Wat is dementie, wat is Alzheimer?! En wat komt er op ons af?! Prof Frans Verhey. Maastricht University Medical Center Alzheimer Centrum Limburg

24-09-15

Wat is dementie, wat is Alzheimer ? ! En wat komt er op ons af?! Prof Frans Verhey

Maastricht University Medical Center Alzheimer Centrum Limburg

Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Dementie •  Veel meer dan een geheugenprobleem •  Toenemende afhankelijkheid •  Tien maal zoveel kans op psychische problemen •  Grote druk op mantelzorgers en omgeving •  Groot maatschappelijk probleem •  Grote kostenpost gezondheidszorg


1

24-09-15

Raming aantal patiënten met dementie, 2000-2050 500 400 300 200 100 0 2000

2010

2020

2030

2040

2050


Rapport Gezondheidsraad 2002

Wie gaat voor hen zorgen ?

500

werknemers: patiënten

aantal patiënten

400 300 200 100 0 2000

2010

2020

2030

2040

Rapport Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

2050

Gezondheidsraad 2002

2

24-09-15

Aantal mensen met dementie in Limburg 40000

aantal patiënten * 1000

30000

20000

10000

0 2000

2010

2020

2030

2040

2050


Rapport Gezondheidsraad 2002/ Zilveren Eeuw

dementie


3

24-09-15

Vaak voorkomende ‘oorzaken’ van dementie

•  > 70 verschillende ‘oorzaken’ –  Ziekte van Alzheimer –  Vasculaire dementie –  Combinatie van Alzheimer en vasculair –  Ziekte van Parkinson –  Frontotemporale dementie –  Etc. –  .... Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Vaak voorkomende ‘oorzaken’ van dementie

•  > 70 verschillende ‘oorzaken’ –  Ziekte van Alzheimer –  Vasculaire dementie –  Combinatie van Alzheimer en vasculair –  Ziekte van Parkinson –  Frontotemporale dementie –  Etc. –  .... Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

4

24-09-15

Alois Alzheimer 1864-1915


5

24-09-15

Korte geschiedenis van de ziekte

•  1906 Lezing van Alois Alzheimer •  1910 Zijn baas introduceert ‘de ziekte van

Alzheimer’ (naast seniele dementie) •  1976 Ziekte van Alzheimer ook bij 65+ •  Vanaf toen groeide de belangstelling en was er een enorme toename onderzoek


Dementie: een hersenziekte


6

24-09-15

Kenmerken van ziekte van Alzheimer


Ziekte van Alzheimer 

•  Meest vóórkomende oorzaak van dementie •  Afwijkingen: plaques en tangels •  ZvA is ziekte, en niet bijvoorbeeld veroudering •  Genezing is mogelijk, als je maar hard en lang genoeg zoekt


7

24-09-15

Ontwikkelingen bij Alzheimer •  Nadruk op de hersenafwijkingen •  MRI, ruggenprik, andere biomarkers •  Meer nadruk op vroege diagnose –  Nog voordat sprake is van dementie


Probleem 1 Er is geen sterk verband tussen de hersenafwijkingen en de verschijnselen van dementie


8

24-09-15

Niet of Wel dement hangt weinig samen met hoeveelheid hersenafwijkingen

Cognitive Failure and Aging Study Lancet 2001 Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Probleem 2 Ziektes komen zelden alleen voor, Meestal (>80%) combinaties van allerlei afwijkingen


9

24-09-15

Probleem 3 Er is een nauwe relatie tussen Alzheimer en hoge leeftijd


Jeanne Calment


10

24-09-15


Hoge leeftijd is de grootste risicofactor

Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences 22-09-15 22

11

24-09-15

Ziekte of veroudering ? •  Gradueel, geen principieel verschil •  Een ziekte –  Vanwege functiestoornissen en lijden

•  Veroudering –  Bijna iedereen wordt dement op (heel) hoge leeftijd –  Niet: wie krijgt het? Maar: wanneer krijg je het?

•  Hoe vroeger het begin, hoe meer een ziekte 22-09-15 Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Alzheimer 23


12

24-09-15

De Alzheimer Paradox •  Bedoeld om aandacht te vragen, op de kaart te zetten •  Maar negatief beeld van ongeneeslijke hersenziekte werkt stigma in de hand •  Maakt het moeilijker voor de persoon met Alzheimer


‘Alzheimer Dementie’ op Google afbeeldingen

13

24-09-15

Opinie en debat NRC, 16 april 2012


Alzheimer als multi-factor proces Depressie

Oefenen Doel Bewegen Persoonlijkheid Omgeving

Cognitie Voeding Leeftijd

Partner/ verzorger Sociaal netwerk Vasculaire factoren Apo-E Erfelijkheid Trauma


14

24-09-15

Alternatieve benadering •  Alzheimer als een (levenslang) proces •  Veroudering sterke risicofactor •  Optelsom van alle schadelijke en beschermende factoren eerder opgedaan •  Iedere Alzheimer patient is weer anders •  Complexiteit ‘de sleutel’ in plaats van versimpeling •  Veel meer aanknopingspunten Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

6 verschillende gezichten van Alzheimer


15

24-09-15

? 16

24-09-15

Beloop van de ziekte van Alzheimer Diagnose

Dementie

Normaal Normaal Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Beloop van de ziekte van Alzheimer Diagnose

Preventie

Dementie


17

24-09-15

Leefstijl, bewegen, educatie, voeding Hoge bloeddruk Overgewicht Vasculaire risicofactoren Alcohol Hersenschudding Suikerziekte Etc…. Dementie

Diagnose


Afname van mensen met dementie   in ± de laatste 20 jaar

Larson EB et al. N Engl J Med 2013 Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

18

24-09-15

Oranje = Ruimte voor verbetering Rood = Houd dit goed in de gaten Blauw = Houd dit vol Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences


2010

2020

2030

2040

2050



19

24-09-15


2010

2020

2030

2040

2050



Lot van mensen met dementie wordt ook bepaald door hoe men met hen omgaat


20

24-09-15

Aandacht voor de mantelzorgers


“Alzheimer is een dodelijke ziekte”

21

24-09-15

Maatschappelijke labels •  Bij professionals –  ‘Ongeneeslijke dodelijke ziekte’ –  ‘Tsunami’, ‘Ramp’

•  Bij mensen met dementie –  Deze opstelling bemoeilijkt aanpassing –  Maakt bang, stigma, angst voor dementie –  ‘Het doek is gevallen’ –  ‘… geef me dan maar een spuitje !’ Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

22

24-09-15

Dementie vriendelijke samenleving •  ‘Vergeet dementie, onthoud de mens’ –  Geen kant-en-klare recepten –  Publiek uitdagen om anders over Alzheimer te denken –  Begint bij je zelf –  Benadering vanuit het positieve, niet altijd negatief

•  Doel: accepteren, aanpassen, andere beeldvorming Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Iedereen met dementie heeft ! recht op: •  Behandeld worden als volwassenene ipv kind •  Gevoelens serieus nemen •  Vrij zijn van psychofarmaca, zolang het kan •  Genieten van dagelijkse leuke activiteiten •  Lichamelijk contact zoals knuffel, strelen •  Dat mensen weet hebben van zijn/haar levensgeschiedenis, waaronder religie en cultuur Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

23

24-09-15

Adoptieproject Alzheimer Centre Limburg/ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences


24

24-09-15

Dus… •  Zie dementie niet als een ongeneeslijke hersenziekte •  Maar als een maatschappelijk gegeven •  Mensen met dementie moeten zich meer welkom voelen •  Aanpassen moet gemakkelijk worden gemaakt •  Omgeving (maatschappij) kan hieraan sterk bijdragen


25

Wat is dementie, wat is Alzheimer?! En wat komt er op ons af?! Prof Frans Verhey. Maastricht University Medical Center Alzheimer Centrum Limburg

Recommend Documents