VRIJETIJDSONDERZOEK ZUIDOOST BRABANT Rapport
BUR^.AUBUITEN econo nie Si omgeving
SAMENVATTING Opzet onderzoek en respons SRE en A N W B zijn gezamenlijk opdrachtgever voor dit onderzoek naar het gebruik en de waardering van vrijetijdsvoorzieningen in de Regio Eindhoven. Het onderzoek is uitgevoerd door Bureau BUITEN In samenwerking met DImensus Beleidsonderzoek (enquêtes). Uit elk van de vier subregio's (De Peel, De Kempen, Groote Helde, Stedelijke gebied) was een gemeentelijk beleidsmedewerker vertegenwoordigd in de begeleidingsgroep. Het onderzoek concentreert zich op het vrijetijdsaanbod In de regio, waarbij zowel het stedelijke aanbod aan vrijetijdsvoorzieningen, als het aanbod In de dorpen en het buitengebied zijn meegenomen. Het accent ligt op het groene buitengebied. In totaal zijn 3.026 mensen geënquêteerd, via internet en telefonisch, in de periode eind oktober - eind december 2012. Aanvullend zijn vier paneibljeenkomsten georganiseerd, een per subregio. Hiervoor zijn gericht mensen uitgenodigd en per bijeenkomst waren tussen de 10 en 20 deelnemers. Speciale doelgroepen waren de kenniswerkers en A N W B leden, over deze groepen doen we aparte uitspraken In het onderzoek.
Belangrijkste resultaten Waardering vrijetijdsaanbod buitengebied: zeer tevreden Gemiddeld geven de Inwoners van Zuidoost Brabant het vrijetijdsaanbod In het buitengebied het rapportcijfer 7,8. De verschillen tussen de subregio's en tussen verschillende bewonersgroepen zijn klein. Van de gemeenten krijgen Waaire, Bergeijk en Heeze-Leende de hoogste waardering van hun Inwoners (8,3), Eindhoven de laagste (7,4). Gebruik vrijetijdsaanbod De meest voorkomende vrijetijdsbestedingen zijn wandelen, fietsen, sporten en paardrijden, en deze activiteiten worden vooral dichtbij huis o n dernomen. Ook worden dichtbij huis veel restaurants, cafés en evenementen bezocht. Eindhoven Is de populairste bestemming om te winkelen en naar de bioscoop, het theater of een muziekzaal te gaan. Bezoeken aan musea en galerieën, buitenattracties, (in mindere mate) watersportactiviteiten, en wellnesscentra vinden relatief vaak plaats bulten de regio. Jongere inwoners zijn sterker gericht op activiteiten in Eindhoven, oudere inwoners nemen vaker deel aan activiteiten dichtbij huis. Uitzondering daarop is wandelen en fietsen, wat ouderen juist weer vaker buiten de e i gen subregio doen. Hoger opgeleiden nemen aan vrijwel alle activiteiten vaker deel dan lager opgeleiden (met uitzondering van winkelen). Zij zijn daarbij meergeoriën-
1
teerd op Eindhoven en gaan ool< val<er naar elders in de regio en buiten Zuidoost Brabant. Waardering vrijetijdsaanbod: tevreden, enl<ele aandachtspunten Gemiddeld voor alle activiteiten geeft 83% van de inwoners aan tevreden te zijn, slechts 5% Is ontevreden. Het meest tevreden zijn inwoners over het aanbod om te wandelen, fietsen (inclusief de knooppunten), sporten en paard te rijden, restaurants, bioscopen en filmhuizen te bezoeken. Het aanbod aan musea en watersport / waterrecreatlemogelijkheden in de open lucht scoren het laagst, hoewel ook hier nog steeds een meerderheid tevreden Is, Jongere Inwoners en hoger opgeleiden zijn over het algemeen minder tevreden over het aanbod dan oudere inwoners en lager opgeleiden. Beschikbaarheid: aandacht voor specifieke doelgroepen 90% van de Inwoners geeft aan geen voorzieningen te missen. Inwoners die wel voorzieningen missen noemen het vaakst watergerelateerde voorzieningen. Daarnaast wordt ook het beperkte aanbod aan musea relatief vaak genoemd. Een aantal Inwoners geeft aan voorzieningen te missen voor specifieke doelgroepen, namelijk voor jongeren (12 tot 16 / 18 jaar), voor mensen die minder goed ter been zijn en laagdrempelige, overdekte speelmogelijkheden voor kleinere kinderen. Informatiebronnen: verschillen ouderen en jongeren Kranten, huls-aan-huls bladen en de gemeentegids zijn de meest gebruikte Informatiebronnen over het vrijetijdsaanbod, gevolgd door het internet. Daarbij wordt verreweg de meeste informatie via het internet verkregen door het gebruik van zoekmachines. Er zijn grote verschillen in het zoekgedrag tussen jongere en oudere inwoners: voor de eerste groep zijn internet en 'van horen zeggen' belangrijker, de tweede groep maakt meer gebruik van gedrukte media. Veiligheid: onveilige verkeerssituaties Eén derde van de inwoners ervaart wel eens onveilige of gevaarlijke situaties. Vooral het drukke verkeer, te hard rijdende auto's en motoren en o n veilige situaties bij oversteekplaatsen worden genoemd. Daarnaast leveren ook het gebrekkig onderhoud van fietspaden en andere weggebruikers op fietspaden onveilige situaties op. Sociale onveiligheid wordt door vrijwel niemand genoemd. A N W B leden: volgen het gemiddelde beeld ANWB leden wijken nauwelijks af van het gemiddelde, zeker niet als er rekening mee wordt gehouden dat ze relatief wat hoger opgeleid en Iets vaker van middelbare leeftijd zijn. Wat zoekgedrag betreft Is wel leuk om te vermelden dat ze iets vaker gebruik maken van www.landvananwb.nl en van V W - A N W B kantoren. Tevens valt op dat hoewel het percentage
2
ANWB-leden het hoogst ligt In het Stedelijk Gebied, zij het minste gebruik maken van het V W - A N W B kantoren als informatiebron. Kenniswerkers: minder tevreden Kenniswerkers
nemen
aan veel activiteiten
vaker
deel
dan
niet-
kenniswerkers. Uitzonderingen daarop zijn wandelen, fietsen, sporten en paardrijden - activiteiten die juist weer minder door kenniswerkers worden ondernomen. Ook maken kenniswerkers meer gebruik van horeca en pleisterplaatsen in het buitengebied. Kenniswerkers zijn over vrijwel al het aanbod minder tevreden dan nietkenniswerkers, voornamelijk over het aanbod aan cafés en musea. Ook over de wandelmogelijkheden in het buitengebied zijn kenniswerkers minder positief. Daarnaast vormen zij de groep die het vaakst aangeeft voorzieningen te missen (24% tegenover 10% gemiddeld). Het ontbreken van een technisch-museum wordt daarbij meerdere malen genoemd. Kenniswerkers zijn meer georiënteerd op Eindhoven. Informatievoorziening over het vrijetijdsaanbod krijgen kenniswerkers vooral vla het internet, uit eigen ervaring en kennis van anderen. Kranten, huls-aan-huls bladen en de gemeentegids worden minder gebruikt.
Aanbevelingen Beschikbaarheid Zorg voor voldoende aanbod van wandel- en fietsmogelijkheden in de directe woonomgeving. Dat aanbod Is veelal beschikbaar, maar staat hier en daar ook onder druk. Investeren In wandel- en fietsinfrastructuur levert een meerwaarde voor een grote groep bewoners, Aandacht voor vrijetijdsvoorzieningen bij ruimtelijke ingrepen, bewoners zijn gemiddeld zeer tevreden over de groene vrijetijdsvoorzieningen In hun woonomgeving. Ze wijzen er wel op dat er sprake is van bedreigingen (oprukkende verstedelijking, infrastructuur). Creëer vrijetijdsaanbod voor jongeren in de dorpen. Zowel in de sport- en culturele sfeer als qua buitenactiviteiten (groene voorzieningen) is hier winst te behalen. Brainport tot uitdrukking laten komen in vrijetijdsaanbod. Een aantal respondenten Is van mening dat de Brainport regio vraagt om een techniekmuseum of -attractie, en dat een dergelijke attractie het aanbod van de regio enorm zou versterken. Bruikbaarheid Behoud en verbeter de kwaliteit van bestaande voorzieningen. De wandel- en fietsmogelijkheden in de regio worden door Inwoners erg gewaardeerd. Verbeteringen zijn mogelijk In het onderhoud van fietspaden, het verbreden van fietspaden, meer vrijliggende fietspaden en het schelden van doelgroepen.
3
Specifieke aandachtspunten: maak een gezamenlijk plan. Hoewel het algemene beeld positief is, impliceren de resultaten van het onderzoek dat het goed zou zijn om op een aantal specifieke punten na te gaan welke verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. Het gaat dan om specifieke voorzieningen (paarden, aangespannen rijden, waterrecreatie in de openlucht), specifieke locaties en / of specifieke doelgroepen (mensen met een beperking, jongeren). Om precies In beeld te krijgen welke voorzieningen waar ontbreken Is het raadzaam hier met de doelgroep (belangenorganisatie en/of actieve recreanten) apart naar te kijken en gezamenlijk een plan uit te werken, bij voorkeur op zo'n manier dat de doelgroep ook medeverantwoordelijkheid wil nemen voor realisatie van de voorzieningen. Bereikbaarheid Zorg voor voldoende toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Op een aantal plekken wordt vervoer voor deze doelgroep georganiseerd door lokale organisaties van (veelal) vrijwilligers: dit kan ook op andere plekken een goede aanvulling zijn op het reguliere aanbod. Zorg voor aantrekkelijke recreatieve verbindingen tussen natuurgebieden. Dit zijn nu vaak eilandjes die niet altijd op een goede manier met elkaar In verbinding staan, waardoor het minder aantrekkelijk is om recreatie (bijvoorbeeld fietsen) in en tussen verschillende natuurgebieden te combineren. Parkeren Eindhoven: promoot P&R terrein/-en. Het beter onder de aandacht brengen van de P&R mogelijkheden en van de mogelijkheden o m (een deel van) de reis per openbaar vervoer af te leggen. Bekendheid Houd rekening met verschillen in zoekgedrag (internet, gedrukte media) tussen verschillende doelgroepen. Jongeren en ouderen maken gebruik van verschillende media. Zorg voor voldoende Engelstalige informatie over
vrijetijdsmogelijkhe-
den. Dit is met name voor kenniswerkers van belang. Ontsluit informatie via een centraal punt. Door Informatie over het aanbod te bundelen Is dit beter vindbaar. Betrokkenheid Faciliteer particulier initiatief van bewoners en bedrijven. Er zijn veel actieve bewoners en met krimpende overheidsbudgetten worden particuliere Initiatieven steeds belangrijker. Stel de initiatieven van bewoners centraal en zorg voor een goede overheidsparticipatie. Kenniswerkers. We hebben gemerkt dat het lastig is om kenniswerkers te benaderen. Het afstemmen van onderzoeksprogramma's met hightech bedrijven en/of het Instellen van een panel van kenniswerkers op regionaal niveau kan een manier zijn om dit ook voor andere onderzoeken te verbeteren.
4
