Wat brengt de toekomst voor Garden Phyto?
Sofie Vergucht
Green Expo 22 september 2014
Wie is Phytofar ?
Phytofar is de Belgische Vereniging van de Industrie van Gewasbeschermingsmiddelen Phytofar is een beroepssectie van essenscia, de Belgische Federatie van de Chemische Industrie Phytofar heeft 18 leden, waaronder 5 leden actief in het segment Garden & Hobby (Bayer, Compo, Edialux, Hermoo en Scotts) Phytofar promoot een goed gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, met respect voor mens, dier en leefmilieu Meer info? www.phytofar.be
2
Agenda Inleiding 1.Evolutie gewasbeschermingsmiddelen a. Een veilig gebruik garanderen door wetgeving b. Ontwikkeling van een gewasbeschermingsmiddel c. Een veilig gebruik garanderen door innovatie d. PRIBEL studie
2.Veranderingen op wetgevend vlak a. Splitsing van de erkenningen Professioneel / Garden
b. Fytolicentie + fytolicentie voor verkopers van niet-professionele gewasbeschermingsmiddelen c. Nieuwe CLP-richtlijnen d. Federaal reductieprogramma (Nationaal Actieplan)
3.Toekomst van gewasbeschermingsmiddelen voor Garden en Hobby a. Nut van gewasbeschermingsmiddelen b. Keuzevrijheid voor de consument c. 10 tips voor een goed gebruik d. IPM in de tuin
4.
Conclusies Way Forward
3
Gewasbeschermingsmiddelen in de tuin … - .
Gewasbeschermingsmiddelen zullen ook in de toekomst hun plaats hebben in onze tuinen mits ze op een duurzame en correcte manier gebruikt worden
4
Mijn tuin, zo belangrijk! Een waardevolle habitat…
Bron: UPJ, France
5
Belagers voor de tuin Heel wat onkruiden, schimmels en schadelijke insecten kunnen dit idyllische plaatje aantasten…
6
1. EVOLUTIE GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN
7
1a. Een veilig gebruik garanderen door wetgeving De gewasbeschermingssector is één van de meest gereguleerde van Europa Een gewasbeschermingsmiddel komt pas op de markt na : 10 jaar onderzoek en ontwikkeling Streng gereglementeerde studies € 200 miljoen investering in testen en proeven Uitgebreide evaluatie door de overheid
-> Dit garandeert dat het product veilig is bij correct gebruik!
8
1b. Ontwikkeling van een gewasbeschermingsmiddel
9
1c. Een veilig gebruik garanderen door innovatie De gewasbeschermingsindustrie innoveert aan een hoog tempo, 8% van de omzet gaat jaarlijks naar R&D. Innovatie op vlak van nieuwe moleculen, nieuwe formuleringen, nieuwe verpakkingen (kleinere), nieuwe toepassingstechnieken (vb. ready-to-use, speciale “geutjes” om druppen te vermijden), speciale doseersystemen,… En bijzondere aandacht voor de veiligheid van de consument (= niet-professionele gebruiker), vb. kindveilige doppen, gebruiksklare producten,…
10
1d. PRIBEL studie (1)
Wat is PRIBEL ? “Pesticide Risk indicator for BELgium” -> Inschatting van het risico, op basis van gevaar van het product, blootstelling aan het product en gebruik van het product
Risico = gevaar * blootstelling Totale impact = risico * gebruik
-> Phytofar heeft UGent, Labo voor Fytofarmacie, prof. dr. ir. Pieter Spanoghe & ir. Michael Houbraken, gevraagd de mogelijke risico’s van gewasbeschermingsmiddelen gebruikt in Garden en Hobby te berekenen tussen de jaren 2005 en 2012 11
1d. PRIBEL studie (2) Op basis van - type gebruiker : occasionele – modale - intensieve - toepassingswijze : aerosol – trigger – granulen
- formulering : vloeibaar, korrels, poeder,… - type gewas : bloemen – struiken – onkruid – moestuin,… - verkoopcijfers van de firma’s van 2005 – 2012
Volledige studie kan opgevraagd worden bij Phytofar of UGent 12
1d. PRIBEL studie (3)
%
%
%
%
%
± 250 000 kg actieve stof
%
%
> 3 000 000 tuinen 13
= gemiddeld 83 g / tuin
1d. PRIBEL studie (4)
- 20%
- 55% - 60%
14
1d. PRIBEL studie (5)
Totale impact
16
10
0
15
1d. PRIBEL studie (6)
Totale impact
30
15
0
16
1d. PRIBEL studie (7) 30
15
0
17
1d. PRIBEL studie (8) Conclusies - Gebruik en impact op mens en milieu zijn in de periode 2005 - 2012 sterk gedaald POSITIEVE TREND ! - Verminderde impact dankzij inspanningen van overheid en industrie: - Vervanging van meer toxische middelen door minder toxische middelen - Veiligere toepassingswijzen
-> uitdaging voor de industrie om gewasbeschermingsmiddelen op de markt te brengen die minder toxisch zijn maar toch even efficiënt! -> veel aandacht voor veilige toepassingswijzen
18
2. VERANDERINGEN OP WETGEVEND VLAK
19
2a. Splitsing van de erkenningen P / G (1) Op 18/08/2014 werden de gewasbeschermingsmiddelen gesplitst: - producten bestemd voor professioneel gebruik (letter P op het etiket) - producten bestemd voor amateur / garden / hobby / niet-professioneel gebruik (letter G)
Doel: beschermen van de veiligheid van de hobby gebruiker! -> niet-professionele gebruikers hebben enkel nog toegang tot garden producten die aan specifieke vereisten moeten voldoen, zoals vb.
20
-
Kindveilige doppen
-
Speciale doseersystemen
-
Ready to use (gebruiksklaar)
-
Kleine verpakkingen (vb. 150ml)
-
Etiketten met alle nuttige informatie
2a. Splitsing van de erkenningen P / G (2) Regeling uitverkooptermijnen: - Na 18/06/2014 hebben de toelatingshouders geen niet-conforme gewasbeschermingsmiddelen (etikettering, verpakking) meer op de markt gebracht -18/08/2014: splitsing in de markt P / G -Overgangsperiode tot 25/11/2015: - Alle verpakkingen met een volume > 1 L of 1 kg (behalve opgezakte producten – zoals de producten voor de bestrijding van onkruiden en mossen in gazons – die reeds op de markt zijn), EN alle verpakkingen die het mogelijk maken om een oppervlakte > 500 m² te behandelen -> ten laatste op 18/08/2014 uit de rekken van de winkels gehaald zijn en mogen eventueel enkel nog als professioneel product verkocht worden. - Alle andere niet conforme producten (verpakkingen van een volume ≤ 1 L of 1 kg en/of waarmee geen oppervlakte > 500 m² behandeld kan worden) moeten ten laatste uit de rekken van de winkels gehaald worden op 25/11/2015.
- 25/11/2015: start fytolicentie
21
2b. Fytolicentie (1)
De fytolicentie is een certificaat voor professionele gebruikers, verkopers en adviseurs van gewasbeschermingsmiddelen
Verplicht vanaf 25 november 2015 en 6 jaar geldig
Doel: u bent en blijft op de hoogte van nieuwe evoluties, de wetgeving en een correct gebruik rond gewasbeschermingsmiddelen, zodat u deze producten op een correcte manier kunt gebruiken / verkopen / adviseren.
22
2b. Fytolicentie (2) Welke types fytolicentie zijn er? Type
23
Wie
Aantal uren opleiding
Aantal continue vormingen (op 6 jaar)
P1
assistent professioneel gebruik (onder toezicht van P2/P3)
16
3
P2
professioneel gebruik (bv. landbouwers, openbare groendiensten, tuinaannemers...)
60
4
P3
distributie van of voorlichting over producten voor (niet-) professioneel gebruik
120
6
Ps
specifiek professioneel gebruik
20
2
NP
distributie van of voorlichting over producten voor niet-professioneel gebruik
16
2
2b. Fytolicentie (3)
Geldigheidsduur
Op 1 sept 2014 : 737 NP aangevraagd 24
2b. Fytolicentie (4) Continue vormingsactiviteiten? -Minimum 3u -Onderwerp: algemene thema’s rond gewasbescherming (bv. voordrachten, lessen, demo's, cursussen, proefveldbezoeken... over wetgeving, spuittechniek, alternatieve bestrijding…) -Geen commerciële evenementen
-Aanvragen bij de gewesten
Hoeveel kost de fytolicentie? -> 220€ voor 6 jaar voor P3 en NP P1 en P2 zijn gratis
25
2b. Fytolicentie (5) Hoe krijg ik een fytolicentie? -> opleiding volgen over verantwoord en duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen + examen succesvol afleggen Hoe behoud ik mijn fytolicentie? -> continue vorming Opgelet: van 1 september 2013 tot 31 augustus 2015 gelden verschillende overgangsmaatregelen waardoor u uw fytolicentie kan aanvragen op basis van diploma / ervaring (en dus geen opleiding hoeft te volgen). Maak hier gebruik van!
Waar aanvragen? www.fytolicentie.be
26
2b. Fytolicentie (6) Vereiste ervaring / diploma?
NP: -2 jaar ervaring in voorlichting of verkoop (van producten bestemd voor nietprofessioneel gebruik) -Diploma erkend verkoper/erkend gebruiker, bio-ir, land- en tuinbouwopleiding,… Opgelet: indien u geen fytolicentie aanvraagt tijdens de overgangsperiode (tot 31/08/2015), zal u een opleiding van 16u moeten volgen + examen afleggen! Wie moet de fytolicentie aanvragen? -> een fytolicentie wordt enkel toegekend aan natuurlijke personen. Als u voor een rechtspersoon (bedrijf) werkt, moet u in eigen naam een aanvraag indienen. De fytolicentie staat op uw persoonlijke naam. Bedrijven kunnen geen collectieve aanvragen indienen. 27
2b. Fytolicentie voor verkopers van niet-professionele gewasbeschermingsmiddelen (1) Specifieke kenmerken van de sector: -> 1 000 verkooppunten -Soms slechts een kleine afdeling met gewasbeschermingsmiddelen -Veel personeelswissels in de winkels
Samenwerking Phytofar – Comeos (Vereniging van de Belgische Handel en Diensten) en BTV (Belgische Tuincentra Vereniging) met de Federale Overheid (FOD DG IV) voor een specifieke regeling op maat van de sector
28
2b. Fytolicentie voor verkopers van niet-professionele gewasbeschermingsmiddelen (2) Doel: de verkopers moeten de consument correct kunnen adviseren over een duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunnen antwoorden op zijn/haar vragen, zoals vb. - “welke dosis moet ik van dit product gebruiken voor mijn gazon van 120 m2?” - “zijn er alternatieven voor dit product?”
- “hoe lang kan ik dit product bewaren en waar zet ik dat best?” - “spuit ik dat product best ‘s morgens of ‘s avonds? Mag ik het ook spuiten op een dag dat het regent?” - “moet ik handschoenen dragen als ik dit product gebruik?” - “ik wil graag een product tegen de slakken. Maar ik heb een kat, is dat niet gevaarlijk?” -…
29
2b. Fytolicentie voor verkopers van niet-professionele gewasbeschermingsmiddelen (3) Oplossing via fytolicentie + website + call center Fytolicentie: min. 1 fytolicentie NP per winkel (dus niet alle verkopers in de winkel die wel eens in de rayon gewasbescherming te vinden zijn hoeven een fytolicentie te hebben) Website: website met informatie over het correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen voor Garden en Hobby. De consument kan deze op elk moment raadplegen. Call center: indien de persoon die een NP fytolicentie heeft niet in de winkel is op het moment dat een consument advies wil over het gebruik van een bepaald gewasbeschermingsmiddel, kan de consument het call center bellen. De mensen van het call center hebben een P3 fytolicentie en kunnen dus op alle vragen antwoorden. Call center zal elke dag (behalve zondag) bereikbaar zijn van ‘s morgens tot ‘s avonds. 30
2b. Fytolicentie voor verkopers van niet-professionele gewasbeschermingsmiddelen (4)
Timing: website en call center moeten op 25/11/2015 operationeel zijn.
Alle partners werken momenteel met de Federale Overheid aan de uitwerking van deze specifieke regeling.
31
2c. Nieuwe CLP richtlijnen (1) CLP = nieuwe internationale richtlijnen voor classificatie, etikettering en verpakking [Classification, Labelling and Packaging]. Doel: harmonisatie en duidelijkheid voor de gebruikers CLP is van toepassing op alle chemische producten (dus ook op biociden, detergenten, dissolvants, verven,…) CLP wetgeving = pictogrammen en P, H en EUH zinnen.
[P = precaution], vervangen de S-zinnen Vb. P102 : buiten het bereik van kinderen houden [H = hazard], vervangen de R-zinnen Vb. H303 : kan schadelijk zijn bij inslikken EUH = extra Europese gevaarzinnen Vb. EUH070 : giftig bij oogcontact 32
2c. Nieuwe CLP richtlijnen (2) Specifiek voor Garden gewasbeschermingsmiddelen kunnen deze 4 pictogrammen voorkomen op het etiket
33
2c. Nieuwe CLP richtlijnen (3) Timing De nieuwe CLP-pictogrammen op de etiketten vervangen stilaan de oude. Er zijn nu al producten te vinden met de nieuwe CLP etiketten.
Vanaf 1 juni 2015 produceren de firma’s enkel nog producten met CLP-conforme etiketten.
Vanaf 1 juni 2017 zullen in alle winkelpunten enkel nog producten met de nieuwe pictogrammen te vinden zijn.
34
2d. Federaal Reductieprogramma In het kader van de Europese wetgeving rond een duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (Dir. 2009/128), heeft de Belgische Overheid een programma uitgewerkt om de risico’s van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen (2013 – 2017).
Specifieke maatregelen voor Garden en Hobby gebruikers:
Vermindering van het risico voor de niet-professionele gebruikers (studie) Evenwichtige informatie rond goed gebruik en mogelijke risico’s aanbieden op de plaats van verkoop
Update brochure “Ongewenste gasten in je huis of tuin?” Opvolgen acute intoxicaties bij niet-professionele gebruikers (via Antigifcentrum)
35
3. TOEKOMST VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN VOOR GARDEN EN HOBBY
36
3a. Nut van gewasbeschermingsmiddelen in de tuin? Nuttig?
Veilig?
Risico’s?
Alternatieven?
Gewasbeschermingsmiddelen houden je tuin gezond, mooi en veilig De producten zijn efficiënt en grondig getest en voldoen aan strenge veiligheidseisen Ze zijn speciaal ontwikkeld voor de consument om de gewassen in de tuin te beschermen (met uitgebreide gebruiksinstructies op de verpakking) Ze dragen bij aan een duurzame en leefbare tuin
Opgelet: alternatieven zijn prima, maar kies dan voor correcte alternatieven die goed zijn voor de tuin (vb. onkruid wieden, slakken pakken en aan de kippen geven, mieren wegvegen,…) Ga nooit “andere” middelen gebruiken in de tuin (vb. javel, bleekwater of bruine zeep op de oprit gieten, zout strooien op het onkruid of de slakken op het terras,…) -> Deze middelen zijn niet ontwikkeld voor gebruik in de tuin en zijn daar dus ook niet voor getest en geëvalueerd door de overheid! Op deze manier breng je ongewild schade toe aan je tuin!
37
3b. Keuzevrijheid voor de consument België telt meer dan 3 miljoen tuinen (bron: Federale Overheid, Statbel) -> goed onderhoud van de tuin is belangrijk! -> wij geloven in de keuzevrijheid van de consumenten: verwilderde tuinen
//
strakke tuinen
aanpakken van schadelijke insecten
//
inzetten van gewasbeschermingsmiddelen chemische middelen
//
tolereren van slakken, rupsen en mieren
//
alternatieven
biologische middelen
Als de consument kiest voor het gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen -> steeds op een veilige, verantwoorde en duurzame manier! Cijfers tonen aan dat de meeste consumenten dit ook effectief doen: - 70% leest het etiket (bron: marktstudies)
- 85% volgt de instructies - incidenten zijn zeer laag (bron: Antigifcentrum)
38
3c. 10 tips voor een goed gebruik
39
3d. IPM in de tuin (1) IPM = geïntegreerde bestrijding [Integrated Pest Management] Al jaren toegepast in de land- en tuinbouw -> ook in Garden wordt IPM de toekomst!
Geïntegreerd?
1. Voorkomen is beter dan genezen vb. zorg voor een gezonde bodem, zet de juiste planten op de juiste bodem, kies ziekteresistente planten, wees aandachtig voor het materiaal waarmee je je oprit of terras aanlegt zodat er geen onkruid tussen kan groeien, zorg voor plaats voor vogels, nuttige insecten en andere dieren in de tuin,…)
40
3d. IPM in de tuin (2) 2. Gebruik verschillende technieken samen voor een gezonde tuin: -Mechanisch : handenarbeid : schoffelen, wieden, borstelen,…
-Fysisch : waarnemen van schadelijke insecten
-Biologisch : nuttige insecten eten schadelijke insecten op
-Chemisch : toepassen gewasbeschermingsmiddelen
41
4. Conclusies Positieve lijn de komende jaren, rekening houdend met de vele uitdagingen en regelgevingen Gewasbeschermingsmiddelen gebruiken in een geïntegreerde aanpak, op een veilige, verantwoorde en duurzame manier Het is belangrijk dat de consument kan kiezen uit een gevarieerd aanbod gewasbeschermingsmiddelen (keuzevrijheid consument – alternatieven zijn niet altijd beter) Onze middelen zijn uitgebreid getest, veilig en efficiënt !
De industrie blijft innoveren en zoeken naar nog betere oplossingen voor de toekomst met een zo laag mogelijke negatieve impact op het milieu en een zo hoog mogelijke efficiëntie Duurzaamheid maakt deel uit van de langetermijnplanning van de industrie Gewasbeschermingsmiddelen zijn en blijven nuttig en nodig in de toekomst! 42
Wisselwerking tussen alle spelers
Overheden (Europees, federaal, regionaal)
FAVV en inspectiediensten van de overheid
Fabrikanten
Handel en retail
Consument
43
5. Way forward De tuinbranche is hip en trendy, de consument vertoeft bijzonder graag in de tuin Laten we deze positieve dynamiek op een veilige en duurzame manier ondersteunen!
44
