Voorwoord 3. Nieuwe Media 51 Inleiding 51 Jeugd 51 Multicultureel 53 Informatief 53 Cultuur 54 Overig 55 Werkgroep Internet 55 Grafi eken 56

NPS Jaarverslag 2005

1

Voorwoord

3

Directieverslag

4 4 9 11 13 15 16

Omroepbrede ontwikkelingen Ontwikkelingen NPS Programmavoorschriften Best bekeken, beluisterd en gewaardeerd Communicatie Vooruitblik

Televisie

18 18 18 22 26 27 29 33 36 38 42

Inleiding Actueel/Informatief Jeugd Documentaires Multicultureel Muziek en Dans Drama Aankoop Overig Cultuur/Amusement/Informatie Grafieken

Radio

43 43 43 45 45 46 47 48 49 50

Inleiding Radio 1 en 747 – Cultuur Radio 2 3FM Radio 4 – 4FM Radio 4 – Klassiek Radio 747 – Minderheden Radio 747 – Urban Grafieken

Nieuwe Media

51 51 51 53 53 54 55 55 56

Inleiding Jeugd Multicultureel Informatief Cultuur Overig Werkgroep Internet Grafieken

2

VOORWOORD De NPS maakt in 2005 het meest bewogen jaar uit haar bestaan mee. Het jaar wordt ingeluid met de viering van het 10-jarig jubileum. De feeststemming slaat echter finaal om als het kabinet in juni voorstelt de NPS op te heffen, als onderdeel van een totaalplan voor een nieuwe structuur van de publieke omroep vanaf september 2008. In het plan ontbreekt elke waarborg voor de continuïteit van onze programma’s, de wettelijke taken en het gedachtegoed van de NPS. Een dreun die hard aankomt bij de medewerkers en bij allen die zich nauw bij de NPS betrokken voelen. Een periode van grote onzekerheid breekt aan. Maar het is ook een periode waarin een gemeenschappelijke strijdlust ontstaat, die zorgt voor een hechtere binding tussen medewerkers onderling en voor een hartverwarmend contact tussen de NPS en de buitenwereld. Vele ingezonden stukken verschijnen in kranten. Meer dan 100.000 mensen zetten hun handtekening voor het behoud van de NPS. Wij mogen dit - in alle bescheidenheid - opvatten als een beloning voor 10 jaar hard werken aan een onderscheidende, kwalitatief hoogstaande en alom gewaardeerde programmering op radio, televisie en internet. Ondanks alle turbulente ontwikkelingen blijft de NPS onverstoorbaar met haar programmering doorgaan. Wij zijn trots op alle medewerkers van de NPS, die daar hun bijdrage aan leveren. Tot slot zijn wij iedereen dankbaar voor de steun en adhesie die wij tot nu toe, in welke vorm dan ook, hebben mogen ontvangen. Steun die wij in de nabije toekomst nog hard nodig zullen hebben. Namens het bestuur van de NEDERLANDSE PROGRAMMA STICHTING Roger van Boxtel, voorzitter april 2006

3

DIRECTIEVERSLAG OMROEPBREDE ONTWIKKELINGEN Kabinetsplan ‘Met het oog op morgen’ In juni maakt staatssecretaris Medy van der Laan haar plannen voor de publieke omroep bekend. Deze plannen zouden in september 2008 uitvoering moeten krijgen. In het nieuwe omroepbestel staan drie categorieën programma's centraal: 1. Nieuwsprogramma's gemaakt door de NOS, die dat onafhankelijk en objectief moet doen; 2. Opinie- en debatprogramma's gemaakt door licentiehouders en 3. Programma's met specifieke informatie en over cultuur Voor het maken van programma's in deze categorie mogen zich behalve de omroepverenigingen ook buitenstaanders melden. Die moeten wel aan strenge eisen voldoen. De onafhankelijke Raad van Bestuur Publieke Omroep bepaalt uiteindelijk wie de programma's mag gaan maken. De omroepverenigingen leveren ongeveer de helft van hun huidige vaste budget van 34 miljoen euro in, met een overgangstermijn van drie jaar. Het budget dat voor de omroepverenigingen overblijft, wordt op een andere manier verdeeld: meer dan nu gaat het aantal leden meetellen - hoe meer leden, hoe meer budget. Dat was een belangrijke eis van het CDA, die wil dat de leden hun invloed op de omroepen behouden. De rest van het geld is voor programma's in de derde categorie: specifieke informatie en cultuur. De omroepverenigingen en andere organisaties kunnen hier een deel van binnenhalen door programmavoorstellen te doen aan de Raad van Bestuur. De ledenloze omroep NPS verdwijnt in 2011. In de tussentijd moeten de medewerkers en programma's onderdak vinden bij andere omroepen. Garanties op het voortbestaan van programma’s worden niet gegeven. Maar mochten programma’s als Sesamstraat en Het Klokhuis elders geen plek krijgen, dan kan de Raad van Bestuur ze desnoods in eigen beheer maken. Het ontbreken van elke garantie zorgt voor veel onrust en verontwaardiging bij de NPS en haar publiek. Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de turbulente maanden die de NPS in 2005 heeft doorstaan. • Maart 2005: In het Paasakkoord besluit de coalitie dat omroepen zich vanaf 2008 moeten toeleggen op nieuws, opinie en debat en educatie, kunst en cultuur. Plat amusement is uit den boze. De macht van de omroepverenigingen wordt ingeperkt door de Raad van Toezicht vanaf september te vervangen door een Raad van Toezicht met alleen kroonleden. De omroepvoorzitters krijgen een plaats in een College van Advies. De Raad van Bestuur krijgt meer zeggenschap.

4

• Juni 2005 Op dinsdag 21 juni staat het bericht in de Telegraaf dat de NPS wordt opgeheven. Dit veroorzaakt veel onrust bij de NPS-medewerkers. Na bestudering van officieuze berichten uit Den Haag blijkt dat de zaak iets genuanceerder ligt: de NPS wordt als zelfstandige organisatie opgeheven, maar als eenheid ondergebracht in een werkmaatschappij onder de Raad van Bestuur. Programma’s van budgetten lijken veiliggesteld. Tijdens een eerste personeelsbijeenkomst geven de voorzitter en directeur aan dat er geen reden tot paniek is. Donderdag 23 juni viert de NPS haar zomerfeest in Scheveningen. In de avond komen de eerste signalen door dat het voor de NPS de verkeerde kant op gaat. Vrijdag 24 juni komt het kernteam in spoedzitting bijeen. De bevestiging dat de NPS wordt opgeheven en dat haar programma’s door anderen gemaakt moeten gaan worden, staat zwart op wit. Het personeel wordt in de loop van de ochtend geïnformeerd en rond het middaguur door de directeur bijgepraat. De staatssecretaris maakt ’s middags in Nieuwspoort het kabinetsbesluit bekend. De NPS en de Publieke Omroep beleggen ieder hun eigen persconferentie in Den Haag. Maandag 27 juni komt staatssecretaris Van der Laan haar plan in Hilversum toelichten aan alle omroepmedewerkers. Het wordt een tumultueuze bijeenkomst, die, mede vanwege de krachttermen van de staatssecretaris, veel aandacht krijgt in de media. Donderdag 30 juni voert de Tweede Kamer ´s avonds laat een spoeddebat over het omroepplan van Van der Laan, officieel om vragen te stellen over de gevolgde procedure en om te bepalen of er nog ruimte is voor tegenvoorstellen. De coalitiepartijen houden onverkort vast aan het voornemen de NPS op te heffen. Moties van GroenLinks en de LPF om de NPS te behouden, halen het niet. • Juli en augustus 2005 De hele zomer wordt hard gewerkt aan een luid en duidelijk tegengeluid van de NPS op de kabinetsplannen. De eerste fase van het proces staat in het teken van analyse. Het kabinetsplan en alle adviesrapporten die daaraan ten grondslag liggen, zoals van Rinnooy Kan, de WRR en de Raad voor Cultuur, worden uitgebreid geanalyseerd op inconsequenties en passages die juist pleiten voor het voortbestaan van de NPS. Ook de juridische en financiële haken en ogen van het kabinetsplan worden tegen het licht gehouden. Half augustus gaat deze fase over in het daadwerkelijk schrijven van een officiële reactie, die vóór 1 september naar de leden van de Vaste Kamercommissie OCW wordt gestuurd t.b.v. het rondetafelgesprek op 5 september. De reactie is ook de leidraad voor het lobby- en publiciteitstraject tot en met het Kamerdebat op 10 oktober. • September 2005 Het rondetafelgesprek op 5 september vindt plaats in het Tweede Kamergebouw. De Vaste Kamercommissie van OCW hoort die dag in verschillende rondes vertegenwoordigers van diverse organisaties, die belang hebben bij het kabinetsplan. Zo ook de omroepen en de programmamakers. Namens bestuur en directie licht Roger van Boxtel de schriftelijke reactie van de NPS mondeling toe. In een andere ronde komen de programmamakers aan het woord, vertegenwoordigd door radio- en televisiecollega’s. Voor Nederland 3 mogen NPS, VARA en VPRO elk een afgevaardigde sturen.

5

Op de dag van het rondetafelgesprek houdt de NPS op het Plein voor het Tweede Kamergebouw een grote culturele manifestatie met tal van optredens. Een keur aan artiesten en gezelschappen, die enige link met de NPS hebben, treedt op en ook enkele programma’s verzorgen een podium-act. Pino uit Sesamstraat overhandigt aan een Kamerdelegatie 93.000 handtekeningen van mensen die via internet of handtekeningenkaart hebben getekend voor het behoud van de NPS. • Oktober 2005 Maandag 10 oktober heeft eindelijk het langverwachte omroepdebat in Den Haag plaats. De 'zorgvuldige overgang' voor de NPS, die de staatssecretaris de week ervoor op het Omroepcongres toezegde, vult zij als volgt in: - De NPS wordt als stichting per 1 september 2008 opgeheven; - De gehele NPS zal op dat moment één-op-één worden ondergebracht onder de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep; - Voor programma's die behoren tot de categorie opinie en debat, bijvoorbeeld informatieve programma's (NOVA/Zembla/Buitenhof) en multiculturele programma's, zal direct per 2008 duidelijk moeten zijn onder welke vlag deze worden uitgezonden: door de NOS of door andere omroepen; - Voor de rest van de programma's (box C) krijgt de Raad van Bestuur tot 1 september 2011 de gelegenheid om de programma's van de NPS elders binnen de publieke omroep onder te brengen; - Voor kwetsbare cultuurprogramma's, zoals opera, dans en jazz - maar ook drama, wordt een interne voorziening getroffen met een geoormerkt budget (het zogenoemde ‘hekje om cultuur’). • Najaar 2005 Dat deze voorstellen voor meerdere interpretaties vatbaar zijn, blijkt wel tijdens het debat in oktober. Hoewel het lijkt alsof de staatssecretaris behoorlijk tegemoet komt aan alle bezwaren op haar omroepplan, blijft de NPS negatief in haar reacties naar de media. De toezegging van de één-op-één overgang is wel een verbetering, maar de toekomst van een groot aantal programma's blijft ongewis. Vrijwel alle Kamerfracties vragen de staatssecretaris om schriftelijk duidelijkheid te verschaffen. Die duidelijkheid komt er niet. De brief die zij schrijft geeft aanleiding tot een vervolgdebat, maar daarin worden de onduidelijkheden alleen maar groter. Er komen zelfs tegenstellingen tussen de coalitiepartijen aan het licht. Resultaat: een tweede brief en een nieuw debat. Daarin verklaart de staatssecretaris uiteindelijk, dat bij de overgang van de NPS-programma’s naar de Publieke Omroep “de mensen en de middelen één op één overgaan.” Binnen het totale kabinetsplan - dat de NPS scherp blijft afwijzen - mag dit een lichtpuntje worden genoemd. De feitelijke uitwerking vertoont nog talloze losse eindjes. De staatssecretaris is van mening dat de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep en de NPS daar gezamenlijk een oplossing voor moeten vinden. Het kabinetsplan ‘Met het oog op morgen’ zal in een wetsvoorstel zijn beslag moeten krijgen. Dit wetsvoorstel dient vóór de parlementsverkiezingen in 2007 in het Staatsblad te staan, wil het werkelijkheid worden. Gezien alle commotie tot nu toe, en de bijkomende problemen van de enorme bezuinigingen die de publieke omroep te wachten staat, is het nog niet zeker of dat gaat lukken.

6

Code Goed Bestuur Eind 2005 stelt de Raad van Bestuur PO de Richtlijnen en Regelingen Goed Bestuur en Integriteit vast. In deze ‘code’ staan regels die moeten zorgen voor een open en transparante handelswijze van omroepen en omroepmedewerkers op het gebied van bestuur, integriteit, verslaglegging, co-financiering, interactieve telefoondiensten, SMS, 0900-lijnen, mobiel internet en e-mailmarketing. De code gaat in per 1 januari 2006. Alle medewerkers krijgen een brief met een samenvatting van de regeling. Programmeringsmodel Op 24 november vindt een prioriteitendiscussie plaats tussen de Raad van Bestuur en de omroepen. De Raad van Bestuur presenteert daar het Programmeringmodel als voorgenomen besluit. Dit besluit komt zeker niet uit de lucht vallen. In januari 2005 is ook al de discussie gevoerd met de toenmalige Raad van Toezicht over de keuze tussen het Programmeringmodel en het Thuisnetmodel. Indertijd heeft de Raad van Bestuur de omroepen, die een duidelijke voorkeur hebben voor het Thuisnetmodel, het voordeel van de twijfel gegeven en aangegeven dat het Thuisnetmodel nog een jaar de kans krijgt om zich te bewijzen. Echter, het Thuisnetmodel blijkt de neerwaartse spiraal waar de Publieke Omroep zich in bevindt niet te kunnen keren, waarop de Raad van Bestuur zijn maatregelen neemt. In het Programmeringsmodel zijn omroepen niet langer gebonden aan hun eigen thuisnet, maar gaat het om het profiel van een televisienet. Kern van de nieuwe strategie is om de programma’s daar uit te zenden waar ze het beste tot hun recht komen en de kijker ze verwacht. De Raad van Bestuur stelt drie netten voor: Nederland A, B en C. Nederland A moet het vlaggenschip van de Publieke Omroep worden, waarop veel goed bekeken programma's geprogrammeerd worden. Nederland B wordt een smaller net met veel verdiepende informatie. Ook moet de zender met zingeving een 'meerwaarde' vormen. Nederland C moet een 'jonge' en 'vernieuwende' zender worden. De nieuwe profielen zullen vanaf september 2006 ingaan. Dat betekent dat er i hoog tempo gewerkt moet worden aan het ontwerpen van een nieuw genreschema en een nieuw titelschema. Daarvoor wijst de Raad van Bestuur een projectleider aan in de persoon van Ton F. van Dijk (netmanager Nederland 2). Daarnaast zullen drie werkgroepen worden samengesteld langs de lijnen van de nieuwe netprofilering. Daaraan wordt een vierde werkgroep toegevoegd voor de programmering van Z@pp/Z@ppelin. De opdracht aan de projectleider en de werkgroepen moet uitgewerkt worden binnen de kaders van het netprofielbesluit, de mediawet en het concessiebeleidsplan. Dat betekent dus ook dat iedere omroep binnen de nieuwe profilering weer een thuisnet moet krijgen. Ook bestaande of nieuwe programmatische samenwerking is mogelijk. Daarnaast zal natuurlijk een aanzienlijke bezuiniging moeten worden gerealiseerd. Ook voor de NPS zal dit besluit van de Raad van Bestuur ingrijpende gevolgen hebben. Het gehele programmapakket zal ter discussie staan. Integrale Radiostrategie Op 1 december wordt de integrale radiostrategie 2006 gepresenteerd. De strategie moet gezien worden in de context van de ernstige financiële tekorten waarmee de Publieke Omroep eind 2005 wordt geconfronteerd. Alle platforms binnen de PO krijgen daarmee te maken. De radio zal in totaal 13 miljoen euro moeten bezuinigen; in verhouding tot televisie disproportioneel veel. 7

In de strategie is nadrukkelijk gekozen voor een scenario dat verder gaat dan pondsponds bezuinigen. Het betekent de keuze voor een scenario, waarin de kwaliteit van de zenders gelijk blijft of zal verbeteren door een thematische aanscherping van de profielen. Bovendien is het de bedoeling het aantal ‘outlets’ uit te breiden. Doel is om de dalende tendens in het luistertijdaandeel te keren en het aandeel van de publieke radio te brengen op het niveau van 33% luistertijdaandeel dat in het Tussentijds Concessiebeleidsplan 2006 – 2010 is afgesproken. In essentie komt de strategie op het volgende neer: • Voor Radio 1 worden de doelstellingen uit het Tussentijds Concessiebeleids-plan zoveel mogelijk gehandhaafd. • 747 krijgt een gedaantewisseling en als gevolg daarvan weer zijn oude vertrouwde naam ‘Radio 5’ terug. Radio 5 nieuwe stijl blijft een ‘veelkleurige’ zender, waarop én levensbeschouwing én educatie én toegankelijke muziek te horen zijn. Juist op die manier wil de Publieke Omroep het bereik vergroten, zodat deze specifieke informatie gemakkelijker zijn weg naar de luisteraar vindt en de zender zijn bereiksdoelstelling gaat halen. Ook wil de Publieke Omroep hiermee de doelgroep van 55+ met een laag of gemiddeld opleidingsniveau meer aan zich binden. • Radio 4 wordt nog meer de beoogde brede klassieke muziekzender (vanzelfsprekend met een grote verscheidenheid wat aanbod betreft), die zich geheel op de klassieke muziekliefhebber kan richten. Dit brengt met zich mee dat ‘jazz, world & beyond’ op de Concertzender nieuwe stijl verder worden uitgebouwd. Dit heeft dus een verbetering tot gevolg van het profiel van de Concertzender. Het format van de ‘Concertzender nieuwe stijl’ (werktitel) wordt ingevuld met jazz, crossover en andere cultuurspecifieke muzieksoorten. Ook komt er op deze zender ruimte voor informatieve programamaonderdelen over kunst, cultuur en wetenschap. • Radio 2 ondergaat slechts lichte aanpassingen, terwijl 3 FM op zijn succesvolle koers voortgaat. Op Radio 5 nieuwe stijl worden de huidige programma’s, die de ambitie hadden een groter publiek te bereiken, vervangen door lichte muziekprogramma’s in de veronderstelling dat deze daar beter toe in staat zijn. De specifieke doelgroepprogramma’s, bijvoorbeeld voor minderheden, worden gehandhaafd, evenals de programmering in het weekend. Op werkdagen krijgt de programmering van de levensbeschouwelijke 39F-omroepen en Educom goede tijdslots in de avond. Door Radio 4 en de Concertzender nieuwe stijl inhoudelijk beter op elkaar af te stemmen, komen de verschillende genres beter tot hun recht. Extra geld (dat wordt ontrokken aan Radio 4 en 747AM) gaat naar de Concertzender nieuwe stijl voor inhoudelijke verbetering. Dit betekent ruim baan voor genres als jazz en wereldmuziek, maar ook een meer logische plek voor informatieve programma’s over kunst en cultuur. Het profiel van Radio 4 wordt nog meer aangescherpt op klassieke muziek. Dat betekent dat de liefhebber van klassieke muziek kwalitatief beter kan worden bediend en de programmering coherenter en specifieker kan worden. De Raad van Bestuur zal begin 2006 een voorgenomen besluit nemen over de strategie.

8

ONTWIKKELINGEN NPS Jubileum Het jaar 2005 wordt ingeluid met de viering van het 10-jarig jubileum van de NPS. De nieuwjaarsreceptie op 4 januari is het eerste moment waarop bij het jubileum wordt stilgestaan. Op 15 januari vindt de echte viering plaats tijdens het Matineeconcert in het Amsterdamse Concertgebouw, waar (oud-)collega’s en -bestuurders elkaar weerzien. Ook het Zomerfeest in juni zal – op een wat lossere manier – in het teken van het jubileum staan. Bestuur en Programmaraad In december 2004 namen bestuursleden Han Entzinger en John Jaakke afscheid van de NPS. Zij waren sinds het begin van de NPS lid van het bestuur. Hun maximale zittingstermijn zat er op. Zij worden per 1 januari 2005 opgevolgd door Sadik Harcahoui en René Verhulst. Per diezelfde datum wordt bestuurslid Yasmin Tümer benoemd tot vice-voorzitter. In september neemt de NPS op het programmaraadcongres onder veel dankzegging afscheid van de voorzitter van de programmaraad, Lilian Gonçalves. Haar maximale zittingstermijn is verstreken. Samen met haar neemt ook een aantal leden, die 10 jaar in de raad zaten, afscheid. Bij het verschijnen van dit verslag is nog geen nieuwe voorzitter bekend. De samenstelling van de Programmaraad ondergaat een aantal wijzigingen. Zo worden bijvoorbeeld de Stichting Weten en de Nederlandse Jeugd Groep opgeheven. Naar vervangende organisaties wordt nog gezocht. Congres Het jaarlijkse programmaraadcongres heeft dit jaar niet plaats in het voorjaar, maar in september. Het thema is ‘Emoties, hypes en feiten - over journalistieke kwaliteit’. Aanleiding voor dit thema vormen de huidige turbulente maatschappelijke ontwikkelingen, waarin het functioneren van de media als nooit tevoren ter discussie staat. Emile Fallaux (hoofdredacteur Vrij Nederland) interviewt John Lloyd en Wally Dean, twee vooraanstaande buitenlandse journalisten, over de vraag hoe de journalistiek in Engeland en Amerika haar kwaliteit kan behouden tegenover het geweld van 24-uurs nieuws, talkradio, internet, sensatiezucht en opleuking. Verder ondervraagt Felix Rottenberg een panel van hoofdredacteuren van diverse nieuwsrubrieken en kranten over hoe zij omgaan met hypes. Ter gelegenheid van het congres stelt Hugo Arlman een Journalistieke Canon, een gedragscode voor journalisten, op. Digitalisering De voorbereidingen voor de invoering van de Digitalisering krijgen steeds meer vorm. Er wordt een projectplan vastgesteld en een interne organisatie op poten gezet, waar een groot aantal medewerkers in participeert. Deze collega’s worden begeleid door een externe projectleider en een stafmedewerker. De aandacht richt zich op vier terreinen: het ontsluiten van het NPS-archief, het bepalen van een gewenste, uniforme werkwijze, de aanschaf en efficiënte inzet van nieuwe, digitale apparatuur en de opleiding van medewerkers. 9

De interne communicatie richt zich in eerste instantie op het creëren van draagvlak voor het project. Inmiddels wordt op twee montagesets volgens de nieuwe digitale methode gewerkt en is de opbouw van een goed ontsloten archief gestart. Van meerdere programma’s is de bestaande werkwijze in kaart gebracht. Deze beschrijving vormt de basis voor de verdere voortgang. De invoering van de zogeheten omroepbrede Digitale Voorziening heeft forse vertraging opgelopen en moet nu in 2006 zijn beslag krijgen. De NPS beoogt in hetzelfde jaar de overstap naar de nieuwe werkwijze definitief te maken. Themakanalen De NPS start met de opzet van het themakanaal Cultuur, een van de vijf ‘prioritaire’ kanalen die onder de vlag van de PO worden ontwikkeld (naast Archief, Nieuws, Jeugd en Parlement). De NPS is inhoudelijk de trekker van het Cultuurkanaal. In de redactieraad van het kanaal zijn ook de AVRO en VPRO vertegenwoordigd. Het kanaal zal naar verwachting in de zomer van 2006 van start gaan. Café des Idées In oktober is de eerste bijeenkomst van het Café des Idées. Het Café is ontstaan vanuit de behoefte aan een plek, waarbinnen jonge medewerkers hun programma-ideeën onder de aandacht kunnen brengen en om die te toetsen aan de mening van ervaren programmamakers. Inmiddels wordt om de zes weken een bijeenkomst georganiseerd. Prijzen Ook dit jaar wint de NPS in binnen- en buitenland een aantal vooraanstaande film- en documentaireprijzen. Een kleine selectie: • De documentaire ‘I am the Violin’ van Paul Cohen (co-productie IdtV) over violiste Ida Haendel wint op het 42e International Television Festival Golden Prague in de categorie ‘documentaire’ de Golden Prague. • De Sketch Studio van Het Klokhuis legt in juni beslag op de Europrix.nl, de prijs voor beste multimediacontent in Nederland. Het online dramaspel wint de prijs in de categorie ‘Interactieve fictie en verhalen vertellen’ en verslaat daarmee o.a. de CD-rom van Pluk van de Petteflat. In oktober wint Sketch Studio de Cinekid Nieuwe Media Award. • Tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht is de NPS betrokken bij maar liefst acht Gouden Kalveren, onder andere voor Meral Uslu (korte documentaire ‘De kinderen van mijn vader’), voor Rogier Kappers (lange documentaire ‘Lomax the Songhunter’) en voor Sophie van Winden (beste vrouwelijke bijrol in ‘Leef!’). De openingsfilm van het festival, ‘Leef!’ van Willem van de Sande Bakhuyzen, krijgt bovendien de Publieksprijs. • In december wordt Jörgen Raymann tijdens de uitreiking van de Gouden Beelden (Nederlandse Academy Awards) uitgeroepen tot TV Persoonlijkheid van het Jaar.

10

PROGRAMMAVOORSCHRIFTEN Op basis van de Mediawet dient tenminste 40% van het programma-aanbod van de NPS op radio en televisie te bestaan uit onderdelen van culturele aard, waarvan tenminste 20% betrekking heeft op kunst. Daarnaast dient tenminste 20% van de televisiezendtijd en 25% van de radiozendtijd te bestaan uit programma’s voor etnisch/culturele minderheden. Alle percentages worden in 2005 gehaald met de volgende voorbehoud: Deze percentages en grafieken zijn gebaseerd op interne data en hebben een voorlopig karakter. Een vertegenwoordiging van de Publieke Omroep en de dienst Kijk- en Luisteronderzoek is in overleg met het Commissariaat voor de Media over de berekening van de percentages in relatie tot de zogenaamde nachtcarrousel, die in 2005 is gestart. Hierdoor stijgt het aantal uitzenduren, waardoor de percentages die de NPS realiseert, drastisch dalen. De Dienst Kijk- en Luisteronderzoek stelt de uiteindelijke percentages vast op basis van nacalculatie.

wettelijke percentages Televisie 2005

80 70 60 50

2003 2004

40

2005 verplicht

30 20 10 0 cultuur

Cijfers Televisie Cultuur 2003 67 2004 65 2005 57 verplicht 40

kunst

Kunst 29 30 30 20

minderheden

Minderheden 20 20 22 20

Cijfers onder voorbehoud. Zie cursieve alinea hierboven.

11

wettelijke percentages Radio

70

60

50 2003 40

2004 2005

30

verplicht 20

10

0 cultuur

Cijfers Radio Cultuur 2003 54,4 2004 50,6 2005 61 verplicht 40

kunst

Kunst 27,4 27,5 31 20

minderheden

Minderheden 25,9 24 25 25

12

BEST BEKEKEN, BELUISTERD EN GEWAARDEERD Televisie Prinses Máxima verdrijft de Intocht van Sinterklaas van zijn jarenlange koppositie als best bekeken NPS-programma. Op 14 februari heeft NOVA een exclusief interview met de Prinses aan het eind van haar introductieprogramma in Nederland. Behalve Máxima’s uitspraak “ik ben zelf ook een allochtoon” trekken de glimmende zwarte cowboylaarzen van Jeroen Pauw ook veel belangstelling van kijkers en recensenten. In de Top 10 vallen verder hoge noteringen op van Andere Tijden, met de special ‘De andere jaren Vijftig’ (wel de hoogste waardering!) en van De Avond van Ard en Keessie, na het Groot Dictee de best bekeken Thema-avond. Top 25 meest bekeken NPS-programma’s 2005 doelgroep 6+

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

dag datum

tijd

titel°

omroep

kdh

ma 14-02-05 za 12-11-05 za 31-12-05 za 31-12-05 ma 19-12-05 vr 25-11-05 di 18-01-05 di 22-03-05 vr 25-11-05 ma 3-01-05 vr 7-01-05 do 31-03-05 zo 11-12-05 ma 28-03-05 vr 9-12-05 do 10-11-05 zo 27-11-05 zo 16-01-05 ma 7-03-05 za 26-11-05 vr 25-03-05 vr 26-08-05 ma 24-01-05 vr 14-01-05 di 11-01-05

22:18 12:00 23:44 19:05 20:23 22:22 20:24 20:54 23:09 20:24 22:50 21:09 22:12 20:28 22:47 17:41 12:09 18:24 20:24 17:34 19:52 20:24 21:00 19:57 21:29

Nova/den haag vandaag Intocht sinterklaas Top 2000 in concert Top 2000 a go go Groot dictee der nederlandse taal Nova politiek Met het mes op tafel Andere tijden Raymann is laat Avond van ard & keessie Comedy factory Zembla Woestijnruiters Avond van de grote geschiedenis Gesprek minister president Sinterklaasjournaal Buitenhof Klokhuis Avond van het boek Sesamstraat Popquiz a gogo Uitmarkt Uur van de wolf Eetfabriek Premtime

NOS;VARA;NPS NPS NPS NPS NPS NOS;VARA;NPS NPS VPRO;NPS NPS NPS NPS VARA;NPS VARA;NPS NPS NOS;NPS;VARA NPS VARA;VPRO;NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS

15,3 12 11,6 7,4 6,7 6,2 6,1 6,1 5,3 5 4,9 4,8 4,7 4,5 4,3 4 3,2 3,1 2,7 2,6 2,6 2,6 2,5 2,5 2,5

° één vermelding per titel, exclusief herhalingen

13

kijkers (x1000) 2291 1801 1750 1119 1009 937 912 917 793 753 734 715 707 670 645 601 484 457 407 397 390 392 373 372 371

ma

wrd

35 68 21 20 14 13 13 13 16 10 12 11 10 9 10 15 20 9 6 10 6 6 5 6 5

8 7,9 7,3 7,8 7,8 7,5 7,9 8,3 7,8 7,9 7,3 7,6 7,9 7,3 * * 7,8 * 7,5 * 7,9 7,4 7,7 * 7,4

Top 20 hoogst gewaardeerde NPS-programma’s 2005 doelgroep 13+ en N> 50 dag datum

tijd

titel°

omroep

wrd

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

20:54 22:18 12:00 20:24 20:24 22:12 19:52 19:05 20:23 23:09 12:09 21:00 21:09 22:22 20:24 20:24 21:29 23:44 22:50 20:28

Andere tijden Nova/den haag vandaag Intocht sinterklaas Met het mes op tafel Avond van ard & keessie Woestijnruiters Popquiz a gogo Top 2000 a go go Groot dictee der nederlandse taal Raymann is laat Buitenhof Uur van de wolf Zembla Nova politiek Avond van het boek Uitmarkt Premtime Top 2000 in concert Comedy factory Avond van de grote geschiedenis

VPRO;NPS NOS;VARA;NPS NPS NPS NPS VARA;NPS NPS NPS NPS NPS VARA;VPRO;NPS NPS VARA;NPS NOS;VARA;NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS

8,3 8 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,8 7,8 7,8 7,8 7,7 7,6 7,5 7,5 7,4 7,4 7,3 7,3 7,3

di ma za di ma zo vr za ma vr zo ma do vr ma vr di za vr ma

22-03-05 14-02-05 12-11-05 18-01-05 3-01-05 11-12-05 25-03-05 31-12-05 19-12-05 25-11-05 27-11-05 24-01-05 31-03-05 25-11-05 7-03-05 26-08-05 11-01-05 31-12-05 7-01-05 28-03-05

Gem. kdh 6,1 15,3 12 6,1 5 4,7 2,6 7,4 6,7 5,3 3,2 2,5 4,8 6,2 2,7 2,6 2,5 11,6 4,9 4,5

kijkers (x1000) 917 2291 1801 912 753 707 390 1119 1009 793 484 373 715 937 407 392 371 1750 734 670

° één vermelding per titel, exclusief herhalingen

Radio Bij NPS Radio weinig verrassingen in de topnoteringen. Kunststof prolongeert zijn eerste plaats, net als vorig jaar gevolgd door Swijnenstal en Het Bureau. Opvallend hoog blijft het luistertijdaandeel van Het Bureau, dat op zijn uitzendtijdstippen bijna een derde van alle luisteraars aan zich weet te binden. Top 25 best beluisterde radioprogramma’s 2005 nr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

dag Dinsdag Dinsdag Vrijdag Donderdag Vrijdag Zondag Zondag Zondag Dinsdag Vrijdag Woensdag Zaterdag Zaterdag Zaterdag Maandag Zaterdag Woensdag Zaterdag Donderdag Maandag Maandag Zondag Donderdag Zaterdag Donderdag

LDH 0,8 0,7 0,7 0,5 0,5 0,5 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1

LTA 9,6 6,0 28,6 2,2 10,6 2,5 2,8 6,9 5,4 4,3 5,7 3,6 0,9 0,9 2,7 0,8 12,7 0,8 0,7 9,4 0,5 11,1 3,4 0,9 7,9

begintijd 19:04 18:07 00:45 16:00 23:04 12:15 17:04 21:04 20:04 19:04 20:04 19:02 14:02 15:55 22:30 16:25 01:02 16:55 17:05 04:02 17:05 04:02 00:02 19:10 01:02

eindtijd 19:58 19:58 01:00 18:00 01:00 14:00 18:00 21:58 21:58 21:58 21:58 23:00 15:00 16:25 23:00 16:55 04:00 17:55 18:50 06:00 18:50 06:00 01:00 19:50 04:00

titel Kunststof Swijnenstal Het Bureau Viertakt Round Midnight Diskotabel Viertakt Weekend Portret Radio Atelier Met Michiel Lantinga en Swijnenberg Sandersjow Opera Live Knetterende Letteren Chinees Weekmagazine 4fm Suara Maluku Klaas Vaak Zorg en Hoop Lijn 5 Nachtmiss:marissa Nps op 747 Nachtmiss:marisa 4fm Jazz Nieuws/Act. Marokkaans Arensnest

14

zender Radio 1 Radio 3 Radio 1 Radio 4 Radio 2 Radio 4 Radio 4 Radio 1 Radio 3 Radio 3 Radio 3 Radio 4 747AM 747AM Radio 4 747AM Radio 3 747AM 747AM Radio 3 747AM Radio 3 Radio 4 747AM Radio 3

FM

FM FM FM

FM

FM FM

FM

omroep NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS NPS

COMMUNICATIE De Avond van Ard en Keessie is de eerste van acht thema-avonden, die verspreid over het jaar bij de NPS te zien zullen zijn. De thema-avonden behoren tot de belangrijke programmatische speerpunten in 2005, en krijgen daardoor ook extra publicitaire ondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm promo’s, print en advertenties. Ander belangrijk speerpunt is het jongerenprogramma Debattle. Om de doelgroep te bereiken en te verleiden, is een uitgekiende mix van communicatiemiddelen nodig. Dat gebeurt met bijvoorbeeld een forse promocampagne op zowel de publieke netten en (radio)zenders als op de muziekstations TMF, MTV en FunX. Veel aandacht wordt besteed aan de ‘look & feel’ van de campagne, met als kernwoorden ‘rauw’, ‘direct’ en ‘street’. Het nieuwe decor van Sesamstraat wordt in het kader van het 30-jarig bestaan van het kleuterprogramma ingewijd met een Jubileumshow voor een live-publiek. De persconferentie in het nieuwe decor, opgeluisterd door de originele Bert & Erniepoppen, haalt menig voorpagina en trekt massale belangstelling van alle nieuwsrubrieken en showprogramma’s. Het urban-radioprogramma Lijn5.com krijgt inhoudelijk steeds meer vorm. De tijd is rijp om een groter publiek op te zoeken. Om jongeren te bereiken wordt onder andere een kort filmpje van 10 seconden gemaakt, dat 3 weken lang 10 keer per dag op muziekzender The Box wordt uitgezonden. In het urban jongerenblad Generation Now! wordt voor Lijn5.com een combinatie van artikel en advertentie ingekocht. Op 9 oktober gaan De Meiden van Halal van start. De media-aandacht is enorm (o.a. Spijkers met Koppen, 3FM Claudia d'r op, Storing, Goedemorgen Nederland, RTL Boulevard, Barend & Van Dorp en BlinQ). De meiden worden veel gevraagd als spreekbuis voor jonge Marokkanen. De Intocht van Sinterklaas lijkt elk jaar weer een grotere mediagebeurtenis te worden. In samenwerking met de gemeente Sneek organiseert de afdeling Pers & Communicatie dit jaar voor het eerst een persconferentie. Op 12 november worden in het gemeentehuis 30 journalisten ontvangen, waaronder cameraploegen van Shownieuws, Editie NL, Hart van Nederland en Jetix. Na afloop van de intocht is er nog een extra persconferentie met Sinterklaas zèlf. Met het plaatsen van kruizen of cirkels bij de voordeuren om Zwarte Pieten al dan niet onderdak te geven, creëert het Sinterklaasjournaal een ware mediahype. Verder is er veel reuring over de vraag of het Sinterklaasjournaal niet te spannend is voor kinderen. Nederland 3 In samenwerking met de netpartners en de Publieke Omroep worden de uitgangspunten geformuleerd voor een imagocampagne voor Net 3. Hieruit wordt een briefing opgesteld, waar vijf reclamebureaus op mogen pitchen. De winnaar komt met de pay off ‘Op scherp’. De slogan krijgt een passende visualisatie in televisiepromo’s, netidents en printuitingen. De campagne wordt gepresenteerd tijdens de winterpresentatie van Nederland 3 en gaat vanaf 12 september van start.

15

NPS Café Begin mei gaat het NPS Café van start, een maandelijkse gelegenheid voor NPS-collega’s om elkaar buiten het werk te ontmoeten. Het café vindt plaats in de kelder van het NPS/ VARA-gebouw. De belangstelling is redelijk. De redactie van 4FM grijpt het NPS Café regelmatig aan om mini-concerten te programmeren, die voor het radioprogramma worden opgenomen. Leve de NPS! Het kabinetsbesluit over de opheffing van de NPS luidt een turbulente periode in voor de afdeling Pers & Communicatie. De afdeling speelt een centrale rol in de coördinatie van alle activiteiten en initiatieven op het gebied van acties en manifestaties om de NPS te redden. Naast de externe communicatie (persvoorlichting) legt de dreigende opheffing ook een extreme druk op de interne communicatie. Op een aantal cruciale momenten worden personeelsbijeenkomsten belegd, waar de voorzitter en directeur tekst en uitleg geven over de ontwikkelingen en de koers van de NPS. Via de mail wordt zeer regelmatig, op piekdagen soms twee keer per dag, een stand van zaken gegeven. Vlak voor het zomerreces komt De Wandelgangen uit met een themanummer. Ook de behandeling van het kabinetsplan in de Tweede Kamer wordt nauwgezet gevolgd en via de interne mail verslagen. De frequente berichtgeving wordt over het algemeen zeer gewaardeerd. De handtekeningenactie op internet en tijdens culturele manifestaties als North Sea Jazz, Kwakoe en de Uitmarkten is een groot succes en culmineert in een spectaculaire overhandiging door Pino op de eigen NPS-manifestatie op 5 september in Den Haag. Ilona Németh Half juli, een jaar na dato, wordt bij de NPS een bijeenkomst georganiseerd waar familie, vrienden en collega’s stilstaan bij de vermissing van Ilona Németh (afdeling Pers & Communicatie). De familie lanceert een website over Ilona. In diverse kranten is weer aandacht voor haar vermissing. Naar aanleiding van de publiciteit komen bij de politie tips binnen, die leiden tot de vondst van Ilona in Utrecht, op een plek in het groen ergens tussen haar huis en het station. Op 9 september wordt Ilona, onder belangstelling van enkele honderden aanwezigen, begraven in Nijkerk.

VOORUITBLIK De toekomst van de NPS op langere termijn blijft onzeker zolang de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor een nieuwe structuur van de publieke omroep niet behandeld heeft. De behandeling vindt naar verwachting in mei of juni 2006 plaats. Intussen verwacht staatssecretaris Medy van der Laan van de Raad van Bestuur vóór de zomer een brief met een plan van aanpak voor de wijze waarop de overgang van de NPS naar de Publieke Omroep wordt geregeld. De brief moet in overleg met de NPS worden opgesteld. De NPS heeft geen voornemens om in de nabije toekomst ingrijpende wijzigingen door te voeren in haar investerings- en financieringsbeleid. Televisie Per september 2006 wordt het Programmeringsmodel ingevoerd. De invoering gaat gepaard met een forse bezuinigingsoperatie. Afhankelijk van de intekening op de genreschema’s zal duidelijk worden met welk programmapakket de NPS aan de start verschijnt. Op basis daarvan zal ook de omvang van de organisatie bepaald moeten worden en of het nodig is een reorganisatie door te voeren. 16

Radio Per september 2006 krijgt de radiostrategie vorm in een nieuwe invulling van de publieke radiozenders. Met name de verplaatsing van de ‘jazz en world’-programmering van Radio 4 naar de Concertzender-nieuwe-stijl biedt nieuwe kansen en zal veel aandacht vergen. Nieuwe Media Bij de toekenning van gelden voor internet lijken de bezoekcijfers doorslaggevend te worden. Dit vraagt om een kritische blik naar de huidige portfolio en om creatieve ideeën die nog meer bezoekers naar de afzonderlijke sites trekken. Personeelsbeleid Het Programmeringsmodel en de Radiostrategie vanaf september 2006 zullen naar verwachting niet zonder personele gevolgen blijven. Een reorganisatie zal onafwendbaar zijn. Dit vraagt vanzelfsprekend een grote extra inspanning van de afdeling P&O. Om de reorganisatie te kunnen doorvoeren, zal het functiegebouw goed in kaart gebracht moeten zijn. Hiertoe zal een NPS-breed functiebeschrijvings- en waarderingsproject noodzakelijk zijn. Communicatie De afdeling Pers & Communicatie volgt de politieke en programmatische ontwikkelingen op de voet om er, zowel in- en als extern, adequaat over te kunnen communiceren. Voorts blijft de marketing van opvallende, spraakmakende programma’s hoogste prioriteit.

17

TELEVISIE 2005 INLEIDING Behalve met de vaste waarden, zoals Sesamstraat, Het Klokhuis, NOVA en (inmiddels) Raymann is Laat en PREMtime, profileert de NPS zich in 2005 met een groot aantal nieuwe programma’s. Vooral op het gebied van cultuur en minderheden laat de NPS zien, dat wettelijke taken geen beperking hoeven te zijn. Integendeel, nieuwe formats en nieuw talent krijgen alle ruimte in programma’s als Debattle, Vals Plat en De meiden van Halal. Dat de impact van deze, veelal op jongeren gerichte programma’s niet altijd valt af te lezen aan de kijkcijfers, blijkt ook nu weer. De publiciteit en de vele reacties op internet laten zien dat de NPS haar doelgroepen weet te bereiken. Met de Thema-avonden slaagt de NPS er in om ‘moeilijke’ onderwerpen voor een breed publiek toegankelijk te maken. Van de succesformules van het Groot Dictee en de Geschiedenis Quiz heeft de NPS haar handelsmerk gemaakt, wat tot uitdrukking komt in goed bekeken Thema-avonden over o.a. Poëzie, Literatuur, Dans en Film. Naast het profileren van het eigen gezicht blijft samenwerking op het derde net een speerpunt. Behalve in programma’s als NOVA, Zembla, Buitenhof en Andere Tijden, is dat ook steeds meer terug te zien in gezamenlijke dramaprojecten als One Night Stand, Stellenbosch en Waltz.

ACTUEEL/INFORMATIEF NOVA NOVA/Den Haag Vandaag: gem. kta doelstelling: 11 – gerealiseerd: 9,4 NOVA Politiek: gem. kta doelstelling: 10 – gerealiseerd: 9,7 NOVA (NPS/VARA/VPRO) blijft een belangrijk en stabiel aandeel leveren aan het totale kta-bereik van Nederland 3. De waardering voor het programma blijft hoog (gem. 7,5). Er is de afgelopen periode programmatisch veel gebeurd met NOVA. De uitzendingen zijn evenwichtiger en leunen minder eenzijdig op het eerstelijns nieuws. Buitenland - en met name de eigen productie in het buitenland - heeft een groter aandeel in het programma. NOVA en Den Haag Vandaag zijn veel meer op elkaar afgestemd en er zijn duidelijke afspraken gemaakt over hoofdredactionele bevoegdheden. ‘Den Haag’ doet de dagelijkse verslaggeving van het politieke nieuws; duiding en studiogesprekken vinden plaats in Hilversum. De wekelijkse uitzendingen van NOVA Politiek op vrijdag worden gezamenlijk gemaakt. Het zijn gemiddeld de best bekeken uitzendingen van de week. Met het 22.00 uur Journaal worden ook nieuwe afspraken gemaakt, die leiden tot een veel nauwere afstemming in inhoud en vormgeving. Beide programma’s komen vanuit één studio en één decor. Het Journaal en NOVA op zaterdag sluiten door het ontbreken van een STER-blok naadloos op elkaar aan. Nieuwsmakend NOVA volgt in het algemeen het ritme en de instincten van een nieuwsprogramma. Bij nieuws is NOVA traditioneel op haar best. Dat blijkt in 2005 onder meer bij de berichtgeving over de oorlog in Irak, over de radicale Islam, over de invoering van het nieuwe zorgstelsel en over het debat over de uitzending van Nederlandse troepen naar Afghanistan. Met regelmaat lukt het NOVA de toon van het debat te zetten door te komen met nieuwe feiten 18

en beeldmateriaal. Daarin ligt de kracht en de noodzakelijkheid van de rubriek. De redactie blijft zich voortdurend afvragen wat er nog aan het Journaal en andere nieuwsrubrieken kan worden toegevoegd. Research NOVA beschikt als enige actualiteitenrubriek over een uitgebreide researchredactie. Deze deelredactie kan met een grote mate van vrijheid z’n werk doen en dat werpt zijn vruchten af. NOVA is met regelmaat spraakmakend en nieuwsmakend en onderscheidt zich wat dat betreft sterk van andere rubrieken. Gezocht wordt naar manieren om de researchredactie binnen de teruglopende financiële ruimte voor de gehele rubriek te versterken. Samenwerking met andere media, zoals met het Financiële Dagblad en de Volkskrant, biedt wat dit betreft perspectief. Nu nog gelden voor grote krantenuitgevers wettelijke beperkingen om zich zelfstandig op het terrein van televisie te begeven. De verwachting is dat die wettelijke beperkingen nog deze kabinetsperiode worden weggenomen. NOVA zal zich moeten voorbereiden op die situatie. NOVA heeft de ambitie om regelmatig te kijken naar wat er maanden later van kwesties is overgebleven of wat er van met veel lawaai aangekondigde maatregelen terecht is gekomen. Zo neemt NOVA het initiatief voor een gezamenlijke uitzending van NOS Actueel en de actualiteitenrubrieken over de besteding van hulpgelden na de Tsunami. Verder volgt NOVA in samenwerking met de Volkskrant een groep werkende armen om na te gaan hoe maatregelen van het kabinet, zoals de invoering van het nieuwe zorgstelsel, voor de huishoudboekjes uitpakt. Integriteit De journalistiek, en met name de televisiejournalistiek, staat bloot aan vaak scherpe kritiek. Tegen deze achtergrond laat de hoofdredactie in 2005 een integriteitscode opstellen, waarin de journalistieke werkwijze van NOVA is vastgelegd. Het gaat daarbij om zaken als hoor en wederhoor, belangenverstrengeling, objectiviteit en bescherming van privacy. Alle medewerkers van NOVA onderschrijven deze code en zijn daarop aanspreekbaar. De code is in gedrukte vorm verkrijgbaar en staat ook op de website van NOVA.

19

Omnibus NOVA begint eind 2005 aan een ingewikkelde en ingrijpende technische operatie. De redactie verhuist naar een tijdelijk onderkomen, terwijl de oude werkplek ingrijpend wordt verbouwd. Belangrijkste is de introductie van een nieuw Newsroomsysteem, I-News, dat onderdeel is van een volledige non-lineaire werkomgeving en het veel meer omvattende Omnibus. Met Omnibus wordt montage op de werkvloer, spotten vanaf elke werkplek en directe toegang tot newsfeeds en het archief van Beeld en Geluid mogelijk. Het systeem, dat wordt ingevoerd onder verantwoordelijkheid van NOS-RTV, is uniek in de wereld. De eerste fase moet zomer 2006 zijn afgerond. Zembla Gem. kta doelstelling: 7 – gerealiseerd: 5,3 In september 2005 viert ZEMBLA zijn 10-jarig jubileum met een speciaal nachtprogramma op Nederland 3 en de uitgave van een boekje en een DVD met hoogtepunten uit de productie van ongeveer 350 uitzendingen. Tegelijk wordt een ingrijpende verandering doorgevoerd in het format en de vormgeving. Het programma bevat nu drie keer een korte terugblik op het voorafgaande. Dit is bedoeld om kijkers, die later zijn ingeschakeld, in de gelegenheid te stellen te blijven kijken. Het programma wordt gemaakt in nauwe samenwerking met de VARA en valt buiten de redactionele verantwoordelijkheid van de documentaire-afdeling van de NPS. Zembla is dan ook meer een informatieve rubriek, waarin met behulp van diepgravende research en journalistieke reportages de politieke en maatschappelijke (Nederlandse) actualiteit kritisch wordt gevolgd. Het kwalitatieve niveau is vrijwel constant hoog en de inhoudelijke doelstellingen zijn steeds dezelfde: actueel, relevant, spraakmakend en vroegtijdig signalerend. Buitenhof Voor dagprogrammering gelden geen kta-doelstellingen BUITENHOF wil hét interview- en discussieprogramma van Nederland 3 zijn. Doelstelling is om nieuwsmakend en reflecterend te zijn. Een onderwerp in Buitenhof moet zich duidelijk onderscheiden van de andere debat- en praatprogramma’s op de Nederlandse televisie. Daarnaast verwacht de kijker van de presentatoren dat ze gezaghebbend en kritisch zijn. Bijna het hele kabinet wordt in BUITENHOF ontvangen voor goede, langdurig voorbereide interviews, die informatief en soms zelf onthullend zijn. Daarnaast kiest de redactie regelmatig voor een thematische aanpak om te kijken hoe Haags beleid neerslaat in de samenleving. Voorbeeld is het herstel van normen en waarden op de werkvloer, dat wordt getoetst met vier directeuren van een sociale dienst, een onderwijsinstelling, een gevangenis en een woningbouwcorporatie. Ook keert het thema Europa regelmatig terug in de vorm van debatten en reflecterende gesprekken met oudgedienden en buitenlandse gasten.

20

Andere tijden Gem. kta doelstelling: 5 – gerealiseerd: 5,3 ANDERE TIJDEN (NPS/VPRO) slaagt er in 2005 opnieuw in zijn doelstellingen te halen. Die doelstellingen luiden: • verbreding van de onderwerpkeuze • handhaving van het hoge kwaliteitsniveau • productie van één of meer specials • productie van de Grote Geschiedenis Quiz • verbetering van de beide websites die het programma ondersteunen Onderwerpen als “50 jaar Citroën DS” en “Normaal, het begin van de boerenrock” betekenen een duidelijke voortzetting van het streven de onderwerpkeuze te verbreden: ook in de autobranche en de low culture zijn historische verhalen te vinden die een bijzondere kijk geven op een bepaalde periode, meer dan de klassieke “koning-keizer-admiraal”geschiedenis. Het handhaven van hoog niveau heeft alles te maken met de diepgang van research. In het najaar van 2005 mogen daarvoor onderwerpen als Black Tulip (het geheime overheidsplan om direct na de oorlog 25.000 Rijksduitsers de grens over te zetten) en De Laatste Doodstraf (over de dilemma’s van de bijzondere rechtspleging) als voorbeeld dienen: beide volkomen onbekende kwesties, die pas na diepgaand speurwerk kunnen worden gebracht. Voorts wordt er voorzichtig geëxperimenteerd met andere vormen. In een onderwerp over de “revolutiepoging” van Troelstra in 1918 laat Andere Tijden voor het eerst mensen de rol van overleden politici spelen. Het is een mogelijkheid om ook onderwerpen van voor de Tweede Wereldoorlog te reconstrueren, zonder afbreuk te doen aan de authenticiteit waarvan Andere Tijden het moet hebben. Ups en downs Het najaar van 2005 geeft een lichte daling van de kijkcijfers te zien, maar het gemiddelde per uitzending blijft, inclusief herhaling, toch ruim boven de 400.000. Bovendien haalt Andere Tijden zijn geplande kta van 5 procent. Opmerkelijk zijn de hoge kta-cijfers van de zomerherhalingen: gemiddeld ruim boven de doelstelling van 5 procent. De special van het afgelopen seizoen, De Andere Jaren Vijftig, is een doorslaand succes: zeer hoge kijkcijfers (meer dan 900.000) en een golf van publiciteit, gekoppeld aan het vijfjarig bestaan. 21

De Grote Geschiedenis Quiz trekt minder kijkers (nog altijd 650.000) en is ook wel aan enige kritiek onderhevig. In 2006 zullen meer mensen worden ingeschakeld voor de productie en het bedenken van vragen. Er worden ook betere afspraken gemaakt met de partners, Volkskrant en Historisch Nieuwsblad. De lancering van het digitale kanaal /geschiedenis is een hoogtepunt in het seizoen. De waarde van de uitzendingen kan nu nog beter worden uitgebuit.

JEUGD Voor de jeugdprogrammering gelden geen kta-doelstellingen Sesamstraat SESAMSTRAAT wordt in 2005 ingrijpend verbouwd. Ter gelegenheid van het dertigste seizoen van het programma op de Nederlandse televisie wordt het oude decor, dat dateert uit de jaren 80, vervangen. Op 3 september wordt het nieuwe onderkomen onthuld in een ruim veertig minuten durende televisiespecial, waarin de Sesamstraatfiguren optreden voor een live publiek in de studio. In de dertigjarige geschiedenis van het programma was dit, vanwege de gecompliceerde opnametechnieken met studiopoppen, nog niet eerder voorgekomen. De belangstelling voor de show is dermate groot, dat er een publieksselectie wordt gemaakt middels een prijsvraag, die op de internetsite wordt uitgeschreven. De uitzending is helemaal bijzonder, omdat speciaal voor de show de poppen Bert, Ernie, Cookie Monster en Elmo uit de Verenigde Staten zijn overgevlogen. Ze treden in het Nederlandse decor op naast de Nederlandse poppen Pino, Tommie, Ieniemienie en Purk en worden tijdens de opnamen afwisselend bespeeld door Nederlandse én Amerikaanse poppenspelers. Een dergelijk groots gezamenlijk televisieoptreden is nog niet eerder voorgekomen. Het 30-jarig jubileum genereert een enorme hoeveelheid publiciteit in alle media. Een belangrijk element in de publiciteitscampagne is de persconferentie die wordt gegeven door Bert en Ernie. Een verslag van de show en de persconferentie is te zien op alle televisiejournaals van zowel de publieke als de commerciële zenders. Het nieuwe decor, dat veel abstracter en fantasievoller is dan zijn realistische voorganger, wordt door pers en publiek enthousiast ontvangen. En daarmee mag het waagstuk - wat een dergelijke matamorfose na 25 jaar wel is - bijzonder geslaagd worden genoemd. Sinterklaas in Sesamstraat Gezien de ervaringen in het jaar ervoor, besluit de Sesamstraatredactie het jaarlijkse bezoek van Sinterklaas in Sesamstraat op een andere manier vorm te geven. Er wordt gebroken met de achttienjarige traditie, waarin Sinterklaas in een speciale lange uitzending op 5 december zijn opwachting maakt in de straat. Dit jaar wordt gekozen voor een nadrukkelijke inhoudelijke koppeling met Het Sinterklaasjournaal. Daarbij komt de special op 5 december te vervallen en verzorgt het programma in de periode van 15 tot 27 november 13 speciale afleveringen, die verhaaltechnisch aan Het Sinterklaasjournaal worden gekoppeld. Sinterklaas en zijn Pieten zijn dan ook regelmatig in Sesamstraat te zien. In de bewuste periode stijgen de kijkcijfers aanzienlijk. Dit brengt Sesamstraat terug in de top tien van best bekeken kinderprogramma’s van Nederland.

22

Het Sinterklaasjournaal Het succesvolle SINTERKLAASJOURNAAL viert het eerste lustrum. De dagelijkse gedramatiseerde nieuwsrubriek doet voor het vijfde jaar op rij verslag van de belevenissen van Sinterklaas in Nederland. Daarmee levert de NPS – inmiddels specialist op het gebied van Sinterklaas een substantiële bijdrage aan het bewaren en ontwikkelen van een belangrijk onderdeel van het nationale cultuurgoed. De dagelijkse serie richt zich niet alleen op ´gelovige´ kinderen, maar op de hele familie. Het Sinterklaasjournaal weet daardoor ook ouders en grootouders aan zich te binden. Naast het script waarin het Sinterklaasnieuws met een knipoog wordt gebracht, is ook de cast daarvoor verantwoordelijk. Tal van prominente Nederlanders treden er in op, waaronder André van Duin en Dichter des Vaderlands Driek van Wissen. Het programma weet over de totale drie weken van uitzending haar positie als best bekeken kinderserie van Nederland te verstevigen, terwijl de concurrentie alleen maar toeneemt. Zowel Jetix als Nickelodeon komen dit jaar met een dagelijkse Sinterklaasserie. Kruizen en cirkels Het programma zorgt voor nationale opschudding als overal in het land cirkels en kruizen van stoepkrijt naast de voordeuren verschijnen. Verontruste burgers waarschuwen de politie. Zij veronderstellen dat deze tekens zijn gezet door het inbrekersgilde, om aan te geven in welke huizen waardevolle zaken te vinden zijn. De politie vindt het noodzakelijk om de onrust weg te nemen en laat via een persbericht weten dat het hier gaat om tekens van Zwarte Pieten. De commotie is ontstaan, omdat Het Sinterklaasjournaal heeft laten zien dat Sinterklaas dit jaar geen huis heeft en de Pieten op zoek moeten naar een slaapplaats. Staat er op een huis een cirkel, dan is het huis geschikt voor een Zwarte Piet. Staat er een kruis dan is Piet niet welkom als logé. Het persbericht leidt tot items in alle showrubrieken, Het Jeugdjournaal en het 20.00 uur Journaal. Zelfs de Nederlandse regering bemoeit zich met de crisis in de Sinterklaashuisvesting. Minister Dekker van Volkshuisvesting nodigt de Hoofdpiet én de Huispiet op haar ministerie uit en biedt het gebouw aan als tijdelijke huisvesting voor de Zwarte Pieten. Diverse kranten en nieuwsrubrieken doen verslag van het Pietenbezoek.

23

Internet en lespakket De website van het Sinterklaasjournaal wordt ook dit jaar weer de best bezochte website van de NPS. Het aantal bezoeken overtreft het aantal van 2004. Vooral de interactiviteit met televisie versterkt dat effect. Verder komt er een lespakket voor scholen, dat al enkele weken voor de uitzendingen via de Sinterklaasjournaalsite door leerkrachten is te downloaden. Het pakket wordt via een samenwerkingsverband met Kennisnet ook onder basisscholen verspreid. Gezien de reacties en de stoepkrijttekens die door het hele land op scholen worden aangetroffen, wordt er ook op scholen intensief meegeleefd met Het Sinterklaasjournaal. Samen met FC Klap wordt tenslotte nog een knutselboek uitgegeven, dat in alle boekhandels te verkrijgen is. De Intocht van Sinterklaas Traditiegetrouw produceert de NPS ook dit jaar weer DE INTOCHT VAN SINTERKLAAS. Het verslag van de aankomst van Sinterklaas in Sneek is onderdeel van Het Sinterklaasjournaal. Hoewel de kijkers in de afgelopen vier jaar al bijna zijn verdubbeld, vestigt de intocht dit jaar wederom een record door bijna 2,5 miljoen mensen van 3 jaar en ouder aan zich te binden. De intocht wordt gepresenteerd door Dieuwertje Blok, die op de kade wordt bijgestaan door Rik Hoogendoorn. De Wegwijspiet komt dit jaar voor het laatst in Nederland aan. Volgend jaar zal hij in Spanje blijven om uit te rusten van 24 jaar trouwe dienst. Het Klokhuis Half maart 2005 krijgt HET KLOKHUIS een nieuwe eindredacteur. Na zeventien jaar een rechte koers te hebben gevaren, verlaat kapitein Piet Geelhoed het schip. Dat deze koers door velen gewaardeerd is, mag wel blijken uit het feit dat het Prins Bernard Cultuurfonds in het najaar de Prijs voor Kunst– en Cultuureducatie 2005 aan Het Klokhuis toekent. Het juryrapport is bijzonder lovend: “Niet alleen beslaat dit televisieprogramma een haast grenzeloos rijk en breed domein van cultuur, het doet dat volgens de jury buitengewoon intelligent, geestig en helder en met fraai gebruik van de artistieke middelen die de televisie tot haar beschikking heeft. Voorts is de jury onder de indruk van de continuïteit en de constante kwaliteit van het programma”.

24

Ook de Klokhuis-website wordt dit jaar bekroond. De Sketch Studio, een nieuw onderdeel van deze site, wint de Nieuwe Media Vakjuryprijs, de prijs voor de beste internetapplicatie van 2005. Drama Eén van de beleidsvoornemens is dat het dramagedeelte van het Klokhuis vernieuwd moet worden en dat het drama programmatisch en publicitair meer accent moet krijgen. Het dramateam wordt uitgebreid met een aantal nieuwe, jonge auteurs, regisseurs en acteurs. Er worden steeds meer “levensechte” dramascènes op locatie opgenomen. Ook is er in de productiesystematiek meer ruimte ingebouwd voor korte grappen en zijn er experimenten in gang gezet om de kijker meer bij de “humorpoot” te betrekken. De afdeling drama produceert voor het eerst animaties. Liedjes De liedjes maken muzikaal en visueel een sprong. Waar vroeger werd gezegd dat de liedjes een goede aanleiding waren om weg te zappen, blijkt nu uit onderzoek van KLO dat bij de R&B-liedjes de kijkcijfers (bij meisjes) zelfs stijgen. Bij “gevoelige” onderwerpen (b.v. Anne Frank) kiest de redactie vaak voor een rap i.p.v. een ballad. Er is ook een Klokhuis-hit in de maak. Met één van de presentatoren (Ernst) wordt geprobeerd een nummer 1 hit te maken. Deze zoektocht levert een aantal “reguliere” Klokhuizen op over het werk van een platenproducent, een plugger en anderen die werkzaam zijn in de platenbizz. En als het lukt, scoort Het Klokhuis wellicht een echte hit. Publiciteit Elke week wordt één Klokhuis uitgekozen waar de publiciteit van die week zich voornamelijk op richt. Voor die aflevering worden promo’s en persberichten gemaakt, waarin het drama ook een plaats heeft. Een ander voornemen is om het onderdeel Vragen Voor Kinderen te vernieuwen. De brainstormsessies over een andere invulling van de VVK’s leveren twee nieuwe concepten op: Klokhuis Breaking News en De Klokhuis Vragen Dagen in NEMO (met antwoordgarantie). Onderliggende gedachte is het versterken van het imago, dat Het Klokhuis DE plek is in Nederland waar je met je vragen terecht kunt. Ook is dit één van de stappen om de crossmediale potentie van Het Klokhuis te versterken. Internet Ten behoeve van de website worden twee aanvragen bij het Stimuleringsfonds ingediend: één voor een uitbreiding van de Sketch Studio en één voor de ontwikkeling van een crossmediaal project om zelf games te bouwen. Beide aanvragen worden gehonoreerd. Verder wordt er een jukebox ontwikkeld, wordt de homepage vernieuwd, starten presentatoren een weblog en gaat er een nieuwsbrief van start. Het aantal bezoekers van de site groeit gestaag.

25

DOCUMENTAIRES Het Uur van de Wolf Gem. kta doelstelling: 4 – gerealiseerd: 3,2 Na tien jaargangen behoeft de culturele documentairereeks HET UUR VAN DE WOLF geen nadere omschrijving. De ambitie om een geslaagde mix te maken van high en low culture leidt ook dit seizoen tot een rijk geschakeerd pakket van documentaires over muziek, literatuur, mode, variété, architectuur, fotografie, poëzie en beeldende kunst. Met een gemiddelde kijkdichtheid van 220.000 is ‘De Wolf’ iets gedaald t.o.v. het vorige seizoen (toen het programma op de vrijdagavond stond), maar weer terug bij het niveau van twee seizoenen geleden (op woensdagavond). Het kijkersaantal fluctueert nauwelijks, maar het kta op de maandagavond blijft met 3,2 achter op de doelstelling (kta 4). Vooral muziekdocumentaires doen het bovengemiddeld goed, zoals TAMMY WYNETTE, DON’T FUCK WITH THE LEWISES, HITLER EN DE WAGNERCLAN, NORMAAL – IK KOM ALTIED WEER TERUG (hh), RAMSES (hh) en BOB DYLAN: NO DIRECTION HOME. Maar ook de goede kijkcijfers van documentaires over Connie Palmen, ROALD DAHL en MATHILDE WILLINK (hh) bewijzen dat de culturele belangstelling van kijkers kan worden geprikkeld. De succesvolle titels stellen de redactie bovendien in staat om ook iets zwaardere onderwerpen aan te snijden, zonder dat Het Uur van de Wolf in zijn totaliteit een marginaal programma wordt. Dit betreft onder andere MARIA JOÃO PIRES, MIES VAN DER ROHE en DE MEESTER EN ZIJN LEERLING. Opvallend sterk zijn de prestaties van twee jonge, debuterende filmmakers: Maartje Bakers filmde een groep Brabantse DANSMARIEKES en Laetitia Schoofs maakte een persoonlijk portret van Max Tailleur. Helaas worden vanaf september 2005 de reguliere dagherhalingen van het Uur van de Wolf afgeschaft, terwijl de herhalingen goed worden bekeken en met enige regelmaat zelfs boven de 100.000 kijkers uitkomen. Het Uur van de Wolf blijft op overtuigende wijze en met bevredigend succes één van de kerntaken van de NPS realiseren.

26

Dokwerk Gem. kta doelstelling: 3,1 – gerealiseerd: 4 Dokwerk (NPS/VPRO) is de rubriek voor de zogenoemde creatieve - of auteursdocumentaire. Bij dit type documentaire staat de visie van de maker centraal, diens vertelwijze en de door hem of haar gekozen cinematografische vorm. Het staat vast, dat voor de kijker vooral het onderwerp van een documentaire bepalend is om wel of niet te kijken. Niettemin is het voor de ontwikkeling van het documentairegenre van cruciaal belang om hoge eisen te blijven stellen aan de gehanteerde filmtaal. In september 2005 wordt Dokwerk naar de dinsdagavond om 23.00 uur geplaatst. De door de NPS uitgezonden Dokwerken behalen dit seizoen een kijkercijfergemiddelde van ongeveer 170.000. Tot hoogtepunt van het seizoen kan DE PRIJS VAN OVERLEVEN worden gerekend, een sterk emotionerende documentaire van Louis van Gasteren. In Rotterdam, de smeltkroes van culturen, registreert Roy Dames het dagelijks leven van Marokkaanse jongeren in IK BEN MOHAMMED. Het kijkcijfer van 279.000 toont eens te meer aan, hoezeer de NPS wordt gewaardeerd als spreekbuis van en voor multicultureel Nederland. Ook DE KINDEREN VAN MIJN VADER van Meral Uslu is een geslaagd voorbeeld van een persoonlijke documentaire over de rol van een vader in een Turks gezin. De onderhoudende documentaire wint het Gouden Kalf voor beste korte documentaire. Zowel JUSTIÇA van Maria Ramos als ALIAS KURBAN SAÏD van Jos de Putter zijn op binnen- en buitenlandse documentairefestivals artistieke successen - met name de film van Maria Ramos, die al zes belangrijke onderscheidingen verwierf. De matige kijkcijfers steken daar helaas droevig bij af.

MULTICULTUREEL In 2005 wordt een extra investering gedaan in de multiculturele televisieprogrammering van de NPS. Bestaande succesvolle programma’s worden voortgezet en een aantal nieuwe formats wordt ontwikkeld. HET ZOMERCARNAVAL met Pierre Wind wordt met succes op de zondagavond uitgezonden en trekt met 276.000 meer kijkers dan Zomergasten. Drie nieuw ontwikkelde series gaan vanaf september 2005 op de zondagmiddag van start. Om te beginnen: VALS PLAT, een documentair magazine over veranderend Nederland, gemaakt door jonge en oudere makers afkomstig uit verschillende culturen. Het programma trekt 27

meer dan 100.000 kijkers gemiddeld en heeft potentie om naar de avond door te stoten. Hetzelfde geldt voor De MEIDEN VAN HALAL, drie zusjes met een hoofddoek, die de grenzen van zichzelf en anderen verkennen. In zes weken tijd krijgen ze landelijke bekendheid. Ze zitten in talkshows, de kranten bellen voor interviews en de website wordt druk bezocht. Het programma krijgt in 2006 zeker een vervolg. In PLANET HOLLAND tenslotte krijgen de jonge presentatoren Gülsah Dogan, Andrew Makkinga en Anuar Abelkrim de kans om te laten zien wat ze in hun mars hebben. De reacties op de serie zijn gemengd. Raymann is Laat Gem. kta doelstelling: 12 – gerealiseerd: 11,7 De in 2004 ingevoerde vernieuwing van Raymann is Laat wordt gecontinueerd en verfijnd. De onderdelen sluiten steeds beter bij elkaar aan. Tante Es blijft de sterkste troef van presentator Jörgen Raymann. Gasten komen graag bij hem/haar op bezoek. De groeiende belangstelling voor RAYMANN IS LAAT bereikt in het najaar een nieuw hoogtepunt met de verplaatsing van de herhaling van de zaterdagmiddag naar de zondagavond. Ondanks de scherpe concurrentie kijken er op zondag gemiddeld bijna vierhonderdduizend mensen. Op 28 oktober haalt het programma zo meer dan één miljoen kijkers, dat zich in de weken daarna nog twee keer herhaalt. Gemiddeld kijken op vrijdagavond zo’n 650.000 mensen. De geschetste ontwikkeling toont aan dat het programma de potentie heeft om een echte publiekslieveling te worden. Dat wordt ook bevestigd door de verkiezing van Jörgen Raymann tot TV-persoonlijkheid van het jaar. Uit een rapportage van het marketing- en onderzoeksbureau MCA Communicatie uit Utrecht blijkt dat Raymann is Laat grote groepen allochtonen aanspreekt. MCA, gespecialiseerd in de multiculturele samenleving, voert elk half jaar een zogenoemd omnibusonderzoek uit onder bijna duizend Turken, Marokkanen, Surinamers, Antillianen en Nederlanders in de vier grote steden. Uit de laatstgehouden ronde in april 2005 blijkt dat Raymann is Laat goed tot heel goed scoort bij 90% van de ondervraagden, met name onder Surinamers en Antillianen en in iets mindere mate onder Marokkanen. Ook is Raymann is Laat, net als PREMtime, populairder bij jongeren dan bij ouderen. Na het NOS Journaal is Raymann is Laat onder allochtone jongeren zelfs het best bekeken programma op Nederland 3.

28

PREMtime Gem. kta doelstelling: 5 – gerealiseerd: 4,8 PREMtime krijgt een eervolle vermelding bij de Prix Europa in de categorie beste multicultureel programma. De rubriek haalt een gemiddelde van 312.000 kijkers en een gemiddeld marktaandeel van 4.8. Daarmee wordt de doelstelling gehaald. De voortgang van het programma staat onder druk doordat slechts 25 keer kan worden uitgezonden. In 2006 wordt het programma het hele jaar door geprogrammeerd, waardoor de redactie bij elkaar kan blijven. Dat is ook van belang voor de rest van de multiculturele programmering. De mensen van PREMtime zijn het hart van de zogenaamde kraamkamer van nieuwe multiculturele programma's.

MUZIEK EN DANS NPS Arena Voor dagprogrammering bestaan geen kta-doelstellingen In september gaat de NPS op zondagmiddag van start met het cultuurprogramma NPS Arena, live vanuit het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. In NPS Arena zijn opgenomen: Arena Klassiek (matinee/opera’s), Arena Kunst (aangekochte documentaires), Arena Output (jazz en wereldmuziek) en Arena Actueel (live-talkshow). Regelmatig staat NPS Arena in het teken van één onderwerp, bijvoorbeeld de Nederlandse Dansdagen, Mozart en de Boekenweek. Van het per september gestopte programma TV3 wordt de locatie (Het Muziekgebouw) en deels de presentatie (Hadassah de Boer) overgenomen. Ook andere elementen van TV3, zoals actuele culturele berichtgeving en gesprekken, worden als live-blokken geprogrammeerd tussen de eerder genoemde voorgeproduceerde of aangekochte programma's. Doel van NPS Arena is om een herkenbare plek voor kunst en cultuur te creëren, waarin plaats is voor zowel traditionele programmacategorieën, zoals klassieke muziek, ballet en opera, als voor lichtere onderwerpen en bijvoorbeeld cross-over muziek en media. Opera en ballet In het laatste kwartaal van 2005 worden vier producties uitgezonden: de opera's 'Norma' van Bellini en 'Liefde van 3 Sinaasappelen' van Prokofiev (beide producties van De Nederlandse Opera), en de balletten 'Sleepless' van Jiri Kylian (door het Nederlands Dans Theater) en 'Who Cares' van Ballanchine (uitgevoerd door Het Nationale Ballet). In tal van discussies over de aard en wenselijkheid van dit soort grote registraties is er in 2005 een aantal ontwikkelingen: De betrokken gezelschappen en zelfs het ministerie van OC en W entameren overleg, omdat er twijfel bestaat over de continuïteit van het gemiddelde aantal van vier producties per jaar die de NPS de afgelopen jaren met hulp uit het Fonds Omroep Reserve heeft kunnen realiseren. Na veel heen en weer gepraat en geschrijf komt er een voorlopige oplossing voor 2005. Het Stimuleringsfonds is bereid om éénmalig bij te springen. Zo kan, zij het zeer laat in het jaar, het voorgenomen volume van vier producties inderdaad gehaald worden. De kosten voor de rechten zijn met name bij De Nederlandse Opera aanzienlijk afgenomen. Buitenlandse en DVD-exploitatie van de registraties kan nu plaatsvinden op 29

basis van royalties. De opera's 'Norma' en 'Liefde van 3 Sinaasappelen' worden ten behoeve van de DVD maatschappij Opus Arte op high-defenition norm opgenomen. Deze DVD releases genereren ook inkomsten naar uitvoerenden en de NPS. De Nederlandse Dansdagen NPS Arena besteedt een speciale uitzending aan De Nederlandse Dansdagen. De meeste interviews komen live vanuit Het Muziekgebouw aan ‘t IJ, terwijl de registraties en reportages in Maastricht (de plaats waar het Festival plaatsvindt) zijn gemaakt. Veel goede reacties uit de danswereld compenseren de bescheiden kijkcijfers. Multimediaal Eén van de perspectieven van NPS Arena is, gezien de locatie en de voor handen zijnde technische faciliteiten voor de live gedeeltes, de mogelijkheid om in samenwerking met de afdelingen Radio en Internet van de zondagmiddag een multimediaal evenement te maken. In de loop van 2006 wordt gezocht naar een verdere ontwikkeling hiervan. Kijkcijfers De kijkcijfers van NPS Arena vallen in de eerste maanden tegen. Het programma sluit niet aan op Buitenhof en kan dus niet profiteren van een hoge instroom. NPS Arena eindigt ook vóór 17.00 uur, het moment waarop de televisie in veel huiskamers weer aangaat. Op het huidige uitzendtijdstip ondervindt NPS Arena vaak stevige concurrentie van sportevenementen op Nederland 2. Kijktijdaandelen van 60% zijn daar geen uitzondering (bijv. schaatsen). Ondanks de tegenvallende kijkcijfers heeft NPS Arena in korte tijd een weliswaar kleine maar trouwe schare cultuurliefhebbers aan zich gebonden. Pinkpop PINKPOP is één van de meest succesvolle programma’s, die in gezamenlijkheid door de netpartners van Nederland 3 wordt gemaakt. Radio, tv en internet van NPS, VARA en VPRO werken als één man aan dit monsterproject. NPS TV produceert het 9 uur durend verslag voor Nederland 3. Grote en nog relatief onbekende namen uit binnen– en buitenland passeren de revue. Misschien is Pinkpop niet zo avontuurlijk als Lowlands maar qua traditie en diversiteit blijft het een van de beste popfestivals van Nederland. Het festival heeft het dit jaar 30

zwaar. Aangezien Pinksteren in 2005 al in mei valt, heeft het festival moeite om grote internationale namen aan te trekken. De grote Amerikaanse en Engelse bands beginnen namelijk pas in juni met hun grote festivaltournees. Volgend jaar valt Pinksteren overigens weer gewoon in juni. De kijkcijfers vallen mede door een aantal grote Nederlandse bands als de Golden Earring en Kane reuze mee en handhaven zich op het niveau van voorgaande jaren (kta 4,6). DeBattle DEBATTLE is één van de nieuwe NPS-programma’s in 2005. De serie is een combinatie van een rapbattle en een discussie over een actueel maatschappelijk onderwerp. De serie wordt gepresenteerd door het nieuwe talent Andrew Makkinga met als vaste DJ Mr. Wix. Elke week nemen twee MC’s (Masters of Ceremonies) het tegen elkaar op om te battlen over een maatschappelijk onderwerp, variërend van zinloos geweld tot sex in videoclips. De serie draagt bij aan het maatschappelijk debat en opinievorming. Daarnaast levert de serie een bijdrage aan de verjonging van Nederland 3. Kwalitatief onderzoek achteraf wijst uit dat de doelgroep (13 – 20 jarigen) het programma zeer goed beoordeelt. De internetsite wordt druk bezocht, maar in kwantitatieve zin bereikt de serie de kijkers nauwelijks (kta 0,9). DeBattle stopt voorlopig na 9 uitzendingen. NPS Output Traditioneel is de NPS (en voorheen de NOS) de omroep die substantieel aandacht besteedt aan jazz en aanverwante vormen als blues, funk en soul. Sinds een paar jaar is daar ook urban en wereldmuziek bijgekomen. NPS Output TV stelt zich ten doel om bijzondere muziek te brengen, die niet automatisch een zeer grote publieksgroep aan zich bindt. Een goed voorbeeld daarvan is een korte serie van vijf afleveringen binnen Output, die bijzondere jazzopnamen laat zien uit de jaren zestig. Het programma wordt rond middernacht uitgezonden en gaat daarom gebukt onder matige kijkcijfers. In november is er aandacht voor vijf jonge Nederlandse jazzmusici, opgenomen in het nieuwe Bimhuis aan het IJ. Meestergitarist Steve Vai en het Metropole Orkest zijn in december zowel op tv als op internet en radio te zien en te horen. Daarnaast herhaalt NPS Output op de zondagmiddag van september tot december in het nieuwe kunst- en cultuurprogramma NPS Arena de serie over de geschiedenis van de Amerikaanse jazz.

31

North Sea Jazz De NPS zendt al jaren op radio, tv en internet rechtstreeks het North Sea Jazz Festival uit. Sinds 2004 zendt NPS Radio het festival uit op Radio 2. In samenwerking met tv wordt dan ook gekozen voor grote namen uit de jazz, blues, soul & wereldmuziek, zoals Chaka Khan. Bekend maakt bemind: het kta ligt rond de 6%, wat goed is voor een registratie van een jazzfestival. De Uitmarkt Relax, Tania Kross, New Cool Collective Big Band, Guus Meeuwis, NDT II, Najib Amhali, Circus Herman Renz. De Uitmarkt is traditiegetrouw een diverse mix van high en low culture. Naast Pinkpop en Lowlands is de Uitmarkt één van de weinige outdoor evenementen van Nederland 3 en regiematig één van de mooiste tv-concerten, mede door het geweldige decor van het Amsterdamse Concertgebouw en het Rijksmuseum. De presentatie is in handen van Dolf Jansen; een goede keuze! Het programma is een samenwerkingsverband tussen de NPS/VARA/VPRO, met de NPS als producent. Metropole Orkest 60 jaar Dit jaar bestaat het Metropole Orkest 60 jaar, een gebeurtenis die feestelijk wordt gevierd met een concert in Carré, Amsterdam. Het concert laat een prachtig overzicht zien van de veelzijdigheid van het orkest. Daarnaast treedt een groot aantal Nederlandse solisten op: Greetje Kauffeld, Gerard Cox, Jenny Arean, Paskal Jakobsen van Bløf en Trijntje Oosterhuis. De nieuwe chefdirigent Vince Mendoza neemt symbolisch het stokje over van Dick Bakker. De NPS maakt hiervan een registratie, die zij op 24 december uitzendt. Regie is in handen van Han Budding. Dit eenmalige programma wordt betaald uit de programmareserves. Top 2000 a go-go/ Top 2000 in Concert Gem. kta doelstelling: 9 – gerealiseerd: 10,8 De vrolijke gekte rond de Top 2000 met veel verhalen achter de hits! In de derde editie van dit televisieprogramma, van Tweede Kerstdag tot en met Oudejaarsavond, duikt presentator Matthijs van Nieuwkerk weer in de lijst der lijsten: de Top 2000 van Radio 2. Naast veel clips en reportages, praat hij in de studio met musici, de mensen achter de hits en de fans. De doelstelling is om een breed muziekprogramma te maken: een duidelijk amusementsprogramma. De Top 2000 a go-go begint op Tweede Kerstdag met kta 6,5 en eindigt op Oudejaarsavond met een marktaandeel van 13,9. Het programma wordt om 19.00 uur uitgezonden en wordt ‘late late night’ en de middag erna herhaald. Ook deze herhalingen scoren boven verwachting. De serie wordt in de Oudejaarsnacht afgesloten met het jaarlijks terugkerende Top 2000 in Concert. Een vrolijk concert met Nederlandse artiesten die in de Top 2000 staan. Dit jaar doen o.a. mee: De Dijk, Acda & de Munnik, Pussycat, Hans Vermeulen, Stef Bos en Xander de Buisonjé. Het levert een zeldzaam groot aantal kijkers op: ruim 1,3 miljoen (kta 23,4).

32

Popquiz Gem. kta doelstelling: 5 – gerealiseerd: 4,9 In de nieuwe serie van de Popquiz a go-go wordt de sfeer van de vorige serie behouden in een eenvoudiger en opener opzet. Op advies van Erik van Muiswinkel en Joost Prinsen is gekomen tot het huidige format. Om een breder publiek aan te spreken, is daarbij gekozen voor kandidaten uit de wereld van de muziek en de media. De winterserie laat een stijgende lijn zien in kijkdichtheid. Waar de eerste aflevering 188.000 kijkers trekt, bereiken de laatste vier afleveringen een gemiddelde van 400.000 kijkers. Ook de tweede serie van 7 afleveringen doet het tegenover het 20.00 uur Journaal redelijk goed: een gemiddelde van 300.000 kijkers (waardering 7,7).

DRAMA Om het aanbod van dramaproducties op peil te brengen, wordt in 2005 een aantal multiculturele series (verder) ontwikkeld: - LKKR (13x 25’) over een jong stel: zij Turks, hij Nederlands, dat samen met een paar vrienden het Turkse familierestaurant overneemt. ‘Jamie Oliver meets Friends’. Ondanks dat er een sterk team op deze serie staat (Moniek Kramer, Meral Uslu en Mijke de Jong), wordt besloten dit project te stoppen wegens gebrek aan kwaliteit. - Zweet (10x25’) is een lichte jongerenserie over een multiculti dansschool, waar talentvolle jongeren zichzelf ontplooien en alles op alles zetten om hun ambitie te verwezenlijken. Een Nederlandse FAME! Scenarist is Franky Ribbens, beoogd regisseur Dana Nechushtan. - Little Girl Blue (5x25’) is een (multiculti ) jongerenserie over de rebelse, ontspoorde Anna die door een samenloop van omstandigheden geen hulpverlening krijgt, maar in de gevangenis terecht komt. Een actueel gegeven, zwaar van thematiek, maar met het doel dit op een vitale en aansprekende manier te verfilmen. De regie is in handen van de jonge, talentvolle Hanro Smitsman en de scenario’s zijn geschreven door Franky Ribbens. De opnamen vinden in de zomer grotendeels plaats in het Nieuwe Lloyd (jeugdgevangenis) met een aantal zeer gemotiveerde jongeren. Uitzending staat gepland vanaf 28 maart 2006 onder de nieuw bedachte naam ‘Fok Jou!’. - MOES (5x25’) is een serie over een Marokkaanse jongen die door een aantal frustrerende gebeurtenissen ontspoort. De serie wordt geschreven door Rik Launspach en Marjolein Beumer. Beoogd regisseur is Karim Traïdia. Het Stimuleringsfonds gaf schrijfsubsidie. Gezamenlijke projecten Samen met VARA en VPRO wordt constructief samengewerkt, om daadwerkelijk continuïteit in kwaliteitsseries te garanderen. Dit leidt tot de ontwikkeling en productie van de volgende series: - Waltz, circusserie van Robert Alberdingk Thijm en Norbert ter Hall. De opnamen vinden grotendeels in 2005 plaats. Op diverse plaatsen in Nederland verrijst de circustent, dat al veel publiciteit oplevert. De samenwerking is niet alleen op dramaredactieniveau uitstekend, ook de publiciteitsafdelingen werken met volle energie samen aan dit project. De verwachtingen zijn hooggespannen. Uitzending: najaar 2006. - Zeur Niet (Annie M.G Schmidt serie) en Stellenbosch verkeren in de laatste fase van het scenarioschrijven. Stellenbosch krijgt productiesubsidie van het Stimuleringsfonds. De opnamen vinden eerst plaats in Zuid Afrika en later in Nederland.

33

- One NIGHT STAND II. Negen nieuwe projecten worden geselecteerd voor dit Nederland 3project van korte, eigentijdse dramaproducties. De diverse teams (scenaristen, regisseurs, producenten en omroepen) nemen deel aan een zeer succesvolle inspiratiedag als start van het hele project. De dag is georganiseerd door de NPS i.s.m. het Binger Instituut en het Stimuleringsfonds. Met alle macht is geprobeerd het ‘witte karakter’ van de eerste serie uit te bannen. Helaas moet ook nu weer geconstateerd worden dat het nog steeds zeer slecht gesteld is met het niveau van ‘multiculti’ scenarioschrijvers en dito verhalen. KORT! KORT!5, dat tijdens het Nederlands Filmfestival 2004 in première ging, wordt in het najaar van 2005 uitgezonden. Hoewel de korte films niet altijd een hoog kta bereiken, blijft het waardevol dit genre ruimte te bieden: veel lof uit het veld, veel internationale prijzen, veel vraag vanuit het net naar ‘vullers’. Omdat korte films pas vaak op het laatst worden ingezet, ontberen ze ook een vast tijdstip en publiciteit (en kennen geen beoogd kta). De reeks wordt ook na de One Night Stands geprogrammeerd. Het reclameblok tussen die serie en de Kortjes blijkt een ‘zap-moment’. Uit analyse achteraf blijkt dat de Kortjes een breed scala aan leefstijlgroepen aanspreken. Er valt weinig verband te ontdekken tussen inhoud en kijkers. De herhaling van de serie Dunya & Desie (die voor de tweede maal wordt genomineerd voor een Emmy Award) bereikt in een dagelijkse uitzending om 19.00 uur een acceptabel kta van 4,5. Speelfilms Speelfilms vormen nog steeds een belangrijk onderdeel van het dramabeleid. Ook op dit vlak wordt met de netpartners samengewerkt. Met VARA en VPRO maakt de NPS zich sterk voor 10 films per jaar, waaronder zes artistieke films. Naast kwaliteit heeft ook het zogenoemde ‘doorstroomeffect’ (jong talent van One Night Stand stroomt door naar langere films) en continuïteit van makers veel aandacht. Veel van de films wortelen in de hedendaagse samenleving en zijn ‘character driven’. De volgende films worden met de NPS gecoproduceerd: VERBORGEN GEBREKEN (Bos/van der Oest), PARADISE GIRLS (Fow Ping Hu), LEPEL (M. De Jong/Van de Sande Bakhuyzen), LEEF! (Goos/Van de Sande Bakhuyzen), de Telefilms STAATSGEVAARLIJK (Heine/Visbeen) en HET SCHNITZELPARADIJS (Van Geffen/Koolhoven), en tot slot ALLERZIELEN (diverse filmmakers). 34

ALLERZIELEN is een spontane filmische reactie van twaalf filmmakers op de moord op Theo van Gogh. De film wordt geselecteerd voor het prestigieuze filmfestival in Toronto. Deze ‘cry from the heart’ is wisselend van kwaliteit. De kta doelstelling 4 wordt niet gehaald (wordt 2.7), maar ook hier geldt dat een verzameling filmpjes achter elkaar op een lastige dag (woensdagavond: voetbal) geen enorme publiekstrekker is, ondanks dat de moord op Van Gogh een duidelijk issue is. Filmmaand Tijdens het Nederlands Filmfestival wordt in september een groot aantal speelfilms uitgezonden. Hoewel is gezocht naar een goede programmering, blijven de films over het geheel genomen onder het beoogde kta. MADAME JEANETTE, een comedy van Paula van der Oest, doet het niet goed in de herhaling op zondag 19.00 uur, maar scoort wel het hoogst bij de beoogde leefstijlgroepen Tolerante Wereldburgers en Participerende Burgers. Het indringende debuut van Dorothee van de Berghe, Meisje, oogst bij de bioscoopuitbreng veel lof van pers en publiek, al is het een kleine artistieke film. De film haalt daarna in het late Cinema 3 slot een kta van 6,4 en bereikt vooral de Standvastige Gelovige, Zorgzame Opvoeder en de Zorgeloze Spanningzoeker. De herhaling van Zus & Zo (Paula van der Oest) doet het op de late avond minder goed dan de eerste uitzending op prime time in het jaar ervoor. De film bereikt vooral de Tolerante Wereldburger. De herhaling van Familie (Willem van de Sande Bakhuyzen, die dezelfde week overleed), deed het, ook laat op de avond, zeer verdienstelijk. De matige prestaties in de Filmmaand zijn deels toe te schrijven aan het door de week verspreiden van de films, waardoor er geen herkenning optreedt. De relatie met het filmfestival genereert geen extra kijkers. Daarnaast zijn NPS films doorgaans geen brede films, maar ‘arthouse films’ voor een kleiner publiek. Het ontbreken van een geschikt speelfilmslot (naast vrijdagavond zeer laat) door het jaar heen blijft zorgelijk. Telefilm De Telefilm STAATSGEVAARLIJK presteert in vergelijking met de andere Telefilms naar behoren. Het actuele thema (Marokkaanse jongen wordt opgepakt na ontploffing in Rotterdamse haven) wordt gewaardeerd, maar het kta blijft steken op 5.4 (beoogd kta 8). Dat blijkt overigens het geval voor de hele reeks Telefilms. Een opsteker is de succesvolle bioscoopvertoning van de volgende Telefilm: het Schnitzelparadijs (Marco van Geffen en Martin Koolhoven). De film bereikt een enorm groot, jong (gekleurd) publiek, wint vele prijzen en wordt uitgenodigd voor het prestigieuze filmfestival in Berlijn.

35

Over het algemeen is het zeer lastig om publiciteit te krijgen voor films die hun roulatie in de bioscoop al ver achter zich hebben. De meerwaarde van filmuitzendingen parallel aan het filmfestival moet zich nog beter bewijzen.

AANKOOP Jarenlange discussies hebben eindelijk hun beslag gekregen in een gecentraliseerde afdeling Aankoop fictie voor de gehele publieke omroep en een centrale samenwerking voor non fictie op Nederland 3. De aankoop van fictie wordt vanaf 1 maart 2005 verzorgd door twee aankopers per net. Op Nederland 3 zijn op basis van een eerder ontwikkeld plan een aankoper film en een aankoper series aangesteld. In het kielzog van deze reorganisatie is ook de non fictie afdeling op Nederland 3 gecentraliseerd en is er een aankoper documentaire aangesteld. Het beoogde doel van de reorganisatie is om een meer efficiënt en slagvaardig aankoopbeleid te ontwikkelen. Door de bundeling van krachten verwacht men eenvoudiger invulling te kunnen geven aan de profielen van de publieke zenders. De start van de nieuwe organisatie verloopt echter uiterst moeizaam. Uiteindelijk is de implementatie van de reorganisatie toch nog overhaast ingezet en blijken de onderlinge verschillen tussen de drie netten en hun bespelers nog groter dan verwacht. De organisatie van de Publieke Omroep blijkt niet voorbereid op een programmatische afdeling. Zowel de financiële, inhoudelijke als technische processen zijn zelfs zes maanden na de reorganisatie nog niet vastgesteld. Dit levert met regelmaat frictie op tussen de Publieke Omroep en de individuele omroepen. Ondanks bovengenoemde startproblemen levert de afdeling Aankoop een substantieel deel van het aanbod van de NPS. De films in Wereldcinema en Cinema 3 en het multicultureel en eigentijds drama beogen een duidelijke afspiegeling te zijn van de uitgangspunten van de NPS. Maar ook op het terrein van de documentaire, met name Het Uur van de Wolf, zijn de buitenlandse producties een mooie aanvulling op het aanbod van eigen bodem. Wereldcinema WERELDCINEMA, tot 1 september nog op de zondagmiddag, vormt “een bijzonder venster op de wereld met verhalen over en van mensen uit andere culturen”. Ook in 2005 is dat zo met

36

bijzondere films uit o.a. Rusland, Kazakstan en China. De RUSSIAN ARK van Alexander Sokurov en TOGETHER van Chen Kaige zijn twee in het oog springende titels. Bij de introductie van de nieuwe Turkse soap Asmali Konak zijn populaire en bijzondere Turkse films in Wereldcinema vertoond. Vizontele bijvoorbeeld, de best bezochte Turkse film ooit in Turkije. De verhuizing van Wereldcinema naar zaterdagmiddag leidt tot een lichte daling van het aantal kijkers. In de pers worden de films echter onverminderd aangeprezen. Cinema 3 en Filmzomer Het speelfilmslot van de NPS en VPRO op vrijdagavond laat - CINEMA 3 - heeft zich wat betreft het NPS-aandeel steeds meer ontwikkeld tot een prominente plek voor late night wereldcinema en onafhankelijke Europese cinema. De kijkcijferresultaten zijn wisselend, maar over het geheel genomen voldoende. Het eerste zichtbare resultaat van de nieuwe centrale werkwijze is een prominente Scandinavische filmzomer, een samenwerking tussen NPS en VPRO, waarin bijzondere titels zoals DOGVILLE van Lars von Trier, OPEN HEARTS van Susanne Bier en LILJA 4-EVER van Lukas Moodysson worden vertoond. Het is de bedoeling om ook in 2006 een thematische filmzomer te presenteren. Series Eigentijds kwaliteitsdrama heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het buitenlandse aanbod van de NPS. Het aanbod heeft zich de laatste jaren met opzet verbreed. Zowel SIX FEET UNDER als BABYFATHER passen in deze bredere opzet; kwaliteit gekoppeld aan toegankelijkheid. Deze lijn zal ook in de centrale aanpak worden voortgezet. De kijkcijfers moeten namelijk aantrekken. In november wordt begonnen met een wekelijkse vertoning van Asmali Konak, een uiterst succesvolle Turkse soap. De soap wordt vertoond voorafgaand aan wereldcinema op zaterdagmiddag. Ook hier geldt dat de aandacht in de pers goed is, maar dat het publiek moeite lijkt te hebben met het tijdstip. Vanaf september wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht met mogelijke mediapartners van de NPS. Een eerste resultaat is de samenwerking met de Kunsthal in Rotterdam. Als inleiding op een grote Chaplin tentoonstelling zijn er twee films van Charlie Chaplin en een documentaire op televisie te zien. Voor de zomer in 2006 wordt gewerkt aan een vergelijkbaar plan met betrekking tot een Bollywood tentoonstelling. Ook met het Filmmuseum worden plannen ontwikkeld voor 2006. 37

OVERIG CULTUUR/AMUSEMENT/INFORMATIE The Comedy Factory Gem. kta doelstelling: 13/12 – gerealiseerd: 7,4 In juni en oktober worden in Nighttown in Rotterdam nieuwe series van THE COMEDY FACTORY opgenomen. De eerste keer zijn de opnamen onderdeel van het driedaagse internationale ‘Comedy Factory Festival’, dat door producent Men at Work TV Producties wordt georganiseerd. De beste internationale stand up comedians zijn samengebracht en maken veelal hun Nederlandse (TV)debuut. Voor het eerst krijgen in de tweede serie ook Nederlandse cabaretiers een plek. The Comedy Factory krijgt een wisselende uitzendplek. Om 19.00 uur trekt het programma verrassend veel publiek, maar om 20.00 uur - tegenover het NOS-Journaal en Goede Tijden Slechte Tijden – raakt het normale marktaandeel gehalveerd. Inhoudelijk blijft een enkele uitzending achter bij de verwachting, omdat de kwaliteit van internationale stand-upcomedians bij de opnamen in 2004 nogal wisselend was. Dankzij extra inspanningen wordt in juni een nieuwe geslaagde serie opgenomen, die in augustus veel kijkers trekt. De NPS zendt The Comedy Factory sinds 1999 uit. In 2005 worden eerdere hoogtepunten herhaald in een serie 'The best of....'. . TV3 Gem. kta doelstelling: 9 – gerealiseerd: 3,6 Vanaf eind april start een nieuwe reeks TV3. In vergelijking met het eerste jaar zijn er drie wezenlijke veranderingen: de locatie, dubbelpresentatie en coproductie met TVBV. De nieuwe locatie heeft te maken met de verbouwingswerkzaamheden in de Amsterdamse Stadsschouwburg. TV3 wijkt uit naar het pas opgeleverde Muziekgebouw aan ’t IJ. In een poging de kijkcijfers op te krikken, wordt TV3 dit seizoen gemaakt in coproductie met TVBV, het productiebedrijf van Jeroen Pauw, die hoofdredacteur van TV3 wordt. Het kijkcijfer en marktaandeel van TV3 laten echter geen stijging zien in vergelijking met het voorgaande jaar. Op 25 september ziet een nieuw programma het levenslicht: NPS Arena. Elementen uit TV3 worden hierin opgenomen, zoals de locatie, de magazineformule en presentatrice Hadassah de Boer. 38

Met het mes op tafel Gem. kta doelstelling: 11 – gerealiseerd: 10,4 MET HET MES OP TAFEL blijft een onderscheidend en succesvol programma. De uitdaging is het programma door de jaren heen kwalitatief en inhoudelijk op niveau te houden. Meest zichtbare vernieuwing dit jaar is de nieuwe leader. Los daarvan zijn er twee elementen, die elke serie extra aandacht krijgen: de variatie van de vragen en de mixture van de kandidaten. Bij de selectie van de deelnemers wordt nadrukkelijk gezocht naar jongere deelnemers, kandidaten met een lagere opleiding en mensen met een niet doorsnee achtergrond. In de finale van de winterserie zitten een buschauffeur van Molukse afkomst, een sportmasseur met een Surinaamse achtergrond en een plastisch chirurg. De buschauffeur wint. Met het mes op tafel scoort nog weer beter dan vorige jaren met een gemiddelde in de winterserie van bijna 750.000 kijkers en een recorduitzending van 912.000 kijkers (kta 11). Ook de zomerserie scoort hoger met een gemiddelde van 530.000. De waardering blijft over de hele serie constant hoog (8,0). Belgische interesse In oktober 2005 toont het Belgische Canvas interesse in het format van Met het mes op tafel. Inmiddels is de eerste serie, gepresenteerd door Jo van Damme, in België uitgezonden. Een tweede serie is in de maak. Grazend Nederland Gem. kta doelstelling: 5 – gerealiseerd: 3,5 Kok/presentator Pierre Wind maakt programma’s voor de NPS, die anders zijn dan traditionele kookrubrieken. De programma’s dragen bij aan het doorbreken van het serieuze karakter van Nederland 3. Na het succes van De Eetfabriek (ook veel kijkers in de herhalingen) en het minder geslaagde Kerst met Wind revancheert hij zich in 2005 met Grazend Nederland. Inzet is een informatief programma over (nieuwe en bijzondere) eetgewoontes in Nederland in een vernieuwende vorm; met behoud van de humoristische en soms schaamteloze aanpak van de presentator. Daarbij wordt gekozen voor een structuur met vaste onderdelen. Iedere uitzending bevat reportages over de achtergronden van het gekozen thema (variërend van ‘oud brood’ tot ‘eten en erotiek’) en over een uitheems gebruik. Grazend Nederland heeft een consumentenpanel en een clip

39

met faits divers. De soms originele keuze van onderwerpen en de aparte wijze van belichten maakt Grazend Nederland tot een interessant programma, dat regelmatig de verbazing van de kijker weet op te roepen. De serie valt op door zijn dominante vormgeving. De strak en mooi gedraaide beelden krijgen in de montage een intensieve bewerking en een zeer hoog tempo. De leader is origineel, fris en wervend. Het publiek kijkt niet in grote getalen (gemiddeld 206.000 kijkers), maar is wel trouw. Het enigszins teleurstellend marktaandeel moet vooral worden toegeschreven aan het moeilijke slot van 20.00 uur op woensdag (soms tegenover voetbal). De Avond van…. Onder het motto ‘een ouderwets gezellige en leuke avond televisie, die ook nog ergens over gaat’ begint de NPS in 2005 met een serie van acht THEMA-AVONDEN. In de combinatie van nieuwe initiatieven en bestaande programma’s wordt gestreefd naar een grotere herkenbaarheid en kracht op Nederland 3. Zo kunnen kwetsbare genres (literatuur, dans) meeliften op het succes van de Grote Geschiedenis Quiz en het Groot Dictee der Nederlandse Taal. De uitzendingen zijn overwegend op de maandagavond geprogrammeerd en duren anderhalf uur. De serie maakt een droomstart met De AVOND VAN ARD EN KEESSIE aan de vooravond van het EK Allround (schaatsen). Hier kijken maar liefst 753.000 mensen naar. Dit succes valt mogelijk toe te schrijven aan de opzet, die een reguliere sportavond overstijgt. Door de sociologische achtergronden te schetsen (zoals het fenomeen dat heel Nederland plotseling in de jaren zestig rondetijden zat te noteren) blijkt het programma ook voor nietsportliefhebbers interessant. DE AVOND VAN HET GEDICHT, waarop de nieuwe Dichter des Vaderlands wordt gekozen, trekt door hevige concurrentie (voetbal) minder kijkers dan verwacht, maar krijgt veel aandacht in de pers. De live-uitzending bevat een levendige discussie, bijzondere optredens en een prikkelende quiz. Daarmee wordt iets zichtbaar van wat de meeste thema-avonden bindt: een wedstrijdelement, bekende Nederlanders en gesprekken met inhoud.

40

Een dergelijke opzet pakt in maart goed uit bij DE AVOND VAN DE JONGE DANSER, waarin de voorronde van Eurovision Young Dancer aan bod komt. In samenwerking met de Stichting Dansersfonds worden vijf jonge dansers geselecteerd voor een masterclass, gevolgd door een finale in de tv-studio. Format-elementen zoals documentaireportretten, een verslag van de masterclass, een jury en fans in de studio wisselen de dansuitvoeringen af en geven context. De uitzending op een woensdagavond is, zelfs tegenover voetbal, een succes. HET GROOT DICTEE DER NEDERLANDSE TAAL gaat in december zijn zestiende jaar in. Het dictee wordt dit keer geschreven en voorgedragen door acteur/schrijver/columnist Herman Koch. Meer dan 1 miljoen mensen blijven er voor thuis, vaak met pen en papier bij de hand, om hun kennis van de Nederlandse taal te testen. De avond kent voor het eerst een duopresentatie. Naast Philip Freriks neemt de Vlaamse journaalpresentatrice Martine Tanghe (voormalig jurylid) een aantal dicteezinnen voor haar rekening. Voor de tweede keer wordt ook een dictee voor kinderen uitgezonden, geheel in de stijl van de volwassen editie. Ook in 2006 zendt de NPS voor beide doelgroepen nieuwe Dictees uit. De AVOND VAN HET BOEK, gekoppeld aan de Boekenweek, is dit jaar voor het eerst in quizvorm gegoten. Dat is even wennen voor de vijftien auteurs die aan de wedstrijd deelnemen, maar het wordt door de kijker gewaardeerd. Er kijken ruim 400.000 mensen, het dubbele van eerdere programma’s over boeken. Jan Wolkers, schrijver van het boekenweekgeschenk, is een boeiende hoofdgast. Jeroen Pauw bewijst zich als prikkelende anchor. DE AVOND VAN DE GROTE GESCHIEDENIS QUIZ beleeft zijn vierde editie. De formule, waarin bekende Nederlanders en lezers van de Volkskrant het tegen elkaar opnemen, blijkt nog steeds goed te werken. Bijzondere filmfragmenten uit het archief, gecombineerd met interessante informatie trekt bijna 700.000 mensen naar de buis. Later in het jaar volgen nog thema-uitzendingen over de Grote Vakantie, Film en het Dictee.

41

GRAFIEKEN TELEVISIE

Gemiddeld KTA omroepen (2004 en 2005) 30

25

20

2004

15

2005

10

5

0

Gemiddelde waardering omroepen 2005 7,9 7,8 7,8 7,7

7,7

7,7

7,7

7,7 7,6

7,6

7,6

7,6

7,6

7,6

7,6

7,6 7,5 7,5 7,4

7,4

7,4

7,4 7,3

7,3

7,3 7,2 7,1 7,0 6,9

0,0

42

RADIO INLEIDING Kort voor het einde van het radioseizoen 2004/2005 krijgt de NPS het bericht dat de organisatie op termijn zal worden opgeheven. Daarmee wordt het geen rustige radiozomer en begint de NPS collectief aan een overlevingsstrijd voor wat in de wandeling ‘het NPS gedachtegoed’ is gaan heten: Het gaat niet alleen om programma’s, maar ook om ontwikkeling, risico’s durven nemen, agenderen en de fakkel voor ‘kwetsbare programmering’ brandend houden. Wie de eerste jaren van de NPS vergelijkt met 2005, ziet (en hoort) dat de radio met z’n tijd is meegegaan, zonder in te leveren op de kernwaarden van de publieke omroep. De NPS bedient de kleinere doelgroepen, en zoekt met kwaliteitsprogramma’s ook meer de breedte op, waardoor de NPS in 2005 uitgroeit tot de drager van de Radio 4 programmering, de voortrekker is met nieuwe impulsen op 3FM, gelauwerd wordt voor de eigenzinnige bijdrage aan Radio 1 en innovator is van de ‘urban’ programmering, in het bijzonder van en voor jonge allochtonen. In één jaar tijd moet aanscherping van zenderprofielen worden gecombineerd met ingrijpende bezuinigingen. Dat lukt NPS-Radio redelijk goed. Het meest ingrijpend is de reorganisatie van de minderhedenprogrammering.

RADIO 1 / 747 - Cultuur Kunststof (Radio 1) Het programma Kunststof (maandag t/m vrijdag 19.00 – 20.00 uur) biedt dagelijks een levendige talkshow rond een interessante gast uit de wereld van cultuur en media, met korte actualiteiten, geluidsfragmenten met betrekking tot de studiogast en een reportage. Het programma wordt afwisselend gepresenteerd door Jellie Brouwer en Petra Possel, met Frénk van der Linden als vaste vervanger. De NPS kiest voor een nadrukkelijke vormgeving en een sterk accent op sfeer, waarbij je als luisteraar gemakkelijk kunt aanschuiven. De luisteraar in de auto of thuis moet het aanbod prikkelend vinden, zodat de radio aanblijft voor een tot in de puntjes voorbereid dagelijks gesprek dat verrassing, scherpte, nieuwe invalshoeken en humor biedt. Het programma heeft de afgelopen vier jaar een sterke positie verworven. Het weet het marktaandeel zelfs uit te bouwen, blijkt een nieuw publiek aan te trekken en wordt veelvuldig genoemd door geïnterviewden in kranten en tijdschriften. Tijdens de evaluatie in de zenderredactie Radio 1 oogst het programma veel waardering. Opvallende namen als Hany Abu Assad, Charles Groenhuysen, Willem van de Sande Bakhuyzen en Guy Cassiers zijn te vinden tussen de Nederlandse en Belgische kunstenaars, musici, schrijvers en journalisten die als gesprekspartners van Petra, Jellie of Frénk aanschuiven in Studio Desmet in Amsterdam. Alle uitzendingen zijn ook te beluisteren op www.nps.nl/kunststof Radio Atelier (Radio 1) Het documentaire uur van de NPS, Humanistische Omroep en PO is in 2005 voor het tweede achtereenvolgende tweede jaar in de lucht. Het programma wordt uitgezonden op zondagavond van 21.00 tot 22.00 uur na het journalistenforum van de TROS en vormt de paraplu voor documentaires, radioportretten en een enkel hoorspel. Het biedt een platform aan jonge, talentvolle makers: reden om te voorzien in coaching capaciteit. Uitzending op Radio 1 vereist dat het programma live wordt gepresenteerd. Cabaretier Vincent Bijlo 43

presenteert als ‘annonceur extra-ordinair’ het programma met originele teksten. De combinatie van langere (documentaire) bijdragen en series korte, markante en thematische klankbeelden is als experiment geslaagd en wordt voortgezet. De bedoeling is om met de korte programma-onderdelen een impuls te geven aan vormvernieuwing. Duidelijk is dat de radiodocumentaire nog niet uit de gevarenzone is. Het vinden van een evenwicht tussen de documentaire als ‘kunstvorm’ en als ‘journalistiek radioproduct’ blijft een punt van aandacht. Het combineren van korte en lange programma-onderdelen met de aanstekelijke presentatie van Vincent Bijlo levert een aantrekkelijk uur radio op, ook met het oog op andere distributievormen zoals ‘podcasting’. Het streven is om een zo breed en gevarieerd mogelijke groep makers op te leiden en kansen te geven. Onder meer het radiodrama ‘Lee de Forest – spirit of the pioneer’ van Jeroen Stout en de radiobewerking van het korte hoorspel van Annie M.G. Schmidt ‘December of Feest voor haar’ van Stef Visjager en Leo Knikman, krijgen veel aandacht op de mediapagina’s. Nog te beluisteren op www.radioatelier.nl Knetterende Letteren (Radio 747) Even lijkt het er op dat het enige boekenprogramma op de Nederlandse radio moet verdwijnen als gevolg van problemen rond de nieuwe zendtijdindeling. Hoewel het dankzij succesvolle protestacties in 2005 in de lucht blijft, wordt aan het eind van het jaar duidelijk dat de zender 747AM waarschijnlijk wordt opgeheven. Onder de oude naam ‘Radio 5’ moet een doorstart komen als (nog een) muziekzender. Knetterende Letteren ontwikkelt zich intussen in de traditie van ‘Kunststof’, toegankelijk voor een groter publiek, zonder veel concessies aan de inhoud. Het Bureau (Radio1/Radio 747) De NPS zet de uitzending van Het Bureau voort op Radio 747 en Radio 1. De 480 afleveringen, op basis van de romancyclus ‘Het Bureau’ van J.J. Voskuil, vormen het grootste project dat ooit op dit terrein in Nederland is uitgevoerd. Daarmee weten de makers dagelijks tussen de 100 en 150 duizend luisteraars aan de NPS te binden. Gezien het succes van de serie – die afloopt aan het eind van het seizoen 2005-2006, ligt het ontwikkelen van een nieuwe serie voor de hand.

44

RADIO 2 Radio 2 blijkt opnieuw – naast Radio 538 – Nederlands succesvolste zender te zijn, sommige maanden groeide het station zelfs uit tot marktleider. Round Midnight De NPS prolongeert Round Midnight (vrijdag op zaterdag tussen 23.00 en 01.00 uur). Daarin programmeert de NPS jazz en wereldmuziek voor de avontuurlijk ingestelde Radio 2luisteraar, inclusief een selectie uit eigen registraties op muziekfestivals: een poging tot enig tegenwicht tegen verdere versmalling van de muziekkeuze op Radio 2. Presentator Hans Mantel, ook voor de NPS actief op Radio 4 FM, geeft op onderhoudende wijze informatie over muziek. Round Midnight is in de zomer in extra uitzendingen drie dagen lang het podium voor de radioregistraties van het North Sea Jazz Festival. Met Round Midnight wordt een andere groep luisteraars van jazz en wereldmuziek bereikt dan op Radio 4 mogelijk is. De rol van de NPS met betrekking tot het NSJF kent een eenduidige, consistente lijn. Het aanbod wordt niet meer verdeeld over drie zenders, want het (voor het laatst) Haagse muziekfeest (het NSJF vertrekt per 2006 naar Rotterdam) krijgt nu drie avonden lang exposure op één radiostation.

3FM De programmering van de NPS op 3FM bevindt zich in een bijzondere positie, bijvoorbeeld omdat de NPS opereert op het snijvlak van de ‘brede’ dagprogrammering en de smallere avond. Daarnaast is de NPS actief in het werven en coachen van nieuw talent, waarvoor soms de prijs wordt betaald van snel ‘wegkopen’. DJ Coen Swijnenberg, via het opleidingstraject van 3FM klaargestoomd voor zijn werk als NPS-DJ, neemt het tijdslot 18.00-20.00 uur voor zijn rekening. Het programma heet Swijnenstal en heeft vooral een muzikaal karakter, afgewisseld met informatie terzake. In de loop van het verslagjaar gaat van 20.00 tot 22.00 uur Met Michiel van DJ Michiel Veenstra van start. Veenstra volgt de naar BNN vertrekkende Sander Lantinga op, die in dat tijdvak

45

de Sandershow presenteerde. De programma’s mogen en moeten op dat tijdstip meer engagement uitstralen en zijn daardoor ook informatiever van aard. Vaste vervanger en presentator van het nachtprogramma is eLine la Croix, die later naar Lijn5.com vertrekt. Ook de humor wordt niet vergeten: NPS 3FM-dj’s Coen Swijnenberg en Sander Lantinga adopteren in het voorjaar twee varkens. De varkens blijven overigens waar ze al waren, in opvangcentrum ‘Het Beloofde Varkensland’ in Amstelveen. Geen varkensmest dus in de 3FM studio. Op de vrijdagavond nemen Lantinga en Swijnenberg tussen 19.00 en 22.00 uur een gezamenlijk programma voor hun rekening als een aanstekelijke opmaat voor het weekend, met wekelijks een prominente gast, onder wie ook politici. Bij de NPS is op 3FMgebied alles voortdurend in beweging. De DJ’s ontwikkelen zich bijzonder goed, zowel in hun eigen programma’s als op de vrijdagavond. Hun aanhang in termen van luistercijfers blijken bovendien minder afhankelijk van de schommelingen op 3FM.

RADIO 4 – 4FM Ook door de zogeheten McKinsey-discussie staat Radio 4 onder druk. De zender zou te duur zijn in verhouding tot het aantal luisteraars en er is kritiek op de programmering. Bovendien wint de stroming terrein die graag jazz, wereldmuziek en experimenten van de zender wil laten verdwijnen. De NPS gaat verder met het uitzenden van Radio 4FM, de horizontale programmering vanaf 22.30 uur, waarin wereldmuziek, jazz, crossover de ruimte krijgen. Wel is dan meer aandacht vereist voor een logische opbouw en toegankelijkheid voor een groter publiek. Radio 4FM biedt zo alle gelegenheid om het muzikale spectrum van de huidige NPS programmering een plek te geven. Het programma begint om 22.30 uur met een half uur wereldmuziek uit het EBU-aanbod. Het uur van 23.00 en 24.00 uur is thematisch geprogrammeerd, en gericht op verschillende interessegroepen. Het uur na middernacht is horizontaal ingeruimd voor jazz in al zijn verschijningsvormen, met drie maal per week een bijdrage van de VPRO. In 2005 bevindt de 4FM programmering als geheel zich nog in de opbouwfase. De losse onderdelen zijn stuk voor stuk interessant, zoals de Italië-editie van Gedrenkt in Azuur/Grand Tour Middellandse Zee, het Steelin’ & Slidingproject, de opening van het China Festival, Steve Vai en de muzikale kant van talloze prominente Nederlanders in Spotlight.

46

RADIO 4 - Klassiek Viertakt De NPS gaat door met het programma Viertakt op ‘prime time’ (07.00-09.00 en 16.0018.00 uur). Zo kan de jarenlange investering op muziekjournalistiek terrein verder worden ontplooid, gecombineerd met een aanstekelijke muziekkeuze die goed past bij de NPS. In het (na)middagblok is een uur gereserveerd voor muziekactualiteiten. Dat betekent een wending: het ontwikkelen van een nieuwe aanpak van de opening van het station in combinatie met een sterk stempel op muziekjournalistiek en een innovatieve rol voor de NPS als de grootste bespeler van Radio 4. Vanuit (muziek)journalistiek oogpunt is Viertakt een succes, ook dankzij de kwaliteiten van de twee vaste presentatoren Hans Haffmans en Wouter Pleijsier. Met Viertakt opent Radio 4 met een fris, muzikaal programma, waarbinnen de informatieve elementen ertoe doen. De middag is informatiever van aard, maar kent voldoende (muzikale) afwisseling. De samenstellers geven blijk van grote deskundigheid en goede smaak bij de muziekkeuze en -formattering. Bemoedigend is dat de ingrijpende verandering in de programmering geen verlies van luisteraars te zien geeft en in de middag aanvankelijk zelfs een lichte toename van de aanhang. De verandering beoogt groei van het Radio 4 publiek waarin Viertakt zijn eigen rol moet spelen. Daarin ligt ook de opdracht besloten voor 2006. Opvallend zijn de ‘specials’ met grootheden als Klaas de Vries en Pierre Audi en de extra lange rechtstreekse uitzending op 20 november vanuit het Muziekgebouw aan ’t IJ met als thema de protestactie van musici tegen de “sluipende vernietiging van het muziekleven”. NPS Opera live Het operaprogramma op zaterdagavond van 19.00 tot 23.00 uur behoort ook in 2005 tot de ‘core business’ van de NPS. Met elke week een rechtstreeks of ‘semi live’ uitvoering van een integrale opera: van eigen bodem (Nederlandse Opera of de Nationale Reisopera), de Metropolitan Opera in New York, dan wel een productie van één van de EBU-partners. Ook is er alle aandacht voor het actuele nieuws uit de belangrijkste Europese operapodia en voor nieuwe CD-releases. De opera-avond is een vaste waarde in de NPS-programmering op Radio 4. Er wordt evenwichtig en gevarieerd geprogrammeerd, waarmee de NPS een vast, enthousiast publiek weet te binden. Kijkend naar de toekomst is het investeren in nieuw, op dit terrein deskundig presentatietalent geboden. Diskotabel Het programma Diskotabel wordt nu uitgezonden op zondagmiddag van 12.00 tot 14.00 uur en gepresenteerd door Hans Haffmans. Formule en aanpak worden opgefrist om in het programma meer spanning en onverwachte situaties te creëren. Diskotabel heeft temidden van alle veranderingen op Radio 4 een mooi en vooral stabiel seizoen achter de rug.

47

ZaterdagMatinee In juni wordt het tweede seizoen afgesloten van de ZaterdagMatinee onder de vleugels van het samenwerkingsverband van NPS, AVRO en TROS, en geproduceerd bij de NPS. Met het oog op de pensionering van Jan Zekveld valt het besluit om een nieuwe artistiek leider te werven. De naam van zijn opvolger Kees Vlaardingerbroek zal begin januari 2006 bekend worden gemaakt. Het is opnieuw een bijzonder succesvol jaar, de zaalbezetting is uitstekend en de positieve respons overweldigend. Alle reden om het nieuwe seizoen met vertrouwen tegemoet te zien. De programmatische inbedding op Radio 4 ontwikkelt zich, waarmee de ZaterdagMatinee niet alleen een concertregistratie is, maar ook een volwassen radioprogramma. Euroclassic Notturno De NPS verzorgt namens de gezamenlijke bespelers van Radio 4 de productie en logistiek van de nachtuitzendingen tussen 01.00 en 06.00 uur. Dit is een samenwerkingsproject van omroepen in EBU-verband, die gezamenlijk iedere Euroclassic Notturno via de satelliet laten verspreiden met materiaal uit circa twintig landen. Op voorstel van de NPS is het voornemen voor begin 2006 een eigen programmering te ontwikkelen voor de nachten in het kader van een opleidingsproject voor presentatoren en programmamakers.

RADIO 747 - Minderheden In de loop van het jaar wordt de naam ‘747AM’ veranderd in Radio 747 (en moet dus in 2006 weer terug naar de oude naam Radio 5). De vernieuwde weekmagazines gericht op de Marokkaanse, Turkse en Chinese gemeenschap gaan door. Samen met de bestaande weekmagazines voor de Surinaamse, Antilliaanse, Arubaanse en Molukse gemeenschap worden ze geprogrammeerd in een vier uur durend blok op de zaterdagmiddag. De programma’s zijn compacter dan in het verleden, omdat ze zich uitdrukkelijker richten op de generaties die het Nederlands niet of onvoldoende beheersen. De ontwikkeling van een gemeenschappelijk format biedt voldoende variëteit. In dat kader werken de redacteuren van de programma’s ook intensiever samen. Het jaar 2005 kenschetst zich vooral door het verder ontwikkelen, en passen en meten van de nieuwe opzet. De meeste redacteuren zijn er inmiddels aan gewend een compact weekmagazine te maken, in plaats van een dagelijks programma waarin meer ruimte is. Inhoudelijk wordt verder bekeken hoe verschillende doelgroepen gericht en effectief kunnen worden bediend.

48

RADIO 747 – Urban Lijn5.com De plannen voor een eigen urban radio station voor de Publiek Omroep lijden schipbreuk. Als gevolg van de dramatische ontwikkelingen rond ‘Colorful Radio’ wordt de NPS in 2005 min of meer gedwongen de relatieve luwte te kiezen om verder te kunnen investeren in en te bouwen aan een programmering voor en vooral door jonge allochtonen. In een combinatie van bijna twee uur zendtijd op 747AM en ongelimiteerde mogelijkheden op het internet wordt de ontwikkeling van een dynamisch programmapakket voortgezet onder de titel Lijn5.com. Dat heeft als resultaat een programmablok van vier uur per dag, dat dus deels via ether en kabel en voor het overige via het internet wordt gedistribueerd. Belangrijker is dat een tiental nieuwe jonge makers wordt aantrokken, die in staat zijn een heel ander geluid te laten klinken. Omdat de distributiemogelijkheden nog beperkt zijn, gaat het meer om een diepte-investering met het oog op de toekomst. Daarbij zijn nieuwe vormen van distributie zoals ‘podcasting’ (gericht op het intensieve gebruik van MP3-spelers) en de ontwikkelingen op het terrein van digitale draadloze verspreiding mogelijk interessanter dan de (gesloten) FM-netwerken en de kabel. De inspanningen op het terrein van urban radio zijn veelbelovend, ondanks de moeilijke (omroep)politieke omstandigheden waarin het tot stand komt. Talenten als Andrew Makkinga, Sulay Reval en rapper Lange Frans blijken meteen al een nieuwe doelgroep aan te spreken, die de publieke radio niet bereikt via de traditionele weg. De keuze om vooraf te investeren in een nieuwe groep programmamakers, solide formats en sprankelende programma’s zal binnen 1 à 2 jaar zeker renderen, als de huidige beperkingen van de distributie langzaam maar zeker zullen verdwijnen. Dan is degene die de ‘content’ kan leveren spekkoper.

49

GRAFIEK RADIO

Gemiddeld zenderaandeel Radio 2004/2005

16,0

14,0

12,0

10,0 2005 8,0

2004

6,0

4,0

2,0

0,0

50

NIEUWE MEDIA INLEIDING Hoogtepunten in 2005 zijn de lancering van de nieuwe NPS Homepage, het webradiokanaal NPS Output en de nieuwe Sesamstraat-site. De Klokhuis Sketch Studio wint de Cinekid Award Nieuwe Media 2005. De ontwikkeling van het digitale themakanaal cultuur en een aantal nieuwe projecten, zoals New Arivals, Xstra Smal en de Klokhuis Gamestudio, gaan van start. Ook in 2005 sluit NPS Nieuwe Media met projecten nauw aan bij de belangrijkste thema’s van de NPS: jeugd, cultuur, multicultureel en informatief.

JEUGD Sesamstraat Sesamstraat krijgt 5 september een nieuw decor en viert haar 30-jarig bestaan. Naar aanleiding daarvan wordt in overleg met de redactie van Sesamstraat een concept bedacht voor een geheel nieuwe site. Kinderen kunnen zelf een homepage maken en deze insturen om de ‘echte’ homepage van de site te worden. Het is een soort spel waar je zelf een achtergrond kunt uploaden of online tekenen en daar personages, poppen en decorstukken willekeurig op kunt plaatsen. Het concept blijkt al snel een succes: tienduizenden inzendingen stromen binnen en het bezoek aan de site verdubbelt ruim naar gemiddeld 234.000 bezoekers per maand in het vierde kwartaal van 2005 (okt/nov/dec 2004: gemiddeld 105.000 bezoekers per maand). Het Klokhuis De homepage krijgt een magazine uitstraling, waar o.a. meer ruimte is voor de aankondiging van actuele gebeurtenissen en waar presentatoren van Het Klokhuis beter zichtbaar zijn. Zo wordt de homepage minder statisch en laat beter zien wat er allemaal gebeurt op de website en in het TV-programma. De homepage gaat net na de kerstvakantie online.

51

De Sketch Studio wint in oktober de Cinekid Award Nieuwe Media 2005! De Sketch Studio, van het Klokhuis, is geen spelletje zoals de meeste inzendingen dit jaar. Het is een programma om eigen sketches mee te maken, maar daarom niet minder leuk om mee te spelen. In de sketches spelen het verwende nestje Prinsesje Petronella, de vieze kok Alberdich Thijm, de verwaande Yvette de Vriesch (met SCH!), de dommige Igor de Viking en het kinderkonijntje Snuitje de rollen. Samen met de decors, rekwisieten, stemmen en geluidseffecten kan de speler een complete sketch, met leader en aftiteling maken, klaar voor uitzending. Hoewel het maken van een complete sketch een complexe aangelegenheid is, zijn de makers van Sketch Studio erin geslaagd om een transparante, vlot te leren interface te maken. Door het hele proces in stappen op te delen, en ruimte te bieden om fouten te herstellen is het maken van een sketch een echt feest. De personages kunnen lachen, huilen, dansen, lopen, zitten, praten en nog meer wat nodig is om een sketch te spelen. (…) De jury is erg enthousiast geworden van deze prachtige, vernieuwende, makkelijk toegankelijke applicatie. Een programma waar velen van kunnen genieten: alleen of samen met een vriendje met het maken van een sketch of tijdens het bekijken of laten zien van de resultaten. De combinatie van goed verzorgde interactiemogelijkheden, fraaie heldere vormgeving en het vernieuwende en goed uitgewerkte concept maken dat we Sketch Studio unaniem tot winnaar uitroepen van de Cinekid Nieuwe Media Award 2005! Bron: juryrapport

Bij het Stimuleringsfonds wordt subsidie aangevraagd voor uitbreiding van de Sketch Studio en voor de ontwikkeling van een plan + demo van de GameStudio. De ‘Gamestudio’ is een online gamefabriek waar kinderen (onderdelen van) een game kunnen bouwen, onderdelen kunnen uitwisselen, met elkaar hun zelfgemaakte games kunnen spelen, informatie vinden over het maken van games en met elkaar (over games) kunnen communiceren. Er komt een TV-wedstrijd en een serie programma’s over het professioneel bouwen van games. Met de uitbreiding van de Sketch Studio wordt het mogelijk om zelf mee te spelen in de sketch d.m.v van het plaatsen van je eigen foto die je vervolgens kunt animeren. Beide aanvragen worden door het Stimuleringsfonds gehonoreerd. Het bezoekersaantal van www.hetklokhuis.nl is gestegen van 56.000 per maand (okt/nov/ dec 2004) naar 86.000 bezoekers per maand (okt/nov/dec 2005). Sinterklaasjournaal De site van het Sinterklaasjournaal is dit jaar weer een enorme hit met ruim 1.000.000 bezoekers in één maand tijd. Dit is een ruime verdubbeling t.o.v. de bezoekcijfers van 2004 (492.000 bezoekers). Dit fenomenale succes is mede te danken aan de nauwe, conceptuele samenwerking met de TV-redactie.

52

MULTICULTUREEL DeBattle – 15 april online Op 15 april gaat www.debattletv.nl online (debattle.nl bestaat al en kan alleen voor veel geld worden overgenomen) De gekozen URL maakt de koppeling met de tv-uitzending helder, wat nodig is omdat er meerdere battle-sites bestaan. De vormgeving van de site wordt uitbesteed aan het designbureau, dat ook de televisievormgeving en de printcampagne ontwerpt. Zo ontstaat een uniforme presentatie op meerdere fronten. Hoewel de kijkcijfers achterblijven bij de doelstelling, weet de doelgroep de website goed te vinden. Er wordt erg veel en soms zeer creatief gereageerd in het gastenboek en forum. NPS Mix De nieuwe site www.nps.nl/mix gaat online in juli. Op deze site is ruimte voor diverse multi-culturele programma’s zoals Raymann is laat, The Comedy Factory, Vals Plat, Planet Holland, Planet Europe, Zomercarnaval, Slang woordenboek enz. Het is niet de bedoeling de gezamenlijke site te communiceren naar het publiek, maar bezoekers kunnen rechtstreeks met de programmanaam de site vinden. Wel krijgen ze links naar andere NPS programma’s aangeboden, die passen binnen het onderwerp. Lijn5.com Lijn5.com brengt de luisteraar de nieuwste muziek, van Nederlandse hiphop tot Jamaicaanse dancehall en van Amerikaanse soul tot Engelse grime. Internet is voor Lijn 5 van groot belang, omdat de doelgroep van het programma grote moeite heeft het uitzendkanaal 747AM te vinden. Distributie via internet maakt het programma voor deze groep veel toegankelijker. De site biedt de mogelijkheid om alle uitgezonden afleveringen te beluisteren. Daarnaast worden speciale reportages of interviews aangeboden in mp3-formaat en via Podcast. De shows worden gepresenteerd door bekende mc's en dj's.

INFORMATIEF NOVA Er wordt hard gewerkt aan de restyling van de NOVA-site. Begin januari 2006 gaat de nieuwe site online. Nieuw is de toevoeging van een ‘Your Story’-deel, waar bezoekers eigen nieuwsverhalen naar kunnen opsturen in tekst en/of beeld. Daarnaast is de functionaliteit van de site verder verbeterd. Het bezoek aan de NOVA-site in het vierde kwartaal van 2005 is ongeveer gelijk aan het bezoek in het jaar daarvoor: 235.000 per maand in 2005 vs. 229.000 per maand in 2004.

53

CULTUUR NPS Output Live-concerten maken het webradio kanaal NPS Output bijzonder. Daarom is in het afgelopen jaar veel content verzameld via samenwerking met diverse festivals en podia. NPS Nieuwe Media doet verslag van Festival Mundial, de Music Meeting en het North Sea Jazz Festival. Gewerkt wordt met teams van 2 tot 8 mensen. De content bestaat onder andere uit live audio/video-webcasts, interviews en foto’s van artiesten en sfeerberichten. Na de festivals zijn de concerten on demand beschikbaar via www.npsoutput.nl. De samenwerking met podia en culturele organisaties in Nederland wordt geïntensiveerd. Daartoe behoren 013 in Tilburg, Muziekgebouw t IJ, het BIMhuis, KIT tropenthater, AT5 en Munich. De naamsbekendheid van NPS Output neemt toe. Het aantal bezoekers verdubbelt zich naar gemiddeld 21.000 bezoekers per maand. Webdans Het TV/Internet dansproject "Body in Bits and Pieces" is een crossmediaal project, dat bestaat uit een dansfilm voor televisie en een gerelateerd internetcomponent. Het Stimuleringsfonds verstrekt subsidie voor het ontwikkelen van een demo en een uitgewerkt technisch plan. Daarnaast wordt subsidie toegezegd om de dansfilm te produceren. New Arrivals New Arrivals is een nieuw korte film project dat tijdens het Filmfestival Rotterdam in januari 2006 gelanceerd zal worden. In samenwerking met het International Film Festival Rotterdam nodigt de NPS filmmakers uit hun korte films in te sturen. 99% van de ingezonden films wordt online vertoond. De redactie selecteert iedere maand drie films uit het aanbod. De jury kiest vervolgens iedere maand uit de geselecteerde films een maandwinnaar. De twaalf maandwinnaars zullen op het International Film Festival Rotterdam 2007 vertoond worden. Tijdens het festival zal de New Arrivals Prijs ter waarde van E 1000,- worden uitgereikt. Het ligt in de bedoeling om de ingestuurde korte films in een later stadium op het Themakanaal Cultuur uit te zenden en in het televisieprogramma NPS Arena. Xtra Small Xtra Small is een portal met diverse dossiers over content t.b.v. mobiele telefoon en is onderdeel van Cinema.nl. Het dossier One Takes is voor films die in één take met de mobiele telefoon gemaakt zijn. Met het Internationaal Film Festival Rotterdam wordt de One Take Competition georganiseerd. In de nabije toekomst moet het publiek ook zelf one takes kunnen maken en uploaden. Met het Stimuleringsfonds wordt gewerkt aan de verwezenlijking van een serie speciaal voor mobiele telefoons ontwikkelde Micro Movies. Daarnaast krijgt de Xtra Small-site ruimte voor journalistieke berichtgeving over het onderwerp en zal het een forum bevatten om kennis uit te wisselen over films en mobiele telefoons. Met het sterk stijgende aantal ‘smartphones’ stijgt ook de vraag naar goede content die de NPS met Xtra Small wil genereren. Deze site biedt NPS Nieuwe Media bovendien de kans om ervaring op te doen met dit nieuwe medium.

54

OVERIG Themakanaal Cultuur Het Themakanaal Cultuur is één van de vijf geprioriteerde digitale themakanalen van de Publieke Omroep. De NPS doet in opdracht van de PO de coördinatie en realisatie van het kanaal. De afdeling Nieuwe Media draagt zorg voor de bijbehorende website en uitzending via internet (online player) en is betrokken bij de bouw van de applicatie. In 2005 gaan de research en de voorbereiding van de ontwikkeling van het Themakanaal van start.

WERKGROEP INTERNET Op 31 mei bestaat Internet Publieke Omroep 10 jaar. Ter viering van dit jubileum wordt een feestelijke bijeenkomst georganiseerd, waar o.a. de portfolio ‘online 2005’ wordt aangeboden aan staatssecretaris Medy van der Laan. Zie voor een uitgebreid verslag www.omroep.nl/jubileum.

55

GRAFIEKEN NIEUWE MEDIA

De meest opvallende stijging van de bezoekcijfers en pageviews in november is volledig toe te schrijven aan het succes van het Sinterklaasjournaal.

Bezoekers per maand 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000

2005

800.000

2004

600.000 400.000 200.000 0

Maand

Top 10 bezoekers 2005 1 nova 2 sesamstraat 3 sinterklaasjournaal 4 hetklokhuis 5 uitzendinggemist 6 nps 7 circuskiekeboe 8 npsoutput 9 swijnenstal 10 hetbureau

2.436.923 1.820.225 1.010.193 915.014 758.632 688.633 243.917 224.173 167.858 148.217

56

Pageviews per maand 20.000.000 18.000.000 16.000.000 14.000.000 12.000.000 2005

10.000.000

2004

8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0

Maand

Top 10 pageviews 2005 1 sesamstraat 2 sinterklaasjournaal 3 nova 4 hetklokhuis 5 circuskiekeboe 6 nps 7 uitzendinggemist 8 npsoutput 9 grootdictee 10 debattle

20.871.753 12.374.804 7.279.446 6.957.797 2.253.925 1.790.229 1.273.532 1.207.497 839.472 675.538

57