Waar een wil is, ontstaat een weg. Nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg

‘Waar een wil is, ontstaat een weg’ Nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg 2008 – 2010

November 2007

Inhoudsopgave Pag. Inhoudsopgave

1

Samenvatting

2

Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doel van de beleidsnota 1.3 Aanpak 1.4 Opbouw nota

4 4 4 4 5

Hoofdstuk 2 Inventarisatie 2.1 Het huidige beleid 2.2 Beleidsvoornemens college en raad 2.3 Trends en ontwikkelingen 2.4 Sterkte-zwakte-analyse 2.5 Conclusies

6 6 8 9 12 12

Hoofdstuk 3 Strategische oriëntatie op de toekomst 3.1 Beleidsvisie 3.2 Relatie met de Wmo 3.3 Beleidsmaatregelen 3.4 Maatschappelijke effecten 3.5 Indicatieve kosten 3.6 Uitvoeringsplan

14 14 15 15 17 17 18

Literatuurlijst

20

Nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg

Gemeente Hulst

Pagina

1

Samenvatting De gemeente Hulst erkent het belang van vrijwilligers en mantelzorgers. Waar zouden we zijn zonder de verkeersregelaar die schoolgaande kinderen veilig laat oversteken, de enthousiasteling die maaltijden voor senioren rondbrengt en de ‘hulpsinterklaas’ die jaarlijks menig kinderhart sneller laat kloppen? De gemeente ondersteunt deze groepen direct of indirect financieel door uitvoering te geven aan het subsidiebeleid. In de gemeente Hulst zijn meer dan 300 groeperingen die geen bestaansrecht zouden hebben zonder vrijwilligers. In deze nota worden die groeperingen onderverdeeld in vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties. Denkt u bij vrijwilligersverenigingen aan sportverenigingen, ouderenorganisaties en dorpsraden (die ondanks dat die vaak een stichtingsvorm hebben). Denkt u bij vrijwilligersorganisaties aan Palazzoli, het rode Kruis, en Netwerk Vrijwillige Thuiszorg, die een professionele organisatiestructuur bezitten. Het is moeilijk te achterhalen om hoeveel vrijwilligers het in de gemeente gaat. Afgeleid van landelijke cijfers zouden er in de gemeente Hulst meer dan 9.000 mensen van 18 jaar en ouder actie zijn in het vrijwilligerswerk. Het gaat hier om meer dan 40% van het aantal inwoners van de gemeente, binnen die leeftijdscategorie. Over het aantal mantelzorgers in de gemeente kan een tamelijk nauwkeurigere schatting worden gemaakt. Op grond van gegevens van Netwerk Vrijwillige Thuiszorg kan worden geconstateerd dat er in de gemeente minimaal 150 mantelzorgers actief zijn. Vrijwilligers en mantelzorgers worden vaak in één adem genoemd. Dit is niet terecht. Zoals een aanwezige tijdens de discussiebijeenkomst Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg zo treffend verwoordde: “Voor vrijwilligerswerk kies je, voor mantelzorg niet”. Met andere woorden: het overkomt je … De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) geeft met ‘prestatieveld 4’ aan de gemeente de opdracht om beleid te ontwikkelen om vrijwilligers en mantelzorgers te ondersteunen. Een beleidsnota over het onderwerp vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg was er tot op heden nog niet in de gemeente Hulst. Wel subsidiëring op grond van de Algemene subsidieverordening, maar geen bemoeienis met de ondersteuning van vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers. De structurele financiering van hun activiteiten gebeurde immers door het Zorgkantoor. Door de invoering van de Wmo is de gemeente nu hiervoor verantwoordelijk. Deze beleidsnota maakt onderdeel uit van het zogenaamde ‘onderliggend beleid’. Een aantal beleidsplannen, waarvoor de Wmo als wettelijke basis geldt, vormen samen met de ‘Verdieping Kadernota gemeente Hulst’ het ‘Wmobeleidsplan’ van de gemeente. Trends en ontwikkelingen hebben zowel een positieve als negatieve invloed op het vrijwilligerswerk en de mantelzorg. Zo neemt door vergrijzing en extramuralisering van zorg de vraag naar vrijwilligers toe en kiest de ‘nieuwe vrijwilliger’ voor een kortstondige inzet, waarbij het liefst een einddatum wordt afgesproken. Kansen dienen zich aan als er samenwerking en afstemming plaatsvindt op het terrein van vrijwilligerswerk en als vrijwilligers en mantelzorgers ter dienste wordt gestaan door het aanbieden van informatie en training. Door middel van uiteenlopende maatregelen wordt getracht om vrijwilligers en mantelzorgers te ondersteunen, te waarderen en te stimuleren. Naast uitvoering van de Algemene subsidieverordening en de Reïntegratieverordening Wet Werk en Bijstand worden in deze beleidsnota de volgende maatregelen genoemd: Ondersteunen 1. De Wmo-raad Hulst als klankbord laten fungeren bij beleidsvorming over vrijwilligerswerk en mantelzorg. 2. Versterken van de ondersteuningsstructuur voor vrijwilligersverenigingen door het geven van informatie en training via een op te richten Steunpunt Vrijwilligers. 3. Bevorderen afstemming en samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties door het instellen van een structureel overleg.


Gemeente Hulst

Pagina

2

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Versterken van de ondersteuningsstructuur voor mantelzorg door verdere ontwikkeling van het Steunpunt Mantelzorg. (Potentiële) mantelzorgers informeren over mantelzorg en begeleiden bij het zoeken naar mogelijkheden op het gebied van respijtzorg, oppashulp en ondersteuning. Koppelen van de onder punt 2. en 3. genoemde informatievoorziening aan de informatievoorziening van de gemeente. Het laten ondersteunen van vrijwilligersverenigingen met het (verder) ontwikkelen van hun vrijwilligersbeleid. Themabijeenkomsten laten organiseren voor vrijwilligersverenigingen. Onderzoek naar de mogelijkheden om te investeren in ‘burgeradvisering’. Onderzoek naar de mogelijkheden om vrijwilligersverenigingen te verzekeren tegen bestuursaansprakelijkheid.

Waarderen 11. Ondersteunen van de jaarlijkse ‘Dag van de mantelzorg’ en de ‘Dag van de vrijwilliger’. 12. Om waardering te uiten en een vinger aan de pols te houden, bezoekt het college tijdens ‘het kernbezoek’ (wordt nader uitgewerkt in het Kernenbeleid van de gemeente Hulst) vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties. 13. Vrijwilligers in het zonnetje zetten tijdens de jaarlijkse sportverkiezing, uitreiking van de culturele prijs en uitreiking van de Pelgrimstas. 14. Aandacht besteden aan vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties in de gemeenterubriek van het Zeeuws-Vlaams Advertentieblad en in het gemeentelijk Voorlichtingsblad. Stimuleren 15. Om jongeren (12-18) te betrekken bij het vrijwilligerswerk, een plan maken waarin tenminste aan bod komt het ‘certificaat voor jongeren’ en maatschappelijke stages. 16. Een plan opstellen om volwassenen te stimuleren om vrijwilligerswerk te doen. 17. Blijvende aandacht voor het vereenvoudigen en gebruiksvriendelijk maken van gemeentelijke aanvraagformulieren.

Opening jeugd ontmoetingsplaats Volgewaarde (JOB)


Gemeente Hulst

Pagina

3

Hoofdstuk 1 1.1

Inleiding

Aanleiding

De huidige gemeente Hulst is sinds 2003 een feit. Naar aanleiding hiervan heeft er een harmonisatie van het subsidiebeleid plaatsgevonden. Beleid op het gebied van vrijwilligerswerk en mantelzorg ontbrak hierbij echter. Zo is er binnen de gemeente Hulst al geruime tijd een politieke en een maatschappelijke wens om te beschikken over een nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg. Daarnaast vormt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een aanleiding voor deze beleidsnota. De Wmo is op 1 januari 2007 in werking getreden en de kern ervan: meedoen! Meedoen van alle burgers aan alle facetten van de samenleving. Als de ondersteuning vanuit familie, vrienden of bekenden niet meer mogelijk is, moet de gemeente daarin voorzien. Het gaat erom mensen waar nodig te ondersteunen en het herstellen van zelfredzaamheid. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze wet. De gemeente Hulst beschikt over een ‘Kadernota Wmo’(Op welke manier wordt de Wmo in de gemeente ingevoerd?). Tevens verplicht deze wet de gemeente om over een Wmobeleidsplan te beschikken. Dit is een plan voor een periode van maximaal 4 jaar, gekoppeld aan een raadsperiode. In het ‘Wmo-beleidsplan 2008 – 2010’ geeft de gemeente Hulst aan op welke manier er invulling wordt gegeven aan de 9 prestatievelden. De ‘Verdieping Kadernota Wmo’(Binnen welke kaders wordt invulling gegeven aan de 9 prestatievelden?) en het ‘onderliggend beleid’ vormen samen het Wmo-beleidsplan van de gemeente Hulst. Één van de onderdelen van het ‘onderliggend beleid’ is de nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg. Deze nota bestrijkt, net als de andere beleidsnota’s die deel uitmaken van het ‘onderliggend beleid’, de periode 2008 – 2010. 1.2

Doel van de beleidsnotitie

De gemeente Hulst wil komen tot een breed gedragen visie met betrekking tot het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers, voor zover hierdoor maatschappelijke activiteiten en/of voorzieningen in stand worden gehouden dan wel tot stand komen. Tevens wil het gemeentebestuur met het beleid mogelijk maken dat vrijwilligers en mantelzorgers zelf zo optimaal mogelijk mee kunnen doen in de Hulsterse samenleving. 1.3

Aanpak

Literatuuronderzoek en reguliere gesprekken met Netwerk Vrijwillige Thuiszorg/Steunpunt Mantelzorg, Klaverblad Zeeland en Stichting Welzijn Hulst hebben mede de basis gevormd voor deze beleidsnota. Daarnaast geeft de Wmo de gemeente uitdrukkelijk de opdracht mee om aandacht te besteden aan burgerparticipatie bij het samenstellen van Wmobeleid. Er heeft op 27 juni 2007 een discussiebijeenkomst plaatsgevonden rondom de thema’s vrijwilligerswerkbeleid en mantelzog (alsook seniorenbeleid). De bijeenkomst stond onderleiding van een onafhankelijk voorzitter en aan de discussie is deelgenomen door 26 personen, verdeeld over 20 organisaties uit het ‘vrijwilligers- en mantelzorg-veld’. Tijdens de bijeenkomst is gediscussieerd aan de hand van stellingen. Het ging hier nadrukkelijk om een vorm van burgerparticipatie in ‘het voorstadium’, dus nog voordat er (letterlijk) een letter op papier stond. De verschillende standpunten zijn betrokken bij het opstellen van deze beleidsnota. Vanzelfsprekend is in een later stadium éénieder in de gelegenheid gesteld om tijdens de algemene inspraakronde te reageren, zoals dit in de Inspraakverordening gemeente Hulst is geregeld. Tijdens het door de gemeente op 19 juni 2007 gehouden Cultuurdebat en het op 16 december 2006 gehouden Sportdebat, respectievelijk in het kader van de Cultuurnota en de nota Breedtesport, zijn ook


Gemeente Hulst

Pagina

4

ervaringen van vrijwilligers naar boven gekomen. Ook deze ervaringen zijn betrokken bij de totstandkoming van deze nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg. 1.4

Opbouw nota

In de nota is, na dit inleidende hoofdstuk, in hoofdstuk 2 een inventarisatie opgenomen. Hierin wordt ingegaan op het bestaande beleid, de gemeentelijke beleidsvoornemens, de trends en ontwikkelingen en er wordt op grond hiervan een SWOT-analyse gemaakt. Hoofdstuk 2 wordt afgesloten met een conclusie. Op grond van die conclusie wordt in hoofdstuk 3 de beleidsvisie beschreven. Tevens komen in dit hoofdstuk de beleidsmaatregelen, de maatschappelijke effecten en het werkplan inclusief tijdpad aan de orde. In deze nota zijn enkele uitspraken opgenomen die een beeld geven van de verscheidenheid van opvattingen, uitgesproken door vrijwilligers en mantelzorgers. Ook zijn praktijkvoorbeelden uit de gemeente beschreven, waarbij de inzet van vrijwilligers naar voren komt.

Maaltijdvoorziening ‘Tafeltje Dekje’


Gemeente Hulst

Pagina

5

Hoofdstuk 2 2.1

Inventarisatie

Het huidige beleid

Om het huidige beleid en de huidige praktijk in beeld te brengen, wordt eerst nader ingegaan op de definitie’s van vrijwilligerswerk en mantelzorg. Vervolgens worden de samenhang met andere gemeentelijke beleidsnota’s en het aanpalend beleid genoemd. Vrijwilligerswerk In deze nota wordt uitgegaan van de definitie van vrijwilligerswerk zoals ook het ministerie van VWS en de provincie Zeeland deze hanteren: ‘Vrijwilligerswerk is werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald, wordt verricht ten behoeve van andere mensen of de samenleving’. In deze definitie worden kenmerken van vrijwilligerswerk genoemd: • Vrijwilligerswerk heeft de benaming werk. Hoewel de activiteiten onbetaald en onverplicht worden verricht, is het niet vrijblijvend. Zo wordt bijvoorbeeld verwacht dat gemaakt afspraken worden nagekomen. • Onbetaald wil zeggen dat er géén salaris tegenover het werk staat, maar wel eventueel een onkostenvergoeding. • Het vrijwilligerswerk wordt gedaan ten behoeve van anderen of de samenleving. Dit geeft de gerichtheid van het werk aan en hierdoor onderscheidt het vrijwilligerswerk zich van andere vormen van vrijetijdsbesteding of bijvoorbeeld een hobby die iemand voor zichzelf verricht. Het betekent echter niet dat vrijwilligerswerk geen betekenis heeft voor de vrijwilliger. • De zinsnede ‘in enig georganiseerd verband’ onderscheidt het vrijwilligerswerk van ongeorganiseerde en spontane burenhulp en vriendendiensten. Slechts wanneer er sprake is een structuur en er een bepaalde organisatie bestaat, is er sprake van vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk vindt plaats binnen vele organisaties. In deze nota wordt gesproken over vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties. Onder de term vrijwilligersverenigingen vallen bijvoorbeeld sportverenigingen, KBO’s en dorpsraden (ondanks dat deze laatstgenoemden vaak een stichting zijn). Onder de term vrijwilligersorganisaties vallen bijvoorbeeld Pallazoli, het rode Kruis, Humanitas en Netwerk Vrijwillige Thuiszorg. Een vrijwilligersvereniging onderscheidt zich van een (professionele) vrijwilligersorganisatie doordat zowel het bestuurlijk als het uitvoerend werk door vrijwilligers wordt gedaan. Daartegenover staat dat een vrijwilligersorganisatie vaak niet kan bestaan zonder vrijwilligerskern. Mantelzorg In de brochure ‘Samenspel met mantelzorg’ hanteren de organisatie voor zorgondernemers (ActiZ) en het Expertisecentrum Informele Zorg (EIZ) het volgende: ‘Mantelzorgers zorgen voor chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis. Mantelzorgers zijn geen professionele zorgverleners, maar geven zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met degene voor wie zijn zorgen. Mantelzorg is niet de allerdaagse zorg voor bijvoorbeeld een gezond kind. Mantelzorg is vaak langdurig en intensief’.

Uitspraak van een aanwezige tijdens de discussiebijeenkomst Vrijwilligerswerk en mantelzorg: “Voor vrijwilligerswerk kies je, voor mantelzorg niet”.


Gemeente Hulst

Pagina

6

Samenhang met gemeentelijke nota’s en aanpalend beleid Kort en bondig: de gemeente Hulst had nog geen specifieke beleidsnota op het gebied van vrijwilligerswerk en mantelzorg. Dat wil niet zeggen dat vrijwilligers en mantelzorgers niet werden ondersteund. In het kader van het Subsidiebeleidsplan en op grond van de Algemene subsidieverordening worden waarderings- en budgetsubsidies verleend. Daarnaast zijn er verschillende gemeentelijke nota’s die en beleid dat raakvlakken heeft met het onderwerp van deze nota. Gemeentelijke nota’s met raakvlakken: • Nota Kleine kernen In de komende jaren zal het beleid onder andere gericht zijn op het bevorderen van wijken dorpsontwikkeling door de kracht van de bewoners zelf. Dit beoogt het zelforganiserend vermogen en de zelfredzaamheid van bewoners te ontwikkelen met als resultaat dat bewoners zelf initiatieven en activiteiten ontplooien en daar zelf financiering voor vinden (conform de ‘Droomtrajecten’1). Met name van de wijken dorpsraden zal een inspanning nodig zijn om dit te bereiken. •

Nota Accommodatiebeleid Belangrijk aandachtspunt hieruit is dat daar waar mogelijk privatisering nagestreefd dient te worden. Echter, privatisering brengt professionalisering met zich mee. Dit legt op zijn beurt weer meer druk op het beheer van de accommodatie door vrijwilligers.

•

Nota Seniorenbeleid Hierin wordt onder andere geconcludeerd dat veel voorzieningen draaien op vrijwilligers en dat gemeente en instellingen zich samen moeten inspannen om de vrijwilligers te behouden en te werven. Ook wordt een warm pleidooi gehouden om het aantal ontmoetingsmomenten te vergroten, om op deze manier de ‘sociale cohesie’ te versterken.

Aanpalend beleid: Vrijwilligers zijn op uiteenlopende terreinen actief in onze gemeente. Hieronder worden beleidsterreinen genoemd die een nauwe relatie met het vrijwilligerswerkbeleid. • Kunst- en cultuurbeleid De gemeente subsidieert ongeveer 80 vrijwilligersverenigingen die zich bezighouden met kunst en cultuur. •

Evenementenbeleid Het evenementenbeleid heeft als doel om samenhang en afstemming te bereiken in de integrale benadering van evenementen. Met andere woorden: duidelijke spelregels. Waar mogelijk wordt door deregulering en het op een klantgerichte wijze afhandelen van aanvragen gestreefd om het voor vrijwilligers leuker en gemakkelijker maken hun werk uit te voeren.

•

Breedtesportbeleid In de gemeente zijn vele sportclubs actief. Deze worden draaiende gehouden door vrijwilligers. Op dit moment subsidieert de gemeente ongeveer 50 sportverenigingen. Naast deze subsidiëring zet de gemeente de ‘breedtesportimpuls’ in om sport te stimuleren voor alle inwoners van Hulst. Dit project bestaat op zijn beurt weer uit verschillende deelprojecten.

1

Wmo Pilot Hulst (m.b.t. Wmo Prestatieveld 1: ‘Bevorderen sociale samenhang en leefbaarheid’), 2005 - 2007


Gemeente Hulst

Pagina

7

•

Seniorenbeleid Stichting Welzijn Hulst (SWH) houdt zich in dit kader zich bezig met coördinerend ouderenbeleid. Twee ouderenbonden, één KBO met verschillende afdelingen en één ANBO zijn uitvoerders van het gemeentelijk ouderenbeleid, vooral op het gebied van sociaal-culturele activiteiten. Bij de realisatie van voorzieningen voor ouderen spelen vrijwilligers een belangrijke rol. Bij SWH zijn vele vrijwilligers actief, bijvoorbeeld bij het adviserend huisbezoek en de maaltijdvoorziening. De stichting zorgt zelf voor de werving ervan. Tevens organiseert SWH bijeenkomsten waarbij onder andere de Zonnebloem en het Rode Kruis aanwezig zijn. Tijdens deze bijeenkomsten worden zaken besproken die met vrijwilligerswerk te maken hebben. Naast deze activiteiten voor vrijwilligers richt SWH zich tevens op mantelzorgers. SWH werkt op dit moment nog samen Netwerk Vrijwillige Thuiszorg, die het steunpunt Mantelzorg beheert.

•

Reïntegratiebeleid In de Reïntegratieverordening Wet Werk en Bijstand van de gemeente Hulst is een bepaling opgenomen om uitkeringsgerechtigden te motiveren vrijwilligerswerk te doen. In de Beleidsregels Reïntegratie WWB is dit uitgewerkt. Uitkeringsgerechtigden die zijn vrijgesteld van arbeidsverplichtingen en die in het kader van Sociale Activering vrijwilligerswerk verrichten, kunnen in aanmerking komen voor een onkostenvergoeding. Ook is er een onkostenvergoeding voor uitkeringsgerechtigden die in het kader van een reïntegratietraject vrijwilligerswerk verrichten (Arbeidsmarktgericht Traject).

•

Accommodatiebeleid Hierin komen onderwerpen als exploitatie en beheer van gemeentelijke accommodaties aan de orde.

•

Jeugdbeleid In het jeugdbeleid vallen twee sporen op. Aan de ene kant gaat het om jongeren die problemen hebben en/of veroorzaken (dit wordt uitgewerkt in het onderdeel preventief jeugdbeleid). Hierbij wordt niet specifiek met vrijwilligers gewerkt. Aan de andere kant maken ook ‘algemene’ jeugdactiviteiten deel uit van het jeugdbeleid (dit wordt dan ook uitgewerkt in het onderdeel algemeen jeugdbeleid). Deze jeugdactiviteiten worden veelal opgezet en uitgevoerd door vrijwilligersverenigingen. Zoals een mantelzorger verwoordde: “Ik zou zelf nooit een verpleegkundig beroep hebben gekozen. Ik heb daar eigenlijk het geduld niet voor”.

2.2

Beleidsvoornemens college en raad

Collegeprogramma In het collegeprogramma ‘De tien speerpunten 2006-2010’ worden geen specifieke beleidsvoornemens genoemd op het gebied van vrijwilligerswerk en mantelzorg. Raadsprogramma In het werkprogramma van de gemeenteraad 2006-2010, dat bedoeld is als kaderstellend instrument, worden de volgende relevante zaken genoemd: • • • • •

Ondersteuningsbeleid voor vrijwilligers en mantelzorgers. Stimuleren van vrijwilligerswerk en verenigingsondersteuning. Invoeren van een vrijwilligerspas. Subsidieverlening activiteiten die ten goede komen aan leefbaarheid kernen. Zorgen voor de leefbaarheid van de kernen en wijken met veel aandacht voor onder andere het verenigingsleven.


Gemeente Hulst

Pagina

8

2.3

Trends en ontwikkelingen

In deze paragraaf worden trends en ontwikkelingen op het gebied van, of gerelateerd aan, vrijwilligerswerk en mantelzorg genoemd. Er wordt gekeken naar demografische/sociale trends, politieke trends en ‘last but not least’ maatschappelijke trends. Deze maatschappelijke trends zijn aangegeven tijdens de verschillende discussiebijeenkomsten in het kader van nieuw op te stellen Wmo-beleid. Demografische/sociale trends (volgens het CBS2 en het SCP3) • Ontwikkelingen zoals vergrijzing en extramuralisering van zorg hebben tot gevolg dat de vraag naar vrijwilligers en mantelzorgers toeneemt. • Grenzen tussen privé en werk vervagen en dagindelingen wijzigen. • Solidariteit en sociale cohesie in onze samenleving staan onder druk. • Intensivering van de vrijetijdsbesteding onder gebruikmaking van commerciële vrijetijdsdiensten zet zich voort. • De motivatie voor vrijwilligerswerk verschuift van plichtsbesef naar persoonlijke interesse, vaak niet zonder eigenbelang. Vrijwilligers in de gemeente Hulst: Over concrete aantallen vrijwilligers in de gemeente zijn geen gegevens beschikbaar. Wel is bekend dat de gemeente in het subsidiejaar 2007 aan ongeveer 300 vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties samen subsidie heeft verleent. Uit landelijke gegevens blijkt dat 42% van de inwoners van 18 jaar en ouder vrijwilligerswerk verricht4. Aangezien de gemeente Hulst ongeveer 22.300 inwoners van 18 jaar en ouder heeft (peildatum: 1 januari 2007), kan worden afgeleid dat het om ongeveer 9.366 personen van 18 jaar en ouder gaat die vrijwilligerswerk verrichten. Mantelzorgers in de gemeente Hulst: Ook over concrete aantallen mantelzorgers in de gemeente zijn geen gegevens beschikbaar. Het SCP5 concludeert op grond van landelijke gegevens dat 19% van de inwoners van 18 jaar en ouder in hun omgeving mantelzorg verlenen. Hieruit zou kunnen worden afgeleid dat in de gemeente Hulst 4.237 personen van 18 jaar en ouder mantelzorg zouden verrichten. Echter, dit geeft geen realistisch beeld. Uit informatie van het Netwerk Vrijwillige Thuiszorg blijkt dat in het kader van de jaarlijkse Dag van de Mantelzorger in de gemeente Hulst in 2006 zo’n 150 mantelzorgers zijn aangemeld. Het is dan ook gerechtvaardigd om over ‘minimaal 150 mantelzorgers’ in de gemeente Hulst te spreken. Met de oprichting van een Meldpunt Vrijwillige Thuishulp, tevens Steunpunt Mantelzorg, is in de gemeente Hulst in 2005 een begin gemaakt met het bundelen van vragen voor vrijwillige thuishulp en de ondersteuning van mantelzorgers. Het meldpunt wordt mogelijk gemaakt door Netwerk Vrijwillige Thuiszorg Zeeuws-Vlaanderen. Specifiek met betrekking tot mantelzorgers wordt beoogd om de bereikbaarheid van vrijwillige hulp te verbeteren, om een klankbord te vormen en om behoeftes van mantelzorgers te inventariseren. Daarnaast is het voor de met het Meldpunt samenwerkende organisaties en instellingen (zoals het Rode Kruis, de Stichting Palazzoli, de verschillende ouderenorganisaties en de Stichting Welzijn Hulst) positief dat ze via het Meldpunt centraal en dus goed benaderbaar zijn.

2

‘Bevolkingtrends, 1e kwartaal 2007’ Centraal Bureau voor de Statistiek, 2007. ‘Ontwikkelingen in het lokaal vrijwilligersbeleid’ Sociaal en Cultureel Planbureau, 2003. 4 ‘Minder vrijwilligers, meer informele hulpverleners’ Centraal Bureau voor de Statistiek 2003. 5 ‘Mantelzorg in getallen’ Sociaal en Cultureel Planbureau, 2003. 3


Gemeente Hulst

Pagina

9

Politieke ontwikkelingen De volgende politieke ontwikkelingen zijn relevant om in deze beleidsnota te noemen: Rijksbeleid: • De invloed van de rijksoverheid op vrijwilligerswerk is toegenomen. • In het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS 2000) zijn afspraken gemaakt over de taakverdeling tussen de verschillende overheidslagen rond de inspanningen ten behoeve van vrijwilligerswerk. Nadere invulling wordt met ingang van 1 januari 2007 gegeven in de Wmo (rijksoverheid is verantwoordelijk voor het beleid inzake landelijke functies; provincies zijn verantwoordelijk voor het steunfunctiewerk; gemeenten zijn verantwoordelijk voor het uitvoerende werk). Provinciaal beleid: De provincie Zeeland beschouwt vrijwilligerswerk en mantelzorg als een belangrijke pijler van haar sociaal beleid, omdat het een noodzakelijk onderdeel uitmaakt van de sociale infrastructuur van de provincie en het streven naar sociale duurzaamheid. De afgelopen tijd is hier op uiteenlopende wijze vorm aan gegeven: • Stimuleringsregeling Sociaal Beleid De provincie heeft aan diverse vernieuwende projecten voor vrijwilligerswerk subsidies toegekend. De provincie wil gericht op de toekomst een bijdrage leveren aan het versterken van het vrijwilligerswerk in Zeeland door te stimuleren en te initiëren, door het mede bekostigen van projecten, door het bevorderen van regionale en provinciale afstemmingen en door belangen van vrijwilligers te behartigen in het College van Zorg en Welzijn. Tenslotte door bij te dragen aan goede randvoorwaarden, zoals deze naar voor komen in: • Beleidsprogrammering Sociale Zorg 2005 – 2008. • Notitie provinciaal vrijwilligersbeleid 2005 – 2008, ‘Vrijwillige inzet werkt!’ • De Driehoek Rond Beleidsprogramma Visiedocument 2005. Maatschappelijke ontwikkelingen Ontwikkelingen geschetst tijdens de discussiebijeenkomst ‘Senioren en vrijwilligers/mantelzorgers’ op 27 juni 2007: • De ‘nieuwe vrijwilliger’ kiest voor een kortstondige inzet, waarbij zo mogelijk een einddatum is vastgelegd. Hij wil zijn beschikbare tijd zelf bepalen. Tevens moet beschikken over een bepaalde deskundigheid. • De druk op de bestaande vrijwilligers neemt toe. • Iemand met een uitkering vrijwilligerswerk laten doen • Een professional (bijvoorbeeld op secretarieel gebied) bij meerdere verenigingen inzetten. • Vraag en aanbod van vrijwilligerswerk bij elkaar brengen (bijvoorbeeld in een Steunpunt Vrijwilligerswerk). • Aansprakelijkheid bij vrijwilligerswerk komt steeds meer ‘in the picture’. Aandacht voor een collectieve WA-verzekering. • Behoefte aan informatie en kennis (in het algemeen). • Vrijwilligerswerk doe je vanuit jezelf, een stimuleringsmiddel in de vorm van een ‘vrijwilligerspas’ veranderd niets aan de motivatie van de vrijwilliger. • Er is een wezenlijk verschil tussen vrijwilligerswerk en mantelzorg. • Mantelzorg mag niet worden beschouwd als iets wat afdwingbaar is. • Als mantelzorger wordt je op een weegschaal gelegd, voordat er professionele zorg beschikbaar wordt gesteld. • Mantelzorg zou slechts een aanvulling op professionele hulp horen te zijn.


Gemeente Hulst

Pagina

10

• • •

Sinds de Wmo ligt de regie-rol bij gemeente. Die moet dus zorgen voor een goede ondersteuningsstructuur. Het is zwaar om mantelzorger te zijn en het is moeilijk om alle wet- en regelgeving te kennen, bijvoorbeeld op het gebied van subsidiëring. Het aanvragen van respijtzorg stuit in de praktijk op een drempel. Door middel van goede informatie moet deze drempel worden weggenomen.

Een conclusie naar aanleiding van de discussiebijeenkomst Vrijwilligerswerk en mantelzorg. Er meldt zich een nieuw type vrijwilliger: de kort-verband-vrijwilliger, shoppend, zappend; meer calculerend en niet-ideologisch georiënteerd.

Ontwikkelingen geschetst tijdens het Cultuurdebat op 19 juni 2007: • De druk op (steeds dezelfde) vrijwilligers neemt toe. • Als vrijwilligersverenigingen samenwerken is dit ‘winst’. De uitwisseling van leden over en weer is een ‘kans’. • Het uitwisselen werkt wel binnen de eigen kern, maar niet tussen kernen onderling. • Op het gebied van culturele evenementen is het gewenst dat de gemeente als centraal meldpunt optreedt. • De gemeente zou een actieve rol kunnen spelen bij het samenbrengen van vrijwilligersverenigingen. • Er zijn voordelen en nadelen aan het opzetten van een vacaturebank voor vrijwilligers. • Het ‘linken’ van de website van de verschillende vrijwilligersverenigingen aan de gemeente-site heeft een meerwaarde. • Aandacht voor huisvestingsproblemen van vrijwilligersverenigingen. • Koester je vrijwilligers! Ontwikkelingen geschetst tijdens het Sportdebat op 16 december 2006: • Sportverenigingen moeten openstaan om andere doelgroepen op te nemen. Er kan dan een win-win-situatie ontstaan (terugdringen vrijwilligerstekort). • Een ‘omni-vereniging’ heeft toekomst, maar met name in de kleine kernen. Ook kan op deze wijze het vrijwilligerstekort worden teruggedrongen. • Nieuwe vrijwilligers dienen een duidelijke taakomschrijving te krijgen en goede begeleiding. • De jeugd moet meer betrokken worden bij de vrijwilligersvereniging, bijvoorbeeld door een ‘klankbord’ te vormen. Er moet geprobeerd worden om een verjongingsslag binnen het bestuur te maken. • Het is gewenst dat de gemeente de vrijwilligersverenigingen niet beoordeelt op prestaties, maar wel op het voldoen aan kwaliteitseisen. Uit een in 2006 gehouden enquête in het kader van het Breedtesportbeleid blijkt: • Veel sportverenigingen kampen met een vrijwilligerstekort. Er zijn weinig juniorvrijwilligers (68 % heeft geen juniorvrijwilligers). • De helft van de vrijwilligers is gediplomeerd en een deel daarvan wordt betaald. • Het aantal jeugdleden is ongeveer gelijk gebleven. Het aantal seniorleden is gedaald. • Het samenwerken met andere sportverenigingen is alleen een kans op sportief gebied, niet op organisatorisch gebied.


Gemeente Hulst

Pagina

11

2.4

Sterkte-zwakte-analyse

Op basis van het hiervoor geschetste is het mogelijk een SWOT-analyse te maken van de situatie in de gemeente Hulst. Deze analyse geeft een overzicht van Strengths (sterke punten), Weaknesses (zwakke punten), Opportunities (kansen) en Threats (bereidingen). Hieruit ontstaan aanknopingspunten voor beleid. SWOT-ANALYSE Sterkten 1. Actieve vrijwilligersverenigingen werken met veel jeugdleden. 2. Veel vrijwilligerverenigingen werken op een relatief laag bevolkingsaantal. 3. Versterking van de ondersteuningsstructuur voor vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties. 4. Stimulering van vrijwillige inzet, door promotie van vrijwilligerswerk. 5. Aanwezigheid besef van: ‘vrijwilligers moet je koesteren’. 6. Aanwezigheid Steunpunt Mantelzorg.

Zwakten 1. De bestaande vrijwilligers staan onder druk. 2. Het is lastig om aan nieuwe vrijwilligers te komen. 3. Er is weinig tot geen samenwerking tussen vrijwilligersverenigingen. 4. De vrijwilligers vergrijzen, minder potentiële vrijwilligers. 5. Te weinig bekendheid met het Steunpunt Mantelzorg en respijtvoorzieningen. 6. De ‘7-tot-7’-samenleving.

Kansen 1. Bevorderen van samenwerking en afstemming tussen vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties (ook onderling). 2. Het aanbieden van training en deskundigheidsbevordering. 3. Werving van nieuwe vrijwilligers. 4. Opzetten van een Steunpunt Vrijwilligers. 5. Zorgloket en Loket Werk en Inkomen van de gemeente koppelen aan informatievoorziening door SWH. 6. Bestaande andere informatiekanalen optimaal benutten.

2.5

Bedreigingen 1. Kernoverschrijdend-vrijwilligerswerk werkt niet. 2. De ‘professionele’ vrijwilliger krijgt steeds meer reguliere taken. 3. Het wordt lastig om vrijwilligersverenigingen in de kleine kernen in stand te houden. 4. Langdurig vrijwilligerswerk is niet meer in trek. 5. Aantal mantelzorgers is niet goed in beeld. 6. Gevaar voor ongestructureerd en onvolledig informatieaanbod.

Conclusies

Voor het traditionele vrijwilligerswerk in de gemeente Hulst lijken de gevolgen van de invoering van de Wmo minder ingrijpend. Toch wordt erkend dat er een toenemende druk op de vrijwilliger en de mantelzorger aanwezig is en dat dit ten koste zal gaan van hun inzet. Er ontstaan meer ‘vacatures’ en, als hier géén oplossing voor wordt gevonden, zullen vrijwilligersverenigingen in de kleinere kernen hun activiteiten noodgedwongen moeten staken. Een negatief scenario dus! Vanuit de SWOT-analyse kan gesteld worden dat er voor Hulst een zeer gemengd beeld aanwezig is. De sterke en zwakke punten houden elkaar in evenwicht en dit geldt evenzeer voor de bedreigingen en kansen.


Gemeente Hulst

Pagina

12

Er dient geconcludeerd te worden dat er daarmee niet één allesomvattende oplossing voorhanden is om vrijwilligers en mantelzorgers beter van dienst te zijn. Het zal moeten gaan om een mix van beleidsmaatregelen. Voor het te voeren beleid biedt de SWOTanalyse veel aanknopingspunten. Echter, de beschikbare financiële middelen zullen daarbij het speelveld bepalen. Daarentegen: Niet alles hoeft altijd geld te kosten. Bij het ontwikkelen van beleid kan er zowel ingezet worden op het uitbouwen en vormgeven van zaken die de sterke en kansrijke punten van Hulst vormen, danwel het bestrijden en opheffing van zwakke punten en bedreigingen. De ervaring leert dat inzetten op kansrijke punten veelal snel scoort, maar tevens dat het verwaarlozen van de zwakke en bedreigende punten dit voordeel weer snel teniet kan doen. Gelet op het overzicht en de ontwikkelingen op het gebied vrijwilligerswerk en mantelzorg dient bij de strategische oriëntatie op de toekomst (hoofdstuk 3) in ieder geval aandacht besteed te worden aan de volgende items: • • • • • • •

Versterking van ondersteuningsstructuur vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties. Bevorderen van samenwerking en afstemming tussen vrijwilligersorganisaties en vrijwilligersorganisaties. Stimulering van vrijwillige inzet. Stimulering van training en deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Verbeteren van informatie en advies. Bevorderen van opzetten Steunpunt Vrijwilligers. Vergroten van bekendheid mantelzorg en respijtzorg.

Vrijwilligers op de ‘Droommarkt’ in Clinge


Gemeente Hulst

Pagina

13

Hoofdstuk 3 3.1

Strategische oriëntatie op de toekomst

Beleidsvisie

Voor de vele activiteiten die onze Hulsterse samenleving zo aangenaam maken, zijn vrijwilligers en mantelzorgers onmisbaar en in de toekomst zal dit niet anders zijn. Mensen die bergen werk verzetten vanuit hun sociale betrokkenheid, hun zorg en aandacht voor de medemens; die zich inspannen om talloze verenigingen draaiende te houden; om ergens bij te horen; om zich individueel verder te kunnen ontplooien; een sociaal isolement te voorkomen of om uit een sociaal isolement te komen. Zij die aan de gemeenschap juist die extra dimensie geven, waardoor de samenleving leeft! Zij allen kunnen rekenen op ondersteuning, waardering en stimulering. In de Kadernota Wmo gemeente Hulst (september 2006) is vastgelegd hoe het gemeentebestuur aankijkt tegen vrijwilligers en mantelzorgers. Vrijwilligerswerk en mantelzorg draagt bij aan een meer sociale samenleving. De gemeente kan dit niet van bovenaf opleggen. Er ligt een ‘kans’ om gebruik te maken van de bestaande sociale netwerken, deze samen met inwoners uit te bouwen en te versterken. Daar waar nodig zal de gemeente initiatieven (laten) ontwikkelen. De Wmo vergt dat er naast beleid voor vrijwilligerswerk ook beleid tot stand komt voor de ondersteuning van mantelzorgers. Het is wenselijk dat er een integratie tot stand komt van de taken van het vrijwilligerswerk en aandacht voor mantelzorgers. Op die wijze kan in de gemeente een optimale en goed bereikbare voorziening ontstaan die zorgvraag en zorgaanbod, alsmede vrijwilligers en mantelzorgers bij elkaar kan brengen. Vrijwilligerswerk ontstaat grotendeels spontaan. Daarom dient de gemeente het vrijwilligersveld te ondersteunen om eigen initiatieven te nemen. Naast de wijken dorpsraden worden ook andere, door de gemeente bij verordening ingestelde, adviesorganisaties (bestaande uit vrijwilligers) gefaciliteerd door onder andere vergaderruimte en kopieerwerk beschikbaar te stellen. Initiatieven die gericht zijn op het bereiken van jongeren (12 – 18) en volwassenen worden extra ondersteund. Ook dient de lokale infrastructuur bevorderd te worden door aandacht te schenken aan de waardering en erkenning van vrijwilligers en mantelzorgers. Vrijwilligerswerk is de slagader van de sociale infrastructuur. Voor het versterken van deze infrastructuur is meer innovatie nodig dan vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties op eigen kracht kunnen realiseren. Een stimulerende rol van de gemeente volstaat daarvoor niet. De gemeente dient via een helder beleid en daaruit voortvloeiende prestatieafspraken met uitvoerende organisaties invulling te geven aan haar sturende rol en verantwoordelijkheid voor de sociale samenhang in de gemeente. Mantelzorg mag nooit worden beschouwd als vanzelfsprekend; mantelzorg dient aanvullend te zijn op professionele hulp (niet andersom) en nooit afdwingbaar. Mantelzorg is de zorg die wordt gegeven aan een naaste, voortvloeiend uit een relatie met deze persoon. Mantelzorg wordt niet beroepsmatig gedaan. Wederzijdse acceptatie (door zowel de zorgvrager als de mantelzorger) dient uitgangspunt te zijn. De mantelzorger moet zelf kunnen aangeven wat haar/zijn grenzen zijn. Bij indicatiestelling moet gekeken worden naar de wensen, de mogelijkheden en de draagkracht van mantelzorgers, alsmede naar de wensen van de hulpvrager. Het is belangrijk de mantelzorger ondersteuning op maat kan krijgen; het ziektebeeld van degene voor wie wordt gezorgd, is mede bepalend voor de ondersteunende hulp. De mantelzorger moet bij de uitvoering van haar/zijn zware taak kunnen rekenen op adequate ondersteuning op maat. Professionele hulpverleners moeten garant staan voor de continuïteit van de zorgverlening.


Gemeente Hulst

Pagina

14

3.2

Relatie met de Wmo

De Wmo vormt het nieuwe wettelijke kader voor de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers. Als het gaat om het vrijwilligersbeleid vormde voorheen de Welzijnswet de wettelijke basis. Één van de beoogde effecten van de Wmo is dat ‘kwetsbare burgers’ zo min mogelijk beroep doen op professionele zorg. De verwachting is dat door verschillende factoren demografische en maatschappelijke ontwikkelingen de toekomstige vraag bij ongewijzigd beleid aanzienlijk toeneemt. Daarom wordt in de toelichting op de Wmo gesproken over het ‘anders inrichten van de samenleving’ en dat ‘consumenten van maatschappelijke ondersteuning anders moeten worden benaderd’. Het inzicht moet komen dat niet alles op de overheid kan worden afgewenteld, maar dat ieder in eerste instantie in zijn eigen omgeving naar oplossingen moet zoeken. De gemeente dient daarbij als vangnet te fungeren. Het is de bedoeling dat de Wmo bijdraagt aan de versterking van de sociale samenhang in de samenleving, zodat mensen ook een beroep op elkaar kunnen doen voor hulp of ondersteuning. In een omgeving waar sprake is van een sterke ‘sociale cohesie’, kunnen mensen mogelijk meer oplossingen vinden voor beperkingen in de zelfredzaamheid binnen de eigen sociale omgeving (familie, vrienden en kennissen). Vrijwilligers en mantelzorgers versterken dan ook de ‘civil society’. De gemeente heeft in het kader van prestatieveld 4 van de Wmo de taak ondersteuning te bieden aan vrijwilligers en mantelzorgers. Maar er zijn meer prestatievelden waar vrijwilligerswerk en mantelzorg een rol spelen. De gemeente moet beleid formuleren op onder meer deze prestatievelden: Prestatieveld 1: het bevorderen van sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten; Prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden; Prestatieveld 3: het geven van informatie en advies en cliëntondersteuning; Prestatieveld 5: het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem; Prestatieveld 6: het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behouden en het bevorderen van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer. De overige prestatievelden 7, 8 en 9 (die betrekking hebben op verslavingszorg, maatschappelijke opvang en instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg) zijn prestatievelden waarop vooral professionals actief zijn. 3.3

Beleidsmaatregelen

Met de volgende maatregelen wil de gemeente Hulst bijdragen aan het bereiken van de beleidsvisie. De gemeente gaat: A. ondersteunen, B. waarderen en C. stimuleren. Nota bene: het uitvoering geven aan de Algemene subsidieverordening en de Reïntegratieverordening Wet Werk en Bijstand worden in deze nota niet als beleidsmaatregelen aangeduid. Deze uitvoering draagt overigens wel bij aan het bereiken van de beleidsvisie.


Gemeente Hulst

Pagina

15

A. Ondersteunen 1. De Wmo-raad Hulst als klankbord laten fungeren bij beleidsvorming over vrijwilligerswerk en mantelzorg. 2. Versterken van de ondersteuningsstructuur voor vrijwilligersverenigingen door het geven van informatie en training via een op te richten Steunpunt Vrijwilligers. 3. Bevorderen van afstemming en samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties door het instellen van een structureel overleg. 4. Versterken van de ondersteuningsstructuur voor mantelzorg door verdere ontwikkeling van het Steunpunt Mantelzorg. 5. (Potentiële) mantelzorgers informeren over mantelzorg en begeleiden bij het zoeken naar mogelijkheden op het gebied van respijtzorg, oppashulp en ondersteuning. 6. Koppelen van de onder punt 2. en 3. genoemde informatievoorziening aan de informatievoorziening van de gemeente. 7. Laten ondersteunen van vrijwilligersverenigingen met het (verder) ontwikkelen van hun vrijwilligersbeleid. 8. Themabijeenkomsten laten organiseren voor vrijwilligersverenigingen. 9. Burgeradviseurs werken preventief en kunnen een belangrijke signalerende en actieve rol spelen in het Steunpunt Vrijwilligers. Onderzoek naar de mogelijkheden om te investeren in ‘burgeradvisering’. 10. Onderzoek naar de mogelijkheden om vrijwilligersverenigingen collectief te verzekeren tegen bestuursaansprakelijkheid. B. Waarderen 11. Ondersteunen van de jaarlijkse ‘Dag van de mantelzorg’ en de ‘Dag van de vrijwilliger’. 12. Om waardering te uiten en een vinger aan de pols te houden, bezoekt het college tijdens ‘het kernbezoek’ (wordt nader uitgewerkt in het Kernenbeleid van de gemeente Hulst) vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties. 13. Vrijwilligers in het zonnetje zetten tijdens de jaarlijkse sportverkiezing, de uitreiking van de culturele prijs en uitreiking van de Pelgrimstas. 14. Aandacht besteden aan vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties in de gemeenterubriek van het Zeeuws-Vlaams Advertentieblad en in het gemeentelijk Voorlichtingsblad. C. Stimuleren 15. Om jongeren (12-18) te betrekken bij het vrijwilligerswerk, een plan maken waarin tenminste aan bod komen een ‘certificaat voor jongeren’ en maatschappelijke stages (link met Regionaal Meldpunt en Coördinatie (RMC), Regionaal Opleidings Centrum (ROC) en jongerenloket). 16. Een plan maken om volwassenen te stimuleren om vrijwilligerswerk te doen. 17. Blijvende aandacht voor het vereenvoudigen en gebruiksvriendelijk maken van gemeentelijke aanvraagformulieren.

Kunstroute Graauw In en om Graauw wordt jaarlijks een Kunstroute georganiseerd. Het is nog maar een paar jaar geleden begonnen als een bescheiden evenement, maar het is door de inzet van vele vrijwilligers al snel uitgegroeid tot een groot evenement met een regionale uitstraling.


Gemeente Hulst

Pagina

16

3.4

Maatschappelijke effecten

De op de vorige pagina genoemde beleidsmaatregelen dienen uiteindelijk de volgende effecten te hebben. Deze gewenste maatschappelijke effecten zijn terug te vinden in de programmabegroting van de gemeente Hulst6. • • • • •

Behoud van de leefbaarheid in de (kleine) kernen. Burgers kunnen langer in hun eigen leefomgeving blijven wonen. Welzijns- en zorginstellingen blijven goed functioneren. Burgers kunnen naar behoefte een beroep doen op welzijns- en zorgvoorzieningen. Ontplooiing van de jongere tot een verantwoordelijk lid van de Hulsterse samenleving.

Uitspraak van een aanwezige tijdens het Cultuurdebat: “Vrijwilligers waarderen? Vrijwilligers moet je koesteren!” 3.5

Indicatieve kosten

De gemeente Hulst ondersteunt indirect het vrijwilligerswerk in de gemeente door vrijwilligersverenigingen (bijvoorbeeld op het gebied van sport, cultuur en jeugd) te subsidiëren. Het is lastig om hierbij een bedrag te noemen, omdat dit in meerdere beleidsvelden in de begroting verweven zit. Het Zorgkantoor draagt tot en met 2007 zorg voor de subsidiëring van vrijwilligersorganisaties (o.a. Stichting Palazzoli, het Rode Kruis, Humanitas en Netwerk Vrijwillige Thuiszorg). Met ingang van 2008 is de subsidiering van deze vrijwilligersorganisaties de verantwoordelijkheid van de gemeenten. De gemeente Hulst ontvangt structureel van het rijk een bedrag van € 40.000,00 voor subsidiëring van mantelzorg- en vrijwilligersorganisaties. Met ingang van 2008 is er in de gemeente Hulst een beleidsveld voor vrijwilligerswerk en mantelzorg. Hierin is het bedrag van € 40.000,00 opgenomen. Dit bedrag zou aangewend kunnen worden om het Steunpunt Mantelzorg verder te ontwikkelen en een Steunpunt Vrijwilligerswerk op te richten. Tevens is een bedrag van € 3.500,00 (afkomstig uit het Wmo-budget) beschikbaar voor vorming, training en advies. Dit zou ingezet kunnen worden voor begeleiding en training van burgeradviseurs. De grootte van het speelveld waarbinnen het vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg wordt uitgevoerd, wordt grotendeels bepaald door de beschikbare financiële middelen. Het is dan ook een uitdaging om een zo hoog mogelijk rendement te behalen door de inzet van creatieve ideeën. Ideeën, die zoals in de conclusies in paragraaf 2.5 zijn verwoord, niet altijd geld hoeven te kosten. Beleidsmaatregelen

Benodigd Budget 2008 *

A. Ondersteunen B. Waarderen C. Stimuleren TOTAAL

€ 40.000,00 € 1.000,00 € 2.500,00 € 43.500,00

Beschikbaar Budget 2008 ** (structureel) € 39.000,00 € 1.000,00 € 3.500,00 € 43.500,00

De indicatieve kosten voor de 3 speerpunten zijn niet exact aan te geven, maar wel bij benadering. * Amtelijke uren zijn hierin niet meegenomen. ** Gegevens op grond van Septembercirculaire 2007 (Min. BZK). 6

Programmabegroting 2007: Programma Welzijn en Zorg (pag. 95), Gemeente Hulst.


Gemeente Hulst

Pagina

17

3.6

Uitvoeringsplan

In deze paragraaf worden de beleidsmaatregelen in een schema weergegeven. Tevens wordt aangegeven wanneer ze worden uitgevoerd, wie erbij betrokken is en wat de indicatieve kosten zijn. Wat

Wanneer

Wie Kosten Wat

Wanneer Wie Kosten

Ondersteunen 1. Wmo-raad Hulst als klankbord vrijwilligerswerk en mantelzorg. 2. Oprichten Steunpunt Vrijwilligers. 3. Instellen structureel overleg vrijwilligersorganisaties. 4. Verdere ontwikkeling Steunpunt Mantelzorg. 5. Informatievoorziening over mantelzorg en respijtzorg. 6. Informatie over vrijwilligerswerk en mantelzorg koppelen aan informatievoorziening gemeente. 7. Laten ondersteunen van vrijwilligersverenigingen met (verder) ontwikkelen van eigen vrijwilligersbeleid. 8. Themabijeenkomsten laten organiseren voor vrijwilligersverenigingen. 9. Onderzoek mogelijkheden voor bijscholing van ouderenadviseurs naar burgeradviseurs. 10. Onderzoek mogelijkheden voor collectieve verzekering bestuursaansprakelijkheid voor organisaties die met vrijwilligers werken. 2008 • 2, 4, 9 en 10 2008 en verder • 1, 3, 5, 6, 7 en 8 Gemeente, SWH, Steunpunt Mantelzorg en Steunpunt Vrijwilligers Indicatief € 40.000,00 Waarderen 11.Ondersteunen ‘Dag van de mantelzorg’ en ‘Dag van de vrijwilliger’. 12.College bezoekt vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties (uitwerking in ‘kernbezoek’ in kader van Kernenbeleid). 13. Vrijwilligers in het zonnetje zetten tijdens de jaarlijkse sportverkiezing, uitreiking van de culturele prijs en uitreiking van de Pelgrimstas. 14. Aandacht voor vrijwilligersverenigingen en vrijwilligersorganisaties in gemeenterubriek Zeeuws-Vlaams Advertentieblad en in Voorlichtingsblad. 2008 en verder • 11, 12, 13 en 14 Gemeente, Steunpunt Mantelzorg en Steunpunt Vrijwilligers Indicatief € 1.000,00


Gemeente Hulst

Pagina

18

Wat

Wanneer

Wie Kosten

Stimuleren 15. Plan om jongeren (12 – 18) te stimuleren vrijwilligerswerk te gaan doen. 16. Plan om volwassenen te stimuleren vrijwilligerswerk te gaan doen. 17. Blijvende aandacht voor vereenvoudigen en gebruiksvriendelijk maken gemeentelijke aanvraagformulieren. 2008 (uitloop 2009) • 15 en 16 2008 en verder • 17 Gemeente, SWH, Steunpunt Vrijwilligers Indicatief € 2.500,00

Inzet vrijwilligers uit de gemeente bij internationaal evenement Op 26 augustus 2007 heeft de ENECO Tour de gemeente Hulst aangedaan. Tijdens deze Pro-Tour wielerwedstrijd waren er niet minder dan 50 vrijwilligers uit de gemeente in touw. Zij zorgden voor een veilige en geslaagde doortocht door de gemeente.

Verkeersbrigadier aan het werk tijdens de doortocht van de ENECO Tour door Hulst


Gemeente Hulst

Pagina

19

Literatuurlijst Geraadpleegd: * Ondersteuning van mantelzorgers en het vrijwilligerswerk in de zorg na 2006 College voor Zorg en Welzijn (2005) * Notitie provinciaal vrijwilligersbeleid 2005-2008, ‘Vrijwillige inzet werkt!’ Provincie Zeeland (2006) * Jaarverslag 2006 Netwerk Vrijwillige Thuiszorg Zeeuws-Vlaanderen * Kadernota Wet maatschappelijke ondersteuning Gemeente Hulst (2006) * Verdieping Kadernota Wmo Gemeente Hulst (2007) * Beleidsprogrammering Sociale Zorg 2005 – 2008 Provincie Zeeland (2005) * Notitie provinciaal vrijwilligersbeleid 2005 – 2008, ‘Vrijwillige inzet werkt!’ Provincie Zeeland (2005) * Nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg 2007 - 2010 Gemeente Berkelland (2007)


Gemeente Hulst

Pagina

20

Waar een wil is, ontstaat een weg. Nota Vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorg

Recommend Documents