Gebiedsontwikkeling Wat maakt gebiedsontwikkeling duurzaam? Ecologische duurzaamheid - waarbij het vaak om technische innovaties gaat is onmisbaar, maar in Almere wordt ook nadrukkelijk ingezet op sociale en economische duurzaamheid. Een stad moet flexibel zijn, bestand tegen veranderingen, en moet voortdurend kunnen transformeren. Hoe maak je zo’n stad? Organische groei Kern van het antwoord op die vraag schuilt in het begrip ‘organische groei’; een stad moet de ruimte krijgen om gefaseerd, dus stap voor stap, te groeien. De betekenis van het begrip ‘organische groei’ is deels nog in ontwikkeling, maar een aantal ingrediënten is helder. Duidelijk is dat het gaat om initiatieven van onderop, om de kleine(re) schaal. Stedenbouw moet, in tegenstelling tot wat in het verleden het geval was, vraaggestuurd zijn. Door de vraag centraal te stellen, wordt alleen dát gebouwd waar daadwerkelijk behoefte aan is. Met Almere 2.0, de plannen voor de toekomst van de stad, is deze werkwijze in praktijk gebracht. Er wordt niet gewerkt met blauwdrukken. Almere 2.0 is geen eindbeeld, maar een ontwikkelingsstrategie. Er is een stip op de horizon geplaatst, waar geleidelijk naar toe kan - zal - worden gewerkt. Geen één en ondeelbare plan(nen), maar gefaseerde transformatie. Door te kiezen voor organische groei, ontstaan steden en wijken zoals die vroeger ontstonden, beetje bij beetje, met de Amsterdamse grachtengordel als meest inspirerend voorbeeld. De vroedschap creëerde de kaders, het was aan de burgers en ondernemers zelf om daar invulling aan te geven. Het resultaat is niet alleen zeer divers, maar - en misschien juist daarom - ook veranderbaar. In tegenstelling tot VINEX-wijken, is het mogelijk om aparte panden te vervangen. De kwaliteit van het geheel blijft behouden.
De ambitie om de groei van Almere op een duurzame wijze vorm te geven is vertaald in de Almere Principles. Deze liggen aan de basis van de Structuurvisie Almere 2.0, en daarmee aan de toekomst van de stad. Zo bouwt de stad voort op de kwaliteiten die ze van oorsprong al heeft, zoals het robuust aangelegde landschap, een slim openbaar vervoersysteem en ruimtereserveringen voor toekomstige ontwikkelingen.
DuurzaamAlmere.nl
Gebiedsontwikkeling
De eindgebruiker als realisator Duurzame gebiedsontwikkeling kan niet zonder duurzame partners. Sinds 2006 kiest de gemeente er expliciet voor om samen te werken met partijen die zich voor lange(re) tijd aan de stad willen committeren. De eindgebruiker krijgt een preferente positie: de persoon of partij die een woning, bedrijf of gebied voor langere tijd in beheer neemt. Dat zijn - in beginsel - particuliere opdrachtgevers, ondernemers, beleggers, corporaties en (maatschappelijke) instellingen. Overal in Nederland vallen bouwprojecten stil; in Almere tellen wij de‘ zegeningen’ van bovenstaande strategie. Deze wordt op vier plaatsen zichtbaar: in de zelfbouwwijken verspreid over de stad, in de Kustzone in Almere Poort, in Nobelhorst (Almere Hout Noord), en natuurlijk in ons nieuwe stadscentrum.
Uitgelicht IkbouwmijnhuisinAlmere – particulier opdrachtgeverschap In 2006 is de gemeente gestart met het programma IkbouwmijnhuisinAlmere, wat het voor iedereen mogelijk maakt zijn of haar eigen huis te bouwen. Jaarlijks wordt een substantieel aantal bouwkavels uitgegeven, in verschillende prijscategorieën, verspreid over de stad.
Het plan bevat 3.000 woningen, 7.000 m² maatschappelijke voorzieningen, 85.000 m² kantoorruimte en 26.000 m² horeca en detailhandel.
Kustzone Almere Poort Aan de westzijde van Almere, grenzend aan het IJmeer, zal een badplaats verrijzen. Almere heeft drie beleggers -Amvest, Vesteda en BPF Bouwinvest- uitgenodigd voor een ontwerpopdracht. In 2009 is het plan ‘DUIN’ van Amvest geselecteerd, en in 2010 zijn de handtekeningen gezet. Het is een ambitieus plan met -voor Almeerse begrippen- grote dichtheden. Veel hoogbouw, veel appartementen aan een strandboulevard. Het door Amvest ontwikkelde plan wordt integraal uitgevoerd.
Nobelhorst (Almere Hout Noord) Aan de oostelijke kant van Almere is ruimte gereserveerd voor zo’n 4.300 woningen en 30.000 m² bedrijfsruimte. De gemeente wil dat Almere Hout Noord ‘sociaal duurzaam’ wordt. Alle Nederlandse corporaties zijn in 2008 gevraagd om in een essay hun visie hierop te verwoorden. De gemeente koos voor het plan van Ymere. In 2011 is het contract ondertekend, en het door Ymere ontwikkelde plan wordt integraal uitgevoerd, met gezonde systemen.
‘Stadsdorp voor Initiatieven’: een wijk waar initiatieven van onderop centraal staan, met 30% sociale woningbouw, 30% particulier opdrachtgeverschap, veelal (zo’n 75%) laagbouw.
DuurzaamAlmere.nl
Gebiedsontwikkeling
Duurzaamheidsagenda Almere 2.0 Almere heeft als nieuwe stad een extreme keuzevrijheid in schone systemen, of het nu gaat om energie, mobiliteit, water, biodiversiteit, grondstoffen of ruimtegebruik. De duurzame systeemkeuzes die we willen maken staan beschreven in de Duurzaamheidsagenda Almere 2.0. De agenda gaat niet alleen over de nieuwe gebiedsontwikkelingen in het centrum en aan de oosten westzijde van de stad, maar ook over het bestaande Almere. De Duurzaamheidsagenda Almere 2.0 focust op ecologische duurzaamheid en sluit aan bij het Almere Principle ‘ontwerp gezonde systemen’. Daarbij horen stevige ambities, zoals 100% duurzame energie in 2025.
Een greep uit de Duurzaamheidsagenda: Energieneutraal in 2025
Almere zet in op volledige verduurzaming van de energievoorziening. Nieuwe gebieden zullen energieneutraal zijn en uiteindelijk zelfs energie leveren aan de rest van de stad. Ook de bestaande stad ondergaat een transitie, zodat Almere als geheel in 2025 energieneutraal is. Het Masterplan Energiehuishouding Almere schetst de weg hier naartoe.
Schoner verplaatsen
De transitie naar schonere vormen van vervoer is een belangrijk onderdeel van de Duurzaamheidsagenda. Voorbeelden zijn elektrisch vervoer en duurzame mobiliteitsdiensten. In de nieuwe stadsdelen kan hier meteen rekening mee worden gehouden, bijvoorbeeld door de aanleg van oplaadpunten en de inpassing van infrastructuur. Ook zullen pilotprojecten worden gestart voor de wegverbinding tussen Almere en Amsterdam
Oosterwold: organisch en zelfvoorzienend (energie, stadslandbouw en watergebruik)
De ontwikkeling van Almere Oosterwold -een gebied van 4.300 hectare aan de oostzijde van de stad– moet volledig organisch plaatsvinden. Dat betekent dat de bouwinitiatieven ‘van onderop’ komen, hetzelfde geldt voor de infrastructuur, waterberging, energievoorziening en stadslandbouw. De gemeente plaatst zichzelf hierbij bewust op afstand: ze legt de verantwoordelijkheid voor de inrichting van het gebied steeds meer in handen van private partijen, met name de nieuwe bewoners en ondernemers die zich in Oosterwold zullen vestigen. Deze werkwijze is uniek in Nederland.
Per bouweenheid is er ruimte voor een groenstructuur in combinatie met stadslandbouw, duurzame energieopwekking en duurzame waterzuivering.
Almere Pampus en IJmeerlijn
Almere Pampus zal pas op de lange termijn worden ontwikkeld, wanneer de IJmeerlijn in uitvoering is. De IJmeerlijn biedt kansen voor energiewinning, uit zon, wind en water. De kustontwikkeling van Almere Pampus zal bijdragen aan de verrijking van de natuurkwaliteit van het IJmeer en Markermeer, zeker als gekozen wordt voor een buitendijkse ontwikkeling.
Almere Centrum Weerwater
De A6 wordt verdubbeld, zodat dit stadsdeel beter bereikbaar wordt. Behalve minder files zal ook een betere inpassing gerealiseerd worden. Dit is de uitwerking van het Almere Principle: ‘ Verbind plaats en context’. De A6 zal geen barrière zijn; in plaats daarvan wordt juist een verbinding gelegd tussen de verschillende stadsdelen. Het gebied zal zich ontwikkelen tot een toplocatie voor (boven-)regionale voorzieningen. Ook liggen er kansen voor duurzame energie-opwekking en schoner vervoer. De ontwikkeling van het gebied gebeurt in nauwe samenspraak met de bewoners en ondernemers in de stad.
DuurzaamAlmere.nl
Gebiedsontwikkeling Ook bezig met een duurzaam initiatief?
Zet het op de kaart! Wat betekent nu eigenlijk, dat abstracte begrip ‘duurzame gebiedsontwikkeling’?
DuurzaamAlmere.nl Op deze site vindt u een kaart met voorbeelden van duurzame gebiedsontwikkeling.
Cascadepark ‘etalage van duurzaamheid’ Cascadepark wil een inspirerend stadspark zijn voor ecologische, sociale en economische duurzaamheid. Het langgerekte park is herkenbaar aan de ‘Groene Slinger’; een honderd meter brede strook met bomen, speel- en picknickweiden en brede paden voor wandelaars, fietsers, skaters en joggers, omzoomd door water. Bij de invulling van het park is speciaal aandacht voor ideeën van bewoners. Cascadepark West strekt zich uit over een lengte van anderhalve kilometer en heeft een oppervlakte van zo’n 25 hectare. Het ligt deels naast de duurzame wijk Columbuskwartier en het educatieve centrum het KlokHUIS. Cascadepark Oost omvat een campusachtige setting met kantoren in een doorlopend parklandschap. Naast kantoren en onderwijslocaties zijn de thema’s ‘health’ en ‘onderwijs’ speerpunten.
Stadsdorp Nobelhorst: duurzame ambities zichtbaar en voelbaar Stadsdorp Nobelhorst heeft als kernwaarden: ondernemend, talentvol en ecologisch. Duurzaamheid is daarvan een vanzelfsprekend onderdeel. Vanaf 2012 wordt gebouwd aan de eerste buurten. Er is volop ruimte voor ondernemers, in woonbuurten, maar ook op kleinere bedrijventerreinen in de wijk. Het stadsdorp kent een robuust groen raamwerk met een ecologisch waterstelsel en natuurlijke oevers. Kleinschalige stadslandbouw krijgt een plek; kinderen zien hoe groenten groeien en kunnen ze zelf ook telen. • 100% klimaatneutraal: energie die in de wijk wordt gebruikt, is duurzaam • 100% energie-onafhankelijk: we wekken energie op met lokale, hernieuwbare energiebronnen (zon, biomassa, warmte-koude-opslag, mogelijk ook windenergie) • 100% energiebewust: we maken duurzaamheid en ecologie zichtbaar voor bewoners • laag energiegebruik: de energielasten zijn laag, zodat de totale woonlasten concurrerend blijven. Daarnaast willen we zorgen dat materialen zoveel mogelijk herbruikbaar zijn: cradle-to-cradle, en dat de natuur vanzelfsprekend een plek krijgt in de buurten.
Cascadepark: duurzaam in aanleg, gebruik en beheer, met passende woningbouw.
DuurzaamAlmere.nl
Gebiedsontwikkeling Partners aan het woord over duurzame gebiedsontwikkeling Het Landgoed Almere Wim Trieller, voorzitter OBA, is al vele jaren actief in Almere en kerngroeplid van het Stadsmanifest Almere. “De kracht en duurzaamheid van Almere begrijp je met al je zintuigen als je wandelend of fietsend van de Groene Kathedraal (Marinus Boezem, Almere Hout) naar Polderland Garden of Love and Fire (Daniel Libeskind, Pampushout) gaat. Slechts bij het Stadshart onderbroken, beleef je de inspiratie, de grootte, de diversiteit en de kracht van dit groene, immense Almeerse landschap: het landgoed Almere. Jaren geleden met visie en ambitie geplant, is het nu een belangrijke drager van een Almeerse toekomst. Het Landgoed Almere kan zich met haar groene structuren meten met veel buitenlandse voorbeelden. Kijk hoe de boomgroepen, de weiden, de bossen, de parken, de beekjes, de vaarten, de lange polderzichtlijnen en de kleurschakeringen Almere haar perspectief en diversiteit geven. Steeds weer ensceneert dit landschap inspiratie en energie als een duurzame rust-, verblijf- en werkplaats voor jong en oud in Almere.”
Stadsmanifest 2.0 ‘Een duurzame stad in een natuurrijke omgeving biedt grote kansen’ Het Stadsmanifest bestaat uit meer dan 50 Almeerse partijen die zich betrokken voelen bij de ontwikkeling van de stad. De slag voor de korte en middellange termijn moet immers worden gemaakt door nadrukkelijk de stap naar de stad te maken. Het Stadsmanifest denkt hierin mee met de gemeente. “Naast planet, people en profit vraagt duurzame stedelijke en gebiedsontwikkeling vooral om inspirerend leiderschap en de lef om keuzes te maken. Het benutten van de eigen kracht van de stad is daarbij essentieel.” Reactie Kerngroep Stadsmanifest 2.0 op Internationale benchmark duurzame gebiedsontwikkeling, 2011.
DuurzaamAlmere.nl
Gebiedsontwikkeling Columbuskwartier, de ontdekking van een duurzame wijk In de etalage Deze woonwijk in Almere Poort is op meerdere vlakken uniek. Duurzaamheid stond van meet af aan centraal bij de ontwikkeling van de wijk. De wijk is daardoor bijzonder in de planontwikkeling binnen en buiten de gemeente, en straks ook in het beheer en het gebruik. Sociale duurzaamheid stond voorop, met ecologische duurzaamheid als randvoorwaarde daarvoor. Groen, duurzaam en kindvriendelijk, dát is het Columbuskwartier.
Speciaal: Kinderpad als dé ruggegraat van duurzaamheid in de wijk Het Kinderpad is een veilig pad waarlangs kinderen naar scholen en voorzieningen kunnen. Ontwikkelaar Jos Ensink: “We hebben ervoor gekozen de auto niet alleen uit de buurt van het Kinderpad, maar uit een zo groot mogelijk deel van het gebied te weren. Bezoekers parkeren aan de buitenkant van het gebied. De binnengebieden zijn autovrij.” Bewoner Sidney Coppens: “Het kindvriendelijke van de wijk spreekt ons erg aan. En voor ons was het belangrijk dat het een duurzaam huis is. De manier waarop de zonnepanelen in de gevel zijn verwerkt, vinden we erg mooi. Ik heb eerder in een zonne-energiehuis gewoond. Je merkt er helemaal niks van, behalve in je energierekening natuurlijk!”
• autovrije route door de wijk • duurzaam ingericht met straatwerk en meubilair • bijzondere groeninrichting met eetbare bomen en struiken • regenwater wordt zichtbaar aan het oppervlak afgevoerd • originele speelplekken, zoals een zonnewijzer, lachspiegels, zand, water en speeltoestellen.
Speciaal: dé energierijke wijk van Almere Columbuskwartier is een wijk bomvol energie. De energie van de zon speelt daarbij een hoofdrol. Het opvangen van direct zonlicht voorziet in warmte en stroom voor een aanzienlijk deel van de behoefte van de bewoners. Bovendien zijn er meer dan vijfhonderd zeer energiezuinige woningen in de wijk gerealiseerd (‘zonnewoningen’ en ‘passiefhuizen’). Deze woningen maken optimaal gebruik van daglicht, zijn goed geïsoleerd en zonne-energie speelt een belangrijke rol.
DuurzaamAlmere.nl
