} } } }
Wat is
} } } } } }
◦ Diagnostiek ◦ Behandeling ◦ Casuïstiek
angst ? Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Gezichten van angst Basis emotie Functie van Angst Verlies van functionaliteit Pathologische angst Neurale netwerken
Angst Faalangst Sociale angst Autisme en angst
}
}
}
}
28-2-2013
Charles Darwin: emoties als overblijfsel uit het evolutionaire (dierlijke) verleden van de mens. Angst (boosheid) : versnelde hartslag, versnelde ademhaling, zweten, trillen, angstgeur. Emoties om te reageren op verschillende situaties. Het limbisch systeem: belangrijk voor emoties. ◦ herkennen, tonen en controleren en inhiberen van emoties.
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
}
Als angst afwijzing ipv steun oproept
}
Bij overarrousel/Hypervigilantie
}
F – error
}
Functioneel naar pathologisch
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
}
Door life-event Invloed vanuit omgeving Genetische aanleg
}
Fenotype = genotype + invloed van buitenaf.
} }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
}
}
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
}
}
Bedrading in het brein ontwikkelt grotendeels al voor de geboorte . 100 miljard, onderling verbonden cellen (neuronen) rond 2e jaar.
}
}
}
}
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Bloosangst, hoogtevrees, trilangst, plasangst, faalangst, examenvrees, plankenkoorts, anticipathieangst, separatieangst, fobie, angststoornis, paniek, agorafobie, … Door medische oorzaak, door alcohol of drugs, realistisch of irreël, enkelvoudig of gegeneraliseerd, OCD, PTSS, …
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
28-2-2013
28-2-2013
Integratie van emotionele ervaringen Functie van het limbisch systeem aanzienlijk complexer Hippocampus: belangrijker voor het geheugen, meer dan emotionele integratie Amygdala, orbitofrontale cortex en delen van de basale ganglia als belangrijke nieuwe componenten toegevoegd.
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
} } } } } } } }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
}
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
}
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
}
28-2-2013
Het gaat hier om angst bij dingen waarvoor je je lichaam moet bewegen. Dit vind je dus bij sporten en praktijkvakken op school. Bij autorijden kan dit bijvoorbeeld ook optreden.
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Deze heeft te maken met het reproduceren van kennis, het gebruiken van vaardigheden, het aantonen van een samenhang. De beoordeling kan komen van een meerdere, leraar, maar ook van ouders en niet in de laatste plaats vanuit je eigen maatstaven. Het bovenbeschreven voorval is een voorbeeld van deze vorm van faalangst.
Met het mes in de buik zitten Onder het mes zitten Met lood in de schoenen Trillen als een juffershondje Bein make. (hard weglopen uit angst) In je broek doen van angst Hij schijt zeven kleuren bagger. (hij is erg bang) Zijn tanden laten zien. (tonen dat men niet bang is)
28-2-2013
De angst om afgewezen te worden door mensen die belangrijk voor je zijn. Mensen hebben een zeer basale behoefte 'er bij' te horen in groepen die voor hen van belang zijn.
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
}
Sociale fobie of sociale angststoornis
◦ Bij kinderen de angst ook bij andere kinderen, niet alleen bij volwassenen ◦ Kan zich uiten dor huilen, woede uitbarstingen, verstijven, zich terugtrekken uit sociale situaties met onbekende personen ◦ Bewust zijn van onredelijkheid ◦ Vermijden ◦ Bij personen onder 18 jaar duur langer dan 6 mnd ◦ Sluit uit
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
} } } } } }
} } }
Buitengesloten of niet kunnen aansluiten? Perceptie van persoon met sociale angst? Corrigerende ervaringen?
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Anders zijn Opvallen is risico Negatief zelfbeeld Negatieve gedachtenpatronen Sociaal onvaardig Negatieve ervaringen
}
28-2-2013
60 á 100 per 10.000 à ASS
Ausismespectrumstoornissen: een leven lang anders (prof. dr. M. de Visser, 2009)
}
5 - 10 % van de adolescenten heeft een sociale angststoornis Adolescents at Risk for Social and Test Anxiety (Esther Sportel, 2012)
}
Verhoogd risico op comorbiditeit Vooral stemmings- en angststoornissen
Psychiatric comorbidities in asperger syndrome and high functioning autism: diagnostic challenges(Mazzone et al, 2012)
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
}
Psychiatrische comorbiditeit in 70% van een groep van 112 kinderen met een ASS. (Simonoff e.a. ,2008) ◦ sociale angststoornis (29,2 %); ◦ ADHD (28,2%); ◦ oppositioneel opstandige gedragsstoornis (28,1%).36
} }
Verstandelijke beperking bij 40 - 60% van de mensen met een ASS. Epilepsie bij 4-42% van de mensen met een ASS algemene populatie (0.7-1.7%). Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders. (onderzoek door Gezondheidsraad, prof. dr. M. de Visser, 2009)
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
28-2-2013
}
28-2-2013
Herkennen van emoties: ◦ Luisteren naar de stemmodulatie: – Betekenis – Intonatie
◦ Kijken naar gezichten: – – – –
Herkennen Leeftijd, Geslacht, Emotionele toestand
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
}
Diagnose ASS
} } } } } } }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
}
Ik Ik Ik Ik Ik Ik
ben bang en durf …… niet. ben altijd op mijn hoede. heb geen hoop op verbetering. kan nooit iets bereiken. blijf altijd alleen. word gepest.
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
} } } }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Behandelvragen: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
}
Klinisch interview:
}
Vragenlijst:
}
Sociale angst:
}
} } }
28-2-2013
◦ MINI ◦ SCID-I ◦ CIDI Interview
28-2-2013
Composite International Diagnostic
◦ ZBV ◦ ASI ◦ BSQ ◦ ◦ ◦ ◦
FQ FNE IOA SIG
Fear Questionnaire Fear of Negative Evaluation Inventarisatie Omgaan met Anderen Schaal voor Interpersoonlijk Gedrag
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Autoanamnese Zelfregistratie Meting in vivo Observatie
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
Begrijp ik het wel goed? Zeg ik het wel goed? Gedraag ik mij anders, vreemd? Ben ik weerbaar? Krijg ik steun uit mijn netwerk? Kan ik communiceren over mijn problemen? Kan ik leren en groeien?
28-2-2013
Kalmerende medicijnen (benzodiazepines, betablokkers). Psychotherapie (CGT, RET, ACT) Vaktherapie Assertiviteitstraining
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
} } } } } }
Cogniteve gedragstherapie Angst hiërarchie Exposure in vivo Respons preventie Cognitieve herstructurering (CBM) ACT (Acceptance and Commitment Therapy)
} } } } }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
} } }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Jongen, 13 jaar PDD-NOS, angstklachten, stemmingsklachten CGT- individueel, systeemtherapie ◦ ◦ ◦ ◦
Vermijden doorbreken Inzicht vergroten Betrekken systeem Positieve ervaring opdoen Aanleren van adaptieve vaardigheden
Kleine stapjes Motivatie Successen delen Herstel zelfbeeld
} }
}
Man van 42, syndroom van Asperger Angstklachten, stemmingsklachten, psychotische gevoeligheid Zorgmijder, outreachende zorg, ◦ ◦ ◦ ◦
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
}
Vragen/opmerkingen
} } } }
} }
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
Vertrouwen herstellen Systeem betrekken Copingsstrategieën Veel geduld
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
28-2-2013
28-2-2013
Psychiatric Disorders in Children With Autism Spectrum Disorders: Prevalence, Comorbidity, and Associated Factors in a Population-Derived Sample (Simonoff e.a. ,2008) www.GGZgroep.nl/Paniekstoornissen Drieblad (coaching bij faalangst en sociale angst) Wikipedia Universiteit Utrecht: Laura Bruyn, Lianne van Vark & Annemiek Jacobs, 2007 Sociale angststoornissen in school Psychiatric comorbidities in asperger syndrome and high functioning autism: diagnostic challenges, Mazzone et al 2012 Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders.Gezondheidsraad, (prof. dr. M. de Visser, 2009)
Dr. Leo Ka nnerhuis, M. Stock, klinisch psycholoog
28-2-2013
