Vrijetijdsbesteding in de Delta

KENNISCENTRUM KUSTTOERISME

Vrijetijdsbesteding in de Delta

1

2012 JAARGANG 4

Colofon Dit themarapport is een uitgave van K enniscentrum Kusttoerisme en wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Pieken in de Delta Zuidwest-Nederland. Copyright © 2012, Kenniscentrum Kusttoerisme Overname van informatie uit deze publicatie is toegestaan, mits met bronvermelding. Bij het samenstellen van dit rapport is de grootste zorgvuldigheid betracht. Kenniscentrum Kusttoerisme is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie uit deze publicatie. Voor meer informatie: Kenniscentrum Kusttoerisme Email: [email protected] Internet: www.kenniscentrumtoerimse.nl Fotografie: Thijs Tuurenhout www.shutterstock.com Ben Seelt voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Grafische vormgeving: www.vormaat.nl Druk: Drukkerij ADZ Oplage: 250 stuks


Inhoudsopgave

Inleiding

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

1

Vrijetijdsbesteding in perspectief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1.1 De cijfers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1.2 Trends & ontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

2

Vrijetijdsgedrag van Nederlanders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

3

Omvang Nederlandse vrijetijdsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 3.1 Vrijetijdsgedrag per provincie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 3.2 Top-15 vrijetijdsactiviteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 3.3 Bestedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 3.4 Samenvatting vrijetijdsgedrag Nederlanders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

4

Uitstapjes van Nederlanders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 4.1 Totale markt van uitstapjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 4.2 Uitstapjes per provincie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 4.3 Top-10 uitstapjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 4.4 Bestedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 4.5 Samenvatting uitstapjes van Nederlanders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

5

Uitstapjes Zeeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24 5.1 Uitstapjes in Zeeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24 5.2 Uitstapjes van Zeeuwen in Zeeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 5.3 Uitstapjes van bezoekers aan Zeeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 5.4 Uitstapjes van Zeeuwen buiten Zeeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 5.5 Samenvatting uitstapjes Zeeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

6

Uitstapjes in Noord-Brabant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

7

Clusters uitgelicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 7.1 Wellness facts & figures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 7.2 Ondernemen in wellness . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 7.3 Buitenrecreatie facts & figures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 7.4 De Delta; hét park van de randstad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 Bijlage 1. Landelijke R&T standaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44

Inleiding

Het consumeren van vrijetijdsactiviteiten levert een grote bijdrage aan onze economie. Voor consumenten is vrije tijd een belangrijke tegenhanger voor de gejaagdheid van alledag . Vaak wordt een plezierige invulling van vrije tijd geassocieerd met kwaliteit van leven. Bovendien biedt de manier waarop vrije tijd doorgebracht wordt mogelijkheden om zichzelf te ontplooien. Ook vanuit de overheid en het bedrijfsleven is er volop aandacht voor de vrijetijdssector. De invulling van vrije tijd vraagt enerzijds om ruimte en regelgeving en biedt anderzijds mogelijkheden tot profilering. In een samenleving waarin voor een relevant deel van de bevolking vrije tijd een schaarser goed wordt, geldt dat het marktdenken in de vrijetijdssector steeds belangrijker wordt en is een vrijetijdsindustrie ontstaan die zich nog altijd ontwikkelt. De behoefte aan informatie over de wijze waarop de Nederlander de vrije tijd doorbrengt is dan ook aanwezig. Deze themapublicatie Vrijetijdsbesteding in de Delta, samengesteld door K enniscentrum Kusttoerisme biedt u inzicht in de tijdbesteding van Nederlanders, zoomt dan verder in op de besteding van hun vrije tijd en strijkt dan neer in de Delta om in te gaan op uitstapjes in de regio en uitstapjes van mensen uit de regio. Hierbij gaat het om uithuizige vrijetijdsactiviteiten, dat wil zeggen vrijetijdsactiviteiten die men buitenshuis heeft ondernomen en waarbij men minimaal een uur van huis is geweest. Dit betekent dat vrijetijds -activiteiten binnenshuis, zoals tv-kijken, lezen, internetten en gamen in dit onderzoek buiten beschouwing blijven. In 2010 is de eerste themapublicatie over Vrijetijdsbesteding in de Delta verschenen. Hierin werden cijfers vanuit het ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO) over het onderzoeksjaar 20082009 gepresenteerd. Dit onderzoek wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. In deze publicatie worden de cijfers over het onderzoeksjaar 2010-2011 gepresenteerd. Het K enniscentrum publiceert jaarlijks meerdere themarapporten over allerhande onderwerpen gerelateerd aan toerisme. Kenniscentrum Kusttoerisme, tot stand gekomen dankzij een bijdrage van P ieken in de Delta, hoopt hiermee een bijdrage te leveren aan de kennis over de ontwikkelingen in de toeristische sector in Zuidwest-Nederland. Een bijdrage waarmee overheden en ondernemers onderbouwde beslissingen kunnen nemen, waarmee toerisme in de regio weer verder gestimuleerd kan worden.


1

2


1

1.1

Tijdbesteding in perspectief

De cijfers

In de loop der jaren zijn meerdere onderzoeken gedaan naar de tijdbesteding van Nederlanders. Zo hebben de drie mediabedrijven, SPOT, RAB en PBE, in 2006 en 2008 gezamenlijk het onderzoek “Alles over tijd” uitgevoerd. Ook het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) doet om de vijf jaar een onderzoek naar de tijdbesteding van Nederlanders. V oor deze themarapportage wordt gebruik gemaakt van het eerstgenoemde onderzoek “Alles over tijd” omdat deze de meest actuele gegevens bevat. Uit het onderzoek “Alles over tijd” blijkt dat de gemiddelde Nederlander per dag de meeste tijd spendeert aan slapen en verzorging, namelijk 10,7 uur. Hiervan slaapt men 8,5 uur en de overige 2,2 uur wordt besteed aan activiteiten rondom eten, zoals koken. De gemiddelde besteding aan werk/studie telt 3,5 uur per dag . Dit lijkt opmerkelijk omdat een werkdag vaak acht uur bedraagt. Echter, bij deze 3,5 uur is ook de tijd van weekeinden en de tijdbesteding van niet-werkenden meegerekend.

Grafiek 1. Bron: Alles over tijd, 2008, SPOT, RAB en PBE * Het totaal telt op tot meer dan 24 uur , dit komt door overlapping van activiteiten, ook wel multitasking genoemd Vrijetijdsbesteding in de Delta

3

Het onderzoek wijst ook uit dat men gemiddeld 9,2 uur aan vrije tijd spendeert. V an deze 9,2 uur besteedt men 4,9 uur per dag aan media binnenshuis zoals radio luisteren, televisie kijken en surfen op het internet. Het is hierbij opmerkelijk dat het internetgebruik ten opzichte van 2006 sterk is toegenomen (+50%).

Arbeidsduur

Vrije uren per dag

Gepensioneerd

5,3

Niet-werkend

5,1

In huishouden werkzaam

4,5

Studerend

4,3

Fulltime werkend

4,1

Parttime werkend

3,9

Tabel 1. Uren vrije tijd naar arbeidsduur

4


Bron: Alles over tijd, 2008, SPOT, RAB en PBE

De vrije tijd die men (naast de tijdbesteding aan media) te besteden heeft is afhankelijk van de arbeidsduur (zie tabel 1). Zo heeft iemand die gepensioneerd is meer vrije tijd dan iemand met een fulltime baan. Opvallend is dat de fulltime werkende Nederlander meer vrije tijd heeft (4,1 uur) dan iemand met een parttime baan (3,9 uur). Dit is te verklaren doordat iemand met een parttime baan naast zijn vrije tijd vermoedelijk meer tijd besteedt aan activiteiten zoals het huishouden, boodschappen, verzorging, e.d.

1.2 Trends & ontwikkelingen Het gedrag van mensen wordt beïnvloed door verschillende omgevingsfactoren. De rol van toerisme en vrije tijd is in de loop der jaren sterk veranderd, onder invloed van sociale, culturele en economische trends en ontwikkelingen. In dit hoofdstuk gaan we naast de bekende algemene trends in op een aantal elementen die in deze ontwikkelingen opvallen. Wat is de invloed van deze trends en ontwikkelingen op de invulling van onze vrije tijd? Economische ontwikkeling Door de verslechterde economische omstandigheden heeft een deel van de Nederlandse bevolking in de afgelopen jaren bespaard op niet noodzakelijke uitgaven. In de vrijetijdssector is dit terug te zien door een verschuiving van kapitaalintensieve naar minder kapitaalintensieve activiteiten. Hierdoor staat funshoppen als activiteit onder druk. De economische onzekerheid zorgt ervoor dat de prijs een steeds belangrijker keuzemotief wordt. Vrijetijdsactiviteiten met een goede prijs/kwaliteitsverhouding hebben een groot concurrentievoordeel. Demografische ontwikkeling De Nederlandse bevolking groeit naar verwachting door van 16,7 miljoen nu tot 17,8 miljoen rond 2040, maar vergrijst in hoog tempo. In 2040 zal het aantal ouderen zijn opgelopen tot 4,6 miljoen (25% van de bevolking), ten opzichte van 2,6 miljoen nu (15%). Na 2040 zet een daling in. Het aandeel jongeren (0-19 jaar) daalt naar verwachting licht, terwijl het aandeel 20–64-jarigen aanzienlijk terugloopt. Daarnaast bestaat een gemiddeld huishouden nu uit 2,3 personen; dit zal afnemen tot 2,1 in 2040. De daling van het aantal personen per huishouden wordt vooral veroorzaakt door een groei van het aantal eenpersoonshuishoudens. Mensen van alle leeftijden wonen steeds vaker enige tijd alleen. Nu zijn er 2,6 miljoen alleenwonenden; in 2050 zullen dat er 3,6 miljoen zijn. De hiervoor geschetste ontwikkelingen leiden zowel tot groei als krimp. Niet alleen de bekende krimpgebieden (als Zuid-Limburg , Zeeuws-Vlaanderen en Delfzijl en omgeving), maar ook andere gebieden als Noord-Limburg , overig Zeeland, Noord-Friesland en Twente zullen naar verwachting al voor 2040 krimp ervaren. Alleen de economisch sterke gebieden rond grote steden zullen tot 2040 voortdurend blijven groeien. De relatieve afname van het aantal jongeren heeft ook gevolgen voor de arbeidsmarkt. Bedrijven komen moeilijker aan personeel. Daarnaast willen burgers meer zeggenschap over en flexibiliteit in hun werktijden ter verbetering van de balans tussen werk en privé. Sociaal-Culturele ontwikkeling Het ‘Nieuwe Werken’ is een begrip dat je steeds vaker tegenkomt. Het is een antwoord op de negen tot vijf cultuur, die niet meer past in de kenniseconomie van de 21 e eeuw. Er kan altijd en overal worden gewerkt door het soort werk dat wordt verricht (voornamelijk ‘ hoofdwerk’), de globalisering (24-uurs economie) en de technologische innovaties (bijvoorbeeld via internet vergaderen en massale opkomst smartphones). Door de markt wordt op verschillende manieren op deze trend gereageerd: flexibiliteit aan het loket en in bestuurs - en beleidsfuncties van de overheid en supermarkten en winkels die op zondag de deuren openen. Deze trend kan


5

een enorme verschuiving in onze tijdbesteding betekenen. Daarnaast zijn door deze flexibilisering en de technologische innovaties werk en vrije tijd steeds meer verweven geraakt. Men is altijd bereikbaar en het werk en de thuisbasis zijn daardoor nooit ver weg . Anderzijds is een weerstand op te merken tegen deze permanente bereikbaarheid, die zich kan uiten in complete onbereikbaarheid tijdens vakanties. Een andere trend die opvalt in de vrijetijdsbeleving is dat men zich steeds meer thuis voelt op vreemde locaties. Doordat er zoveel kennis opgedaan kan worden over onbekende bestemmingen in combinatie met goede voorzieningen ter plaatse, voelen we ons snel ergens op ons gemak. Ver weg wordt hierdoor een relatief begrip. Ten slotte heeft thuis blijven tijdens de vakantie een positiever imago gekregen. Sommige mensen besteden het geld liever aan bijvoorbeeld een verbouwing of genieten van heerlijk twee tot drie weken thuis zijn met het gezin. Naast economische, demografische en sociaal- culturele trends en ontwikkelingen zijn er ook minder onderbouwde stromingen in de maatschappij. Enkele verschijningsvormen binnen deze ontwikkelingen worden hieronder uitgewerkt. Empowering communities Mensen zoeken elkaar tegenwoordig steeds meer online op. Via internet maak je makkelijk en goedkoop contact met anderen en over grotere afstanden. Het aantal Nederlanders dat op sociale media te vinden is, blijft stijgen. Ze delen ervaringen en geven elkaar adviezen. De komende jaren zal social networking nóg intensiever ingezet worden en zullen meer toepassingen een vaste plaats in de maatschappij gaan krijgen, naast privé gebruik zullen ook steeds meer bedrijven en organisaties dit actief in gaan zetten. W aardoor het voor hen makkelijker wordt te achterhalen wat de klant precies wil en daar op in te spelen. De consument communiceert graag met organisaties over bijvoorbeeld verbetering van producten.

6


Wat betekent dit voor de invulling van vrije tijd? De participatie (ook van ouderen) aan digitale netwerken groeit, meer samen recreëren, met gelijkgestemden en ervaringen delen met anderen wordt steeds belangrijker.

Doing it aaa Men heeft steeds minder tijd en ook steeds minder geduld. Het is een van de gevolgen van de “real-time economie”. De generatie van nu is de digitale generatie die alles `anytime, anyplace, anywhere` wil. Mobiel internet maakt het allemaal mogelijk. Mensen gaan massaal `mobiel` op internet en gaan steeds meer ‘onderweg doen ’. Het gebruik van mobiel internet in Nederland is de laatste jaren flink gegroeid. Deze groei zet de komende jaren naar verwachting door. Het internet zoals we dat nu kennen zal er in 2015 echt anders uitzien. De toegang is altijd en overal. We zijn altijd verbonden. Daarnaast zal de gebruiksvriendelijkheid enorm verbeteren. We gaan intuïtiever interacteren met apparaten. En tot slot wordt het internet en de technologie slimmer. Het wordt zo vanzelfsprekend, dat we er als het ware mee vergroeid raken; er mee opstaan en er mee naar bed gaan. Zoals beschreven in het hoofdstuk tijdbesteding van Nederlanders, werd in 2008 steeds meer gebruik gemaakt van het internet in de vrije tijd. Dit had als gevolg dat men vaker binnen bleef en dus geen uithuizige activiteiten ondernam. 2008 heeft deze toegenomen tijdbesteding aan nieuwe media doorgezet.

Wat betekent dit voor de invulling van vrije tijd? Tegenwoordig maakt bijna iedereen gebruik van mobiel internet. Mobiel internet zorgt voor bijvoorbeeld GPS onderweg , reserveren en betalen en het plaatsen en opvragen van reviews. Er wordt tegenwoordig steeds meer vrije tijd buitenshuis doorgebracht door de toegenomen tijdsbesteding aan nieuwe media binnenshuis.


7

Feminising the world Overal zien we een vervrouwelijking van de maatschappij. Zachtere waarden, emotie, beleving en gevoel worden steeds belangrijker. Ook bij mannen. Waarden als ‘zorg en aandacht ’, ‘ vertrouwen en verantwoordelijkheid’ worden belangrijk: welzijn komt voor welvaart en kwaliteit komt voor kwantiteit. Vrouwenmarketing staat dan ook volop in de belangstelling . Markten die tot voor kort typische mannenmarkten waren zoals ICT, technologie, financiën en de auto industrie, vervrouwelijken langzaam. Maar producten aan vrouwen verkopen is niet voor elk bedrijf weggelegd. Vrouwen zijn loyaler, delen makkelijker informatie via sociale netwerksites en doordat de arbeidsparticipatie van vrouwen toeneemt, wordt de koopkracht groter . Verder starten meer vrouwen een eigen bedrijf , krijgen meer vrouwen een managementfunctie en veranderen de sociale en materiële behoeftes.

Wat betekent dit voor de invulling van vrije tijd? Vrouwen zoeken het steeds meer in spiritualiteit en wellness voor zowel lichaam als geest, vrouwen dagjes uit in groepsverband (zoals bijvoorbeeld funshoppen), nemen toe. Maar ook mannen gaan steeds meer activiteiten ondernemen met “mannen onder elkaar ”. De vrouw blijft bepalend bij de keuze van het soort uitstapje.

8


Do it yourself De Nederlandse bevolking is zelfgerichter, assertiever en pragmatischer dan ooit. In alles willen we zelf kunnen bepalen met wie we wat doen. W e willen steeds meer zelf de verantwoordelijkheid nemen, zelf aan het stuur zitten. “Geef me de tools, dan regel ik het zelf wel.” Belangrijkste voorwaarden hierbij zijn: voldoende keus hebben en inzicht in de gevolgen die deze keuzes met zich meedragen. Daarbij komen aspecten als snelheid, gemak, flexibiliteit en keuzevrijheid steeds vaker om de hoek kijken.

Wat betekent dit voor de invulling van vrije tijd? Reserveringsmiddelen ‘op maat’, waardoor het makkelijker wordt als consument zelf activiteiten te organiseren, nemen toe. Het is van belang dat niet meer alles voor de consument geregeld wordt, maar dat de consument geholpen wordt bij het zelf organiseren. De consument is moeilijk te beïnvloeden omdat deze vaak zelf weet wat hij wil en graag zelf beslist. Daarom is het belangrijk om vooral goede informatie te verschaffen waar de consument zelf mee aan de slag kan. De consument kan door middel van de volgende tools 'bijgestaan' worden in de eigen keuze en organisatie: door het inzetten van mobiel internet op een, voor de consument, overzichtelijke manier is het mogelijk altijd en overal zelf relevante informatie op te zoeken van bijvoorbeeld attracties. Ook met bijvoorbeeld verruiming van openingstijden en seizoen kan de consument geholpen worden bij het zelf kiezen en organiseren van de vrijetijdsactiviteit. Hiermee kom je ook tegemoet aan de steeds meer flexibele tijdsbesteding van consumenten. Bij het inzetten van deze tools moet er rekening gehouden worden met de keuzestress van de consument; een groot aanbod is niet per definitie gewenst.


9

2

Vrijetijdsgedrag van Nederlanders

ContinuVrijeTijdsOnderzoek Deze themapublicatie is opgesteld naar aanleiding van cijfers uit het ContinuVrijeT ijdsOnderzoek, afgekort CVTO. Het CVTO is een onderzoek van NBTC-NIPO Research. Voor het onderzoek wordt de onderstaande definitie van vrijetijdsactiviteiten gehanteerd: Alle (dag)recreatieve activiteiten die worden ondernomen buiten de eigen woning en waarbij men minimaal een uur van huis is (inclusief reistijd). Bezoek aan familie / vrienden / kennissen en activiteiten ondernomen tijdens de vakantie blijven buiten beschouwing. De onderzoeksopzet van het CVTO bestaat uit twee onderdelen, een jaarlijkse en een wekelijkse meting. Jaarlijks vindt er een meting plaats bij 5000 respondenten waarbij onder meer de deelname aan diverse vrijetijdsactiviteiten op jaarbasis wordt gemeten. De wekelijkse meting bestaat uit een onderzoek onder 350 respondenten die worden gevraagd informatie te geven betreffende de duur van de activiteit, de locatie, de afstand tot het woonadres, het vervoermiddel, de bestedingen, de samenstelling van het reisgezelschap etc. Door middel van deze gegevens kan het vrijetijdsgedrag van de Nederlander nauwkeurig in kaart worden gebracht. Al deze activiteiten zijn onderverdeeld in de volgende 11 activiteitenclusters: • Buitenrecreatie • Waterrecreatie en -sport • Zelf sporten • Sportwedstrijd bezoeken • Wellness / beauty / ontspanning • Attracties bezocht • Evenementen bezocht • Winkelen voor plezier • Cultuur • Uitgaan • Overige hobby-, verenigingsactiviteiten en cursussen Het onderzoek vindt eens per twee jaar plaats en is nu vier keer uitgevoerd: • April 2004 tot en met maart 2005 • April 2006 tot en met maart 2007 • Mei 2008 tot en met april 2009 • Mei 2010 tot en met april 2011

10


3

Omvang Nederlandse vrijetijdsmarkt

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vrijetijdsactiviteiten van Nederlanders. Dit onderzoek richt zich alleen op vrijetijdsactiviteiten buitenshuis die buiten de vakanties om zijn onder nomen. Nederlanders hebben in 2010 veel vakanties ondernomen. 81,5% van de Nederlandse bevolking ging minstens één keer op vakantie. Het gemiddelde aantal vakanties per vakantieganger was 2.8. Doordat er veel tijd aan vakanties is besteed, is er minder tijd besteed aan vrijetijdsactiviteiten. De activiteiten die men tijdens een vakantie onderneemt worden namelijk niet meegerekend in het CVTO. Vrijetijdsparticipatie De vrijetijdsparticipatie betreft het percentage van de Nederlandse bevolking dat ten minste één vrijetijdsactiviteit heeft ondernomen in een bepaald jaar. Het gaat dan om een activiteit buitenshuis van minstens één uur. De Nederlandse vrijetijdsparticipatie bedroeg 98,6% in het onderzoeksjaar 2010-2011. Dit betekent dat in deze periode ruim 15,4 miljoen Nederlanders tenminste één vrijetijdsactiviteit hebben ondernomen, maar natuurlijk gaat het bijna altijd om veel meer vrijetijdsactiviteiten.

Grafiek 2. Bron: CVTO, 2011 Uitgaan, buitenrecreatie en recreatief winkelen zijn de meest populaire vrijetijdsbestedingen onder de Nederlandse bevolking. De vrijetijdsparticipatie is het laagst voor de clusters sportwedstrijden bezoeken en wellness/beauty. Dit is te verklaren doordat vrouwen minder vaak een sportwedstrijd bezoeken en mannen minder tijd besteden aan wellness/beauty . Vrijetijdsbesteding in de Delta

11

Het is opvallend dat de vrijetijdsparticipatie in de meeste clusters terugloopt. Dit wil zeggen dat bepaalde typen activiteiten door minder Nederlanders worden ondernomen dan in het voorgaande onderzoeksjaar. Ook twee jaar geleden was er al een afname van de vrijetijds participatie zichtbaar. In vergelijking tot het vorige onderzoek is er wel een toename zichtbaar in de clusters buitenrecreatie, cultuur en bezoek aan wellness/beauty . De terugloop in de vrijetijdsparticipatie heeft een aantal belangrijke oorzaken: • Economische crisis Door de verslechterde economische omstandigheden heeft een deel van de Nederlandse bevolking bespaard op niet noodzakelijke uitgaven. In de vrijetijdssector is dit terug te zien in een verschuiving van kapitaalintensieve naar minder kapitaalintensieve activiteiten. • Toegenomen tijdsbesteding aan nieuwe media Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van het internet in de vrije tijd. Dit had als gevolg dat men vaker binnen bleef en dus geen uithuizige activiteiten ondernam. • Veel vakanties Dit onderzoek richt zich alleen op vrijetijdsactiviteiten buitenshuis die buiten de vakanties om zijn ondernomen. Als er in een periode veel vakanties zijn genomen, worden er minder vrijetijdsactiviteiten ondernomen. De activiteiten die men tijdens een vakantie onderneemt worden namelijk niet meegerekend in het CVTO. Vrijetijdsfrequentie Ook de vrijetijdsfrequentie is ten opzichte van vorig onderzoeksjaar afgenomen. De economische crisis, de toegenomen tijdbesteding aan nieuwe media en het hoge aantal vakanties kunnen ook een verklaring geven voor de afname van de vrijetijdsfrequentie. De vrijetijdsfrequentie geeft aan hoe vaak men een bepaalde activiteit per jaar onderneemt.

Grafiek 3. Bron: CVTO, 2011

12


Op jaarbasis wordt gemiddeld per persoon 107 keer gesport. Daarmee is zelf sporten de meest frequente activiteit. Ook activiteiten op het gebied van buitenrecreatie worden vaak ondernomen, namelijk 83 keer per jaar. De minst frequent ondernomen activiteit is het bezoeken van evenementen. De Nederlander onderneemt deze activiteit gemiddeld zes keer per jaar. De sterkste daling in vrijetijdsfrequentie is terug te zien bij de clusters recreatief winkelen, buitenrecreatie en zelf sporten. Ondanks de afname in het cluster zelf sporten steekt deze categorie met kop en schouders uit boven de andere clusters. Gemiddeld besteden Nederlanders 2 keer per week meer dan een uur aan sporten. Ook buitenrecreatie en overige hobby’s, verenigingsactiviteiten en cursussen worden vaker dan eens per week ondernomen. Alleen de frequentie waarmee de Nederlander culturele activiteiten onderneemt is de afgelopen 2 jaar licht toegenomen.

Grafiek 4. Bron: CVTO, 2011 Maar liefst een kwart van het totaal aantal vrijetijdsactiviteiten werd ondernomen binnen het cluster buitenrecreatie. Na buitenrecreatie volgt zelf sporten, 16% van het totaal aantal vrijetijdsactiviteiten werd ondernomen in dit cluster. Ook recreatief winkelen is nog steeds een zeer geliefde vrijetijdsactiviteit. Toch is het aantal activiteiten in de meest populaire clusters afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Binnen de vrijetijdssector is de markt voor wellness & beauty nog steeds de kleinste. Ook sportwedstrijden bezoeken is een kleine markt binnen de vrijetijdssector.


13

3.1 Vrijetijdsgedrag per provincie In deze paragraaf wordt een beeld geschetst van de omvang van de vrijetijdsmarkt per provincie. De grafiek geeft weer waar de vrijetijdsactiviteiten plaatsvinden. Het aantal activiteiten per provincie in 2010-2011 is afgezet tegen het aantal in de voorgaande nderzoeksperiode. Het aantal ondernomen vrijetijdsactiviteiten hangt onder andere samen met het aantal inwoners per provincie. Zuid-Holland is de provincie waar de meeste vrijetijds activiteiten buiten de eigen woning worden ondernomen. Noord-Holland staat op de tweede plaats en Noord-Brabant staat op de derde plaats wat betreft het aantal vrijetijdsactiviteiten dat ondernomen is. Opvallend is dat in alle provincies het aantal vrijetijdsactiviteiten ten opzichte van de vorige onderzoeksperiode is afgenomen, behalve in Zuid-Holland. Zeeland neemt de op een na laatste plaats in van de hoeveelheid ondernomen vrijetijdactiviteiten per provincie.

Grafiek 5. Bron: CVTO, 2011 Er zijn een aantal provincies waarin bepaalde activiteiten significant meer worden ondernomen dan in andere provincies. In Zuid-Holland en Limburg worden er relatief meer wellness activiteiten ondernomen dan elders, in Noord-Holland worden er relatief meer culturele activiteiten ondernomen en in Noord-Brabant worden er relatief meer attracties bezocht. Daarnaast worden er in de provincie Zeeland relatief meer activiteiten uit het cluster buitenrecreatie ondernomen.

14


3.2 Top-15 vrijetijdsactiviteiten In de voorgaande paragrafen spraken we over activiteitenclusters. Elk cluster bestaat uit een groot aantal verschillende activiteiten. Bijvoorbeeld: het cluster buitenrecreatie bestaat onder andere uit een wandeling voor plezier, een fietstocht voor plezier en een toertocht met de auto. Van al deze losse activiteiten is een top -15 samengesteld met een vergelijking met het voorgaande onderzoeksjaar. Deze wordt weergegeven in onderstaande grafiek.

Grafiek 6. Bron: CVTO, 2011 Wandelen, winkelen en fietsen zijn goed vertegenwoordigd in de top -15. Dit is logisch omdat de clusters buitenrecreatie en winkelen voor plezier de belangrijkste clusters zijn. In 2010-2011 werden door de Nederlandse bevolking ongeveer 3,42 miljard vrijetijds activiteiten ondernomen. De totale vrijetijdsmarkt is ten opzichte van 2008-2009 met bijna 4,2% gekrompen. Deze afname geldt niet voor alle activiteiten. Er zijn ook activiteiten die vaker ondernomen zijn. Bleek in 2008-2009 dat het minder ondernemen van bepaalde activiteiten te verklaren was door de economische crisis (het betrof hier een afname van vooral de kapitaalintensieve activiteiten), zien we nu wel een daling . Deze daling is niet uitsluitend te zien in kapitaalintensieve activiteiten. Hierdoor kunnen we aannemen dat de invloed van de economische crisis op de ondernomen vrijetijdsactiviteiten aan het afnemen is. De meeste activiteiten uit de top-15 laten een daling in omvang zien, behalve de activiteiten uit eten in Vrijetijdsbesteding in de Delta

15

restaurant of eetcafé (+9%), fitness etc. (+11%), onderwijs/schoolvereniging (+42%), (binnen)zwemmen (+6%), bezoek tuincentrum (+10%), voetbal (+2%) zijn gegroeid in de afgelopen twee jaren.

3.3 Bestedingen In totaal is door Nederlanders in het afgelopen onderzoeksjaar bijna 44 miljard euro uitgegeven aan het ondernemen van vrijetijdsactiviteiten buiten de eigen woning met een duur van minimaal één uur. In vergelijking tot twee jaar geleden is de totale economische waarde van de uithuizige vrijetijdsmarkt met 6 miljard euro teruggelopen. Dit komt neer op een daling van 12%. Gemiddeld gaf men per persoon €12,80 uit per vrijetijdsactiviteit. Bij de bestedingen die samenhangen met vrijetijdsactiviteiten buitenshuis, wordt in het CVT O een driedeling gemaakt: directe kosten, vervoerskosten en vaste kosten. Directe kosten De directe kosten zijn de bestedingen die zijn gedaan tijdens de desbetreffende activiteit, waaronder toegangsprijzen, deelnamekosten, huurprijzen, consumpties, besteding in winkels en overige kosten. In de afgelopen onderzoeksperiode hebben Nederlanders in totaal bijna 37,1 miljard euro uitgegeven aan de directe kosten van vrijetijdsactiviteiten. De directe economische opbrengst van vrijetijdsactiviteiten is in verhouding tot het onderzoeksjaar 2008-2009 gedaald met 8%. De belangrijkste verklaringen hiervoor zijn het kleinere aantal vrijetijdsactiviteiten dat buitenshuis werd ondernomen en de economische onzekere tijden waardoor men tijdens activiteiten minder geld uitgeeft. Gemiddeld geeft men per persoon een bedrag uit van €10,80 per activiteit, inclusief activiteiten waarbij geen geld werd uitgegeven. Van deze €10,80 ging het grootste deel, te weten €5,40, op aan de bestedingen die in winkels werden gedaan tijdens de ondernomen activiteit. Nog eens €3,50 werd uitgegeven aan consumpties en €1,30 aan toegangsprijzen, deelnamekosten etc. De laatste €0,70 is toe te rekenen aan de overige kosten die de activiteit met zich meebrengt. Iets meer dan de helft van de activiteiten brengen geen directe kosten met zich mee. Bij ruim een kwart van de activiteiten werd meer dan €10,00 per activiteit itgegeven. De clusters waaraan in verhouding het vaakst geld werd uitgegeven zijn: uitgaan (in 94% van de gevallen), recreatief winkelen en cultuur (75%). Bij funshoppen geeft men in het algemeen behoorlijk wat geld uit in winkels, maar ook bij het bezoeken van evenementen hebben de winkeliers in vergelijking tot andere clusters behoorlijk wat opbrengsten. De overige kostenpost is tenslotte het hoogst bij het cluster wellness/beauty/ontspanning . Vervoerskosten De vervoerskosten worden berekend door te kijken naar het aantal afgelegde kilometers en het gebruikte vervoermiddel; auto of motor € 0,36 per km, trein € 0,12 per km en overig openbaar vervoer € 0,22 per km. In totaal hebben Nederlanders ruim 6,7 miljard euro uitgegeven aan vervoerskosten voor vrijetijdsactiviteiten; gemiddeld € 1,97 per activiteit. In vergelijking tot

16


het vorige onderzoek zijn de totale vervoerskosten met bijna 1% gedaald. Dit wordt volledig verklaard door het lagere aantal ondernomen vrijetijdsactiviteiten, de afgelegde afstand per activiteit is namelijk niet veranderd. De helft van de ondernomen activiteiten brachten vervoerskosten met zich mee. In 80% van de gevallen bedroegen de kosten minder dan € 5,00. De meeste vervoerskosten komen voort uit activiteiten die behoren tot de clusters evenementen bezoeken en cultuur. Vaste kosten Vaste kosten zijn de kosten verbonden aan abonnementen, contributies en lidmaatschappen die afgesloten worden om bepaalde vrijetijdsactiviteiten te kunnen ondernemen. Er werd afgelopen jaar 2,9 miljard euro besteed aan vaste kosten. Over het algemeen zijn de gemiddelde bestedingen aan abonnementen en lidmaatschappen het hoogst binnen het cluster zelf sporten (€63,98), gevolgd door sportwedstrijd bezoeken ( € 42,06). Bestedingen aan abonnementen en lidmaatschappen voor het cluster buitenrecreatie zijn het laagst ( € 2,82). De totale vaste kosten zijn met ruim 1 miljard euro het hoogst voor het cluster zelf sporten en met bijna 42 miljoen euro het laagst voor het cluster uitgaan. Als er alleen wordt gekeken naar de directe kosten en dus niet naar vervoerskosten en vaste kosten, dan ziet de gemiddelde besteding per persoon aan een vrijetijdsactiviteit er als volgt uit:



17

3.4 Samenvatting vrijetijdsgedrag Nederlanders • 98,6% van de Nederlandse bevolking heeft in het onderzoeksjaar 2010-2011 tenminste eenmaal buitenshuis een vrijetijdsactiviteit van minstens één uur ondernomen. Dit is nagenoeg gelijk aan het voorgaande onderzoeksjaar. • Van deze 98,6% van de Nederlandse bevolking gaat een groot deel wel eens uit, doet aan buitenrecreatie en aan winkelen voor plezier. Een klein deel bezoekt wel eens een sport wedstrijd of onderneemt een wellnessuitje. • Afgelopen jaar zijn er in totaal 3,42 miljard vrijetijdsactiviteiten ondernomen. • Het totaal aantal vrijetijdsactiviteiten is met 4,2% afgenomen ten opzichte van de vorige onderzoeksperiode. Dit is met name te verklaren door de economische crisis en de toegenomen tijdbesteding aan nieuwe media. • Wandelen, winkelen en fietsen zijn goed vertegenwoordigd in de top -15 vrijetijdsactiviteiten. • Afgelopen jaar is bijna 44 miljard euro uitgegeven aan vrijetijdsactiviteiten. Dit is een daling van 12% ten opzichte van voorgaand onderzoek. • De Nederlander geeft per activiteit gemiddeld € 12,80 uit.

Opmerkelijk • De zondag wordt nog steeds als een rustdag beschouwd. Een kwart van de Nederlanders plant geen concrete activiteiten op zondag . • De gemiddelde werktijd is in vergelijking tot 2006 met een kwartier afgenomen en tegelijkertijd is de vrije tijd met 20 minuten toegenomen.

18


4

Uitstapjes van Nederlanders

In het voorgaande hoofdstuk zijn alle vrijetijdsactiviteiten van Nederlanders beschreven, waarmee een duidelijk beeld is geschetst van de totale nationale vrijetijdsmarkt. Al deze vrijetijdsactiviteiten omvatten ook de activiteiten die voor de toeristische branche niet (economisch) relevant zijn. Vanaf dit hoofdstuk worden daarom alleen de toeristisch relevante vrijetijdsactiviteiten beschreven. Deze worden ook wel uitstapjes genoemd. Door deze selectie zijn de aantallen dus aanzienlijk lager. Welke vrijetijdsactiviteiten zijn nu toeristisch relevant en welke niet? V oor deze selectie is gebruik gemaakt van de landelijke R&T standaard (zie bijlage 1). Deze standaard heeft als doel eenduidige afspraken te maken over het meten en bepalen van de bestedingen en de werkgelegenheid oftewel de economische betekenis van de vrijetijdssector. De meerwaarde van de standaard ligt vooral in de mogelijkheid om de resultaten van een provincie of regio met andere provincies en met de landelijke resultaten te vergelijken. Een groot verschil met het voorgaande hoofdstuk is dat er nu alleen wordt gekeken naar activiteiten van minstens 2 uur in plaats van 1 uur . Daarnaast zijn de clusters zelf sporten en hobby- en verenigingsactiviteiten niet opgenomen in de standaard. Ten slotte tellen de clusters buitenrecreatie, waterrecreatie en -sport, sportwedstrijden bezoeken en recreatief winkelen minder onderliggende activiteiten. De reden voor deze afbakening is dat deze activiteiten veelal door eigen inwoners in hun directe woonomgeving worden ondernomen en dat deze dus nauwelijks te beïnvloeden zijn door toeristisch of vrijetijdsbeleid. Vrijetijdsbesteding in de Delta

19

4.1 Totale markt van uitstapjes In totaal werden in de onderzoeksperiode mei 2010 t/m mei 2011 door Nederlanders ruim 1,39 miljard uitstapjes ondernomen. In 2008-2009 was dit 1,45 miljard, wat betekent dat dit 4% gedaald is. Ook hiervoor ligt de verklaring in de toegenomen tijdbesteding aan nieuwe media en de economische situatie. De uitstapjes van 2010-2011 zijn in onderstaande grafiek weergegeven.

Grafiek 8. Bron: CVTO, 2011 Het cluster buitenrecreatie is het grootste van de negen clusters met bijna 468 miljoen buitenrecreatieve uitstapjes, dit komt neer op 34% van het totaal. Hierna volgt uitgaan met 23%. Slechts 1% van de uitstapjes door Nederlanders valt onder sportwedstrijden bezoeken.

20


4.2 Uitstapjes per provincie In deze paragraaf wordt duidelijk in welke provincies de 1,39 miljard uitstapjes worden ondernomen. 4% van de uitstapjes wordt ondernomen in het buitenland. Onderstaande grafiek geeft weer waar alle uitstapjes plaatsvinden.

Grafiek 9. Bron: CVTO, 2011 Net als bij de vrijetijdsactiviteiten nemen respectievelijk Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord-Brabant de eerste drie plaatsen in. Daarnaast zijn er een aantal provincies waarin bepaalde uitstapjes significant meer of minder worden ondernomen dan in andere provincies; Buitenrecreatie wordt het meest ondernomen in de provincie Zuid-Holland. Ook het cluster wellness/beauty/ontspanning en cultuur scoren het hoogst in Zuid-Holland. In Noord-Holland worden er veel uitstapjes in het cluster cultuur ondernomen. Vrijwel alle clusters scoren het laagst in Flevoland. Hier worden dan ook de minste uitstapjes ondernomen. Verder valt op dat er in Zeeland relatief weinig gewinkeld wordt voor het plezier .

4.3 Top-10 uitstapjes Ook bij de uitstapjes kan er een top -10 worden opgesteld van de uitstapjes op activiteitenniveau. Buitenrecreatie is het belangrijkste cluster binnen de uitstapjes. Naast wandelingen en fietstochten voor plezier staan ook toertochtjes met de auto en recreëren (niet aan water) in de top-10. Ook het cluster uitgaan is populair gezien het feit dat dit cluster eveneens 4 uitstapjes in de top-10 heeft staan.


21


4.4 Bestedingen In totaal hebben Nederlanders in de periode mei 2010 tot en met april 2011 een bedrag van 29 miljard euro uitgegeven aan uitstapjes. In de vorige onderzoeksperiode (2008-2009) was dit nog ruim 31 miljard euro; een daling van bijna 7%. Gemiddeld werd in 2010-2011 € 20,80 per persoon per uitstapje uitgegeven. Net als bij de bestedingen aan vrijetijdsactiviteiten wordt ook bij de uitstapjes een onderscheid gemaakt tussen directe kosten, vervoerskosten en vaste kosten. In de afgelopen periode hebben Nederlanders in totaal bijna 24 miljard euro uitgegeven aan de directe kosten van uitstapjes. Dit komt neer op € 17,03 per persoon per uitstapje, inclusief de uitstapjes waarbij geen geld werd uitgegeven. V an deze € 17,03 werd gemiddeld € 7,17 in een winkel besteed, ging € 6,66 op aan consumpties tijdens een uitstapje, werd € 2,16 uitgegeven aan toegangsprijzen/deelnamekosten/huurprijzen en ging tot slot € 1,05 op aan overige kosten. Het meeste geld werd besteed binnen het cluster recreatief winkelen, gevolgd door het cluster wellness/beauty/ontspanning en uitgaan. In totaal bedroegen de vervoerskosten als gevolg van de uitstapjes van Nederlanders zo’n 4,4 miljard euro. Gemiddeld kwamen de meeste vervoerskosten voort uit uitstapjes in de clusters sportwedstrijden bezoeken, evenementen bezoeken en attracties bezoeken, voor deze activiteiten wordt de grootste afstand afgelegd.

22


Als er alleen wordt gekeken naar de directe kosten, dan ziet de gemiddelde besteding per persoon aan een uitstapje er als volgt uit:


4.5 Samenvatting uitstapjes Nederlanders • In totaal werden er afgelopen periode ruim 1,39 miljard uitstapjes ondernomen door Nederlanders. • Buitenrecreatie is het belangrijkste cluster binnen de uitstapjes van Nederlanders. • De meeste uitstapjes worden ondernomen in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord-Brabant. Tezamen zijn zij goed voor 50% van de uitstapjes. • 32% van de uitstapjes worden ondernomen binnen de eigen gemeentegrens. • Gemiddeld wordt aan uitstapjes € 17,03 per persoon besteed. • Nederlanders gaan voor 54 miljoen uitstapjes naar het buitenland, dit is 4% van het totaal aantal ondernomen uitstapjes.


23

5

Uitstapjes Zeeland

In dit hoofdstuk worden de uitstapjes in de provincie Zeeland, de uitstapjes van de Zeeuwse bevolking en de uitstapjes van bezoekers aan Zeeland tegen het licht gehouden.

5.1 Uitstapjes in Zeeland In totaal werden er in 2010-2011 40,3 miljoen uitstapjes ondernomen in de provincie Zeeland. Dit is bijna 3% van alle uitstapjes ondernomen door Nederlanders. In onderstaande grafiek worden deze uitstapjes onderverdeeld in verschillende clusters. T evens worden de uitstapjes in Zeeland afgezet tegen het nationale beeld.

Grafiek 12. Bron: CVTO, 2011 De verdeling van het type uitstapjes is in Zeeland niet helemaal gelijk aan die van heel Nederland. Er zijn een aantal opmerkelijke verschillen waarneembaar. Zo scoort het cluster buitenrecreatie in Zeeland (44%) erg goed ten opzichte van het landelijk beeld (34%). Er worden in de provincie Zeeland echter ook een aantal uitstapjes minder vaak ondernomen. Zo worden er in Zeeland verhoudingsgewijs minder uitstapjes ondernomen binnen het cluster winkelen voor plezier, met name het winkelen in de binnenstad blijft in Zeeland achter . Tevens worden er in Zeeland verhoudingsgewijs minder culturele uitstapjes ondernomen. Dit wordt niet

24


veroorzaakt door één bepaalde activiteit, alle activiteiten binnen het cluster cultuur scoren lager dan het landelijk gemiddelde. Ook worden er in de provincie Zeeland weinig uitstapjes ondernomen naar sportwedstrijden. Dit komt doordat er in Zeeland geen professionele voetbalverenigingen zijn. Ook het cluster wellness/beauty/ontspanning scoort beduidend lager. Dit komt doordat er in Zeeland verhoudingsgewijs weinig uitstapjes worden gemaakt naar sauna ’s en zonnebanken en er weinig aan Yoga, Tai Chi en meditatie wordt gedaan. Overigens is dit wel een markt waar ten opzichte van voorgaande onderzoeksperiode een stijging zichtbaar is. In het laatste hoofdstuk van dit themarapport gaan we dieper in op het cluster wellness. T evens gaat het daar over de kansen van wellness voor de provincie Zeeland. Al met al kan worden gezegd dat Zeeland ten opzichte van overige provincies in Nederland een aantrekkelijke provincie is voor buitenrecreatie. Dit is verklaarbaar door de geografische samenstelling van de provincie; veel ruimte voor buitenrecreatie. In het laatste hoofdstuk van dit themarapport gaan we dieper in op het cluster buitenrecreatie. Maar tegelijkertijd worden in veel andere clusters minder uitstapjes ondernomen in Zeeland. Dit heeft vermoedelijk te maken met de ligging van Zeeland en het lagere aanbod voor dergelijke uitstapjes. Uitgaven Alle uitstapjes in de provincie Zeeland brengen natuurlijk ook bestedingen met zich mee. In totaal is er in de provincie Zeeland ruim 743 miljoen euro uitgegeven aan uitstapjes. Hieronder is weergegeven waar dit bedrag aan uitgegeven wordt.

Grafiek 13. Bron: CVTO, 2011 Vrijetijdsbesteding in de Delta

25

Buitenrecreatie, recreatief winkelen en uitgaan zijn de clusters waar het meeste geld aan is uitgegeven. De laagste bestedingen komen voor bij de clusters waterrecreatie - en sport en wellness/beauty/ontspanning.

5.2 Uitstapjes van Zeeuwen in Zeeland De Zeeuwse bevolking ondernam het afgelopen jaar 35 miljoen uitstapjes waarvan 28,3 miljoen in Zeeland. Onderstaande tabel toont hoeveel uitstapjes Zeeuwen per cluster maakten en welk deel zij daarvan in de eigen provincie ondernamen, in totaal 81%. In paragraaf 6.4 wordt duidelijk waar de Zeeuwse bevolking de resterende 19% van zijn uitstapjes onderneemt.

Aantal uitstapjes Buitenrecreatie

Totaal

In Zeeland

12.819.000

11.796.000 (92%)

Uitgaan

7.652.000

5.820.000 (76%)

Winkelen voor plezier

4.907.000

3.571.000 (73%)

Attracties bezocht

3.481.000

2.555.000 (73%)

Evenementen bezocht

2.500.000

1.803.000 (72%)

Cultuur

1.975.000

1.392.000 (70%)

Wellness / beauty / ontspanning

800.000

666.000 (83%)

Waterrecreatie en -sport

796.000

725.000 (91%)

Sportwedstrijd bezoeken

136.000

0

35.066.000

28.329.000 (81%)

Totaal

26


Bron: CVTO, 2011

Tabel 2. Uitstapjes van Zeeuwen in Zeeland

Bestedingen In totaal gaf de Zeeuwse bevolking ruim 343 miljoen euro uit aan uitstapjes in Zeeland (het gaat hier om de totale directe bestedingen). In onderstaande grafiek is weergegeven aan welke uitstapjes de Zeeuwse bevolking hun geld uitgaf .

Grafiek 14. Bron: CVTO, 2011 Het meeste geld wordt uitgegeven aan winkelen, uitgaan en buitenrecreatie. Uitgaven aan sportwedstrijden ontbreken, wat wederom toe te schrijven is aan het ontbreken van een voetbalclub in het betaald voetbal in Zeeland. In paragraaf 6.4 staan de uitgaven beschreven die de Zeeuwse bevolking buiten de provincie doet. Vrijetijdsbesteding in de Delta

27

5.3 Uitstapjes van bezoekers aan Zeeland Naast de uitstapjes van de Zeeuwse bevolking zelf worden in Zeeland nog eens 11,9 miljoen uitstapjes ondernomen door Nederlandse bezoekers van buiten de provincie. Dit is 30% van alle uitstapjes in Zeeland. In onderstaande grafiek wordt duidelijk welke activiteiten in Zeeland het meest populair zijn onder deze groep.

Grafiek 15. Bron: CVTO, 2011 Uit deze aantallen blijkt dat Zeeland een erg aantrekkelijke provincie is voor buitenrecreatie en uitgaan. Ten opzichte van het vorige onderzoeksjaar zijn met name het aantal wellnessuitjes fors gestegen. Dit heeft te maken met het toenemende aanbod op dit gebied. Afbeelding 1 op de pagina hiernaast toont de herkomst van de mensen die uitstapjes in Zeeland ondernemen. Tevens wordt weergegeven wat de belangrijkste bezoekredenen zijn per herkomstprovincie. Opvallend is dat buitenrecreatie voor nagenoeg alle herkomstgebieden het belangrijkste doel is van een uitstapje in Zeeland.

28


Afbeelding 1. Herkomst van uitstapjes in Zeeland en bezoekredenen

Groningen 45.000 uitstapjes waarvan 100% waterrecreatie Friesland = geen = Drenthe 46.000 uitstapjes waarvan 68% buitenrecreatie Noord-Holland 362.000 uitstapjes waarvan 71% buitenrecreatie

Zuid-Holland 4.347.000 uitstapjes waarvan 40% buitenrecreatie

Bron: CVTO, 2011

Zeeland

Flevoland = geen =

Utrecht 903.000 uitstapjes waarvan 43% buitenrecreatie

Overijssel 266.000 uitstapjes waarvan 38% uitgaan

Gelderland 966.000 uitstapjes waarvan 61% buitenrecreatie

Brabant 3.779.000 uitstapjes waarvan 62% buitenrecreatie

Limburg 1.098.000 uitstapjes waarvan 45% buitenrecreatie

Bewoners uit de provincies Noord-Brabant, Zuid-Holland en Limburg ondernamen de meeste uitstapjes in Zeeland. Algemeen geldt dat de afstand die moet worden afgelegd voor een bezoek aan Zeeland in direct verband staat met het bezoekersaantal. Met andere woorden, hoe groter de afstand, des te kleiner het aantal uitstapjes. Groningen is hierbij een uitzondering met 45.000 uitstapjes in het cluster waterrecreatie. Vrijetijdsbesteding in de Delta

29

Bestedingen In totaal leverden deze 11,9 miljoen uitstapjes de provincie Zeeland ruim 207,9 miljoen euro op. Er zijn slechts beperkt gegevens beschikbaar over uitstapjes van buitenlanders. Uit het Pilotonderzoek naar dagtoeristische activiteiten van de Belg blijkt dat 6% van de Vlaamse daguitstappen Nederland als bestemming heeft. 28% van deze daguitstappen vindt plaats in Zeeland. Daarnaast vindt 7% van de daguitstappen van Brusselaars en 3% van de W aalse daguitstappen plaats in Nederland. Dit duidt erop dat er grote aantallen dagbezoekers uit het buitenland naar Zeeland (met name Belgen) komen en dat dit eveneens een aanzienlijke economische waarde heeft.

5.4 Uitstapjes van Zeeuwen buiten Zeeland Van alle uitstapjes die de Zeeuwse bevolking ondernam, vond 19% buiten Zeeland plaats: 6,7 miljoen. Onderstaande tabel toont voor welke uitstapjes de Zeeuw de provincie uitgaat. Tabel 4. Uitstapjes van Zeeuwen buiten Zeeland Totaal

Buitenrecreatie 12.819.000 Uitgaan 7.652.000 Winkelen voor plezier 4.907.000 Attracties bezocht 3.481.000 Evenementen bezocht 2.500.000 Cultuur 1.975.000 Wellness / beauty / ontspanning 800.000 Waterrecreatie en -sport 796.000 Sportwedstrijd bezoeken 136.000 Totaal 35.066.000

Buiten Zeeland Bestedingen buiten Zeeland in euro’s 1.023.000 (9%) 1.832.000 (24%) 1.336.000 (27%) 926.000 (27%) 697.000 (28%) 583.000 (30%) 134.000 (17%) 71.000 (9%) 136.000 (100%) 6.737.000 (19%)

8.888.821 31.530.821 126.997.432 21.273.856 20.580.315 7.238.848 8.579.220 275.972 3.144.808 228.519.277

De Zeeuwse bevolking verliet de provincie het vaakst voor winkelen voor plezier , cultuur, evenementen en attracties bezoeken. Dit betekent niet dat hieraan ook het meeste geld is uitgegeven. Het zijn vooral de uitstapjes winkelen voor plezier , uitgaan en het bezoeken van evenementen waar de Zeeuwse bevolking het meeste geld aan besteedde buiten de provincie. In totaal werd door de Zeeuwse bevolking ruim 228 miljoen euro uitgegeven aan uitstapjes buiten de eigen provincie. Per uitstapje geeft de Zeeuwse bevolking het meeste geld uit aan een wellness-beleving en het minste geld aan waterrecreatie en - sport. Afbeelding 2 laat zien in welke provincies de Zeeuwen deze uitstapjes ondernamen en wat per provincie de voornaamste activiteit van Zeeuwen was. Noord-Brabant is de belangrijkste bestemming voor uitstapjes van Zeeuwen, het buitenland is een belangrijke nummer twee.

30


Bron: CVTO, 2011

Aantal uitstapjes

De landen die in dit geval aangedaan worden zijn als vanzelfsprekend België, Duitsland en Frankrijk. Als Zeeuwen naar het buitenland gaan voor het ondernemen van uitstapjes doen ze dat voor de volgende clusters: Activiteitenclusters Uitgaan Buitenrecreatie Attracties bezoeken Cultuur Funshoppen Wellness Waterrecreatie

1 2 3 4 5 6 7

24% 22% 17% 11% 8% 5% 4%

Afbeelding 2. Uitstapjes van Zeeuwen naar bestemming en bezoekmotief

Groningen 44.000 uitstapjes

Friesland = geen =

Drenthe = geen = Noord-Holland 448.000 uitstapjes waarvan 27% uitgaan & 26% buitenrecreatie

Zuid-Holland 753.000 uitstapjes waarvan 26% attractie bezoeken & 20% buitenrecreatie

Bron: CVTO, 2011

Zeeland

Flevoland 90.000 uitstapjes waarvan 56% buitenrecreatie & 19% attractie bezoeken

Utrecht 397.000 uitstapjes waarvan 47% uitgaan & 41% evenementen

Overijsel = geen =

Gelderland 103.000 uitstapjes waarvan 50% buitenrecreatie & 29% funshoppen

Brabant 2.708.000 uitstapjes waarvan 37% funshoppen & 33% uitgaan

Buitenland 1.890.000 uitstapjes waarvan 24% uitgaan & 22% buitenrecreatie

Limburg 117.000 uitstapjes waarvan 59% attracties bezoeken & 41% evenementen


31

5.5 Samenvatting uitstapjes Zeeland Uitstapjes in Zeeland • In totaal werden er in Zeeland 40,3 miljoen uitstapjes gemaakt. • Er worden verhoudingsgewijs nog weinig uitstapjes gemaakt binnen het cluster wellness/ beauty/ontspanning. Dit is een kans voor Zeeland, de provincie bezit namelijk de kernkwaliteiten om wellness-activiteiten mogelijk te maken. • In totaal is in Zeeland 550 miljoen euro uitgegeven aan uitstapjes. Dit is 65 miljoen minder dan in vorige onderzoeksperiode. Uitstapjes van Zeeuwen • In totaal ondernam de Zeeuwse bevolking 35 miljoen uitstapjes, waarvan 28,4 in de eigen provincie. De meeste uitstapjes waren die binnen het cluster buitenrecreatie. • 81% van alle uitstapjes vindt plaats binnen de provincie, de rest daarbuiten (inclusief buitenland). • Afgelopen periode gaf de Zeeuwse bevolking zo’n 570 miljoen euro uit aan uitstapjes. Hiervan werd 342 miljoen euro uitgegeven binnen de eigen provincie. • Binnen de eigen provincie ging het meeste geld op aan winkelen, uitgaan en buitenrecreatie. Uitstapjes van bezoekers aan Zeeland • Bezoekers aan Zeeland ondernamen 11,9 miljoen uitstapjes. • Deze bezoekers (excl. buitenlanders) gaven in totaal ruim 208 miljoen euro uit aan uitstapjes. • Het overgrote deel van de bezoekers aan Zeeland onderneemt uitstapjes gerelateerd aan het cluster buitenrecreatie. • Qua uitstapjes wordt Zeeland het meest bezocht door mensen uit Zuid-Holland, gevolgd door inwoners van Noord-Brabant. Deze bezoekers leveren ook het meeste geld op. Uitstapjes van Zeeuwen buiten Zeeland • De Zeeuwse bevolking maakte 6,6 miljoen uitstapjes in een andere provincie of in het buitenland. Hierbij werd ruim 228 miljoen euro uitgegeven. • De meeste uitstapjes die de Zeeuwse bevolking buiten de eigen provincie maakte waren gerelateerd aan het cluster uitgaan. • Noord-Brabant is de meest bezochte bestemming, hier werd tevens het meeste geld uitgegeven. • De Zeeuwse bevolking ondernam 1.890.000 uitstapjes in het buitenland waarvan 24% voor uitgaan en 22% voor buitenrecreatie.

32


Afbeelding 3. Uitstapjes naar, in en vanuit Zeeland

Bezoekers aan Zeeland: 11,9 miljoen uitstapjes 208 miljoen euro

Zeeuwen in Zeeland: 28,4 miljoen uitstapjes 342 miljoen euro

Bron: CVTO, 2011

Zeeuwen buiten Zeeland: 6,6 miljoen uitstapjes 228 miljoen euro

Afbeelding 3 vat dit hoofdstuk nog eens samen en toont dat de uitgaande inkomende stroom uitstapjes en de daarmee samenhangende bestedingen groter is dan de inkomende stroom. Dit levert een positief resultaat op voor de Zeeuwse "uitstapjesbalans".


33

6

Uitstapjes in Noord-Brabant

In samenwerking met Vrijetijdshuis Brabant presenteren wij in dit hoofdstuk de uitstapjes in de provincie Noord-Brabant. In voorgaande rapportage hebben wij ons geconcentreerd op de cijfers van West-Brabant. In deze rapportage behandelen we de gehele provincie, omdat ook Brabant onderdeel is van het Deltagebied. In totaal werden 193 miljoen uitstapjes ondernomen in de provincie Noord-Brabant. Dit is 14% van alle uitstapjes ondernomen door Nederlanders. In onderstaande grafiek worden deze uitstapjes onderverdeeld naar de verschillende clusters. Tevens worden de uitstapjes in Brabant afgezet tegen het nationale beeld.


Buitenrecreatie, uitgaan en winkelen voor plezier zijn de categorieën uitstapjes die het meest worden ondernomen. Opvallend is dat Brabant ten opzichte van alle uitstapjes van Nederlanders hoog scoort voor het bezoek aan attracties, uitgaan en waterrecreatie. Hiervoor werd ingegaan op categorieën van uitstapjes, nu wordt ingegaan op de activiteiten die men onderneemt. De top -10 van uitstapjes in de regio is als volgt (zie grafiek 17 hiernaast):

34


Grafiek 17. Bron: CVTO, 2011 Winkelen in de binnenstad is het meest ondernomen uitstapje in Brabant, gevolgd door wandelen. Ook horecabezoek is goed vertegenwoordigd in deze ranglijst, met restaurant bezoek op de derde plaats, cafébezoek op de vijfde plaats en het zitten op een terras op de zesde plaats.


35

Bestedingen De gemiddelde bestedingen die men doet aan directe kosten van een uitstapje in de provincie Noord-Brabant wordt getoond in de volgende tabel. De totale bestedingen die voortkomen uit uitstapjes in Brabant bedragen 3,7 miljard euro. De hoogste gemiddelde bestedingen per persoon gedaan wordt tijdens het funshoppen. De totale bestedingen zijn ook voor de activiteit funshoppen het hoogst.

36

Gemiddelde bestedingen per persoon

Totale bestedingen

Funshoppen Uitgaan Attractie bezocht Buitenrecreatie Cultuur Wellness Evenementen bezocht Water- en sportrecreatie Sportwedstrijden bezoeken

€ 56,58 € 20,17 € 16,39 € 3,78 € 14,63 € 33,63 € 13,11 € 7,87 € 13,29

€ 1.546.840.620 € 940.022.850 € 403.013.710 € 218.143.800 € 171.083.220 € 152.243.010 € 146.412.480 € 53.917.370 € 34.035.690

Totaal

€ 18,99

€ 3.665905.560


Bron: CVTO, 2011

Activiteiten

7

Clusters uitgelicht

In dit hoofdstuk worden twee actuele clusters uitgelicht. Buitenrecreatie is booming , maar er ligt hier op economisch gebied nog een grote kans. Bijna iedereen doet aan buitenrecreatie, maar er wordt maar weinig geld uitgegeven in dit cluster . Daarnaast groeit het aanbod en de vraag in de wellness-markt, maar tegelijkertijd heeft de crisis een grote invloed op dit cluster .

7.1 Wellness facts & figures Het cluster bevat 60 miljoen wellness -activiteiten. Hieronder vallen: schoonheids- en beauty behandelingen, saunabezoek, toga/tai chi/meditatie .e.d, zonnebank en kuurbaden.

• Bij 16% van de wellness -activiteiten waarvoor uitgaven worden gedaan, bedragen de uitgaven minder dan 10 euro • 69% van de activiteiten, behorend tot het cluster wellness/beauty/ontspanning gaat, gepaard met uitgaven aan de activiteit en 56% brengt vervoerskosten met zich mee • Gemiddeld wordt per persoon 23,87 euro per wellness activiteit uitgegeven • De vervoerskosten bedragen gemiddeld 2,7 euro per wellness -activiteit per persoon • De totale bestedingen aan wellness/beauty/ontspanning bedragen 1,43 miljard euro en aan vervoerskosten nog eens 164 miljoen euro • In Zuid & Noord-Holland, Utrecht en Limburg wonen relatief veel personen die wellness-activiteiten ondernemen • Wellness wordt bij bijna twee derde van de activiteiten alleen ondernomen. • Gemiddelde groepsgrootte 1,9 personen • De meeste wellness-activiteiten zijn van korte duur (1 tot 2 uur) • 55% van de wellness-activiteiten vindt buiten de eigen gemeente plaats, niet in de eigen gemeente • Wellness vindt relatief vaak ’s avonds plaats • Veruit de meeste wellness-activiteiten vinden doordeweeks plaats • Voor wellness-activiteiten wordt gemiddeld 13,7 kilometer afgelegd • Voor 50% van de wellness -activiteiten wordt als vervoermiddel de auto gebruikt


37

7.2 Ondernemen in wellness Algemeen bekend is dat wellness een groeiende markt is waar veel gebruikt van gemaakt wordt door de consument. Maar wat is wellness nu eigenlijk en waarom is dit thema zo populair geworden de afgelopen jaren? In deze paragraaf wordt het onderwerp wellness nader toegelicht. Ook zal er worden ingegaan op de rol van wellness in het Deltagebied. Het cluster wellness/beauty/ontspanning bestaat uit schoonheids - en beauty behandeling, kuurbaden, saunabezoek, yoga/tai chi/meditatie e.d. en zonnebank. Er zijn verschillende verklaringen te geven voor de stijging van dit cluster . Allereerst is er meer vraag door het toenemende aanbod en vice versa. Ook speelt de verharding van de maatschappij een rol. De daarbij behorende stress zorgt ervoor dat mensen meer behoefte hebben aan rust en ontspanning. Individualisering en spiritualisering zorgt voor meer aandacht voor lichaam en gezondheid. Tegenwoordig wordt er veel aandacht besteed aan het gezond ouder worden. Vaak heeft deze ‘oudere groep’ veel vrije tijd en geld te besteden waardoor een wellness bezoek vaak een keuze is. Tot slot is het opleidingsniveau van vrouwen en het daarbij behorende stijgende inkomen van vrouwen een succesfactor voor de wellness -sector. De vrouwen tussen de 25 en 44 jaar zijn de grootste afnemers maar ook voor de mannen wordt het uiterlijk en innerlijke verzorging steeds belangrijker. Op een goede manier inspelen op de toenemende vraag kan leiden tot seizoensverlenging . Wellness-activiteiten zijn niet seizoensgebonden. En ook toeristische bedrijven kunnen hiermee een meer jaarronde exploitatie realiseren. Uit onderzoek blijkt dat een hotel of pension de meest gebruikte accommodatievorm is tijdens een wellness -vakantie. Tot op heden worden wellness-activiteiten voornamelijk ondernomen in de vrije tijd. In de toekomst zal wellness ook tijdens vakanties een belangrijke plek innemen. De afgelopen jaren stonden door de economische crisis de bestedingen en bezoekersaantallen in de wellness-sector onder druk. Een gevolg hiervan is dat er veel aanbiedingsarrangementen op de markt werden gezet waardoor consumenten goedkoper gebruik konden maken van wellness. De wellness-markt zal er voor moeten zorgen dat in komende jaren de bestedingen en bezoekersaantallen weer terugkomen naar oud niveau. V erwacht wordt dat in komende drie jaar de wellness-activiteiten groeien met een percentage van 22%. De kansen die er op wellness -gebied liggen zijn er met name voor de professionele ondernemers, daarnaast is samenwerking essentieel; er kan gebruik gemaakt worden van elkaar expertise en creativiteit en de vaak hoge kosten kunnen worden gedeeld. In de wellness-branche kan er gewerkt worden met elementen vanuit de natuurlijke omgeving . De Delta is een uiterst geschikte wellness -bestemming. Het biedt unieke omgevingskwaliteiten zoals de zee, het strand, de schone lucht en de streekgerechten. Mensen geven de voorkeur aan wellness-activiteiten die zich vlakbij de kust bevinden. Tegenwoordig wordt er in Zeeland gewerkt aan de ontwikkeling van Thalasso therapie. Thalasso therapie bestaat uit een behandeling waarbij het zeewater centraal staat. Door te werken met elementen vanuit het gebied kan het aanbod als uniek ervaren worden.

38


Een voorbeeld van ondernemen met wellness is het Cadzand Strandhotel. V oor dit hotel is een concept ontwikkeld voor het verouderde wellness -gedeelte. Hierbij is er gekeken naar de omgeving waarin het hotel zich bevindt. Het hotel ligt in de duinen wat als een unieke locatie gezien kan worden. Hiernaast is er iets meer dan een jaar geleden het bekende, moderne sterrenrestaurant ‘Pure C’ van Sergio Herman geopend. Op dit moment sluit dit niet aan bij de stijl van het wellness-gedeelte in het hotel. Het wellnessthema is doorgevoerd in ieder aspect van het bedrijf. De totaalbeleving die hierdoor ontstaat is authentiek doordat alles is aangepast aan de natuurlijke omgeving; Er wordt gebruik gemaakt van streekproducten en de ligging aan zee speelt een belangrijke rol. Het hotel zal haar wellness -gedeelte dus gaan aanpassen aan de stijl van het restaurant. Naast dit voorbeeld bestaan er ook kleinere initiatieven. Zo zijn er allerlei ondernemers die op een kleinschalige manier de gasten laten kennis maken met de wellness-sector. Voorbeelden hiervan leest u in de themapublicatie W ellness in de Delta. Deze kunt u downloaden op www.kenniscentrumtoerisme.nl.


39

7.3 Buitenrecreatie facts & figures Het cluster bevat 841 miljoen buitenrecreatieve activiteiten, hieronder vallen: wandeling voor plezier, fietstocht voor plezier, toertochtjes met de auto, recreëren niet aan water , recreëren aan water, naar de volkstuin, toertochtjes met de motor en tocht met rondvaartboot.

• Buitenrecreatie wordt relatief veel ondernomen op zondag en minder op doordeweekse dagen. • Buitenrecreatie wordt voornamelijk ‘s middags ondernomen. • Buitenrecreatie vindt verhoudingsgewijs vaker buiten de eigen gemeentegrenzen plaats. • Voor buitenrecreatie wordt gemiddeld 16,7 kilometer afgelegd • Relatief veel buitenrecreatieve activiteiten duren kort (1 tot 2 uur) • Buitenrecreatie wordt relatief vaak direct vanaf huis ondernomen en relatief minder vaak met de auto • 25% van de activiteiten behorend tot het cluster buitenrecreatie gaat gepaard met uitgaven aan de activiteit en 31% brengt vervoerskosten met zich mee • Bij 62% van de buitenrecreatieve activiteiten waarvoor uitgaven worden gedaan, bedragen de uitgaven minder dan 10 euro • Gemiddeld wordt per persoon 3,10 euro per buitenrecreatieve activiteit uitgegeven • De vervoerskosten bedragen gemiddeld 1,99 euro per buitenrecreatieve activiteit per persoon • De totale bestedingen aan buitenrecreatie bedragen 2,61 miljard euro en aan vervoerskosten nog eens 1,67 miljard euro • Buitenrecreatieve activiteiten zijn vooral populair onder personen van 55 jaar of ouder; jongeren (<45) doen minder vaak aan buitenrecreatie • In Noord-Holland, Limburg, Friesland, Groningen en Zeeland wonen relatief iets meer buitenrecreanten • Buitenrecreatie is relatief populair onder stellen zonder kinderen van 35-65 jaar en ouder dan 65 jaar • Buitenrecreatie vindt relatief vaak plaats met partner of kinderen • Gemiddelde groepsgrootte buitenrecreatie is 2,5 personen

40


7.4 De Delta; hét park van de randstad Zoals uit de publicatie is gebleken is buitenrecreatie het grootste cluster binnen de vrijetijds besteding. Dit geldt voor zowel de Delta als in de rest van Nederland. Het cluster bestaat uit verschillende activiteiten, namelijk: wandeling voor plezier, fietstocht voor plezier, recreëren (niet) aan het water, toertochtjes met de auto en motor, tocht met een rondvaartboot en naar de volkstuin gaan.

De Delta is een geschikte bestemming voor buitenrecreatie. Er kan goed gefietst en gewandeld worden maar ook de mogelijkheden om te recreëren aan het water mogen hierbij niet overgeslagen worden. Een nadelig gevolg van het grote aantal buitenrecreatie activiteiten is de samenhangende lage bestedingen. Ook de gebieden waarin buitenrecreatie plaatsvind is vaak gratis toegankelijk. Hierdoor liggen er verschillende kansen voor het Deltagebied. • Met name ouderen hebben tijd en geld en zijn bereid dit geld aan vrijetijds activiteiten te besteden. Daarnaast is bekend dat ouderen graag recreëren in de buitenlucht. Door faciliteiten en activiteiten voor deze doelgroep in de buitenlucht te organiseren kunnen de bestedingen stijgen. • Ondanks dat de cijfers hiervan ontbreken is algemeen bekend dat steeds meer Belgische gasten Zeeland bezoeken voor uitstapjes. Een van de voornaamste redenen hiervoor zijn de natuurlijke omgeving (die België zelf aan de kust mist) en de bijbehorende buitenrecreatie, met name fietsen. Vanuit de overheid wordt er ingezet op het cluster buitenrecreatie, met name op het fietsen en wandelen. Hierbij wordt gekeken naar drie pijlers. Als eerste de gezondheid en de leefomgeving van de inwoner. Niet alleen de toerist maar ook de inwoner wil een gezonde leefomgeving waarbij rust en natuur centraal staan. Hiernaast zal het gebied ook aantrekkelijk moeten zijn voor de toerist. Er zal gelet moeten worden op het behoud van de natuur . Doordat inwoner en toerist recreëren in deze gebieden is het belangrijk dat er geen verstoring plaatsvindt. Er zal aandacht besteed moeten worden aan het behoud van fiets en wandelpaden etc. Vrijetijdsbesteding in de Delta

41

Bij buitenrecreatie gaat het niet alleen om de natuur maar ook om de faciliteiten, gastvrijheid en beleving van het gebied. Een aanvulling op het cluster zijn concepten en producten die de buitenrecreatie beter vermarkten en kunnen worden gezien als economische kansen. De volgende concepten zijn een voorbeeld van het stimuleren van buitenrecreatie en dienen als inspiratie: • Fietscafés: horecagelegenheden, die extra fietsvriendelijk zijn. In een Fietscafé kan de fietser rekenen op een aantal faciliteiten. Een fietscafé is voorzien van een fietspomp, watervulpunt voor bidons en een acculader voor elektrische fietsen. Hiernaast biedt het de mogelijkheid voor de fietser om onderweg een hapje te eten. 125 horecagelegenheden in Zeeland hebben zich aangemeld als fietscafé. De fietscafés zijn herkenbaar door een gevelbord en is maximaal een kilometer verwijderd van een FIKS (=F ietsknooppuntensysteem) knooppunt. • Rondje met een pontje: In de zomermaanden varen er 19 verschillende pontjes die de provincie doorkruisen, speciaal om bezoekers een variërende combinatie aan te bieden van water en land. De bezoekers kunnen op deze manier meerder steden en dorpen in kortere tijd bezoeken en de diversiteit van de verschillende Zeeuwse eilanden ontdekken. In het boekje ‘De Almanak van de Zeeuwse P ontjes’ is een overzicht opgenomen van de verschillende pontjes in Zeeland.

42



43

Bijlage 1.

Landelijke R&T standaard

De landelijke R&T standaard is ontwikkeld in opdracht van de werkgroep recreatie & toerisme van het Interprovinciaal Overleg. Doel hiervan is eenduidige afspraken te maken over het meten en bepalen van de bestedingen en de werkgelegenheid oftewel de economische betekenis van de vrijetijdssector. De meerwaarde van de standaard ligt vooral in de mogelijkheid om de resultaten van een provincie of regio met andere provincies en met de landelijke resultaten te vergelijken - zonder dat men appels met peren vergelijkt. De standaard - kenmerken De standaard is modulair van opbouw. Deze modulaire opbouw heeft diverse voordelen. Ten eerste kan zo per module (bijv. uitgaven tijdens uitstapjes of uitgaven tijdens vakanties van buitenlanders) gezocht worden naar de meest geschikte landelijke bron of kan geconstateerd worden dat er voor een bepaalde module geen (geschikte) landelijke bron bestaat of dat er aanvullende berekeningen nodig zijn. Daarnaast kunnen provincies & regio’s door de modulaire opbouw ook besluiten slechts gedeeltelijk - voor een aantal modules - bij de standaard aan te haken. De standaard is dynamisch van aard. Op dit moment wordt er gekozen voor een bepaalde meest geschikte - bron voor de invulling van een bepaalde module. Het verdwijnen van bronnen of het verschijnen van nieuwe onderzoeken kan echter leiden tot de keuze voor een nieuwe bron of de signalering van een nieuwe lacune. Jaarlijks zal de standaard daarom tegen het licht gehouden worden. Naar aanleiding van de gesignaleerde lacunes kunnen provincies, kennisinstellingen of onderzoeksbureaus het initiatief nemen voor het opvullen van het informatiegat, door middel van aanvullend onderzoek. De standaard - bestedingen in de vrije tijd Onderstaand schema geeft weer in welke onderdelen (modules) de bestedingen in de vrijetijdssector onder te verdelen zijn en welke bronnen er per module beschikbaar zijn. De modules waarvoor bronnen beschikbaar zijn, zijn groen gearceerd, modules waar op dit moment (nog) geen bronnen voor beschikbaar zijn, zijn groen/wit gearceerd. In dit rapport - Monitor Toerisme West-Brabant - is voor het bepalen van de bestedingen als gevolg van uitstapjes volledig aangesloten bij de landelijke R&T standaard.

44



45

46


Jaarlijks publiceert Kenniscentrum Kusttoerisme verschillende themarapporten waarin dieper ingegaan wordt op cijfers over specifieke onderwerpen. Een greep uit het aanbod: Funshoppen in Zeeland Deze themapublicatie is tot stand gekomen naar aanleiding van de Expertmeeting XL Kooptoerisme in november 2010 en biedt inzicht in het belang en de omvang van funshoppen in Zeeland. In het rapport worden de aanbevelingen gedaan om het economisch belang van funshoppen in Zeeland te stimuleren. Dutch Divers’ Delta In dit themarapport wordt aan de hand van de resultaten van een inter nationaal marktonderzoek ingegaan op de kansen met betrekking tot de onderwatersport in Zeeland. Hoe bekend is Zeeland eigenlijk onder duikers? Wat zijn voor hen argumenten om wel of niet in Zeeland te gaan duiken? Hoe kan de tevredenheid van duikers worden vergroot, zodat ze vaker naar Zeeland komen? Inkomend toerisme in Zeeland In deze themapublicatie nemen we de buitenlandse toerist in Nederland en in Zeeland onder de loep: Wat zijn de achtergronden en het bezoekmotief van deze groep? Welk proces wordt doorlopen voordat men een reis naar Nederland boekt? Welk vervoermiddel wordt gebruikt? Welke activiteiten worden ondernomen? Hoeveel geld wordt besteed? En hoe wordt een bezoek aan Nederland en Zeeland gewaardeerd? Havens à la Carte In dit themarapport staat de jachthaven centraal, onder het motto “Dé jacht haven bestaat niet”. Vanuit een ruimtelijk perspectief wordt gekeken naar de verschillende verschijningsvormen van bestaande jachthavens en toekomstige jachthavenconcepten. In het rapport wordt een instrument gepresenteerd om te komen tot een betere afweging van mogelijke vormen van jachthavenontwikkeling in verschillende soorten omgeving. Wellness in de Delta Deze themapublicatie gaat in op wellness in het Deltagebied. Het eerste deel verkent het begrip wellness, deel 2 gaat in op het project 'Vitaliteit - wellness, een zee van kansen' dat Economische Impuls Zeeland en K enniscentrum Kusttoerisme van 2008 tot en met 2010 uitvoerden. In het laatste deel komen gegevens over de marktsituatie en ervaringen vanuit het project bijeen en worden de kansen voor ondernemers in de Delta uiteengezet. Deze themarapporten en meer zijn te downloaden op www.kenniscentrumtoerisme.nl.


47

Het consumeren van vrijetijdsactiviteiten levert een grote bijdrage aan onze economie. Voor consumenten is vrije tijd een belangrijke tegenhanger voor de gejaagdheid van alledag. Vaak wordt een plezierige invulling van vrije tijd geassocieerd met kwaliteit van leven. Bovendien biedt de manier waarop vrije tijd doorgebracht wordt mogelijkheden om zichzelf te ontplooien. Ook vanuit de overheid en het bedrijfsleven is er volop aandacht voor de vrijetijdssector. De invulling van vrije tijd vraagt enerzijds om ruimte en regelgeving en biedt anderzijds mogelijkheden tot profilering. In een samenleving waarin voor een relevant deel van de bevolking vrije tijd een schaarser goed wordt dan geld wordt het marktdenken in de vrijetijdssector steeds belangrijker en is een vrijetijdsindustrie ontstaan die zich nog altijd ontwikkeld. De behoefte aan informatie over de wijze waarop de Nederlander de vrije tijd doorbrengt is dan ook aanwezig. Deze themapublicatie “Vrijetijdsbesteding in de Delta” van Kenniscentrum Kusttoerisme biedt u inzicht in de tijdbesteding van Nederlanders, zoomt dan verder in op de besteding van hun vrije tijd en strijkt dan neer in de Delta om in te gaan op uitstapjes in de regio en uitstapjes van mensen uit de regio. Dit is een uitgave van Kenniscentrum Kusttoerisme en wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Pieken in de Delta Zuidwest-Nederland. Met dit rapport wordt een bijdrage geleverd aan de kennis over de ontwikkelingen in de toeristische en vrijetijdssector in Zuidwest-Nederland.

Kenniscentrum Kusttoerisme

KENNISCENTRUM KUSTTOERISME

Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Pieken in de Delta Zuidwest-Nederland

NHTV Breda

HZ University of Applied Sciences

Postbus 3917

Postbus 364

4800 DX Breda

4380 AJ Vlissingen

T (076) 533 20 67

T (0118) 489 756

E [email protected]

E [email protected]

www.kenniscentrumtoerisme.nl

www.kenniscentrumtoerisme.nl

Vrijetijdsbesteding in de Delta

Recommend Documents