Inhoudstafel Voorwoord 11 Paul Ponsaers Inleiding 21 Herman Reynders De schaalvergroting van de Limburgse politiezones: maatwerk 23 Brice de Ruyver & Jelle Janssens 1. Inleiding
25
2. Onderzoeksaanpak
29
2.1. Doel 2.2. Gehanteerde methodologie 2.3. De topiclijst 2.4. Het veldwerk 2.5. De analyse 2.6. De bevraagde actoren 2.6.1. Burgemeesters 2.6.2. Korpschefs 2.6.3. Dirco’s, Dirjud’s, Pdk’s 2.6.4. Verantwoordelijken voor de provincie 2.6.5. Politieke verantwoordelijken 2.6.6. Syndicale vertegenwoordigers
29 29 30 30 31 31 32 33 34 34 34 34
3. Ten geleide. Schaalvergroting in alle mogelijke vormen en maten: een verhaal van evenwichten zoeken en keuzes maken
35
3.1. Schaalvergroting: aan de orde sinds de opstart van de politiehervorming 35 3.2. Concepten van schaalvergroting 36 3.3. De modaliteiten en voordelen van schaalvergroting 37 3.4. Bedreigingen bij schaalvergroting 43 3.5. Opportuniteiten bij schaalvergroting 44 3.6. Besluit 46 3.6.1. Voordelen en opportuniteiten 46 3.6.2. Bedreigingen 47
4. Schaalvergroting bij de Limburgse politiezones: een stand van zaken 4.1. Een duidelijke dynamiek: een verhaal van pogingen, concrete initiatieven en uitgewerkte voorstellen 4.1.1. De politiezones West-Limburg en Beringen/Ham/Tessenderlo 4.1.2. De politiezones GAOZ en Houthalen-Helchteren 4.1.3. De politiezones HAZODI, Sint-Truiden/Gingelom/ Nieuwerkerken en Kanton Borgloon Reeks Politiestudies nr. 9
2013-11 PolitieStudies 9 - Vrijwillige opschaling.indd 5
49 49 49 51 52 5
13/12/13 10:08
Inhoudstafel
4.1.4. De politiezones Noordoost-Limburg en Maasland 4.1.5. Het voorstel van de arrondissementscommissaris 4.1.6. Andere voorstellen/ankerpunten 4.2. Besluit
54 55 57 60
5. Onderzoek naar het draagvlak voor een schaalvergroting in Limburg
61
5.1. Limburg: een ideale proeftuin voor schaalvergroting van de lokale politiezones in België? 61 5.2. Resultaten 65 5.2.1. Een brede consensus over het draagvlak en de randvoorwaarden 66 5.2.2. De burgemeesters: grote eensgezindheid over de te volgen weg 68 5.2.3. De korpschefs: duidelijke stellingname 72 5.2.4. De direct betrokken actoren: procureur des Konings, Dirco, Dirjud, arrondissementscommissaris 75 5.2.5. De vertegenwoordigers van de politievakbonden (VSOA, NSPV, ACV, ACOD) 76
6. Besluit: de Limburgse politiezones zijn bereid tot schaalvergroting
79
Haalbaarheidsstudie tot fusie in Vlaams-Brabant
91
Kelly Verbist, Dieter Keyenberg, Sophie Schuddinck, Liesbeth Avaux Voorwoord: Wat voorafging …
93
1.1. Bovenlokale tendensen 1.2. Lokale bewegingen
93 96
Deel I. Fenomeenanalyse en probleemstelling
101
Hoofdstuk 1. De huidige situatie als uitgangspunt
103
1.1. Een omgevingsbeschrijving van de politiezones Beersel, Dilbeek, Halle en Sint-Pieters-Leeuw 103 1.1.1. Profielschets 104 1.1.2. Criminaliteitskaarten 104 1.1.3. Lokale specificiteiten en evenementen 104 1.2. Samenwerkingsverbanden en overlegfora 105 1.3. Beeld van de werklast 2011 105 1.4. Organisatie- en werkingsmiddelen 106 1.4.1. Personeelsformatie 106 1.4.2. Voorziene capaciteitsbesteding per functie 108 1.4.3. Taakaccenten en referentiepersonen 108 1.4.4. Oneigenlijke politietaken 108 1.4.5. Algemene uitrusting van het korps 109 1.5. Infrastructuur 109
Hoofdstuk 2. Analyse van de knelpunten
111
2.1. Gelijklopende knelpunten voor de vier politiezones kort weergegeven 2.2. Knelpunten op dienst- en functieniveau 2.2.1. Wijkwerking 2.2.2. Interventie 2.2.3. Onthaal
111 112 112 113 114
6
2013-11 PolitieStudies 9 - Vrijwillige opschaling.indd 6
Reeks Politiestudies nr. 9
13/12/13 10:08
Inhoudstafel
2.2.4. Slachtofferbejegening / Jeugd en gezin 2.2.5. Lokale recherche 2.2.6. Verkeer & openbare orde 2.2.7. Lokaal informatiekruispunt (LIK) 2.2.8. Personeel, logistiek, ICT en financiën 2.2.9. Leiding en beheer 2.2.10. Lokale veiligheidsprojecten en federale opdrachten 2.2.11. Vorming
Hoofdstuk 3. Waarom een haalbaarheidsstudie?
114 114 115 115 115 116 116 116
119
3.1. Mogelijke oplossingen voor de aangegeven problemen? 119 3.2. Schaaleconomische aspecten van de opdracht 120 3.2.1. Juridisch: het juridische luik 120 3.2.2. Organisatorisch: de fundamenten van een organisatiestructuur 120 3.2.2.1. Definities en begrippen 121 3.2.2.2. De functionele structuur 122 3.2.2.3. De divisiestructuur 122 3.2.2.4. De hybride structuur 122 3.2.3. Menselijk: psychosociale aspecten van een reorganisatie 123 3.2.4. Financieel: financiële aspecten van de fusie 125
Deel II. Onderzoeksvragen en methodologie
127
Hoofdstuk 4. Onderzoeksvragen als leidraad voor het onderzoek
129
4.1. 4.2. 4.3.
129 129 130 131 131 131 131 131 132 132 133
De centrale onderzoeksvraag 4.1.1. ‘Basispolitiezorg’ 4.1.2. Haalbaar 4.1.3. Doeltreffend 4.1.4. Doelmatig De vier deelvragen: vier luiken in het onderzoek 4.2.1. Luik 1: de interne werking binnen de politiekorpsen 4.2.2. Luik 2: de verwachtingen van externe belanghebbenden 4.2.3. Luik 3: financiën 4.2.4. Luik 4: personeelsformatie Afbakenen van het onderzoek: de doelstellingen van de studie
Hoofdstuk 5. De onderzoeksmethodologie
135
5.1. Onderzoeksmethoden luik 1: interne werking 135 5.1.1. De medewerkers aan het woord: zonale en bovenzonale werkgroepen 135 5.1.1.1. De zonale werkgroepen 136 5.1.1.2. De bovenzonale werkgroepen 137 5.1.2. Een bijzonder vraagstuk: de werkgroep ICT 138 5.1.2.1. Doelstellingen van de werkgroep ICT 138 5.1.3. Vergaderingen, werkbezoeken en consultering van experts 139 5.2. Onderzoeksmethoden luik 2: verwachtingen van externe belanghebbenden 140 5.2.1. In kaart brengen van te bevragen belanghebbenden: stakeholdermapping 140 5.2.2. Bevraging van de meest relevante belanghebbenden 141 Reeks Politiestudies nr. 9
2013-11 PolitieStudies 9 - Vrijwillige opschaling.indd 7
7
13/12/13 10:08
Inhoudstafel
Inhoudstafel
5.2.2.1. De medewerkers 5.2.2.2. De burgemeesters 5.2.2.3. De gemeenteraden en colleges van burgemeesters en schepenen 5.2.2.4. De zonale Veiligheidsraad 5.2.2.5. De gemeente- en stadsdiensten 5.2.2.6. Comité P en Algemene Inspectie 5.2.2.7. De vakbonden 5.2.2.8. De bevolking 5.2.3. Vergaderingen, werkbezoeken en consultering van experts 5.3. Onderzoeksmethoden luik 3: financiën 5.3.1. Opdracht voor de bijzonder rekenplichtigen 5.3.2. Bijkomende vragen tot berekening van scenario’s 5.4. Onderzoeksmethoden luik 4: personeelsformatie 5.5. Tijdslijn
142 142 143 143 143 144 144 144 144 145 145 145 146 147
Hoofdstuk 6. Knelpunten van onderhavig onderzoeksopzet
149
Deel III. Resultaten
153
Hoofdstuk 7. Organisatiestructuur van de nieuwe politiezone
155
7.1. 7.2.
155 155 156 157 159 159 161 163 166
De totstandkoming van het model: het denk- en werkproces 7.1.1. Geen eenvoudig proces … 7.1.2. De bouwstenen voor het model 7.1.3. Enkele fundamentele overwegingen De organisatiestructuur 7.2.1. De krachtlijnen van het organisatiemodel 7.2.2. De centrale aansturing 7.2.3. De sectoren 7.2.4. De verdeling in sectoren
Hoofdstuk 8. Luik 1: interne werking 8.1. 8.2.
169
Resultaten zonale en bovenzonale werkgroepen 169 8.1.1. Wijkwerking 170 8.1.2. Interventie 170 8.1.3. Onthaal – Klachten – Kantschriften 171 8.1.4. Jeugd en gezin 172 8.1.5. Lokale recherche 173 8.1.6. Verkeer 174 8.1.7. Openbare orde 174 8.1.8. Lokaal informatiekruispunt 174 8.1.9. Beleid – Communicatie – Administratief secretariaat 175 8.1.10. Management van middelen 176 8.1.11. Management van medewerkers 176 8.1.12. Slachtofferbejegening 177 8.1.13. Organisatiebeheersing 177 8.1.14. Leiding en beheer 177 8.1.15. Visie op de ganse organisatie 178 Oprichting werkgroep ICT 178 8.2.1. Omzendbrief PLP 1 – 4 oktober 2000 – Enig informaticasysteem 178 8.2.2. Doelstellingen 179
8
2013-11 PolitieStudies 9 - Vrijwillige opschaling.indd 8
Reeks Politiestudies nr. 9
13/12/13 10:08
Inhoudstafel
8.2.3. Eerste vergadering werkgroep ICT 179 8.2.4. Agenda vergadering 179 8.2.5. Gelijkenissen en verschilpunten aan de hand van de verschillende inventarissen 179 8.2.6. Mogelijke oplossingen om de verbinding tussen de gebouwen te realiseren 180 8.2.6.1. Oplossing 1: verbinding via het Hilde-netwerk 180 8.2.6.2. Oplossing 2: point-to-point-verbinding – draadloze verbinding 180 180 8.2.6.3. Oplossing 3: glasvezelkabel 8.2.6.4. Oplossing 4: desktopvirtualisatie 181 8.2.7. Migratie vier ISLP-netwerken tot 1 ISLP-netwerk 182 8.3. Conclusie luik 1 183
Hoofdstuk 9. Luik 2: verwachtingen van externe belanghebbenden
185
9.1. Resultaten van de bevragingen 9.1.1. De zonale Veiligheidsraad 9.1.1.1. Wijkwerking 9.1.1.2. Interventie 9.1.1.3. Lokale recherche 9.1.1.4. Verkeer 9.1.1.5. Lokaal informatiekruispunt 9.1.1.6. Slachtofferbejegening 9.1.1.7. Organisatiebeheersing 9.1.1.8. Visie op de ganse organisatie 9.1.2. De gemeente- en stadsdiensten 9.1.2.1. Wijkwerking 9.1.2.2. Interventie 9.1.2.3. Lokale recherche 9.1.2.4. Verkeer 9.1.2.5. Openbare orde 9.1.2.6. Beleid – Communicatie – Administratief secretariaat 9.1.2.7. Visie op de ganse organisatie 9.1.3. De burgemeesters 9.1.3.1. Wijkwerking 9.1.3.2. Interventie 9.1.3.3. Onthaal – Klachten – Kantschriften 9.1.3.4. Verkeer en openbare orde 9.1.3.5. Management van middelen 9.1.3.6. Visie op de ganse organisatie 9.1.4. De vakbonden 9.2. Conclusie luik 2
185 185 185 185 186 186 186 186 187 187 187 187 187 188 188 188 188 188 189 189 189 189 189 189 190 190 191
Hoofdstuk 10. Luik 3: financiën
193
10.1. Inleiding 10.2. Fictieve begroting – Fusie politiezones Beersel, Dilbeek, Halle en Sint-Pieters-Leeuw 10.3. Toepassing van de verschillende mogelijkheden tot verdeelsleutel op de globale gemeentelijke dotatie
193
Reeks Politiestudies nr. 9
2013-11 PolitieStudies 9 - Vrijwillige opschaling.indd 9
193 195
9
13/12/13 10:08
Inhoudstafel
10.4. Fictieve begroting – Wat indien niet tot fusie van de politiezones Beersel, Dilbeek, Halle en Sint-Pieters-Leeuw wordt overgegaan? 10.5. Conclusie luik 3
196 197
Hoofdstuk 11. Luik 4: personeelsformatie
199
11.1. Het personeelsbehoefteplan 11.2. Conclusie luik 4
199 201
Deel IV. Conclusie eerste haalbaarheidsstudie
203
Deel V. Addendum van de bijzonder rekenplichtigen
207
Deel VI. Vervolgonderzoek met 3 politiezones
213
Hoofdstuk 12. Naar een fusie van de politiezones Beersel, Halle en Sint-Pieters-Leeuw 217
12.1. Hetzelfde doen met minder middelen 12.2. De impact van de besparingen op het personeelskader 12.3. De beschikbare infrastructuur 12.4. Het ‘nieuwe’ onderzoekskader
217 218 221 222
Hoofdstuk 13. Het organisatiemodel
223
13.1. Terug naar de eerste haalbaarheidsstudie: het organisatiemodel 13.2. De keuze voor het organisatiemodel
223 225
Hoofdstuk 14. De financiële akkoorden
229
14.1. Akkoord over de verdeelsleutel 14.2. Akkoord over de investeringsbudgetten
229 231
Hoofdstuk 15. Informatica in de nieuwe politiezone
233
Hoofdstuk 16. Conclusie over de haalbaarheid van de fusie
235
Hoofdstuk 17. En verder?
237
Van aanvraag tot instelling van de nieuwe politiezone
237
17.1. Aanvraag vrijwillige fusie 237 17.2. Het Koninklijk Besluit tot bepaling van het territoriale ambtsgebied van de nieuwe politiezone 238 17.2.1. De bestuursorganen van de nieuwe politiezone 238 17.2.2. Protocolakkoord met betrekking tot de fusie van de politiezones Beersel, Halle en Sint-Pieters-Leeuw 240 17.3. Koninklijk Besluit tot instelling van de lokale politie in de nieuwe 240 politiezone
Deel VII. Aanbevelingen
243
Bibliografie 247 1. Literatuur 2. Juridische bronnen 3. Andere geraadpleegde bronnen
10
2013-11 PolitieStudies 9 - Vrijwillige opschaling.indd 10
247 248 249
Reeks Politiestudies nr. 9
13/12/13 10:08
