Wat maak je van melk?

eerste leerjaar

1

Wat maak je van melk? Werkwijze • Verzamel in de klas allerlei melkproducten evenals voedingswaren waaraan geen melk te pas komt. • Bespreek met de kinderen welke producten wel/ niet gemaakt worden van melk. • Gebruik het werkblad als verwerking van de les: verbind met een streep de juiste producten met de koe. Kleur deze producten daarna in de juiste kleur.

Doelen • enkele producten kunnen aangeven waarvan melk de grondstof is; • de relatie leggen tussen een voedingsproduct en melk als ingrediënt.

Tip • Breng met je klas eventueel een bezoek aan de plaatselijke supermarkt… op zoek naar zuivelproducten. Wijs de kinderen erop dat de meeste zuivelproducten bij elkaar staan en dat de meeste zuivelproducten koel bewaard dienen te worden.

zuivel eerste leerjaar - pagina

1

Kijkdoos: melk koop je in de winkel Werkwijze

Doelen

• Neem een schoenendoos en maak in één van de korte zijvlakken een kijkgaatje in de vorm van een kleine vierkant. • Knip de verschillende prenten uit en kleur ze in de juiste kleuren. • Plak de grote prent (winkelwand) tegen de binnenwand van het korte zijvlak waarin geen gaatje zit (aan de overzijde dus). • Plooi de andere prenten en plak ze in de doos met de tekening naar het kijkgaatje. • Knip in het deksel twee rechthoeken en plak er gekleurd zijdepapier over. • Doe het deksel op de doos en versier de buitenkant van de doos alsof het een echte winkel is.

Doelen • een kijkdoos ontwerpen i.v.m. melkproducten; • een visuele voorstelling maken van producten die je in de winkel kunt kopen.


1

Kijkdoos: melk koop je in de winkel


1

Van gras tot glas Verloop • Bespreek met de leerlingen wie allemaal melk drinkt. Waar koop je melk? Waar komt de melk vandaan? Hoe komt de melk tot daar? Maak zo samen het verhaal “van gras tot glas”. • Gebruik dit werkblad als ondersteuning en/of verwerking van de les. Knip de prenten uit, plak ze in chronologische volgorde op het werkblad en kleur de prenten. • De kinderen verwoorden bij elke prent een zin zodat je het verhaal weer opbouwt. Uitbreiding: schrijf onder elke prent één of enkel woorden die iets vertellen over de prent.

Doelen • de weg van de melk (van gras tot glas) chronologisch weergeven; • het productieproces eenvoudig en in eigen verwoording kunnen weergeven.

Tip Vergroot de prenten en gebruik ze ook klassikaal.


1

Van gras tot glas


1

Alle blokjes op een rij Werkwijze • Knip de dominoblokken uit per set van twee. • Maak een lange slang door de woorddelen en de prenten die één geheel vormen tegen elkaar te leggen.

Doelen • samengestelde woorden vormen die te maken hebben met zuivel; • met schetsen en letterbeelden een dominopuzzel samenstellen.

me

as

ka

k

es

fl

lk oe ij

s zuivel eerste leerjaar - pagina

1

Poppenspel ‘Bella, de gekke koe’ Werkwijze Werkwijze • Wijzig de figuren tot de gewenste grootte. • Plak deze op een karton, knip ze uit en bevestig ze op de achterkant een satéstokje. Op die manier kun je de figuren gebruiken in de poppenkast. • Alle kinderen nemen plaats voor de poppenkast; ze luisteren en kijken naar het verhaal. • Organiseer nadien een kringgesprek i.v.m. de inhoud van verhaal: wat vond je leuk / wat is (on)mogelijk / wat zou jij doen als je Bert (Ellen) was ? • Tot slot laat je de kinderen per twee een gesprekje voeren met de figuren. Ook de poppenkast is hierbij een uitdagend hulpmiddel voor de kinderen.

• • • •

Doelen kinderen genieten van de onmogelijke situaties in het poppenspel; ze kunnen het verhaal in eigen woorden navertellen; kinderen kunnen de gegevens rond melkverwerking uit het verhaal halen en vertellen; zelf korte dialoogjes maken met de poppetjes.

Tip • Om het flesje bier in het gras te leggen, bevestig je vooraf best een wasspeld op de poppenkast waarmee je het flesje kunt vastklemmen.


1

Poppenspel ‘Bella, de gekke koe’ Inleiding De leerkracht staat naast de poppenkast en leidt het verhaal in: ’Waarover leren we deze week?’ (boerderij) ’Welke dieren leven op de boerderij?’ ’Wat eten en drinken die dieren zoal?’ ’In het verhaal dat ik zo dadelijk ga spelen voor jullie maken we kennis met Bella, de koe. Zij voelt zich vandaag niet in haar nopjes. Dit heeft alles te maken met het toch wel bijzonder drankje dat ze gaat drinken. Kijk maar!” (Bert) Dag meisjes en jongens! Ik ben Bert. Kijk! Ik heb iets meegebracht! Dat is een flesje bier van mijn oom Hans, hij is boer! Oom Hans, of boer Hans voor jullie, lust heel graag bier. Ik wil hem vandaag verrassen omdat ik altijd mag komen helpen op zijn boerderij. Er is daar ook zoveel werk, want er zijn heel veel dieren die elke dag verzorgd moeten worden. Weten jullie welke dieren allemaal op een boerderij te vinden zijn? (kinderen even laten reageren) (Bert) Weet je, op de boerderij van boer Hans zijn er varkens en die spelen heel graag in de modder. Er zijn ook kippen die de hele dag kakelen. Ik mag dan samen met mijn nichtje, Ellen, de eieren uit het kippenhok halen. Waar is Ellen eigenlijk? Ze moest hier al lang zijn! Aah, ik zie haar al! Eindelijk! (Ellen komt op toneel) (Bert) Dag Ellen! (Ellen) Hei, Bert! Sorry dat ik een beetje laat ben maar ik moest mama nog even helpen. (Bert) Zeg Ellen, ik heb juist tegen de kinderen verteld welke dieren hier allemaal op de boerderij zijn. Maar ik ben nog dieren vergeten! Kun jij mij even helpen? Over welke dieren heb ik al verteld, meisjes en jongens? (kinderen laten reageren)

(Ellen) Er is ook nog een haan. Frits heet hij. Oh! En er zijn van die lieve, schattige konijntjes. (Bert) De geiten, Ellen! We zijn de geiten vergeten. (Ellen) Nu je het zegt, Bert! We moeten de geiten nog gaan melken! We zullen dat maar vlug gaan doen. Kom je mee? (Ellen verdwijnt van het toneel) (Bert) Ja, dat is goed. En dan kunnen we daarna onze verrassing aan oom Hans geven. We zullen het flesje bier hier even laten staan. Passen jullie er even op, kinderen? Ik zet het hier neer tussen het gras. (Bert plaats het flesje tussen de wasspeld) Tot straks! (Bert verdwijnt van het toneel) (Bella) Beu, beu, ... beu...! Is hier helemaal niemand? Ik verveel me vandaag zo. Ik ben het hier… beu! Niemand wil met mij spelen! (kijkt naar de kinderen) ? Beu… drinken jullie graag melk? Weten jullie ook waar die vandaan komt? (kinderen laten reageren) Ja! Van mij!! (heel fier) Elke morgen komen Bert en Ellen mij melken. We praten dan wat gezellig ! Over de stier, Hector. Ik ben een beetje verliefd op Hector! Tegen niemand zeggen hoor! Beloofd??!! (ziet flesje) Hé wat staat hier in het gras? Het is een flesje! Van wie zou dat zijn? Wat zou erin zitten? Melk? (kinderen laten reageren) Wat zeggen jullie? Bier??? Wat is dat voor iets? Ik wil wel eens weten wat erin zit en of het ook wel lekker is! Ik zal eens proeven! Mmmm! (blijft drinken tot flesje leeg is) Oei! Nu is het flesje helemaal leeg! Zouden Bert en Ellen nu boos zijn op mij? Wat moet ik nu zeggen? (de koe denkt na) Ik voel mij opeens zo slecht! Oooh! (geeuwt) Ik voel mij ook zo moe! Ik denk dat ik ga inslapen... (legt zich stilletjes in het gras en valt in slaap)


1

Poppenspel ‘Bella, de gekke koe’ (achter de poppenkast) (Bert) Zo, Ellen! De geiten zijn gemolken. Dan kunnen we nu eindelijk mijn verrassing aan uw papa, oom Hans geven. (Ellen komt op en ziet de koe liggen) (Ellen) Bert! Kijk eens hier! Wat ligt Bella hier zomaar in het gras te doen? (geschrokken, in paniek) Bella slaapt NOOIT overdag! (Bert) Misschien is ze wel ziek! Misschien heeft ze iets verkeerd gegeten! (Ellen) Dan kunnen we beter de veearts bellen! Blijf jij even bij Bella, dan zal ik snel de dierenarts halen. (Ellen verdwijnt van het toneel) (Bert) “Zeg Bella, wat scheelt er toch! Ooh! Ik hoop dat de veearts snel hier is!! (jammerend) Het duurt zo lang! Ik zal even kijken waar hij blijft. Letten jullie even op Bella, kinderen? (Bert verdwijnt van het toneel) (Achter het toneel spreekt de veearts tegen zichzelf) (arts) Zou dit de boerderij zijn met die zieke koe? Ik zal even kijken! Dag meisjes en jongens, hebben jullie hier een zieke koe gez...” (veearts schrikt) Die koe ziet er echt wel gek uit! Maar goed dat ik gekomen ben. (Bella) Whaau... (Bella geeuwt) (arts) Ik denk dat ze wakker wordt! (Bella strekt zich en begint te dansen) (Bella) Hik, beu, hik … (arts) Zeg, kinderen! Weten jullie wat er gebeurd is? (kinderen laten reageren) Wat? Heeft Bella van dit flesje gedronken? (ruikt er aan) Maar, maar dat is echt bier!!! (lacht heel luid) Een koe die dronken is...!!! Maak dat maar mee! Dat heb ik nog nooit gezien! Hahahahaha!!! (Bella) Beu, beu,...hik, hik... (arts) Ja Bella, dan is het je eigen fout dat je zo gek doet! Maar ik vind het wel grappig hoor! Hahahahihihi! Straks komt de koelwagen de melk ophalen om naar de zuivelfabriek te brengen. Stel je voor dat je binnenkort melk geeft met een biergeurtje … zouden we dan ook kaas met een biersmaakje

of ijs met alcohol kunnen kopen in de winkel? Hahahahaha …. (Bella) Hik, hik, beu ...” (arts) Kom! Ik zal je terug naar de stal brengen dan kan je daar nog een beetje slapen. Kom Bella! Hup! Je moet wel een beetje meewerken want je bent veel te zwaar! (Bella) Hik, hik, ... (terwijl de arts en Bella afgaan) (achter de poppenkast) (Bert) “Ellen! Eindelijk! Ik heb je overal gezocht! Heb jij de veearts al gezien? (Ellen) “Nee! Maar die moest toch al lang hier zijn? We zullen het even aan de kinderen vragen. Meisjes en jongens, hebben jullie de veearts gezien? (kinderen laten reageren) En waar is hij nu naartoe? Naar de stal? Met Bella? (Bert) Ellen! Ik zal de veearts even halen. Dan blijf jij bij Bella en dan kan ik misschien aan de veearts vragen wat er met Bella aan de hand is! Goed? Tot straks! (Bert verdwijnt van het toneel) (Ellen) We zullen maar even wachten op de veearts! (wacht heel even) Ooh daar is hij al! (arts) Hahaha, wat een gekke koe! Dit heb ik nog nooit meegemaakt. Ellen, ik heb Bella al naar de stal gebracht! Ze was erg moe en in de stal kan ze uitslapen! (Ellen) Was Bella dan erg ziek? Hoe gaat het nu met haar? (arts) Bella heeft van jullie bier gedronken en daardoor voelt ze zich nu zo raar. Ze is eigenlijk een beetje dronken! Hahaha! (Ellen) Wat? Is Bella dronken? Heeft ze dat flesje helemaal leeg gedronken? Dat was Berts verrassing van mijn papa! Dan zit er niets anders op dan een nieuwe verrassing te gaan zoeken! Maar … eerst nodig ik je uit in onze keuken, dokter. Mijn mama was net klaar met haar lekkere taart. Ga je mee een stukje proeven? (arts) Dat is fijn! Dank je wel! Daar zeg ik geen neen tegen! (Ellen en arts) Dag meisjes en jongens! Tot de volgende keer!

zuivel eerste leerjaar - pagina 10

1

Wie drinkt voldoende melk? Duiding Calcium is zowat de belangrijkste bouwsteen van het skelet. En die calcium haal je vooral uit melk en zuivelproducten. Hoewel andere producten (volkorenbrood, groene kool, spinazie, hazelnoten, …) ook calcium bevatten, is het zeer moeilijk om met deze voedingsmiddelen voldoende binnen te halen. Deze producten zijn goed als aanvulling, maar niet als vervanging van zuivel. Dagelijks zouden kinderen van het eerste leerjaar 2 tot 3 glazen melk(producten) én 1 sneetje kaas moeten drinken/eten om een evenwichtige voeding te bevorderen. Werkwijze • Voorzie een kort gesprek over melk(producten) die kinderen eten en drinken. • Wie lust er melk/kaas/boter/yoghurt/…? Wie drinkt/eet er elke dag van?

Doelen • nagaan hoeveel melk(producten) kinderen eten of drinken; • de dagelijkse hoeveelheid melkproducten aangeven die voor kinderen noodzakelijk zijn; • aftrekkingen tot 10 i.v.m. het thema correct kunnen oplossen.

• Informeer de kinderen dat ze dagelijks 2 tot 3 glazen melk(producten) én 1 sneetje kaas dienen te drinken/eten om een evenwichtige voeding te bekomen. Verwijs eventueel naar de voedingsdriehoek die in andere thema’s reeds aan bod geweest is (zie thema “groenten en fruit). Welke plaats krijgen de zuivelproducten in de voedingsdriehoek? • Verwerking: noteer de rekenoefeningen, maak de bewerkingen en kleur de prenten waar de kinderen voldoende melk drinken.


1

Zelf boter maken Vooraf • Om boter te maken, vertrekken we van vette room (+40%), verkrijgbaar in de winkel. • Als je kan beschikken over verse koemelk, kun je deze in de koelkast bewaren en elke dag de room die bovenaan drijft eraf scheppen. Let wel, dit is een tijdrovend werkje om een redelijke hoeveelheid room te verzamelen. Om deze room lang genoeg te kunnen bewaren, dien je hem eerst te koken. Verloop • Verdeel de vette room in bokaaltjes met goed sluitbare deksels. • Verdeel de klas in groepjes van 4 à 5 kinderen. Geef elke groep één bokaal.

• Instrueer de kinderen duidelijk hoe ze te werk gaan: de bokaaltjes worden niet geschud, maar geslagen en gedraaid. Op die manier sla je de room tegen de binnenwand en worden na verloop van tijd vetbolletjes gevormd. Opgelet: dit is een vermoeiend werkje. Wissel regelmatig van leerling, zing eventueel tijdens het werken wat liedjes, tel samen met de kinderen tot 20, 30, … en varieer regelmatig. • De bolletjes vet vormen na verloop van tijd een worstje ‘boter’. De vloeistof die in de bokaal achterblijft, is karnemelk. Vang de karnemelk op en laat de kinderen ervan proeven. • Neem tot slot de boter uit de bokaal en duw het laatste nat eruit met een spatel of met de hand.

Tips • De boter die je gemaakt hebt, is ongezouten boter. • Deze boter is beperkt houdbaar. Plaats ze dus snel in de koelkast. • Merk op dat een pakje boter kopen: o goedkoper is; o een betere smaak geeft; o geen spierpijn oplevert; o makkelijker smeerbaar is; o … • Karnemelk kan je ook lekkerder maken door er vruchten(sap) en suiker aan toe te voegen.


1

Zelf boter maken Tips/Ideetjes • Breng met de klas een bezoek aan de plaatselijk warenhuis. Ga met de leerlingen op zoek naar de zuivelproducten en ontdek zo dat de meeste zuivelproducten: o in groep worden gepresenteerd; o koel worden bewaard. • Wat zeker niet mag ontbreken, is een bezoek aan de boerderij. Sommige kinderen hebben nog nooit een koe van dichtbij gezien. Vraag aan de boer of je mag komen kijken hoe koeien gemolken worden. Niets is zo leerrijk als het zelf een keer te mogen proberen. • Meer info nodig over melk en zuivelproducten? o www.123aantafel.be o www.mmmelk.be o www.ikkantegeneenstootje.be

• Organiseer met je klas een melkweek. Spreek af om tijdens de hele week veel melkproducten te gebruiken. Voorzie die week in de koelkast op school extra ruimte voor de meegebrachte potjes en drankjes. Mmmmmm … lekker! • Ben je handig met foto’s? Fotografeer de kinderen met een melksnor en hang de foto’s op in de school: succes verzekerd en het betekent misschien een aanzet tot het drinken en eten van zuivelproducten. • Een bezoek aan een melkveebedrijf is zeker geen probleem, voor een zuivelverwerkend bedrijf ligt dit minder voor de hand. Leerkrachten kunnen adressen voor bezoeken opvragen bij VLAM op [email protected]


1

Wat maak je van melk?

Recommend Documents