VSNU-conferentie ‘De loting voorbij’ 11 november 2015
Introductie De VSNU organiseert op 11 november de conferentie ‘De loting voorbij’. Met ingang van het collegejaar 2017-2018 wordt er niet meer geloot. Alle opleidingen met een numerus fixus gaan vanaf dat collegejaar via decentrale selectie bepalen welke studenten zij toelaten. Om de universiteiten zo goed mogelijk voor te bereiden op de mogelijkheden, maar ook op de uitdagingen van decentrale selectie, organiseert de VSNU deze conferentie. De conferentie is bedoeld voor betrokkenen bij decentrale selectie en geïnteresseerden in onderzoek naar selectie.
Routebeschrijving Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede 106, 1183 AM Amstelveen Bereikbaar met tram 5 en 51, halte Uilenstede. Gratis parkeren, twee invalideparkeerplaatsen.
Twitter? #delotingvoorbij Deel je mening over de conferentie via Twitter!
1
Programma De loting voorbij 11 november 2015 Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede 106, 1183 AM, Amstelveen
Dagvoorzitter: Prof. dr. Huibert Pols Rector magnificus Erasmus Universiteit Rotterdam
Begane grond: Foyer, Griffioenzaal, Garoedazaal, Pegasuszaal, Nimfenzaal en Sirenenzaal Eerste verdieping: Arguszaal Externe ruimte: de Kas
09.30 – 10.00 10.00 – 10.15 10.15 – 10.45 10.45 – 11.15 11.15 – 11.45 11.45 – 13.00 13.00 – 14.00 14.00 – 14.30 14.30 – 15.30 15.30 – 16.30
Inloop en registratie Welkomstwoord door dagvoorzitter Huibert Pols, rector magnificus Erasmus Universiteit Rotterdam (Griffioenzaal) Inleiding door Maarten Derksen, ministerie van OCW (Griffioenzaal) Keynote speech door Janke Cohen over decentrale selectie bij geneeskunde (Griffioenzaal) Keynote speech door Theo Wubbels over selectie in de toekomst (Griffioenzaal) Netwerklunch (Foyer en de Kas) Workshopronde 1 (Griffioenzaal, Arguszaal, Sirenenzaal, Pegasuszaal, Nimfenzaal en Garoedazaal) Koffiepauze (Foyer) Workshopronde 2 (Griffioenzaal, Arguszaal, Sirenenzaal, Pegasuszaal, Nimfenzaal en Garoedazaal) Netwerkborrel (Foyer)
2
Overzicht workshops 09:30– 10:00
Inloop Foyer
10:00– 10:15
Welkomstwoord dagvoorzitter Huibert Pols Griffioenzaal
10:15– 10:45
Inleiding door Maarten Derksen, ministerie van OCW
10:45– 11:15
Keynote decentrale selectie bij geneeskunde door Janke Cohen
11:15– 11:45
Keynote selectie in de toekomst door Theo Wubbels
11:45– 13:00
Netwerklunch Foyer en de Kas
13:00– 14:00
Ronde 1 workshopsessies Griffioenzaal, Arguszaal, Sirenenzaal, Pegasuszaal, Nimfenzaal, Garoedazaal
14:00– 14:30
Vraagbaak
Onderzoek
Praktijkvoorbeeld
Praktijkvoorbeeld
Praktijkvoorbeeld
Praktijkvoorbeeld
Toelichting nieuwe wetgeving
Cognitieve vaardigheden
Selectie op grote schaal
Oog voor diversiteit
Internationale omgeving
Natuurlijke selectie
Désirée Schipper en Heleen Huijnen (Studielink)
Sebastiaan Steenman (UU)
Klaas Visser (UvA) en Susan Niessen (RUG)
Axel Themmen en Karen Stegers-Jager (Erasmus MC)
Kitty Cleutjens en Laurens-Jan Gerrits (UM)
Tim van Wessel (UU)
Toelichting vernieuwde wet-en regelgeving en aanmeldprocedures.
Het voorspellen van studiesucces in hogere orde (cognitieve) vaardigheden.
Decentrale selectie bij psychologie aan de UvA.
Hoe voorkom je dat je alleen slimme blonde meisjes selecteert?
Selecteren in een internationale markt.
Selectie bij Biomedische Wetenschappen: studenten afwijzen of de beste toelaten?
Koffiepauze Foyer
3
14:30– 15:30
Ronde 2 workshopsessies Griffioenzaal, Arguszaal, Sirenenzaal, Pegasuszaal, Nimfenzaal, Garoedazaal
15:30– 16:30
Vraagbaak
Onderzoek
Praktijkvoorbeeld
Praktijkvoorbeeld
Praktijkvoorbeeld
Onderzoek
Toelichting nieuwe wetgeving
Excellentie en diversiteit
Selectie bij de opleiding geneeskunde
Kwantitatief en kwalitatief
Selectie aan UCM
Studentperspectief
Désirée Schipper en Heleen Huijnen (Studielink)
Christoffel Reumer (VU)
Anke van Trigt en Nienke Schripsema (UMCG)
Jacqueline van Rennes (InHolland)
Nicolai Manie (UCM)
Tycho Wassenaar en Hilde Feddema (ISO)
Toelichting vernieuwde wet- en regelgeving en aanmeldprocedures.
De voorspellende waarde van selectiemethode op het studiesucces.
Weten we eigenlijk wel wie we zoeken voor onze opleiding(en)? En hoe vinden we ze?
Selectie op basis van kwalitatieve en kwantitatieve selectiecriteria.
Ervaring met selectie bij University College Maastricht.
Selectie vanuit een studentperspectief.
Netwerkborrel Foyer
4
Sprekers plenaire deel 10:00-11:45
Prof. dr. Huibert Pols studeerde geneeskunde in Rotterdam en promoveerde hier in 1988. Tien jaar later werd hij hoogleraar Inwendige Geneeskunde en in 2000 afdelingshoofd. Pols is sinds 2006 decaan van de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen en vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van het Erasmus MC. Als rector magnificus legt hij zich vooral toe op onderwijs en onderzoek, studenten en wetenschapsvoorlichting.
Huibert Pols Erasmus Universiteit Rotterdam
Maarten Derksen is betrokken bij de nieuwe wet- en regelgeving rondom het afschaffen van de loting. Als oud lid van het Interstedelijk Studentenoverleg is hij goed thuis in de veranderingen die de Wet kwaliteit in verscheidenheid teweeg heeft gebracht en hoe dit studenten en docenten beïnvloedt. Tijdens de conferentie zal hij de gewijzigde wet- en regelgeving kort toelichten. Na zijn introductie in het plenaire gedeelte, stelt hij zich graag beschikbaar voor vragen tijdens de lunch. Bezoekers kunnen bij hem terecht voor algemene vragen, maar ook voor specifieke zaken waar uw opleiding of instelling tegenaan loopt.
Maarten Derksen Ministerie van OCW
5
Dr. J. Cohen-Schotanus is emeritus hoogleraar Onderzoek van onderwijs in de medische wetenschap bij de Rijksuniversiteit Groningen/Universitair Medisch Centrum Groningen. Janke Cohen-Schotanus studeerde psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna werkte zij in meerdere functies bij de opleiding geneeskunde in Groningen. Zij promoveerde in 1994 tot doctor in de Medische Wetenschappen op het proefschrift ‘Effecten van curriculumveranderingen, studiewaardering, studeergedrag, kennis en studiedoorstroom en een veranderd medisch curriculum’. Daarna was zij als hoofd van de afdeling Onderwijsontwikkeling en Kwaliteitszorg Onderwijsinstituut betrokken bij de ontwikkeling en introductie van de geneeskunde curricula C2000 en G2010. Zij richt zich in haar onderzoek met name op nieuw ontwikkelde onderwijsactiviteiten in de initiële en de vervolgopleidingen. Aandachtspunten hierin zijn de invloed van toetsing op studeergedrag, doorstroom en rendement, en de effectiviteit van het leren op de klinische werkplek.
Janke Cohen
Theo Wubbels is hoogleraar onderwijswetenschappen bij de afdeling Educatie van de Universiteit Utrecht. Verder was hij tot voor kort als Admissions Dean van de Universiteit Utrecht verantwoordelijk voor adequate intake, matching en begeleiding van alle Utrechtse aanstaande en eerstejaars studenten. Voor de VSNU is hij programmaleider van de lerarenagenda van de universiteiten. Wubbels begeleidt ongeveer tien promovendi en verzorgt onderwijs in onder andere de research-masteropleiding Educational Sciences. Verder is hij voorzitter van de Programmaraad voor Fundamenteel Onderzoek en van de overkoepelende programmaraad van het Nationaal Regie-orgaan Onderwijsonderzoek en President van de European Educational Research Association (EERA).
Theo Wubbels
6
Workshopronde 1 13:00-14:00 Désirée Schipper is Changemanager bij de Stichting Studielink. Vanaf de eerste opzet is zij betrokken geweest bij de totstandkoming van Studielink, eerst als materiedeskundige vanuit de Erasmus Universiteit en sinds 7 jaar als Changemanager in dienst van de Stichting Studielink. Vanuit haar functie is zij o.a. voorzitter van de functionele werkgroep van het HO-Ketenoverleg en secretaris van de Wijziging Advies Raad Studielink. Met name procesverbetering- en optimalisatie en afstemming van voorstellen tot wijzigingen en verbeteringen binnen de HO-keten zijn haar belangrijkste aandachtsgebieden.
Désirée Schipper Tim van Wessel is werkzaam als onderzoeker en onderwijskundig adviseur bij de Universiteit Utrecht. Zijn specialisaties zijn onderwijsontwikkeling en professionalisering van leraren(opleiders) in de bètavakken. Als projectleider van het Kenniscentrum Talentontwikkeling Wetenschap en Techniek Midden-Nederland (KTWT) is hij betrokken bij onderzoek en onderwijsontwikkeling op het gebied van Wetenschap en Technologie en het leren onderzoeken en ontwerpen in het basis- en beginnend voortgezet onderwijs. Daarnaast is hij als adviseur betrokken bij verschillende projecten in het hoger onderwijs met als doel studenten te begeleiden naar een keuze voor de juiste opleiding (matching en selectie).
Tim van Wessel Universiteit Utrecht
7
Sebastiaan Steenman is docent in de bacheloropleiding bestuurs- en organisatiewetenschap en verschillende masterprogramma's. Hij geeft daar onderwijs over methoden en statistiek, wetenschapsfilosofie, politieke filosofie, staats- en bestuursrecht, beleid en organisatiewetenschap en hij begeleidt scripties. Steenman is in het bijzonder geïnteresseerd in onderwijsbeleid en doet voornamelijk onderzoek naar de toegang tot het hoger onderwijs. In dat onderzoek concentreert hij zich op het voorspellen van studiesucces op hogere orde cognitieve vaardigheden tijdens selectieprocedures.
Sebastiaan Steenman Universiteit Utrecht
Klaas Visser is tot 2015 werkzaam geweest als directeur van de opleiding psychologie van de Universiteit van Amsterdam. In die hoedanigheid heeft hij o.a. geëxperimenteerd met decentrale selectie en daarover gepubliceerd. Hij is tevens voorzitter van de werkgroep studiesucces van de UvA. Susan Niessen is promovenda aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij promoveert op selectie in het onderwijs. Zij rondde in 2012 de masteropleiding orthopedagodiek af aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Klaas Visser Universiteit van Amsterdam
Susan Niessen Rijksuniversiteit Groningen
8
Karen Stegers-Jager is universitair docent aan het Institute of Medical Education Research Rotterdam (iMERR). Ze studeerde toegepaste onderwijskunde aan de Universiteit Twente en is in 2012 aan de EUR gepromoveerd op onderzoek naar kenmerken van en mogelijke interventies voor geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en vertraging. Haar drie belangrijkste onderzoeksgebieden zijn: (1) predictoren van studiesucces bij de opleiding geneeskunde, met speciale aandacht voor etnische minderheden en eerste generatie hoger onderwijs studenten, (2) oorzaken van de lagere beoordelingen voor etnische minderheden in de coschappen, (3) selectie en toelating van geneeskundestudenten en AIOS (artsen in opleiding tot specialist).
Karen Stegers-Jager Erasmus Medisch Centrum
Axel Themmen studeerde molecular life sciences in Wageningen en promoveerde bij de Erasmus Universiteit in Rotterdam en is hoogleraar medisch onderwijs. Themmen is een van de oprichters van het institute of Medical Education Research Rotterdam (iMERR). Hij is verantwoordelijk voor de selectie van geneeskunde studenten bij het Erasmus MC en is de coördinator van de Junior Med School, een pre-universitaire cursus voor excellerende vwo'ers, geïnteresseerd in onderzoek en geneeskunde.
Axel Themmen Erasmus Medisch Centrum
Dr. Kitty B.J.M. Cleutjens studied Medical Biology at the University of Utrecht and got her PhD from the Erasmus University Rotterdam in 1997. After working as a post-doc at the Erasmus University, she joined the department of Pathology at University of Maastricht in 1998. In 2002 she became a staff member, currently as Associate Professor with a major research interest in the selection and admission of medical students. Laurens-Jan Gerrits werkt bij de Maastricht School of Business and Economics waar hij zich bezig houdt met de toelating van studenten. Daarvoor was hij werkzaam op de afdeling studentzaken.
Laurens-Jan Gerrits Universiteit Maastricht
Kitty Cleutjens Universiteit Maastricht
9
Workshopronde 2 14:30-15:30
Met Marijk van der Wende, voormalig Dean van Amsterdam University College, publiceerde Institutional researcher Christoffel Reumer (VU) het artikel “Excellence and diversity: The Emergence of Selective Admission Policies in Dutch Higher Education - A Case Study on Amsterdam University College”. Reumer en van der Wende beschrijven in het artikel hoe het beleid rondom selectie zich in Nederland heeft ontwikkeld en hoe het selecteren van excellente studenten binnen een egalitair stelsel als het Nederlandse een plek heeft gekregen. Het onderzoek omvat een overzicht van de internationale trends, methoden en selectiecriteria in internationale context en gaat in op potentiele valkuilen. Verder gaan de auteurs in op de voorspellende waarde van ‘harde criteria’ zoals gemiddelde cijfers en de voorspellende waarde van ‘zachte criteria’ zoals motivatie van studenten. Christoffel Reumer (VU) Anke M. van Trigt is vice director of the Institute for Medical Education and head of the section Student recruitment and mobility of the University Medical Center Groningen/University of Groningen. After completing her PhD in Pharmacy (1995), she continued her career in the field of education with focus on the development of new educational programmes in the biomedical field. Since 2006 she is working in medical education responsible for the selection of (international) students, the medical sciences summer schools and the international office. Her specific research interest is student selection. Nienke R. Schripsema is PhD candidate at the Center for Educational Development and Research in health sciences (CEDAR), part of the Institute for Medical Education at University Medical Center Groningen/University of Groningen. Her research focuses on the effects of different admissions processes for the study of Medicine. Nienke Schripsema UMC Groningen
Anke van Trigt UMC Groningen
10
Jacqueline van Rennes-Vrancken heeft in 2014 haar Master of Science diploma behaald aan de USBO (strategisch management in de non-profit sector. Zij is ruim 10 jaar werkzaam in het Hoger onderwijs en vanaf 2010 als opleidingsmanager Mondzorgkunde Inholland. Zij is in het werkveld betrokken bij de samenwerking tussen wo tandheelkunde en hbo mondzorgkunde. Als voorzitter van het landelijk overleg Mondzorgkunde heeft ze onder andere te maken met decentrale selectie. Daarnaast maakt zij deel uit van verschillende werkgroepen binnen het Hoger onderwijs over de nieuwe invoering van selectie en de afschaffing van centrale loting.
Jacqueline van Rennes InHolland
Nicolai Manie MA is Coördinator Academic Advising aan University College Maastricht. Tevens is hij sinds 2009 lid van de Board of Admissions en in die rol medeverantwoordelijk voor de selectieprocedure, en de aansluiting tussen selectie aan de poort en begeleiding van studenten tijdens de studie. Naast zijn werk bij UCM is hij consultant bij EDLAB, het onderwijsinnovatie-instituut van Maastricht University. In 2010 ontwikkelde hij een online applicatie waarin studenten aanbevelingen krijgen voor vervolgstudies en carrières op basis van de inhoud van hun programma en hun interesses. www.ucm.nl | www.edlab.nl
Nicolai Manie University College Maastricht
11
Hilde Feddema is als bestuurslid van het ISO onder andere verantwoordelijk voor internationalisering, de rechtspositie van de student, toegankelijkheid, aansluiting en doorstroom. Tycho Wassenaar houdt zich onder andere bezig met bekostiging, extern toezicht, onderwijs & onderzoek, de positie van de student en studiefinanciering & OV. Het ISO is de grootste landelijke studentenorganisatie en maakt zich hard voor ‘de juiste student op de juiste plek’. In de workshop geven zij aan de hand van eigen praktijkvoorbeelden én evidence-based voorbeelden concrete handvatten voor een transparante selectieprocedure die verder kijkt dan een cijfergemiddelde. Tycho Wassenaar ISO
Hilde Feddema ISO
12
13
14
15
16
17
Deelnemerslijst Ellen Paul Shirley Maaike Lenneke Pelle Mohamed Sander Hélène Simon Jan Hans Anique Rene Eline Esther Remko Geert Marianne Regien Ghiselle Marlies Alice Ger Marjo Christien Belinda Liseke Laura Job Hanke Kitty Carolijn Janke Dirk Irma Ineke Maarten Kirsten André Anfaira Mirjam Ernstjan
van der
el
van den
de de
van den
van
ten
van
Aar Aarts Accord Adams Ainsworth Alons Badaoui Barendrecht Bartelds Beeston Bekker Beldhuis Bellos-Grob Berg Bergijk Berkenbosch Bezema Blaauw Blijleven Bloch Blok Boer Boereboom Boonen Bos Bosman Brama Broek Buissink Buiting Buren Cleutjens Cockram Cohen Cornelissen Croese Dam Derksen Dibbet Dijkgraaf Doest Donkersloot Doorn
Maastricht University Maastricht University Erasmus Universiteit Rotterdam Tilburg University UMC Utrecht TU Delft Universiteit Twente TU Delft Erasmus Universiteit Rotterdam University of Cambridge Vrije Universiteit Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Twente Hogeschool Utrecht Universiteit Leiden Universiteit Leiden UMCG Dienst Uitvoering Onderwijs Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit van Amsterdam Tilburg University Universiteit Leiden Maastricht University Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Twente Universiteit Leiden ACTA Hogeschool Utrecht Universiteit Leiden Landelijke Studenten Vakbond Radboud Universiteit Nijmegen Maastricht University LUMC UMCG Vereniging Hogescholen TU Delft Universiteit Twente Ministerie van OCW TU Delft TU Delft Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden 18
Marloes Inge Myrte Miranda Darcy Katinka Hilde Monique Leonie Carla Cristina Roelfien Simone Nikki Dorothé Dorine Laurens Renske Heidi Roelien Ronald Brenda Bob Johanna Mirjam Maartje Ans Jojanneke Jeroen Anton Laura Jasper Heleen Robert Petra Peter Astrid Bea Amy Niek Rutger Paul Catharien Carolien Esther Marije
van
van
van
van
de de de
van den
van
Dort Draaisma Dujardin Eck Ecoma Verstege Eikelenboom Feddema Fessem Fijten Fluhr Fodor Folkersma Franssen Frenken Garé Gebbink Gerrits Gestel Giebelstein Goedvolk
Erasmus Universiteit Rotterdam Dienst Uitvoering Onderwijs Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Leiden Universiteit Leiden VSNU Interstedelijk Studenten Overleg CBHO Zuyd Hogeschool TU Delft Universiteit Utrecht VSNU Maastricht University Maastricht University SSC Radboud Universiteit Nijmegen Maastricht University Universiteit Utrecht Universiteit Utrecht TU Delft Universiteit van Amsterdam/ Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen VSNU Universiteit van Amsterdam Universiteit Leiden Ministerie van OCW NHTV Breda Universiteit Utrecht Unversiteit Utrecht Universiteit Twente OSG Helen Parkhurst Studielink AMC Maastricht University NVS-NVL Universiteit van Amsterdam Wageningen UR Erasmus Universiteit Rotterdam Rijksuniversiteit Groningen Vrije Universiteit Amsterdam/Hogeschool Inholland Universiteit Twente Maastricht University Rijksuniversiteit Groningen Rijksuniversiteit Groningen
Gorter Grashoff Groot Groot Haas Hamers Heppe Hobert Hoekstra Hoeven Holsbeeke Hooimeijer Huijnen Hulsman Hurks Huwae Janmaat Jansen Janssen Brennan Kanter Kappe Katwijk Kerkman Kerstholt Klop 19
Carlijn Irma Lia Doortje Harm Abel Martine Jerimi Rudolph Ainysha Jan Peter Anna Marije Hendrik Rik Ingrid Ruud Sharon Eric Lex Daphne Bertram Françoise Nicolai Rolf Nicole Rifka Adri Fred Lucas Marlise Anniek Paulina Jolanda Charissa Sophie Evelien Susan Marjan Nick Linda Heleen Isabella Marianne Ceren Tonita Frank Petra
van der van
van der van der van
van de
van der
van
van van
Knuiman Kokx Kramer Krijbolder Kunnen Laag-Hoogendijk Laar Ladan Landlust Landsman Leest Leest Leeuwen Lenderink Liesker Lo-Fo-Wong Logtenberg Loon Loor Loth Mallens Manie Marteijn Mastenbroek Meer Meijdam Meijer Meijssen Mensink Mestebeld Misiewicz Mol Mourik Nelissen Nienhuis Niessen Nijdam Oldemaat Ooijen-van der Linden Oostebrink Ophem Padje Pekdemir Perea y Monsuwé Peters Pieck
Hogeschool Inholland Maastricht University LUMC LUMC Studielink TU Delft Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam TU Delft Hanzehogeschool Groningen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht TU Delft Radboud Universiteit Nijmegen Erasmus Universiteit Rotterdam Vrije Universiteit Amsterdam TU Delft Universiteit Twente Universiteit Utrecht Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Amsterdam Maastricht University Wageningen UR Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Utrecht Universiteit Utrecht Universiteit Utrecht Talent.Sense Radboud Universiteit Nijmegen Maastricht University Universiteit Leiden Rijksuniversiteit Groningen TU Delft Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Vrije Universiteit Amsterdam Dienst Uitvoering Onderwijs Maastricht University Maastricht University Universiteit Utrecht VSNU 20
Ruud Pierre Marjan Huibert Jan Hindrik Kirsten Jacqueline Christoffel Valentina Renée Ellen Johan Peggy Erline Véronique Claudette Anke Meike Jennifer Désirée Roos Nienke Monique Hans Gerard Colette Martijn Sebastiaan Karen Annemarie Alida Kirsten Roja Linda Gijs Axel Anke Saskia Funda Jonna Jozefien Joost Nel Gisela Clariël Inez
van der
van
de
van van
van der
van
den van der van der
Plaats Poell Pollemans Pols Ravesloot Reijnders-Timmermans Rennes Reumer Reyes Pinto Rijkens Ritchi Romeijn Rompen Rood Roos Sahertian Sambeth Sauter Schijf Schipper Schneiders Schripsema Seuren Smit Spaai Spanje Steenbergen Steenman Stegers-Jager Stelling Ster Stringa Takhtetchian Taylor Terburg Themmen Trigt Trynes Tutucu Uyl Valk Veen Veenstra Velden Veldhuizen Vereijken 21
Radboud Universiteit Nijmegen LICA / Hogeschool Inholland Tilburg University Erasmus Universiteit Rotterdam AMC/Universiteit van Amsterdam Maastricht University Hogeschool Inholland Vrije Universiteit Amsterdam Maastricht University Maastricht University Maastricht University Rijksuniversiteit Groningen Maastricht University Universiteit Utrecht Maastricht University Maastricht University Maastricht University Wageningen UR Universiteit van Amsterdam Studielink Erasmus Universiteit Rotterdam UMCG Tilburg University Maastricht University AMC Rijksuniversiteit Groningen ACTA Universiteit Utrecht Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit Utrecht TU Delft Universiteit Utrecht Maastricht University Radboud Universiteit Nijmegen Tilburg University Erasmus MC UMCG Maastricht University Hogeschool van Amsterdam VSNU VSNU Ministerie van OCW Tilburg University UMC Utrecht TU Delft Radboud Universiteit Nijmegen
Etienne Annemarie Chantal Marijke Klaas Marieke Juliska Saskia Tineke Paulien Marielouise Sylvia Tycho Silvia Carla Kees Tim Marleen Brigitte Ine Inge Paula Leoniek Arjaan Anouk Theo Anna Eefje Gabriela
de
de de
van der van van van
Verheijck Verhoef Veugen Visch Visser Visser Vogelezang Voortman Vries Vries Walraven Walsarie Wolff Wassenaar Wee Wely Wensen Wessel Westerhof Widdershoven Wiebenga Wieringa Wijkamp Wijngaards-de Meij Wit Wouters Wubbels Zandvliet Zeelt Zoutkamp
AMC UvA/Vrije Universiteit Amsterdam Maastricht University Universiteit Leiden Universiteit van Amsterdam Radboud UMC Universiteit Leiden TU Delft Universiteit van Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen ACTA TU Delft Interstedelijk Studenten Overleg Hogeschool Utrecht Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit van Amsterdam Universiteit Utrecht VUmc Universiteit van Amsterdam Wageningen UR Universiteit Leiden Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden VUmc School of Medical Sciences Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit Leiden AMC
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
Tweede Kamer der Staten-Generaal
2
Vergaderjaar 2013–2014
31 288
Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid
Nr. 399
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 29 augustus 2014 Met deze brief informeer ik u over het op termijn afschaffen van de loting bij numerusfixusopleidingen. Het afschaffen van de loting is geregeld in de Wet kwaliteit in verscheidenheid. De loting wordt afgeschaft om te zorgen voor een betere inhoudelijke match tussen student en opleiding. Dit doet ook meer recht aan de verschillende eisen die specifieke opleidingen aan hun studenten stellen. Na intensief overleg met het onderwijsveld heb ik op hoofdlijnen een keuze gemaakt. Mijn keuze licht ik graag toe. Achtergrond Vorig jaar hebben ruim 56.000 studenten zich aangemeld voor een numerusfixusopleiding. Dat is bijna een derde van alle studenten dat in het hoger onderwijs gaan studeren. Een groot deel van de studenten die zich voor een numerusfixusopleiding heeft aangemeld, doet mee aan de centrale loting, uitgevoerd door DUO. De loting houdt rekening met eindexamencijfers (gewogen loting), maar betreft geen inhoudelijke selectie. Onderdeel van de loting is de automatische plaatsing van scholieren met een gemiddeld eindcijfer van 8 of hoger, en de zogenoemde ministersplaatsen voor scholieren uit Caribisch Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. In de toekomstige situatie vervalt de centrale loting en worden alle plaatsen verdeeld via decentrale selectie. Er zijn geen gegarandeerde plaatsen meer voor bepaalde studenten (de 8-plusplaatsen en de ministersplaatsen). De decentrale selectie beoogt ervoor te zorgen dat de meest geschikte studenten zullen worden toegelaten. Ik verwacht dat ook in de toekomstige situatie studenten met goede eindexamencijfers zullen worden toegelaten, mits ze voldoen aan andere voor de opleiding relevante criteria. Om dit in goede banen te leiden, zal ik in een ministeriële regeling nadere voorwaarden stellen voor decentrale selectie bij opleidingen met een numerus fixus.
kst-31288-399 ISSN 0921 - 7371 ’s-Gravenhage 2014
Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 31 288, nr. 399
1
Proces Met VSNU, Vereniging Hogescholen, ISO en LSVb ben ik het programma «Afschaffen loting bij numerusfixusopleidingen» gestart. Hierin is een nieuwe manier voor aanmelding voor en toelating tot numerusfixusopleidingen uitgewerkt, met daarbij twee hoofddoelen: – De toekomstige situatie moet leiden tot een betere inhoudelijke match tussen student en opleiding (en daarmee bijdragen aan studiesucces). – De toekomstige situatie moet begrijpelijk, uitvoerbaar en betaalbaar zijn voor zowel student als onderwijsinstelling. Hoewel de standpunten van de verschillende onderwijskoepels te ver uiteen lagen om tot een unaniem gedragen voorstel te komen, worden deze doelstellingen door zowel de studentenorganisaties als de koepels van instellingen gedeeld. Ze delen met mij de ambitie om met de afschaffing van de loting tot een structureel betere match te komen tussen student en opleiding. Keuze op hoofdlijnen Bij het ontwikkelen van nadere voorwaarden voor decentrale selectie bij numerusfixusopleidingen is een balans gezocht tussen keuzevrijheid van studenten, uitvoerbaarheid van selectieprocedures voor instellingen en de kwaliteit van de inhoudelijke match tussen student en opleiding. Verder bepalen de onderwijsinstellingen de inhoudelijke invulling van de selectieprocedure en -criteria. Bij een toelatingsprocedure zal als voorwaarde gaan gelden dat het moet gaan om een combinatie van ten minste twee soorten toelatingseisen, bijvoorbeeld een combinatie van één of meer eisen die betrekking hebben op cognitieve eigenschappen en één of meer eisen die betrekking hebben op non-cognitieve eigenschappen. Dit doet recht aan het feit dat studiesucces door diverse factoren wordt beïnvloed, zoals persoonlijkheidskenmerken, eerdere onderwijsprestaties, motivatie van de aspirant-student en organisatiekenmerken van de opleiding. Toelating kan dus niet uitsluitend betrekking hebben op het criterium eindexamencijfers. Dit sluit aan op de bestaande situatie voor decentrale selectie bij opleidingen waarvoor een numerus fixus geldt. Het is van belang dat de instellingen hierover transparant zijn, zodat gemaakte keuzes kunnen worden uitgelegd en studenten de mogelijkheid krijgen zich voor te bereiden op de selectieprocedure. Op die manier is matching mogelijk, draagt selectie bij aan het creëren van gelijke kansen onder deelnemers en zorgt selectie voor een heldere omschrijving van de groep die de opleiding wil selecteren. Verder brengt transparantie de noodzakelijke informatie aan het licht die de medezeggenschap nodig heeft om haar adviesrecht te kunnen uitvoeren. Voor enkele basisaspecten die raken aan de kwaliteit, toegankelijkheid en eenvoud van de decentrale selectie worden landelijke regels gesteld. – Aantal selectieprocedures per jaar Studenten mogen in een jaar aan maximaal twee numerusfixusopleidingen meedoen aan de selectieprocedure. Dit kan ook dezelfde opleiding (dezelfde zogenoemde ISAT-code) zijn op twee verschillende instellingen. Denk bijvoorbeeld aan psychologie in zowel Utrecht als Groningen. – Zwaar overschreven opleidingen Een uitzondering wordt gemaakt voor een limitatieve lijst van zwaar overschreven opleidingen. Deze opleidingen hebben structureel aanzienlijk meer kandidaten dan plaatsen. Bij meerdere keuzemogelijkheden zouden de kwaliteit en uitvoerbaarheid van de selectieprocedure aan die opleidingen in het gedrang komen. Er zullen dus opleidingen zijn waarbij een student maar aan één selectieprocedure mag deelnemen. Daarnaast kan een student zich aanmelden voor een
Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 31 288, nr. 399
2
–
–
–
tweede andere numerusfixusopleiding en voor opleidingen zonder numerus fixus. De opleidingen waarvoor deze uitzondering geldt, zijn geneeskunde, tandheelkunde, fysiotherapie en mondzorgkunde. Een student kan zich in een bepaald jaar dus niet inschrijven voor twee verschillende geneeskunde opleidingen. Hij kan zich wel aanmelden voor geneeskunde en een andere numerusfixusopleiding zoals tandheelkunde of mondzorgkunde. Hij kan zich ook inschrijven voor geneeskunde en een opleiding zonder numerus fixus. Totaal aantal selectieprocedures per opleiding Momenteel mogen studenten drie keer aan de loting meedoen. Ik houd vast aan dit maximum per opleiding (bijvoorbeeld psychologie). Dit beperkt de uitvoeringslast van instellingen en voorkomt dat studenten blijven proberen toegelaten te worden. Een student kan dus aan maximaal drie selectieprocedures van bijvoorbeeld psychologie deelnemen: twee selectieprocedures bij psychologie in een bepaald jaar en nog een selectieprocedure bij psychologie in een ander jaar, of in drie verschillende jaren elk een selectieprocedure bij psychologie. Het gaat hier om een landelijk maximum voor dezelfde opleidingen. Los daarvan kan een instelling, zoals nu, het aantal keren bepalen dat een student aan de selectieprocedure van een bepaalde opleiding aan die instelling mag meedoen. Het kan dus zijn dat een student die al een keer aan de selectieprocedure van psychologie aan een bepaalde instelling heeft meegedaan, niet nog een keer daaraan mag meedoen, maar nog wel aan de selectieprocedures van psychologie aan andere instellingen. Ik zal instellingen vragen expliciet te overwegen studenten de mogelijkheid te bieden aan meer dan één selectieprocedure deel te nemen aan een opleiding bij die instelling. Het kan immers zijn dat een student zich verder heeft ontwikkeld en deelname aan een tweede selectieprocedure dan succesvoller is. Eveneens is denkbaar dat de ontwikkelingsmogelijkheden op een bepaald criterium beperkt zijn. Deelname aan een tweede selectieprocedure is dan minder zinvol, zeker als de opleiding zwaar overschreven is. Ik vind het van belang dat instellingen de mogelijkheid dat studenten zich ontwikkelen expliciet meewegen, maar ik wil een tweede selectieprocedure niet verplicht stellen. Landelijke deadlines Ik hecht aan eenduidigheid en transparantie in de aanmelddeadlines. Omdat de decentrale selectieprocedures tijd kosten, is het niet mogelijk om voor de numerusfixusopleidingen aan te sluiten bij de landelijke aanmelddeadline van 1 mei. Er is gekozen voor een vroegere deadline die aansluit bij de praktijk van de huidige decentrale selectie en enkel zal gelden voor opleidingen met een numerus fixus. De landelijke aanmelddeadline voor alle opleidingen met een numerus fixus wordt vastgesteld op 15 januari van elk jaar. De landelijke deadline waarop de selectie voltooid moet zijn en kandidaten de uitslag te horen krijgen wordt bepaald op 15 april van elk jaar. Dat geeft de student voldoende ruimte om zich voor 1 mei bij een opleiding zonder numerus fixus voor een studiekeuzecheck aan te melden. Opleidingen dienen in hun studievoorlichting rekening te houden met de aanmelddeadline van 15 januari. Studenten, die zich voor een numerusfixusopleiding hebben aangemeld, hebben zich daarmee ook voor 1 mei opgegeven en behouden hun toelatingsrecht voor andere opleidingen in het hoger onderwijs. Eigen bijdrage toelatingsprocedures In de Wet kwaliteit in verscheidenheid is de mogelijkheid gecreëerd dat instellingen voor opleidingen met kleinschalig en intensief onderwijs, voor numerusfixusopleidingen en voor opleidingen met aanvullende eisen, een bijdrage mogen vragen voor de kosten die verband houden met de toelatingsprocedure voor deze opleidingen. De algemene maatregel van bestuur, die dit regelt, is voorzien op het moment
Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 31 288, nr. 399
3
waarop de loting in het hoger onderwijs daadwerkelijk wordt afgeschaft. De bedoeling is de bijdrage te beperken tot wat redelijk is, in ieder geval niet hoger dan de daadwerkelijke kosten. Uitgangspunt is een bijdrage met een maximum tussen de 50 en 100 euro per toelatingsprocedure, bij voorkeur lager of geen. Over andere aspecten zal ik in een later stadium een besluit nemen. Deze vergen nadere uitwerking en verder overleg met instellingen en studenten. Hoe nu verder De hierboven beschreven situatie wordt geformaliseerd in een ministeriële regeling. De opleidingsplaatsen bij numerusfixusopleidingen zullen vanaf het studiejaar 2017–2018 volledig via decentrale selectie door de instellingen worden verdeeld. Dat betekent dat in 2016 de loting voor de laatste keer zal worden uitgevoerd. Ter voorbereiding op de toekomstige situatie, kunnen de opleidingen aan de slag om selectiecriteria en selectieprocedures op te stellen. In de Wet kwaliteit en verscheidenheid is geregeld dat selectie plaatsvindt op grond van minimaal twee inhoudelijke criteria. Opleidingen die hiermee al werken en geen noodzaak zien hun selectiecriteria en -procedures aan te passen, hoeven geen actie te ondernemen. Wel roep ik die opleidingen op om transparant te beschrijven welke selectiecriteria- en procedures zij hanteren. ISO heeft een inventarisatie gemaakt en daaruit blijkt dat de meeste opleidingen geen transparante informatie geven door bijvoorbeeld wel de selectiemethodiek te beschrijven, maar niet de selectiecriteria. De opleidingen moeten er rekening mee houden dat de selectiecriteria en -procedures uiterlijk medio 2016 gereed dienen te zijn en dat de medezeggenschapsorganen adviesbevoegdheid hebben. Op basis van de hierboven beschreven hoofdkeuzes kan Studielink haar systemen gaan aanpassen. Ik heb met VSNU en Vereniging Hogescholen afgesproken dat zij Studielink daartoe de opdracht zullen verstrekken. Ik zal de werkgroep van onderwijsinstellingen, gefaciliteerd door Studielink, vragen verder te gaan met het uitwerken van de toekomstige situatie. Het gaat in ieder geval om de vraag hoe ervoor kan worden gezorgd dat alle beschikbare plaatsen opgevuld worden, zolang er belangstellende kandidaten zijn. Indien die er niet meer zijn, zullen er plaatsen onbezet blijven. Selectie is dan niet nodig. Indien er geen selectie plaatsvindt, zal de student om een studiekeuzecheck kunnen vragen. Een andere belangrijke vraag is hoe het zogenoemde fileprobleem kan worden voorkomen. Dit probleem ontstaat doordat opleidingen moeten wachten tot een aspirant-student een aangeboden plaats weigert, alvorens zij deze plaats aan andere studenten kunnen aanbieden. Door deze files gaat veel tijd verloren. Wellicht is daarom een vorm van centrale plaatsing (clearing house) een optie. Verder vraag ik de Werkgroep uit te werken hoe de selectieprocedures – in de tijd gezien – georganiseerd kunnen worden, rekening houdend met een uiterste aanmelddatum voor numerusfixusopleidingen van 15 januari en 15 april als uiterste datum waarop de uitslagen bekend worden. Mogelijk kan een deel van de selectieprocedures al voor 15 januari starten. Tot slot vraag ik de Werkgroep te onderzoeken of meer gezamenlijke selectiemethoden, zoals in Zweden en het Verenigd Koninkrijk bestaan, mogelijkheden bieden om de selectie efficiënter in te richten. Dit zou met name voor de zwaar overschreven studies een uitkomst kunnen zijn. De komende periode zal ik deze en andere aspecten samen met vertegenwoordigers van uw instellingen verder uitwerken.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 31 288, nr. 399
4
Ik streef ernaar in het voorjaar van 2015 alle aspecten in detail helder te hebben, zodat deze in een ministeriële regeling kunnen worden verwerkt. De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, M. Bussemaker
Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 31 288, nr. 399
5
