Vragen en antwoorden over rampbestrijdingsplannen, bedrijven met een verhoogd risico, gevaarlijke stoffen, handhaving en veiligheid
Risicocommunicatie
Inhoudsopgave Rampbestrijdingsplannen___________________________________________________________ 3 1. 2. 3.
Wat is een rampbestrijdingsplan? ________________________________________________ 3 Waarom moet een rampbestrijdingsplan openbaar gemaakt worden? ____________________ 3 Hoe wordt het rampbestrijdingsplan openbaar gemaakt? _____________________________ 3
Bedrijven met verhoogd risico in het Rijnmondgebied ___________________________________ 3 1. 2. 3.
Wie controleert de bedrijven die een verhoogd risico vormen? _________________________ 3 Wat is een veiligheidsrapport? __________________________________________________ 3 Welke bedrijven moeten een veiligheidsrapport maken?_______________________________ 3
BRZO Bedrijven __________________________________________________________________ 3 Gevaarlijke stoffen ________________________________________________________________ 5 1. 2. 3.
Informatie over de verschillende chemische/giftige gassen/stoffen. ______________________ 5 Hoe worden verschillende chemische/giftige gassen/stoffen opgeslagen? _________________ 5 Moet ik een gasmasker kopen? __________________________________________________ 5
Handhaving ______________________________________________________________________ 5 1. 2. 3. 4.
Er zijn wetten en voorschriften, maar waar is het handhaven? Het brengt kosten met zich mee om bedrijven veiliger te maken. Gebeurt het handhaven wel? __________________________ Hoe is het met de deelgemeenten geregeld, zijn die autonoom op bestrijdingsgebied? _______ Kan ik als burger bezwaar maken tegen onveiligheid van bedrijven? ____________________ Als ik klachten heb over stank of geluid waar kan ik dit melden? _______________________
5 5 5 5
Veiligheid ________________________________________________________________________ 5 1. 2. 3.
Wat is in het kort de taak van bedrijven en overheid voor veiligheid? ____________________ 5 Welke wetten zijn van belang bij veiligheid?________________________________________ 5 Hoe wordt toegezien op de naleving van de wettelijke bepalingen? ______________________ 6
Regionale Hulpverleningsdienst Rotterdam-Rijnmond (RHRR) Versie september 2005
2
Risicocommunicatie
Rampbestrijdingsplannen 1. Wat is een rampbestrijdingsplan? 2. Waarom moet een rampbestrijdingsplan openbaar gemaakt worden? 3. Hoe wordt het rampbestrijdingsplan openbaar gemaakt? 1. Wat is een rampbestrijdingsplan? In een rampbestrijdingsplan wordt beschreven wat de gevolgen zijn van een ramp of zwaar ongeval op een bepaalde plaats, hoeveel mensen er wonen, hoeveel slachtoffers er zijn te verwachten, welke opvanglocaties in aanmerking komen, enzovoort. Kortom: een rampbestrijdingsplan bevat het geheel aan maatregelen die bij een ramp of zwaar ongeval genomen dienen te worden en wordt opgesteld per bedrijf. Diverse regionale diensten van de regio Rotterdam-Rijnmond te weten de RHRR (Regionale Hulpverlening Rotterdam-Rijnmond), de DCMR Milieudienst Rijnmond, de Politie Rotterdam-Rijnmond en de GHOR (Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen), werken samen om de scenario’s van mogelijke calamiteiten te beschrijven. De RHRR is eindverantwoordelijk voor het opstellen van de rampbestrijdingsplannen. 2. Waarom moet een rampbestrijdingsplan openbaar gemaakt worden? Door het ongeluk met de vuurwerkfabriek S.E. Fireworks in Enschede in mei 2000 stelt de overheid als eis dat de rampbestrijdingsplannen openbaar gemaakt worden. Het is een wettelijke verplichting. 3. Hoe wordt het rampbestrijdingsplan openbaar gemaakt? Een rampbestrijdingsplan zal 2 weken ter visie gelegd worden op het stadhuis in de gemeente waar het bedrijf gevestigd is. Dit zal aangekondigd worden in lokale huis-aan-huisbladen (Maasstad Weekbladen). Het is voor burgers niet mogelijk om tegen een rampbestrijdingsplan in beroep te gaan. Over dit onderwerp is een brochure en een informatieblad Rampbestijdingplannen beschikbaar. Neem hiervoor contact op met de Regionale Hulpverleningsdienst Rotterdam-Rijnmond.
Bedrijven met verhoogd risico in het Rijnmondgebied 1. Wie controleert de bedrijven die een verhoogd risico vormen? 2. Wat is een veiligheidsrapport? 3. Welke bedrijven moeten een veiligheidsrapport maken? 1. Wie controleert de bedrijven die een verhoogd risico vormen? De DCMR Milieudienst Rijnmond kan hier beter over informeren, omdat zij verantwoordelijk is voor de milieuhandhaving en controle van de bedrijven. De controle van de bedrijven worden door verschillende diensten uitgevoerd, zoals de DCMR Milieudienst Rijnmond, Brandweer en Arbeidsinspectie. De lijst met bedrijven in de tabel geeft de groep meest risicovolle bedrijven weer in de regio. Op de site van de DCMR Milieudienst Rijnmond is meer informatie te vinden www.dcmr.nl. 2. Wat is een veiligheidsrapport? VR is de afkorting van ‘Veiligheidsrapport’. In dit rapport wordt beschreven welk mogelijk risico een bedrijf voor de omgeving vormt. 3. Welke bedrijven moeten een veiligheidsrapport maken? VR-bedrijven: bedrijven die grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen op het terrein hebben. Zij zijn verplicht dit veiligheidsrapport openbaar te maken (zie ook de tabel hieronder).
BRZO Bedrijven Situatie van september 2005 Nr Bedrijf 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Air Products Nederland B.V. Akzo Nobel Base Chemicals B.V. (Botlek) Akzo Nobel Base Chemicals B.V. (Europoort) Arkema (ATOFINA ,Cerexagri) AVR-Industrial Waste Baris Berser Shipping C. Steinweg Handelsveem B.V. Caldic Europoort B.V.
Regionale Hulpverleningsdienst Rotterdam-Rijnmond (RHRR) Versie september 2005
Hoofdactiviteit Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Afvalverwerking Loodsopslag Loodsopslag Loodsopslag Chemische industrie
Explosief x
Brandbaar
Giftig
x x x x x x x x x
x x x x x x x x x
3
Risicocommunicatie 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
Chemtrade Storage Ned B.V. Cytec Manufacturing B.V. Datema Hellmann Worldwide Logistics B.V. DOMO Polypropylene B.V. DSM Coating Resins Nederland B.V. DSM Special Products B.V. ExxonMobil Chemical Holland B.V. (RAP) ExxonMobil Chemical Holland LCC (ROP) Esso Raffinaderij (Nederland) Ferro Holland B.V. (v. Helmontstraat) Hexion Specialty Chemicals Botlek (Borden) Hexion Specialty Chemicals Pernis (Resolution) Holtima-Nesotra Logistics B.V. Huntsman Holland B.V. Kemira Chemicals B.V.* Kerr-McGee Pigments (Holland) B.V. Koole Tankstorage Pernis b.v. Kuwait Petroleum Europoort B.V. LBC Rotterdam B.V. Lyondell Chemie Nederland B.V. (Botlek) Lyondell Chemie Nederland B.V. (Europoort) Lyondell Chemie Nederland B.V. (Maasvlakte) Maasvlakte Olie Terminal C.V. Maatschap Europoort Terminal (MET) MICRO Chemie BV N.V. Afvalverwerking Rijnmond (AVR Gerbrandyweg) N.V. Nederlandse Gasunie Nederlandsche Benzol Mij. B.V. (TIC) Netherlands Refining Company B.V. (locatie Europoort) Netherlands Refining Company B.V. (locatie Pernis) Nufarm B.V. Odfjell Terminals (Rotterdam) B.V. Quest International Nederland B.V. Service Terminal Rotterdam Shell Nederland Chemie B.V. Shell Nederland Raffinaderij B.V. (Europoort) Shell Nederland Raffinaderij B.V. (Pernis) Shin Etsu PVC Shin-Etsu VCM B.V. Store-Ship B.V. TEAM Terminal B.V. Veembedrijf De Rijke B.V. (locatie Botlek) Veembedrijf De Rijke B.V. (locatie Spijkenisse) Vopak Logistic Services Pernis B.V. Vopak Terminal Botlek B.V. Vopak Terminal Botlek Noord B.V. Vopak Terminal Chemiehaven B.V. Vopak Terminal Europoort B.V. Vopak Terminal Laurenshaven B.V. Vopak Terminal TTR B.V. Vopak Terminal Vlaardingen B.V. 9-9-2005
Regionale Hulpverleningsdienst Rotterdam-Rijnmond (RHRR) Versie september 2005
Op- en overslag Chemische industrie Loodsopslag Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Raffinaderij Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Loodsopslag Chemische industrie Chemische industrie Chemische industrie Op- en overslag Raffinaderij Tankopslag en loodsopslag Chemische industrie Tankopslag Chemische industrie Tankopslag Tankopslag Chemische industrie Afvalverwerking Energiebedrijf Tankopslag Op- en overslag Op- en overslag Chemische industrie Tankopslag Chemische industrie Op- en overslag Chemische industrie Tankopslag Raffinaderij Chemische industrie Chemische industrie Loodsopslag Tankopslag Loodsopslag Loodsopslag Loodsopslag Tankopslag Tankopslag Tankopslag Tankopslag Tankopslag Tankopslag Op- en overslag
x
x x x x x x x x x
x
x x
x
x
x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x
4
Risicocommunicatie
Gevaarlijke stoffen 1. Informatie over de verschillende chemische/giftige gassen/stoffen. 2. Hoe worden verschillende chemische/giftige gassen/stoffen opgeslagen? 3. Moet ik een gasmasker kopen? 1. Informatie over de verschillende chemische/giftige gassen/stoffen. Deze informatie is te verkrijgen bij de DCMR milieudienst Rijnmond. 2. Hoe worden verschillende chemische/giftige gassen/stoffen opgeslagen? Voor de opslag van de gassen/stoffen zijn wettelijke regels opgesteld. Deze staan in de vergunning van een organisatie. 3. Moet ik een gasmasker kopen? Nee, gasmaskers bieden geen werkelijke bescherming. Alleen als tevoren bekend is om welke giftige stoffen het gaat, kan het masker van de juiste filter worden voorzien. Aangezien je bij een ramp niet weet om welke stoffen het gaat, biedt het maskers nauwelijks of geen bescherming. Het beste advies bij calamiteiten waarbij giftige stoffen vrijkomen is nog altijd: ga naar binnen, sluit ramen en deuren en stem af op Radio Rijnmond. Wacht dan op verdere instructies.
Handhaving 1. Er zijn wetten en voorschriften, maar waar is het handhaven? Het brengt kosten met zich mee om bedrijven veiliger te maken. Gebeurt het handhaven wel? 2. Hoe is het met de deelgemeenten geregeld, zijn die autonoom op bestrijdingsgebied? 3. Kan ik als burger bezwaar maken tegen onveiligheid van bedrijven? 1. Er zijn wetten en voorschriften, maar waar is het handhaven? Het brengt kosten met zich mee om bedrijven veiliger te maken. Gebeurt het handhaven wel? De DCMR Milieudienst Rijnmond is verantwoordelijk voor de milieuhandhaving en de handhaving in verband met het Besluit Rampen en Zware Ongevallen (BRZO). Zij coördineert de handhaving en voert samen met andere diensten, o.a. de brandweer en arbeidsinspectie controles uit bij bedrijven. 2. Hoe is het met de deelgemeenten geregeld, zijn die autonoom op bestrijdingsgebied? Nee, dit wordt centraal geregeld voor Rotterdam door de gemeente Rotterdam. Deze gemeente is de enige in de regio die is opgedeeld in deelgemeenten. 3. Kan ik als burger bezwaar maken tegen onveiligheid van bedrijven? De overheid is verplicht om burgers in te lichten over het veiligheidsbeleid van bedrijven en het risico van incidenten met gevaarlijke stoffen. Dit wordt gedaan door de Veiligheidsrapporten en het hieraan gekoppelde overheidsoordeel openbaar te maken. Zo kunt u met de overheid meekijken of de veiligheid in uw omgeving goed georganiseerd is. Burgers kunnen schriftelijk reageren op het veiligheidsrapport en het overheidsoordeel. De overheid zal uw reactie betrekken bij het beoordelen en beperken van de risico’s in de toekomst. 4. Als ik klachten heb over stank of geluid waar kan ik dit melden? Dit kunt u melden bij de DCMR Milieudienst Rijnmond via de milieuklachtenlijn 010-473 33 33
Veiligheid 1. Wat is in het kort de taak van bedrijven en overheid voor veiligheid? 2. Welke wetten zijn van belang bij veiligheid? 3. Hoe wordt toegezien op de naleving van de wettelijke bepalingen? 1. Wat is in het kort de taak van bedrijven en overheid voor veiligheid? Bedrijven en overheid zijn dagelijks en op systematische wijze bezig met veiligheid. Voor bedrijven staat veiligheid voorop in de bedrijfsvoering; daarnaast moeten zij voldoen aan diverse wetten en voorschriften. Regelmatig rapporteren bedrijven hierover aan de overheid. De overheid toetst of bedrijven aan de gestelde veiligheidseisen voldoen. Aan de hand hiervan kan de overheid zich zo goed mogelijk voorbereiden op haar taak in de veiligheidszorg. 2. Welke wetten zijn van belang bij veiligheid? Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB)
Regionale Hulpverleningsdienst Rotterdam-Rijnmond (RHRR) Versie september 2005
5
Risicocommunicatie
Deze wet is in het beginsel de primaire wettelijke bepaling voor alle overheden voor openheid van bestuur. De Wet Openbaarheid van Bestuur geeft aan dat bestuurders de burgers moeten informeren over beleid, de voorbereiding van beleid en de uitvoering van beleid. . Wet Rampen en Zware Ongevallen (WRZO) Deze wet legt de verantwoordelijkheid voor de rampbestrijding neer bij de gemeente en in het bijzonder het college van burgemeester en wethouders. Dit betekent dat de communicatie over risico’s en rampbestrijding ook bij de gemeente ligt. Besluit informatie inzake rampen en zware ongevallen Dit besluit geeft meer houvast voor de informatieverstrekking die is geregeld in de WRZO. Dit besluit vormt tevens de basis van de VORAMP publiekscampagnes “Als de sirene gaat..”. In Artikel 9 van het besluit wordt de frequentie van deze informatieverschaffing aangegeven. Hieruit kan worden afgeleidt welke informatie jaarlijks en welke eens in de vijf jaar (in de uitgebreide campagne) dient te worden verschaft. Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) & Besluit rampenbestrijdingsplannen Inrichting (BRI) Deze beide besluiten zijn een aanvulling op de Wet Rampen en Zware Ongevallen (WRZO) Hierin wordt de informatieverstrekking over aanwezige risico’s in de gemeente/regio verder verankerd in de communicatie over risico’s van de (gemeentelijke)overheid naar de burgers toe. Daarbij geven deze besluiten ook een verplichting mee aan de bedrijven die risicovolle activiteiten ondernemen. Deze bedrijven hebben ook een informatieplicht naar de burgers toe. In aanvulling van de overheid. De beide besluiten bevatten richtlijnen waar langs de informatieverstrekking richting onder andere de burgers moet worden gerealiseerd. De wettelijke bepaling zijn terug te vinden in het laatste hoofdstuk achtergrond informatie. 3. Hoe wordt toegezien op de naleving van de wettelijke bepalingen? De overheid toetst of bedrijven aan de gestelde veiligheidseisen voldoen. De DCMR Milieudienst is verantwoordelijk voor de handhaving en controle van bedrijven met betrekking tot het milieu en het Besluit Rampen en Zware Ongevallen (BRZO). De controle van bedrijven worden door verschillende diensten uitgevoerd, zoals de DCMR Milieudienst Rijnmond, Brandweer en Arbeidsinspectie. Op de site van de DCMR Milieudienst Rijnmond is meer informatie te vinden www.dcmr.nl.
Regionale Hulpverleningsdienst Rotterdam-Rijnmond (RHRR) Versie september 2005
6
