Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen

Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen Persconferentie Dinsdag 9 februari De Auberge, Mol met

Tinne Van der Straeten Kamerlid Groen! [email protected] 0494 33 74 35

Dirk Peeters Vlaams volksvertegenwoordiger Groen! [email protected] 0497 23 83 81

Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen – Tinne Van der Straeten & Dirk Peeters

1

Myrrha is geen duurzame investering voor de Kempen Myrrha staat voor Multi-purpose hybrid research reactor for high-tech applications. Het is een gecombineerde plutoniumreactor van 57 MW. Naast enkele medische toepassingen zou hij gebruikt kunnen worden in het onderzoek naar de zogenaamde kerncentrales van de vierde generatie.

In tien punten leggen we u in deze persmap uit waarom Groen! zich tegen Myrrha kant.

1. Wat is Myrrha? 2. Myrrha kost België (minstens) 600 miljoen euro 3. Voor medische toepassingen hebben we Myrrha niet nodig 4. Transmutatie bestaat enkel op papier 5. Oeso is kritisch en stelt drie jaar uitstel voor 6. Myrrha behoort niet tot de wettelijke opdracht van het SCK 7. Plutonium stelt nonproliferatieproblemen 8. Onduidelijkheid over nucleaire provisies 9. Myrrha is geen duurzame meerwaarde voor de Kempen. 10. Conclusies Groen!

U mag ons steeds contacteren voor bijkomende informatie. Met vriendelijke groet,

Tinne Van der Straeten Kamerlid Groen!

Dirk Peeters Vlaams volksvertegenwoordiger Groen!


2

1. Wat is Myrrha? Myrrha is een onderzoeksreactor van 57 MW. Het gaat over een nieuw type onderzoeksreactor dat nog niet gebouwd is wereldwijd. Het gaat over een snelle neutronenreactor. Volgens het SCK zal Myrrha baanbrekend nucleair onderzoek mogelijk maken en zal Myrrha in kunnen staan voor tal van toepassingen. Met name: onderzoek naar het verouderingsgedrag van materialen, verwerking van gebruikte brandstof, ontwikkeling van nieuwe medische radio-isotopen, maken van medische radioisotopen, maken van gedopeerd silicium voor onder andere hernieuwbare energiebronnen. Myrrha zal ook het onderzoek mogelijk maken naar nieuwe reactorconcepten, met name kernreactoren van de 4de generatie. Myrrha is een onderzoekstechnologie die het SCK graag in huis zou halen om haar oude BR2reactor te vervangen.

2. Myrrha kost België (minstens) 600 miljoen euro De investeringskosten van Myrrha bedragen 960 miljoen euro, gespreid over 12 jaar. Voor de bouw rekent men 214 miljoen euro, voor de uitrusting 500 miljoen euro, voor de engineering 246 miljoen euro. Het zou project zou gefinancierd worden door verschillende landen, de EU en de Europese Investeringsbank. Het SCK verlangt van België als gastland van dit project een bijdrage van 40%. De Europese Investeringsbank zou 20% bijdragen, Frankrijk 20%, EU 5-10%, Duitsland, Italië en Spanje 5%. Voor België betekent dit 32 miljoen euro per jaar gedurende 12 jaar. Aangezien kernenergie een integraal federale bevoegdheid is, moet dit geld dus uit de federale begroting komen. Voor het project wordt 30 jaar uitbating voorzien. De uitbatingskost wordt geschat op 46 miljoen euro per jaar. Ook hiervan zou België dan 40% moeten betalen, het gaat over 18,4 miljoen euro per jaar. De afbraak- en saneringskosten zijn nog niet voorzien/begroot. Wel zou in de uitbatingskosten rekening gehouden zijn met het aanleggen van provisies, berekend op 8 miljoen euro per jaar. Hoe deze provisies aangelegd worden (boekhoudkundige voorzieningen, in een apart fonds), is op dit moment niet bekend. Deze kosten zijn uiteraard schattingen. Aangezien het om een nieuw project gaat, first of a kind, is het niet ondenkbeeldig dat men te maken krijgt met onvoorziene kosten gelieerd aan first-movers-problemen. Minister Magnette heeft in het parlement gewezen op de risico’s op vlak van financiering en kostprijs. Bovendien heeft de federale regering een begrotingstekort van 25 miljard. Elke euro zal dus 2x omgedraaid moeten worden.


3

3. Voor medische toepassingen is Myrrha niet nodig Er zijn wereldwijd een 5-tal onderzoeksreactoren die instaan voor de productie van medische radio-isotopen. Europa telt er 3: de BR2 in het SCK, Petten in Nederland en Osiris in Frankrijk. De BR2 heeft 105-120 draaidagen per jaar, in 2009 was er een extra cyclus van 21 dagen wegens het tekort aan medische radioisotopen. Het maken van medische radio-isotopen is een “nevenactiviteit” van een nucleaire onderzoeksreactor. Een onderzoeksreactor wordt zelden gebouwd alleen voor de aanmaak van medische radio-isotopen. Momenteel zijn er weinig alternatieven. Medische radioisotopen kunnen ook gemaakt worden in een cyclotron, maar niet alle radio-isotopen kunnen daar vervaardigd worden. Er zijn ook zeer veel cyclotrons nodig om dezelfde hoeveelheid te kunnen maken. Het is onduidelijk vandaag of de noodzakelijke productie kan opgevangen worden door cyclotrons. Myrrha is echter een zeer zware reactor. Voor de productie van medische radio-isotopen is een kleine reactor van 1 of 2 MW voldoende. Eloi Glorieux omschrijft de rol van Myrrha voor medische radio-isotopen als volgt: het is hetzelfde als een klontje boter doorsnijden met een kettingzaag. In België is het IRE vragende partij voor de bouw van een kleine reactor voor de productie van isotopen. Myrrha is niet noodzakelijk voor de productie van radio-isotopen. Er is wel een andere installatie nodig voor de productie van radio-isotopen ter vervanging van de BR2. In de wandelgangen wordt gezegd dat het SCK ook kijkt naar de herlancering van een ouder project, Adonis, dat ook kan instaan van de productie van radio-isotopen.

4. Transmutatie bestaat enkel op papier De voorstanders van Myrrha wijzen op de mogelijkheden van transmutatie, een procedure waarbij de halfwaardetijd van radio-actief afval verkort zou kunnen worden. Het SCK benadrukt zelf dat transmutatie de geologische berging niet vervangt. Het SCK zegt dat het de geologische berging zal optimaliseren in termen van radio-toxiciteit en warmte-emissie door een reductie van het volume met een factor 100 en de reductie van de duur met een factor 1000. Volgens het SCK ligt het grote probleem bij de opslag in de warmte. Canisters koelen eerst 60 jaar af, alvorens ze in aanmerking zouden komen voor geologische berging. Door de warmte te verminderen zouden de galerijen bij opslag dichter bij elkaar kunnen gezet worden. Voor transmutatie komt alleen nieuw afval in aanmerking. Verglaasd afval kan niet getransmuteerd worden. In een gesprek met het SCK werd gesteld dat vermoedelijk alleen gebruikte kernbrandstof zal in aanmerking komen voor transmutatie. Dit veronderstelt natuurlijk dat men erin slaagt om het proces te ontwikkelen. Want iedereen droomt al lang van transmutatie, zonder dat het ooit gerealiseerd is geworden.


4

5. Oeso is kritisch en stelt drie jaar uitstel voor De OESO liet het Myrrha-project doorlichten door MIRT, het Myrrha International Review Team. In het rapport dat daaruit volgde en dat eind 2009 verscheen, suggereerde de OESO drie mogelijke scenario’s. Eén waarbij meteen van start zou worden gegaan, maar daar had de OESO ernstige bedenkingen bij, omwille van de hoge risico’s op vlak van financiering en veiligheid. Om die reden bestond scenario drie er in dat het hele Myrrha-project best zou afgeblazen worden. Uiteindelijk suggereerde de OESO dat de kosten, baten en veiligheidsrisico’s nog ’s zorgvuldig zouden bestuderen. Als de eindconclusies daarvan positief uitdraait, zou ten vroegste binnen twee-drie jaar de beslissing voor de uitbouw van Myrrha kunnen genomen worden. De OESO stelt zich vragen bij de technische haalbaarheid van transmutatie door Myrrha: However, it is not yet possible to know if partitioning and transmutation can add enough value in the disposal of nuclear wastes to justify the additional costs incurred, nor if an accelerator-driven fast reactor system would be necessary to ensure good control and effectiveness of such a process if ultimately used, or whether other incineration strategies would be preferred.

Ook het financiële plaatje baart de OESO zorgen: In summary, MYRRHA is an exciting project with the possibility of many applications but also with substantial risks: • in cost, that cost and time to completion will exceed the estimates; • in performance, that the facility will take longer than planned to achieve the intended performance; • in financing, that external investment funds will not be available and/or revenue streams from users will prove smaller than planned.

6. Myrrha behoort niet tot de wettelijke opdracht van het SCK Onderzoek naar kerncentrales van de 4de generatie is in strijd met de prioritaireopdracht van het SCK, dat stelde Greenpeace in een nota over dat onderwerp. De opdracht voor het SCK is duidelijk omschreven in het K.B. van 16 oktober 1991 en omvatten de nucleaire veiligheid, radioprotectie, kernafvalbeheer en non-proliferatie. Dit K.B. was een duidelijke trendbreuk met het verleden, want het SCK had een sterke traditie in onderzoek naar nieuwe en soms vrij exotische toepassingen van kernenergie, zoals plutoniumsplijtstoffen en kweekreactoren. Het SCK heeft het moeilijk gehad om zich te houden aan deze prioriteiten, vooral door het operationeel houden van de ondertussen 44-jaar oude onderzoeksreactor BR-2 die vooral geschikt is voor onderzoek naar nieuwe types splijtstof en de levensduurverlenging van kerncentrales. De BR-2 alleen al vergde ook na 1991 jaarlijks honderden miljoenen BF overheidsgeld, een flinke hap uit het SCK budget, ten koste van de echte prioritaire taken. Het SCK heeft na 1991 een erg ruime interpretatie gehanteerd van haar prioritaire taken, zo werd onderzoek naar het verhogen van de opbrandgraad van splijtstoffen, MOX of levensduurverlenging van kerncentrales gedefinieerd als 'nucleaire veiligheid'. Dit probleem zet zich voort met de onderzoeksprojecten voor de ontwikkeling van de kernreactoren van de 4de generatie. Vooreerst moet een misverstand uit de weg geruimd worden. Deze reactoren bestaan enkel op papier, en het is erg onzeker of ze wel realiseerbaar zijn. Er zijn immers nog tal van technische problemen die overwonnen moeten worden. De ontwikkeling zou ook grote sommen onderzoeksgeld opeisen en de uiteindelijke kostprijs van zo'n reactor zou op het einde van de rit de bouw ervan kunnen verhinderen. Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen – Tinne Van der Straeten & Dirk Peeters

5

Onderzoeksgelden voor de 4de generatie zijn daarom een onaanvaardbare verspilling en kunnen beter besteed worden aan hernieuwbare energievormen die vandaag al hun doeltreffendheid bewezen hebben. Dit onderzoek voor de ontwikkeling van kerncentrales van de 4de generatie, en in het bijzonder van de snelleneutronenreactoren, is in strijd met de 'prioritaire taken' van het SCK. Dergelijke reactoren houden bijzondere risico's in, in het bijzonder op het vlak van nucleaire proliferatie29.

7. Plutonium stelt nonproliferatieproblemen Greenpeace benoemt Myrrha consequent als een plutoniumreactor. Myrrha zou immers plutonium als grondstof gebruiken en ook plutonium kunnen kweken. In die zin stelt Myrrha specifieke nonproliferatieproblemen. Volgens de Minister zijn er echter geen redenen voor een meer dan buitengewone bezorgdheid wat betreft de non-proliferatieaspecten. Volgens het SCK zijn snelle neutronen niet geschikt om een bom te kunnen maken. Myrrha zou kunnen betekenen dat er meer gevaarlijke transporten zullen nodig zijn. Hier brengt het SCK tegenin dat het plutonium in 1 keer kan gekocht worden en ter plaatse bewaakt. Het SCK zal de gebruikte plutonium ook opnieuw laten opwerken, vermoedelijk in Engeland of Zuid-Frankrijk. De bewaking van plutonium veronderstelt wel specifieke beveilgingsmaatregelen. Ter vergelijking: bij het opvragen van de nucleaire inventaris van het NIRAS over de nucleaire provisies moest alle informatie met betrekking tot de exacte vorm en locatie van kerntechnische materialen zwart gemaakt worden. Alle gegevens met betrekking tot plutonium in België bevinden zich ook in andere documenten waar een veiligheidsmachtiging voor nodig is. Dit probleem zomaar van tafel vegen is niet ernstig.

8. Onduidelijkheid over nucleaire provisies Het SCK zal provisies moeten aanleggen voor de toekomstige ontmanteling en sanering van Myrrha. In een gesprek met het SCK werd toegelicht dat zij 8 miljoen euro per jaar begroten voor provisies gedurende de 30 jaar uitbating. In het Parlement zei de minister echter dat de provisies moeten aangelegd worden vanuit de inkomsten van het Myrrha project. Het SCK zei in een gesprek dat dit deel uitmaakt van de uitbatingskost en ook door de investeringspartners moet gedragen worden. In het gesprek kon het SCK niet antwoorden op vragen op welke wijze zij de provisies zouden aanleggen en beheren. Vandaag voorziet het SCK voor de provisies die ze zelf moeten aanleggen (met name voor installaties in gebruik genomen na 1987) in louter boekhoudkundige voorzieningen: dus een post op de begroting. Het NIRAS kwalificeert deze provisies als gering beschikbaar. Het zou beter zijn dat de provisies worden aangelegd in een apart fonds en dat ze daar veilig belegd worden.


6

Myrrha impliceert een groot industrieel risico voor het SCK. Als het project te maken krijgt met grote kostenstijgingen kan dit de begroting van het SCK leegzuigen, en dus de aangelegde provisies doen verdwijnen. De onduidelijkheid over de provisies is onrustwekkend. België heeft internationale verdragen geratificeerd waarin het erkend dat de staat de uiteindelijke verantwoordelijke is voor het beheer van het radioactief afval. Dit impliceert dat als er geen geld is voor het beheer en sanering (dus als er een passief ontstaat), de Belgische staat, dus de belastingbetaler, daarvoor moet opdraaien. Zo betaalt de Belgische belastingbetaler 55 miljoen euro per jaar via de elektriciteitsfactuur voor het beheer van de nucleaire kerkhoven BP1 en BP2 in de Kempen omdat er in het verleden nooit (genoeg) geld voor voorzien is geweest. De saneringsactiviteiten voor BP1 en BP2 lopen nog tot minstens 2020 en worden geschat op meer dan 800 miljoen euro.

9. Myrrha is geen duurzame meerwaarde voor de Kempen Het Strategisch Plan Kempen (SPK) heeft Myrrha doorgelicht en komt tot de conclusie dat het een grote impact kan hebben voor de tewerkstelling in de regio. Het SCK zou ontwikkeld worden tot een echt kenniscentrum dat aan wetenschappelijk onderzoek doet, technologie ontwikkelt en diensten levert. Onder het wetenschapsluik gaat het over extra onderzoeksprogramma’s die ontwikkeld kunnen worden, het technologieluik gaat over de versterking van industriële en academische partnerships, en het diensten luik gaat over een industriële logica. Concreet gaat het dan over het aantrekken van studenten, wetenschappers, creatie van spin-offs, ... Het SPK schat de totale impact op de tewerkstelling op middellange en lange termijn op meer dan 2000 gecreëerde jobs. Deze cijfers zijn indrukwekkend, maar moeten ook in perspectief gezien worden. Het eerste windmolenproject op zee van C-Power heeft gezorgd voor meer dan 1 miljoen manuren. Agoria schat de tewerkstelling in hernieuwbare energie tegen 2020 op 40.000 jobs. Ook energie-efficiënte renovatie van woningen en gebouwen kan zorgen voor meer dan 10.000 extra jobs. Moet voor de ontwikkeling van de Kempen als kennisregio per definitie gekozen worden voor nucleair onderzoek? Onlangs bleek uit een rapport van de Global Wind Energy Council dat België hopeloos achterop hinkt op het vlak van windenergie. In plaats van te investeren in nucleair onderzoek, kan beter geïnvesteerd worden in onderzoek naar duurzame en hernieuwbare energie.


7

10. Conclusie Groen! Groen! steunt het Myrrha project niet en begrijpt eigenlijk ook niet zo goed waarom de regering het wel zou steunen. Paul Magnette verlengt wel de levensduur van de centrales, maar benadrukt telkens dat kernenergie een overgangstechnologie is naar 100% hernieuwbare energie. Hij zal de kernuitstapwet aanpassen, maar het moratorium op de bouw van nieuwe kerncentrales zal behouden blijven. In die zin is het moeilijk begrijpbaar dat de federale regering zoveel geld zou uitgeven aan een onderzoeksproject dat uiteindelijk de bedoeling heeft nieuwe reactorconcepten te ontwikkelen. Grote problemen met Myrrha zijn:  het financiële plaatje: de startbedragen zijn hoog, en dit geld heeft de federale regering niet. Het gaat bovendien om schatting, de bedragen kunnen veel hoger uitkomen  onzekerheid over de aanleg van nucleaire provisies  het gaat over een plutoniumreactor  het project vervangt de geologische berging niet, transmutatie is erg onzeker  voor medische radio-isotopen zijn efficiëntere en goedkopere oplossingen mogelijk  de Kempen kan evengoed een kennisregio zijn op andere vlakken, bijvoorbeeld in het onderzoek naar duurzame en hernieuwbare energie


8

Waarom Myrrha geen duurzame investering is voor de Kempen

Recommend Documents