Wat kost het? Een lidmaatschap van de IVN en onze afdeling kost 24,- per jaar

Wat is het IVN? De Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie is een landelijke vereniging met plaatselijke afdelingen. IVN Leeuwarden en omgeving is zo’n afdeling met als werkgebied Leeuwarden en wijde omgeving. Wat is de doelstelling? Het IVN wil door haar activiteiten de mensen laten zien wat er (nog) is aan natuur. In de hoop dat bewustmaking zal bijdragen tot bescherming van onze nog aanwezige natuur. Wat doet het IVN? Het IVN organiseert excursies, thema-avonden en cursussen. Zij beschrijft wandelen fietsroutes en stimuleert werkgroepen. De afdeling Leeuwarden heeft inmiddels een aantal werkgroepen. Het Leeuwenboekje is ons afdelingsblad dat met de komst van elk nieuw seizoen verschijnt. Het wil informeren, stimuleren en activeren. Daarnaast is er onze website (www.ivnleeuwarden.nl). Hoe werkt het IVN? Alle activiteiten van IVN -Leeuwarden, zowel van leden als van het bestuur zijn vrijwilligers activiteiten. Alle leden zijn actieve leden. Wat kost het? Een lidmaatschap van de IVN en onze afdeling kost € 24,- per jaar. Hoe kun je lid worden? Alle informatie over lid worden, kun je vinden op www.ivnleeuwarden.nl en op www.IVN.nl/steun-ivn. Daar kun je een formulier invullen en opsturen en dan kiezen voor onze afdeling Leeuwarden. Adreswijzigingen kunnen gestuurd of gemaild worden aan de secretaris Cor de Vries. Liefst per mail naar: [email protected]

Sluitingsdatum kopij volgende Leeuwenboekje:

1 juli 2015 een blad ván iedereen vóór iedereen, dus stuur kopij! Leeuwenboekje lente 2015

2

Van de voorzitter IVN en KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging voor veldbiologie) werken aan een nieuwe natuurorganisatie. Tijdens de voorzittersconferentie van 14 maart hebben de landelijke voorzitters van het IVN en KKNV in hun inleidende toespraak aangekondigd dat steeds meer plaatselijke afdelingen van IVN en KNNV hebben laten weten met elkaar samen te willen werken en aan hun landelijke besturen hebben gevraagd hen hierbij te ondersteunen. De twee besturen hebben daarom het initiatief genomen hun afdelingsbestuurders te informeren over de intentie om de krachten te bundelen en gezamenlijke doelen te behalen. Zij streven ernaar dat beide instanties samen een nieuwe organisatie vormen. Samen willen ze de natuur in de harten van alle Nederlanders brengen. Door de kennis van de natuur van KNNV te verbinden met de natuureducatie van IVN, zal een toekomstbestendiger en succesvoller beweging ontstaan, die nog meer mensen nog beter bij de natuur kan betrekken. De voorzitters van beide verenigingen zijn ervan overtuigd dat het bundelen van kennis, enthousiasme en netwerken het behalen van gezamenlijke doelen dichterbij brengt. Een nieuwe organisatie heeft natuurlijk gevolgen voor de landelijke en de lokale afdelingen. Iedereen krijgt daar binnen zijn eigen organisatie mee te maken. Hoe de nieuwe natuurorganisatie eruit gaat zien en wat het precies gaat betekenen voor de afdelingen, leden en medewerkers is nog niet duidelijk. Bovenstaande is aan de orde geweest in de ledenvergadering, maar ik wil de lezers van het Leeuwenboekje via deze weg ook van de plannen op de hoogte brengen. Het bestuur zal de ontwikkelingen met belangstelling volgen en u hiervan op de hoogte houden. Rinze de Vries.

Foto omslag: Blauwborst

Leeuwenboekje lente 2015

3

IVN Afdeling Leeuwarden e.o. Werkgroepen - Contactpersonen: Leeuwenboekje: Linda Veeman (058) 288 78 92 Ben Engelen (058) 213 92 78 Website: Renée Ras (058) 844 25 48 Vogelwerkgroep: Corry van der Meer (058) 213 80 24 Plantenwerkgroep: Margriet Kampman Jan van der Meer Werkgroep educatie en jeugd: Tineke Vernhout (058) 288 25 61 06 49 14 36 33

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Afdelingsbestuur:

Voorzitter: Rinze de Vries Vice-voorzitter: Els Bultsma Penningmeester: Pieter Willem Louwsma Secretaris: Cor de Vries

(058) 213 83 51

[email protected]

(058) 212 58 49

[email protected]

06 46 00 54 95

[email protected]

(058) 215 36 24

secretariaativnleeuwarden @hotmail.com

Harmen Sytstrawei 7 8915 HB Leeuwarden Algemeen Bestuurslid Bart Franken 06 13 92 37 87 Contactpersoon werkgroepen: Rinze de Vries (058) 213 83 51

[email protected] [email protected]

Mocht u lid van IVN- Leeuwarden willen worden. Neem dan contact op met onze secretaris (zie hierboven).

Dit Leeuwenboekje is mede mogelijk door sponsoring van de Tuin van Mededelingen van Leeuwarden het bestuur in WC Zaailand Leeuwarden. Leeuwenboekje lente 2015

4

Mededelingen van het bestuur HERINNERING VAN DE PENNINGMEESTER Helaas heb ik nog niet van iedereen een ingevuld machtigingsformulier ontvangen voor de contributie van 2015. Dat is echter zo gepiept! Vul het formulier in via de onderstaande link op onze website: https://ivn.nl/afdeling/leeuwarden Als u niet reageert voor 1 juni 2015 vervalt uw korting voor incassobetaling, betaalt u €2,50 meer voor uw lidmaatschap en moet u alsnog zelf uw lidmaatschap overmaken. Lees voor meer informatie ook het stukje in het vorige Leeuwenboekje. Doe uzelf en de penningmeester een plezier en de vul het formulier in!

Jubileumcommissie IVN Leeuwarden is op 27 april 1971 opgericht en bestaat in 2016 vijfenveertig jaar. Dat kunnen we natuurlijk niet ongemerkt voorbij laten gaan. Daarom willen we in een vroeg stadium een “jubileumcommissie” in het leven roepen. Hiervoor zijn wij op zoek naar vrijwilligers. Ben jij enthousiast, creatief, een organisatie talent, vindingrijk en een doorpakker, laat het ons z.s.m. weten. Je kunt je interesse kenbaar maken via [email protected] of via één van onze bestuursleden. Wij kijken uit naar jullie aanmelding. Samen gaan we er iets moois van maken. Coördinator werkgroep Excursies en coördinator werkgroep Planten Voor de werkgroep Excursies zijn we op zoek naar een coördinator(ster) als vervanger(ster) voor Klaske Stegenga. Leden en ook cursisten van de Natuurgidsencursus die interesse voor paddenstoelen hebben, verzoeken we dit bij het bestuur kenbaar te maken. We kunnen ons niet voorstellen dat er binnen een club als IVN Leeuwarden geen leden te vinden zijn, die hun interesse en kennis willen inzetten. Ook Margriet Kampman en Jan van der Meer van de werkgroep Planten kunnen ook wel enige versterking gebruiken. Het bestuur is ook daarvoor op zoek naar een coördinator (ster). Wie wil ons daarbij helpen? Belangstellenden kunnen zich melden bij Rinze de Vries (058) 213 83 51 of per e-mail: [email protected]


5

Vogelwerkgroep Cursus- en excursieprogramma 2015 Cursus “Vogels en vogelherkenning” 26 januari – 16 mei 2015 Voorkennis of ervaring op het gebied van vogels is niet noodzakelijk. Tijdens 6 beamerlezingen en 4 excursies komen aan de orde: watervogels, uilen, weide-, moeras-, struweel-, en roofvogels. Maximum aantal deelnemers: 25. Kosten: IVN-leden € 70 Niet-leden € 80 Inlichtingen en aanmelding bij: Marjan Koeze Tel: (058) - 213 81 37 E-mail: [email protected] Vroege Vogelexcursie Deelname is gratis. Organisatie: Jan de Boer, Wijnand Jager en Durk Weijma. Datum 10 mei 2015. Locatie: Het Houtwiel onder Broeksterwoude Start: 05.00 uur Inlichtingen en opgave bij: Durk Weijma Tel: (0514) – 57 13 18 E-mail: [email protected] Themacursus “Spotten en ringen van Roofvogels” 2015 18 mei (theorie) 30 mei (praktijkdag) Beamerlezing op avond in Leeuwarden en praktijkdag op zaterdag naar Ameland. (gehele dag) Docent/excursieleider: Johan Krol. Organisatie: Anne Bosma en Corry van der Meer. Maximum aantal deelnemers: 20. Kosten: IVN-leden: € 18 Niet leden: € 20 (incl. koffie cursusavond en excursie). Inlichtingen en opgave bij: Corry van der Meer Tel: (058) – 213 80 24 E-mail: [email protected] Themacursus “Steltlopers” eind augustus – begin september 2015 (data nog vast te stellen) Invulling nader te bepalen. Docent/excursieleider: Sieds Boersma. Organisatie: Tonny Biesterbosch en Anneke Zeinstra Inlichtingen en opgave bij: Tonny Biesterbosch Tel: (058) - 255 18 76 E-mail: [email protected] "Vogelochtenden" Elke eerste zaterdag van de maand (uitgezonderd juli, augustus en september) is er een z.g. "Vogelochtend", een "vrijblijvende" vogelexcursie, waarvoor men zich niet hoeft op te geven en waaraan geen kosten verbonden zijn. (mensen die meerijden in een auto betalen € 3 p.p. aan de chauffeur) Iedereen met


6

belangstelling voor vogels is welkom. Verzamelen op het parkeerterrein achter het Q8 benzinestation aan de Tesselschadestraat te Leeuwarden. (circa 200 meter vanaf rotonde Heliconweg-Tesselschadestraat) De starttijd is meestal 09.00 uur. De mensen die op onze verzendlijst staan ontvangen een paar dagen vóór elke Vogelochtend een mail met bijzonderheden. (o.a. de vertrektijd) Aanmelding voor de verzendlijst is daarom verstandig. Eventueel vooraf informeren bij Anne Bosma. Organisatie: Anne Bosma en Teartse van der Zee Inlichtingen en aanmelding voor verzendlijst: Anne Bosma Tel: (058) - 266 01 09 E-mail: [email protected] Informatie Vogelwerkgroep Corry van der Meer, coördinator Tel: (058) – 213 80 24 E-mail: [email protected]

Plantenexcursies 2015 Zondag 12 april Excursie voorjaars- en stinzenplanten Als je in deze tijd van het jaar langs de Kalkvaart wandelt, kun je heel veel moois zien. Niet alleen voorjaarsbloeiers als kleine veldkers, grote ereprijs, klein kruiskruid en hazelaar, maar ook stinzenplanten zoals het lenteklokje, bostulp, oosterse hyacint, longkruid, anemoon en slanke sleutelbloem. Wandel met ons mee langs deze prachtig aangelegde heemtuin in Leeuwarden. Door: Margriet Kampman en Jan van der Meer Locatie Start Albert Heijn Bilgaardpassage, Tijd: 10.30 uur Opgave: Niet nodig Info: [email protected] Zondag 6 september Excursie Stadsplanten In de stad is het tussen de stenen vaak vochtig en warm. Maar ook komen er regelmatig mensen vanuit allerlei gebieden. Reden waarom je vaak heel bijzondere planten kunt zien bloeien in stedelijk gebied. We maken een leuke rondwandeling door de stad Leeuwarden waarbij we heel veel moois zullen zien. Door: Margriet Kampman en Jan van der Meer Locatie: Station Leeuwarden, voorkant Tijd: 10.30 uur Opgave: Niet nodig Info: [email protected]


7

Zondag 11 oktober Bomen-excursie De bladeren zitten nog aan de bomen en er staan heel mooie, oude exemplaren in het Rengerspark. Loop met ons mee en geniet van dit prachtige park aan de Spanjaardslaan in Leeuwarden. Onderweg zullen we jullie allerlei leuke weetjes vertellen over deze kanjers. Door: Locatie: Tijd: Opgave: Info:

Margriet Kampman en Jan van der Meer Rengerspark, ingang Spanjaardslaan 10.30 uur Niet nodig [email protected]

Inventariseren km-hokken Ook dit jaar gaan we weer een aantal zogenaamde km-hokken = 1 km2, inventariseren voor de landelijke plantenorganisatie Floron. Het gaat om terreinen binnen de gemeente Leeuwarden. Degenen die nog niet op onze mailinglijst staan, maar wel met ons meewillen, kunnen dit melden naar [email protected] We gaan in principe elke week op pad, overdag, op werkdagen. Ongeveer 2 dagen van te voren krijg je een mail. Margriet Kampman Jan van der Meer

Natuuractiviteiten van IVN jeugdeducatie Leeuwarden In de Leeuwarder bibliotheken: Data en tijden komen op website van de bibliotheek: www.sbmf.nl/biebfactory.html Winteractiviteit: "Wat kun je in de winternatuur ontdekken?" Excursie/speurtocht door de wijk vanaf de bibliotheek (januari/februari). Bekijken van bomen, planten en dieren. Daarna terug naar de bibliotheek om sneeuwvlokken te knippen. Lenteactiviteit: "Wat je eet is ook natuur!" Kweekbakjes maken met tomaatjes, kruiden etc. Kinderen kunnen zelf zaadjes meenemen van hun favoriete voedsel.


8

Zomeractiviteit: Tijdens de landelijke IVN Slootjesdagen zullen we met een groepje kinderen vanuit heel Leeuwarden op 13 juni het leven in de vijver van het Elzenbroekbosje aan de Potmarge in Huizumdorp onderzoeken. Herfstactiviteit: "Samen knutselen met en voor de natuur". Stempelen met (zelf gevonden) bladeren en voederhuisjes maken voor vogels en mogelijk ook uilenballen uitpluizen. Verder zijn we aan het bekijken of onze plannen voor een paddenstoelenexcursie, een uilenballenzoektocht in het bos van Ypey, een spoorlijnspeurtocht in Westeinde, een bezoek aan een biologische boerderij en een imker gerealiseerd kunnen worden in 2015. Informatie wordt z.s.m. op de website geplaatst. Tineke Vernhout heeft dit voorjaar in de bibliotheek van Bilgaard en in de Centrale bibliotheek weer namens het IVN workshops voor kinderen vanaf 6 jaar gegeven. Binnen de bibliotheek heet zo’n kinderactiviteit Bieb FACTORY. De geplande activiteiten zijn te vinden op de website van de bibliotheek (www.sbmf.nl/biebfactory.html).

In de jeugdbibliotheek van Camminghaburen vindt de volgende lenteactiviteit voor kinderen plaats op woensdag 22 april van 14:30 tot 15:30. Het thema is: “Wat je eet is ook natuur!” Er worden kweekbakjes gemaakt met tomaatjes, kruiden en andere eetbare planten. Als je wilt kun je zelf zaadjes mee nemen van je favoriete groente. Hieronder zie je foto’s van de andere lenteworkshops van dit jaar. Er zijn mooie detailtekeningen gemaakt van speenkruid en paardenbloemen.


9

Afscheid Klaske Stegenga Op de algemene ledenvergadering van 26 maart hebben wij afscheid genomen van Klaske Stegenga, als coördinatrice van de werkgroep excursies. Meer dan 20 jaar heeft zij jaarlijks, o.a. samen met Gosse Haga, de paddenstoelenexcursies georganiseerd in het Bos van Ypey bij Tytsjerk en in het park Staniastate bij Oentsjerk. Velen hebben in deze periode, genoten van haar boeiende en deskundige uitleg over de grote verscheidenheid aan paddenstoelen.


10

Zij wist op haar eigen wijze haar kennis, aan zowel jong als oud publiek, over te brengen. Wij zijn Klaske dan ook veel dank verschuldigd voor de wijze waarop zij zich al deze jaren heeft ingezet voor het IVN. Klaske nogmaals bedankt. Namens de afdeling en bestuur Rinze de Vries, voorzitter

Blauwe Flitsen en Ruige Poten Vandaag, 3 januari 2015, gaan we wandelen in een deel van het Lauwersmeergebied waar Meino Zondervan een week eerder enorm veel leuke vogelwaarnemingen heeft gedaan. De verwachtingen zijn dus hoog gespannen. We richten ons op blauwe flitsen (ijsvogels) en ruige poten (ruigpootbuizerds). Met vijf auto’s rijden we naar het parkeerterrein bij het Nieuw Robbengat voor een wandeling door de Marnewaard. Onderweg zien we vanuit de auto een groepje herten, waarvan 1 een opvallend groot gewei draagt. Damherten! Die zitten hier altijd, zegt Meino. Meino is vandaag onze gids en hij weet van tevoren waar we wat kunnen verwachten. Ideaal! Hij heet de aanwezigen welkom en we steken de weg over. Flits, daar is ie al! Bij de eerste sloot zien we gelijk een ijsvogel wegschieten. Zo, die is alvast binnen!

Even verderop maakt een grote bonte specht zich uit de voeten. Een winterkoninkje verstopt zich ook snel. We lopen langs wat naaldbomen waar geprobeerd wordt om goudhaantjes te lokken. “Die zitten hier altijd”. Helaas, vandaag zijn ze niet thuis. Het waait stevig en ze hebben zich waarschijnlijk goed verstopt. Dan komen we op een kale vlakte met grasland en wat heuvels. Er vliegen in de verte 2 roofvogels van verschillend formaat. Opgetogen wordt vastgesteld dat het ook bingo is met de ruigpootbuizerd. Hij wordt belaagd door een torenvalk. Drie reeën staan toe te kijken. “Die zitten hier altijd”, zegt onze gids wederom.


11

Hé, een blauwe kiek(endief). Check. Goed te herkennen aan zijn witte stuit. “Het is er één in vrouwkleed.” Huh, wat is dat nou weer? Is het nou een vrouw of niet? “Nou het kan ook een jong mannetje zijn. Die heeft namelijk het uiterlijk van een vrouwtje.” O, ok! De telefoon gaat, het is Sije een maat van Meino. Sije heeft zojuist 34 blauwe kieken geteld die zijn vertrokken vanaf hun slaapplaats in het Lauwersmeergebied. 34! Deksels, waar blijven al die beesten overdag.

De ruigpootbuizerd zit inmiddels in een boom en Frans Hoogland zet zijn telescoop erop zodat we hem allemaal van dichtbij kunnen bewonderen. Verhip, daar is er nog één. Deze geeft een show weg! Hij vliegt mooi voor ons langs. We zien hem prachtig met hangende poten bidden. Hij zeilt naar beneden en pakt waarschijnlijk een muis. Over muizen gesproken, het grasland zit vol met muizengaten en sporen. We vinden een braakbal met allemaal resten van muizen.

Dan lopen we richting een uitkijktoren waar we tussen een paar meertjes een pauze inlassen voor de verzorging van de inwendige mens. In de meertjes bevinden zich diverse dodaars. Dit zijn de kleinste futen. Ze verdwijnen regelmatig onder water.


12

Onze gids hoort een waterral! Hij pakt zijn telefoon om het geluid van de waterral af te spelen, in de hoop dat hij antwoord krijgt. Hij vertelt er wel bij dat wij dit slechte voorbeeld niet mogen volgen. Eerst blijft het oorverdovend stil, maar dan. ..yes, contact! De telefoon krijgt antwoord. Maar wat vreemd? In die richting is helemaal geen water te vinden. Ineens komt Doede de Boer zich verontschuldigen. Hij heeft ook even het geluid van de waterral op zijn telefoon getest. Ha, ha, wat een grap! Iedereen moet lachen om de verwarring die hij gezaaid heeft. Even later laat gelukkig de echte waterral zich een paar keer duidelijk horen.

Dan weer terug door het bos met als opdracht het zoeken naar blauwe flitsen. We zien wat kramsvogels hoog in de bomen en een grote bont specht vliegt golvend voorbij. Verderop is het zover. Blauwe flits nummer twee! Op datzelfde moment vliegt er een witgatje over, waar moeten we nou naar kijken? In het bos zien we nog staartmezen en koperwieken. Als we weer bij de ijsvogelsloot van het begin komen, zegt Meino dat hij waarschijnlijk weer op z’n vaste stekkie zit. Een paar dames sluipen er heen en… yes, daar sjeest ie er weer vandoor! Mooi! Wat een mooi slotstuk van de excursie. De gids wordt hartelijk bedankt en een deel van de auto’s keert huiswaarts. Voor de mensen die er geen genoeg van kunnen krijgen, doen we nog een extra lusje met wel een hele bijzondere bonus: een IJSEEND!!!! Jammer genoeg is hij schuw en laat hij zich niet door iedereen bewonderen. Een mannetje brilduiker laat zich wel prachtig zien en er zwemmen ook diverse nonnetjes. Onderweg zien we opnieuw een blauwe kiek die we al achteruitrijdend proberen te fotograferen, maar dat valt niet mee. In het weiland zit tot slot nog een groep met bijna 130 wilde zwanen! Geweldig, wat is het weer een mooie ochtend geweest. Met dank aan onze natuurgids, die vandaag een heleboel soorten vogels heeft ontdekt en daarnaast ook nog flink wat kennis heeft overgedragen. Linda Veeman


13

Excursie "Ganzen, zwanen, eenden en andere wintergasten" op 14 februari 2015 naar Anjumer Kolken, Ezumakeeg, Bantpolder, Haven Lauwersoog, Lauwersmeergebied bij de IVN cursus "Vogels en vogelherkenning",georganiseerd door Vogelwerkgroep IVN Leeuwarden e.o. Na de informatieve avond, waarop Sieds Boersma ons veel getoond en geleerd heeft over de verscheidenheid aan in Nederland overwinterende watervogels, verzamelden we ons op de Keidam in Leeuwarden (vier auto's vol) en op de verzamelplaats bij Metslawier (nog twee volle auto's) om deze vogels in de natuur zelf te zien.

En wat is het toch bijzonder om grote zwermen ganzen op te zien vliegen zodra één enkele Blauwe Reiger besluit ergens anders op jacht te gaan. Een paar buitenste ganzen schrikken van de aanvliegende grote vogel, slaan alarm en de hele zwerm vliegt als een grijze wolk vlak boven het winterse, vaalgroene weiland, om even later weer als grote groep te landen en verder te gaan met het eten van het bovengrondse gras. (Natuurlijk kwam toen in de auto ook de muizenplaag van het afgelopen jaar ter sprake, waardoor veel gras ondergronds is weg geknaagd, wat natuurlijk veel meer en definitief grasverlies oplevert.) Al gauw na de start zagen we bovendien vele v-vormige ganzenvluchtformaties door de lucht vliegen en werd er gestopt en uitgestapt om met verrekijkers en een paar véél meer zicht erop gevende veldtelescopen te onderzoeken welke ganzen het precies waren. Sieds gaf iedereen een lijst waarop we de erop vermelde wintergasten


14

die we aantroffen, konden aankruisen. Ik wilde die lijst al blanco houden voor later hergebruik, maar Sieds bood aan om zijn scan met ons te delen, zodat ik er nu gewoon op kon krassen: Brandgans, Kolgans, Grauwe Gans, Rotgans, Kleine Rietgans, ja, zelfs de zeldzame Roodhalsgans werd, helaas alleen door Sieds zelf, gespot, vlak voordat die verdween in de moeilijker te volgen vlucht. Af en toe stopten we ook voor zwemmende eenden, die vooral in bonte verscheidenheid te zien waren op het water bij Haven van Lauwersoog. We zagen Smienten, Krakeenden, Bergeenden met hun rode snavel en bonte verenkleed, Pijlstaarten, Tafeleenden, Nonnetjes, .... en de Brilduikermannetjes baltsten alweer voor een vrouwtje door hun kop telkens helemaal achterover te klappen. Een teken dat de lente in aantocht is. Wat konden we dat goed zien door de kijkers bij het heldere weer. De wind was wel koud, maar o wat heerlijk dat de zon af en toe al wat voelbare warmte uitstraalde. Nog vóór ons verwarmende kopje koffie/thee met een heerlijk warm opgediende gevulde amandelkoek in een havenrestaurant bij de vissersvloot, stopten we bij een broedkolonie van Aalscholvers in de hoge bomen aan de overkant van een uitloper van het Lauwersmeer. Tenslotte bracht Sieds ons nog naar een plek in het Lauwersmeer waar Wilde Zwanen aan het grondelen waren. Het grootste deel van de tijd zagen we slechts de onderste helft van deze koninklijke vogels boven de waterspiegel uit steken, terwijl er rond iedere zwaan Tafeleenden doken om in de losgewoelde bodem iets van hun gading te zoeken. Slechts een kwartiertje later dan de geplande terugkomtijd arriveerden we bij de Keidam in Leeuwarden. We namen afscheid met "tot maandag", want dan staan de roofvogels op het cursusprogramma! Met veel dank aan de IVN organisatie, de gidsen Sieds Boersma en Tonny Biesterbosch en de chauffeurs. Tineke Vernhout.


15

Vroege vogelpret Op een zaterdagmorgen halverwege februari waren we al heel vroeg uit de veren om in het Lauwersmeersgebied getuige te zijn van het ontwaken van een groep blauwe kiekendieven. Zij slapen in de winter met z'n allen in het riet en zodra het licht wordt, vertrekken ze om voedsel te gaan zoeken. Het is een prachtig gezicht om ze te zien opstijgen en ze, na een paar rondjes showen, elk een andere kant op te zien gaan. Het is moeilijk om ze te tellen, omdat je geen dubbeltellingen wilt hebben, maar we kwamen uit op een stuk of 20.

Ook een groep van zo`n 13 zilverreigers heeft hier overnacht en vliegt vlak voor ons langs. Zelfs de zeearend kunnen we dankzij de telescoop van een aardige mede-vogelaar bewonderen. Helaas zit ie ietsje verder weg dan op de hier getoonde foto, dus we moesten enigszins onze fantasie gebruiken. Verder genieten we van het geluid van kleine zwanen, het geruis van vleugels van overvliegende ganzen en van opstijgende knobbelzwanen en het gekrijs van een waterral. In het water kuifeenden, dodaars, een nonnetje, bergeenden en in de lucht een overvliegende formatie wulpen, een indrukwekkende oneindige groep kokmeeuwen en verschillende groepen ganzen. Je weet soms niet waar je kijken moet.


16

Bij Ezumakeeg zien we bijna alle soorten eenden die je maar bedenken kunt. Een mannetje brilduiker vliegt ons voorbij en landt bij een vrouwtje waarna ze beide helemaal van slag zijn. Prachtig om in de kijker te zien hoe ze aan het baltsen zijn. Ook de bergeenden hebben het te pakken en gooien af en toe de kop in de nek. Verder zijn er veel nonnetjes te bewonderen en vanuit de hut is een grote groep pijlstaarten te zien. Ze zitten ver weg maar door het zonlicht komen ze mooi tot hun recht. In de haven van Lauwersoog zwemt de inmiddels veel gefotografeerde roodhalsfuut (die pas later in het voorjaar zijn naam eer aan doet) recht op mij af. Op heel veel boten zitten steenlopers op een rijtje te wachten omdat het vloed is. Een grappig gezicht. Af en toe komt er een zeehond tussen de boten naar boven, maar niemand die er erg in heeft. In de Marnewaard zweven veel roofvogels (torenvalkjes, kiekendieven, (ruigpoot-?)buizerds) tegen de felblauwe lucht. Ik probeer de ruigpootbuizerds, die hier in de winter te gast zijn, er uit te pikken. Het blijft voor mij moeilijk het verschil met de gewone buizerd te zien. Een veldleeuwerik zingt alweer het hoogste lied. Prachtig, dan komt het voorjaarsgevoel echt boven. Als we aan de oever van een meertje van de zon zitten te genieten, vliegen er 4 baardmannetjes al "pingend" over. Verder zwemmen er enorm veel dodaars in de verschillende plasjes. Soms wel 10 tegelijk. En dan al die reeën, een sprong (groep) van wel 20 en dan ook nog diverse losse exemplaren. Mooi! Wat een topdag. Linda Veeman


17

IVN-Themaochtend “Wintergasten en thuisblijvers in en bij het IJsselmeer van Harlingen tot Workum“ Van Klaas Visser kregen we onderstaande foto’s van deze themaochtend. Deze ochtend wordt al jaren gehouden en er is altijd veel belangstelling voor. Ook dit maal is er een grote groep vogelliefhebbers mee. De foto’s zijn gemaakt bij het strand van Harlingen. De ochtend is gepland op zaterdag 24 januari, maar in de uitnodiging staat de volgende ontsnappingsclausule: Mei oeral hynste-iis of mei in heale meter snie of mei in Alvestêdetocht op 24 jannewaris 2015 giet de temamoarn op dy dei net troch. De themaochtend wordt dan, ijs en weder dienende, gehouden op zaterdag 28 februari 2015. Nu was deze winter niet zo winters maar op 24 januari lag er een laagje sneeuw. Het was wel geen halve meter en een Elfstedentocht zat er ook niet in, maar de ochtend werd toch verplaatst naar 28 februari. Om kwart voor 8 verzamelde de groep zich in Westeinde en vervolgens hield Sieds Boersma in Marsum een educatieve beamerlezing van ongeveer een uur. Deze theorie leverde een bijdrage aan het doel van deze ochtend nl: Observeren en herkennen van een aantal typische wintergasten en van watervogels en dergelijke die het hele jaar in Fryslân verblijven. Met speciale aandacht voor het zichtbare onderscheid tussen eerstejaarsvogels en adulte vogels en voor in het veld herkenbare familieverbanden. Kennismaken met het ringen en het “aflezen” van geringde vogels.

Na de kennisoverdracht zocht iedereen de auto weer op voor een ritje richting het strand van Harlingen. Daar was het fris en het waaide ook stevig, maar daar geven echte vogelaars niet om. Het hoogtepunt van de dag was voor sommigen de ontdekking van 10 Sneeuwgorzen. Ze worden hier vaker gespot


18

maar het spande erom of ze er nog wel zouden zijn of dat ze alweer afgetaaid waren naar hun broedgebied in het hoge noorden. Gelukkig lieten ze zich nog bewonderen. Hier werden ook Steenlopers en een Grote Mantelmeeuw waargenomen. De volgende stop was bij het natuurgebied Hegewiersterjild van Natuurmonumenten dat vanaf de ventweg werd geobserveerd. Hier werden diverse eendensoorten waaronder Krakeenden, Slobeenden, Wintertalingen en Kuifeenden gespot. Vervolgens ging de rit naar Kornwerderzand waar in de binnenhaven o.a. Eidereenden, Nonnetjes, Grote en Middelste Zaagbekken werden waargenomen. Aan de IJsselmeerkant bevond zich een groep Toppereenden. Vervolgens ging de tocht naar Makkum voor een korte sanitaire stop en koffie. Onderweg naar Makkum werd regelmatig gestopt voor de gebruikelijke grote groepen Branden Kolganzen en enkele Grauwe Ganzen. De Rotganzen, die hier regelmatig door Sieds Boersma worden gezien, lieten het helaas afweten. Na de stop in Makkum werd via Kornwerd en allerlei binnenweggetjes de terugtocht aanvaard. Om 11 uur stond er koffie op het programma in Makkum en vervolgens werden er bij Kornwerderzand nog allerlei vogels waaronder Eidereenden, Nonnetjes en Middelste Zaagbekken gespot. Het was een geslaagde ochtend aldus de berichten die via verschillende bronnen de redactie ter ore zijn gekomen. Een speciaal woord van dank gaat naar Durk Weijma die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan bovenstaand verhaal.

Gezocht: begeleiders voor Gezond Natuur Wandelen in Leeuwarden Wandelt u graag? Doet u dat graag in een groene omgeving? Zou u het enthousiasme voor de natuur en het wandelen willen overbrengen op mensen die om wat voor reden dan ook, minder bewegen? Zou u op regelmatige en vrijwillige basis, eens per week tot eens per maand, een wandelgroep willen begeleiden?


19

Wij willen vanaf september 2015 wekelijkse laagdrempelige wandelingen aanbieden. We doen dat in nauwe samenwerking met Gezond Natuur Wandelen Nederland en met een aantal plaatselijke organisaties op het gebied van natuur, sport, gezondheid en welzijn. Voor deze wandelingen zoeken wij enthousiaste begeleiders. Kunt u elke week dan is dat prachtig, maar een keer per maand is ook al heel erg mooi! De wandelingen Het gaat om wekelijkse wandelingen van ongeveer 1 uur waar iedereen gratis aan kan meedoen. In de eerste plaats bedoeld voor mensen die om wat voor reden dan ook, minder bewegen. Dat heeft vaak negatieve gevolgen voor hun gezondheid. Wij willen deze mensen uitnodigen weer in beweging te komen door het organiseren van laagdrempelige wandelingen in de natuur. De bedoeling is dat door regelmatig te wandelen in een natuurlijke omgeving de gezondheid van deze mensen sterk verbetert. Het gaat dus om bewegen en actief bezig te zijn. De groene omgeving waarin wordt gewandeld zorgt er voor dat mensen kunnen genieten van de buitenlucht en zich ook bewust worden van de mooie natuur om hen heen. De wandelingen starten op een vaste dag op een vaste tijd vanaf een vaste locatie en mensen hoeven zich niet van te voren op te geven. Na afloop is er de mogelijkheid om tegen gereduceerd tarief een kopje koffie of thee te drinken. De begeleiders De wandelingen zijn geen natuurexcursies, maar onderweg vertelt een begeleider of soms ook een deelnemer een of twee keer kort (een minuutje) iets over de natuur en de omgeving. Per wandeling zijn er twee begeleiders. Voordat de wandelingen in september starten zal in overleg een dagcursus van de KWBN voor nieuwe vrijwillige wandelbegeleiders worden georganiseerd. Deze training is voor de deelnemers gratis. Voor meer informatie kunt u kijken op www.gezondnatuurwandelen.nl en contact opnemen via [email protected] of met Rinze de Vries van IVN Leeuwarden tel (058) -213 83 51.

Omhoog koekeloeren De eerste dag van maart is de wind stevig en de lucht blauw. Het weer is veel beter dan verwacht. Het is prachtig om al die verschillend gevormde takken te zien afsteken tegen de strak blauwe lucht. Margriet Kampman en Jan van der Meer geven vandaag een knoppenexcursie in het Rengerspark. Ik ben nu voor de derde keer mee met deze excursie omdat Jan mij erop heeft gewezen dat ze er elke keer weer een andere excursie van maken. Bovendien helpt herhaling


20

natuurlijk om iets te leren. Ik wil graag beter worden in het herkennen van bomen en struiken. Er wordt gekeken naar de vorm van de boom, de structuur van de schors, het patroon van de takken met de zijtakken, de kleur en de vorm van de knoppen, de bladeren (soms zitten ze er nog aan en soms liggen ze onder de boom) of de naalden en de vruchten. We kijken soms zelfs naar de vorm van het litteken wat op de tak ontstaat als een blad eraf valt. Ik heb het nog al druk tijdens de excursie. Ik probeer te luisteren, te schrijven, te fotograferen en af en toe iets zinnigs te vragen of zeggen. Als ik vervolgens ook nog mogelijkheid krijg om met een loepje een knop te bekijken dan kom ik handen te kort. Ik probeer zoveel mogelijk in mij op te nemen en wil met name de informatie over de inheemse bomen, die je ook buiten dit park tegen komt, onthouden. Ik noteer allerlei namen en kenmerken van de verschillende bomen die we tegen komen, Zo heeft een iep eerst bloemen en pas later blad en de takken van een iep hebben een visgraatmodel. Eiken en kersensoorten hebben een tros knopjes aan het eind van de tak. Paardenkastanjes hebben dikke bruine kleverige knoppen. Een beuk heeft een gladde stam en de voet van de stam lijkt op een olifantspoot. De knoppen van een beuk zijn puntig met meerdere schubben. De zwarte els zie je vaak langs de waterkant staan en de lange slierten aan de takken zijn de mannelijke bloeiwijze. De ronde proppen die er nog van vorig jaar aan hangen, zijn de vrouwelijke bloeiwijze. Bij de esdoorn staan de knoppen tegenover elkaar aan de tak. De soorten esdoorns die in Nederland het meest voorkomen zijn de gewone en Noorse esdoorn en de Spaanse aak. De gewone esdoorn heeft groene knoppen en de noorse heeft rode knoppen en de Spaanse aak heeft witte puntjes op de knoppen maar daar heb je dan wel dat loepje voor nodig. Dan heb je ook nog de gewone es. Die is in de winter te herkennen aan zijn opvallende grote zwarte knoppen die volgens Margriet doen denken aan


21

varkenspootjes. Zo nu duizelt het mij al een beetje, maar het leuke is dat ik het niet voor het eerst hoor en daardoor blijft het inderdaad beter hangen. Als je omhoog koekeloerend door het park loopt, zie je regelmatig wat aan de takken hangen. Zo zit de tulpenboom (waarvan de stam wordt gebruikt voor het maken van kano’s, maar dat even terzijde) nog vol opgedroogde tulpen. En bij de lampionboom is het ook duidelijk waarom hij zo heet. De lampions zijn nog prachtig oranje van kleur. In de beukenboom hangen nog allemaal omhulsels van beukennootjes. De donkerrode bloemen van het Perzisch ijzerhout steken mooi af tegen de blauwe lucht. Waar je ook niet omheen kan als je omhoog kijkt zijn de reigernesten. Er zijn er al verschillende bewoont. Als ik later de foto bekijk, heb ik ineens geen oog voor de reiger maar kijk ik naar de knoppen. In wat voor boom heeft het beest zijn nest gemaakt? Nou dat is best bijzonder dat ik tijdens deze excursie meer interesse heb voor bomen dan voor vogels. Op het eind van de excursie haalt Jan nog wat takken uit zijn fietstas die hij heeft meegenomen voor het geval we tijdens de excursie te weinig materiaal zouden hebben. Hij pakt een tak en houdt hem onder mijn neus. Dit is een test of ik goed heb opgelet. “Linda, van welke boom komt deze tak?”. Even twijfel ik maar dan zie ik er een kaartje aanhangen waar met koeienletters de naam op staat. Ha, ha dat heeft Jan niet door. Ik geef het antwoord wat op het kaartje staat en Jan valt bijna achterover. Hij had kennelijk geen goed antwoord verwacht. Als iedereen begint te lachen wordt hij wat argwanend en kijkt nog eens naar wat hij in zijn hand heeft. Och, nou voelt hij zich beetgenomen, maar ja, dan moet je er maar geen kaartjes aan hangen, ha, ha. Het is een hilarische afsluiting van wederom een leuke en interessante knoppenexcursie. Bedankt Margriet en Jan! Linda Veeman


22

Vogelkijkochtend zaterdag 7 maart 2015 Het belooft een mooie dag te worden en ik besluit weer eens met de vogelaars mee te gaan. Op de verzamelplaats aangekomen staat er al een groep van meer dan twintig personen te wachten. Anne drukt ons nog even op het hart dat carpoolen belangrijk is voor het milieu en we stappen zoveel mogelijk bij elkaar in de auto’s. De reis gaat eerst naar een redelijk nieuw kijkscherm in de buurt van St. Jacobiparochie. De wind blijkt verraderlijk koud en de zon heeft het nog moeilijk. Een hele groep nijlganzen en smienten zit achter in de plas en door de telescopen kunnen we ze goed bewonderen. Daarna zetten we koers richting Koehool, een plaatsje waar ik nog nooit van had gehoord. Kenners vertellen me dat er vaak sneeuwganzen zitten. Daar aangekomen zie ik door mijn kijker 4 witte ganzen. Sneeuwganzen denk ik meteen. Een sneeuwgans schijnt aan het eind van zijn veren zwarte punten te hebben en bij een van de ganzen meen ik die ook te zien. De ganzendeskundigen in ons midden laten me echter weten dat dit gewone boerenganzen zijn. Voor een sneeuwgans zijn ze in elk geval veel te groot en te dik. Daarna kijken we nog even op de dijk of we nog wat bijzondere soorten vogels op het wad kunnen ontdekken, maar er lopen alleen bergeenden en wulpen. Misschien niet heel bijzonder, maar toch altijd weer leuk. Vervolgens gaat de tocht naar Westhoek. Met een telescoop zien we een slechtvalk op het wad. En bij deze valk ontdekken we een groep van wel duizend wulpen. Op een gegeven moment vliegen ze zelfs even op en strijken weer neer. Een fascinerend gezicht!


23

Daarna rijden we door het Noorderleech langs kaalgevreten graslanden vol met brandganzen. Hun verenkleed glimt prachtig in de zon. De inzittenden van onze auto kijken of ze ook een roodhalsgans kunnen vinden, maar dat is helaas niet gelukt. Wel zien we nog een paar rotganzen. Over rotganzen gesproken. Toen ik eens iets las over deze vogel, dacht ik dat het woord “rotgans” wel een drukfout moest zijn. Wie noemt nou zo’n mooie vogel rotgans? Wieger Koeze vertelt me echter dat deze vogel zijn naam te danken heeft aan zijn roep: “rot-rot-rot.” De laatste stop is de pier van Holwerd. We zien hier naast bergeenden, scholeksters, kokmeeuwen, steltlopers en gewone eenden ook nog enige vliegende putters. Altijd weer leuk om zo’n groepje gekleurde vogeltjes voorbij te zien trekken. Inmiddels is het half een geworden, tijd om naar huis te gaan. Zelf heb ik deze ochtend leerzaam en inspirerend gevonden. Ik ben dan ook van plan elke eerste zaterdag van de maand mijn wekker te zetten om weer mee te gaan. Linda vraagt nog: “Door weer en wind, ook als het regent?” Hm, ik hoop dat het me gaat lukken. Sita Bakker


24

"Yes, hij komt hierheen!" We sluipen begin maart langs een sloot waar aan de overkant adders kunnen liggen te zonnen. Tenminste...., als ze al wakker zijn uit hun winterslaap. Op de heenweg zien we niks, maar je loopt er zo voorbij want ze hebben een goede schutkleur en omdat het nog fris is, blijven ze meestal heel stil liggen. Dan hetzelfde stuk weer terug en nog beter opletten. Verrek, daar ligt er één. Ik probeer een vriendin waarmee ik op pad ben een seintje te geven maar ze ziet niks. Zelfs als ik al druk aan het foto's maken ben, heeft ze geen idee wat ik fotografeer, terwijl ze inmiddels wel naast mij is komen te staan. Heel langzaam en schokkend komt het beest toch in beweging en glijdt traag de rietpol in. Als we nog even blijven staan komt er weer één, of dezelfde? aanglijden en hij verkent een stuk van de oever. O nee, er komen druk pratende mensen aan. De adder blijft roerloos liggen en verdwijnt in het riet als ze voorbij zijn. We speuren nog even verder en verhip daar komt weer een slang aan (nog steeds nummer 1 of nummer 2 of toch nummer 3). Deze glijdt naar de oever en drinkt wat, terwijl zijn tongetje steeds naar buiten slist. Hij vervolgt rustig zijn weg en ooo, wat doet ie nu? Hij glijdt in het water en zwemt razendsnel naar onze kant. O nee, die lawaaierige mensen komen weer terug. Waar is die slang nu?


25

Wow, kijk dan, hij steekt als een standbeeld zijn nek recht omhoog." Ook nu ziet mijn mede speurder 'm maar niet, terwijl ik druk aan het foto's maken ben. Bewegingsloos staat hij zo een hele tijd als een paaltje omhoog. Als de mensen voorbij zijn, laat hij zijn kop zakken en glijdt de wal op. Toch keert hij al snel weer richting water en zoeft als een speedboot terug naar de overkant. Daar glijdt hij langzaam de wal op en blijft op het riet liggen opwarmen. Wow, wat een geweldige voorstelling! Het is net of we naar een natuurfilm kijken. Linda Veeman Ps. In het vroege voorjaar zie je alleen maar mannetjesadders. Zij komen als eerste uit hun winterverblijven en liggen veel in de zon om hun zaadcellen te laten rijpen. Ze maken hun lijf zo plat mogelijk zodat ze optimaal zonnewarmte vangen. Ze eten de eerst weken niet.

Je kunt het ook eten: Vlier Deel I Twee keer per jaar krijgen we de kans om de vlier gemakkelijk te leren herkennen en om er van te proeven. In het voorjaar als de struiken in bloei staan en in de herfst als er zwarte bessen aan hangen. De vlier maakt het ons gemakkelijk; de trossen hangen grijphoog en er zitten geen stekels aan de takken. De gewone vlier, Sambuca nigra, komt algemeen voor en is haast niet te verwarren met de bergvlier, Sambuca racemona. Ik noem de bergvlier wel even omdat hij giftig is. Voor 100% zekerheid breek je een takje af. Wit merg is veilig, bruin merg is fout. Maar ik denk dat je al had gezien, aan de vorm van de bloemschermen en van de tros bessen, dat dit geen gewone vlier was. Bovendien zijn de bessen van de bergvlier rood en niet zwart. Op een mooie ochtend begin juni ging ik naar de Froskepolle om bloesem te oogsten voor limonadesiroop. Langs de randen van de gazons stonden de struiken te bloeien. Ik plukte waar ik gemakkelijk bij kon en had uiteindelijk een flinke plastic boodschaptas vol. Als ik in oktober op laarzen terug kom, kan ik in de brandnetels gaan staan om de schermen te plukken die ik nu heb laten hangen en waar dan de bessen aanzitten. Op het internet heb ik opgezocht, hoe ik er vervolgens vlierbloesemlimonadesiroop van moest maken. Er zijn vele meningen en tips, maar het komt erop neer dat je het aroma van de bloesems moet vangen. Dan moet je niet eerst de bloemen wassen, zoals ik deed. Op de volgende manier is het toch is het nog wat geworden.


26

Knip de bloemetjes zo kort mogelijk van de steeltjes. Zet ze net onder water en laat ze 24 uur trekken op een koele plek. Zeef dan een keer door een vergiet en nog een keer door een doek. Meet het vocht en voeg een gelijke hoeveelheid suiker toe plus het sap van één citroen per liter. Vervolgens het geheel 10 minuten tegen de kook houden en roeren tot de suiker is opgelost.

Deze siroop kun je bewaren in plastic flesjes van bronwater. Je kunt ze ook in de vriezer bewaren, als je ze toch in de volgende zomermaanden opmaakt. Om de siroop langer te kunnen bewaren zijn stevigere maatregelen nodig. Dit geldt ook voor het langer bewaren van bessensap en jam. Spaar potjes en flessen met vacuüm schroefdekseltjes of beugelflesjes. Maak ze schoon met soda en kokend water en spoel ze vlak voor het vullen nog eens om met kokend water. Vul ze zo heet mogelijk en zet meteen de potjes op de kop om ze af te laten koelen. Wie als kind ooit beignets van vlierbloesems heeft geproefd vergeet dat zijn hele leven niet.

Was de bloemschermen, sla het vocht eraf en laat ze nadrogen op keukenpapier. Doop ze in een dun beslag van 4 eetlepels bloem, 1 ei en een half kopje water. Frituur ze lichtbruin en eet ze met een beetje poedersuiker. Het is nog vroeg in het jaar, er valt nog niets te plukken, maar je kunt al wel potten en flesjes verzamelen. In een volgend boekje wordt beschreven hoe je wat lekkers van de bessen kunt maken. Jettie Wijga


27

Een onderhoudsarme groene tuin Hoewel iedereen kan weten dat stadsgroen steeds belangrijker is geworden, gaat de verstening van tuinen nog altijd door. Als reden wordt vaak genoemd; geen zin in of tijd voor onderhoud. Als een tuin volgroeid is, kan het onderhoud zich beperken tot het af en toe verwijderen van een ongewenste plant. Met een klimop als ondergrond kunnen allerlei vaste planten, bolgewassen, struiken of bomen aangeplant worden. Ook Geraniumsoorten, Campanulasoorten en dwergmispel zijn geschikt als goede bodembedekkers. Zelfs in de schaduw kan maagdenpalm, longkruid, dovenetel, elfenbloem en (alweer) klimop voor een goede, zelfs wintergroene, bodembedekking zorgen. Voor bijna elke tuin is er ruimte voor een struik of boom(pje), dat niet gesnoeid hoeft te worden en in verhouding is met de grootte van de tuin. Op de foto een tuintje met Geranium macrorrhizum en andere wintergroene geraniums met daartussen narcissen, Helleboris en een Pieris japonica. Deze tuin blijft het hele jaar leuk. Nog gemakkelijker is een 'eiland' in een gazon aan te leggen dat is ingezaaid met eenjarige- en meerjarige wilde planten, dat maar een of twee keer per jaar met een bosmaaier gemaaid hoeft te worden. Dit bij voorkeur op zandige grond. Groene tuinen zijn natuurlijk vooral nuttig voor vogels en insecten en hebben daarnaast ook nog een goede invloed op de afwatering. Al 40 jaar wonen we in het zelfde huis. In die periode heb ik helaas de meeste groene tuinen bij mijn achterburen zien verdwijnen en hierdoor is ook het aantal bijen en vlinders afgenomen. Merels, mussen en roodborstjes zien we bijna helemaal niet meer... Daan van Zomeren


28

Isolatie, dus ook vloerisolatie, is niet meer weg te denken in een moderne woning. Naast de kostenbesparing die het met zich meebrengt, levert het ook een verhoogd leef comfort op. Veel mensen zijn bekend met spouwmuur- en dakisolatie. Vaak wordt echter de kruipruimte vergeten, terwijl een goede vloerisolatie per jaar een besparing van vijf tot zeven kubieke meter gas per vierkante meter kan opleveren. Buwalda vloerisolatie heeft een methode ontwikkeld om juist voor bestaande bouw vloer- en kruipruimte isolatie mogelijk te maken. Zelfs al heeft uw woning erg weinig kruipruimte. Wij kunnen deze isoleren zonder veel breek en hak werk. Het basismateriaal bestaat uit schoon piepschuim, (tempex) in de regio verzamelt bij verschillende elektronica- en witgoedhandelaren. Omdat wij deze materialen hergebruiken, verdwijnen ze niet in de oven. Groener kan het niet. Na de uitvoering van de klus is er dus geen koude tocht meer over de vloer. Niet meer met ijsvoeten naar bed. De vloer voelt behaaglijk aan. Door de isolatie blijft de vloer warm waardoor vocht niet meer naar de vloer trekt maar naar de bodem blijft ventileren. De isolatielaag blijft via nieuwe roosters heel langzaam ventileren zonder warmteverlies. Bij het opmaken van de offerte, bekijken we wat de toegang naar de kruipruimte is. Veelal zijn dit de al aanwezige ventilatieroosters aan de voor of achterzijde van het huis. Wij gebruiken koude lucht om het isolatiemateriaal uw kruipruimte in te blazen en kunnen met behulp van slangen iedere plaats bereiken. Ter controle beschikken wij ook over geavanceerde cameratechnieken om er zeker van te zijn dat wij ons werk goed afleveren. Tijdens de schouw kijken we vaak ook naar andere aspecten van de woning. Wij weten het ook, je kunt het geld maar een keer uitgeven. Denk ook aan de Friese energie premie. Bel gerust om informatie (06) 23 02 41 37 of mail [email protected]. De kans op deze informatie is het grootst op de namiddag en avond. Vriendelijke groeten, tot ziens, Riens


29

VOORJAARSGEDICHT Deze lente gaat het toch weer over jou hoewel ik er langzaamaan wel moe van ben Moe van regen, windflarden bedrieglijk blauw in de lucht, vage beloften van het einde van de kou. Ik weet wel dat ik toch weer van je hou, maar moeizaam soms, met dat doelloze van vogels die er van lijken te houden in regen en wind te blijven rondhangen boven het land. Tekst: Rutger Kopland Anneke Zeinstra heeft weer een gedicht gevonden wat perfect bij dit jaargetijde past.


30

De redactie nodigt u uit om ook eens wat te schrijven, over iets natúúrlijks. Inzendingen voor 1 juli 2015 bij de redactie: Linda Veeman, Van Gheelstins 12, 8925 GB Leeuwarden e-mailadres: [email protected] en Ben Engelen, Gounodstraat 10. 8915 CK Leeuwarden e-mailadres : [email protected]


31


32

Wat kost het? Een lidmaatschap van de IVN en onze afdeling kost 24,- per jaar

Recommend Documents