Spouwmuurisolatie Dinsdag 14 mei 2013 Wevelgem
Wie doet Wat is VZW de VZW ZonneWinDT ZonneWinDT? BeauVent cvba investeert
ZonneWinDT vzw sensibiliseert
aandeelhouders
Tijdbon BeauVent
Zon
Voordrachten en workshops
Wind
Bouw en energieadvies
Koolzaadolie
Steunpunt duurzaam bouwen
www.beauvent.be
www.zonnewindt.be
Duurzaam Bouwen WieSteunpunt is VZW ZonneWinDT
Adviezen en voordrachten
Opgericht door de Provincie WestVlaanderen Met steun van Vlaanderen
Beperk de energievraag!
Gebruik duurzame energie!
Gebruik energie efficiënt!
Waarom isoleren? 1) Verwarming is grootste aandeel in de energiekost
Gemiddeld verbruik elektriciteit : 3500 kWh Gemiddeld verbruik verwarming : 20.000 kWh
Waarom isoleren? 2) Comfortgevoel : - winter : warmte binnen houden - zomer : warmte buiten houden 3) wettelijke verplichtingen op vlak van isolatie bij nieuwbouw en verbouwing
De warmtebalans
Warmteverliezen
Een lege spouwmuur...
Vochthuishouding spouwmuur – regendoorslag Bij na-isolatie van de spouwmuur = volledig gevulde spouw → geen spouwventilatie meer Uit studies blijkt dat spouwventilatie het droogtempo van de spouw niet spectaculair verbetert bij dampopen/ademende constructies. Vocht verdwijnt hoofdzakelijk via diffusie en niet via ventilatie.
→ contact tussen binnen- en buitenspouwblad Keuze voor isolatiematerialen die het vocht niet overgeven naar het binnen spouwblad. Zie verder.
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Vorstschade In de winter profiteert het buitenspouwblad niet langer van de extra warmteverliezen. → tragere droogsnelheid en dus hoger vochtgehalte in dit seizoen. → grotere kans bij na-isolatie op vorstschade en eventueel meer uitbloeiingen bij poreuze stenen
Bij muren met vorstschade verhoogt het risico op verdere vorstschade bij na-isolatie → Oplossing om toch te kunnen isoleren: bezetten met een dampopen afwerking (minerale pleister, kalei,...)
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Vorstschade Bij dampdicht afgewerkte gevels mag de spouwmuur niet geïsoleerd worden. (dampdichte verf, glazuurtegels)
De waterdichte laag vergaat na enkele jaren en laat insijpelend vocht toe → uitdampen vocht bemoeilijkt door dampdichte afwerkingslaag → verhoogde kans op vorstschade → spouwventilatie (hoe beperkt ook) is noodzakelijk! Geen subsidies mogelijk!
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Vorstschade De noodzaak van dampopenheid van de afwerking bij naisolatie van spouwmuren wordt de laatste jaren sterk in twijfel getrokken. In het buitenland is dit niet echt een issue. Advies WTCB bij dampdichte gevels: – naisolatie mogelijk indien er geen uiterlijke kenmerken van vorstschade zijn. – Bij zichtbare aanwezige schade mag de spouwmuur geïsoleerd worden mits aanbrengen nieuwe waterdichte voorzetwand (schalies, beplanking,...
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen Wanneer treedt er oppervlaktecondensatie op? Oppervlaktetemperatuur < dauwtemperatuur Dauwtemperatuur = temperatuur waarbij damp omgezet wordt in vocht = afhankelijk van de heersende binnentemperatuur en relatieve vochtigheid.
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen Door na-isolatie van de spouwmuur verkleint de kans op condensvorming doordat de oppervlaktetemperatuur stijgt.
Temperatuur L = 12,9 °C
temperatuur L = 15 °C
Bron: Naisoleren spouwmuren, Jeroen Meeusen (thesis unief Gent)
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen Condensvorming bij na-isolatie spouwmuur op koudebruggen is echter niet uitgesloten. De oorzaak ligt echter ergens anders: De dauwtemperatuur is immers afhankelijk van: •
Binnentemperatuur Minder verwarmde ruimtes kennen een hogere dauwtemperatuur.
• de relatieve vochtigheid Vochtigere ruimtes kennen een hogere dauwtemperatuur. De relatieve vochtigheid wordt bepaald door de mate van ventilatie. Bepaalde ingrepen verhogen de kans op condens: Vb vervangen ramen en deuren. De luchtdichting verbetert waardoor er minder ongewilde ventilatie is en er dus een verhoogde luchtvochtigheid heerst. Condensvorming tegengaan door bewust te ventileren en/of de temperatuur te verhogen!
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Koudebruggen Ondanks het feit dat het risico op condensvorming daalt, is het aangewezen om toch de koudebruggen in de mate van het mogelijke weg te werken. De warmteverliezen via de koudebrug blijven gelijk als voor de isolatie maar het aandeel tov het totaal wordt nu immers groter. (percentage stijgt!)
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – Propere spouw Aanwezigheid mortelresten of verkeerd afhellende spouwankers kunnen voor overdracht van vocht zorgen. Bij na-isolatie spouw zal dit nog meer geaccentueerd worden doordat de spouwventilatie wegvalt.
Aandachtspunten bij spouwmuurisolatie – spouwbreedte Een kleine spouw zorgt voor meer kans • dat de spouw niet overal gevuld is. – controle met een IR-camera • op regendoorslag Minimale benodigde diktes:
Gebouwen die reeds geïsoleerd zijn met vaste isolatieplaten, kunnen nog extra bijgeîsoleerd worden als de luchtspouw breed genoeg is.
Intermezzo: enkele termen en cijfers op een rij
•lambda-waarde = warmtegeleidingscoëfficiënt materiaal hoe lager, hoe beter de isolerend kwaliteit van het materiaal λ < 0,070 = isolatiemateriaal ●
●
• U-waarde = warmtedoorgangscoëfficiënt bouwdeel Hoe lager, hoe beter de isolerende waarde van het bouwdeel U = λ / dikte ●
●
• R-waarde = warmteweerstand bouwdeel • Hoe hoger, hoe beter de isolerende kwaliteit van het bouwdeel • R= dikte / λ = 1/U
overzicht isolatiematerialen 1) Ureumformaldehyde (UF) –
Op basis van UF-hars + schuimmiddel
–
In injecteerpistool wordt het gemengd met lucht en dan met een katalysator ingespoten. 1 minuut de tijd voor het natte schuim hard wordt.
–
Kent geen expansie in de spouw maar krimpt door het uitdrogen -> krimpscheuren wat voor vochtinsijpeling zorgt -> komt los van het binnenspouwblad wat voor convectie en vochtinsijpeling zorgt.
–
Giftig
–
Verkruimelt na verloop van tijd UF-schuim is technisch geen goed isolatiemateriaal om een spouwmuur mee te isoleren.
overzicht isolatiematerialen 2) Polyurethaan (PUR) –
Op basis van isocyanaten (met blaasmiddel HFK)
–
Expandeert in de spouw zelf.
–
λ = 0,028
–
Ecologisch onaanvaardbaar: NIBE = 7c
–
Nadeel:
–
Isolatiewaarde daalt in de tijd Brandbaar materiaal Giftig bij plaatsing Voordeel ●
●
●
●
●
Geen wateropname Kruipt tot in de kleinste gaatjes – ideaal voor smalle spouwen
PUR raden we af omwille van de milieu-consequenties.
overzicht isolatiematerialen 3) Glaswol –
Op basis van glasvezels
–
behandeld met hydrofuge olie voor waterafstoting
–
λ = 0,034
–
Hoe sneller ingeblazen, hoe hoger de densiteit.
–
Minerale wol is vooral geschikt bij mooie spouwen met een minimale dikte vanaf 5 cm. Indien niet heb je de kans dat de machine te vroeg weerstand voelt en stopt met blazen.
–
Vocht ●
●
●
stopt oppervlakkig bij de muur. gesiliconiseerde vezels gaan capilariteit tegen. doorgedrongen water kan enkel terug weg door de muur en valt niet naar beneden. Stootvoegen dus niet nodig bij minerale wol.
Glaswol raden we aan bij mooie spouwen vanaf 5 cm.
overzicht isolatiematerialen 4) EPS-parels –
Op basis van geëxpandeerd polystyreen (aardoliederivaat)
–
λ = 0,034
–
Densiteit wordt bepaald op 20kg/m³ door kleine en grote bolletjes te mengen. Snelheid van inblazen heeft geen effect.
–
EPS-parels worden steeds verlijmd om te stabiliseren.
–
EPS-parels mogelijk vanaf 3 cm.
–
Vocht ●
●
Door de openingen in de parels loopt het water naar beneden. Adhesie van water aan de steen. Door de zwaartekracht wordt het naar beneden getrokken. Stootvoegen zijn dus nodig. Ideaal bij poreuze stenen (risico op vorstschade stijgt maar minder dan bij andere materialen)
EPS-parels raden we aan bij dunnere spouwen vanaf 3 cm en/of dikkere spouwen met mortelbaarden en/of bij vorstgevoelige stenen.
Werkwijze Vooraf: controle van de spouw met een endoscoop
Steekproeven om de spouwbreedte en de vervuilingsgraad te controleren.
Werkwijze Stap 1: maken booropeningen in de muur volgens bepaald patroon
Gat wordt geboord op de kruising lint- en stootvoeg: • Esthetisch: mortel kan terug opgevoegd worden. • Om vallende brokstukken in de spouw tegen te gaan. Afgewerkte gevels met bv crepie waar je de voegen niet kunt zien, los van de esthetische schade zijn dus moeilijk te isoleren.
Werkwijze Stap 1: maken booropeningen in de muur volgens bepaald patroon
Plaatsingpatroon: – schubben van vis (gemiddeld 1,2m) – dichter bij dakranden en vensters (60 à 70 cm afstand)
Werkwijze Stap 2: vullen met een borstel (vlokken) of houten stok (schuim) • Houdt isolatiemateriaal tegen • Zorgt ervoor dat er geen gaten overgeslagen worden.
Werkwijze Stap 3: Vullen met isolatiemateriaal
Stap 4: gaten vullen met cement
Werkwijze Dichten van de spouw – rolluikkasten / niet geïsoleerde spouw • Rolluikkasten manueel opvullen met minerale wol van aan de binnenzijde • Spouw die niet geisoleerd moet worden (vb doorlopende spouw naar buren) Plaatsen van verticale borstels (Diameter 100 mm) om de spouw af te sluiten. Boven en onderaan wordt een gaatje geboord, koord met daaraan borstel wordt in de bovenste opening gebracht en onderaan uitgevist. De borstel wordt in de muur getrokken.
Premies voor spouwisolatie (bestaande woning)) -Netbeheerder * aangesloten zijn op het elektriciteitsnet voor 1/1/2006 * Aannemer * €6/m² bij aannemer (max 800€) * voorwaarden: - spouw = minimaal 50 mm - lambda maximaal 0,065 Opgelet: Voor werken die worden uitgevoerd na 30 juni 2012 moeten de gebruikte materialen, plaatsingstechnieken en plaatsers volledig voldoen aan de STS 71-1. Meer info over deze norm + aannemers te vinden op: http://www.energiesparen.be/spouwmuur
Voor- en nadelen spouwmuur Nadelen spouwmuurisolatie • Dikte isolatiepakket beperkt tot de spouwbreedte • Risico op vorstschade neemt toe bij poreuze stenen of dampdichte afwerking. Voordelen spouwmuurisolatie • Bestaande pand blijft visueel identiek • Geen aanpassingen aan bestaande structuur • Snelle en goedkope uitvoering • Sterke verhoging comfort • Sterke daling energieverbruik • Risico op condensvorming daalt Besluit: Spouwmuur isoleren loont de moeite!
Vragen? Team : Koen Heughebaert, educatie Sarah Vanhamme, coördinatie Bram Vanmaele, ingenieur Ulla Provoost, ing. architect Ini Dermaut, int. Architect Niels Dezwarte, ass architect Jan Deconinck, Ing, architect
Contact :
[email protected] www.zonnewindt.be 058 77 90 13 Kantoor : Pannestraat 142 , De Panne
