gilet (dit alles tot grote opluchting van de jongens zelf!). Kilts zijn overigens nog steeds toegestaan als solo outfit! Vroeger: de kilt Nu: de broek
Wat doe ik met dat haar? In principe dragen dancers hun haren gewoon los. Veel dancers proberen er een beetje krul in te krijgen, en het is ook aan te raden om het haar met clips of een haarband uit de ogen te houden. Wil een dancer nou meer met de haren doen, of heeft ze een hekel aan het slapen met die papillotten in de haren (kan ik me voorstellen!) dan is een pruik wellicht een idee. De eerste kennismaking met een echte Ierse danspruik kan licht traumatisch zijn, want ongeacht wat de fabrikanten ook zeggen, ze zijn NOOIT „natuurlijk‟. Er zijn pruiken voor over het hele
31 hoofd, of voor over een knot (bun wig). Je docent kan je leren hoe je zo‟n pruik opzet, maar vraag even of je docent het wel eens is met jouw plan om een pruik te dragen! WIDA houdt niet echt van het dragen van pruiken en tot op het hoogste niveau draagt meer dan de helft van de dancers geen pruik. Beginners en Primary onder de 15 mogen sowieso geen pruik of haarstukje dragen!
Bun wig (knottenpruik)
Ringlet curl wig (pruik met pijpenkrullen)
Split Curl wig (pruik met losse krullen)
Bron: Irishstepdancingwigs.com
Een tip is om, hoe de haren ook gedaan worden, alle benodigdheden voor de haren bij elkaar te houden in een tupperware doosje of iets dergelijks. Bewaar de pruik zelf nooit in een plastic doos, dan verstikt hij. Het beste is om hem in het kartonnen doosje te bewaren waarin hij is geleverd of in een stoffen hoes waarbij hij wordt ingepakt in een haarnet om de krullen compact te houden. In het doosje met de haarspullen kun je ook wat make-up bewaren. Een beetje rouge en een lipgloss helpt om de dancer wat kleur te geven, zeker als ze door de zenuwen wit uitgeslagen is. Beginner en Primary dancers tot 15 jaar mogen geen make-up dragen! Uiteraard zal je dochter, als ze de pubertijd heeft bereikt, waarschijnlijk haar eigen koffer met make-up meenemen! Van alles en nog wat Kledingzak Het volgende wat gevonden moet worden is iets waar je al die kostuums in kunt vervoeren. Een gewone kledingzak is genoeg voor een beginnersoutfit of een schooljurk die niet gesteven is, alsmede voor de jongens, maar voor een solodress of een gesteven schooljurk zal een dressbag aangeschaft moeten worden. Deze zijn op internet te koop.De beste zijn de „lemon slice‟ bags, dit zijn tassen waarin een jurk dubbelgevouwen kan worden om hem makkelijker mee te kunnen nemen. Je mag een lemon slice dress bag meenemen in het vliegtuig als handbagage, hij past in de overhead lockers! Laat een dressbag NOOIT inchecken!!! Als je de kledingzak inpakt is het goed om het kostuum het pak in gedachten aan te trekken (of laat je dochter het pak echt aantrekken). Zo verminder je de kans dat je dingen vergeet. Een checklist bijhouden is ook nuttig. Hier is een basiskledinglijst, voeg naar believen eigen items toe!:
32 KLEDINGLIJST VOOR DE FEIS (of, wat moet je meebrengen naar de wedstrijd?) MEISJES
JONGENS
Schooljurk en/of solo dress, of beginner's kostuum
Broek
Plaid met broches
Overhemd
Poodle socks of zwarte panty. Poodle socks: SCHOON EN HELDER WIT!
Stropdas of strikje
Bloomers
Gilet
Haarband (tiara, crown)
Zwarte sokken
Softshoes
Reel shoes
Hardshoes (als je hardshoe doet)
Hardshoes (als je hardshoe doet)
Soklijm (als je poodle socks draagt)
Perforator voor je nummer
Bunny wig en/of pruik Haarspeldjes, borstel en/of kam, schuifspeldjes, haarlak Nummer lint en perforator Veiligheidsspelden Feis resultaten blad Drinken en eten Foto toestel (denk eraan, geen foto's tijdens het dansen!) GEEN videocamera Geld voor registratie en voor andere dingen Map met aantekeningen en passen Syllabus van de wedstrijd Routebeschrijving (of navigatiesysteem) naar de wedstrijd plaats Markeerstift (geel, groen of roze) Buckles en/of elastieken voor je hardshoes (beide niet verplicht) Duck-tape Pleisters Knie- en enkelsteunen als je die nodig hebt Boek en spelletjes om de tijd door te komen. Let erop dat ze geen lawaai maken! HEEL VEEL PLEZIER EN GOEDE ZIN!
Vul hier in wat je zelf nog bij de lijst wilt zetten!
Muziek
33 Er zijn een aantal andere dingen die je zo onderweg meepikt. Muziek is essentieel om te kunnen oefenen en er zijn veel CDs die speciaal gemaakt zijn voor Irish Dancers. Hier zijn een paar van de meest voorkomende (*= aanrader):
100% Pure CRN 100% Pure Irish Dance 100% Pure Irish Dance The Show Top Box Irish Dance World
Kevin Warren & Colm Keogh* Bradley Brothers* Bradley Brothers Dean Crouch Bradley Brothers
Bijna alle CDs hebben een variatie aan tempo‟s voor de dansen en hebben de korte en lange versies erop staan, waardoor makkelijk geoefend kan worden. Deze CDs kunnen op Internet besteld worden en soms liggen ze bij wedstrijden. Je hoeft niet alle CDs te hebben, één of twee is meer dan genoeg.
34
35 OPTREDENS Optredens zijn een van de leuke dingen waar Irish Dancers aan mee kunnen doen. Optredens zijn elk type niet-competitieve voorstelling en worden meestal gehouden in bejaardenhuizen, St Patrick‟s Day, taptoes, markten en braderieën, winkelcentra enzovoorts. Deze gelegenheden geven de dancers de kans om te dansen in allerlei plaatsen zonder de druk van een wedstrijd. De meeste mensen vinden de muziek en de beat van de hardshoes erg leuk en geven de dancers een groot applaus. De kleinste dancers krijgen meestal het grootste applaus omdat ze zo schattig zijn, en de meer ervaren dancers wekken vaak veel bewondering op. Goed voor het zelfvertrouwen!
COMPETITIES (“Feis” of “Oireachtas”) Feis (uitspraak ‘fesj’, meervoud „Feiseanna‟, uitspraak ‘fesj-an-na‟) is een wedstrijd met 3 of meer podia en en evenzoveel juryleden Oireachtas (uitspraak „oh-rak-tus‟, meervoud „Oireachtasi‟, uitspraak „oh-rak-tasi‟) is een wedstrijd voor alleen Open dancers waarbij ze zich kunnen kwalificeren voor de Europese en Wereldkampioenschappen. De Europese en Wereldkampioenschappen zijn ook Oireachtasi. Een van de belangrijkste aspecten van Irish Dance is de competitie. Niet alle dancers doen mee aan wedstrijden maar de meesten wel. Bij degenen die wedstrijden dansen verschilt het in hoeverre hun interesse en ambities gaan. Jongere en sommige oudere dancers doen alleen mee aan plaatselijke competities terwijl anderen iedere wedstrijd doen binnen de grenzen van hun portemonnee! Hoewel wedstrijddansen niet alles is voor de meeste dancers is het erg leuk en erg gezellig en biedt het een goede uitdaging. Niveau bepaling WIDA Beginner Dit is het niveau waar iedereen begint. In Beginner worden de Reel, Slip Jig, Single Jig en Light Jig gedanst, en Hornpipe en Treble Jig. Verder mag je Traditional Sets dansen. Met een 1e plaats promoveer je naar de volgende graad. Primary In Primary dans je dezelfde dansen als in Beginner, maar worden ze uiteraard wel moeilijker. Om nu te promoveren moet je 1e worden voor een dans.
Intermediate Hier gelden dezelfde regels als voor Primary. Ook hier moet je 1e worden om te promoveren.
36
Open Dit is het hoogste niveau binnen WIDA, en uit deze dancers worden de Champions gekozen bij Championships („Oireachtasi‟). In Open verdwijnen de Light Jig en Single Jig van het programma, maar komen Modern Sets erbij. Syllabus De Syllabus of het inschrijfformulier voor wedstrijden ziet er soms uit alsof het in een andere taal geschreven is! Geen paniek, ze zijn niet zo moeilijk als je ze goed doorleest. Sommige inschrijfformulieren zijn online, maar de meeste komen binnen per post of email, en de docenten hebben vaak ook exemplaren op papier om uit te delen in de les. Vaak moet de docent dancers inschrijven, hij of zij verzamelt dan de benodigde informatie. Anders kun je dat als dancer zelf doen. Sommige wedstrijden hanteren een systeem dat de eerste inschrijvingen als laatste dansen, andere wedstrijden delen in volgens alfabet. Wat het systeem ook is, snel inschrijven is altijd een goed idee aangezien steeds meer wedstrijden een maximum aantal dancers instellen en hoe eerder je inschrijft, hoe meer kans dat je mee kunt doen! Hoewel er variaties zijn in inschrijfformulieren volgen de meesten een vast patroon en geven gelijke informatie. De eerste pagina geeft aan waar en wanneer de wedstrijd gehouden wordt en ook tot wanneer je het inschrijfformulier kunt insturen (heel belangrijk!). Verder staan er de nummers van iedere dans op en wat de entry fees (de kosten per dans) zijn, en naar welk adres je het terug moet sturen. Vergeet niet om een kopie van de inschrijving te houden voor de informatie en alleen het papier met de gegevens van de dancer op te sturen. Vraag bij onduidelijkheden gerust hulp bij andere ouders of de docent. In de bijlage zit een voorbeeld van een inschrijfformulier. Soorten wedstrijden Regionaal* Regionale wedstrijden zijn het soort wedstrijden waar jonge dancers meestal beginnen. Soms worden ze aangegeven als „Open‟ en „Closed‟. Een Open competitie is open voor iedere dancer die mee wil doen, een Closed competitie is alleen voor dancers uit een bepaalde regio of heeft andere eisen waar dancers aan moeten voldoen om mee te mogen doen. *In Nederland en Duitsland kennen we geen Regionale wedstrijden Feiseanna / Feiles Dit zijn wedstrijden die voor iedereen open zijn, maar die geen kwalificatie inhouden voor championships of iets dergelijks. Championships / Oireachtasi Championships zijn bedoeld om de beste dancers ter wereld tegen elkaar te laten dansen. Meestal is er ook een gewone feis aan verbonden voor de lagere niveaus, en bij de CRN en
37 CRDM Irish Open Championships kunnen ook niet-Open dancers strijden om een Championship titel, de „Priomh Duais‟. Workshops Hoewel Workshops geen deel zijn van de wedstrijd, zijn ze meestal de dag erna. Juryleden van de wedstrijd geven lessen aan de dancers die meegedaan hebben. Dit is een mooie kans om meer te leren over je dansen en meestal krijg je heel wat tips. Wat kun je verwachten bij een wedstrijd? Wedstrijden worden op allerlei locaties gehouden en dit kan de methode van wedstrijd houden beïnvloeden maar over het algemeen volgen ze één van de volgende twee methodes: of je krijgt voor iedere dans een eigen intro (dus de muziek wordt steeds opnieuw gestart voor elk groepje dancers) of er is een invalsysteem. WIDA heeft het inval-systeem. Dit is dat iedereen op het podium staat en twee aan twee dans je dan twee passen waarbij je invalt als de dancers voor jou stoppen met hun twee passen. Dit invallen kan lastig zijn dus vraag je docent om ermee te oefenen. Overigens worden de laagste graden altijd „ingeteld‟: er wordt voor jou afgeteld wanneer je moet beginnen. Als je aankomt bij de wedstrijdlocatie is de inschrijftafel je eerste stop. Soms moet je entree betalen (de dancers zijn gratis), en je betaalt voor de dansen als je dat niet al hebt gedaan. Je krijgt soms ook een nummer om op de jurk van je dochter te spelden (daar zijn de veiligheidsspelden weer!). Nu zoek je de kleedkamer, kleedt je om in je kostuum, schoenen aan en opwarmen. De meeste dancers komen minimaal een uur voor aanvang van de wedstrijd, dit geeft ze de tijd om te settlen en om door de dansen heen te gaan en goed op te warmen. Rond de tijd van aanvang worden de eerste dancers voor de eerste dans bij elkaar geroepen. Soms wordt gevraagd dat alle dancers uit een categorie zich melden, maar vaak moeten de dancers zelf goed opletten. Dancers gaan in de rij staan op nummer volgorde. Als er meer dan een podium is moet je goed in de gaten houden op welk podium je moet zijn. Sommige competities met meer dan een podium laten de dancers van podium wisselen, maar meestal zijn het de juryleden die wisselen waardoor je dochter haar hele competitie op hetzelfde podium danst. In de „opstel‟ plaats is een stage monitor die bijhoudt welk nummer je dochter heeft en haar op de juiste plaats zet in de rij. Deze opstelruimte is alleen toegankelijk voor dancers en de monitor! Vergeet niet om haar succes en plezier te wensen voordat ze in de opstelruimte komt! Als de wedstrijd begint dansen de dancers meestal per drie voor het jurylid, waarbij alle podia tegelijk dansen. Alle podia doen dezelfde dans voordat door gegaan wordt met de volgende dans. Dit geeft de dancers een kans om op adem te komen voordat ze weer verder moeten. Ben je klaar met je softshoe dansen, wissel dan snel in je hardshoes. Als je meer dan één graad danst, kijk dan goed wanneer je weer je softshoes aan moet doen. Medailles en bekers De prijsuitreiking vindt plaats nadat de laatste dans is gedanst in een graad. Soms wordt er gewacht tot er twee graden gedanst hebben omdat de prijsuitreiking nogal wat tijd kost, maar als Beginner hoef je nooit de hele dag te wachten. Alle dancers van een graad wordt gevraagd naar het podium te komen en als je een medaille hebt gewonnen, mag je hem
38 gaan ophalen. Soms is er ook een dans waar PT („Perpetual Trophy‟) achter staat: dan krijg je voor de eerste plaats geen medaille maar een wisselbeker. Je eerste keer bij de Oireachtas – en jij bent de ouder??? Hier zijn wat tips, van een dancer die het allemaal al eens meegemaakt heeft, over hoe je je dancer het beste kunt begeleiden op deze Grote Dag! Veel tips kun je ook gebruiken voor de eerste wedstrijd! In de weken voorafgaand aan de Grote Dag: • Gebruik nooit de „Je gaat niet meer naar de dansles/ naar de Oireachtas als je niet ...' woorden. Gebruik iets anders, dit geeft je dancer teveel stress. • Niet omkopen. Zeg NOOIT „Als je die-en-die plaats haalt krijg je een Ipod.‟ Daarmee leg je veel te veel druk op de dancer, zelfs als het iets kleins is en als grapje bedoeld is. • Moedig ze aan, maar plaats niet te hoge verwachtingen. Benadruk dat ze er zijn voor een geweldige ervaring en dat de rest een bonus is. Geen grapjes als „En ze gaat winnen, hè, ome Fred?‟ • Geen fast food gedurende minimaal een week voor de Grote Dag! Geloof me, ze zijn je er later dankbaar voor. • Als het meer dan een maand is geweest sinds de laatste feis, trek die jurk dan nog eens aan om te kijken of hij past, zeker als je dancer nog groeit. Hetzelfde geldt voor jongens en de lengte van de broekspijpen. • Verzeker je ervan dat je twee lessen tevoren alle info van de docent hebt gekregen. Competitie tijd? Team haar stijl / make-up? Competitie nummer? In de dagen voorafgaand aan de Grote Dag: • Graaf de dansschoenen op en kijk ze goed na op losse draden die kunnen knappen of tips die loszitten. Geef een ruk aan de straps van de hardshoes om te zien of ze nog goed zijn en kijk of de veters niet rafelen. Ga ermee naar een schoenmaker als het moet. • Hoe lang is het geleden dat je die pruik ook alweer opgezet hebt? Je dancer vindt het misschien niet leuk, maar als je wilt oefenen, doe het dan. Beter dat er nu gemokt wordt dan dat het op de ochtend van de wedstrijd fout gaat, want geloof me, een pruik die niet goed zit is de bron van de meeste stress bij een dancer. • Probeer ook de make-up. Bedenk dat een dancer meer make-up nodig heeft dan bij een normale feis. Het podium is veel groter dan normaal en de gelaatstrekken moeten van verderaf te zien zijn. Een donkerdere lippenstift en meer eyeliner zijn noodzakelijk, maar hou de leeftijd in de gaten. Uiteindelijk gaat het om wat de dancer fijn vindt: als zij zich goed voelt straalt ze dat ook uit. • Zorg ervoor dat de dancer genoeg slaapt in de dagen voor de Grote Dag. • Zorg ervoor dat alles schoon is inclusief school shirt, jasje, shorts. • Dit klinkt misschien overdreven, maar ik heb het zien gebeuren: weet hoe je moet rijden naar de wedstrijdlocatie. Controleer de naam en locatie en het adres van de wedstrijdlocatie op het papiertje met die van de routeplanner. Check het navigatiesysteem en print een extra routeplanner uit voor het geval dat. Je wilt het Crown Hotel in Rotterdam, niet De Kroon in Rotjeknor. Yep, ik heb het zien gebeuren. Ook met teams, pijnlijk ... • Als je verder moet reizen voor de wedstrijd en je verblijft in een hotel, „de dag voor de Grote Dag,‟ (hieronder) geldt voor de dag voordat je gaat. Hoewel het spannend is om op vakantie te gaan, help je dancer eraan te herinneren dat er tijd is om te gaan sight-seeën nadat ze gedanst hebben. Het is belangrijk dat ze genoeg rust krijgen voordat ze moeten dansen, ook als je niet thuis bent. De dag voor de Grote Dag:
39
• Laat je dancer bij voorkeur uitslapen, en hou de sfeer gezellig en relaxt. • Poets beide paren schoenen. Poets ook die oude verrotte oefenschoenen. Doe de goede schoenen in de danstas en die oude ergens anders. Als de danstas verdwijnt, heb je in ieder geval die oude schoenen nog. • Pak alles bij elkaar dat bij het kostuum hoort (inclusief cape, onder-shirt en bloomers) en doe het in de dress bag. Een snelle blik op de jurk om te kijken of er geen losse draden of een slechte rits inzit is ook nooit fout. • Doe een generale repetitie met de kostuums, inclusief pruik, schoenen, sokken, jurk enzovoorts. Alles wat je nodig hebt om het podium op te gaan. Trek daarna alles uit en berg het netjes op. Op deze manier weet je zeker dat je alles hebt. Neem ook de tijd op. Als je weet hoe lang het duurt van douchen tot kant-en-klaar, weet je ook hoe laat je op moet staan en wanneer je moet beginnen om klaar te staan voor de dans. • Pak in! Ben voorbereid op noodgevallen. Een klein probleem bij een feis kan een GROOT probleem zijn bij de Oireachtas. Denk aan zaken als: • Pleisters/sporttape • Duct Tape • Schaar • Naald en zwart & wit garen • Extra Poodle Socks & Bloomers • Extra schuifspelden en elastiekjes • Als je dancer oud genoeg is: maandverband / tampons • Met je dancer, ga op een schone plaats over wat er morgen mee moet. Dat is inclusief haarband, make-up, dance-sneakers, school jasje enzo. Zorg ervoor dat, wat ze dragen over de pruik kan (iets met knoopjes of een wijde hals is het beste.) Alles wat niet gedragen wordt als jullie gaan moet in de danstas zitten en bij de deur staan als jullie naar bed gaan. • Praat met je dancer over morgen. Ben niet te opdringerig, vraag dingen als: 1. Hoe laat moet ik je wakker maken? (Bepaal samen de tijd en hou je eraan). Zullen we douchen en ontbijten en dan doe ik je make-up om, laten we zeggen, 10 uur? 2. Hoe laat wil je wegrijden? (Bepaal de tijd en hou je eraan). 3. Hoe laat wil je je jurk aan? (Samen deze tijden bepalen geeft je dancer een gevoel van controle en daar worden ze rustig van). 4. Het allerbelangrijkste „Hoe wil je dat ik je help? Is er iets dat je wilt dat ik wel/niet doe?‟ Ik weet het, een vreemde vraag. Maar echt, het is belangrijk. Sommige dancers werken het beste als hun moeder steeds bij ze is, met de haren aan het frutten is en vraagt of ze dit willen of dat. Andere dancers hebben rust nodig. Jij en je dancer zouden moeten bespreken wat je kunt doen zodat ze zich het beste voelen, en als je belooft dat je maar één keer zult vragen of ze iets willen drinken of dat je iets moet zeggen, doe dan ook niet meer dan dat. Nerveuze en gefrustreerde kinderen zijn geen goede combinatie. Maar een snelle knuffel om ze succes te wensen is altijd goed, wat ze ook zeggen. • Vraag je dancer waar ze willen dat je gaat zitten in de zaal. Sommige dancers willen hun ouders midden voor kunnen zien, andere dancers willen hun ouders niet zien. En weer anderen willen zien dat mamma hun lievelingsbeer vasthoudt. Wat het ook wordt, het kan zijn dat je dancer op de dag zelf van mening verandert. Verander gewoon mee, jullie krijgen vanzelf een routine. • Als laatste, (als je denkt dat dat een goed idee is) vraag je dancer waar ze op hopen morgen. Hou het open, vraag dus niet „Wil je een recall?‟ maar liever, „Hoe hoop je het morgen te gaan doen?‟ Wat ze ook antwoorden, benadruk nog eens op een vriendelijke manier dat jij ze geweldig vindt en dat, ongeacht hun prestatie morgen, zij altijd nummer één zijn voor jou. Moedig ze aan om plezier te hebben en ervan te genieten, ze hebben er tenslotte zo hard voor gewerkt! • Laat je dancer een of twee dagen voor de wedstrijd de haren wassen. Het is een stuk makkelijker om de pruik op te krijgen als het haar droog is, en niet nat en zo ontzettend
40 schoon dat het alle kanten op piekt. Vet haar is niet nodig, maar superschoon haar houdt geen grip op de pruik. Bovendien kun je je dochter er nog fatsoenlijk uit laten zien als ze na een dag dansen de pruik weer af doet. • Bepaal bedtijd een paar uur voor het avondeten en hou je eraan. Geef de dancer een uur eerder dan normaal het avondeten (zo denkt hun lichaam dat het later is dan het eigenlijk is, en slapen ze makkelijker). Een maaltijd met pasta is het beste omdat dat hun lichaam de koolhydraten geeft die ze morgen nodig heeft. Na het avondeten, probeer ze weg te houden bij de TV, computer of luide muziek, dit houdt ze wakker. Een lievelingstijdschrift is ideaal. • Als het bedtijd is, ben streng maar vriendelijk. Wens ze succes voordat ze gaan slapen, en benadruk nog eens de tijd die jullie hebben afgesproken wanneer je ze wakker maakt. • Als je weet dat je dancer moeilijk slaapt, kijk dan eens uit naar middeltjes. Soms werkt een soort zelfhypnose en er zijn ook homeopathische middelen op de markt waar kinderen rustiger van worden. Daar gaan we … DE GROTE DAG!: • Bovenal geldt dit: Jouw belangrijkste rol is om je dancer alle ondersteuning te geven die je kunt geven. Ik weet dat je super zenuwachtig bent voor ze. Niet laten zien, het gaat om positiviteit. • Hou je aan de afspraken die je hebt gemaakt voor deze ochtend. Ben vrolijk en vriendelijk. Dit is een leuke dag! Terwijl je het haar en de make-up van je dancer doet, klets over hun vrienden van dansen. Probeer niets nieuws wat betreft haar/make-up. Wat werkte in het verleden, werkt nu ook. • Ontbijt bij voorkeur met gezonde cornflakes. Als dat niet werkt is fruit of koolhydraten het beste. • Doe lunch en een snack in een koelbox. Doe er een flesje water op kamertemperatuur bij, een ijskoud flesje water, en het favoriete fruit van je dancer in hapklare stukjes. Vertel ze dat ze het kunnen pakken als ze het willen. Geen suikergoed of warme snacks. Laat ze niets eten dat ze niet al eerder gegeten hebben. Gatorade geeft misschien energie, maar het kan ook leiden tot een two-hand met de toiletpot terwijl de andere deelnemers hun reel aan het dansen zijn. • Als je dancer last heeft van zenuwen, kijk dan bij de drogist eens naar homeopathische kalmeringsmiddeltjes. Ook hier geldt: eerst uitproberen voordat ze gebruikt worden op de grote dag. • Dwing je dancer niet om te eten. Natuurlijk wil je dat ze goed eten, maar sommige dancers krijgen van de zenuwen niets door de keel. Dwing ze niet, ze zullen niet verhongeren, en ze weten zelf wel wat het beste is. Hou wat fruit en water achter de hand. Waarschijnlijk kunnen ze niet genoeg naar binnen krijgen als het dansen eenmaal voorbij is. • Doe niet gek met de camera. Ja, het is een grote dag, maar neem een foto voordat je vertrekt (drie klikken maximum!) en doe de camera dan in de tas totdat ze klaar zijn met dansen. Een fotograaf neemt foto‟s terwijl ze op het podium zijn, dus laat ze met rust terwijl ze zenuwachtig aan het oefenen zijn. Geen gemaar, geen smeken. Ik meen het. • Vertrek niet te laat. Als je zei dat je zo en zo laat zou gaan, ben dan tien minuten eerder al klaar om te gaan. De kans dat je te laat komt (zelfs als je denkt dat het belachelijk is want je hebt meer dan twee uur speling en kom op we hebben het hier wel over een Ierse danswedstrijd …) geeft een dancer meer stress dan wat dan ook. • In de auto wordt je dancer waarschijnlijk super zenuwachtig. Help ze te relaxen, wat meestal neerkomt op NIET praten (zeker niet „heb je ~vul het 10e voorwerp in ~ ook bij je?). Als ze een Ipod of walkman hebben, moedig ze aan om er naar te luisteren. Als ze alleen maar willen liggen en denken, laat ze dat dan ongestoord doen. Kletsen ze je de oren van het hoofd, niet klagen. • Laat ze ongeveer 10 minuten van tevoren weten dat jullie er bijna zijn. Niemand wil verrast worden!
41 Bij de Oireachtas: Je dancer danst twee (soms drie) rondes. Bij twee rondes is de eerste in hardshoes en de tweede in softshoes. Bij drie rondes beginnen ze in soft shoes en is de rest in hardshoes. De punten die de dancers scoren in deze rondes worden opgeteld en de dancers worden ingedeeld van laag naar hoog. Uit deze ranglijst worden de beste dancers gekozen (meestal de top 50%, soms maar 30%) en hun nummers worden opgenoemd. Deze dancers hebben een ‘recall’, wat betekent dat ze hun set dance mogen doen, een echt privilege vooral bij een eerste Oireachtas. • Kom op tijd aan om nog te kunnen ontspannen. Koop het programmaboekje en kijk welk podium de juiste is. Kijk welke dancers aan het dansen zijn en check dit met de tijden in het boekje. Probeer uit te vinden of ze voor of achter lopen op schema, en ga uit van het ergste. Laat je dancer weten hoe het zit. • Zoek een plaats om je spullen bij elkaar te houden. Een rustig hoekje met een stoel in de buurt is perfect. • Ga de docent zoeken. Zeg hoi en laat weten dat jullie er zijn, en vraag of er iets is dat je nog moet doen dat je niet al hebt gedaan. • Als je dancer in teams danst, zoek de andere team leden. Hou jullie spullen bij die van hen zodat je iedereen makkelijk kunt vinden. • Als je nog wat tijd hebt voordat je dancer op moet, ga dan samen naar de zaal waar ze moeten dansen en kijk hoe het er aan toe gaat. Laat ze zien hoe de dancers het podium op en af gaan en waar ze staan voordat ze gaan dansen. • Persoonlijk warm ik een uur voor mijn dansen op. Dit geeft me genoeg tijd en ik word er rustig van. Maar laat je dancer doen wat ze willen of zoals de docent heeft aangegeven. Als je dancer niet goed weet wat ze moeten doen, moedig ze dan aan precies hetzelfde te doen als dat ze in de les doen. De oefenvloer is waarschijnlijk druk en overweldigend, maar moedig je dancer aan er toch te gaan oefenen. Ze hebben net zoveel recht om er hun dansen door te nemen als ieder ander. • De meeste docenten zoeken de dancers op en lopen nog een keer door de dans van die ronde heen. Zo niet dan moet je dancer hem toch nog een keer doornemen. Minimaal één keer helemaal. • Voor mamma: draag makkelijke schoenen! Een ouder die ik ken draagt altijd een heuptasje. Ik weet het, hopeloos ouderwets, maar het houdt haar handen vrij, en het is superhandig als je dancer NU een veiligheidsspeld nodig heeft. • Twintig minuten voordat de ronde van je dancer begint is het moment om je dancer in kostuum te hijsen. Laat ze eerst nog een keer naar het toilet gaan. Schoenen en gelijmde sokken hebben ze al aan van het oefenen. • Als je dancer jong is, herinner ze er dan aan om warm te blijven terwijl ze backstage zijn, en de oefeningen uit de les te blijven doen. Tien minuten tevoren moeten ze nog een keer door iedere pas apart heenlopen, maak let op dat ze hun energie niet opgebruiken. • Als het ergste gebeurt: je dancer barst in tranen uit als hun groep opgeroepen wordt. Neem ze mee naar een rustig hoekje, geef ze een dikke knuffel, vertel ze dat je in ze gelooft, en herinner ze aan een keer dat ze ook iets moeilijks moesten doen, maar niet opgegeven hadden en uiteindelijk een schitterend resultaat bereikten. Wat je ook doet, het belangrijkste is om ze rustig te krijgen. • Behalve als je dancer dit gisteren duidelijk had aangegeven niet te willen (waarschijnlijk bij wat oudere dancers), controleer ze nog één keer grondig voordat ze backstage gaan. Veters ingestopt, jurk dicht, nummer op, headband goed vast, cape vast, sokken gelijk en gelijmd. • Denk eraan dat je niet de docent bent. Geef je dancer geen kritiek tussen de rondes door. Ga ze niet vertellen dat ze „dat gekke ding met hun linkerhand‟ niet moeten doen. Hun docent neemt dat wel voor zijn rekening. Vertel ze gewoon om te lachen en plezier te hebben. • Geef je dancer een dikke knuffel en fluister „Succes!‟. Beloof je dancer dat je weer bij de backstage bent zo gauw ze klaar zijn met dansen Laat ze dan over aan de dames naast het
42 podium. Ga in de zaal zitten om te kijken. • Kies een plaats uit die niet teveel in het zicht zit. Beetje achteraan, niet bij het gangpad. Ga niet zwaaien of zoiets als je dancer oploopt. Een van de meest zenuwslopende dingen voor een dancer is om de ouders te zien zitten op het moment dat ze hun voet pointen. • Kijk naar je dancer, klap na afloop, en ga meteen weer terug naar de plaats waar je dancer van backstage afkomt. • Of ze nu huilden, moesten overgeven, vielen, uitgleden, instortten, een radslag deden, wegrenden of beter dansten dan ooit tevoren, zeg dat ze dat laatste deden. Doe niet neerbuigend (als ze maar 2 van de 3 passen deden, zeg dan dat ze die prachtig deden en dat het nu op de volgende ronde aankomt), maar hou vooral hun zelfvertrouwen hoog voor de volgende ronde. • Je zult zien dat je dancer een beetje opgewonden is terwijl ze schoenen wisselen. De grootste horde, de eerste ronde, is voorbij! Laat ze even rusten en bijkomen voordat je ze weer in kostuum hijst. Water, wat fruit and wat frisse lucht werken fantastisch. Als de wedstrijd groot is en ze moeten lang wachten, doe de jurk dan uit, maar hou een oogje op de tijd. Bedenk dat de volgende ronde 33% lager op de lijst van deelnemers begint dan de eerste ronde. De start nummers moeten in het programma boekje staan. • Zorg ervoor dat je dancer weer goed opgewarmd is en door de volgende dans heengedanst heeft. Doe hetzelfde als in de eerste ronde, en verwelkom ze na deze ronde weer met een knuffel. Als er een derde ronde is, doe alles nog een keer. Je dancer krijgt wellicht een deelnemersprijs zoals een certificaat, pin of medaille of zoiets. Berg die veilig op! • Ruim na afloop van de tweede of derde ronde ook op. Doe alles in de juiste tas en doe de jurk in de kledingzak. Zo weet je zeker dat alles veilig is als je dancer geen recall heeft, en kun je de spullen makkelijk vinden als ze wel een recall heeft. • Je zult altijd moeten wachten voordat de recalls gegeven worden, meestal toch wel 20 minuten nadat de laatste dancers gedanst hebben. Laat je dancer de jurk uittrekken, maar hou de pruik op en de schoenen aan. Ga met je dancer in de zaal nog even kijken naar het dansen. Vergeet het programma boekje en het nummer van je dancer niet mee te nemen! • Dit is ook het moment om een snack ofzo te gaan halen. Als er geen recall in zit, kun je altijd nog een dessert gaan halen, maar je dancer moet iets eten en dat kunnen ze maar beter zo lang mogelijk voor de set dance doen. Even weg gaan uit de zaal kan ook goed zijn om de zenuwen weer onder controle te krijgen, voor de dancer, maar ook voor jou! • Zonder te laten merken aan je dancer dat je niet verwacht dat ze een recall krijgen, doe alsof het dansen voor hen waarschijnlijk voorbij is voor die dag. Zeg niet dat ze warm moeten blijven voor de volgende ronde enzo. Statistisch gezien, behalve als ze heel jong zijn, is de kans op een recall bij hun eerste Oireachtas erg klein. Probeer de teleurstelling zo makkelijk mogelijk te maken, zodat, als ze toch een recall krijgen,de verrassing des te groter is. • Als de recalls opgenoemd worden, geef je dancer hun nummer of het boekje terwijl de omroeper de lijst opleest. Geef een grote knuffel als hun nummer geweest is, of het nummer nu genoemd is of niet. • Als ze geen recall krijgen, bevestig dan nog eens dat ze super gedanst hebben en hoeveel beter ze volgende jaar zullen zijn als ze blijven oefenen zoals ze dat dit jaar hebben gedaan! Praat niet over de dancers die wel een recall hebben „Bianca deed het goed bij haar eerste Oireachtas, hè?‟ Doe de pruik af en de schoenen uit, ga samen iets schandalig ongezonds te eten halen en ga kijken bij de kraampjes. Voor een jong kind kan een T-shirt net zo leuk zijn als een beker. • Als je dancer geen recall krijgt, laat hen dan bepalen wat er gebeurt. Sommige dancers willen gewoon even zitten, sommigen willen bij vrienden zijn, en sommigen storten helemaal in. Veroordeel ze niet, bedenk dat de meeste tranen gewoon een resultaat van een erg spannende dag zijn. Neem ze mee uit de zaal naar een plek met wat privacy, en laat ze even hun gang gaan. Knuffels en complimenten helpen altijd. Zeg nooit dat ze niet teleurgesteld mogen zijn, laat ze gewoon even luchten. 90% van de tijd komt het allemaal goed, en willen ze terug om hun vrienden te feliciteren en de recalls te gaan kijken. Als ze het echt niet willen
43 dan is dat ook goed. Vooral jonge dancers zijn niet altijd klaar om weer te gaan kijken. Deze dag is leuk, maar voor sommige dancers ook erg stressvol. • Zorg ervoor dat je iemand hebt om mee te praten. Het is belangrijk om rustig en gecontroleerd te zijn voor te dancer, maar het kan een goed idee zijn om iemand te hebben als steun terwijl je kind danst. (Volgend mij brak ik zowat de hand van de dans docent het eerste jaar!) • Persoonlijk zou ik de dancers aanmoedigen om bij de Set Dances en de prijsuitreiking te gaan kijken, recall of niet. Er is geen reden om te doen alsof de recall ronde er niet is. Niet alleen is het een goede les om hun vrienden aan te moedigen (na het ijs en de chocolade natuurlijk), maar zien dat de winnaar die grote beker krijgt, kan ook een goede motivatie voor volgend jaar zijn! • Als je dancer wel een recall krijgt, spring dan op en neer en knuffel ze plat. Ze hebben het verdiend. Ga alleen niet gillen als je nummer 32 hoort, want nummer 33 probeert wanhopig te horen of hun nummer genoemd wordt. • Zorg ervoor dat iemand (de docent en een andere ouder) je mobiele nummer heeft, voor het geval dat de recall eerder begint of op een ander podium plaatsvindt dan gepland. Soms krijgen dancers een recall die bij de aankondiging overgeslagen waren. Dan willen jullie wel te vinden zijn! • Na de set dance kan de prijsuitreiking even op zich laten wachten. Hou de pruik op en de schoenen aan, maar doe de jurk uit en ga een ijsje of zoiets halen. Zeg dat ze super gedanst hebben (nee, dat kun je NIET vaak genoeg zeggen, probeer het alleen steeds iets anders te zeggen zodat het niet te duidelijk wordt). Zeg ook dat je super trots bent, welke plaats ze ook hebben. • Zorg dat je dancer weer is aangekleed ruim voor de prijsuitreiking. Klap voor je dancer als ze hun prijs krijgen en geef ze een knuffel na afloop (hopelijk zijn ze blij met welke plaats ze ook hadden, een recall is een hele prestatie!) Schrijf de plaats ook in het boekje, dat is leuk om in volgende jaren te bekijken. • Er is meestal een professionele fotograaf bij dit soort evenementen, en een mooie foto als aandenken is leuk na al het harde werken. • Wat er ook gebeurd is, vergeet niet om je dancer een high five te geven als je weer gaat. Jullie tweetjes hebben het maar mooi gedaan! Warming up en het vermijden van blessures Irish Dance is een erg atletische activiteit. Daarom, net als bij andere sporten, is het heel belangrijk om goed op te warmen. Dancers komen er vaak achter dat, als ze ouder worden en in hogere categorieën dansen, dat hun spieren een grondigere warming-up vereisen. Dit is meestal omdat ze meer kracht van hun benen vragen. Dit gaat ook op voor de training. Als een dancer beter wordt is het steeds belangrijker om de spieren in conditie te houden. Het is belangrijk om de spieren geleidelijk op te bouwen. Veel blessures komen voort uit foute training, vooral als ze teveel te snel willen doen. Het is belangrijk voor jonge dancers om te leren voor zichzelf te zorgen. In het begin is het waarschijnlijk genoeg om wat te springen om de beenspieren op te warmen. Ik kan niet meer tellen hoe vaak ik al een ondersteuning ben geweest voor Aoife als ze aan het springen was en haar kicks aan het opwarmen was. Een van de leuke dingen van dansmoeder zijn, zullen we maar zeggen! Al snel moet er ook gerekt worden. Er zijn allerlei rekoefeningen mogelijk in Irish, meestal alles dat de benen rekt, vooral de kuiten en Achillespezen aan de achterkant van de enkels. Vraag bij je docent eens om suggesties!
44
Opwarmen is een belangrijke factor in het vermijden van blessures. Als de spieren koud en stijf zijn is er meer kans dat ze verrekken of scheuren – niet iets dat je wilt! Het is ook een goed idee om bij het opwarmen je dansschoenen al aan te hebben omdat ze ondersteuning geven aan je voetspieren. Dansen op een verende vloer is ook belangrijk; betonnen vloeren zijn erg pijnlijk voor de benen en vergroten de kans op blessures. Dancers moeten proberen ten alle tijden te vermijden dat ze op betonnen vloeren dansen of oefenen. Blessures zijn niet ongehoord in Irish Dance, maar komen vrij weinig voor, zeker bij de jongere dancers. Als je dancer een pijntje heeft, doet ijs meestal wonderen. Wij hebben al jaren een zakje diepvrieserwtjes dat een super ice-pack is, al durf ik te wedden dat niemand ze meer eet omdat Aoife ze regelmatig in en uit de vriezer heeft gehaald. Logisch nadenken – omgaan met zenuwen “Vlinders in mijn buik” zijn hartstikke normaal op de ochtend van een wedstrijd. Ik heb vaak tegen Aoife gezegd dat als ze niet een beetje nerveus is, er iets mis is, en nog altijd voelt ze in ieder geval een paar vlindertjes! Omgaan met de zenuwen is iets heel anders. Iedereen reageert anders op zenuwen, sommigen worden stil, anderen gaan kletsen en weer anderen voelen zich misselijk. Hoe jouw dancer zich ook voelt, het beste dat je kunt doen is haar ervan overtuigen dat het allemaal goed komt en dat iedereen zenuwachtig is, zelfs de oudere dancers. Eindelijk een kans voor jou om tegen je kind te zeggen: „Dat doen de anderen ook!” Lachen om iets grappigs en een mascotte voor goed geluk helpen vaak. Probeer een paar mascottes te hebben, want het kan nog interessant worden als je er eentje vergeet en je hebt geen reserve! Soms helpt het ook als iemand anders met haar praat, dus als je dochter last heeft van de zenuwen kan het helpen als de docent met haar praat en haar meeneemt naar de opstelplaats. Ik weet nog hoe Aoife behoorlijk zenuwachtig was voor een Provincial Championships een paar jaar geleden dus ik gaf haar een kus voor geluk, gaf haar aan haar docent en zei: “ze is van jou!” De meeste dancers zeggen dat als ze eenmaal dansen, de vlinders weggaan. Het is best verbazingwekkend om te zien hoe deze dancers al snel een manier vinden om ermee om te gaan, en jouw dancer zal dat ook kunnen. Sportiviteit – het goede en slechte van wedstrijd dansen Wedstrijd dansen kan een leerproces blijken te zijn. Een van de belangrijkste vaardigheden die dancers leren in Irish Dance is sportiviteit. Omdat het zo‟n subjectieve sport is vanuit het oogpunt van het jurylid is niets zeker als de resultaten komen. Winnen en verliezen worden iets waar alle dancers aan proberen te wennen en ook al zijn de resultaten soms vreemd, ze moeten leren om ermee om te gaan. Sportiviteit wordt bepaald hoe je je voor, tijdens, en na een gebeurtenis gedraagt. Sportieve mensen gaan goed om met wat er gebeurd en denken ook aan de andere deelnemers en niet alleen aan zichzelf. Dit kan simpelweg het uitlenen van een speld zijn of zoiets belangrijks als een knuffel als dat nodig is. Een wedstrijd wordt een heel stuk leuker als je anderen helpt. Vaak zie je dancers in de opstelplaats elkaar helpen met passen en posities of de sokken helpen op één hoogte te krijgen. Aan het eind van de dag, bij de medaille uitreiking, komt de echte sportiviteitstest. Verreweg de meeste dancers realiseren zich dat het belangrijk is om een “nette winnaar” of een “goede
45 verliezer” te zijn. Er is niets zo erg als dat je iemand zich pochen over haar overwinning of in hysterische tranen omdat ze verloren hebben. De jury bekritiseren is ook niet erg sportief want tenslotte zijn de resultaten simpelweg hun mening. Een ding waar we bij Aoife altijd de nadruk op hebben gelegd is het belang van sportiviteit. Vooral bij de hogere categorieën kan dit belangrijk zijn omdat een keer winnen of verliezen van invloed kan zijn op Championships enz. Maar als je van begin af aan hebt geleerd om sportief om te gaan met resultaten, wordt het later ook niet zo‟n ramp. Veel dancers komen na de medaille uitreiking met een verbaasde blik het podium af. Sommige juryleden vinden iets veel belangrijker dan een ander jurylid en hebben miljoenen redenen om dancers te plaatsen zoals ze willen. Helaas is het erg zeldzaam dat een jurylid je vertelt waarom ze die beslissing hebben genomen, en omdat je geen jury rapporten te zien krijgt, weet je het vaak simpelweg niet. Daarom zullen er wedstrijden zijn waarbij het idee is dat jouw dochter veel betere resultaten zou moeten hebben en dat ze „beroofd‟ is. Houd daarbij in gedachten dat er wedstrijden zullen zijn waarbij zij andere dancers „berooft‟ van medailles en zo komt het allemaal weer goed. Door aan het eind van een wedstrijdjaar de resultaten eens te bekijken, krijg je een aardig idee van hoe jouw dancer het over het algemeen doet. Wedstrijden moeten vooral om een persoonlijke uitdaging gaan. Dancers die beginnen met het idee dat ze zichzelf willen overtreffen, komen er meestal als beste uit (maar dat is sneller gezegd dan gedaan!). We hebben er bij Aoife altijd op gehamerd dat als ze meedoet met een wedstrijd, we alleen van haar verwachten dat ze van het podium komt en zegt: “Ik heb mijn best gedaan en ik vond het leuk!” Medailles zijn dan alleen nog het kersje op de taart. Er zijn absoluut teleurstellende dagen geweest, maar door de gevoelens daarover te laten wat ze waren totdat we thuis waren en erover konden praten hielp een hoop. Natuurlijk zijn er ook dagen geweest vol verrassing, en werd er in de auto over niets anders gepraat dan hoe verbaasd Aoife was over de resultaten en hoe „die-en-die‟ de medaille eigenlijk zoveel meer verdiende dan zij. Dit is een belangrijk punt van Irish Dance en iets waar ze hun hele leven hun voordeel mee kunnen doen. Natuurlijk is sportief gedrag niet alleen voor de dancers maar ook voor de ouders. Onthoud dat de belangrijkste reden om mee te doen is plezier en de uitdaging, en dit houdt alles in de juiste verhouding. Er zijn ouders en docenten die veel te veel accent leggen op medailles en daardoor dancers hebben die gepusht worden en uiteindelijk misschien om de verkeerde redenen dansen. Ik ben erachter gekomen dat, als je wilt dat jouw dochter plezier houdt in het dansen en meedoen met wedstrijden, je de nadruk niet op medailles moet leggen. Omdat bij deze sport de ouders dichtbij de dancers en het podium zijn, is dit voor velen een reden om opmerkingen en kritiek te geven. Dit voegt alleen nog maar meer stress en druk toe aan wat de dancer toch al voelt. Veel dancers maken fouten als ze gefrustreerd zijn door de stress en de druk van buitenaf, en dat wordt alleen maar erger als ouders en docenten op ze wachten met hoge verwachtingen. Laat je daar niet toe verleiden want dan wint er niemand. Bedenk dat, in tegenstelling tot de Olympische Spelen, er uiteindelijk geen contract met Nike van € 3.000.000,-- te winnen valt! Er zijn veel ouders binnen het dansen die de zaak in perspectief kunnen houden en hun dancers hebben daar veel baat bij. Na jaren dansen heb ik uiteindelijk geleerd dat met Aoife het beste is om na iedere dans te vragen “Hoe voelde het?”. Deze vraag heeft geen lading, maar het werkt voor ons! Als ik zeg dat het er goed uit zag, voelt Aoife dit als iets dat ongeluk brengt en als ik suggesties geef, antwoordt ze met “Weet ik, weet ik!” We kunnen er nu om lachen als ik vraag hoe een dans voelde omdat we allebei weten dat we niet zeggen wat we echt denken! Jullie krijgen uiteindelijk ook zo‟n routine.
46
Het belangrijkste om te onthouden bij wedstrijden is dat het leuk moet blijven en degenen die het allemaal te serieus zien, hebben niet zoveel plezier als ze zouden kunnen hebben. De andere kant is natuurlijk dat er hard gewerkt wordt en dat een wedstrijd nooit te licht opgenomen moet worden. Verwachten dat je dochter hard werkt is niet meer dan normaal. Het wordt pas een probleem als ouders en docenten, en soms zelfs de dancers, verwachtingen gaan hebben dat er problemen kunnen komen. Met de juiste houding is het echt erg leuk. Aoife en ik hebben het geluk gehad om er vaak om te kunnen lachen, met wat teleurstellingen om het in evenwicht te brengen. Prijs een dancer voor de inspanning, niet voor de medailles! Competitie etiquette Hier moet je gewoon verstandig zijn! Er zijn altijd veel mensen en er is altijd veel gedoe bij een wedstrijd, maar de afleiding voor de dancers kan aanzienlijk verminderd worden als mensen goed nadenken. Het is ook verbazingwekkend hoe vaak mensen de meest eenvoudige omgangsregels vergeten bij dit soort gelegenheden!
Het is erg belangrijk om te blijven zitten terwijl er dancers op het podium zijn. Als je moet opstaan, wacht dan tot de dans is afgelopen, er is meestal een minuut of twee voordat de volgende dans begint. Als je opstaat tijdens een dans stoor je niet alleen een dancer en andere toeschouwers maar sta je hoogst waarschijnlijk precies voor iemand die naar haar dochter zit te kijken! Maak nooit een opmerking over een jurylid of muzikant en benader ze nooit! Mijn zoon Glenn heeft regelmatig gespeeld voor danscompetities en is altijd verbaasd over sommige opmerkingen die ouders en docenten denken te kunnen maken. Niet verrassend is dat ze het vaak helemaal bij het verkeerde eind hebben! Geen foto‟s met flits! Stel je eens voor hoe vervelend dat is als je danst! Bovendien is het nemen van foto‟s of het maken van video opnames verboden als dancers bezig zijn. Coachen vanaf de kant is een NEE! Behalve dat het oneerlijk is, kan het andere dancers ook afleiden. Warm op op een geschikte plaats. Sommige locaties zijn nogal krap en dus moeten dancers vlakbij het podium opwarmen. Probeer dit zoveel mogelijk te vermijden omdat het kan afleiden. Denk eraan dat de muren oren hebben! Denk na voordat je een opmerking maakt over een andere dancer (of de muzikant!). Haar moeder zit waarschijnlijk recht naast je of achter je en stel je eens voor hoe jij je zou voelen als anderen kritiek leveren op jouw dochter! Denk er ook aan dat, als je kleine kinderen meeneemt naar de wedstrijd, ze af kunnen leiden als ze te dicht bij het podium komen. Neem speelgoed of andere dingen mee om ze bezig te houden. Als de resultaten genoemd worden, vertrek dan niet zo gauw jouw dochter haar medailles heeft! Blijf zitten, je kunt verrassende dingen zien. De meeste wedstrijden geven de prijzen op leeftijdsgroep en wanneer eindelijk de medailles voor de meest ervaren en getalenteerde dancers worden gegeven, zijn er bijna geen mensen meer om voor ze te klappen. Toch jammer. Tijdens de medaille uitreiking is een beleefd applaus zeker geschikt. Gillen en roepen past meer bij een voetbalwedstrijd. Als de dag voorbij is, zorg ervoor dat je al je eigendommen EN je afval meeneemt. Als jij het niet doet moet de organisatie het doen en die hebben al een ERG lange dag van vrijwilligen achter te rug!
47
48 ORGANISATIES: Wie is wie en wie doet wat Er zijn veel Irish Dance organisaties in de wereld. In principe hebben ze allemaal dezelfde uitgangspunten, doelen en bedoelingen: om Irish Dance te bevorderen en te reguleren. In dit hoofdstuk nemen we de belangrijkste internationale organisaties onder de loep, maar er zijn veel nationale organisaties waar dancers soms ook mee te maken krijgen. Een paar daarvan zal ik ook noemen. World Irish Dance Association Dee World Irish Dance Association (W.I.D.A.) is een jonge organisatie die opgezet is om Irish Dancing te promoten in een moderne omgeving. Met een basis op het vasteland van Europa, organiseert W.I.D.A. workshops, competities en examens om de interesse in en het niveau van Irish Dancing te vergroten. W.I.D.A. heeft een Open Platform. C.R.N. (Cumann Rince Naisiunta) CRN werd opgericht in 1982 uit An Comhdhail, die weer voortgekomen is uit An Coimisiun. Cumann Rince Naisiunta is nu een wereldwijde organisatie. Er zijn scholen in Ierland, Engeland, Wales, Nederland en de VS, en het beleid is om de traditie te bewaren. CRN heeft een Open Platform.
An Coimisiun le Rinci Gaelacha An Coimisiún le Rincí Gaelacha werd opgericht door Conradh na Gaeilge – The Gaelic League – in de late jaren 1920. CLRG is de grootste organisatie ter wereld en organiseert jaarlijks de World Championships. CLRG heeft een Europese tak: RTME, die de belangen voor Europese scholen behartigd. CLRG heeft GEEN Open Platform.
Er zijn nog veel meer organisaties en een snelle zoektocht op Google zal je meer informatie geven dan je ooit dacht aan te kunnen!
49
50 VRIJWILLIGER ZIJN Net als bij alle andere organisaties zijn de vrijwilligers de ruggengraat. Welke activiteit je ook kiest voor je kind, iemand moet het organiseren, of het nu de Scouting, tennis, voetbal enzovoorts is. Irish Dance is precies hetzelfde! Ook al krijgen de docenten meestal betaald voor hun lessen, zij kunnen niets doen buiten de dansstudio zonder de hulp van ouders. De ouderverenigingen die bestaan uit vrijwillig actieve ouders zijn meestal degenen die bijna alle activiteiten buiten de danslessen neerzetten die bij Irish Dance horen. Bijna iedere dansschool en dansgroep heeft ook een oudervereniging die opkomt voor de belangen van de dancers buiten de lessen om. Zonder deze ouders zijn er: GEEN wedstrijden GEEN sinterklaas en kerstfeestjes GEEN kostuumverkopen GEEN optredens GEEN workshops GEEN uitstapjes Enzovoorts enzovoorts Duidelijk? In de huidige maatschappij heeft iedereen het erg druk met familie, werk en andere activiteiten. Het enige verschil tussen degenen die vrijwilliger zijn en degenen die dat niet zijn, is niet de tijd die ze hebben, maar de waarde die ze hechten aan de activiteiten van hun kinderen. Als je besluit je kind mee te laten doen aan een activiteit die buiten de les om gaat, ga je uit van het voordeel dat jouw kind daar uit kan halen. Als het programma dat jij kiest voor je kind een activiteit is waar je kind van geniet en waar het van leert, is het logisch dat je het belangrijk genoeg vindt om mee te helpen. Zoals bij andere kinderactiviteiten heeft Irish Dance veel soorten vrijwilligers nodig. Dit varieert van een paar keer per jaar een telefoontje plegen tot de organisatie leiden en alles daar tussenin. Er moet altijd veel geregeld worden om alles soepel te laten verlopen. Door mee te werken, heb je input in wat er gebeurd en hoe jouw kind en de kinderen van anderen meer kunnen genieten van Irish Dance. Er zijn er meestal een paar die het meeste werk doen, maar het zou fijn zijn als er meer waren om hen wat te ontlasten, i.p.v. de gewoonlijke 5% die 95% van al het werk doen. DENK ER EENS AAN!
51
52
REGELS Hier zijn de officiële regels van WIDA (aangepast aan de Nederlandse situatie in sommige gevallen). Ik heb bewust alleen de punten genoemd die belangrijk zijn voor de dancers zelf. Voor alle regels (in het Engels), zie de WIDA website. Regels van WIDA Competitie regels 1. Algemeen 1. Feiseanna zijn open voor ALLE dancers van ALLE organisaties ter wereld. 2. In geval van dans-gerelateerde problemen is de beslissing van het jurylid doorslaggevend. 3. Als iemand wil protesteren tegen de beslissing van het jurylid moet het protest schriftelijk op de dag van de wedstrijd ingeleverd worden met een bedrag van 15 €. Als de klacht gegrond wordt verklaard, wordt de 15 € vergoed; zo niet dan gaat het bedrag naar W.I.D.A. 4. Muzikanten die ingehuurd zijn door het Feis Committee vallen uitsluitend onder de verantwoording van het Feis Committee op de dag van de feis. 2. Gedrag op de feis 1. Niet roken, drinken van alcohol of het gebruik van haarlak in de danszaal. 2. Het gebruik van flits, video, of andersoort camera is verboden behalve bij de prijsuitreiking, introductie en pauzes. Dit is in overeenstemming met wetten voor de kinderbescherming en vermindert de diefstal van copyright steps. Het gebruik van video materiaal door media voor openbare vertoning is toegestaan met schriftelijke toestemming van zowel het feis commitee als alle dansers die gefilmd worden. 3. Musici en juryleden mogen uitsluitend benaderd worden door het Feis Committee. 4. Docenten en ouders mogen geen aanwijzingen geven aan dansers terwijl zij dansen. 5. Alleen dansers in het evenement dat bezig is en het Feis Committee mogen naast het podium komen tijdens een wedstrijd. 3. Competities 1. Leeftijd wordt bepaald aan de hand van de leeftijd op 1 januari van dat jaar. 2. Beginner, Primary en Intermediate Competitions zijn open voor dansers die nog niet uit die graad zijn in om het even welke organisatie. 3. Dansers mogen in twee graden deelnemen: hun eigen graad en de graad daarboven. 4. In Beginners competities met 15 of meer deelnemers, gaan dansers met 1e, 2e of 3e plaats omhoog in graad, met 10-14 deelnemers gaan dansers met 1e of 2e omhoog in graad en met 5-9 deelnemers gaan dansers met 1e omhoog in graad. 5. In Primary competities met 10 of meer deelnemers gaan dansers met 1e of 2e
53 omhoog in graad, met 5-9 deelnemers gaan dansers met 1e omhoog in graad. 6. In Intermediate competities met 5 of meer deelnemers gaan dansers met 1e omhoog in graad. 7. Het Feis Committee behoudt het recht om leeftijdsgroepen en wedstrijden samen te voegen of af te gelasten op de dag van de feis naar gelang de omstandigheden. 8. Aangepaste of samengevoegde wedstrijden en leeftijdsgroepen tellen voor de promotie in graad. 9. Prijzen worden uitgereikt naar gelang het aantal deelnemers. 10. Dansers moeten in VOLLEDIG kostuum zijn inclusief schoenen bij de prijsuitreiking. 11. Dansers en teams moeten in nummervolgorde dansen. 12. Deelname aan Premierships of Championships is slechts mogelijk met minimaal vier dansen in die graad. 13. Céilí teams mogen maximaal 50% van het team uit een jongere leeftijdsgroep hebben. 14. Dansers mogen niet twee keer dezelfde dans in dezelfde leeftijdsgroep dansen. Bijvoorbeeld, als een dansers deelneemt in de U25 2hand, mag ze niet nogmaals deelnemen aan een andere 2hand in de U25 leeftijdsgroep. 15. Figures mogen traditionele dansen uit het boek zijn of eigen choreografieën. 16. Figures mogen op iedere soort softshoe muziek gedanst worden. 17. Figures moeten in soft shoes gedanst worden. Een figure dansen in hardshoe betekent onmiddelijke diskwalificatie. 4. Steps 1. Dansers in ieder niveau moeten 32 maten in de respectievelijke dans dansen, met uitzondering van de Traditional Set. 2. Deelnemers in de Open Championships moeten 40 maten in de Slip Jig en Hornpipe en 48 maten in de Reel en Treble Jig dansen. 3. Alle Traditional en Modern Sets worden gedanst met Step op rechts en links en Set alleen op rechts. 4. Bewegingen op points (toe stands, toe walks enz.) zijn niet toegestaan voor dansers onder 11 per 1 januari van dat jaar. 5. In beginners competities zijn de volgende bewegingen toegestaan: Skips, threes, sevens, hops, jump over / leap, cuts, points, single heels, jump, stamp, toes (achter, zonder gewicht), kick the heel (als in St. Patrick's Day). Rocks zijn alleen toegestaan in St. Patrick's Day. 6. In primary competitions zijn de volgende bewegingen toegestaan, toegevoegd aan de beginners: Front clicks, through clicks (passing clicks), rocks, quarter turns. 7. Bij het niet navolgen van 4.4, 4.5 en 4.6 worden punten afgetrokken en de danser kan niet 1e, 2e of 3e worden. 8. In intermediate en open competitions zijn alle bewegingen toegestaan. 9. Single jigs en light jig steps mogen alleen basis bewegingen hebben ongeacht het niveau. De toegestane bewegingen zijn: Skips, threes, sevens, hops, jump over / leap, cuts points, single heels, jump, stamp, toes (achter, zonder
54 gewicht), kick the heel (als in St. Patrick's Day). 5. Tempo 1. Dansers in beginners competities moeten op beginners tempo dansen. 2. De Reel en Slip Jig in primary en intermediate competities worden in open tempo gespeeld. 3. Deelnemers in primary competities kunnen kiezen tussen beginners of open tempo voor de Treble Jig en de Hornpipe. 4. Volwassenen in de Over 35 of Over 40 beginners leeftijdsgroep kunnen kiezen tussen beginners of open tempo voor de Treble Jig en de Hornpipe. 5. Tempo is als volgt: o Beginners Reel, Light Jig, Slip Jig, Single Jig: 121 o Beginners Treble Jig: 85 o Beginners Hornpipe: 128 o Open Reel, Slip Jig, Hornpipe: 113 o Open Treble Jig: 73 Variaties kunnen ontstaan op de dag van de Feis. Noch de musici noch het Feis Committee kan aansprakelijk worden gehouden voor het tempo verschil. Pick-up systeem In de Solo Competities dansen de dansers 32 maten in iedere dans (behalve de Traditional Set). De dansers staan in de rij op het podium en komen twee aan twee naar voren om te dansen. Er is geen pauze tussen de dansers. Split competition Als 20 of meer dansers zijn geregistreerd en deelnemen aan een feis, wordt de competitie gesplitst in twee aparte competities. Steps Dansers mogen maar hoeven niet een lead round en een side step te dansen; ze mogen iedere 32 / 40 / 48 maten dansen als ze dat graag willen. Premierships Deelnemers in de Beginners en Primary Premierships moeten de Reel en de Light Jig dansen, deelnemers in de Intermediate Premierships moeten de Reel dansen en naar keuze de Light Jig of Treble Jig. De scores voor beide dansen worden verzameld voor een over-all score. De winnaar krijgt een beker i.p.v. een medaille zoals in de solo competities. Open Championships
55 Deelnemers in de Championships dansen naar keuze een Reel of een Slip Jig en naar keuze een Treble Jig of Hornpipe. De dansers met de hoogste score krijgen een recall voor de Modern Set als een setdance benodigd is voor de feis. Céilí Championships Alle officiële Céilí Dances (als beschreven in het boek "Ár rinncide foirne") kunnen opgegeven worden voor Céilí Competitions. Figure Dancing Competitions Figure Dancing Competitions zijn vrije choreografieën voor 2-Hand, 3-Hand en 4-Hand Dancen. Traditionele passen moeten gebruikt worden, geen moderne passen.
Niveau en leeftijdsgroep wordt bepaald n.a.v. inschrijvingen. 2-Hands en 3-Hands moeten 48 maten lang zijn. 4-Hands moeten 96 maten lang zijn.
Figure Choreography Figure Choreographies zijn vrije Céilí choreografieën. Traditioneel céilí voetenwerk en traditionele Ierse muziek moet gebruikt worden, geen moderne passen. Eigen muziek of muziek door de feis muzikant mag gebruikt worden. Minimaal 6, en maximaal 20 dansers. Minimaal 3 minutes en maximaal 5 minutes voor de dans. Show Championships Ieder soort muziek en voetwerk mag gebruikt worden. Minimaal 6, maximaal 20 dansers. Minimaal 3 minutes en maximaal 5 minutes voor de dans. De focus van de dans moet Irish dancing zijn.
56
57 EEN LAATSTE WOORD VAN MOEDER Zo … dit is het dan, het eind van het boek! Ik hoop dat je er wat tips uit het opgedaan, dat je je wat zekerder voelt en meer weet van waar Irish Dance zoal over gaat, en dat je er hier en daar eens om hebt kunnen lachen. Irish Dance is een belangrijke factor in Aoifes leven sinds ze 4 jaar was, en daardoor ook in ons gezin. Ik geef het toe, er waren tijden dat alles om het dansen leek te draaien maar op zo‟n moment proberen we alles weer in balans te krijgen. Mijn oorspronkelijke redenen om Aoife Irish Dance te laten doen zijn er nog steeds en gelukkig hebben we onze doelen kunnen bereiken. Ze heeft zich ontwikkeld tot een evenwichtige jonge vrouw die erg gezond en atletisch is, en daar heeft Irish Dance absoluut toe bijgedragen. Als gezin hebben we ook ons voordeel gedaan met Irish doordat we over de jaren heen veel goede vrienden hebben gekregen, ik de computer heb leren kennen door om te gaan met competitie programma‟s en dat we veel plezier hebben gehad bij een aantal Ceili‟s. Er zijn ook momenten van frustratie of boosheid geweest bij bepaalde situaties. Het dansen inplannen in je leven kan lastig zijn, het geld vinden voor een nieuwe jurk als Aoife 10 centimeter groeide in een half jaar, de enige zijn zonder medaille toen ze klein was, de blessures net voor een Championship enzovoorts enzovoorts. Maar de reizen overal heen, de meidengesprekken met andere dancers en hun ouders in een hotelkamer om 2 uur ‟s nachts, het gevoel dat ze iets bereikt heeft na hard gewerkt te hebben voor een wedstrijd en Aoife tot een jonge vrouw vol zelfvertrouwen zien uitgroeien maken die dingen allemaal de moeite waard. Ik geloof echt dat we geluk hebben gehad dat we Aoife de juiste dingen hebben kunnen leren en haar hebben kunnen wijzen op wat belangrijk is in het leven, en waar het dansen aan bij kan dragen. De medailles en bekers zijn erg fijn, maar de vriendschappen, het plezier en haar gezondheid zijn echt belangrijk voor haar. Toen ik het haar pas geleden vroeg zei ze dat ze zich geen leven zonder dansen kan voorstellen en dat ze, als ze niet meer meedoet aan wedstrijden, ze gaat lesgeven of op een andere manier blijft dansen. Terwijl Aoife ouder werd met Irish gingen we iedere zomer er eens voor zitten om te besluiten wat haar doelen waren voor het komende jaar. De keuzes waren altijd om alleen voor haar plezier te gaan dansen, om plaatselijk wedstrijden te doen, of om er echt voor te gaan en mee te doen aan Championships en wat daar allemaal bij kwam kijken. Hoewel haar antwoord ieder jaar hetzelfde was, bleef ik het vragen zodat ik altijd zeker wist dat het HAAR beslissing was. Als je dochter ouder wordt en het drukker krijgt met school, werk en sociaal leven waardoor het moeilijker wordt om te blijven dansen, kan ze besluiten om te stoppen. Als dansouder is dit de laatste fase waar je je dochter hopelijk goed doorheen kunt sturen. Voor velen is de beslissing eenvoudig, maar voor veel anderen is het moeilijk omdat Irish zolang zo‟n grote rol heeft gespeeld in hun leven. Een suggestie is om uit te zien naar een andere activiteit die een nieuwe uitdaging biedt en waar ze misschien nooit tijd voor hadden. Maar het belangrijkste is als altijd, dat de keuze om te blijven dansen of te stoppen die van de dancer ZELF moet zijn. Als een nieuwe dansouder is het punt van stoppen met dansen hopelijk nog lang niet aan de orde dus ik hoop dat dit boek wat vragen heeft beantwoord, je wat ideeën heeft gegeven en jou en je dochter (of zoon) helpt om te genieten van Irish Dance. Vraag gerust om hulp bij je docent of andere ouders en vergeet niet om vooral heel veel PLEZIER te hebben!!
58 DANS OUDERS Je had geen idee toen je besloot je dochter Irish Dance te laten doen dat:
Je uren in de auto zou zitten op weg naar lessen en wedstrijden Je tot in de kleine uurtjes aan dat kostuum zou zitten te naaien zodat het de volgende dag gedragen kon worden Je zoveel geduld zou moeten hebben als je dochter op was van de zenuwen bij die belangrijke wedstrijd Je een nieuwe wereld binnen zou stappen vol inschrijfformulieren, kostuumregels enzovoorts Je op harde banken in de kokende hitte of druipende regen zou zitten terwijl je kijkt naar eindeloze dansen op het podium Je je dochter zou helpen met de opwinding van een overwinning of de pijn van een teleurstelling Je je zuurverdiende geld door je vingers zou zien glijden Je precies die woorden zou vinden om aan op te beuren – of haar op haar plaats te zetten Je bij doktoren en fysiotherapeuten zou zitten om alsjeblieft die blessure te laten verhelpen voor die belangrijke wedstrijd volgende week Je zou weten wanneer je haar moet ondersteunen en wanneer je haar even haar gang moet laten gaan Je uur na uur zou vrijwilligen om te zorgen dat schoolactiviteiten en wedstrijden soepel zouden verlopen Je in de coulissen zou staan omdat je weet dat je dochter dadelijk een knuffel verdient of nodig heeft MAAR Je ook leerde dat Irish Dance je dochter helpt om een evenwichtige volwassene te worden met: De elegantie van een dancer, De kracht van een atleet en De houding en het zelfvertrouwen van een kampioen! Cindy Eberth 2006 (Oorspronkelijke versie gepubliceerd in het lentenummer 2006 van Highland Dancer Magazine)
Vertaling: Kirsten Kerkhof 2007-2009
59
60
IRISH DANCE SHOWS Er is een goede kans dat je dancer (en jij wellicht!) geïnteresseerd zijn geraakt door de grote Ierse dansshows die de wereld rond touren. Als je de shows niet al eens „live‟ gezien hebt, dan kan ik je aanraden dat echt eens te gaan doen. Het ziet er op DVD al spetterend uit, dus kun je je voorstellen hoe het voelt als je op rij 10 zit en je de dancers voor je neus ziet dansen! Veel Ierse dancers hebben de ambitie ooit zelf in zo‟n show mee te dansen. Misschien is dat ook wel de reden waarom jouw kind heeft besloten Ierse dans te gaan doen! De docent weet welke eisen gesteld worden en hoe je auditie kunt doen, en wie weet staat jouw kind ooit op het podium in Riverdance, Lord of the Dance of een andere show! Een stukje geschiedenis van de grote Ierse dansshows De beroemdste is natuurlijk wel Riverdance. Deze show begon de zegetocht van de Ierse Dans. Wat sommigen misschien niet weten is dat Riverdance begon als het pauzenummer van het Eurovisie Songfestival van 1994 (op YouTube kun je dit stukje geschiedenis vinden. Kippenvel krijg je ervan!). Nadat dit een overweldigend succes bleek, werd besloten om er in 1995 een avondvullende theatershow van te maken. In Riverdance wordt niet alleen Ierse dans gedanst, maar ook Flamenco en Russische dans. Er zijn 3 groepen Riverdance. Riverdance is nog steeds een enorme hit, maar in 2009-2010 wordt definitief de afscheidstour gemaakt. Daarna zal Riverdance in een andere vorm doorgaan, maar zal niet meer door o.a. Europa touren. De andere grote show is Lord of the Dance. In 1995 besloot Michael Flatley om uit Riverdance te stappen en zijn eigen show op te zetten. Deze show was Lord of the Dance. Deze show bestaat volledig uit Ierse Dans en zang en is wat meer „show‟ dan het meer ingetogen Riverdance. Lord of the Dance tourt nog altijd rond de wereld in 4 groepen, troupe 1 tourt in Europa. Celtic Tiger was bedoeld als de grote come-back van Michael Flatley, maar heeft helaas slechts één seizoen getourt. De meest over-the-top show van alle shows, was dit niet onverdeeld een hit, maar het gaf wel een nieuwe impuls aan de Ierse dansshows.
Gaelforce Dance is een ander soort show dan de bovenstaande shows. Deze show focust meer op het verhaal dan op het dansen zelf, en voor sommige mensen is dit dan ook een van de mooiste shows die er is.
61 Dancing on Dangerous Ground was een baanbrekende show die helaas te kort heeft kunnen bestaan. Het was een showcase voor Jean Butler en Colin Dunne na hun zegetocht in Riverdance. De show was vernieuwende qua kostuums en verhaal en waarschijnlijk te controversieel voor een publiek dat gewend was aan shows als Riverdance en Lord of the Dance om geaccepteerd te worden Ragús is een show die ontstaan is op de Aran eilanden. Deze kleine show tourt nog steeds en is ook regelmatig in Nederland. De hoofdrol wordt gedanst door Gillian Norris die bekend is geworden in Lord of the Dance. Er zijn nog veel meer shows, en een aantal daarvan komen ook regelmatig naar Nederland waarbij ze optreden in kleinere regionale zalen (voor wat schappelijkere prijzen dan de grote shows). Een paar klikken op internet en de programma‟s van theaters in de buurt zorgen ervoor dat het absoluut mogelijk moet zijn om zo‟n show eens zelf te bezoeken.
62
63 BIJLAGE De volgende pagina‟s bevatten een aantal verschillende bronnen zoals websites, een kalender om wedstrijden bij te houden, een plaats om Irish Dance contact adressen op te schrijven en informatie over hoe een inschrijfformulier ingevuld moet worden. Syllabus Op de volgende pagina‟s staat een voorbeeld van een inschrijfformulier – een formulier dat enige jaren geleden gebruikt werd bij een Ierse wedstrijd. Ook al zien de meeste inschrijfformulieren er allemaal een beetje anders uit, hebben ze meestal dezelfde soort vragen en informatie. Als je ergens niet uitkomt, vraag dan de docent om hulp. Een goed ingevuld inschrijfformulier bespaart jou en de competitie organisatie een hoop hoofdpijn! Bij een groot aantal wedstrijden moet je overigens on-line registreren!
BEGINNER
Under 7
Under 9
Under 11
Under 13
Under 15
Reel
Reel
Reel
Reel
Reel
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
Under 19
Under 25
Under 35
Under 45
Over 45
Reel
Reel
Reel
Reel
Reel
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
St. Patrick's Day
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
Under 7
Under 9
Under 11
Under 13
Under 15
Reel
Reel
Reel
Reel
Reel
PRIMARY
64
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
Under 19
Under 25
Under 35
Under 45
Over 45
Reel
Reel
Reel
Reel
Reel
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
INTERMEDIAT E
Under 7
Under 9
Under 11
Under 13
Under 15
Reel
Reel
Reel
Reel
Reel
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
Under 19
Under 25
Under 35
Under 45
Over 45
Reel
Reel
Reel
Reel
Reel
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Light Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Single Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
65
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
PREMIERSHIP
OPEN
Under 7
Under 9
Under 11
Under 13
Reel
Reel
Reel
Reel
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
CHAMPIONSHIP
CHAMPIONSHIP
CHAMPIONSHIP
CHAMPIONSHIP
Under 15
Under 17
Under 19
Senior
Reel
Reel
Reel
Reel
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Slip Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Hornpipe
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
Traditional Set
CHAMPIONSHIP
CHAMPIONSHIP
CHAMPIONSHIP
CHAMPIONSHIP
Under 11
Under 13 and over
Open Championship Requirements
Under 7
Under 9
Reel
Reel/Slip Jig
Reel
Reel
Treble Jig
Treble Jig
Treble Jig
Traditional Set on Recall
Treble Jig/Hornpipe Modern Set on Recall
FIGURE DANCING
Under 10
Under 14
Under 19
Under 30
Over 30
2-Hand
2-Hand
2-Hand
2-Hand
2-Hand
3-Hand
3-Hand
3-Hand
3-Hand
3-Hand
4-Hand
4-Hand
4-Hand
4-Hand
4-Hand
66
CÉILÍ CHAMPIONSHIPS
Under 12
Under 17
Under 30
Over 30
FIGURE CHOREOGRAPHY
Under 17
Over 17
SHOW CHAMPIONSHIP
Any Age
Registration form for Solo-Competitions Name of Event: 4. Bonn Feis Name of School: Dancer’s name
Age
Aoife O’Connor
15
Jan. 1st
Enter level under each dance: B = Beginner P = Primary I = Intermediate O = Open
Admin Fee
Reel
Light Jig
Slip Jig
Single Jig
Treble Jig
Hornpipe
Trad. Set
3,00
I
I
I
P
P
P
P
Bank account: World Irish Dance Association Post Bank Venlo Acc-No. 270 14 23 IBAN: NL57 PSTB 000 270 1423 BIC: PSTBNL21
De volgende bladzijdes zijn om wedstrijden en optredens bij te houden Wedstrijd / optreden
Prem
Champ
Send your forms to: World Irish Dance Association Postbus 180 5900 AD Venlo The Netherlands
Kalender
Datum
DCDA
Datum + plaats
67 Januari 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend Februari 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend Maart 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend April 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend Mei 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend Juni 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend Juli 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend Augustus 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend September 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend
68
Oktober 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend November 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend December 1e weekend 2e weekend 3e weekend 4e weekend
Een paar interessante Irish Dance websites Organisaties: WIDA CRN An Coimisiun An Comhdhail
www.worldirishdance.com www.crn.ie www.clrg.ie www.irishdancingorg.com Irish Dance spullen (een paar van de vele!!!)
Antonio Pacelli Celtic Creations Fays Irish Dance shoes
www.antoniopacelli.com www.irishdanceshop.com www.fays-shoes.com/ Tweede-hands jurken
Dance Again
www.dance-again.com
69 Contact adressen Solo dress maker
Naaisters
Sokken leveranciers
Pruik leveranciers
Stoffenzaken
Schoenen leveranciers
70
AANTEKENINGEN
71
72
