Jaarverslag 2013
Fotografie Sytske Dijksen,Wouter Jan Strietman, Goedhart, Ecomare, Blijdorp, Jan Andries van Franeker, U.S. Fish and Wildlife Service Headquarters, Sarah Marx, Johan Krol, Cor Kuyvenhoven, Wouter Jan Strietman, Henk Offringa, Aquadia, Godfried van Moorsel. Illustraties (pag 6, 7, 10 en 15): Ronald van der Heide. Stichting De Noordzee heeft zich de grootste moeite getroost om alle rechthebbenden van het gebruikte beeldmateriaal te achterhalen. Mocht een rechthebbende op gebruikt beeldmateriaal niet door de samensteller benaderd zijn, dan kan deze contact opnemen met Stichting De Noordzee, Utrecht.
2
Voorwoord Sinds jaar en dag werkt Stichting De Noordzee aan een schone, gezonde Noordzee. Bij onze Marine Litter Monitoring noteren we elk jaar weer grote hoeveelheden afval langs de kust. In het voorjaar van 2013 kwam het idee op om de hele Noordzeekust schoon te maken. Een ambitieus plan, maar we zetten de schouders eronder en op 1 augustus stond ons team op het strand van Cadzand, met 350 km voor de boeg. 24 dagen later hadden we 6.590 kilo strandafval opgehaald, samen met bijna 600 vrijwilligers. Een enorm succes.
Jaarverslag 2013
De meeste aandacht ging dit jaar naar het werk om afval in zee te bestrijden, maar ook op onze 3 andere programma’s behaalden wij uitstekende resultaten. Mede door onze lobby werd het EU visserijbeleid grondig herzien. Het Europees Parlement stemde in februari voor herstel van de Europese visbestanden vóór het jaar 2020. Wat scheepvaart betreft bereikten we een belangrijke mijlpaal toen de IMO Council in juli de Clean Shipping Coalition de Full Consultative Status toekende. Dit betekent dat Stichting De Noordzee als voorzitter van de Coalition een volwaardige zetel heeft voor de lobby rond verduurzaming van de zeescheepvaart. Dit jaar startten wij ook een traject naar een internationaal gedragen visie op een gezond en klimaatrobuust Noordzee-ecosysteem: de Blue Vision. Tijdens een serie workshops zetten wij samen met vertegenwoordigers van de duurzaamheidsbeweging lijnen uit voor de toekomst van een gezonde, schone en rijke Noordzee. In dit jaarverslag neemt u een kijkje in onze agenda en krijgt u een indruk van wat wij in 2013 hebben gedaan om deze en meer successen voor de Noordzee te behalen. Ik hoop dat we in 2014 wederom op uw hulp mogen rekenen bij ons werk voor gezonde en schone Noordzee. Eelco Leemans Directeur Stichting De Noordzee
3
Schone scheepvaart stapje dichterbij door SAIL project Het SAIL project richt zich op het ontwikkelen van duurzaam vrachtvervoer over zee. Onderdeel van het project is de realisatie van verschillende pilots met hybride aangedreven zeeschepen, schepen die naast hun motoren gebruik maken van bijvoorbeeld zeilen. Op die manier kunnen ze brandstof en dus geld besparen en bijdragen aan een betere luchtkwaliteit en vermindering van CO2 uitstoot. Het is een samenwerkingsverband van 17 Europese partners.
Januari
10
Presentatie voor internationale opspo-
ringsdiensten over illegale export van sloopschepen naar
11
Presentatie Coastwatch op NIBI-conferentie
voor docenten Voortgezet Onderwijs.
and Enforcement Platform.
tract met Detailresult,
waaronder de supermarkten Dekamarkt (85 winkels) en Dirk van de Broek (50 winkels),
ontwikkelingslanden bij het Waste Shipments Compliance
20
Ondertekening con-
14
voor verduurzaming visassorChristien in TROS Ra-
timent.
dar over tonijn in sushi.
29
31
Beat the Micro Bead bij Kassa Groen.
Troll Cosmetics, Remark group en DM Drogerie-
markt (uit Duitsland) volgen
28/29 4
Unilever en starten met het Bijeenkomst SAIL project in Oostende.
uitbannen van microplastics in hun verzorgingsproducten.
Op weg naar een duurzame visserijbeleid Het visserijbeleid wordt in Brussel bepaald, het GVB, dus daar is Stichting De Noordzee actief om dit beleid zo duurzaam mogelijk te krijgen. Wij lobbyen samen met onze partners van Seas at Risk voor groene hervormingen en hebben een belangrijke stem in de Regionale Advies Commissie Noordzee (vice voorzitter) en de Pelagische RAC. Daarnaast is SDN actief in de Stuurgroep Pulskor, een initiatief van de Nederlandse overheid.
Februari
5
Boskalis gaat voor een volledig verantwoorde ‘ship
recycling off the beach’.
20
Voorwaarden voor duurzame kweek-
25
Presentatie over Goede
28
Noordzee RAC
VIS bij Sligro.
standaard voor forel worden gepresenteerd. Bij het opstel-
6
len ervan hebben wij onze De 502 leden van het
expertise ingebracht.
Europees Parlement
stemden voor het herstel van de Europese visbestanden voor het jaar 2020.
Executive Committee,
vergadering 3x per jaar over Europees Visserijbeleid.
13
Jeroen in Het Klokhuis over microplastics en
plastic soep.
5
Clean Shipping Index Vanuit Zweden hebben wij de Clean Shipping Index in de rest van Europa geïntroduceerd. Het is een online tool waar ladingeigenaren kunnen kijken welke schepen het meest ‘groen’ zijn. Sinds de introductie in Nederland zijn o.a. Akzo Nobel, Philips, DSM, Volkswagen en BallastNedam de Index gaan gebruiken. Samen stimuleren wij op deze manier scheepseigenaren tot milieuvriendelijk transport.
Maart
4
Bedrijfsbezoeken
aan diverse
7
Onderzoekswerkgroep VIBEG, waarin we samen
met overheid en vissers een
ladingeige-
onderzoeksplan opstellen om
naren voor
de maatregelen uit het VIBEG
Clean Ship-
akkoord te toetsen. Dit ak-
ping Index.
koord regelt de visserij op twee gebieden van de Noordzee, die in 2010 als Natura 2000-gebied zijn aangewezen: de Vlakte van de Raan in de zuid-westelijke delta en de Noordzeekustzone.
12/14
Congres Green Ship
Technology Hamburg, waar we deelnamen aan een paneldiscussie over milieuindexeringsintitiatieven in de scheepvaart.
13
Presentatie voor leden Seas at Risk over
wetgeving m.b.t. microplastics verbod.
6
Interview over onze visie op multifunctionele windparken en natuur aan Deltares in het kader van te ontwikkelen overheids-
beleid.
6
26
Europarlement stemt voor afschaffing van
‘beaching’ op sloopstranden.
Sustainable Seafood Finance Sustainable Seafood Finance is een initiatief van SDN, Fauna & Flora International, Natural Value Initiative, Scomber en Synnervate en wordt ondersteund door Rabobank en WWF NL. Het doel is om banken handvatten te bieden voor verduurzamingstrajecten met hun klanten in de seafood sector, in het bijzonder met vissers en kwekers van vis.
April
10
Pleidooi bij de Raad van State voor een betere
bescherming van de grijze zeehond nav het besluit van de overheid om in de Noordzeekustzone zijn leefgebied niet te verbeteren.
12
Samen met Plastic
21
Op uitnodiging van de Chinese overheid
en de Shiprecycling Associa-
30
De gemeente Amsterdam laat géén 150.000
ballonnen op bij kroning en
tion hebben we met het NGO
voorkomt zo veel dierenleed
Shipbreaking Platform Chinese
in zee.
sloopwerven bezocht.
Soup Foundation
petitie aangeboden aan Janez Potocnik, Milieucommissaris van de EU, voor een Europees verbod op het toevoegen van micro beads aan cosmetica per 1 januari 2014.
16
Staatssecretaris Mansveld laat in een brief
aan de Tweede Kamer weten dat zij zal pleiten voor een Europees verbod op microplastics in verzorgingsproducten.
26
Congres georganiseerd over Sustainable
Seafood Finance bij Rabobank London.
29
MyBeaches op Texel starten actie Kroning
van de Strandkoning.
7
Beat the Micro Bead In honderden producten die wij dagelijks gebruiken blijken kleine stukjes plastic te zitten, microplastics of micro beads. Plastics die vaak zo klein zijn dat ze de rioolwaterzuivering passeren en in zee terecht komen. Stichting De Noordzee pleit samen met de Plastic Soup Foundation en andere NGO’s wereldwijd voor een verbod op micro beads in verzorgingsproducten met de campagne Beat the Micro Bead en geeft consumenten wereldwijd de mogelijkheid te kiezen voor plastic vrije producten via de Beat the Micro Bead app.
Mei
23
Zeedag op Texel met
28
Motie aangenomen in
het personeel.
de Tweede Kamer voor
maatregelen om olielozingen tegen te gaan.
6
Colgate, Beiersdorf en L’Oreal besluiten te stop-
pen met microplastics in hun verzorgingsproducten.
10
Beach Litter Monitoring op Terschelling; 4x per
jaar onderzoeken we 4 stukken strand op afval via de internationale OSPAR-methode.
8
13
Presentatie namens ASCOBANS werkgroep
over zwerfafval in zee en de
29
De Raad van Europese visserijministers en het
Europees Parlement bereiken
effecten daarvan op zeezoog-
overeenstemming over de
dieren tijdens de 5-daagse
hervorming van het Gemeen-
meeting van IWC in Woods
schappelijk Visserijbeleid
Hole.
(GVB).
28
Tweede Kamer besluit over de uitbreiding van de werking van de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet
naar de Nederlandse Exclusieve Economische Zone na maanden intensieve lobby door onder andere SDN.
Strandscanner Stichting De Noordzee ontwikkelde in 2013 de Strandscanner op basis van de Coastwatch app uit 2012. Met de Strandscanner is het mogelijk om afval en biologische vondsten te turven en de verzamelde gegevens te sturen naar onze landelijke database. De resultaten worden gepresenteerd op een kaart op www.noordzee.nl en www. coastwatch.nl en helpen SDN zwerfafval bij de bron aan te pakken. De Strandscanner is het hele jaar te gebruiken en beschikbaar voor iPhone en Android.
Juni EEA overleg over een Europese monitoringsapp voor strandafval naar voorbeeld van de Strandscanner van Stichting De Noordzee.
4
Landelijk overleg scheeps-
4
Gesprek met staats-
wrakken.
6
6
De Europese Ministerraad en het Europese Parlement
besluiten een vergaand EU
Workshop bij Seas At Risk
verbod in te stellen voor het
over aquacultuur.
ontvinnen van haaien op zee.
secretaris Dijksma (EZ) en
haar ambtenaren samen met Greenpeace, Natuurmonumenten, WNF en Vogelbescherming Nederland over de impasse waarin het stakeholderproces ter bescherming van onder meer de Doggersbank is geraakt.
28
De landelijke start van het MyBeach-seizoen met dit jaar 24 MyBeaches verdeeld over 14 kustgemeenten; dat zijn 4 keer
zoveel MyBeaches als in 2012.
9
Toekomst van de scheepvaart volgens Stichting De Noordzee In de Noordzee wordt geen olie meer geloosd, afval wordt netjes in de havens afgegeven. Schepen stoten geen vervuilende luchtemissies meer uit. Schone scheepvaart gaat over de hele levenscyclus van bouw tot en met sloop.
Juli
2
Vergadering Pelagische RAC Executive Committee,
3x per jaar vergadering over Europees Visserijbeleid.
6
Tijdens Expeditie Bruine Bank doken de duikers van Duik de Noordzee Schoon op 20 wrakken in het kader van het programma
Bescherm een wrak en haalden er 1500 kg visnetten vanaf.
28
Interview bij Vroege Vogels over afval in zee
met speciale aandacht voor microplastics.
22
Stichting De Noordzee krijgt als voorzitter van de Clean Shipping Coalition een volwaardige zetel bij de IMO en kan zo nog
beter werken aan een duurzame scheepvaart.
10
MyBeach Cleanup Challenge Wat begon met een wild idee, resulteerde in augustus in een enorme opruimactie: de MyBeach Cleanup Challenge. In 24 dagen ruimden we de hele Nederlandse kust op met hulp van bijna 600 vrijwilligers. Samen verzamelden we 6590 kg afval. Tijdens de opruimactie telden we bovendien ieder dag op een stuk strand al het afval met de Strandscanner. Deze actie leverde op wat we ervan hoopte: schonere stranden en vooral veel aandacht voor het probleem van afval in zee en de gevolgen ervan voor het dierenleven.
Augustus
19
Naar België, naar Delhaize, voor de
verduurzaming van hun visassortiment
1
24
Startschot MyBeach Cleanup Challenge, waarna
Stichting De Noordzee samen
Laatste etappe MBCC op Schiermonnikoog.
met bijna 600 vrijwilligers in 24 dagen de hele Nederlandse kust langs trok en 6590 kg afval ophaalde.
23
Klankbordgroep Haaien en roggen waar wij
input leveren voor het Haaienen roggenherstelplan.
11
Goede VIS in het schap en op het bord Stichting De Noordzee werkt samen met supermarkten, de groothandel en cateraars aan het verduurzamen van hun visassortiment. Niet alleen de dagverse vis nemen we onder de loep, maar ook de diepvriesproducten en alle producten waarin vis verwerkt zit. Samen zoeken we naar alternatieven voor niet-duurzame vis in de schappen. Samenwerkende partijen zijn onder andere: Jumbo, Plus, Dekamarkt/ Dirk van de Broek, Queens en Sodexo. In totaal zijn nu 1500 supermarkten op weg naar een duurzaam visassortiment.
Van de chefs
De foodservicebranche is breed. Van snackbar tot ster-restaurant. Van cateraar tot hotel. Zeker x% van de visverkoop in Nederland gaat via het foodservice segment en x% gaat via supermarkten en groothandels. Veelal worden in de horeca de meest kwetsbare ‘luxere’ vissoorten gebruikt. Volgens van Vilsteren is de sector bij uitstek de partij om de rol van ambassadeur te vervullen en de mensen het verhaal achter het product te Johan Verbon vertellen. Jan-Willem Grievink, Directeur van het Menu Engineer FoodService Instituut Nederland (FSIN), onderSodexo en schrijft dat en ziet dat duurzaamheid een steeds Ronnie Merks, belangrijkere rol speelt in de foodservice. “Er is chefkok Sodexo. een tendens dat niet alleen de top maar nu ook de ketens in het midden van de markt aanmerkelijk “Wij gaan voor versnellen. Nieuwe generaties vakmensen zien goede vis op dat de je de grondstoffen niet eindeloos kunt uitputten en kaart.” hebben daardoor een intrinsieke motivatie voor duurzaamheid.”
VISwijzer De VISwijzer is gratis te downloaden op www. goedevis.nl of als app voor iPhone en Android. Aan de hand van de kleurenindeling groen, oranje of rood kunt u checken of een bepaalde soort al dan niet wordt overbevist of juist op een milieuvriendelijke manier wordt gekweekt. Voor de onafhankelijke keurmerken MSC en ASC is een aparte kolom opgenomen. De Android app geeft bovendien een overzicht van restaurants met duurzame vis op de kaart.
September
4
Goede VIS inkoopgids
Plastic Soup Foundation, De Goede VIS inkoopgids is het handboek voor de inkoop van duurzame vis, schaal- en schelpdieren. De inkoopgids biedt ondernemers een helpende hand bij de keuze voor een duurzaam visassortiment. Aanvragen via
[email protected]
Stichting De Noordzee en Noordzee Scholfilet met Westland zoetzuur.
Nature Group presenteren een
Foodservice, ambassadeurs voor Goede VIS!
16
Stichting De Noordzee geeft training over
duurzame vis aan inkopers en kwaliteitsmanagers Sodexo.
milieu technologisch expe-
Veel ondernemers hebben nauwelijks tijd om zich te verdiepen in het verduurzamingsvraagstuk, terwijl de klant er wel om vraagt.
riment waarmee de plastic
De gids geeft een actuele duurzaamheidsbeoordeling van 60 vissoorten, schaal- en schelpdieren die in Nederland het meest gegeten worden.
afvalketen in de Rotterdamse Open sushi van Alaska zalm met citroenschuim.
Kabeljauw met tuingroenten.
De Goede VIS inkoopgids biedt zo de mogelijkheid om de klant van juiste informatie te voorzien én geeft informatie om het inkoopbeleid te verduurzamen.
Haven definitief kan worden gesloten.
Stichting De Noordzee Drieharingstraat 25, 3511 BH Utrecht T +31(0)30 2340016 | http://noordzee.nl
9-11
Presentatie foodservice initiatief
en VISwijzer/MSC-film op Deli XL Foodservice Fair 2013.
26
Presentatie over de toekomst van de scheep-
vaart tijdens plenair overleg in de IMO namens de Clean
9
Shipping Coalition. Jumbo Supermarkten en Stichting De Noordzee
ondertekenen een driejarige samenwerkingsovereenkomst om het visassortiment van de supermarkt verder te verduurzamen.
12
Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur
Fonds lanceren de zevende editie van de VISwijzer. Nieuw is de toevoeging van het ASC keurmerk voor kweekvis.
13 12
27-28
Workshop over de
toekomst van de Noordzee-
Presentatie over duur-
(natuur) en strandschoon-
zame vis tijdens de
maakactie tijdens het
Hamburg International Envi-
duurzaamheidsfestival
ronmental Law Conference.
Springtij.
Betere bescherming Centrale Oestergronden en Friese Front Twee bijzondere natuurgebieden waarvan Stichting De Noordzee al lange tijd zegt dat deze beschermd moeten worden, zijn het Friese Front en de Centrale Oestergronden. Het Friese Front is uniek in de wereld en extreem voedselrijk. De Centrale Oestergronden bieden ook een zeldzaam leefgebied: slibrijke bodem op diepte. De Nederlandse overheid is nu zover dat zij deze twee gebieden wil beschermen tegen bodemberoerende visserij. Wij dringen erop aan dat zij concrete maatregelen gaat nemen die grote, aaneengesloten gebieden waarin geen bodemberoerende visserij is toegestaan mogelijk maken.
Oktober
1-4
Lancering van de internationale versie
van de app ‘Beat the Micro
7
Promotie Goede Vis en Goede Vis op de kaart op
de Visbeurs in Spakenburg.
Bead’ tijdens de GLOC-2 conferentie van de UNEP op Jamaica samen met Plastic Soup Foundation.
2
10/11 17
Noordzeedagen in
Den Helder, waar we 2 work-
Workshop Gebieds-
shops organiseerden: een over
agenda Noordzee van
onderwatergeluid (samen met
de Ministeries EZ en I&M,
o.a. TNO) en een over te nemen
waarin Stichting De Noordzee
bodembeschermingsmaat-
next’ over opkomende regel-
haar visie op de duurzame ont-
regelen op de Centrale Oester-
geving (in samenwerking met
wikkeling en bescherming van
gronden en het Friese Front
Platform Schone Scheepvaart).
de Noordzee heeft ingebracht.
(samen met I&M).
Organisatie en leiding van het IMO seminar ‘What is
13
Blue Vision Stichting De Noordzee is in Nederland dé milieuorganisatie die zich inzet voor een gezonde en duurzaam gebruikte Noordzee. In andere Noordzeelanden doen andere organisaties dat. Wij zijn ervan overtuigd een gedeelde visie en samenwerking onze doelen dichterbij brengt. Daarom coördineren wij de ontwikkeling van de Blue Vision: een gedeelde, internationale visie op een gezond marien ecosysteem en het duurzaam gebruik van de Noordzee.
November
6
Ospar vergadering Hamburg over afvalmonitoring
in relatie tot de Kader Richtlijn Marien.
Programma ‘Goede VIS op de Kaart’ van Stichting De Noordzee en Lets Co gestart.
7
Het programma gaat zorgen Vibeg regiegroep; deze
voor meer duurzame vis op de
groep komt eens in de zes
menukaarten van restaurants.
weken bijeen om vinger aan de pols te houden inzake visserij
tijdens rondetafelcon-
ferentie in de Tweede Kamer
in beschermde gebieden en de
Training aan provinciale vis-
over oliezwendel in de scheep-
uitvoering van het VIBEG-ak-
serij-managers in Cambodja,
vaart naar aanleiding van een
koord in de Vlakte van de Raan
speciaal gericht op beheer van
onderzoek van de Politieaca-
en de kustzone.
visserij en aquacultuur.
demie.
19/20
Workshop voor 10
milieuorganisaties uit landen rond de Noordzee waarin belangrijke stappen zijn gezet richting een gezamenlijke visie op een gezond en klimaatro-
buust Noordzee-ecosysteem, het duurzaam gebruik daarvan en de weg ernaar toe: de Blue Vision.
14
28
Expertise ingebracht
Droombeeld We schrijven het jaar 2050. De Noordzee is gezond: plankton, bodemdieren, vissen, vogels en zeezoogdieren leven in een dynamisch evenwicht met elkaar. De Noordzee is een bron van verse vis en schelpdieren, die met weinig inspanning en verschillende duurzame visserijtechnieken worden gevangen. In de Noordzee wordt geen olie meer geloosd, afval wordt netjes in havens afgegeven. Schepen stoten vrijwel geen CO2 meer uit. Windmolens staan daar waar de effecten op bodemdieren, (trek)vogels, vissen en zeezoogdieren zo klein mogelijk zijn. Kortom een rijke Noordzee, waar het gebruik van de zee in balans is met de prachtige natuur.
December
17
Interview online magazine overdezee over
Blue Vision.
18
Seminar georganiseerd de partners van het Platform
Schone Scheepvaart over CO2. Meer over dit Platform op www.schonescheepvaart.nl.
13
LiNSI; project waarin we met IMSA de moge-
lijkheden onderzoeken van een internationaal Noordzeefonds dat gebruikt kan worden om het mariene ecosysteem te verbeteren en duurzaam te gebruiken. Dit fonds zou onder meer gefinancierd kunnen worden door de voor de Noordzee niet schadelijke delen van olie- en gasplatforms te laten staan en de besparingen die hiervan het gevolg zijn in het
Artikel in Consumentengids
fonds te storten.
over micro beads in tandpasta.
15
16
2013 Bestuursverslag De directie van Stichting De Noordzee biedt hierbij het verslag over het boekjaar 2013 aan.
Doelstelling Stichting De Noordzee stelt zich ten doel te bevorderen dat de aantasting van het natuurlijk milieu van de Noordzee wordt voorkomen en voor zover deze aantasting reeds aanwezig is, dat aantasten wordt tegengegaan, dan wel het natuurlijk milieu wordt hersteld. Hierbij wordt mede rekening gehouden met menselijke activiteiten die invloed uitoefenen op de Noordzee. Onder de Noordzee wordt verstaan de zee tussen Nederland, België, Engeland, Schotland (inclusief de Orkneys en Shetlandeilanden), de tweeënzestigste breedtegraad, Noorwegen, Zweden, Denemarken en West-Duitsland, inclusief het Nauw van Calais en het Skagerrak, evenals alle aangrenzende en daarmee verbonden kustgebieden, zoals stranden, inhammen, fjorden, estuaria en wadden.
Als stichting proberen wij onze doelen te bereiken door: • als samenwerkingsorgaan te functioneren voor groepen en particulieren, die op het gebied van haar doelstelling werkzaam zijn; • gegevens te verzamelen, onderzoek te verrichten en te laten verrichten; • de overheid, particulieren, het bedrijfsleven, politieke partijen, milieugroeperingen en zo nodig anderen gevraagd of ongevraagd adviezen te geven, die het terrein van de doelstelling betreffen; • het optreden in, meewerken aan en initiëren van inspraakprocedures, beroep- en bezwaarschriftprocedures en procedures voor de burgerlijke rechter en de strafrechter; • het verschaffen van inlichtingen en het geven van voorlichting, het publiceren van onderzoeksresultaten en adviezen; • het voeren van acties, teneinde de publieke opinie te overtuigen van de juistheid harer doelstellingen; • alle andere door de stichting dienstig geachte middelen.
Juridische structuur Stichting De Noordzee (SDN) is gevestigd aan de Drieharingstraat 25 te Utrecht en houdt aldaar kantoor. SDN is opgericht op 26 maart 1980 naar Nederlands recht en gevestigd in Utrecht. SDN Op het landelijk bureau werkten per 31 december 2013 15 betaalde krachten, 8 vrouwen en 7 mannen.
Samenstelling van bestuur en directie Bestuur Hans van Rooij, voorzitter Albert van der Beesen, secretaris Kees Boot, penningmeester Karin Alfenaar, bestuurslid Marck Feller, bestuurslid Tinka Murk, bestuurslid
Directie E. Leemans, directeur
17
Organisatieontwikkelingen Op basis van de adviezen van de interim manager (2011) zijn stappen gezet om Stichting De Noordzee gezond de toekomst in te leiden. In 2013 is daartoe een hoofd bedrijfsvoering & financiën aangetrokken, ter vervanging van de controller. Daarnaast is in de tweede helft van 2013 het Handboek Administratieve Organisatie vastgesteld. In 2014 zullen de procedures uit het Handboek AO worden geïmplementeerd. Stichting De Noordzee heeft in 2013 een belangrijke stap gezet in het betrekken van vrijwilligers. In de maand augustus organiseerden wij de MyBeach Cleanup Challenge, waarbij met ca 600 vrijwilligers in 24 dagen, verdeeld over etappes van Cadzand (Zeeland) tot Schiermonnikoog, het gehele Nederlandse strand is schoongemaakt. Stichting De Noordzee biedt daarnaast jaarlijks ongeveer 5 studenten van verschillende universiteiten en HBO-instellingen een stage- of afstudeerplaats. Mede door de Cleanup Challenge is de naamsbekendheid van Stichting De Noordzee fors gegroeid. Op dag 1 van de Challenge waren verschillende landelijke media present, waaronder het Journaal. Op de laatste dag vulden wij een hele pagina in NRC én in Trouw. Vooruitblik: 2014 zal onder meer in het teken staan van verhuizing – het huurcontract van ons kantoor in de Drieharingstraat loopt medio 2014 af. In de tweede helft van 2013 zijn de eerste verkenningen gedaan voor nieuwe kantoorlocatie, o.m. door samen met andere ideële organisaties te onderzoeken of gezamenlijke huisvesting voordelen kan bieden. Daarnaast – minstens zo belangrijk – loopt het huidige Meerjarenbeleidsplan af. Begin 2014 zal dan ook gestart worden met een evaluatie van het lopende meerjarenplan, waarna in de loop van het jaar door bestuur en werkvloer een nieuw plan zal worden opgesteld.
Bestuurssamenstelling Het bestuur van Stichting De Noordzee bestond per 31-12-2013 uit 2 vrouwen en 4 mannen, onder voorzitterschap van dhr. Hans van Rooij. Het bestuur kent een evenwichtige samenstelling op het gebied van competenties, achtergronden en leeftijden. De benoemingsprocedure is beschreven in de statuten van Stichting De Noordzee; de zittingstermijn is vastgesteld op 3 jaar, met de mogelijkheid van 2x verlenging. Het bestuur houdt toezicht op het functioneren van de organisatie en komt ca. 6x per jaar bijeen, samen met de directeur en het hoofd bedrijfsvoering & financiën. Om de relatie tussen het bestuur en de organisatie te verstevigen vindt regelmatig plenair en individueel overleg plaats tussen het bestuur en medewerkers. Leden van het bestuur worden zo betrokken bij zowel het uitzetten van de grote lijnen als bij specifieke onderwerpen die raken aan de competenties en interesse van de bestuursleden. Daarnaast is er een personeelsvertegenwoordiging (in het leven geroepen in 2011), waarmee een formele lijn tussen bestuur en personeel is gevormd.
Code Wijffels en CBF keurmerk Het bestuur onderschrijft de Code Wijffels en neemt die over voor haar bestuurlijk handelen. De vereisten van het CBF keurmerk zijn beoordeeld en op basis hiervan is het CBF keurmerk verkregen. Stichting De Noordzee heeft de ANBI status.
18
Ontwikkelingen in financiering De stappen die vanaf 2010 zijn gezet om de organisatie financieel gezond de toekomst in te loodsen, hebben vruchten afgeworpen. De nieuwe aanpak van financiering, met een coördinator fondsenwerving en een duidelijk plan voor het aanboren van fondsen, heeft ertoe geleid dat Stichting De Noordzee aansluiting bij private fondsen heeft kunnen vinden. In 2013 resulteerde dit onder andere in een verbintenis met twee internationale fondsen: Villum Fonden uit Denemarken en Oak Foundation uit de VS. Voor de jaarlijkse strandopruiming Cleanup Tour, werd financiering van Boskalis verkregen. Dit past goed in onze doelstelling om partnerschappen met bedrijven te sluiten. Ondanks deze financiering, liepen ook in 2013 de inkomsten terug. Daarom zijn verschillende kostenposten kritisch onder de loep genomen, wat tot besparingen heeft geleid. Enkele belangrijke financiële cijfers over Stichting De Noordzee van de afgelopen vier jaar: 2013
2012
2011
2010
-250.026
678.158
2.626
10.588
Reserves en fondsen per einde boekjaar
407.582
657.608
-20.550
-23.176
Percentage besteed aan de doelstelling t.o.v. de baten
105,2%
54,3%
86,0%
87,3%
Percentage besteed aan de doelstelling t.o.v. de genormaliseerde baten**
105,2%
107,4%
86,0%
87,3%
84,9%
81,7%
86,2%
87,8%
7,8%
13,4%
22,2%
17,3%
10,9%
13,7%
10,5%
8,6%
Resultaat boekjaar
Percentage besteed aan de doelstelling t.o.v. de lasten Percentage kosten werving baten Percentage kosten beheer en administratie
* In 2012 is een eenmalige bijdrage ontvangen van de Nationale Postcode Loterij van 1 miljoen euro. Om een goede vergelijking te maken zijn de baten ten behoeve van dit percentage genormaliseerd.
Samenwerking Stichting De Noordzee heeft zowel nationaal als internationaal een hecht netwerk: • Voor de internationale koepelorganisatie Seas At Risk bezetten wij een zetel in de Noordzee RAC, bovendien zijn wij deelnemer in de coalitie Ocean 2012. • Samen met het Wereld Natuur Fonds brengen wij jaarlijks de Viswijzer uit. • Met de horecasector werken wij samen in het project Goede Vis op de kaart. • Namens Clean Shipping Coalition coördineren wij een groep NGO’s bij de IMO. • SDN is vertegenwoordigd in de Board of Experts van Green Award. • De stichting ProSea heeft als doel bevorderen van bewustwording van zeevarenden; SDN werkt op bestuursniveau samen met ProSea.
19
• Ter bevordering van de verduurzaming van de Nederlandse maritieme sector hebben wij samen met Nederlandse reders, havens en scheepsbouwers het Platform Scheepsemissies opgericht. In 2013 is dit omgedoopt tot Platform Schone Scheepvaart. • SDN is één van de oprichters van het NGO Platform on Shipbreaking, een internationale groep milieu- en mensenrechtenorganisaties die zich inzet voor verantwoorde sloop van schepen. • SDN is actief in de Groene 11 (met de belangrijkste Nederlandse natuur-/milieuorganisaties), onder andere als lid van het Dagelijks Bestuur. Naast deze structurele samenwerkingsverbanden werkt Stichting De Noordzee constructief samen met diverse grote en kleine partijen, zowel andere NGO’s als overheden, wetenschappers en bedrijven.
Personeel, stagiaires en vrijwilligers Personeel Anne Doeksen (visserij, vanaf 13 mei) Christien Absil (visserij) Edgar Put (administratie) Edo Donkers (scheepvaart) Eelco Leemans (directeur) Guido Schild (natuur) Ike Span (educatie en communicatie) Jeroen Dagevos (scheepvaart) Lisa van der Veen (communicatie en persvoorlichting) Marchien de Ruiter (communicatie en persvoorlichting) Margreet van Vilsteren (visserij en aquacultuur) Marlies van Maarseveen (controller, tot 1 juni) Merijn Hougee (scheepvaart, visserij) Monique van de Water (visserij, Noordzeebeleid, tot 15 februari) Mudi Allah Rakha (hoofd bedrijfsvoering en financiën, vanaf 1 augustus) Ole Johannsen (scheepvaart, tot 1 april) Pauli Moolhuijsen (secretariaat) Thomas Rammelt (natuur, ruimtelijke ordening en juridische zaken) Vera Sýkora (secretariaat, t/m 31 december)
Stagiaires Daphne de Groot (Goede VIS, tot 1 februari) Jacob Sinkeldam (scheepvaart, tot 1 mei) Linda Planthof (visserij, 1 januari tot 3 juli) Paulien Prent (visserij, 18 maart tot 20 juli) Ilhame Arab (communicatie, MyBeach, 25 maart tot 1 september) Suzanne Ongena (scheepvaart, 4 november)
20
Verantwoordingsverklaring Het bestuur en de directie van Stichting De Noordzee onderschrijven de Code Wijffels voor Goede Doelen. Dit komt tot uiting door: • Scheiding van functies. Het bestuur houdt toezicht op het functioneren van de directie en beoordeelt plannen voor de strategie. De directie is belast met de dagelijkse leiding van de organisatie en legt hierover verantwoording af aan het bestuur. Het bestuur van Stichting De Noordzee telt in 2013 zes leden. Het bestuur vergadert ca. 6 maal per jaar, afhankelijk van de actuele stand van zaken van de organisatie. Tijdens bestuursvergaderingen geeft de directie uitleg over de uitvoering van het jaarplan en voortgang van de werkzaamheden. Het contact tussen bestuur en organisatie verloopt via de directie, daarnaast bestaat er een Personeelsvertegenwoordiging. Het bestuur kan ook rechtstreeks contact zoeken met de PV en vice versa. • Optimaliseren van besteding van de middelen. Het bestuur stelt meerjarenplannen, jaarplannen en begrotingen vast en bepaalt hiermee de koers van Stichting De Noordzee. In 2012 zijn op basis van adviezen van de interim manager bedrijfsvoering verschillende acties genomen om de besteding te verbeteren, zoals de start van een samenhangende beschrijving van de Administratieve Organisatie (AO). In 2013 is het Handboek Administratieve Organisatie definitief vastgesteld. Tevens is in 2013 een hoofd bedrijfsvoering & financiën aangetrokken om een nieuwe slag te maken met de professionalisering van de organisatie. • SDN belegt niet in riskante of onethische beleggingen. • Relatie met belanghebbenden. De Noordzee is voor veel Nederlanders een onbekend gebied. Veel mensen komen niet verder dan het strand; wat er achter de branding gebeurt, is niet bekend. En omdat onbekend onbemind maakt is de uitdaging van Stichting De Noordzee om mensen de schoonheid van de Noordzee te laten zien. De communicatie met onze achterban vindt voornamelijk plaats via sociale media, de verschillende websites en de ZEEmail, onze digitale nieuwsbrief. Utrecht juni 2014, E. Leemans Directeur
21
Financiën Balans per 31 december 2013 (in euro`s) Activa 31-12-2013 31-12-2012 Materiële vaste activa 12.608 14.765 Vorderingen en lopende activa 318.284 263.546 Liquide middelen 211.233 586.786 Totaal activa
529.517
850.332
542.125
865.097
Passiva 31-12-2013 31-12-2012 Reserves Continuïteitsreserve 394.974 642.843 Bestemmingsreserve 12.608 14.765 Overige reserves Kortlopende schulden Totaal passiva
22
407.582
657.608
134.543
207.489
542.125
865.097
Staat van baten en lasten over 2013 (in euro`s) Begroting 2013 Uitkomst 2013 Uitkomst 2012 BATEN Baten uit eigen fondsenwerving 554.000 693.056 462.170 Baten uit acties van derden 433.000 151.195 1.118.493 Subsidies van overheden 353.000 201.507 440.629 Som der baten 1.340.000
1.045.758
2.021.292
LASTEN Besteed aan doelstellingen Educatie 75.000 11.493 65.694 Natuur 334.000 304.752 285.841 Communicatie en Public Relations 86.000 198.047 177.394 Ruimtelijke Ordening - 12.971 43.021 Scheepvaart 61.000 158.358 105.387 Visserij 185.000 291.364 243.729 Afval 289.000 123.475 172.342 Overlegorganen - - 3.435 1.030.000 1.100.460 1.096.843 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 50.000 54.185 61.835
50.000
54.185
61.835
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 154.000 141.139 184.456 Som der lasten 1.234.000 1.295.784 1.343.134 Resultaat 106.000 -250.026 678.158
Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve - bestemmingsreserve - overige reserves
-247.869 -2.157 -
585.684 -3.511 95.985
-250.026
678.158
Toelichting staat van baten en lasten Baten De grootste verschillen tussen gerealiseerde baten en de begroten baten worden veroorzaakt door meer ontvangen bijdragen uit de private sector voor in 2013 uitgevoerde projecten. De baten uit acties van derden zijn lager daar in de begroting een andere wijze van toerekening voor de NPL gelden is gebruikt. De subsidies van overheden zijn lager dan begroot door daar de overheid minder subsidies dan verwacht heeft toegekend.
23
Lasten De personele lasten vielen lager uit door het vertrek van medewerkers waarvoor geen vervanging werd aangetrokken. De overige indirecte gerealiseerde organisatiekosten waren vrijwel gelijk aan de begrote kosten. De projectkosten (direct besteed aan de doelstelling) waren substantieel hoger (ca. € 110.000). Dit werd mede veroorzaakt door de Cleanup tour waarvoor meer kosten werden gemaakt. Hier stonden ook substantiële inkomsten tegenover (in 2012 was er geen Cleanup tour).
Toelichting lastenverdeling organisatie Categorieën doelstellingen van Stichting De Noordzee: EDU: Educatie; NAT: Natuur; PR: Communicatie en Public Relations; RO: Ruimtelijke Ordening; SCH: Scheepvaart; VIS: Visserij; AFV: Afval; OO: Overlegorganen Bestemming
Doelstelling
(In)directe kosten (in euro’s)
EDU
NAT
PR
RO
SCH
VIS
AFV
OO
Personeelskosten
6.457
132.397
65.694
3.738
100.113
143.611
71.593
-
546
11.202
5.538
1.995
8.470
12.151
6.055
-
3.696
144.761
117.859
8.502
37.142
116.620
36.369
-
28
576
285
16
436
625
311
-
766
15.816
8.671
399
12.197
18.357
9.147
-
Huisvestingskosten Projectkosten Afschrijvingen en rente Kantoor- en algemene kosten Totaal f.t.e.
11.493 304.752 198.047 0,12
2,36
1,17
12.971 158.358 291.364 123.475 0,07
1,78
2,56
1,28
0,00
Bestemming (In)directe kosten (in euro’s)
Werving baten
Beheer en administratie
Totaal 2013
Begroot 2013
Totaal 2012
Personeelskosten
38.876
117.442
679.921
716.000
767.341
Huisvestingskosten
3.289
9.937
57.504
56.000
57.319
Projectkosten
3.216
701
468.866
357.000
385.966
169
511
2.957
10.000
1.590
8.635
12.548
86.536
95.000
130.918
54.185
141.139
1.295.784
1.234.000
1.343.134
0,69
2,09
12,12
12,00
12,22
Afschrijvingen en rente Kantoor- en algemene kosten Totaal f.t.e.
Het gemiddelde aantal personeelsleden bedroeg in 2013 uitgedrukt in fulltime dienstverbanden 12,12 (2012: 12,22).
Toelichting lastenverdeling organisatie Educatie: lager dan begroot: fondsen besteden in het algemeen steeds minder aan educatie. Natuur: hoort bij de categorie RO, het verschil tussen begroot en gerealiseerd is miniem. Communicatie en Public Relations: het verschil wordt veroorzaakt door het project Cleanup. Visserij: substantieel hoger door extra bijdragen van de OAK foundation, Packard foundation, supermarkten en WNF die aan deze doelstelling zijn besteed. Afval: aan deze doelstelling is minder besteed; de organisatie heeft in 2013 gekozen om de tijd van de medewerkers in te zetten voor het Cleanup project.
24
Accountantsverklaring
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Stichting De Noordzee
Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de balans per 31 december 2013, de staat van bate en lasten en de toelichting lastenverdeling over 2013, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Stichting De Noordzee. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 25 juni2014. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 25 juni 2014.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de jaarrekening 2013 van Stichting De Noordzee.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten’.
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening 2013 van Stichting De Noordzee en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de jaarrekening 2013 van Stichting De Noordzee. Doorn, 25 juni 2013 Van Ree Accountants en Belastingadviseurs BV w.g. G.P. de Ronde Registeraccountant
25
Samen voor een gezonde zee Stichting De Noordzee
P: +31 (0)30 2340016
(North Sea Foundation)
F: +31 (0)30 2302830
Mariahoek 16
E:
[email protected]
3511 LG Utrecht
W: www.noordzee.nl
Nederland
f: /Stichting.De.Noordzee t: @denoordzee
