Vrijwilligers in de zorg voor en ondersteuning van ouderen in de nieuwe Wmo
Mieke Biemond
Inhoud presentatie
• Kern- en knelpunten van de nieuwe Wmo • Vrijwilligers in Nederland • Toekomstagenda Informele zorg en ondersteuning • Samenwerking tussen wijkteam en vrijwilligers
Programma Aandacht voor iedereen
2
Kernpunten uit de nieuwe Wmo - Veranderingen in cliënten/ burgerparticipatie - Nieuwe positie voor Wmo-raden - Verandering in de wettekst: i.p.v. ingezetenen nu ook cliënten en hun vertegenwoordigers bij beleid betrekken - Tendens naar burgerinitiatieven - Cliëntondersteuning - Nu nog vooral door MEE, gemeenten heroverwegen - Opdracht tot vrijwillige inzet bij cliëntondersteuning - Drie lagen bij cliëntondersteuning (inspiratiedocument VNG)
Wat zien we nog meer gebeuren
Grote vertraging in herindicatie-proces: Grote groep waarvan de indicatie tegelijk afloopt Capaciteitsproblemen binnen de formatie Zorgvuldig beoordelen + bezuinigingsopdracht
- Kantelen: van aanbodgericht naar vraaggericht MAATWERK
Vrijwilligerswerk in de zorg voor ouderen anno 2015 -
Vrijwillige ouderenondersteuning Belastingaangiften Bezoek/ maatjes Ondersteuning bij verpleeghuizen (koffieschenken, wandelen) Boodschappendiensten
Vrijwilligers in de zorg (Informele zorg in NL) - 1 à 2 miljoen vrijwilligers in Nederland - 450.000 daarvan actief in de zorg (via organisaties als de Zonnebloem en in de instellingen) - Vooral ouderen en vrouwen actief als zorgvrijwilligers - 25.000 mensen actief in de intensieve vrijwilligerszorg (maatjes) - 47% van de vrijwilligersorganisaties heeft een tekort aan vrijwilligers - Nieuwe vormen van vrijwilligerswerk (zelforganisatie, NL Doet, maatschappelijke stage, tegenprestatie) - Motieven van vrijwilligers: plichtsbesef, het moet leuk zijn, het moet mensen persoonlijk wat opleveren - Vrijwilligers vooral aanvullend op professionals
Belemmeringen voor vrijwilligers- Hulp geboden -
Gebrek aan waardering en niet serieus genomen worden Gebrek aan ondersteuning Over eigen grenzen gaan Vrijwilligerswerk versus betaalde banen Meer willen doen, maar niet mogen of kunnen Het moet geen verplichting worden Ongerustheid over de toekomst van de zorg
Toekomstagenda Informele zorg en ondersteuning- 4 thema’s 1. Samenspel formele en informele zorg en ondersteuning 2. Goed toerusten mantelzorger en vrijwilliger 3. Deskundigheidsbevordering mantelzorger, vrijwilliger, professional 4. Vrijwilligers nieuwe stijl
1. Samenspel formele en informele zorg en ondersteuning - Versterken van positie van mantelzorgers en vrijwilligers - Helderheid over afbakening van werkzaamheden tussen mantelzorgers, vrijwilligers en professionals in zorg en ondersteuning Unie van Vrijwilligers: - toenemende vraag naar mantelzorg en vrijwilligers te kunnen voldoen, - en vooral het vrijwillige karakter van vrijwilligerswerk te behouden.
2. Goed toerusten mantelzorger en vrijwilliger - Toegankelijke en adequate informatievoorziening en ondersteuningsinfrastructuur op gemeentelijk niveau - Respijtzorg - Empowerment van mantelzorgers (ter voorkoming van ontspoorde mantelzorg) Unie van vrijwilligers: - overbelasting te voorkomen - blijvend te investeren in de kwaliteit van het vrijwilligerswerk
3. Deskundigheidsbevordering mantelzorger, vrijwilliger, professional Deskundigheid van professionals vergroten
4. Vrijwilligers Nieuwe Stijl - Vrijwillige inzet vergroten (bv aanpak knellende regels vrijwilligers burgerparticipatie) - Benutten van ervaringsdeskundigheid - Investeren in efficiënte en effectieve deskundigheidsbevordering en infrastructuur voor vrijwilligerswerk
Vrijwilligers en wijkteam (Movisie) Vijf pluspunten van samenwerking: - Vrijwilligersorganisaties bereiken kwetsbare burgers en hebben een passend aanbod - Samenwerking kan de hulpverlening ondersteunen - Vrijwilligersorganisaties weten hoe ze activiteiten en voorzieningen kunnen opzetten met weinig middelen - Het netwerk vergroot en verdiept, signaleren van problemen in de wijk is makkelijker - Vrijwilligersorganisaties stimuleren actief burgerschap al jaren
Samengevat: vier mogelijke rollen vrijwilligersorganisaties
- signaleren van knelpunten en mogelijkheden (armoede, eenzame ouderen, leefbaarheid wijk) - bieden van praktische en sociale ondersteuning (administratie, klussendienst, maatje, cliëntondersteuner) - samenwerkingspartij (maatschappelijk steunsysteem, dorpshuizen, Wmo-raad, afstemming formele en informele zorg, gemeentelijke projecten) - opzetten en ondersteunen van burgerinitiatieven (buurtkamers, leefbaarheid wijk, beheer publieke voorziening)
Meer weten? - Inspiratiedocument cliëntondersteuning VNG (juni 2015) - Sociale (wijk) teams in vogelvlucht (Movisie) - Sociaal Cultureel Planbureau: Informele zorg in Nederland (2013), Hulp geboden (2014) - http://www.toekomstagendainformelezorg.nl/
