Voorwoord. Delft, oktober 2004 David Bouwer Jasper Provoost

Voorwoord Dit Programma van Eisen, ontwikkeld in het kader van het vak " Programma Ontwerp en Projectmanagement " (BK6R050) gaat uit van een tot op zekere hoogte fictieve situatie, de nieuwbouw van een nieuwe FOBA kliniek. Het vak POM maakt deel uit van het laatste semester voor het behalen van de bachelor titel bouwkunde. Bij dit vak kiest een groep van twee studenten een onderwerp waarvoor zij zowel een programma van eisen als een rekenmodel gaan maken. Wij hebben als onderwerp een nieuwe FOBA kliniek gekozen. FOBA staat voor Forensische Onderzoeks en Begeleidings Afdeling. Hierin worden gevangenen opgenomen die door een psychische stoornis in een crisis zijn geraakt. In de kliniek moet de crisis gestabiliseerd worden. Wij willen graag zeven mensen bedanken, die allen een belangrijke rol hebben gespeeld in het tot stand komen van dit programma van eisen: - Frans Douw en Theo Vlaming, directeur en hoofd personeelszaken van de FOBA kliniek, voor het interview en de rondleiding. - Mevrouw Stokla van de Dienst Justitiële Inrichtingen, voor het verschaffen van de standaard PvE's van een penitentiaire inrichting en een TBS kliniek. - Juriaan van Meel en Casper Krebbers, voor hun enthousiaste begeleiding van het vak. - Rein de Graaff en Ruud Binnekamp voor de hulp bij het opzetten van het rekenmodel. Delft, oktober 2004 David Bouwer Jasper Provoost

Programma van eisen voor een FOBA kliniek

Inhoudsopgave Voorwoord Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1: Gebruikseisen 1.1: Doelstellingorganisatie 1.2: Organisatiestructuur 1.3: Gevangenis of kliniek? 1.4: Behandelingsproces 1.5: Behandelingsvormen Hoofdstuk 2: Gebruikers, functies en prestaties 2.1: Het relatieschema 2.2.1: Een paviljoen 2.2.2: De prestatie-eisen van een cel 2.2.3: De prestatie-eisen van een separeercel 2.3: Kantoren 2.3.1: De directie 2.3.2: Kantoren staf 2.3.3: Overige kantoorfunctie 2.3.4: Kantoren technische dienst en systeembeheer 2.3.5: Prestatie-eisen voor een kantoor in niet voor patiënten toegankelijk gebied. 2.3.6: Prestatie-eisen voor een kantoor in voor patiënten toegankelijk gebied 2.4.1: Medisch psychiatrische dienst 2.4.2: Psychiatrie 2.4.3: Geestelijke verzorging 2.4.4: De prestatie-eisen van de behandelkamer 2.5.1: Sport en spel 2.5.2: Crea afdeling 2.5.3: Onderwijs 2.6.1: Entreezone personeel en bezoek 2.6.2: Entreezone remise 2.6.3: Entreezone technische dienst 2.7.1: Luchtplaatsen 2.7.2: Terrein 2.8: Totalen 2.9: Beveiliging Hoofdstuk 3: Beeldverwachting 3.1: Architectuur 3.2: Imago 3.3: Belevingswaarde Hoofdstuk 4: Locatie-eisen Hoofdstuk 5: Interne voorwaarden 5.1: Budget 5.2: Aantal lagen 5.3: Materialen 5.4: Duurzaam bouwen 5.5: Kunsttoepassing 5.6: Integrale toegankelijkheid Hoofdstuk 6: Externe voorwaarden Literatuurlijst Bijlagen

Programma, Ontwerp en Projectmanagement – TU Delft – Faculteit Bouwkunde

1 2 3 3 3 4 5 6 7 8 9 11 13 15 15 17 18 19 20 21 22 22 23 24 26 26 27 28 28 29 30 30 31 32 33 33 33 33 36 37 37 37 37 37 37 37 39 40 41

1


Inleiding De thans enige Forensische Onderzoeks en Begeleidings Afdeling (FOBA) in Nederland groeit uit haar gebouw, 1 van de torens van de Penitentiaire Inrichting "Over Amstel" (Bijlmerbajes). Ondanks de ingebruikname van 2 Forensische Schakel Units (FSU's), welke de vervolgzorg op zich nemen, blijft de vraag naar deze intensieve vorm van behandeling groeien. Groeien kan de huidige FOBA echter niet meer. Extra cellen passen simpelweg niet in het gebouw. Een verhuizing naar een andere locatie lijkt de beste oplossing. Dit is echter vanwege de bezuinigingen opgelegd vanuit hogerhand niet mogelijk. Wij gaan er echter vanuit dat er wel financiële middelen beschikbaar zijn om te verhuizen en tegelijk een verdubbeling van de plaatsen te realiseren. Veel beslissingen over hoeveelheden en ruimtes die in dit programma van eisen worden genoemd, zijn tot stand gekomen door middel van ons rekenmodel. Voor de achterliggende gedachten achter deze beslissingen raden wij aan onze essays, ook gemaakt in het kader van POM, te lezen. Dit is een generiek programma van eisen, het kan op meerdere locaties uitgevoerd worden. Het is gebaseerd op de standaard SBR indeling, met daarop enkele variaties. In hoofdstuk 1 wordt de organisatie van de FOBA kliniek besproken. De individuele gebruikers komen tegelijk met de functie- en prestatieeisen aan bod in hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 behandelt de beeldverwachtingen voor de nieuwe kliniek. Hoofdstuk 4 wijkt ook af van de standaard indeling van de SBR, het gaat over de locatie-eisen, aangezien het een generiek PvE is. In hoofdstuk 5 en 6 worden de in- en externe voorwaarden die aan het gebouw verbonden zijn besproken.


2


Hoofdstuk 1: Gebruikseisen 1.1: Doelstelling organisatie Patiënten die in een FOBA verblijven zijn gedetineerden die door een psychische aandoening in een crisis zijn beland. Zij leveren voor zichzelf en anderen een gevaar op, en zijn daarom niet te behouden in een gewone detentieomgeving. In andere forensische instellingen is al geprobeerd om de patiënt te stabiliseren, maar dat heeft niet het gewenste resultaat gehad. Opname in de FOBA wordt als laatste oplossing gezien. Het doel is om de patiënt in die mate te stabiliseren dat hij of zij in een gewone detentieomgeving te handhaven is. Dit wordt gedaan door de patiënt meer specialistische zorg te geven dan hij of zij zou krijgen in een gewoon huis van bewaring of gevangenis.

1.2: Organisatiestructuur De organisatiestructuur binnen de FOBA ziet er als volgt uit:

Directie Staf

Behandel afdeling

Medische Psychiatrische afdeling

Beveiligings afdeling

Forensisch begeleiders

Psychiatrie

Onderwijs

Activiteiten begeleiders

Multidisciplinair Team Maatschappelijk werkers

Geestelijke verzorging

Figuur 1: het organogram


3


Op de FOBA kliniek wordt gewerkt in multidisciplinaire teams. Medewerkers uit verschillende vakgebieden hebben invloed op de vorm van behandeling van de patiënten. Het team stelt voor elke patiënt het behandelplan op en, indien nodig, bij. De volgende functies maken deel uit van een multidisciplinaire team: • Forensisch begeleider • Behandelcoördinator • Artsen • Psycholoog • Psychiater • Maatschappelijk werker • Verpleegkundige • Activiteitenbegeleiders Functieomschrijvingen van de bovenstaande gebruikers vindt u in hoofdstuk 2. Hoewel het organogram een hiërarchie doet vermoeden, is hiervan in de werkelijke organisatie weinig tot geen sprake van. In de nieuw te bouwen FOBA kliniek ziet men het liefst de kantoren gerealiseerd op hetzelfde niveau, op één verdieping. De organisatie kenmerkt zich als één waarin alle werknemers makkelijk met elkaar moeten kunnen overleggen. Vergaderingen over patiënten vinden plaats, maar men moet ook met snelle vragen constant bij elkaar terechtkunnen. In het huidige gebouw, waarbij de kantoren over twee verdiepingen zijn verspreid, leidt dit niet tot de ideale situatie die past bij deze organisatie. Vanuit deze organisatie ontstaat ook het maximum aantal patiënten dat in de nieuw te bouwen FOBA kliniek behandeld kan worden, namelijk 120. Het maximum is gerelateerd aan de organisatie omdat een FOBA zoveel ervaring vereist, dat meer dan een verdubbeling van het huidige aantal plaatsen (66) onverantwoord is. Vereiste is hierdoor ook dat alle werknemers van de huidige FOBA ook in de nieuwe FOBA aan het werk kunnen gaan. Een FOBA kliniek vanuit het niets opstarten op een nieuwe locatie wordt gezien als een zeer veel energiekostende operatie, waarbij het jaren zal duren voordat de organisatie echt goed kan functioneren. In de normale penitentiaire inrichtingen is door minister Donner van Justitie een nieuw regime ingevoerd. Het aantal uren dat gevangenen op hun cel doorbrengen is verhoogd; het aantal uren activiteiten verlaagd. Sommige gevangen, met bijvoorbeeld een straf van korte duur, of gevangenen die geen motivatie tonen en niet willen meewerken, worden uitgesloten van activiteiten. Dit alles om exploitatiekosten te verlagen; er zijn zo minder bewakers nodig. Om dit regime te kunnen handhaven is er echter wel behoefte aan meer plaatsen in speciale inrichtingen, zoals de FOBA. In het nieuwe regime zullen gevangenen die er aanleg voor hebben, eerder in een crisis raken. Daarom is een verhoging van het aantal FOBA plaatsen nodig.

1.3: Gevangenis of kliniek? Een belangrijke vraag bij het bouwen van een nieuwe FOBA kliniek is: Is een FOBA kliniek een gevangenis of een psychiatrisch ziekenhuis? Het antwoord hierop luidt, dat het een psychiatrisch ziekenhuis is, dat alleen kan functioneren doordat het onderdeel is van het gevangeniswezen. De zware beveiliging die in een gevangenis moet heersen, moet ook in de FOBA kliniek aanwezig zijn; anders is het voor patiënten en medewerkers te gevaarlijk. Verder valt de kliniek onder twee wetten: De BOPZ - Wet Bijzondere opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen


4


-

De PBW - Penitentiaire beginselen wet - Hierin staan de rechten en plichten van gevangenen weergegeven.

Het feit dat de kliniek onder allebei deze wetten vallen maakt dat men meer rechten en mogelijkheden heeft, bijvoorbeeld met betrekking tot dwangmedicatie. Het houdt ook in dat de kliniek naar twee instanties verantwoordelijkheden toe heeft. Een laatste belangrijke wet voor de kliniek is de WGBO - Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst - hierin staat onder andere dat ieder mens in de Nederlandse samenleving recht heeft op zorg. Mensen die in de FOBA kliniek komen worden gezien als patiënten. Ze zijn veroordeeld voor een misdrijf, maar ze zijn hier gekomen omdat ze een psychische stoornis hebben. En de kliniek is er om die psychische stoornis te behandelen.

1.4: Behandelingsproces Het doel van de behandeling is de patiënt zodanig te stabiliseren dat deze op een verantwoorde wijze terugof doorgeplaatst kan worden. Belangrijke principes voor de behandeling zijn: respectvol met elkaar omgaan, gemaakte afspraken nakomen en verantwoordelijk zijn voor het eigen gedrag voor zover dat mogelijk is. Ook het ‘egosupportieve’ karakter van de behandeling is een belangrijk onderdeel: dit houdt in dat zodra een patiënt in staat is om een bepaalde handeling of activiteit zelf kan doen, hij vooral ook in staat gesteld moet worden om dit te doen. De behandeling is in fasen opgebouwd. Eerst is er een observatieperiode, waarin de FOBA kennismaakt met de patiënt en diens probleem inventariseert. Daarna stellen de behandelaars, in overleg met de patiënt, een behandelplan op. Hierin staat het probleemgedrag omschreven, zijn doelen vastgelegd om tot stabilisatie te komen. De fasen in de behandeling komen tot uitdrukking in de functies die de FOBA vervult1: -

Crisisinterventie Dit heeft meestal een kortdurend karakter en is bedoeld om een patiënt te kalmeren die in een acute fase van zijn of haar stoornis verkeert en kampt met ernstige symptomen of zeer problematisch gedrag. Zoals agressie uit psychose, suïcidaliteit of beschadiging met eigen lichaam. Deze fase van crisisinterventie duur in het algemeen twee à drie weken.

-

Stabiliteit In deze fase wordt stabiliteit van de stoornis bereikt door verdere behandeling van de psychose, manie of depressie. Dat gebeurt door met name medicatie en een steunend en structureel milieu. Deze fase duurt langer: vier à zes weken.

-

Vervolg/rehabilitatie Hier vindt verdere behandeling en stabiliteit van de stoornis plaats. Door patiënten te blijven motiveren voor medicatie via psycho-educatie en door aanleren van vaardigheden tracht het multidisciplinaire team een terugval te voorkomen. De patiënten worden in deze fase voorbereid op hun terugof doorplaatsing.

1

Bron: www.foba.nl


5


1.5: Behandelingsvormen Patiënten geplaatst in een FOBA volgen een dagprogramma. Dit programma verschilt per patiënt, en hangt af van wat hij of zij aankan en wat niet. Dit is tevens 1 van de redenen dat de bezetting zo hoog is. Immers, als er een patiënt op zijn of haar kamer achterblijft kan dit niet zonder toezicht. Afhankelijk van hun conditie volgen tussen de maaltijden door verscheidene vormen van therapie. Deze verschillende vormen van therapie kunnen ook weer geheel op de patiënt aangepast worden, en kunnen in groepsverband of individueel plaatsvinden, al naar gelang wat het beste is voor de patiënt. De volgende typen therapie kunnen onderscheiden worden: -

Gesprekstherapie Er zijn meerdere vormen van gesprekstherapie, ook wel psychotherapie genoemd. Hierbij wordt steun gegeven, advies geboden of ontstaat via gesprekken inzicht in de problemen, zodat de patiënten er beter mee kunnen omgaan.

-

Behandeling met medicijnen Verschillende psychiatrische ziektebeelden zijn te verhelpen door het gebruik van medicijnen.

-

Creatieve therapie Met behulp van activiteiten, vaak samen met anderen verricht, kunnen behandelaars en patiënten meer inzicht krijgen in de problemen of kan aan de problemen gewerkt worden. Het gaat hier om spel, schilderen enz.

-

Psychomotorische therapie Met psychomotorische therapie ofwel bewegingstherapie kan de patiënt zich lichamelijk beter gaan voelen. Daardoor zal hij ook als persoon geestelijk beter kunnen functioneren. Deze therapie kan in de huidige kliniek nog niet plaatsvinden, door gebrek aan faciliteiten.

In de huidige kliniek worden de patiënten eens per dag gelucht. Dit moet uiteraard ook onder toezicht gebeuren, en gebeurd ook iedere dag op hetzelfde tijdstip. Veel tijd en moeite gaat ook zitten in het verkeer van de patiënten van hun paviljoen naar de luchtruimtes. Aan het luchten is een therapie koppelen door de patiënten met dieren en planten om te laten gaan. In de huidige FOBA zijn de faciliteiten hiervoor echter minimaal. In de nieuw te bouwen kliniek zullen direct aan de paviljoens worden gekoppeld.


6


Hoofdstuk 2: Gebruikers, functies en prestaties In dit hoofdstuk zal in gegaan worden op de ruimtes die in de kliniek moeten komen en de gebruikers van deze ruimtes. Hier wordt afgeweken van de standaard SBR indeling, door de gebruiker en de ruimtes tegelijk te bespreken. Eerst worden de relaties tussen ruimtes besproken met behulp van het relatieschema. Vervolgens wordt van elke ruimte een inventaris lijst gegeven, gevolgd door een omschrijving van de taken van de mensen die in de ruimtes werken. Deze omschrijvingen zijn voor een groot deel afgeleid van de omschrijvingen op de site van de FOBA kliniek: www.foba.nl. Van vijf ruimtes is ook een prestatie-eisen lijst gemaakt. Dit wordt gedaan volgens de elementenmethode 1991. De inhoud is afgeleid uit 'Programma van eisen voor een normaal beveiligde penitentiaire inrichting' en 'Programma van eisen voor een maximaal en normaal beveiligde TBS kliniek'. Beide documenten zijn opgesteld door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) De vijf ruimtes waarvan een prestatie-eisen lijst is gemaakt zijn: • Een kantoor buiten de beveiligde zone • Een kantoor binnen de beveiligde zone (verschillen met andere kantoor worden aangegeven) • Een standaard cel • Een separeercel (verschillen met standaard cel worden aangegeven) • De medische dienst Met deze vijf opties behandelen we 3 verschillende soorten gebruik van ruimtes: ruimtes die in principe privé ruimte voor de patiënt zijn (cel), ruimtes waar patiënten en werknemers samen aanwezig zijn. (Medische dienst, kantoor binnen beveiligde zone) en ruimtes waar enkel werknemers zijn. (Kantoor) Tevens is het interessant om de twee soorten cellen met elkaar te vergelijken, alsmede de twee soorten kantoren met elkaar te vergelijken. Bij de bespreking van de verschillende ruimtes wordt van elke ruimte aangegeven voor hoeveel fte de ruimte gedimensioneerd is. 1x = 1 full time equivalent


7


2.1: Het relatieschema In figuur 2 staat het relatieschema weergegeven. Het centrum van de FOBA kliniek zijn de paviljoens. In paragraaf 2.2.1 wordt nog specifieker op de paviljoens zelf ingegaan. De kliniek is opgedeeld in twee zones: een beveiligde zone waar patiënten en werknemers (zouden) kunnen komen en waar ook de entrees in gesitueerd zijn; en een kantoorzone, waar alleen werknemers kunnen komen. Belangrijk is, dat werknemers, zonder over een paviljoen te hoeven, naar alle andere functies binnen het gebouw kunnen gaan. De directeur moet bijvoorbeeld in één keer kunnen wandelen van zijn kantoor naar de creatieve ruimte, zonder van de verkeersruimte van het paviljoen gebruik te maken.

Figuur 2: relatieschema FOBA


8


2.2.1: Een paviljoen 105x

In de FOBA kliniek wonen patiënten in paviljoens. Op één paviljoen wonen 10 patiënten. Dit zorgt voor kleinschaligheid en dat is nodig voor een effectieve behandeling. In de figuren 3 en 4 ziet u het relatieschema voor een paviljoen, de eerste met oppervlaktes, de tweede met zichtlijnen. Centraal in het paviljoen moeten de controlepost en de verkeersen verblijfsruimte gesitueerd zijn. Vanuit de controlepost moet de gehele verkeersen verblijfsruimte te overzien zijn. Op deze verkeersen verblijfsruimte is plaats om voor ontspanning en recreatie, patiënten moeten er kunnen tafeltennissen en biljarten, en er moet plaats zijn voor wat banken. Alle cellen komen uit op de verkeersen verblijfsruimte.

Figuur 3: relatieschema paviljoen, met oppervlakten in m2

Figuur 4: relatieschema paviljoen, met zichtlijnen : directe zichtlijn : zichtlijn mag via spiegel

Voor patiënten die niet in staat zijn zichzelf te douchen is er de aparte was/doucheruimte, hier kunnen patiënten ook hun was doen. In de keuken maken begeleiders en patiënten gezamenlijk het ontbijt klaar en op sommige dagen ook de lunch en het avondeten. De woonkamer is er ook voor ontspanning, individueler dan de verkeersen verblijfsruimte. Vanuit de controlepost hoeft


9


geen directe zichtlijn met deze drie ruimtes te zijn, maar wel door middel van spiegels. Individuele gesprekken met de psycholoog of psychiater kunnen plaats vinden op de cel of woonkamer, maar als er extra gewicht aan gegeven moet worden is er de spreekkamer. Het afdelingshoofd, verantwoordelijk voor de uitvoering van de behandelingsschema's van de patiënten op zijn paviljoen, heeft zijn eigen kantoor, dat moet grenzen aan de controlepost. Elk paviljoen heeft zijn eigen luchtplaats, meer informatie hierover vindt u in paragraaf 2.7.1.

Figuur 5: inventaris van een paviljoen x1: patiënten kunnen een radio of televisie huren voor op hun cel

Figuur 6: inventaris van ruimtes per 2 paviljoens

Op de paviljoens wordt de dagelijkse zorg gedaan door de ZBW'ers Zij zijn de mensen die het intensiefst contact hebben met de patiënten. In principe brengen zij de gehele dag met de patiënten door. Ze zorgen dat alle patiënten het voor hun opgestelde dagprogramma kunnen afwerken. Zij fungeren als beveiliging, maar hebben ook een belangrijke taak in de behandeling en observatie van de patiënt. Ook zorgen zij dat patiënten voor alle dagelijkse activiteiten zoals eten. De maatschappelijk werkers zorgen voor materiële zaken als financiën, uitkeringen en huisvesting. Tevens houden zij contact met familie en instanties buiten de FOBA en kunnen zij een rol hebben in het regelen van nazorg voor patiënten. -

ZBW ers, (Zorg en behandelingswerkers) Maatschappelijk werkers

200 mensen (101 fte) 4 fte's


10


2.2.2: De prestatie-eisen van een cel

Figuur 7: een cel van 12 vierkante meter

0

Omschrijving ruimte De cel is de privé ruimte van de patiënt. De kamer heeft meerdere functies. Er moet rekening worden gehouden met gebruiksdoeleinden als: slapen, wassen, kleden, en schrijven. De sanitaire hoek dient aan de ingangszijde van de cel te worden gesitueerd. De sanitaire hoek dient van de rest van de cel te worden afgeschermd door middel van een wand over de volledige hoogte van de cel. De cel dient zodanig te worden afgewerkt dat zelfverwonding en de mogelijkheid van vernieling van deze ruimte tot een minimum wordt beperkt. Uitstekende delen zoals zichtleidingen evenals uitwendige haakse of scherpe hoeken dienen te worden voorkomen.

21

Buitenwanden De binnenzijde van de buitengevel bij voorkeur beton, minimaal B25 (kalkzandsteen, klinkerkwaliteit)

22

Binnenwanden Vandalisme vrij, vrije hoogte minimaal 2,50m Bij voorkeur beton, minimaal B25

31 31.0.1-2

Buitenwandopeningen Isolerend glas waarvan het buitenspouwblad in floatglas is uitgevoerd en het binnenspouwblad in 10 millimeter gehard glas, in combinatie met traliewerk aan de buitengevel. De glaslatten vastzetten met schroeven, welke weg geplamuurd en afgeschilderd dienen te worden.

32 32.3.3-1

Binnenwandopeningen Deur: standaard stalen celdeur: Schroeven op celdeurraampjes weg plamuren


11


Er mag geen drempel worden toegepast De deur draait naar buiten toe, en kan bijna 180 graden worden geopend. Achter de deur, op de muur, een deurstop aanbrengen. -

Deur sanitaire hoek: In de zijwand van de sanitaire hoek dient een deur opgenomen te worden welke het toilet afschermt. De deur voorzien van een deugdelijke sluiting, alsmede een 'uittilblokkering'. (De sanitaire hoek moet door het personeel afgesloten kunnen worden) Eén van de scharnieren dient te worden uitgevoerd met een stalen stift Aan de buitenzijde van de deur een deurstop opnemen

42

Binnenwand afwerking Vlak, glad en moeilijk inkrasbaar In verband met het veelvuldig reinigen met een hoge drukspuit dienen de wanden te worden behandeld met een tweecomponenten toplaag .

43

Vloerafwerking Epoxyhars gebonden troffelvloer: Koudhardende, oplosmiddelvrije, driecomponenten mortel op basis van epoxyharsen Drukvastheid > 75 N/mm2 Buigsterkte > 30 N/mm2 Chemicaliënbestendig, vlak, stoot- en slagvast.

45

Plafondafwerking Glad en vlak, afwerking als wand

56

Warmtedistributie Vloerverwarming

57

Luchtbehandeling Centrale mechanische afzuiging. De ruimte onder lichte onderdruk, ventilatielucht aanzuigen via de spleet onder de celdeur en afvoeren via een rooster in de sanitaire hoek. Het rooster ten behoeve van de ventilatie dient fijnmazig (maximale maaswijdte 3mm), vlak en niet verwijderbaar te worden opgenomen. Het systeem dient alleen van buiten het vertrek regelbaar te zijn. Ventilatievoud is gebaseerd op gesloten raam en roken op de kamer.

61

Elektrotechnische voorzieningen 3 wandcontactdoos ten behoeve van televisie en radio. Schakelaar ten behoeve van het lichtpunt.

63

Verlichting De kamer dient te worden voorzien van algemene verlichting. Dit verlichtingsornament dient te zijn voorzien van nachtverlichting (PL Lamp), en dient achter molestbestendige beglazing, volledig glad en vlak, in het plafond te worden bevestigd. Wastafelcombinatie verlichting met wandcontactdoos (molestbestendig), niet verwijderbaar gemonteerd.


12


64

Communicatie radio- en T.V. aansluiting (CAI)

65 65.1

Beveiliging Rookmelder, voorzien van een kunststof beschermkorfje, dat bevestigd is met kunststof bouten. De rookmelder mag niet in de buurt van de sanitaire hoek gesitueerd worden.

74 74.3.2

Vaste sanitaire voorzieningen Douche, 80x80 cm, tegelwerk De douche wordt bediend met een drukknop, de temperatuur wordt geregeld via een buiten de cel aangebrachte thermostatische mengkraan. Een waterbesparende, makkelijk te verwijderen en aan te brengen douchekop toepassen. Keramisch toilet en wastafel, met waterbesparende drukspoeler en tappunt (koud water), achterwand kunststof coating. Keramische wastafel Roestvrijstalen spiegel, boekenplank. Deze onderdelen dienen zodanig te worden bevestigd dat niets kan worden verborgen. (afkitten)

74.3.8 74.3.9

2.2.3: De prestatie-eisen van een separeercel Op de separeerafdeling worden isoleercellen gemaakt, deze isoleercellen verschillen van de standaardcellen op de volgende onderdelen: 0

Omschrijving ruimte Bij zeer gestoord en agressief gedrag wordt de patiënt ter bescherming van zichzelf en anderen tijdelijk in de separeercel ondergebracht.

31

Buitenwandopeningen Afhankelijk van de situatie kunnen deze ramen van een zichtbeperking worden voorzien.

32

Binnenwandopeningen Er is geen sanitaire hoek

56

Warmtedistributie De verwarming van de isoleercel dient onafhankelijk van het centrale systeem te kunnen worden geregeld.

61

Elektrotechnische voorzieningen Geen contactdozen of schakelaars

63

Verlichting De verlichting alleen van buiten de ruimte in- en uitschakelbaar te zijn

64

Communicatie Geen radio- en T.V. aansluiting

65

Beveiliging Mogelijkheid tot plaatsing van een camera Een spreek/luisterverbinding, deze wordt glad, vlak en niet verwijdererbaar geplaatst achter een 4 mm roestvrijstalen plaat in


13


het plafond. De oproepknop en de schakelaar van de geluidsdistributie dient in de stijl van de isoleerceldeur (celzijde) vlak, glad en niet verwijderbaar geplaatst te worden opgenomen. 74

Vaste sanitaire voorzieningen Geen douche Geen wastafel Roestvrijstalen toilet (gevangenis type met rugschot) Spoelreservoir dient te worden opgenomen in de leidingschacht. De spoelinrichting dient zowel vanuit de cel als vanuit de schacht te kunnen worden bediend. Het toilet dient te worden afgekit. In de leidingschacht een tappunt aanbrengen ten behoeve van het reinigen van het toilet en de vloer.


14


2.3: Kantoren Voor de FOBA-organisatie moeten traditionele cellenkantoren gebouwd worden. Veel medewerkers krijgen een vergadertafel in hun kamer; dit in verband met de importantie van onderling overleg. Medewerkers krijgen hun persoonlijke kantoor omdat de werkzaamheden die zij op hun kantoor moeten verrichten, veel concentratie vereisen: Psychologen en psychiaters moeten rapporten schrijven over hun patiënten. De afdelingshoofden en directie moeten bezoek kunnen ontvangen op hun eigen kamer. Het secretariaat, de afdeling financiën en de afdeling selectie en detentiebegeleiding, kunnen met meerdere mensen op 1 kamer werken: hun werkzaamheden zijn meer routinematig, en ook snel en kort onderling overleg is belangrijk.

2.3.1: De directie 8x

-Kantoor Directeur

-Kantoor hoofd behandelingen -Kantoor hoofd beveiliging

-Secretariaat

-Kantoor adviseur personeels management

Figuur 8: schetsen van mogelijke indelingen kantoorruimtes directie, inventaris van ruimtes directie

De directeur is verantwoordelijk voor de organisatie van de FOBA kliniek, het hoofd behandelingen voor de behandeling van de patiënten in de kliniek. Over


15


sommige zaken die betrekking hebben op de behandeling, zoals het toepassen van dwangmedicatie, moet de directeur eerst zijn goedkeuring geven, hij doet dit weer op advies van het hoofd behandeling. Uiteindelijk is de directeur eindverantwoordelijk richting de directeur van het gevangeniswezen in Nederland. In de huidige organisatie kent men geen hoofd beveiliging, aangezien de beveiliging centraal gecoördineerd wordt voor de gehele penitentiaire inrichting "Over Amstel." Zoals al eerder genoemd staat de directie niet ‘boven’ de andere afdelingen, ze moet dichtbij de andere kantoren gesitueerd worden, en behoeft ook geen andere voorzieningen dan de andere afdelingen.


16


2.3.2: Kantoren staf 17x

-Kantoor bureau selectie en detentiebegeleiding -Kantoor personeelszaken

-Kantoor hoofd financiën

-Kantoortuin

Figuur 9: schetsen van mogelijke indelingen kantoorruimtes staf, inventaris van ruimtes staf

Deze mensen ondersteunen het primaire proces van de organisatie. Er is niet uitgegaan van een verdubbeling van fte’s voor deze afdeling, maar van een toename van vijftig procent. Het extra werk dat een verdubbeling van het aantal patiënten voor deze afdeling met zich meebrengt zal enkel het routinematige werk betreffen, en dus niet leiden tot een verdubbeling van de werkdruk. Het Bureau Selectie en Detentiebegeleiding is verantwoordelijk voor de algehele patiëntenadministratie.


17


2.3.3: Overige kantoorfuncties 0x

-Vergaderruimte

Figuur 10: schetsen van mogelijke indelingen overige kantoorfuncties, inventaris van ruimtes overige kantoorfuncties

De functies hier genoemd zijn de algemene kantoorfuncties. Alle kantoren kunnen hier gebruik van maken.


18


2.3.4: Kantoren technische dienst en systeembeheer 3x

-Kantoor technische dienst

-Kantoor systeembeheerder

Figuur 11: schetsen van mogelijke indelingen technische dienst en systeembeheer, inventaris van ruimtes technische dienst en systeembeheer

Deze mensen zijn verantwoordelijk voor het technische gedeelte van de FOBA. Alle installaties vallen onder de verantwoording van de technische dienst. De systeembeheerder is verantwoordelijk voor het netwerk en voor de individuele computers. Hij zal de vraagbaak zijn bij computerproblemen.


19


2.3.5: Prestatie-eisen voor een kantoor in niet voor patiënten toegankelijk gebied.

Figuur 12: kantoor, niet voor gedetineerden toegankelijk

0

Omschrijving ruimte Dit kantoor dient als kantoorruimte voor 1 of meerdere personen ingericht te worden. Het kantoor is slechts toegankelijk voor personeel.

31

Buitenwandopeningen. Glasvlakken breder dan 130mm. Isolerend dubbel glas waarvan het binnen en buitenspouwblad in floatglas zijn uitgevoerd (NEN 3567), in combinatie met traliewerk aan de buitenkant Te openen raamdelen, maximaal 130mm breed

31.0.1-1 31.2.4 32 32.3.1

Binnenwandopeningen. Deur van hardplastic bekleed met randafwerking. In of naast de deur een glasstrook van floatglas aanbrengen.

42 42.1

Binnenwandafwerking Stucwerk of systeemwand. Vanwege veelvuldig reinigen en schilderen dient het stucwerk zo glad mogelijk zijn.

43

Vloerafwerking Projecttapijt (antistatisch, levensduur circa 10 jaar)

45

Plafondafwerking Akoestisch systeemplafond. Deze hoeven niet te worden geborgd.

57 57.1 57.3

Luchtbehandeling Natuurlijke ventilatie of centraal mechanische afzuiging (indien ramen niet kunnen worden geopend)

61

Centrale elektrotechnische voorzieningen Wandgoot 170mm plaatstaal aan de gevel. De wandgoot moet in 3 compartimenten opgedeeld worden, namelijk licht- en krachtinstallaties, data- en telefooninstallaties en overige installaties

62 62.2.4

Krachtstroom Extra wandcontactdozen tbv administratieve apparatuur


20


Wandcontactdozen in kantoren mogen niet in groepen gecombineerd worden met wandcontactdozen elders 63

Verlichting De verlichtingsinstallatie dient te voldoen aan NEN 1890 TL-armaturen met beeldschermvriendelijke spiegelroosters Standaardverlichting 400 lux Gang en raamzijde afzonderlijk schakelen.

64 64.2 64.4

Communicatie Telefoonaansluitpunten data-aansluitpunten in de wandgoot.

2.3.6: Prestatie-eisen voor een kantoor in voor patiënten toegankelijk gebied Een kantoor gelegen op een plek waar gedetineerden kunnen komen verschilt op de volgende punten van een kantoor waar geen gedetineerden kunnen komen: 32 32.3.1

Binnenwandopeningen. Om ongewenste inloop van patiënten te voorkomen dient de deur aan de gangzijde te worden voorzien van een deurknop in plaats van een deurkruk.

45 45.0.2

Plafondafwerking akoestisch systeemplafond. Deze dienen te worden geborgd, zodat ze de plafondplaten niet oplichtbaar zijn.

64 64.2 64.4

Communicatie Telefoonaansluitpunten data-aansluitpunten in de wandgoot.


21


2.4.1: Medisch psychiatrische dienst 11x

Figuur 13: inventaris ruimtes medische psychiatrische dienst

De medisch psychiatrische dienst zorgt voor de lichamelijke gezondheid van patiënten. De artsen zijn verantwoordelijk voor het medisch-psychiatrische deel van de behandeling. Zij fungeren op de inkomstenafdeling als behandelcoördinator en op de vervolgafdelingen als consulent ten behoeve van medicatie.

2.4.2: Psychiatrie 11x

Figuur 14: inventaris ruimtes psychiatrie

De psychologen zijn behandelcoördinator op de vervolgafdeling. Op indicatie doen zijn psychologische interventies. Tevens zijn zij consulent op de inkomstenafdelingen. De psychiaters zijn medisch verantwoordelijk. Een behandelcoördinator kan hen raadplegen over de juiste diagnostiek en behandeling. Teven nemen zij deel aan vergaderingen over patiëntenzorg.


22


2.4.3: Geestelijke verzorging 3x

Figuur 15: inventaris ruimtes geestelijke verzorging

Een pater, een dominee en een humanist zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de geestelijke verzorging. Zij maken geen deel uit van het multidisciplinaire behandelteam. Zij houden individuele gesprekken, gespreksgroepen en leiden de kerkdienst. Op verzoek kunnen patiënten ook een imam of rabbijn krijgen.


23


2.4.4: De prestatie-eisen van de behandelkamer De behandelkamer bevindt zich bij de medisch psychiatrische dienst.

Figuur 16: een behandelkamer van 36 m2

0

Omschrijving ruimte De behandelkamer is de kamer waar de patiënten worden behandeld. Er kunnen verscheidene soorten behandeling plaatsvinden. Zodoende moet er minimaal 1 behandelbed zijn, alsmede een tafel waar er met de patiënt gesproken kan worden. Er dient extra zorg te worden besteed aan de geluidsdichtheid van de wanden en eventuele deuren. De behandelkamer dient een goed te bereiken zijn vanuit verschillende andere ruimtes: Kantoor arts / psychiater Kamer verplegers Kamer verplegers (directe relatie) Er dient ruimte te zijn voor een noodkar, een brancard en een emergencykoffertje. Tevens moet het mogelijk zijn om kleine laboratoriumonderzoeken uit te voeren. (urineonderzoek e.d.) De behandelkamer moet toegankelijk zijn voor het personeel en voor gedetineerden onder toezicht.

31 31.0.1-1 31.2.4 32 32.3.1.

Buitenwandopeningen. glasvlakken breder dan 130mm: Isolerend dubbel glas, binnen en buitenspouwblad uitgevoerd in Floatglas (NEN 3567), in combinatie met traliewerk aan de buitenzijde. Te openen ramen, maximaal 130mm breed Binnenwandopeningen. Houten of hardplastic deuren, bekleed met randafwerking Geen glasvlakken in of naast de deur, tochtprofielen tbv. geluidsisolatie.


24


42 42.1.2-1

Binnenwandafwerking een goed reinigbare geluidsdichte wand Ter plaatse van aanrecht tegelwerk, over de volle hoogte aangebracht

43

Vloerafwerking Linoleum

45 45.0.2

Plafondafwerking Akoestisch systeemplafond, niet oplichtbaar Geborgd, hetzij dmv schroeven of borgen boven de plafonds

57

Luchtbehandeling Natuurlijke ventilatie en/of mechanische afzuiging + luchttoevoer vanuit de gang

61

Elektrotechnische voorzieningen Medische aarding volgens NEN 3134, klasse S2

62

Krachtstroom Wandcontactdozen t.b.v. medische apparatuur in wandgoot

63

Verlichting De verlichtingsinstallatie dient te voldoen aan NEN 1890 TL-armaturen met opalen afscherming Standaard verlichting minimaal 400 lux Extra verlichting ter plekke van aanrechtblok

64

Communicatie minimaal 3 telefoon/data aansluitpunten statische alarmknop, in opvallende kleur, signaal naar centraalpost Er dient een beschermkap overheen geplaatst te worden, waarin 1 gat, waar de knop met 1 vinger ingedrukt kan worden

64.2.7

74 74.2.1 74.2.10

Vaste sanitaire voorzieningen Aanrechtblok, lengte 1800mm, 18mm watervast triplex, met hard plastic toplaag Boven aanrechtblok een dokterskraan, door middel van een close in boiler


25


2.5.1: Sport en spel 2x

Figuur 17: inventaris van ruimtes sport en spel

Om de patiënten te begeleiden tijdens het sporten zijn er 2 instructeurs. Zij houden tezamen met enkele ZBW'ers toezicht tijdens het sporten.

2.5.2: Crea afdeling 12x

Figuur 18: inventaris van ruimtes crea afdeling

De activiteitenbegeleiders dragen zorg voor het activiteitenaanbod aan de patiënten. Hun taken bestaan uit: het voorbereiden en organiseren van activiteiten, het observeren van patiënten die deelnemen aan deze activiteiten ten behoeven van de patiëntenbespreking en het noteren van hun bevindingen. De activiteiten bestaan uit creatieve bezigheden, zoals schilderen, kleien, handwerken en houtbewerking en sociaal-culturele bezigheden, zoals het vertonen van films en het organiseren van feestelijkheden, o.a. rond Pasen, Sinterklaas en Kerst. Bovendien dragen zij ook zorg voor de beveiliging tijdens de activiteiten.


26


2.5.3: Onderwijs 2x

Figuur 19: inventaris van ruimtes onderwijs

De leraar heeft als taak het bijscholen van patiënten.


27


2.6.1: Entreezone personeel en bezoek 4x

Figuur 20: inventaris van ruimtes entreezone personeel en bezoek

De doorgangsbreedte van de door DJI vereiste metaaldetectiepoort (0,76 m) is niet breed genoeg om rolstoelen door te laten. Er moet dan ook voorzien worden in een bypass voor rolstoelgebruikers. In dat geval vindt detectie plaats met behulp van handdetectieapparatuur.

2.6.2: Entreezone remise 2x

Figuur 21: inventaris van ruimtes entreezone remise


28


2.6.3: Entreezone technische dienst 2x

Figuur 22: inventaris van ruimtes entreezone technische dienst

De beveiliging is gesitueerd in de entreezones. Zij houden het gebouw in de gaten met camera's en ondersteunen de ZBW'ers bij crisissituaties. De beveiliging opent deuren en bestuurt de liften.


29


2.7.1: Luchtplaatsen Elk paviljoen heeft zijn eigen luchtplaats, een luchtplaats is 200 m2 groot. Er zijn in totaal 11 luchtplaatsen. De afstand tussen het paviljoen zelf en de luchtplaats moet minimaal zijn. Paviljoens op de begane grond hebben bij voorkeur de luchtplaats direct aan de verkeersen verblijfsruimte gesitueerd. Als dit het geval is, moet er vanuit de controlepost overzicht zijn op de luchtplaats. Alle buitenaccommodaties dienen door gebouwen en/of door de omtrekbeveiliging zo te worden omsloten, dat er geen dode hoeken ontstaan. Op- en overklimmen dient te worden voorkomen door het afronden of afschuinen van inwendige haakse en scherpe hoeken (met een minimale breedte van 600mm). Ook dienen de wanden of hekken rondom luchtplaatsen geen aangrijpingspunten te bevatten. Uit veiligheids- en beheersoverweging mag op de luchtplaatsen geen halfverharding, grind of schelpen worden toegepast. Gras en bestrating verdienen de voorkeur. De terreinverharding moet zo voldoende afmeting hebben en zo gedetailleerd zijn, dat patiënten ze niet zonder meer kunnen verwijderen. Verdere eisen zijn: De luchtplaatsen dienen ten behoeve van onderhoud onderling bereikbaar te zijn, waarbij rekening gehouden moet worden met materiaal en materieel voor het schoonmaken van de gevels. Beplanting op de luchtplaats mag de overzichtelijkheid niet belemmeren. Het meubilair op de luchtplaats dient molestbestendig te zijn, moet niet verwijderbaar gemonteerd worden en mag geen opklimmogelijkheid bieden.

2.7.2: Terrein Het terrein moet worden omgeven met een vijf meter hoge betonnen ringmuur. Voor deze ringmuur is er een ruimte van vijf meter, waar een hekwerk van vijf meter staat. Dit hekwerk kent een detectiesysteem. De sportplaats kent een compartimenteringhekwerk van 2 meter hoog, en staat op minstens 5 meter vanaf het hekwerk. Het terrein mag uit veiligheids- en beheersoverwegingen niet worden uitgevoerd met halfverharding, grind of een vergelijkbaar materiaal. Op het terrein bevinden zich een fietsenstalling en parkeerplaatsen, hieraan worden de volgende eisen gesteld: -

-

Rijwielstalling: overdekte uitvoering (gesloten, uitbreidbaar systeem) toegang tot de rijwielstalling middels elektrisch slot en een geautomatiseerd toegangscontrolesysteem. vloer op afschot de portier moet een goed zicht hebben op de rijwielstalling lichtschakeling in de stalling (150 lux), gestuurd door een bewegingsdetector ten behoeve van bezoek dienen in het buitengebied enkele standaards voor fietsen en bromfietsen te worden geplaatst Parkeerplaatsen: Zowel voor het personeel als voor het bezoek is er een apart parkeerterrein.


30


-

-

Er zijn 140 parkeerplaatsen voor personeel en 40 voor bezoekers. Er is 4500 vierkante meter gereserveerd voor parkeren. De parkeerplaatsen voor het personeel zijn omgeven door een laag hek van twee meter hoog, dit ter voorkoming van molest. Het terrein is toegankelijk door middel van slagbomen, deze dienen door de portier bediend te worden. Nabij de entree moeten twee parkeerplaatsen voor minder validen gerealiseerd worden.

Andere zaken op het terrein: De aanrijroute: de wegenstructuur dient zodanig te zijn, dat de entreepartij en remise niet met grote snelheid kunnen worden geramd. Brievenbussen: er dient te worden voorzien in een molestbestendige, inbraakwerende en brandwerende brievenbus, qua afmeting geschikt voor folio enveloppen. Tevens moet er een brievenbus van voldoende formaat zijn voor de post van patiënten. Een opstelplaats voor vrachtauto's, om te voorkomen dat in- en uitgaand verkeer elkaar hindert. Deze plaats moet worden uitgevoerd met een intercomverbinding naar de portiersloge.

2.8: Totalen De in het hoofdstuk 2 genoemde aantallen en oppervlaktes leveren de in figuur 23 genoemde totalen op. Tezamen met het aantal lagen en een factor voor de omrekening van FNO naar BVO levert dit een plangebied van minimaal 11954 m2 op.

Figuur 23: totalen


31


2.9: Beveiliging De mate van beveiliging moet zodanig zijn, dat elke werkelijke vluchtpoging vroegtijdig beëindigd kan worden. Tevens moeten pogingen tot binnendringen (hulp van buitenaf) kunnen worden gesignaleerd, zodat er maatregelen genomen kunnen worden. Er moet onderscheid gemaakt worden tussen dag en nacht situaties. De verschillende te nemen maatregelen moeten als volgt worden onderverdeeld; A: Organisatorische maatregelen B: Fysieke barrières C: Signalering en observatiesystemen Bij A moet gezegd worden: De organisatie dient aandacht te besteden aan de volgende zaken. bewaking toegangsprocedure sleuteldiscipline actie met betrekking op inbreuken of te verwachten inbreuken terreinindeling vastleggen bevoegdheden en verantwoordelijkheden onderhoud totale beveiligingsvoorzieningen Om deze zaken mogelijk te maken dienen de volgende punten in het gebouw gerealiseerd te worden. toegangssluizen juiste verlichting observatie-installaties communicatie installaties Bij B zijn de volgende zaken te noemen: Bij een werkelijke uitbraak dienen de barrières zodanig te zijn dat een minimale vertraging van 15 minuten wordt bereikt. Er zal aandacht aan de volgende punten moeten worden besteed. afsluiten van openingen dmv: 1. deuren 2. ramen 3. lichtkoepels 4. ventilatieopeningen 5. kruipluiken constructie van wanden, vloeren en plafonds compartimentering terreinafscheiding (muren, hekwerk, gracht etc.) Bij C: Het plaatsen van een doelmatig observatie en signaleringssysteem moet ervoor zorgen dat een inbreuk op de beveiliging eerder wordt geregistreerd. portofoons intercominstallaties alarm en oproepsystemen


32


Hoofdstuk 3: Beeldverwachting 3.1: Architectuur Het gebouw moet functionalistisch worden. De veiligheid van de werknemers en de patiënten zelf moet in alle te realiseren ruimtes prioriteit nummer één zijn. Ook de manier waarop ruimtes gebruikt zullen gaan worden speelt een belangrijke rol; cellen moeten makkelijk schoon te maken zijn en muren bestand tegen een stoel die er tegenaan worden geworpen. Dit zijn de onderwerpen waarop ontwerpbeslissingen genomen zullen moeten worden. De functionaliteit moet ook naar voren komen in een duidelijke structuur. Een goede logistiek en een goede bewegwijzering zijn belangrijk. Een goede logistiek moet de afstanden tussen ruimtes minimaal houden (zie ook hoofdstuk 2) en het vervoer van patiënten vergemakkelijken.

3.2: Imago Naar buiten toe moet de FOBA kliniek uitstralen dat het een goed beveiligd gebouw is. Omwonenden moeten het idee hebben dat het onmogelijk is voor de patiënten om uit het gebouw te ontsnappen. Te denken valt aan goed zichtbare tralies en een duidelijk aanwezig dubbel hekwerk. Deze onderdelen moeten natuurlijk sowieso gebouwd worden, maar hun zichtbaarheid moet maximaal zijn. Ook inbrekers die als doel hebben een patiënt te laten ontsnappen moeten worden ontmoedigd.

Figuur 24: de huidige FOBA kliniek

Een verdere link met de omgeving is niet gewenst. Direct contact voor personen met de buitenwereld is voor veel patiënten niet goed. Ook het feit dat het gebouw met zijn 2 lagen amper boven het hekwerk uitkomt maakt dat het enige imago 'goed beveiligd' hoeft te zijn; het gebouw hoeft niet te zeggen 'dit is een speciaal soort gevangenis'.

3.3: Belevingswaarde Een deel van de stabilisering van de patiënten komt tot stand door het contrast met de gevangenis waaruit de patiënten komen. Mensen worden beleefd


33


aangesproken en medewerkers hebben oprechte aandacht voor de patiënten. Dit contrast helpt enorm met het tot rust komen van patiënten. Ook in het gebouw mag dit contrast zichtbaar worden. Dit geldt voor de ruimtes waarin de patiënten samen met hun begeleiders zijn, zoals de gang voor de cellen en de creatieve ruimten. Deze gang heeft, naast een verkeersfunctie, ook een functie als recreatieruimte. Patiënten moeten er bijvoorbeeld kunnen tafeltennissen of biljarten. Het contrast met de gevangenis zou kunnen komen van: ruime opzet, mogelijkheid tot ophangen van zelfgemaakte dingen, daglichttoetreding. Ingrepen ten behoeve van het creëren van een contrast mogen nooit ten koste gaan van de overzichtelijkheid van deze ruimtes.

Figuur 25: de gezamenlijke gang op het paviljoen

De cellen zelf hoeven geen contrast te kennen, dit zou verspilde moeite zijn. Veel van de cellen in de huidige FOBA kliniek hebben de oorspronkelijk aanwezige boekenplanken niet meer; de patiënten slopen ze simpelweg. Figuur 26 laat een cel zien die je waarschijnlijk nooit in een FOBA kliniek zal zien, figuur 27 laat de realiteit zien.

Figuur 26: zo is het niet

Figuur 27: zo wel...

De werknemers moeten niet het idee hebben dat zij zelf in een gevangenis opgesloten worden wanneer zij naar hun werk gaan. De entree en de verbinding


34


entree - kantoorzone mag, nadat de beveiliging van deze onderdelen in orde is, een open karakter hebben. Met open wordt bedoeld: directe daglichttoetreding en zichtlijnen naar buiten toe. Het moet het tegengestelde worden van een kantoorgang met kunstlicht en enkel deuren aan weerszijden. Binnen TBS klinieken ziet men vaak dat de voortgang van de behandeling van een patiënt in het gebouw naar voren moet komen. Een patiënt komt binnen in ruimtes die weinig prikkelingen geven, witte of zachte lichte kleuren kenmerken het beeld. Telkens wanneer de patiënt een stap verder is in zijn proces komt hij op een andere afdeling, met meer kleur. In de FOBA kliniek hoeft de voortgang van de patiënt niet te worden weergegeven in het interieur; de voortgang blijkt uit de activiteiten waaraan de patiënt mag deelnemen. (Creatieve therapie, luchten) Het is dus wenselijk dat alle ruimtes waar patiënten kunnen komen, met als uitzondering de creatieve therapie ruimte, weinig prikkelingen geven. Dit mag vooral naar voren komen in het kleurgebruik: wit, licht blauw en groen hebben de voorkeur.


35


Hoofdstuk 4: Locatie-eisen Zoals in hoofdstuk 1 genoemd is, is de organisatie de limiterende factor op het aantal plaatsen, meer dan 120 patiënten tegelijk behandelen zou betekenen dat veel er teveel onervaren mensen in de FOBA kliniek aan het werk moeten. Dit gegeven speelt ook een belangrijke rol bij de locatie keuze, die nog zal moeten plaats vinden. Iedereen die nu in de FOBA kliniek werkt moet mee naar de nieuwe FOBA kliniek, dit leidt tot de eerste eis: de kliniek moet in de regio Amsterdam gebouwd worden. Dit is ook belangrijk in verband met een andere factor: onderdeel uitmaken van het stedelijke zorgnetwerk. De FOBA onderhoudt allerlei contacten met instanties die in een stad te vinden zijn: de universiteit, het universiteitsziekenhuis, het RIAGG, de GGZ. Mensen van deze instanties komen langs voor inspectie of voor speciale gevallen. Een laatste eis vanuit de organisatie, is dat men het belangrijk vindt dat een ieder, als hij dat wil, op de fiets naar zijn werk moet kunnen. Ook hierom moet de locatie in de regio Amsterdam gezocht worden. Het gebouw en de omliggende terreinfuncties nemen 11.954 vierkante meter in beslag. Hieromheen moet nog een veiligheidszone van 5 meter komen voor een hekwerk en daaromheen een ringmuur. Er zal ongeveer gezocht moeten worden naar een kavel van 15.000 vierkante meter. Een laatste eis is dat de locatie zich op korte loopafstand van een bushalte of treinstation bevindt.

Figuur 28: Amsterdam


36


Hoofdstuk 5: Interne voorwaarden 5.1: Budget De maximale bouwkosten per vierkante meter bruto vloer oppervlak voor dit project zijn €1776,-. Dit is gebaseerd op de bouwkostennota 1998. De maximale bruto vloer oppervlak / functioneel nuttig vloer oppervlak factor mag 1.75 zijn. Deze berekening dient te geschieden volgens de NEN 2580. Bij een factor van 1,75 komt het neer dat er een budget is van €172.436,- per plaats in de kliniek. Dit budget is exclusief grond, inventaris en startkosten.

5.2: Aantal lagen Voor de behandeling van de patiënten is het van belang dat de kliniek een laagbouw gebouw is. De directeur omschrijft de reden hiervoor als volgt: 'De mensen die hier komen zijn 'vliegers', ze staan niet meer met beide benen op de grond. Het feit dat we nu in hoogbouw zitten, helpt niet om ze sneller met beide benen op de grond te krijgen. Veel patiënten hebben waanideeën over vliegen, omdat zij, als zij uit het raam kijken, alleen maar lucht zien en ver boven de grond zijn.' Het gebouw moet derhalve bestaan uit 2 lagen. Alle kantoren moet gevestigd zijn op 1 laag.

5.3: Materialen Er dient bij het ontwerp rekening gehouden te worden dat materialen, waar mogelijk, onderhoudsvrij of -arm worden toegepast. Ook dient bij de keuze van materialen en installaties zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van in de handel aanwezige standaard materialen. Materialen die op termijn vervangen moeten worden, moeten op eenvoudige wijze gedemonteerd of verwijderd kunnen worden; daarbij dienen wel de beveiligingseisen in acht te worden genomen.

5.4: Duurzaam bouwen Bij de nieuwbouw van de kliniek dient het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Utiliteitsbouw, ambitieniveau 'plus' te worden toegepast. Bij de viervarianten methode (ook wel bekend als DCBA-methode) betekent dit, dat de kliniek tussen de C en B gesitueerd wordt.

5.5: Kunsttoepassing Eén procent van de bouwsom dient te worden besteedt aan kunst in het gebouw. Toe te passen kunst dient in overeenstemming te zijn met in het programma van eisen beschreven uitgangspunten, als veiligheid, geen mogelijkheid tot zelfverwonding/doding en het geven van weinig prikkels. Kunstwerken met grote onderhoudsposten dienen te worden geweerd.

5.6: Integrale toegankelijkheid De bouwkundige voorwaarden dienen dusdanig te zijn dat het publieks- en kantoorgedeelte van de kliniek in zijn geheel, en het gebied toegankelijk voor patiënten voor 40% toegankelijk is voor mindervaliden, zonder dan wel met gebruik van een rolstoel. Ten aanzien van de benodigde bouwkundige


37


voorwaarden geldt het bouwbesluit en het Handboek voor Toegankelijkheid (3e druk).


38


Hoofdstuk 6: Externe voorwaarden Aangezien dit een generiek programma van eisen, zijn er nog niet veel externe voorwaarden bekend. Wanneer een locatie gekozen is, zal er informatie komen over, en het gebouw moeten gaan voldoen aan: Het bestemmingsplan Een beschermd stadsgezicht (eventueel) De eisen van de welstandscommissie Dit kan gevolgen hebben voor de beeldverwachting, maar ook voor de bouwvorm. Ook de technische voorwaarden die de locatie met zich meebrengt zijn nu nog niet bekend. Te denken valt aan: de ontsluiting van het (bouw)terrein de bodemgesteldheid verkeer en openbaar vervoer Ook de grondkosten zullen bekend worden, deze zijn niet in het budget opgenomen, maar zullen uiteindelijk wel een rol gaan spelen. Over het bouwbesluit en dan met name de brandveiligheid, kan nog het volgende gezegd worden: -

Bouwbesluit, aandachtspunt: Rook-/warmteafvoer Aangezien de bouwkundige compartimenteringen binnen de kliniek kunnen afwijken van het gestelde in het Bouwbesluit dient, in overleg met de Brandweer, te worden voorzien in een rook- en warmteafvoermogelijkheden. Deze dienen in de zomermaanden tevens geschikt te zijn voor natuurlijke dagen nachtventilatie.

-

Brandveiligheid Het gebouw moet voldoen aan de richtlijnen, vastgelegd in het rapport 'Brandbeveiligingsconcept cellen en celgebouwen' van oktober 1994 en het bouwbesluit 2003. Daarnaast dient op basis van het Definitief Ontwerp door de directie van de kliniek in overleg met de brandweer een aanvalsplan brandweer alsmede een calamiteitenplan.

Het gebouw en zijn onderdelen zal ook moeten voldoen aan de gestelde NENnormen. Een overzicht van deze normen vindt u in bijlage 1. Het uiteindelijke complex zal moeten voldoen aan het Arbeidsomstandighedenbesluit justitiële (rijks)inrichtingen.


39


Literatuurlijst 1.

Public Health Papers 1, Psychiatric Services and Architecture. A. Baker, R.L. Davies, P. Sivadon. World Health Organization, Geneve, Zwitserland, 1959.

2.

Rijksgebouwen, Bouwen aan detentie. Lucas Elting, Gerard Kerkvliet, Wytze Patijn, Frans Vanderwilt, Sandra Spijkerman. Uitgeverij 010, Rotterdam, 1996.

3.

Academisch Ziekenhuis Nijmegen St. Radboud, gebouw voor de afdeling psychiatrie. J. Groeneveld, C. Jongma. Croonen Architectuur, Nijmegen, 1991.

4.

Programma van Eisen voor een Penitentiaire Inrichting. Dienst Justitiële Inrichting. Juli 2004.

5.

Programma van Eisen voor een normaal en maximaal beveiligde TBS kliniek. Dienst Justitiële Inrichting. Augustus 2003.

6.

Bouwkundig-functioneel referentiekader ten behoeve van nieuwbouwplannen voor een Forensisch-Psychiatrische Kliniek, Zorginhoudelijke uitgangspunten en samenvattende ruimtebehoefte. Rapportnummer 0.73 College voor Ziekenhuisvoorzieningen.


40


Bijlagen Bijlage 1: Te gebruiken NEN-normen NEN 2580 Oppervlakten en inhouden van gebouwen; Termen, definities en bepalingsmethoden Buitenwandglas en binnenwandglas NEN 3567 Isolerend dubbel glas: floatglas NEN-EN 12150 Isolerend dubbel glas, buitenblad floatglas, binnen blad 10mm gehard glas NEN-EN 356 Doorbraakvertragend P6B glas Doorbraakvertragend P7B glas NEN-EN 1063 Kogelwerend/doorbraakvertragend glas BR4/SG1 (in de portiersloge en de entree toegepast. NEN-EN 106 NEN-EN 35 Kogelwerend/doorbraakvertragend glas BR2/P7B (in de controleposten toegepast) Hang en sluitwerk NEN 5088 Inbraakveiligheid van gebouwen Toepassing van hang en sluitwerk NEN 5089 Inbraakveiligheid van gebouwen Inbraakwerend hang en sluitwerk Eisen en beproevingsmethoden Werktuigbouwkundige installaties NEN 1087 Ventilatie NEN 1070 Lucht/geluidsisolatie-index NEN 5070 Contactgeluidsisolatie-index NPR 5070 Geluidwering in woongebouwen; wand en vloerconstructies (constructie en detaillering)


41


NEN 2916 NEN 2917 Energieprestatienorm waar de FOBA aan moet voldoen NEN 3028 Installatie voor warmteopwekking van het complex of een deel van het complex NEN 3257 Afmetingen leidingen installatie voor warmteopwekking NEN 3215 NPR 3216 Voorzieningen voor opvang en afvoer regenwater en afvalwater NEN 7089 Reiniging afvalwater parkeerterrein NEN 1078 NPR 3378 Voorschriften aardgasinstallaties NEN 3380 Installatie koudeopwekking NEN 5067 Ruimtetemperaturen tijdens zomerseizoen NEN 5066 Ruimtetemperaturen gedurende werktijden NEN 1010 Voorzieningen voor regelen klimaat Elektrotechnische voorzieningen NEN 1010 Centrale elektrotechnische installaties NEN 3134 Medische aarding NEN 10439 Schakel en verdeelinrichtingen NEN 1010 NEN 1014 Doorsneden bedrading NEN 1890 Verlichtingsinstallatie Beveiliging


42


NEN 2535 Brandmeld- en ontruimingsinstallatie Plekken rookmelders NEN 1014 Bliksemafleiderinstallatie Transportinstallaties NEN-EN 81-1 NEN-EN 81-2 Personenliften Gebruikersvoorzieningen NEN 3211 Brandblusinstallatie


43

Voorwoord. Delft, oktober 2004 David Bouwer Jasper Provoost

Recommend Documents