Wanbetalers in de zorgverzekering Dilemma’s in beleid
Janneke Boer Erik van den Berg Directie Zorgverzekeringen Cluster Verzekerden
Inhoud Aanleiding om de wet aan te passen De belangrijkste aanpassingen Dilemma’s in beleid Aanpassing overige regelgeving Per wanneer
Aanleiding 1. Bestaande wanbetalerswet uit 2009 2. 5% toename per jaar 3. ‘Harde kern’ van 100.000 wanbetalers 4. Naar verhouding veel bijstandsgerechtigden (ca 65.000) 5. Hoge instroom, beperkte uitstroom 6. Herziening wanbetalerswet: flankerend beleid op de bestaande regels 7. Drie doelen: - minder instroom - meer uitstroom - meer opbrengst
3
De context van schulden 2,3 miljoen huishoudens (32%) hebben betalingsachterstand: - achterstallige rekeningen - krediet of lening - regelmatig of vaak rood staan - creditcardschuld
4
Hoe ontstaan schulden? - Pech in het leven - scheiding - ontslag - werkloosheid - Gedrag - voeren van een gezonde financiële huishouding - in staat zijn in te spelen op veranderende omstandigheden 5
6
7
Wanbetalers in de Zvw Aantal wanbetalers in bestuursrechtelijk premieregime:
- Verhoudingsgewijs vergeleken met Ziekenfondswet nog steeds ca. 2,5% van de premiebetalende bevolking - Fluïde groep die in- en uitstroomt: ruim 100.000 per jaar
8
Wet verbetering wanbetalersmaatregelen (33 683) Ingediend op 28 juni 2013 Wetsvoorstel is gericht op vermindering instroom en stimuleren uitstroom. - Maatregelen gericht op verzekerden - Maatregelen gericht op zorgverzekeraars 9
De belangrijkste aanpassingen • BRP-adres (‘GBA’) moet geldig adres zijn • Betalingsregeling een nieuwe uitstroomreden • Verlaging bestuursrechtelijke premie • Aanwijzen groepen om uit te stromen • Vroegtijdige omleiding zorgtoeslag bij achterstand • Differentiatie compensatie zorgverzekeraars • Uitstroom ‘harde kern’ (motie) 10
Geldig BRP woon- of briefadres (art. 4a en 18c) - Geldt voor de totstandkoming van de zorgverzekering en bij aanmelding als wanbetaler door zorgverzekeraar: - Geen verzekering afsluiten als het adres niet voorkomt of een ander adres is dan in de BRP Uitzonderingen: - verklaring/loonstrook van de werkgever, niet ouder dan één maand - verklaring van de Sociale Verzekeringsbank, bij twijfel - als van de afwijking redelijkerwijs geen verwijt kan worden gemaakt
11
Betalingsregeling: uitstroomreden (art. 18d) NU: geen bestuursrechtelijke premie meer verschuldigd indien: - - - -
schuld afbetaald stabilisatieovereenkomst (opschorting) geslaagde minnelijk- of wettelijk schuldhulptracject betalingsregeling door tussenkomst van een schuldhulpverlener
Straks ook indien: - er een betalingsregeling is getroffen met de zorgverzekeraar
12
Verlaging van de premie (art. 18d en 18e) - minister mag zelf jaarlijks de hoogte vaststellen - tussen de 110 - 130% van de gemiddelde nominale premie
Dilemma’s voor het beleid - vaststelling hoogte: hoe bepaal je die? - financiële gevolgen
13
Aanwijzen groepen (art. 18d, lid 2) Lagere regelgeving: aanwijzen groepen die géén bestuursrechtelijke premie meer verschuldigd zijn, incluis de voorwaarden. Moet met ‘voorhang’ in de Tweede Kamer. Eerst bijstandsgerechtigden, later misschien andere groepen. Eigen ‘afmeldbevoegdheid’ Zorginstituut.
Dilemma’s voor het beleid - Gemeenten versus zorgverzekeraars - Wens voor structurele uitstroom 14
Vroegtijdig omleiden zorgtoeslag (art. 18aa) “Artikel 18aa:
1. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat in daarbij aan te wijzen gevallen een aan de verzekeringnemer of zijn partner uit te betalen zorgtoeslag als bedoeld in de Wet op de zorgtoeslag of een voorschot daarop, in afwijking van artikel 25, eerste lid, van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen, als tegemoetkoming in de premie en, voor zover de zorgtoeslag of het voorschot daarop dan nog toereikend is, het eigen risico, geheel of gedeeltelijk, direct of door tussenkomst van het Zorginstituut aan de zorgverzekeraar wordt uitbetaald indien ten aanzien van een zorgverzekering, rente en incassokosten buiten beschouwing latend, een achterstand in de betaling van de verschuldigde premie ter hoogte van drie maandpremies is ontstaan. 2. Bij ministeriële regeling kunnen regels worden gesteld met betrekking tot het eerste lid.”
Dilemma’s voor beleid - Hoe lang omleiden? Voorkomen jo-jo effect - Inkomen indirect bekend bij verzekeraar 15
Differentiatie compensatie (art. 34a) Is geregeld in een ministeriële regeling. Wanneer doen verzekeraars genoeg? Voornemen is een hoge en een lage wanbetalersbijdrage. Laag: bij voldoende incassoinspanningen Hoog: bij extra inspanningen. NZa beoordeelt, ZINL keert uit, eerst laag, daarna pas hoog
Dilemma’s voor het beleid - De hoogte van het bedrag van de compensatie - Kwantificeren van de inspanning 16
Uitstroom ‘harde kern’ Motie Leijten: De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er een zogenoemd stuwmeer is van bijna 100.000 mensen die sinds de invoering ervan in het bestuursrechtelijke regime zitten; van mening dat een permanent verblijf in het bestuursrechtelijke regime nooit de bedoeling van de wet is geweest; verzoekt de regering, een plan op te stellen om het stuwmeer van bijna 100.000 mensen voor 1 augustus 2017 leeg te laten stromen, en gaat over tot de orde van de dag. Dit wordt een grote uitdaging, voor alle partijen…. Deels (20.000) gaat het om bijstandsgerechtigden, die blijven wel enigszins in overheidsbeeld. Maar wat te doen met de rest?
Dilemma’s voor het beleid - Doelgroep lastig (schuldenproblematiek extern) - Weinig invloed op oorzaak van verblijf in bestuursrechtelijke regime 17
Verdere regelgeving 1. AmvB voor artikel 18aa Zvw 2. Regeling zorgverzekering: -
nadere nadere nadere nadere nadere
regels regels regels regels regels
onder artikel 18aa Zvw (zorgtoeslag) vaststelling premiehoogte voorwaarden uitstroom (voorhang 2e Kamer) gegevensuitwisseling voor differentiatie compensatie
3. Beleidsregels Zorginstituut: uitbreiding kwijtschelding
18
Eerste Kamer Behandeling is aangehouden op verzoek minister Aangenomen amendement SP inzake blokkering reserves voormalige ziekenfondsen, nu: Artikel Ia Invoerings- en aanpassingswet Zvw: Novelle in Tweede Kamer Behandeling wetsvoorstel + novelle 19
Inwerkingtreding wet De artikelen van deze wet treden in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor de verschillende artikelen of onderdelen daarvan verschillend kan worden vastgesteld. 2016
20
Vooruitblik inwerkingtreding
21
Ten slotte: vindplaatsen Wet verbetering wanbetalersmaatregelen Wettekst: Eerste Kamer, 33 683, nr. A Toelichting: Tweede Kamer, 33 683, nr. 3 Novelle: Tweede Kamer, PM, nr. 2 en 3 Alle kamerstukken: Tweede Kamer, 33 683, nrs. 1 tot en met 56 Eerste Kamer, 33 683, nrs. A tot en met F 22
