Wat kost het? Een lidmaatschap van de IVN en onze afdeling kost 24,- per jaar

Wat is het IVN? De Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie is een landelijke vereniging met plaatselijke afdelingen. IVN Leeuwarden en omgeving is zo’n afdeling met als werkgebied Leeuwarden en wijde omgeving. Wat is de doelstelling? Het IVN wil door haar activiteiten de mensen laten zien wat er (nog) is aan natuur. In de hoop dat bewustmaking zal bijdragen tot bescherming van onze nog aanwezige natuur. Wat doet het IVN? Het IVN organiseert excursies, thema-avonden en cursussen. Zij beschrijft wandelen fietsroutes en stimuleert werkgroepen. De afdeling Leeuwarden heeft inmiddels een aantal werkgroepen. Het Leeuwenboekje is ons afdelingsblad dat met de komst van elk nieuw seizoen verschijnt. Het wil informeren, stimuleren en activeren. Daarnaast is er onze website (www.ivnleeuwarden.nl). Hoe werkt het IVN? Alle activiteiten van IVN -Leeuwarden, zowel van leden als van het bestuur zijn vrijwilligers activiteiten. Alle leden zijn actieve leden. Wat kost het? Een lidmaatschap van de IVN en onze afdeling kost € 24,- per jaar. Hoe kun je lid worden? Alle informatie over lid worden, kun je vinden op www.ivnleeuwarden.nl en op www.IVN.nl/steun-ivn. Daar kun je een formulier invullen en opsturen en dan kiezen voor onze afdeling Leeuwarden. Adreswijzigingen kunnen gestuurd of gemaild worden aan de secretaris Cor de Vries. Liefst per mail naar: [email protected]

Sluitingsdatum kopij volgende Leeuwenboekje:

1 oktober 2015 een blad ván iedereen vóór iedereen, dus stuur kopij!

Leeuwenboekje zomer 2015

2

Van de voorzitter Natuurbescherming Bij het lezen van de website van het landelijk IVN kwam ik op de nieuwspagina onderstaand artikel tegen dat ik graag onder jullie aandacht wil brengen. Stem voor natuur! Een wandeling in het bos. Een zonsondergang aan zee. Een roffelende specht. Op dit soort momenten realiseren we ons dat de natuur ons leven rijker maakt en genieten we van de rust en schoonheid. Onze meest waardevolle natuur wordt beschermd door Europese regelgeving. Er zijn sterke aanwijzingen dat de Europese Commissie overweegt deze regelgeving af te zwakken en te versoepelen, waardoor we de vooruitgang, die we de afgelopen decennia voor de natuur hebben geboekt, teniet doen. Juist de huidige wetgeving is zeer effectief gebleken en is nog steeds hard nodig, zo blijkt uit het State of Nature Report. Als we met zijn allen laten weten hoeveel we van de natuur houden, kunnen we voorkomen dat de natuur haar huidige bescherming verliest. Daarom vragen de gezamenlijke natuurorganisaties, waaronder het IVN, aan het publiek een duidelijk signaal aan de Europese Commissie af te geven om de bestaande regels voor de natuurbescherming in stand te houden en zo de natuur die nog over is te beschermen. Tot 24 juli 2015 organiseert de Europese commissie een publieksconsultatie. Dat betekent dat inwoners van Europa via een enquête hun mening mogen geven over het EU-beleid op dit terrein. Deze internationale actie wordt in Nederland gecoördineerd door Vogelbescherming Nederland, Natuurmonumenten en het Wereld Natuurfonds. Ik beveel deze actie van harte aan en vraag jullie je stem te laten horen op www.stemvoornatuur.nl Rinze de Vries

Foto omslag:

Bruine kikker Linda Veeman


3

IVN Afdeling Leeuwarden e.o. Werkgroepen - Contactpersonen: Excursies: Klaske Stegenga (058) 266 13 87 [email protected] Leeuwenboekje: Linda Veeman (058) 288 78 92 [email protected] Ben Engelen (058) 213 92 78 [email protected] Website: Renée Ras (058) 844 25 48 [email protected] Vogelwerkgroep: Corry van der Meer (058) 213 80 24 [email protected] Plantenwerkgroep: Margriet Kampman [email protected] Jan van der Meer [email protected] Werkgroep educatie en jeugd: Tineke Vernhout (058) 288 25 61 / 06 49 14 36 33

Afdelingsbestuur: Voorzitter: Rinze de Vries (058) 213 83 51 Vice-voorzitter: Els Bultsma (058) 212 58 49 Penningmeester: Pieter Willem Louwsma 06 46 00 54 95 Secretaris: Cor de Vries (058) 215 36 24 Harmen Sytstrawei 7 8915 HB Leeuwarden Algemeen Bestuurslid Bart Franken 06 13 92 37 87 Contactpersoon werkgroepen: Rinze de Vries (058) 213 83 51

[email protected] [email protected] [email protected] secretariaativnleeuwarden @hotmail.com

[email protected] [email protected]

Mocht u lid van IVN- Leeuwarden willen worden. Neem dan contact op met onze secretaris (zie hierboven).

Dit Leeuwenboekje is mede mogelijk door sponsoring van de Tuin van Mededelingen van Leeuwarden het bestuur in WC Zaailand Leeuwarden. Leeuwenboekje zomer 2015

4

Nieuws van de bestuurstafel Facebookpagina IVN Leeuwarden e.o. Eind mei hebben Jelma Knol, Linda Veeman, Reneé Ras, Antje Postma en Bart Franken een brainstormsessie gehad over het oprichten van een facebookpagina voor onze IVN afdeling. Bart Franken heeft in overleg met Paula Teuben er in juni voor gezorgd dat we het IVN Leeuwarden vanaf heden ook daadwerkelijk op facebook kunnen volgen. De link om op deze site te komen is: https://www.facebook.com/ivnleeuwarden. Ook degenen die zelf geen facebook hebben kunnen een kijkje nemen op deze pagina. Alle informatie is openbaar. Degenen die wel facebook hebben, kunnen de pagina “liken” en krijgen vervolgens elke keer een bericht op hun startpagina als er iets op de pagina van het IVN geplaatst wordt. Via deze pagina wordt je onder andere op de hoogte gehouden van excursies, activiteiten, nieuws van de werkgroepen en het bestuur van IVN Leeuwarden. De beheerder van de pagina is Bart Franken, Paula Teuben is redacteur en Linda Veeman is moderator. Als er mensen zijn die graag iets willen aankondigen, een keer een stukje willen schrijven of bijvoorbeeld foto’s van een excursie willen plaatsen, kan Bart Franken degenen toevoegen als redacteur van het account. Hiervoor is het wel nodig dat je een eigen facebook account hebt. Ook is het mogelijk om teksten, foto's en/of filmpjes naar Bart Franken ([email protected]) of Paula Teuben ([email protected]) toe te sturen zodat zij het erop kunnen zetten. Op dit moment is het belangrijk dat de nieuwe facebookpagina onder de aandacht gebracht wordt. Mensen die facebook hebben, kunnen hierbij helpen door de site te liken en hun “natuurvrienden” via facebook uit te nodigen de pagina leuk te vinden.

Jubileumcommissie IVN Leeuwarden is op 27 april 1971 opgericht en bestaat in 2016 vijfenveertig jaar. Dat kunnen we natuurlijk niet ongemerkt voorbij laten gaan. Daarom willen we in een vroeg stadium een “jubileumcommissie” in het leven roepen. Hiervoor zijn wij op zoek naar vrijwilligers. Ben jij enthousiast, creatief, een organisatie talent, vindingrijk en een doorpakker, laat het ons z.s.m. weten. Je kunt je interesse kenbaar maken via [email protected] of via één van onze bestuursleden. Wij kijken uit naar jullie aanmelding. Samen gaan we er iets moois van maken.


5

Werkgroep Excursies Voor de werkgroep Excursies zijn we op zoek naar een coördinator(ster) als vervanger(ster) voor Klaske Stegenga. Leden en ook cursisten van de Natuurgidsencursus die interesse voor paddenstoelen hebben, verzoeken we dit bij het bestuur kenbaar te maken. We kunnen ons niet voorstellen dat er binnen een club als IVN Leeuwarden geen leden te vinden zijn, die hun interesse en kennis willen inzetten. Ook Margriet Kampman en Jan van der Meer van de werkgroep Planten kunnen ook wel enige versterking gebruiken. Het bestuur is ook daarvoor op zoek naar een coördinator (ster). Wie wil ons daarbij helpen? Belangstellende kunnen zich melden bij Rinze de Vries (058) 213 83 51 of per e-mail: [email protected]

Vogelwerkgroep Cursus- en excursieprogramma 2015/2016 Themacursus “Steltlopers” 29 augustus 2015 om 08.00 uur. Reisdoel is de Waddenkust. Gestart wordt bij Westhoek en Koehool waar mogelijk ruiters, grote groepen plevieren en strandlopers te zien zullen zijn. Als het weer meewerkt wordt het vast een prachtige ochtend en koffiedrinken in een café in Westhoek is inbegrepen Docent/excursieleider: Sieds Boersma. Organisatie: Tonny Biesterbosch en Anneke Zeinstra Kosten: € 8 Inlichtingen en opgave bij: Tonny Biesterbosch Tel: (058) - 255 18 76 E-mail: [email protected] Cursus “Vogels en vogelherkenning” januari – mei 2016 Voorkennis of ervaring op het gebied van vogels is niet noodzakelijk. Tijdens 6 beamerlezingen en 4 excursies komen aan de orde: watervogels, uilen, weide-, moeras-, struweel-, en roofvogels. Maximum aantal deelnemers: 25. Kosten: IVN-leden € 70 Niet-leden € 80 Inlichtingen en aanmelding bij: Marjan Koeze Tel: (058) - 213 81 37 E-mail: [email protected] Er worden in 2016 nog meer vogelexcursies en -cursussen georganiseerd. Informatie hierover vindt u in het volgende Leeuwenboekje.


6

Veranderingen bij de vogelochtenden Een jaar of 10 geleden heeft Anne Bosma de vogelochtenden op de eerste zaterdag van de maand opgezet. Dit was een uitkomst voor vele natuurliefhebbers die de vogelcursussen van het IVN hadden gevolgd en daarna in een diep gat dreigden te vallen omdat er een einde kwam aan de leuke leerzame vogelexcursies. De eerste keer dat de excursie werd georganiseerd gingen er 3 geïnteresseerden mee op pad. In de loop der jaren groeide het aantal deelnemers. Afhankelijk van het weer gingen er vaak tegen de 20 deelnemers mee op excursie. De excursie naar de Oostvaardersplassen bracht zelfs meer dan 40 deelnemers op de been. Ook bij een excursie naar het Lauwersmeergebied, waarbij twee IVN natuurgidsen waren ingezet, waren er zo’n 40 deelnemers. Anne heeft een dagtocht naar Texel als een hoogtepunt ervaren in de historie van de zaterdagexcursies. Zelf heb ik in 2004 t/m 2006 drie vogelcursussen gedaan en ga ik vanaf 2006 mee met de zaterdagmorgenexcursies. In het begin was ik af en toe eens van de partij, maar inmiddels staat de eerste zaterdag van de maand gereserveerd in mijn agenda en baal ik ervan als ik een keer niet mee kan. Dankzij deze excursie heb ik mijn vogelkennis kunnen bijhouden en uitbreiden en heb ik veel ontzettend leuke mensen ontmoet met dezelfde liefde voor de natuur. Doordat je met z’n allen op pad bent, kun je veel van elkaar leren. En doordat velen al zo lang met deze excursie mee gaan, leer je elkaar beter kennen en is het leuk elkaar regelmatig te zien. Het laatste jaar organiseren Anne Bosma en Teartse van der Zee samen de vogelexcursies. Een tijdje terug heeft Anne aan Teartse laten weten dat hij na de zomer wilde stoppen met de organisatie. Anne heeft half juni, de mensen die van hem altijd een mail ontvingen over de vogelochtenden, hierover geïnformeerd. Ik wil, mede namens de andere liefhebbers, Anne graag heel hartelijk bedanken voor zijn jarenlange inzet voor deze vogelexcursies. We hebben heel wat mooie locaties bezocht en met elkaar veel bijzondere momenten beleefd. Wij als deelnemers hadden altijd inspraak over de bestemming maar Anne had gelukkig altijd een plan achter de hand. Wieger Koeze is jarenlang zijn rechterhand geweest bij de organisatie en ook Wieger wordt hiervoor natuurlijk hartelijk bedankt. Anne draagt het stokje over aan Teartse en inmiddels heeft Teartse nog 3 mensen gevonden die graag mee willen helpen deze excursies voort te zetten: Doede de Boer, Meino Zondervan en ondergetekende. De laatste tijd is de belangstelling voor de excursies zo groot dat de groep vaak op het laatste


7

moment in tweeën gesplitst moet worden omdat we anders niet met z’n allen in een vogelkijkhut passen of alle vogels allang gevlogen zijn als we met zo’n grote groep een natuurgebied betreden. Geweldig dat de excursies zo succesvol zijn dat er zoveel mensen mee willen. Praktisch gezien is het echter niet altijd handig dat de groep zo groot is. Daarom heeft het nieuwe organiserend kwartet besloten om, eerst bij wijze van proef gedurende de maanden oktober t/m december 2015, per maand twee excursies te organiseren. De eerste excursie blijft op de eerste zaterdag van de maand staan en wordt min of meer in de stijl van de huidige excursie georganiseerd: laagdrempelig, openstaand voor iedereen, zonder opgave en zonder maximum aantal deelnemers. De tweede excursie wordt in hetzelfde weekend georganiseerd op de zondag. Deze excursie is bedoeld voor de fanatiekere vogelaars die het niet erg vinden om bijvoorbeeld eerder op te staan of langer op pad te zijn of verder te reizen naar de locatie of ter plaatse verder te wandelen of fietsen. De zondagexcursie is alleen bedoeld voor IVNleden en je moet je hiervoor van te voren opgeven. Het maximum aantal deelnemers is beperkt tot maximaal 16 personen.

Let op: extra Vogelochtenden! In de maanden oktober, november en december 2015 is er elke eerste zaterdag van de maand een "Vogelochtend". Voor deze vogelexcursie hoeft men zich niet op te geven en iedereen met belangstelling voor vogels is welkom. Daarnaast organiseren we ook in deze maanden op de zondag in hetzelfde weekend een wat “zwaardere” vogelexcursie. Zwaarder kan van alles betekenen: bijvoorbeeld fanatieker, vroeger, langer, verder weg, lange wandeling, bijzondere locatie. Bij de zondagexcursie is opgave per mail verplicht, is lidmaatschap van het IVN een vereiste en is de deelname beperkt tot maximaal 16 personen. Aan beide excursies zijn geen kosten verbonden, behalve dat de mensen die meerijden in een auto € 3 per persoon aan de chauffeur betalen, tenzij de afstand zo groot is dat dit aangepast moet worden. Het verzamelpunt en het tijdstip van vertrek wordt vooraf in de mail aangegeven. De mensen die op onze verzendlijst staan, ontvangen een paar dagen vóór elke vogelochtend een mail met bijzonderheden. Aanmelding voor de verzendlijst is daarom verstandig. Iedereen die al op de verzendlijst van Anne Bosma stond, hoeft zich niet opnieuw aan te melden en staat nu bij ons op de verzendlijst. Check je mail ook


8

vlak voor vertrek richting de excursie want als de excursie onverhoopt afgelast moet worden, proberen we dit door te geven per mail. Organisatie: Teartse van der Zee, Doede de Boer, Meino Zondervan en Linda Veeman Inlichtingen en aanmelding voor verzendlijst: Teartse van de Zee Tel: (0511) – 47 56 18 /06-38 46 49 79 E-mail: [email protected] Doede de Boer Tel: (058) – 288 33 97/06 -23 81 19 96 E-mail: [email protected] Informatie Vogelwerkgroep Corry van der Meer, coördinator Tel: (058) – 213 80 24 E-mail: [email protected]

Plantenexcursies 2015 Zondag 6 september Excursie Stadsplanten In de stad is het tussen de stenen vaak vochtig en warm. Maar ook komen er regelmatig mensen vanuit allerlei gebieden. Reden waarom je vaak heel bijzondere planten kunt zien bloeien in stedelijk gebied. We maken een leuke rondwandeling door de stad Leeuwarden waarbij we heel veel moois zullen zien. Door: Locatie: Tijd: Opgave: Info:

Margriet Kampman en Jan van der Meer Station Leeuwarden, voorkant 10.30 uur Niet nodig [email protected]

Zondag 11 oktober Bomen-excursie De bladeren zitten nog aan de bomen en er staan heel mooie, oude exemplaren in het Rengerspark. Loop met ons mee en geniet van dit prachtige park aan de Spanjaardslaan in Leeuwarden. Onderweg zullen we jullie allerlei leuke weetjes vertellen over deze kanjers. Door: Locatie: Tijd: Opgave: Info:

Margriet Kampman en Jan van der Meer Rengerspark, ingang Spanjaardslaan 10.30 uur Niet nodig [email protected]


9

Inventariseren km-hokken Ook dit jaar gaan we weer een aantal zogenaamde km-hokken = 1 km2, inventariseren voor de landelijke plantenorganisatie Floron. Het gaat om terreinen binnen de gemeente Leeuwarden. Degenen die nog niet op onze mailinglijst staan, maar wel met ons meewillen, kunnen dit melden naar [email protected] We gaan in principe elke week op pad, overdag, op werkdagen. Ongeveer 2 dagen van te voren krijg je een mail. Margriet Kampman Jan van der Meer

Natuuractiviteiten van IVN jeugdeducatie Leeuwarden In de Leeuwarder bibliotheken: (Data en tijden komen op website van de bibliotheek: http://www.sbmf.nl/) Herfstactiviteit: "Samen knutselen met en voor de natuur". Stempelen met (zelf gevonden) bladeren en voederhuisjes maken voor vogels en mogelijk ook uilenballen uitpluizen. Winteractiviteit: "Wat kun je in de winternatuur ontdekken?" Excursie/speurtocht door de wijk vanaf de bibliotheek (januari/februari). Bekijken van bomen, planten en dieren. Daarna terug naar de bibliotheek om sneeuwvlokken te knippen. Verder zijn we aan het bekijken of onze plannen voor een paddenstoelenexcursie, een uilenballenzoektocht in het bos van Ypey, een spoorlijnspeurtocht in Westeinde, een bezoek aan een biologische boerderij en een imker gerealiseerd kunnen worden in 2015. Informatie wordt z.s.m. op de website geplaatst. Tineke Vernhout heeft dit voorjaar in de bibliotheek van Bilgaard en in de Centrale bibliotheek weer namens het IVN workshops voor kinderen vanaf 6 jaar gegeven. Binnen de bibliotheek heet zo’n kinderactiviteit Bieb FACTORY. De geplande activiteiten zijn te vinden op de website van de bibliotheek (www.sbmf.nl/biebfactory.html).


10

Kennismaking met Bart Franken Op 10 juni had ik een gesprek met Bart. Hij zit sinds kort in het bestuur als algemeen lid. Een paar jaar geleden heeft hij de opleiding Wildlife Management, een onderdeel van de hbo-opleiding ‘Diermanagement” aan de Hogeschool Van Hall Larenstein, met succes afgerond. IVN kende hij vanuit Brabant en vanuit zijn stage bij het IVN in Assen. Het was Bart snel duidelijk dat men in Leeuwarden een andere aanpak had. Nu hij in het bestuur zit, wil hij een helder beeld zien te krijgen van het reilen en zeilen binnen het IVN in Leeuwarden en omstreken om daarna met concrete plannen ter ondersteuning te komen. Dit komt goed van pas omdat er plaatselijk, regionaal en landelijk veel gaande is binnen het IVN. Meer dan voorheen wordt er vanuit landelijk gestuurd en dat is in het begin wennen, maar dat biedt ook voordelen. Als voorbeeld noemt hij het lidmaatschap van het IVN dat nu landelijk geregistreerd wordt en uiteindelijk de penningmeester een hoop administratieve rompslomp zal besparen. Er kan ook meer gebruik worden gemaakt van de faciliteiten van het landelijke en regionale IVN. Bart gaat met onze voorzitter Rinze de Vries mee naar de landelijk- en regionale vergaderingen. Een aantal punten van aandacht, waar hij zich nu sterk voor maakt zijn bijvoorbeeld:


11

- de public relations; op welke manier brengen we de natuur en ons IVN meer onder de aandacht. - het werven van nieuwe leden. - het ontwikkelen van nieuwe activiteiten voor verschillende doelgroepen. - een goede balans vinden tussen zelf informatie verzamelen voor de leden én deze kennis weer uitdragen naar andere, misschien toekomstige leden. Bart is geboren en getogen in Vught. Van z’n 15e tot zijn 18e heeft hij naast z’n school in een honden- en kattenpension gewerkt. Na de middelbare school is hij naar Leeuwarden verhuisd om daar te studeren. Van jongs af aan heeft ‘het leven’ van gekko tot vis (die heeft hij beide in huis) z’n interesse. Een bijzondere huisgenoot is Kira (een prachtige poes, die regelmatig naar me toekomt). Kira gaat nooit ver van huis. Bart heeft dit met een GPS halsband bestudeerd. Ook als Bart met z’n vriendin een wandeling in de buurt maakt, loopt Kira mee. Ze loopt niet weg. Na zijn verhuizen naar Leeuwarden heeft hij bestuurlijke ervaring opgedaan als secretaris en voorzitter in een studiewerkgroep, een ruim 700 jaar oud gilde en in verschillende commissies van een studentenvereniging. Voor zijn studie heeft hij een half jaar stage gelopen bij het IVN consulentschap voor het Nationaal Park Drentse Aa. Hij leerde daar onder andere projectmatig werken en bestudeerde de cultuurhistorie, natuur en geschiedenis van dat gebied. Ook voltooide hij de cursus gastheerschap. Hij liep tevens een half jaar stage in Antwerpen bij de Zoo. Bart werkt als vrijwilliger bij de Vogelbescherming. Hij is daar moderator, dat wil zeggen dat hij vragen van bezoekers beantwoordt over de vogels die worden gevolgd. Verder schrijft hij informatieve stukken en zorgt ervoor dat alles in het clubhuis (een soort chat) netjes verloopt. Tevens is hij vrijwilliger op het kantoor van de Vogelbescherming. Soms doet hij vogeltellingen, onder andere voor SOVON Vogelonderzoek Nederland. In het kader van zijn baan als ranger in Safaripark Beekse Bergen heeft hij een ecologische ranger cursus van twee weken gevolgd in Zuid-Afrika. Hierin leerde hij over de Afrikaanse flora en fauna, ecologie, hydrologie en bodem en werd hij getraind in het werk als gids, onderzoeker en manager van een natuurgebied. Met acht collega’s was hij daar van 's ochtends 5 tot 's avonds 10 uur bezig met gedragsstudies, wandelingen, jeepsafari’s enzovoort. Bart brengt z’n vakanties graag door in natuurgebieden. Hij gaat bij voorkeur naar eilanden. Zo is hij veel op de Griekse en Canarische eilanden geweest. De manier van leven van eilandbewoners bevalt hem goed. Hij heeft zoveel te vertellen, dat we nauwelijks aan z’n verdere hobby's zijn toegekomen. Buiten de grote belangstelling voor planten, dieren en de natuur, speelt hij ook diverse


12

instrumenten en speelt hij graag spellen. Sinds kort is hij begonnen met het kweken van een bonsai boompje. Een neef van hem heeft zijn eigen kwekerij en geeft cursussen. Hij heeft die belangstelling bij Bart gewekt. Corrie Kruiswijk 4 april 2015, Zuidwest Fryslân

'Kijk daar, parende buizerds', de dames achter in de auto praten gewoon door. Iets luider nu: 'Kijk dames, parende buizerds'. De dames praten gewoon door. Nog luider: Dames, links van jullie parende buizerds. Plots zegt 1 van de dames: 'Hey kijk, wat mooi, 2 buizerds naast elkaar'. Nu met flinke stemverheffing: 'NEE, NIET NAAST ELKAAR MAAR OP ELKAAR!!!’ De eerste zaterdag van de maand. De vogelochtend van IVN Leeuwarden. Bij uitzondering vertrekken we om 08.00 i.p.v. 09.00 uur omdat we wat meer kilometers gaan maken dan gebruikelijk. Er komen ook wat meer deelnemers opdagen dan gebruikelijk. Zo'n 27 mensen verzamelen zich bij de Q8 aan de Tesselschadestraat. De organisatie besluit om de groep in tweeën op te splitsen. Extase Bij mij in de auto zitten 3 dames. Allen zeer enthousiast maar 1 van de dames lijkt bij elke waarneming in extase te raken. Gelukkig werken de schokbrekers van de auto goed. Mensen, wat een jolijt. Vreemdgaan De eerste stop is bij kijkhut Swan in de bocht van Molkwerum. Het weer is dikke prima. Windstil aan de kust. Uitzonderlijke rust. We zijn nog maar net over de dijk als de zang, met stotter aanloop, van een blauwborst is te horen. De vogel laat zich prachtig zien. Er zijn mensen die voor het eerst dit jaar of zelfs voor het eerst in hun leven een blauwborst zien. Dat levert leuke reacties op. Helemaal als het er 2 blijken te zijn. Een groep zwanen komt aanzeilen. Mooi


13

gezicht zoals de zon het witte verenkleed doet oplichten. Ze landen schuin voor de kijkhut waar een paartje met de balts los gaat. Zwanen zijn de enige in de vogelwereld die daadwerkelijk een huwelijk voor het leven sluiten. Andere vogels ook wel maar uit onderzoek is gebleken dat die toch altijd wel ergens

eens een keer vreemdgaan. Vermeldingswaardig: 40 kemphanen en iets verder weg 8 brilduikers die ook aan het baltsen zijn. Mooi gezicht. Er wordt me een zojuist gemaakte foto onder de neus geschoven met de vraag wat voor vogels er verderop bij de witte kwikstaarten zitten. Grappig, ik was ze al aan het


14

zoeken. Er blijken waterpiepers op de plaat te staan. Deze soort is bezig met de voorjaarstrek. Voor de meesten van de groep een nieuwe soort.

Hoempen Door naar het Swin.

De kijkhut ter plaatse is in verbouwing. Geeft niks, er zit toch niets op de plas. De weg er naartoe levert een drietal baardmannetjes op. Op het moment dat de zon doorbreekt, na een plaatselijk buitje, krijgen we een hoempende roerdomp te horen. Na een bakje koffie/thee gaan we door naar de laatste locatie.

Toegevoegde waarde Workumer Buitenwaard - It Soal. Het is er een drukte van belang. Een frisse


15

noorderwind is opgestoken. Kitesurfers profiteren hiervan en gaan het water op. Wij lopen van de drukte af naar het uitzichtplateau. Enorm veel brandganzen en aalscholvers. Kemphanen, tureluurs, grutto's, bonte strandlopers, bontbekpleviertjes en kieviten worden o.a. gespot. Het uitzicht met mooie wolkenpartijen is van toegevoegde waarde. Prachtig gebied. Zorgwekkende situatie Op de terugweg naar Leeuwarden zien we op een B-weg auto’s briek staan en mensen langs een kanaal lopen. Auto’s voor ons remmen af. Er is iets gaande. Als we dichterbij komen zien we in het midden van het kanaal een paard zwemmen. Het dier heeft een halster om. Een zorgwekkende situatie. Terwijl je verder rijdt, zou je toch graag willen weten hoe dit afloopt. Gelukkig is achteraf in de media te lezen dat het dier is gered. Fenomeen Iets over 1-en zijn we weer terug. Einde van wederom een mooie vogelochtend met IVN Leeuwarden. Leuke waarnemingen in de eerste plaats, met gezelligheid op een stevige tweede plaats. Mocht je dit fenomeen ook eens willen beleven, kijk dan op de site: www.ivnleeuwarden.nl. Meino Zondervan

Levendige tijden onder de weidevogels In de ochtend van zaterdag 18 april werd er een excursie georganiseerd naar de uitgestrekte velden van ‘De Himpensermar’. In deze tijd van het jaar zijn daar vele weidevogels te zien. Dat wilden wij natuurlijk niet missen! Bij aankomst scheen er al een heerlijk zonnetje en stonden de vogelaars en deelnemers al klaar om door de experts geïnformeerd te worden over het


16

natuurterrein. Door de grote opkomst werd de menigte verdeeld in twee groepen. Daarna konden we het veld in.

Het eerste wat ons opviel, was het grote aantal hazen in het veld. Dit is te verklaren door de tijd van het jaar. Op dit moment is er een piek in de rammeltijd. Eenmaal in het veld zagen we een grote groep grutto’s in de verte. De grutto’s werden vergezeld door scholeksters, wilde eenden, kokmeeuwen, kieviten, tureluurs en grauwe ganzen. Toen we verder liepen, vlogen er een paar visdieven over ons heen. Ook ontdekten we een mooi nest van een grauwe gans met maar liefst 6 eieren. Vervolgens zagen we een paartje tapuiten aan de rand van een sloot. Erg leuk om deze bedreigde doortrekker toevallig tegen te komen op een plek als deze. Een eindje verderop zagen we niet alleen een grote groep grutto’s door onze kijkers, maar ook een buizerd en een aantal watersnippen. Daarna deden we nog een bijzondere waarneming. We zagen namelijk een grote groep kemphanen van zo’n 80-100 stuks. Mooi dat wij deze buitengewone doortrekker in deze getale hebben kunnen zien. Tot slot liepen we nog een stukje verder het veld in zodat we een goed zicht hadden op de vogels die zich bij het water bevonden. Daar zaten voornamelijk veel kokmeeuwen en een paar kluten. Daarmee kwam er een einde aan de excursie en liepen we gezamenlijk terug naar het beginpunt. Wij hebben erg genoten van deze ochtend dankzij de kennis van de experts en het prachtige weer. Wij kijken nu al uit naar de excursie ‘Moeras- en struweelvogels’ op 16 mei! Bart Lubbers Laura Meijer


17

Vogelochtend 2 mei Zaterdagmorgen 2 mei hebben we weer onze vogelochtend. We starten op een nieuwe carpoolplek bij de Welkoop. Waar gaan wij vandaag naar toe? Naar de Houtwiel in Broeksterwoude. Na een kleine vertraging starten we de auto’s en rijden naar Broeksterwoude. Het is prachtig weer; de zon schijnt. Tussen Veenwouden en Broeksterwoude ligt de Houtwiel. De Houtwiel bestaat uit rietlanden, petgaten, graslanden en sloten. Bij de Houtwiel aangekomen, worden we in twee groepen verdeeld. Linda is onze gids deze morgen. We nemen het zandpad langs het fietspad. In het moerasgebied vliegen een man en vrouw bruine kiekendief. Prachtig! Doordat de zon schijnt kunnen we de kleuren van de vogels duidelijk waarnemen. Ook vliegt er een buizerd. Ineens zie ik dat de kiekendief de buizerd weg jaagt. We genieten van de prachtige luchten en bestuderen de waterjuffers. Welke soorten zouden dit zijn? Linda vertelt ons waar we op moeten letten. Een geaderd witje laat zich bewonderen, maar houdt de vleugels stijf tegen elkaar. Later zien we nog een dagpauwoog.


18

Bij het bord ‘Verboden toegang broedvogel terrein’ moeten we omlopen. De route is ongeveer 5 kilometer. In de sloot groeien verschillende soorten planten o.a. moerashertshooi. De gele bloemen ontbreken nog. Zo nu en dan laat de roerdomp van zich horen. Op het land zit een zwarte kraai zijn ontbijt te verorberen. In de Houtwiel vinden veel rietvogels een geschikte broedplek. Ook een koolmees en een pimpelmees voelen zich thuis in een wilg tussen het riet. In de petssloten zwemmen grauwe ganzen met jongen. Ook zien we een crèche met heel veel jonge gansjes onder begeleiding. Op een draad zit een kwikstaart. Deze blijft mooi zitten wachten tot hij of zij op de foto staat. Maar helaas, onze fototoestellen willen niet scherp stellen op dit vogeltje. Totdat iemand roept: ‘Het is gelukt! Ik heb een foto genomen’. Direct vliegt het kwikstaartje weg. Er vliegen visdiefjes boven de sloot. Leuk! Onder het lopen horen en zien we rietzangers. Ze zingen in het riet terwijl ze op een rietstengel zitten. Soms vliegen ze zelfs boven het riet en dalen als een parachuutje weer neer. De hele wandeling worden we vergezeld door rietgorzen en karekieten. Doordat de zon op de zwarte kopjes van de rietgorzen schijnt, zijn ze duidelijk te herkennen. Opeens roept iemand een ijsvogel! Waar? Ik heb hem niet gezien? Het is een grapje. In een mooie blauwe jas lijk je soms ook op een ijsvogel!!!! Onderweg komen we de andere ploeg tegen en worden de waarnemingen uitgewisseld. Daarna lopen we weer verder. In het riet horen we een pingend geluid. Nu moeten wij opletten want hier zit een baardmannetje. Na wat turen wordt het baarmannetje ontdekt en ook de blauwborst. De zon schijnt mooi op zijn blauwe borst. Ineens ziet iemand een waterral lopen en horen we een knoren brom geluid. Een waterral is zeldzaam en schuw. Daarna ontdekken we in een opgeschoten wilg een man en vrouw kneu die knus naast elkaar zitten.


19

In de verte zien we de uitkijkheuvel. Rondom de heuvel zijn de bomen gekapt. Het is er kaal. Hier aangekomen, werpen we een laatste blik over het gebied. En zo komt er een einde aan een mooie vogelochtend. Janke Gillebaard

Guozzesop, mei knynepoat op in bêdstje fan Wettermunt. It moarnsbrochje fan Snein 10 Maaie 2015. (Ganzensoep, met konijnenbout op een bedje van watermunt. Het ontbijt van zondag 10 mei 2015). Het lijkt wel een horrorfilm op mijn nachtkastje: rode oplichtende cijfers, 3.30! Tijd om het warme bed te verruilen voor laarzen, een warme jas en de frisse buitenlucht. Nog half slapend en gapend, rijd ik, bepakt met rugzak, verrekijker, thermoskan koffie, broodjes en muggenmelk, richting Broeksterwâld. De Houtwiel is de plek to be, deze zondagmorgen. Een prachtig natuurgebied. Even een klein stukje over de historie van dit gebied. Lang geleden was dit een leeg en moeilijk toegankelijk moeras. Het was het land waar de zandgronden over gingen in de zeeklei aan de waddenkust. Het land van de vissers, jagers en boeren. In de loop van de tijd hebben de meeste van deze moerasgebieden in Friesland plaats moeten maken voor onder andere de landbouw. Gelukkig is dat lot De Houtwiel bespaard gebleven en maakt dit het 220 hectare grote natuurgebied tot een zeldzaamheid van rietmoeras en blauwgrasland. Op zich wel grappig, we waren hier een week eerder ook al, met onze maandelijkse zaterdagochtend excursie. En verrassend om te zien hoe de natuur in één week tijd weer is veranderd. De bomen zijn al weer wat groener, het riet al weer wat hoger en de jonge grauwe gansjes al weer gegroeid! De Vroege vogel excursie van het IVN is al weer een groot succes! Dertig natuurliefhebbers verzamelen zich op de afgesproken plaats aan de Schwarzenberglaan onder Broeksterwâld. Dan is er ook nog een aantal liefhebbers dat geen andere keuze is gebleven, dan zondag uit te slapen. Helaas voor hen was de excursie volgeboekt. Sommige mensen die vanaf Leeuwarden komen, verbazen zich over het aantal fietsers dat ze zo vroeg onderweg tegenkomen. Want wat voor hen vroeg is, is voor de nachtbrakers laat. De neuzen staan niet altijd dezelfde kant op. Maar…die van ons wel!


20

Onze gidsen van deze ochtend zijn Wijnand Jager en Jan de Boer. De groep wordt opgesplitst en wij vertrekken met gids Jan. De groep van Wijnand duikt gelijk door het klaphekje De Houtwiel in en wij lopen eerst over een pad met de bijzondere naam Goddeloze Singel. Dit was vroeger een tolweg en het verhaal gaat, dat er ook wel eens iemand een kopje kleiner werd gemaakt. Het is een kakofonie van ontwakende vogels en gids Jan (ik ben steeds geneigd om te spreken van ‘boer Jan’, maar dat is een ander programma) vertelt, dat hij hier laatst ook is geweest en toen wenste dat de Roerdompen (Reiddomp) zich eens stil hielden, omdat ze de andere vogels overstemmen met hun hoempapa’s. Er is zelfs een studie gedaan naar de roep van deze mooie vogel en het blijkt dat elke Roerdomp zijn eigen geluid en aantal hoempapa’s heeft. Ik moest bij dit verhaal gelijk aan een nacht op het Wad denken, waarin je de verschillende tussenpozen van het licht van de vuurtorens van de eilanden heel goed kon onderscheiden. Ik ben helemaal in mijn nopjes met ‘onze’ Fryske gids. Geweldig om de Friese namen van de vogels te horen. Elke keer ben ik Durk Weijma weer dankbaar voor zijn Fryske vogelboekje, dat ik jaren geleden van hem heb gekregen. Het lijkt wel een muziekvoorstelling! Snorrende Snorren (Snillekrûper), aangevuld met de zware hoempapa’s van de Roerdompen, vrolijk gekwetter van Winterkoninkjes (Tomke), Fitissen (Skiere Fitis) , Rietgorzen (Reidmosk) en


21

al die andere Rietzangers (Reidsjongers). Eén soort lijkt zelfs de cha cha cha te imiteren. Welke was dat ook alweer? Ter ondersteuning van dit alles, horen we in de verte nog het gehak van een Grote Bonte Specht (Grutte Eksterspjocht). Het is echt opletten, om tussen alle tweets, net die ene op te pikken waarover wordt verteld. En dan hebben we natuurlijk Doede ook nog met zijn vogel-app, die de groep in verwarring brengt, door het geluid van een Waterral (Wetterhintsje) te laten horen. Wel effectief, want de échte Waterral reageert meteen! In broedtijd kan dit de vogels verstoren dus snel weer uit dat ding. We lopen het pad af en Jan vertelt over de Krabbenscheer in de sloot. Dit is een waterplant die de winter onder water blijft. In het voorjaar krijgt de plant nieuwe bladeren die gevuld zijn met gas en daardoor naar de oppervlakte drijven. Deze plant is erg gevoelig voor milieuvervuiling en kan dan ook worden gezien als een graadmeter voor schoon water. In no time kan een sloot helemaal vol groeien met deze plant. De zeldzame Groene Glazenmaker heeft deze plant als zijn huis gekozen. En de Zwarte Stern (Blaustirns) gebruikt de Krabbenscheer als nestplaats. We zien nog Watermunt, Kikkerbeet en kikkers. Vervolgens gaan we door een klaphekje het gebied in. We zien Wilde Zwanen (Kloekswan) overvliegen en kapotte eieren geven aan dat er ook wat predatoren langs zijn geweest. Jan vertelt dat de meeste eieren door wezels, vossen en egels sneuvelen en de jonge vogels voornamelijk aan roofvogels ten prooi vallen. Alom verwarring als onze gids roept dat hij een Bokje (Haarsnip) ziet. Iedereen gaat vervolgens met de kijker omhoog de lucht afstruinen naar ‘het Bokje’ en dan blijkt dat hij een reebok op vier poten bedoelt. Twee kieviten vliegen krijsend omhoog als onze groep passeert. Pa en ma Kievit (Ljip) hebben flinke kopzorgen in de Houtwiel. Er zijn nogal wat roofvogels, zoals Buizerds (Mûzebiter) en Kiekendieven (Hoanskrobber), waar ze hun jongen voor moeten beschermen. Het is mij deze ochtend opgevallen dat de roofvogels later activiteiten vertonen dan de andere vogels. Wachten ze misschien tot de jonge vogels de eerste maaltijden van hun ouders hebben gehad en met volle buikjes een smakelijker en voedzamer hapje zijn? De nacht maakt nu echt plaats voor de dag. Licht wurmt zich op meerdere plaatsen een weg door de wolken en de temperatuur wordt meteen een stuk aangenamer en doet de insecten ontwaken. Prachtige plaatjes en ontroerende verhalen leveren deze mooie fotomomenten op. We passeren een vijftal Schotse Hooglanders en stuiten op de groep van Wijnand. Er wordt gesproken over ‘soepganzen’ en we horen de Koekoek (Koekoek) en zien hem ook! Aan de overkant van de sloot hippen een paar konijntjes vrolijk rond. Twee reeën staan mooi bij de slootkant onze activiteiten gade te slaan.


22

We gaan nu het territorium van de Blauwborst (Blauboarske), Kneu (Robyntsje) en het Baardmannetje (Burdmantsje) in. Grappig dat de soorten hun eigen gebied weer hebben binnen een gebied. Ook hier worden we op onze wenken bediend. Het lijkt wel een safari, The big five, maar dan net even anders, maar wellicht net zo mooi. Op weg naar het uitzichtpunt komen we nog wat paarden tegen en als ik op mijn horloge kijk, zie ik dat het al tegen achten loopt. De tijd vliegt als je in goed gezelschap in een prachtig gebied bent. We drinken nog even koffie met zijn allen. Net zo wonderlijk als de natuur is, is het rugzakje van Maud. Klein, maar schijnbaar met een dubbele bodem. Er komt elke keer weer een complete koffietafel uit te voorschijn! En het mooiste is toch altijd weer, het kleine blikje met rietsuiker. Het was een waar genoegen om dit verslag te schrijven! Ik had met Linda afgesproken, dat zij mij zou ondersteunen met het benoemen van de juiste vogels. Dit stelde Doede gelukkig weer gerust, die zich enigszins zorgen maakte over mijn oplettendheid… Ik moet zeggen, ik leer elke keer weer wat meer! Ik heb in elk geval weer ontzettend genoten en het was de moeite meer dan waard, om zo vroeg uit mijn nest te rollen. Ik heb weer veel geleerd en ik wil ‘mijn’ IVN natuurvrienden en onze gidsen Jan en Wijnand heel hartelijk bedanken voor deze leerzame en gezellige ochtend. De Porseleinhoen (Bûnt Reidhintsje) staat nog wel op het verlanglijstje. Schitterend door zijn afwezigheid en een hele goede reden om nogmaals de Houtwiel te verkennen. Een paar van ons zijn, gewapend met fotocamera’s, nog uren gebleven om in alle rust al het moois op de gevoelige plaat vast te leggen. Tekst: Lien Djurrema Friese vogelnamen: Maud von Ende


23

Kwik-me-dit De laatste excursie van de cursus ‘Vogels en vogelherkenning’ werd op 16 mei in De Houtwiel gehouden. Onze excursieleiders waren Jeffrey Huizinga en Jan de Boer. Het was een te koude grijze, regenachtige ochtend en we merkten dat de vogels daar, net als wij, ook niet zo van houden. Het was aanmerkelijk stiller dan op zonnige dagen. Het moerasgebied heeft een grote verscheidenheid aan broedvogels. Niet alle soorten lieten zich zien maar we hoorden wel een groot aantal zoals: de rietgors, kleine karekiet, rietzanger, snor, krakeend, porseleinhoen, waterhoen en de blauwborst. Deze laatste bleef zich verstoppen maar gelukkig konden we toch op een bepaald moment dit prachtige vogeltje bewonderen. Ook de bruine kiekendief en de roerdomp broeden in De Houtwiel. De bruine kiekendief vloog laag over de rietvelden maar de roerdomp bleef, zoals meestal, verstopt in het riet. Wel hoorden wij zijn karakteristiek ‘gehoemp’. Jeffrey vertelde dat er ook otters in De Houtwiel voorkomen! Op YouTube staat een filmpje van Jelle de Jong over twee otters die in De Houtwiel gespot zijn. Prachtig om te zien! Je kunt zoeken op: ‘Otters in De Houtwiel’. Ook het filmpje ‘Roerdomp op nest’ is het bekijken waard. Maar nu terug naar die ochtend in mei. We deden wel een heel bijzondere waarneming; we hoorden een kwartel! De kwartel liet zich niet zien. Steeds dachten we dat het geluid dichterbij kwam, maar nee, geen kwartel in beeld. Jeffrey en Jan zeiden dat het heel bijzonder was want de kwartel was de laatste jaren niet meer in De Houtwiel gehoord. Het voor de kwartel kenmerkende ‘kwik-me-dit’, was voor de meesten een heel nieuw geluid en meteen werd via de smartphone een afbeelding van de kwartel met bijbehorend geluid getoond. ‘Het was een fraaie waarneming’, vond Jeffrey. De kwartel is daarna niet meer gehoord. Het is mogelijk een doortrekker geweest en wij waren op het juiste moment op de juiste plaats . Nadat we genoten hadden van de lekkere koffie of thee met koek in de werkschuur van Staatsbosbeheer, was de excursie en de cursus echt afgelopen. Jan en Jeffrey bedankt voor de mooie rondleiding! Corry van der Meer


24

6 juni 2015

Gluren naar de ……………………………………. Voor de tweede keer mee op vogeltoer. Nooit verwacht van mezelf. Waarom weet ik ook niet. Misschien omdat ik ze soms wel zag staan. Mannen met grote kijkers in groene pakken. En maar gluren. Ik vroeg me af waar ze naar keken, ik zag het niet. Ik houd van de natuur met al zijn bewoners. Maar die mannen begreep ik niet. Ik ben geen expert op het gebied van onze gevederde vrienden. Weet wel iets, basiskennis noemen ze dat. Kan een koolmees van een pimpelmees onderscheiden. Dat vond ik al heel wat. Had ooit een collega die niet wist hoe een gans eruit zag. Huuhh? Ik kon het niet geloven, maar het was echt zo. Ik heb maar niets gezegd, wel gedacht. Ik voelde me naast haar een kleine expert. Mijn eerste excursie was op 9 mei. Verzamelen op een locatie. Geen mannen in groene pakken. Wel veel vrouwen in gewoon een broek en jas. En een verrekijker zoals de mijne. Pfff, gelukkig. We reden naar De Houtwiel. Prachtig stukje moeras. En wat een kennis om mij heen. Ik voelde me wat een kneus tussen dit gezelschap. Was niet nodig. Ze droegen de kennis graag aan mij over. Kon vragen wat ik wilde. Ik raakte besmet met het vogelvirus en was behoorlijk enthousiast. Verbaasd over mezelf. Veel geleerd die ochtend. Wanneer mag ik weer? Ik mocht weer op 6 juni. Nu richting Dronrijp, Oosterlittens en Wommels.


25

Skrok en Skrins. Weer een prachtig stukje Friesland en wat een rust. Nu met z’n allen de hut in. Gluren vanachter de ramen. Ze moesten eens weten, die vogels. Ze gingen rustig hun gang. Van alles gezien deze ochtend. De kluut, tureluur, grutto, scholekster, kleine plevier en nog veel meer. Veel jonge vogels. Wederom een prachtige ochtend.

Vanuit mijn keukenraam zie ik de aalscholver, zittend op een paal. Hij droogt zijn vleugels, wijduit. Nu begrijp ik de mannen in groene pakken. Ik heb me aangemeld voor de vogelcursus volgend jaar. Antje Koopmans


26

Gezocht: begeleiders voor Gezond Natuur Wandelen in Leeuwarden De stichting Gezond Natuur Wandelen wil samen met het IVN Leeuwarden en andere lokale organisaties vanaf september 2015 aantrekkelijke, laagdrempelige, begeleide wandelingen aanbieden in de natuur en het groen in de stad Leeuwarden en zoekt daarvoor vrijwilligers die regelmatig een wandelgroep willen begeleiden. Wandelt u graag? Doet u dat graag in een groene omgeving? Zou u het enthousiasme voor de natuur en het wandelen willen overbrengen op mensen die om wat voor reden dan ook, minder bewegen? Zou u op regelmatige en vrijwillige basis, eens per week tot eens per maand, een wandelgroep willen begeleiden? Wij willen vanaf september 2015 wekelijkse laagdrempelige wandelingen aanbieden. We doen dat in nauwe samenwerking met Gezond Natuur Wandelen Nederland en met een aantal plaatselijke organisaties op het gebied van natuur, sport, gezondheid en welzijn. Voor deze wandelingen zoeken wij enthousiaste begeleiders. Kunt u elke week dan is dat prachtig, maar een keer per maand is ook al heel erg mooi!

De wandelingen Het gaat om wekelijkse wandelingen van ongeveer 1 uur waar iedereen gratis aan kan meedoen. In de eerste plaats bedoeld voor mensen die om wat voor reden dan ook, minder bewegen. Dat heeft vaak negatieve gevolgen voor hun gezondheid. Wij willen deze mensen uitnodigen weer in beweging te komen


27

door het organiseren van laagdrempelige wandelingen in de natuur. De bedoeling is dat door regelmatig te wandelen in een natuurlijke omgeving de gezondheid van deze mensen sterk verbetert. Het gaat dus om bewegen en actief bezig te zijn. De groene omgeving waarin wordt gewandeld zorgt er voor dat mensen kunnen genieten van de buitenlucht en zich ook bewust worden van de mooie natuur om hen heen. De wandelingen starten op een vaste dag op een vaste tijd vanaf een vaste locatie en mensen hoeven zich niet van te voren op te geven. Na afloop is er de mogelijkheid om tegen gereduceerd tarief een kopje koffie of thee te drinken.

De begeleiders De wandelingen zijn geen natuurexcursies, maar onderweg vertelt een begeleider of soms ook een deelnemer een of twee keer kort (een minuutje) iets over de natuur en de omgeving. Per wandeling zijn er twee begeleiders. Voordat de wandelingen in september starten zal in overleg een dagcursus van de KWBN voor nieuwe vrijwillige wandelbegeleiders worden georganiseerd. Deze training is voor de deelnemers gratis. Voor meer informatie kunt u kijken op www.gezondnatuurwandelen.nl en contact opnemen via [email protected] of met Rinze de Vries van IVN Leeuwarden tel (058) -213 83 51.

Je kunt het ook eten: Vlier Deel II Twee keer per jaar krijgen we de kans om de vlier gemakkelijk te leren herkennen en om er van te proeven. In het voorjaar als de struiken in bloei staan en in de herfst als er zwarte bessen aan hangen. De vlier maakt het ons gemakkelijk; de trossen hangen grijphoog en er zitten geen stekels aan de takken. De gewone vlier, Sambuca nigra, komt algemeen voor en is haast niet te verwarren met de bergvlier, Sambuca racemona. Ik noem de bergvlier wel even omdat hij giftig is. Voor 100% zekerheid breek je een takje af. Wit merg is veilig, bruin merg is fout. Maar ik denk dat je al had gezien, aan de vorm van de bloemschermen en van de tros bessen, dat dit geen gewone vlier was. Bovendien zijn de bessen van de bergvlier rood en niet zwart. De volksgeneeskunst hield van de vlier. Stengels, bast en wortels waren heilzaam voor allerhande kwalen. Nog steeds worden er stoffen uit gewonnen voor cosmeticaproducten en voedingsmiddelen. “Bladeren worden gekookt waarna men door filtratie een natuurlijk insectendodend middel wint.” Dat lijkt me het proberen waard. Smeren met een aftreksel van vlierblad tegen muggenprikken.


28

De bessen bevatten zeker veel vitamine. Ik heb deze winter nog van een buurvrouw gehoord dat ze geen griep heeft gekregen omdat ze alle dagen vlierbessensap dronk. Van de bessen kun je jam, gelei, sap of chutney maken. Vogels zijn er ook dol op maar er is genoeg voor iedereen. Ik heb wel eens trossen verwerkt waar de vorst al overheen was gegaan. Voor jam is het handig de besjes van de trossen af te ritsen zoals bij aalbessen. Voor sap en gelei hoeft dat niet eens. Je kunt de hele trossen wassen en in ongeveer 15 minuten gaar koken. In sommige huishoudens is een sapcentrifuge, een sapkoker of een roerzeef beschikbaar. Als je dat allemaal niet bij de hand hebt, zet je een theedoek met vier wasknijpers vast op de rand van een flinke pan of een schone emmer. Je stort de gekookte massa erop en wacht een paar uren tot het meeste sap eruit is gelekt. De rest knijp je door de doek. Neem niet de mooiste theedoek uit je linnenkast want de vlek van het sap was je er niet uit. Apart houden tot de volgende keer dus. Van het sap, de pulp uit de roerzeef of de gekookte geritste bessen maak je jam volgens de aanwijzingen op het pak geleisuiker. De pure smaak van de vlierbessen is wat “gronderig”, daarom gaan er vaak appels door en/of citroensap. Jettie Wijga


29

De Leeuwerik De stilte was volmaakt, want werd verstoord Door het getwieter van een leeuwerik, Die zich zowat onttrok aan onze blik, Maar des te beter door ons werd gehoord. Wat gaat er om in zo’n klein propje bloed Met veren, spieren en een stemgeluid, Dat het zijn vreugde zo uitbundig uit En van zichzelf zo hoog de lucht in moet? Ik voel me bij zo’n vogel vergeleken Een zak cement, een volgestouwd dressoir, Dat zich het liefst onthoudt van commentaar Als de natuur zich op de mens komt wreken. Want wij gaan wel per luchtvaartmaatschappij, De horizon tienduizend mijl voorbij, Maar vliegen zoals je geboren bent Is iets dat je alleen als vogel kent.

Geschreven door: Aangeleverd door:

Nico Scheepmaker Anneke Zeinstra


30

De redactie nodigt u uit om ook eens wat te schrijven, over iets natúúrlijks. Inzendingen voor 1 oktober 2015 bij de redactie: Linda Veeman, Van Gheelstins 12, 8925 GB Leeuwarden e-mailadres: [email protected] en Ben Engelen, Gounodstraat 10. 8915 CK Leeuwarden e-mailadres : [email protected]


31


32

Wat kost het? Een lidmaatschap van de IVN en onze afdeling kost 24,- per jaar

Recommend Documents