Waarom isoleren?
Spouwmuurisolatie
Besparing
Maandag 31 maart 2014 Wevelgem Comfort
Wettelijke eisen
Wie doet Wat is VZW de VZW ZonneWinDT ZonneWinDT?
Verbruik Verwarming is grootste aandeel in de energiekost
ZonneWinDT vzw sensibiliseert rond energie en duurzaam bouwen Voordrachten en workshops Bouw en energieadvies Steunpunt duurzaam bouwen
Gemiddeld verbruik elektriciteit : 3500 kWh Gemiddeld verbruik verwarming : 20.000 kWh
Beperk de energievraag!
Comfort – stralingswarmte Gevoelstemperatuur = Temperatuur wand + ruimtetemperatuur 2
Gebruik duurzame energie!
Gebruik energie efficiënt!
Comfort
Warmteverliezen
Energieprestatieniveaus Nieuwbouwwoning
Lage energie
Passief
K40 / E70 90 kWh/m²a
K30 / E60 45 kWh/m²a
K12 / E30 15 kWh/m²a
Verbruik: 15.000 kWh
Verbruik 7.000 kWh
Verbruik: 2.000 kWh
bouwdeel
EPB
Lage energie
passief
Muur
10 cm
15 cm
30 cm
Dak
15 cm
25 cm
50 cm
Vloer
8 cm
10 cm
20 cm
De warmtebalans
Spouwmuur
Vochthuishouding spouwmuur – regendoorslag Bij na-isolatie van de spouwmuur = volledig gevulde spouw → geen spouwventilatie meer Spouwventilatie verbetert het droogtempo van de spouw niet bij dampopen/ademende constructies: vocht verdwijnt hoofdzakelijk via diffusie.
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Vorstschade Bij dampdicht afgewerkte gevels mag de spouwmuur niet geïsoleerd worden.
Vb: geschilderd met dampdichte verf → contact tussen binnen- en buitenspouwblad Keuze voor isolatiematerialen die het vocht niet overgeven naar het binnenspouwblad. Zie verder.
Vochthuishouding spouwmuur – regendoorslag Gevels met extreme blootstelling aan regen worden beter niet geïsoleerd.
bezet met glazuurtegels
De waterdichte laag vergaat na enkele jaren en laat insijpelend vocht toe → uitdampen vocht bemoeilijkt door dampdichte afwerkingslaag → verhoogde kans op vorstschade → spouwventilatie (hoe beperkt ook) is noodzakelijk!
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Vorstschade De noodzaak van dampopenheid van de afwerking bij naisolatie van spouwmuren wordt de laatste jaren sterk in twijfel getrokken. In het buitenland is dit niet echt een issue. Advies WTCB bij dampdichte gevels: – naisolatie mogelijk indien er geen uiterlijke kenmerken van vorstschade zijn. – Bij zichtbare aanwezige schade mag de spouwmuur geïsoleerd worden mits aanbrengen nieuwe waterdichte voorzetwand: schalies, beplanking,...
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Vorstschade In de winter profiteert het buitenspouwblad niet langer van de extra warmteverliezen. → tragere droogsnelheid en dus hoger vochtgehalte in dit seizoen.
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen Dauwtemperatuur = temperatuur waarbij damp omgezet wordt in vocht = afhankelijk van de heersende binnentemperatuur en relatieve vochtigheid.
→ Gevolgen: – grotere kans op vorstschade – Meer uitbloeiingen bij poreuze stenen
Bij muren met vorstschade verhoogt het risico op verdere vorstschade bij naisolatie Hoe hoger de vochtigheid, hoe hoger de dauwtemperatuur Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de dauwtemperatuur
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen Condensvorming bij na-isolatie spouwmuur op koudebruggen is echter niet uitgesloten.
Wanneer treedt er oppervlaktecondensatie op? Oppervlaktetemperatuur bouwdeel < dauwtemperatuur
De oorzaak ligt dan echter ergens anders: • Verbeteren van de luchtdichtheid Vb vervangen ramen en deuren, luchtdichting dak
• Verhogen van de luchtvochtigheid Vb: installatie badkamer of extra personen
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen
De dauwtemperatuur beïnvloeden door de: • de relatieve vochtigheid te verlagen 1) te ventileren
en/of
2)
Te verwarmen
Ondanks het feit dat het risico op condensvorming daalt, is het aangewezen om toch de koudebruggen in de mate van het mogelijke weg te werken. De warmteverliezen via de koudebrug blijven gelijk als voor de isolatie maar het aandeel tov het totaal wordt nu immers groter. (percentage stijgt!)
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Propere spouw Aanwezigheid mortelresten of verkeerd afhellende spouwankers kunnen voor overdracht van vocht zorgen. Bij na-isolatie spouw zal dit nog meer geaccentueerd worden doordat de spouwventilatie wegvalt.
Temperatuur L = 12,9 °C
temperatuur L = 15 °C
Bron: Naisoleren spouwmuren, Jeroen Meeusen (thesis unief Gent)
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – spouwbreedte
overzicht isolatiematerialen 2) Polyurethaan (PUR)
Een kleine spouw zorgt voor meer kans • dat de spouw niet overal gevuld is. – controle met een IR-camera • op regendoorslag Minimale benodigde diktes:
–
Op basis van isocyanaten (met blaasmiddel HFK)
–
Expandeert in de spouw zelf.
–
λ = 0,028
–
Ecologisch onaanvaardbaar: NIBE = 7c
–
Nadeel:
–
Isolatiewaarde daalt in de tijd Brandbaar materiaal Giftig bij plaatsing Voordeel ●
●
●
●
Gebouwen die reeds geïsoleerd zijn met vaste isolatieplaten, kunnen nog extra bijgeîsoleerd worden als de luchtspouw breed genoeg is.
●
Geen wateropname Kruipt tot in de kleinste gaatjes – ideaal voor smalle spouwen
PUR raden we af omwille van de milieu-consequenties.
Intermezzo: enkele termen en cijfers op een rij
overzicht isolatiematerialen 3) Glaswol –
Op basis van glasvezels
●
–
behandeld met hydrofuge olie voor waterafstoting
●
–
λ = 0,034
–
Hoe sneller ingeblazen, hoe hoger de densiteit.
–
Minerale wol is vooral geschikt bij mooie spouwen met een minimale dikte vanaf 5 cm. Indien niet heb je de kans dat de machine te vroeg weerstand voelt en stopt met blazen.
–
Vocht
•lambda-waarde = warmtegeleidingscoëfficiënt materiaal hoe lager, hoe beter de isolerend kwaliteit van het materiaal λ < 0,070 = isolatiemateriaal • U-waarde = warmtedoorgangscoëfficiënt bouwdeel Hoe lager, hoe beter de isolerende waarde van het bouwdeel U = λ / dikte ●
●
• R-waarde = warmteweerstand bouwdeel • Hoe hoger, hoe beter de isolerende kwaliteit van het bouwdeel • R= dikte / λ = 1/U
●
●
●
stopt oppervlakkig bij de muur. gesiliconiseerde vezels gaan capilariteit tegen. doorgedrongen water kan enkel terug weg door de muur en valt niet naar beneden. Stootvoegen dus niet nodig bij minerale wol.
Glaswol raden we aan bij mooie spouwen vanaf 5 cm.
overzicht isolatiematerialen 1) Ureumformaldehyde (UF)
overzicht isolatiematerialen 4) EPS-parels
–
Op basis van UF-hars + schuimmiddel
–
Op basis van geëxpandeerd polystyreen (aardoliederivaat)
–
In injecteerpistool wordt het gemengd met lucht en dan met een katalysator ingespoten. 1 minuut de tijd voor het natte schuim hard wordt.
–
λ = 0,034
–
Densiteit wordt bepaald op 20kg/m³ door kleine en grote bolletjes te mengen. Snelheid van inblazen heeft geen effect.
Kent geen expansie in de spouw maar krimpt door het uitdrogen -> krimpscheuren wat voor vochtinsijpeling zorgt
–
EPS-parels worden steeds verlijmd
–
EPS-parels inblazen mogelijk vanaf 3 cm.
–
Vocht
–
-> komt los van het binnenspouwblad wat voor convectie en vochtinsijpeling zorgt. –
Giftig
–
Verkruimelt na verloop van tijd UF-schuim is technisch geen goed isolatiemateriaal om een spouwmuur mee te isoleren.
●
●
Door de openingen in de parels loopt het water naar beneden. Adhesie van water aan de steen. Door de zwaartekracht wordt het naar beneden getrokken. Stootvoegen zijn dus nodig. risico op vorstschade stijgt minder in vgl met andere materialen
EPS-parels raden we aan bij dunnere spouwen vanaf 3 cm en/of dikkere spouwen met mortelbaarden en/of bij vorstgevoelige stenen.
overzicht isolatiematerialen 5) silicaatkorrels Perliet, vermiculiet, silicaat – Minerale gesteenten – Ecologisch aanvaardbaar: NIBE-classificatie = 1a – λ = 0,050 tot 0,065 – Toepassing: Silicaatkorrels: (SLS) perlietkorrels vermiculietkorrels: vermex of vermiculite
Werkwijze Stap 1: maken booropeningen in de muur volgens bepaald patroon
Plaatsingpatroon: – schubben van vis (gemiddeld 1,2m) – dichter bij dakranden en vensters (60 à 70 cm afstand)
●
●
●
Werkwijze Vooraf: controle van de spouw met een endoscoop
Steekproeven om de spouwbreedte en de vervuilingsgraad te controleren.
Werkwijze Stap 1: maken booropeningen in de muur volgens bepaald patroon
Werkwijze Stap 2: vullen met een borstel (vlokken) of houten stok (schuim) • Houdt isolatiemateriaal tegen • Zorgt ervoor dat er geen gaten overgeslagen worden.
Werkwijze Stap 3: Vullen met isolatiemateriaal
Stap 4: gaten vullen met cement
Gat wordt geboord op de kruising lint- en stootvoeg: • Esthetisch: mortel kan terug opgevoegd worden. • Om vallende brokstukken in de spouw tegen te gaan. Afgewerkte gevels met bv crepie waar je de voegen niet kunt zien, los van de esthetische schade zijn dus moeilijk te isoleren.
Werkwijze Dichten van de spouw – rolluikkasten / niet geïsoleerde spouw • Rolluikkasten manueel opvullen met minerale wol van aan de binnenzijde
Besluit Nadelen spouwmuurisolatie • Dikte isolatiepakket beperkt tot de spouwbreedte • Risico op vorstschade neemt toe bij poreuze stenen of dampdichte afwerking.
• Spouw die niet geisoleerd moet worden (vb doorlopende spouw naar buren) Plaatsen van verticale borstels (Diameter 100 mm) om de spouw af te sluiten. Boven en onderaan wordt een gaatje geboord, koord met daaraan borstel wordt in de bovenste opening gebracht en onderaan uitgevist. De borstel wordt in de muur getrokken.
Voordelen spouwmuurisolatie • Bestaande pand blijft visueel identiek • Geen aanpassingen aan bestaande structuur • Snelle en goedkope uitvoering • Sterke verhoging comfort • Sterke daling energieverbruik • Risico op condensvorming daalt Besluit: Spouwmuur isoleren loont de moeite!
De spouwmuur – referentiedocumenten • Referentiedocumenten
• Fod economie: STS 71-1: “Na-isolatie van spouwmuren door insitu vullen van de luchtspouw met een nominale breedte van ten minste 50 mm • Technische voorlichting WTCB: www.wtcb.be • Belgische Unie voor de technische goedkeuring in de bouw www.Butgb.be
Kantoor ZonneWinDT vzw Pannestraat 142 8630 Veurne
Premies voor spouwisolatie (bestaande woning)) -Netbeheerder * aangesloten zijn op het elektriciteitsnet voor 1/1/2006 * Aannemer * €6/m² bij aannemer (max 800€) * voorwaarden: - spouw = minimaal 50 mm - lambda maximaal 0,065 Opgelet: Voor werken die worden uitgevoerd na 30 juni 2012 moeten de gebruikte materialen, plaatsingstechnieken en plaatsers volledig voldoen aan de STS 71-1. Meer info over deze norm + aannemers te vinden op: http://www.energiesparen.be/spouwmuur
Contact :
[email protected] www.zonnewindt.be 058/779013
[email protected]
