Baarmoederhalskanker (1)
‘Keuze voor virustest overhaast’ DOOR RAIMOND GIARD
Vroegdiagnostiek
deze test onderzoeken — ‘screenen’ —
Elke kwaadaardige tumor is ooit be-
op de aanwezigheid van een bepaald
orig jaar ontstond discus-
gonnen als een enkele ontspoorde cel,
type tumor. Als je dan wat vindt, be-
sie over het advies van de
die we nog gemakkelijk de baas had-
handel je de tumor en dan is de kans
Gezondheidsraad om bij het
den gekund als we hem sneller had-
groot dat je er vroeg bij bent en zo
bevolkingsonderzoek op baarmoeder-
den onderkend. Met het beschikbaar
levens redt. Dat is de gedachte achter
halskanker het uitstrijkje te gaan ver-
komen van gevoelige diagnostische
het bevolkingsonderzoek op kanker.
V
vangen door een virustest. Vermeende
technieken werd het mogelijk tumo-
zakelijke belangen bij die omschake-
ren al in die beginfase op te sporen,
drie verschillende soorten tumoren
ling van een van de adviesleden van
en de verwachting was dat door deze
gescreend. De oudste is het onderzoek
de raad speelde bij die beroering een
‘vroegdiagnostiek’ het optreden van
naar baarmoederhalskanker bij vrou-
rol. Inmiddels is er wetenschappelijk
uitzaaiingen door het lichaam kan
wen tussen de 30 en 60 jaar door het
alweer wat meer bekend over deze las-
worden voorkomen.
maken van een uitstrijkje. Dat gaat
tige keuzevraag. Hoe juist was achteraf
Als zo’n opsporingstechniek er
Momenteel wordt in ons land op
waarschijnlijk dit jaar veranderen en
eenmaal is, kan de volgende vermetele
wordt er in plaats van een uitstrijkje
we sowieso van dit type bevolkingson-
stap worden gezet: je gaat periodiek
een virustest gedaan. In 1990 kwam
derzoek verwachten?
grote groepen gezonde mensen met
het bevolkingsonderzoek naar borst-
bezien dat GR-advies en wat mogen
Belangenverstrengeling
te stappen op de HPV-test — de raad volgde Meijers ad-
In juni 2015 onthulde NRC Handelsblad dat een van de
viezen bijna tot op de letter.
grootste pleitbezorgers van de HPV-test, VU-hoogleraar
Meijer was, aldus de krant, nauw betrokken als aan-
Chris Meijer, forse zakelijke belangen had bij de herin-
deelhouder, adviseur of bestuursvoorzitter, bij een aantal
richting van het bevolkingsonderzoek op baarmoeder-
bedrijven die testmateriaal voor de virustest ontwikkelen,
halskanker. Erger nog: hij had die zakelijke belangen
Digene en Delphi (later Self-Screen) en Diassay. Dat hij
stelselmatig voor het wetenschappelijk forum — bij
die belangen had, was uiteraard algemeen bekend (de
congressen, in tijdschriften, op de universiteit, in ad-
Nederlandse wetenschappelijke wereld is klein), maar
viescommissies — verzwegen of gebagatelliseerd. Meijer
er werd zelden een punt van gemaakt (de Nederlandse
was voor de Gezondheidsraad de meest gezaghebbende
wetenschappelijke wereld is beleefd). Dat hij die belan-
deskundige bij de opstelling van het advies uit 2011 over
genverstrengeling niet in wetenschappelijke artikelen in
18 SKEPTER JAARGANG 29
kanker voor vrouwen van 50 tot 75 jaar
te doen waarbij de effecten bij ge-
Nieuwe opzet
met het maken van röntgenfoto’s van
screende en niet-gescreende vrouwen
de borsten, en recent is gestart met het
konden worden vergeleken. Maar
screenen op darmkanker bij mannen
we kunnen wel landen vergelijken
onderzoek gaat op 1 januari
en vrouwen van 55 tot 75 jaar.
waar screening op verschillende mo-
2017 van start. In het uitstrijkje
Het vernieuwde bevolkings-
menten en verschillende manieren is
wordt eerst gekeken of er virus
Het uitstrijkje
ingevoerd. Zo zie je dat bijvoorbeeld
aanwezig is. Zo nee, dan blijft
Het was de naar de VS geëmigreerde
Nederland goed screent, en Vlaande-
het daarbij. Zo ja, dan wordt
Griekse arts Georges Papanicolaou
ren niet — de verschillen zijn bij het
alsnog in het uitstrijkje gezocht
(1883-1962) die rond 1928 de techniek
bevolkingsonderzoek naar baarmoe-
naar afwijkende cellen. Zijn die
ontwikkelde om met een dunne hou-
derhalskanker groot. Bij borstkanker
er niet, dan maakt de huisarts na
ten spatel cellen af te schrapen van de
zie je daarentegen nergens enig effect
een half jaar een afspraak voor
baarmoedermond en die uit te smeren
van screening.
een extra uitstrijkje ter controle.
op een glaasje om zo baarmoederhalskanker onder de microscoop te kun-
Het experimenteel bewijs van de
Worden in een uitstrijkje af-
effectiviteit van baarmoederhals-
wijkende cellen gevonden, dan
nen vaststellen. Dat is het uitstrijkje
kankerscreening zou een enorme
volgt advies voor vervolgonder-
oftewel de Pap-test.
studie vergen: er overlijden maar heel
zoek bij de gynaecoloog.
In de jaren zestig werd geopperd
weinig vrouwen aan de ziekte.
deze Pap-test ook te gebruiken voor
Een vrouw kan ook zelf een vaginale virustest doen en opsturen
het vroegtijdig opsporen van baarmoe-
CIN
naar het lab. Als er virus wordt
derhalskanker, en zo ontstonden de
Wat mede door het screenen op baar-
gevonden, volgt het advies als-
eerste soms nog kleinschalige onder-
moederhalskanker wel duidelijk is
nog naar de huisarts te gaan voor
zoeken. Eind jaren zeventig startten
geworden, is dat dit type kwaadaardig
een uitstrijkje, waarin dan direct
de eerste studies in Nederland, in 1985
gezwel zich stapsgewijs ontwikkelt
wordt gezocht naar afwijkende
werd de screening landelijk ingevoerd.
van normale cellen via herkenbare
cellen — waarna als boven.
In 1996 werd de organisatie en uitvoe-
voorloperafwijkingen tot uiteindelijk
De Gezondheidsraad verwacht
ring ervan grondig aangepast.
baarmoederhalskanker. Die voorlo-
dat met de nieuwe opzet jaarlijks
perafwijkingen kregen de aanduiding
75 gevallen van baarmoederhals-
CIN, cervicale intra-epitheliale
kanker extra worden voorkomen.
Er is nimmer een deugdelijke trial geweest naar de heilzame en schadelijke effecten van dit type screening.
neoplasie (groei van afwijkende
De enige juiste weg zou zijn geweest
cellen tussen de normale cellen van
Meer bij het RIVM:
om een grootschalige en langdurende
de baarmoederhalsbekleding). Het
www.rivm.nl/Onderwerpen/B/
vergelijkende gerandomiseerde studie
gaat dus om nog niet — zoals bij
Baarmoederhalskanker
internationale tijdschriften meldde en ze verzweeg voor
door de onthullingen van NRC Handelsblad. Die waren
de Gezondheidsraad en de Vrije Universiteit, werd hem
aanleiding voor het bedrijf Hologic opnieuw een kort
pas na de onthulling in de krant als een ernstige zonde
geding aan te spannen om de order voor de tests binnen
aangerekend: binnen een week werd hij gedwongen zijn
te slepen — een eerdere poging was al mislukt. Het bedrijf
adviseurschap bij de Gezondheidsraad op te geven.
bedacht nu dat Meijer ook de kwade genius was achter de
De voorzitter van de Gezondheidsraad, Pim van Gool, zegt overigens dat de raadsconclusie niet anders zou zijn
eisen waaraan de tests moesten voldoen, maar daarin ging de voorzieningenrechter niet mee. Het contract werd on-
geweest zonder Meijer: ‘Wij hebben ons zoals altijd vooral
langs gegund aan Roche; levering van de zelfafnameset is
gebaseerd op de wetenschappelijke literatuur.’
gegund aan Rovers Medical Devices, met de Evalyn Brush.
Inmiddels is de invoering van het bevolkingsonderzoek-nieuwe stijl al ettelijke malen uitgesteld, mede
Hans van Maanen SKEPTER 2016 Nummer 1 19
TITEL BAARMOEDERHALSKANKER
kanker – voortwoekerende invasief
maar dat blijft hier verder buiten
groeiende cellen. Dat ziektekundige
beschouwing.
inzicht leverde zo een extra preven-
En in datzelfde jaar adviseerde de
gedetecteerd, en hopelijk voorkomen en genezen. Maar het primaire doel van kankerscreening is niet om zoveel
tieve prikkel, want met het opsporen
Gezondheidsraad inderdaad om bij
mogelijk ziekte te ontdekken en te
én adequaat behandelen van die
het bevolkingsonderzoek naar baar-
behandelen. Het ontdekken van ziekte
CIN-voorloperafwijkingen kon het
moederhalskanker over te stappen
is een middel om het eigenlijke doel te
ontstaan van baarmoederhalskanker
van het uitstrijkje naar een HPV-test.
bewerkstelligen, en dat is verlagen van
ook écht worden voorkomen.
Vergeleken met het uitstrijkje zou de
de kans ziek te worden en voortijdig
virustest duidelijk beter zijn, aldus het
te overlijden. En dan niet alleen aan
Bij onderzoek naar het ontstaan van baarmoederhalskanker werd bo-
advies van de Gezondheidsraad.
vendien duidelijk dat hier een infectie
baarmoederhalskanker, maar aan alle doodsoorzaken: als een uitstrijkje
een rol zou kunnen spelen. Nonnen
Perfect
vrouwen wel behoedt voor baarmoe-
krijgen zelden baarmoederhalskanker,
Geen enkele test om ziekte op te spo-
derhalskanker maar als die ‘vrijge-
wisselende seksuele contacten ver-
ren is perfect. De precisie van een test
komen’ plaatsen daarna door andere
groten juist de kans daarop. Als meest
wordt meestal uitgedrukt in twee ma-
ziekten worden ingenomen, schiet de
waarschijnlijke veroorzaker werden
ten: gevoeligheid (percentage zieken
screening zijn doel voorbij. Als er wel
bepaalde types van het humaan papil-
dat terecht een afwijkende testuitslag
meer kanker wordt opgespoord maar
lomavirus (HPV, ‘papilloma’ is wrat)
krijgt) en specificiteit (percentage
dat geen effect heeft op de sterfdatum,
aangewezen. Besmetting met het virus
gezonden dat terecht het bericht ‘alles
heeft ook niemand er wat aan.
is in uitstrijkjes onder de microscoop
in orde’ krijgt).
goed herkenbaar.
Hoe goed herkent het uitstrijkje de
Overdiagnostiek
De Duitse arts-viroloog Harald
voorloperafwijkingen en baarmoe-
Bovendien, naarmate wij ouder wor-
zur Hausen bewees uiteindelijk dat
derhalskanker? De gevoeligheid zou
den, ontstaan er in onze organen vaak
infectie met HPV noodzakelijk was
volgens de Gezondheidsraad rond de
kleine tumorkiemen of haardjes van
voor het ontstaan van baarmoeder-
64 procent zijn, tegen 92 procent voor
voorloperafwijkingen. Zo’n afwijking
halskanker. Zonder virusinfectie geen
de HPV-test — dus van elke 10 zieken
kan uitgroeien tot een levensbe-
baarmoederhalskanker, maar niet
krijgen er 6 respectievelijk 9 een alar-
dreigende tumor, maar hij kan ook
iedere HPV-infectie resulteert altijd
merend bericht. De ziekteoogst zou
stabiliseren tot een sluimerende, niet-
in dit type kanker: er zijn kennelijk
bij screenen met virusdiagnostiek dus
bedreigende tumor, en hij kan zelfs
ook nog andere factoren nodig, en het
groter en daarom beter zijn.
weer gewoon overgaan.
overgrote deel van de HPV-infecties
Andersom is de specificiteit volgens
Met overdiagnostiek en –behande-
geneest vanzelf. Zur Hausen ontving
de Gezondheidsraad van het uitstrijkje
ling bedoelen we dat een afwijking als
voor deze inzichten in 2008 de Nobel-
98,7 procent en van de HPV-test 95,6
‘ziekte’ wordt bestempeld wat die bena-
prijs voor de geneeskunde.
procent. De kans op vals alarm is bij
ming niet verdient omdat de ‘patiënt’
het uitstrijkje dus kleiner: 1,3 procent
er nooit last van zou hebben gekregen.
Nieuwe opties
tegen 4,4 procent. Is het nu eenvoudig
Kankerscreening wordt verricht bin-
Zur Hausens inzichten boden twee
om op grond van deze cijfers een ver-
nen een groep van niet-zieke mensen
nieuwe preventieve opties. Ten
antwoorde keuze te maken? Nee, dat
en die mogen dus niet ziek gemaakt
eerste zou er een vaccin ontwikkeld
is het helaas nog steeds niet.
worden door de effecten van het
Doel en middel
echter dat we niet of nauwelijks over
kunnen worden om HPV-infectie te voorkomen, en ten tweede zou de
bevolkingsonderzoek. Het probleem is
vroegdiagnostiek zich kunnen richten
Hoe bepaal je of een nieuwe test een
methoden beschikken om bedreigende
op het aantonen van het virus in plaats
goed alternatief is voor een bestaande
van niet-bedreigende tumoren of om
van op cellen in de baarmoederhals.
screeningstest? Dat hangt ervan af
beduidende voorloperafwijkingen van
Vandaar dat in Nederland sinds 2011
welk doel je precies ziet voor het
onbeduidende te onderscheiden. Die
meisjes van 12 jaar worden gevac-
bevolkingsonderzoek. De verleiding
moeten we dus wél behandelen met
cineerd tegen baarmoederhalskanker.
is groot om de test te kiezen met
forse en ingrijpende therapieën.
Van het nut en de veiligheid van deze
de hoogste gevoeligheid: daarmee
vaccinatie is niet iedereen overtuigd,
wordt immers de meeste ziekte
20 SKEPTER JAARGANG 29
Hoe zit dat nu bij baarmoederhalskanker? We hebben al gezien dat voor
Hoe veroorzaakt HPV baarmoederhalskanker? baarmoeder
eierstokken
baarmoedermond
vagina
Infectie met het virus door seksueel contact
Het virus nestelt zich in de cellen van de baarmoederhals
Het virus kan de cellen in de baarmoederhals veranderen
Wat als het lichaam het virus niet opruimt?
Meestal ruimt het lichaam het virus binnen twee jaar weer op
Er ontstaan licht tot ernstig afwijkende cellen
het ontstaan van baarmoederhalskan-
Na 10 tot 15 jaar kan er baarmoederhalskanker ontstaan
Zowel met het uitstrijkje als met
Infographic: Visual Logic
dus ook vals alarm wordt geslagen dan
ker een infectie met een papilloma-
de HPV-test worden geïnfecteerde
met de methode van het uitstrijkje
virus, HPV, noodzakelijk is. De cellen
cellen, voorloperafwijkingen en
waarbij het er op aan komt de voor-
raken geïnfecteerd. Maar die infectie
tumoren opgespoord, maar op es-
loperafwijkingen en kankercellen te herkennen.
kan al snel weer genezen. Het kan
sentieel verschillende manieren.
ook zijn dat de virussen zich weten te
Het uitstrijkje behelst het menselijk
verschansen tegen ons afweersysteem
microscopisch onderzoek van de
bruikt, er zullen vrouwen onnodig in
en dan, met andere factoren, leiden
uitstrijkjes om daarin vooral voorl-
het gynaecologische circuit belanden.
tot een transformatie van die cel-
operafwijkingen of tumorcellen te
Maar om te weten welke screenings-
len tot potentiële kankercellen, de
herkennen. De virusdetectie is een
benadering het meest effectief is en
voorloperafwijking. Die afwijking kan
laboratoriumbepaling naar de aan- of
het minste aanleiding tot overdiagnos-
vervolgens weer blijven sluimeren,
afwezigheid van virusdeeltjes en
tiek en -behandeling geeft, zal nader
verdwijnen of zich uiteindelijk toch
daarbij kan geen onderscheid worden
experimenteel onderzoek nodig zijn.
definitief ontwikkelen tot baarmoe-
gemaakt tussen een geïnfecteerde cel,
derhalskanker. We weten inmiddels
een voorloperafwijking of een tumor-
Diagnostische evaluatie
vrij zeker dat het overgrote deel van
cel. Als niet iedere infectie tot kanker
De ideale manier om de twee test-
de voorloperafwijkingen zich niet tot
leidt, bestaat dus het gevaar dat met
mogelijkheden te vergelijken is een
kanker zal ontwikkelen.
virusdiagnostiek er vaker alarm en
langdurig, dat wil zeggen jarenlang,
Welke methode er ook wordt ge-
SKEPTER 2016 Nummer 1 21
BAARMOEDERHALSKANKER
onderzoek waarbij door het lot een grote groep vrouwen in tweeën wordt gesplitst. De ene groep wordt gescreend met uitstrijkjes en de andere met de virustest. De verleiding is dan groot om naar de ziekteopbrengst te kijken, maar dat is, nogmaals, niet de juiste effectmaat. We zagen immers dat het doel van screening is om per saldo voor minder ziekte en minder sterfte in de gescreende groep te zorgen. Daarnaast moet ook worden gekeken hoeveel overdiagnostiek en onnodige behandeling er in beide groepen heeft plaatsgevonden. Dat is de meest betrouwbare manier om de keuze te bepalen maar die gegevens zijn er (nog) niet. Er is zeer veel onderzoek verricht naar HPV als mogelijkheid voor screening bij baarmoederhalskanker, maar dat zijn voornamelijk vergelij-
Een uitstrijkje met matig afwijkende cellen (CIN2). Foto: Jitendra Ingole.
kende studies geweest waarbij alleen naar de ziekteopbrengst werd gekeken.
hebben bij effectieve screening. Ook
minder baarmoederhalskanker omdat
Veel van die onderzoeken kunnen ove-
de specificiteit (weinig vals alarm) van
er meer voorloperafwijkingen worden
rigens de toets der methodologische
het uitstrijkje zou te wensen overlaten.
opgespoord en behandeld), minder
kritiek niet of nauwelijks doorstaan.
HPV-diagnostiek zou met name qua
overdiagnostiek en –behandeling, en
Zijn er dan toch – zij het met grote
gevoeligheid beter scoren. Maar dat
minder sterfte. Is dat allemaal inmid-
voorzichtigheid – enige conclusies te
valt over te twisten. De Raad stelt zelf
dels voor HPV-testen onomstotelijk
trekken? De veronderstelde hogere
immers als uitgangspunt voor het nut:
aangetoond?
gevoeligheid van virusdiagnostiek in
Nee, maar voor de Gezondheids-
vergelijking met uitstrijkjes blijkt bij
Het moet vaststaan dat vroege
raad telt vooral de conclusie dat de
diepgaande analyse niet te worden be-
opsporing van de desbetreffende
HPV-test meer ziekte ontdekt. De
vestigd. Belangrijker nog is dat HPV-
aandoening bij de doelgroep in
hoofdmoot van het rapport bestaat dan
tests een lagere specificiteit scoren
kwestie kan leiden tot een signifi-
ook uit bespreking en vergelijking van
dan uitstrijkjes – dus vaker vals alarm
cante vermindering van ziektelast,
de kwaliteiten van de twee verschil-
geven. Wat is de betekenis hiervan
of tot andere voor de deelnemers
lende diagnostische opties. Op het
als we kijken naar het advies van de
zinvolle uitkomsten in verband met
praktisch realiseren van de al herhaal-
Gezondheidsraad uit 2011?
het gezondheidsprobleem waarop de
delijk genoemde screeningsdoelstel-
screening is gericht; die voordelen
lingen gaat de raad amper in.
Verkeerde keuzes
moeten duidelijk opwegen tegen de
En is de HPV-test beter dan het uit-
De Gezondheidsraad adviseert over
nadelen die screening (voor henzelf
strijkje? De Gezondheidsraad baseert
te schakelen op HPV-diagnostiek in
of voor anderen) altijd ook kan heb-
zich in feite op een enkel Nederlands
plaats van het uitstrijkje omdat het
ben.
onderzoek, de Pobascam-studie,
huidige bevolkingsonderzoek op baar-
uitgevoerd in de regio Zuidwest-
moederhalskanker zou laten zien dat
Vanuit dit vertrekpunt zou dan het
Amsterdam. Die studie (onder
het uitstrijkje qua gevoeligheid (veel
kiezen voor een andere diagnostische
leiding van Chris Meijer, inmiddels
terecht alarm) het minst werkzaam is
opzet gebaseerd zou moeten zijn op
gepubliceerd in The Lancet Onco-
bij jonge vrouwen die het langste baat
vermindering van de ziektelast (dus
logy) concludeert wederom dat de
22 SKEPTER JAARGANG 29
HPV-screening wel gevoeliger is dan
radicaal het roer om te gooien maar
Voordat screening wordt ingevoerd,
cytologische screening, maar minder
om binnen dat bestaande project
moet uit onderzoek in de praktijk (dus
specifiek. Verder wordt er geput uit
vergelijkende onderzoeken naar de ef-
niet uit computermodellen) zijn aan-
buitenlandse studies. De kwaliteit van
fecten van andere vormen diagnostiek
getoond dat door het programma min-
de huidige screening in de Nederland
uit te voeren. Een van de weinige lan-
der mensen ziek worden en overlijden
wordt echter ook bijgehouden door
den waar zo’n studie loopt is Finland,
en dat gezonde deelnemers zo min
regionaal coördinerend pathologen.
waar vanaf 2003 binnen het bestaande
mogelijk onnodig ongerust of patiënt
Hun — ongepubliceerde — cijfers
bevolkingsonderzoek onderzocht
worden. Wie dan voor een test kiest
geven aan dat de gevoeligheid van het
wordt of HPV-testen beter is dan het
met een hogere vals-alarmkans dan
uitstrijkje beduidend hoger is dan die
uitstrijkje. De resultaten daarvan, door
de bestaande methode zonder zeker te
van de HPV-test, namelijk 85 procent
Nea Malila en collega’s in 2013 gerap-
weten dat dit zich later voldoende te-
in plaats van 64 procent. De Gezond-
porteerd in de International Journal of
rugbetaalt in minder ziekte en minder
heidsraad kende dat cijfer wel, maar
Cancer, geven geen aanleiding om het
sterfte, is onjuist bezig.
gebruikte het niet. Ook analyse van de bestaande lite-
regime radicaal te wijzigen richting
De vals-alarmkans is extra belang-
virusdiagnostiek: gelijke sensitiviteit
rijk omdat de screeningstest steeds
ratuur en met name ook recent ver-
maar meer overdiagnose. ‘Imple-
wordt herhaald. Bij 4,4 procent kans
schenen studies over de vergelijking
mentatie van HPV-tests moet worden
op een fout-positieve uitslag bij een
tussen HPV-test en uitstrijkje vormen
heroverwogen, zeker in landen met
enkele HPV-test, is na vijf keer testen
beslist geen spijkerhard bewijs voor
goed georganiseerde screeningspro-
de cumulatieve kans op vals alarm 20
de superioriteit van de HPV-test. Qua
gramma’s,’ concluderen zij dan ook.
gevoeligheid laat de HPV-test het
Het bevolkingsonderzoek-‘oude
procent geworden en wordt dus een op de vijf vrouwen voor niets ongerust
vooral bij kanker vaker afweten dan
stijl’ loopt in ons land nu dertig jaar,
gemaakt, nodeloos verwezen naar de
het uitstrijkje. Maar het belangrijkste
en is sinds de hervormingen in 1990
gynaecoloog, en misschien nodeloos
is dat de vals-alarmkans bij virusdia-
behoorlijk effectief. We weten niet of
behandeld.
gnostiek duidelijk hoger is, zeker bij
het onderzoek-‘nieuwe stijl’ werkelijk
Bovendien werd enkele jaren
jonge vrouwen. Dus zal dat resulteren
tot betere resultaten zal leiden – alle
geleden begonnen met een HPV-
in meer onnodige verwijzingen,
hypothetische resultaten van alle
vaccinatieprogramma waarvan we
nadere diagnostiek en eventueel zelfs
computermodellen ten spijt. Wij
nog niet kunnen overzien welke
behandelingen.
zouden op een ethisch verantwoorde
gevolgen dat de komende jaren heeft
De Gezondheidsraad heeft nog
wijze onderzoek kunnen doen naar de
op de screening. Het zou bijvoorbeeld
een kosteneffectiviteitsstudie aan de
voor- en nadelen van een verandering
kunnen dat veel vrouwen niet meer
hand van computermodellen laten
binnen het huidige programma, maar
meedoen omdat ze zich beschermd
uitvoeren en komt daarbij tot de
dan wel methodologisch correct en
achten, of dat zo weinig vrouwen nog
conclusie dat in vergelijking met het
met de juiste effectmaten.
huidige bevolkingsonderzoek jaarlijks
baarmoederhalskanker krijgen dat de hele onderneming veel te duur wordt.
75 nieuwe gevallen van baarmoeder-
Conclusies
halskanker en 18 sterfgevallen door
Baarmoederhalskanker is, vergeleken
Doorgaan met het bestaande — beslist niet slecht functionerende
deze ziekte extra kunnen worden
met borstkanker (3000 sterfgeval-
— regime, ondertussen rustig en zorg-
voorkomen. Maar dat is allemaal
len in 2014) en darmkanker (2200
vuldig zoekend naar mogelijk betere
gebaseerd op de aannames waarop
sterfgevallen bij vrouwen) een relatief
alternatieven of effectieve strategische
ook de Gezondheidsraad zich baseert
zeldzame doodsoorzaak met circa
combinaties van het uitstrijkje en de
en die zijn op z’n zachtst gezegd voor
200 sterfgevallen. Het gevaar van het
HPV-test, is gewoon het beste. Laten
discussie vatbaar.
ondergaan van onnodige diagnostiek
we de oude schoenen niet wegwerpen
en behandeling is bij elk bevolkings-
voordat we goede nieuwe hebben.
Verstandigst
onderzoek al groot en zeker ook bij dat
Hoe handel je nu het verstandigst
van baarmoederhalskanker — zoals de
Raimond Giard is klinisch patholoog en
wanneer je veranderingen overweegt
Gezondheidsraad zelf al eens schreef:
klinisch epidemioloog.
binnen een langlopend bevolkings-
‘Elk bevolkingsonderzoek richt schade
onderzoek? Het beste is dan om niet
aan; sommige doen ook nog wat goeds.’ SKEPTER 2016 Nummer 1 23
