Aan Van Betreft Datum
: Het college : Robrecht Lentink, afdeling samenleving : Notitie ‘Wat kost RegioTaxiPlus’ : 5 april 2012
Notitie ‘Wat kost RegioTaxiPlus’ ( in relatie tot het ‘Tweede besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Vlagtwedde 2012’ )
I.
Inleiding
In deze notitie wordt ingegaan op de kosten die de gemeente Vlagtwedde maakt voor het collectief vraagafhankelijk vervoer, in Oost-Groningen bekend als RegioTaxiPlus met De Grooth B.V. als contractpartner. In totaal is in 2010 zo’n € 120.000 uitgegeven aan het collectief vraagafhankelijk vervoer. In 2011 is het bedrag voor RegioTaxiPlus toegenomen tot ruim € 195.000. Deze toename was voor uw college in 2011 aanleiding om de kosten van de burger en van de gemeente voor RegioTaxiPlus nader te onderzoeken. Indien mogelijk zou dit moeten leiden tot voorstellen tot beleidswijziging. II.
Huidig beleid op basis van het ‘Besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Vlagtwedde 2012’
In het ‘Besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Vlagtwedde 2012’ dat op dit moment van kracht is, is het volgende bepaald: Artikel 22. Bij het gebruik van het collectief vraagafhankelijk vervoer (RegioTaxiplus) kan per rit maximaal 27 kilometer worden gereisd tegen het RegioTaxiplus pashouderstarief. Dit betekent dat er maximaal 27 kilometer gereisd kan worden tegen het niet-commerciële tarief. Bovendien kan er naar Emmen, als zogenaamde puntbestemming, worden gereisd. De te reizen afstand is per kalenderjaarjaar onbeperkt. Het college heeft verder vastgesteld dat het opstaptarief € 0,85 bedraagt, en het eigen aandeel per kilometer (tot en met 27) € 0,16 cent. Deze bedragen zijn niet opgenomen in het huidige besluit, maar wel tijdig gepubliceerd in de Ter Apeler Courant. III.
Voorgesteld beleid op basis van het ‘Tweede besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Vlagtwedde 2012’
In het nieuwe Wmo-besluit, het ‘Tweede besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Vlagtwedde 2012’ wordt het volgende voorgesteld: Artikel 13. Collectief vervoer Lid 1. Bij gebruik van het collectief vraagafhankelijk vervoer (RegioTaxiPlus) voor pashouders kan per rit maximaal 22 kilometer of naar een specifieke puntbestemming worden gereisd tegen het RegioTaxiPlus pashouderstarief.
1
Lid 2. Per kalenderjaar kan maximaal 2.000 kilometer worden gereisd tegen het gereduceerd tarief. Lid 3. Het eigen aandeel bij gebruik van de vraagafhankelijke collectieve vervoersvoorziening (RegioTaxiPlus) bedraagt: a. een opstaptarief van € 1,70 per rit en; b. bij vervoer tot en met 22 kilometer of naar een specifieke puntbestemming € 0,20 per kilometer en; c. bij vervoer boven 22 kilometer het door vervoerder in rekening gebrachte kilometertarief voor de pashouder, en eventuele meereizende gezamenlijk. Lid 4. Wanneer de pashouder is aangewezen op noodzakelijke begeleiding tijdens de reis dan mag de begeleider gratis meereizen. (klein)Kinderen tot twaalf jaar van de pashouder mogen gratis meereizen, en huisgenotenpashouders kunnen meereizen tegen hetzelfde tarief als de pashouder. Meereizenden moeten op dezelfde plaats inen uitstappen als de pashouder. Dit betekent dat er per rit (enkele reis) maximaal 22 kilometer gereisd kan worden tegen het niet-commerciële tarief. Bovendien kan er naar Emmen, als zogenaamde puntbestemming, worden gereisd. Voor het overige geldt het commerciële tarief, dat de vervoerder in rekening brengt. Dit tarief is vergelijkbaar met de prijs die de gemeente aan De Grooth betaald. De te reizen afstand per kalenderjaar is beperkt tot 2.000 kilometer. Het opstaptarief bedraagt € 1,70 en het eigen aandeel per kilometer (tot en met 22 km) € 0,20 cent. Het hanteren van een maximaal aantal kilometers op jaarbasis is landelijk gebruikelijk; waarbij jurisprudentie bevestigt dat 2.000 kilometer in een landelijk gebied normaliter toereikend is. Gemeenten in de regio werken al langer met een maximaal aantal kilometers. De ervaring leert dat de meeste mensen niet meer dan 2.000 kilometer per jaar reizen. Heeft iemand - bijvoorbeeld om medische redenen – aantoonbaar niet genoeg aan deze 2.000, dan kan op basis van de hardheidsclausule een uitzondering worden gemaakt. Het beperken van het aantal van 27 kilometers per rit waarvoor tegen een niet-commercieel tarief gereisd kan worden, is op dit moment – met uitzondering van Stadskanaal die nu ook het Wmo-besluit aan gaat passen – al de regel in Oost-Groningen. Daar heeft men de grens van 5 voormalige OV-zones, zijnde 22,5 kilometer (Vlagtwedde had 6 zones, zijnde 27 kilometer). De grens van 22 kilometer is landelijk gezien heel gebruikelijk omdat het aansluit bij het boven-regionale vervoer, dat Valys in opdracht van het ministerie van VWS verricht (vanaf 5 zones of 22 kilometer). Ook in de gemeenten Stadskanaal en Bellingwedde overweegt men in het nieuwe Wmobesluit uit te gaan van 2.000 kilometer per jaar, 22 kilometer per rit tegen het gereduceerd tarief, een opstaptarief van € 1,70 per rit en een eigen aandeel van € 0,20 per kilometer tot en met 22 kilometer of naar een specifieke puntbestemming. Uiteraard is er sprake van een overgangsbepaling in het nieuwe Wmo-besluit. Dit is geregeld in artikel 19. Het maximaal te reizen aantal kilometers per kalenderjaar gaat in op 1 januari 2013. Alle huidige cliënten moeten uiterlijk 30 september 2012 een nieuwe beschikking krijgen waarin staat dat de afstand gemaximaliseerd wordt. Bovendien zal de verhoging van het eigen aandeel en de beperking tot 22 kilometer pas in kunnen gaan als dit door het college tijdig in de Ter Apeler Courant is gepubliceerd.
2
Artikel 19. Overgangsbepaling Lid 4. De bepalingen in artikel 13 lid 2 zijn van kracht per 1 januari 2013. Lid 5. Artikel 13 lid 1 en artikel 13 lid 3 zijn voor alle pashouders van kracht per 1 juli 2012 (of 1 oktober 2012 of 1 januari 2013; nog nader te bepalen door het college). IV.
Wat kost RegioTaxiPlus Prijs voor de burger
Opstaptarief Eigen aandeel per kilometer
31 december 2011
Per 1 januari 2012
€ 0,75 € 0,11 (eerste 27 kilometer)
€ 0,85 € 0,16 (eerste 27 kilometer)
Voorstel nieuw Wmobesluit € 1,70 € 0,20 (eerste 22 kilometer)
Prijs voor de gemeente
Opstaptarief Eigen aandeel per kilometer
31 december 2011
Per 1 januari 2012
€ 5,16 € 1,29 (eerste 27 kilometer)
€ 5,36 € 1,34 (eerste 27 kilometer)
Tot 31 december 2012 € 5,36 € 1,34 (eerste 22 kilometer)
Toelichting met rekenvoorbeelden De verhoging per 1 januari 2012 was de trendmatige verhoging, gekoppeld aan de prijzen van de OV Regiotaxi die het OV-bureau Groningen Drenthe hanteert (zie meer hieronder). Al met al is deze verhoging voor de gemeenten onvoldoende geweest om de verhoging van De Grooth zelf - op basis van de NEA index - volledig te compenseren. Om een goed inzicht te kunnen geven in de kosten van een bepaalde rit met RegioTaxiPlus, zal dit aan de hand van twee voorbeelden worden uitgewerkt: Een bezoek bij familie 5 kilometer verderop kost het volgende: -
Het eigen aandeel voor de burger is 16 cent per kilometer en een opstaptarief van 85 cent. Een retour is dus 2 maal 5 maal 16 cent plus 2 maal 85 cent = € 3,30. De prijs voor de gemeente is € 1,34 per kilometer en een opstaptarief van € 5,36. Een retour is dus 2 maal 5 maal € 1,34 cent plus 2 maal 5,36 cent = € 24,12. Onder aftrek van de eigen bijdrage zijn de kosten voor de gemeente dus € 24,12 min € 3,30 = € 20,82. Deze bedragen zijn exclusief BTW. Dit komt omdat de gemeente de BTW vrijwel volledig terug kan krijgen. Gemakshalve is dit onderdeel daarom buiten de berekening gehouden.
Uitgaande van de nieuwe bedragen die genoemd worden in het ‘Tweede besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Vlagtwedde 2012’ wordt de berekening als volgt:
3
-
V.
Het eigen aandeel voor de burger is 20 cent per kilometer en een opstaptarief van 170 cent. Een retour is dus 2 maal 5 maal 20 cent plus 2 maal 170 cent = € 5,40. De prijs voor de gemeente is € 24,12 (zie hierboven). Onder aftrek van de eigen bijdrage zijn de kosten voor de gemeente dus € 24,12 min € 5,40 = € 18,72. Voorstel extra verhoging eigen aandeel in de loop van 2012
Gaan we uit van een extra verhoging in de loop van 2012 naar 20 cent per kilometer en een opstaptarief van € 1,70, dan wordt de prijs per rit voor een burger hoger. In de bovenstaande voorbeelden gaat het om een verhoging van € 3,30 naar € 5,40. Dat is voor de burger een aanzienlijke verhoging, maar er zijn argumenten om het te verdedigen. 1. Het zijn bedragen die gerelateerd zijn aan de bedragen van het openbaar vervoer. Weliswaar liggen de bedragen hoger dan die van de bus of de trein, maar ze zijn wel gerelateerd aan die van de Regiotaxi die als openbaar vervoer voor elke burger in OostGroningen beschikbaar is. Het leggen van een relatie met de OV-regiotaxi is acceptabel, omdat er sprake is van vervoer van deur tot deur. Op de site van het OV-bureau worden per 1 januari 2012 de volgende bedragen genoemd: -OV-chipkaart : instaptarief € 0,83 en prijs per kilometer € 0,132. -Regiotaxi deur-halte : instaptarief € 1,70 (twee maal 0,85) en prijs per kilometer € 0,32 (twee maal 0,16) -Regiotaxi deur-deur : instaptarief € 2,55 (drie maal 0,85) en prijs per kilometer € 0,48 (drie maal 0,16). Het voorgestelde opstaptarief is het tarief van de Regiotaxi bij vervoer van deur naar halte. Het eigen aandeel is een bedrag tussen de prijs per kilometer ad € 0,132 en € 0,32 die redelijk wordt geacht. Ook deze tarieven staan onder druk. Daarom heeft het OV-bureau per mei 2012 een tussentijdse verhoging van de tarieven aangekondigd: Prijs OV-regiotaxi van het OV-bureau (voor iedereen beschikbaar)
Instaptarief deur deur Instaptarief deurhalte Reis p/km deur-deur Reis p/km deur-halte 2e tm 8e meereizenden Meereizend huisdier Reis p/km boven de 15 km OVbus tarief /km instaptarief
Tarief per 1 januari 2012 2,55
3,-
1,70
1,75
0,48 0,32 50% korting
0,60 0,35 50% korting
50% korting Commercieel tarief
50% korting Commercieel tarief
€ 0,13 € 0,83
4
Tarief mei 2012
2. Ook kun je stellen dat mensen die zelf een auto rijden te maken hebben met vaste en variabele kosten. Het Nibud heeft uitgerekend dat de kilometerprijs (voor de kleinste auto) 31 cent is. De belastingdienst accepteert 35 cent per kilometer bij reiskosten in verband met ziekte. 3. De gemeente heeft op basis van jurisprudentie een extra taak gekregen: het zittend ziekenvervoer valt nu onder de Wmo (met uitzondering van een aantal nader omschreven situaties, zoals nierdialyse). 4. In verband met de demografische ontwikkelingen is het percentage van de bevolking dat gebruik maakt van RegioTaxiPlus substantieel gestegen, en de verwachting is dat dit nog even doorgaat, voordat het stabiliseert. 5. Ook de kosten die Grooth op basis van de overeenkomst bij de gemeente in rekening brengt, nemen jaarlijks toe op basis van de NEA index. Dit gaat de laatste twee jaar sneller dan de toename van de prijs voor het openbaar vervoer (de gewone bus). 6. De gemeenteraad van Vlagtwedde heeft eind 2010 per 1 januari 2011 de inkomensgrens van 1,5 de bijstandsnorm voor het toekennen van een pasje voor het collectief vraagafhankelijk vervoer laten vallen bij de vaststelling van de Wmo-verordening. 7. In het kader van de kanteling van de Wmo zal meer dan in het verleden het geval is, gekeken worden naar hetgeen iemand zelf kan. In de nieuwe Wmo-beleidsregels is daarom o.a. opgenomen: “Als er na het optreden van beperkingen geen sprake is van een andere situatie op vervoersgebied dan daarvoor (men heeft al 40 jaar een auto en is gewend daar alles mee te doen) zal er geen noodzaak zijn te compenseren omdat er geen probleem is of omdat men het zelf kan oplossen. Dat kan anders zijn indien door het optreden van de beperkingen ook het inkomen daalt (zie Resultaat 7: Zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel). VI.
Conclusie en besluit
In totaal heeft de gemeente Vlagtwedde in 2011 voor ruim € 195.000,- uitgegeven aan RegioTaxiPlus. Dat was € 75.000,- meer dan in 2010. Daarbij kan worden opgemerkt dat de pashouders hun pas verschillend gebruiken. De één doet het incidenteel, de ander een paar keer per week. De ene reist korte stukjes, de ander langere. Een analyse laat echter zien dat het aantal mensen dat meer dan 2.000 kilometer op jaarbasis reist beperkt is. Voor mensen die aantoonbaar meer dan 2.000 kilometer moeten reizen, bijvoorbeeld i.v.m. bezoek ziekenhuis e.d., kan een uitzondering worden gemaakt. In november 2011 was de gemiddelde rit ongeveer 17 kilometer. Ga je uit van iemand die 2000 kilometer reist, dan heeft die met de nieuwe prijzen de volgende kosten op jaarbasis:
Opstaptarief Eigen aandeel per kilometer
Voorstel nieuw Wmobesluit € 1,70 2000: 17= 118 keer opstappen: € 200,60 € 0,20 2000 maal 0,20 = (eerste 22 kilometer) € 400,-
Bedrag op jaarbasis voor de burger € 200,60 € 400,€ 600,- afgerond
Uiteraard wordt dit bedrag hoger als er meer kleine ritten worden gereden, en lager, wanneer de ritten langer zijn. Voor een alleenstaande gaat het in dit rekenvoorbeeld om € 50,- per maand aan eigen aandeel, als het maximale aantal van 2.000 kilometers wordt gereisd. Afgezet tegen de kosten van een eigen auto, is dit een bedrag dat acceptabel genoemd mag 5
worden. Is een enkele reis meer dan 22 kilometer (en niet naar Emmen als puntbestemming), dan moet dit bedrag uiteraard verhoogd worden met de prijs die De Grooth in rekening brengt bij de burger (het commerciële tarief per kilometer, dat vrijwel gelijk is aan de prijs die de gemeente betaalt per kilometer). Het valt op dit moment niet goed in te schatten wat de effecten zullen zijn van deze beleidswijziging voor de gemeentebegroting. Aangenomen mag worden dat de groei van 2011 wordt afgeremd. Op basis van het bovenstaande kan geconcludeerd worden dat uw college over argumenten beschikt om maatregelen te nemen om de explosieve groei van RegioTaxiPlus af te remmen, zodat dit prachtige vervoerssysteem niet aan succes ten onder zal gaan.
6
