Voortgangsrapportage 2008

Micro

Ned

MicroNed voortgangsrapportage 2008

Voortgangsrapportage 2008

0,3 m

Gegevens project Projectnummer: Bsik 03029 Projecttitel: MicroNed Begindatum project: 1-1-2004 Geplande einddatum project: 31-12-2010

m

Micro

Ned

Voortgangsrapportage 2008

Gegevens project Projectnummer: Bsik 03029 Projecttitel: MicroNed Begindatum project: 1-1-2004 Geplande einddatum project: 31-12-2010

Micro

Ned • voortgangsrapportage 2008

1

2

Micro


Inhoud

Ten geleide

4

Management samenvatting

5

1 Algemene ontwikkelingen MicroNed

6

2 MicroNed voortgang

11

Wetenschappelijke resultaten

11

Economische resultaten

12

Maatschappelijke resultaten

12

Verwachtingen; realisatie van de beoogde einduitkomsten

13

Voortgang vs financiële uitputting op deelniveau

14

Samenhang tussen de diverse soorten mijlpalen

15

3 Stand van zaken innovatie, valorisatie en verankering

16

Algemene maatregelen innovatie, valorisatie en verankering

16

Kennisoverdracht naar de micronano-community

16

Universitair-industriële samenwerking

18

Verankering in het onderwijs

19

Verankering in de HTSM-kennisinfrastructuur

19

4 Synergie met andere Bsik-projecten

20

5 Internationale positionering

21

6 Organisatie en bestuur

23

Appendix A, Wetenschappelijke output MicroNed 2008

24

Appendix B, Economische output MicroNed 2008

31

Micro


3

Ten geleide

Het MicroNed 2008 jaarverslag biedt zowel een overzicht van de ontwikkelingen in en om het consortium, als een blik op de voortgang van het project ten aanzien van de verplichtingen die zijn aangegaan bij aanvang van dit publiek-private programma in 2005. Legde MicroNed voorheen jaarlijks verantwoording af met een voortgangsrapportage aan SenterNovem, de betrokken Ministeries EZ, LNV en OC&W, alsmede aan de Commissie van Wijzen, dit jaar is besloten een breder toegankelijke voortgangsrapportage te maken in de vorm van een jaarverslag. De aanleiding hiervoor is de groei van de MicroNed-gemeenschap en de noodzaak om naar buiten te treden. Voor de herkenbaarheid is de indeling van de voortgangsrapportage grotendeels gehandhaafd. MicroNed heeft in 2007 een Mid Term Review gehad over de periode 2005 tot en met 1 juli 2007. Om die reden is er vanuit SenterNovem geen verzoek om een aparte rapportage over 2007 geweest . De voortgang in dit jaarverslag geeft een beeld van de bereikte resultaten van MicroNed tot eind 2008, inclusief de periode 1 juli t/m 31 december 2007. Deze rapportage bevat ook een uitvoerige financiële component. Wegens vertrouwelijkheid naar de MicroNed partners toe, is besloten om deze component buiten dit jaarverslag te houden en apart aan SenterNovem aan te bieden in het gewenste format. Niet-vertrouwelijke financiële details zijn wel in dit jaarverslag opgenomen om de voortgang van de werkpakketten te kunnen koppelen aan de uitgaven.

4

Micro


Management samenvatting Anno 2008 is MicroNed op volle kracht, hetgeen wordt bevestigd door de financiële activiteit en de output. De voortgang van het programma, gemeten in mijlpalen, ligt op gemiddeld 65% van de doelstelling (83% wetenschappelijk, 51% economisch, en 31% maatschappelijk). De totale financiële uitputting bedraagt 61% van het budget. Ten opzichten van 2007 neemt de voortgang procentueel sterker toe dan de financiële uitputting. Deze trend is gunstig en wijst erop dat de doelstellingen zo goed als zeker zullen worden overtroffen. Met het programma op volle kracht, blijven resultaten niet uit. Hiertoe is in 2008 het (wetenschaps)magazine MicroMegazine opgezet, waarvan het eerste nummer in maart 2009 is uitgekomen in een oplage van 4000 exemplaren. Het blad draagt niet alleen bij aan het valorisatieproces, maar ook aan het community-gevoel en aan de cohesie binnen het consortium. Met behulp van het nieuwe voortgangsmonitoringsysteem is de ontwikkeling van de output nauwkeurig te volgen. Zo hebben zich in 2008 vijf nieuwe partners en vijf nieuwe gebruikers bij MicroNed aangesloten, zijn er 9 patenten aangevraagd, 37 nieuwe samenwerkingen gevormd (waarvan 10 met buitenlandse partijen), 247 publicaties verschenen (conferentie, journals en boeken) en werden er 125 internationale conferentielezingen gegeven. Wetenschappers betrokken bij het programma zijn dus stevig verankerd in de internationale wetenschap. De benutting van hun kennis richting de industrie vindt echter voornamelijk plaats in Nederland. Ergo, MicroNed geeft invulling aan het gezegde “think global, act local”. MicroNed opereert op het vlak van de academische wereld en de industrie, beide gebieden waarvan de toekomst niet in steen is gebeiteld. Deze werelden zijn onderhevig aan de grillen van de markt, en de effecten daarvan manifesteren zich binnen het programma. Het MicroNed Bureau heeft in 2008 samen met de partners enkele projecten bijgesteld om de belangen van de industrie in het programma te optimaliseren en in lijn te brengen met andere onderzoeksactiviteiten, zoals in Point One. De Mid Term Review in de zomer van 2007 heeft de vinger op de zere plek gelegd voor een aantal zaken: de bestuursstructuur, valorisatie, communicatie en de samenhang. In reactie daarop is er intern een flinke veranderslag doorgevoerd: het Management Team is herzien, het Bureau is opnieuw opgezet en enkele werkpakketten (WPs) zijn geherstructureerd. Ook zijn in 2008 de zogenoemde Auxiliary Projects gestart. Deze projecten hebben tot hoofddoel om meer cohesie in het consortium te bereiken en valorisatie te bewerkstelligen waar onderzoeksresultaten bereikt zijn. Daarnaast is er in 2008 een flinke stap gemaakt in het vormen van een toekomstvisie in samenwerking met de relevante industrie. Via interviews met opinieleiders en verschillende workshops met de achterban en industrie zijn er vijf hoofdthema’s geformuleerd in MicroNed’s Visie 2010+. Deze vijf hoofdthema’s, inclusief de industriële en academische achterban, zijn verankerd in de FES HTSM 2009 aanvraag, tezamen met Holst en NNI. In deze aanvraag zijn Micro en Nano Nederland verenigd in één mondiaal toonaangevend initiatief, genaamd ‘Towards a sustainable open innovation ecosystem’. Hiermee kan de stap worden gemaakt naar een duurzame verankering van de micro- en nanotechnologie in een zogenoemd science based sustainable open innovation ecosystem.

Micro


5

1 Algemene ontwikkelingen MicroNed Originele Begroting

Financiële activiteit in miljoenen euro's

Gerealiseerd 2008 Ramingen 15

12

9

6

De Mid Term Review in de zomer van 2007 heeft de vinger op de zere plek gelegd voor een aantal zaken: de bestuursstructuur, valorisatie, communicatie en de samenhang. In reactie daarop heeft MicroNed intern een flinke veranderslag doorgevoerd: het management team is herzien, het Bureau is opnieuw opgezet, enkele werkpakketten (WPs) zijn herzien en er zijn nieuwe projecten gestart. Daarnaast is er een flinke stap gemaakt in het vormen van een toekomstvisie, samen met de relevante industrie. Om op elk moment een goed overzicht te kunnen hebben van de situatie, is er een nieuw voortgangsmonitoringsysteem ingevoerd. Uit behoefte tot communiceren is besloten tot het opzetten van een eigen (wetenschaps)magazine, waarmee de kennis in het consortium wordt ontsloten voor de buitenwereld. Het blad draagt niet alleen bij aan het valorisatieproces, maar ook aan het community-gevoel en aan de cohesie binnen MicroNed. Dit hoofdstuk geeft een nadere uitwerking van de ontwikkelingen in het programma.

Op volle kracht 3

0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ten tijde van de Mid Term Review in 2007 was het onderzoek in het MicroNed programma feitelijk net op gang gekomen. Posities waren voor 95% ingevuld en de projecten waren gestart. Inmiddels zijn per Q1 2009 alle posities bezet1 en lopen de projecten tussen de 1,5 en 3 jaar. De huidige financiële activiteiten in MicroNed bevestigen dat het consortium nu op volle kracht is, zij het anderhalf jaar later dan oorspronkelijk gepland. Een verlenging van MicroNed in 2011 wordt thans met SenterNovem besproken. Nu MicroNed als programma op volle kracht is, blijven resultaten niet uit. De resultaten worden enerzijds kwantitatief gemeten in harde deliverables (zoals bijvoorbeeld octrooien, posterpresentaties, spin-off-bedrijven en krantenartikelen als maatschappelijke presentaties), anderzijds verdienen de resultaten ook apart kwalitatieve aandacht. Hiertoe is in 2008 het (wetenschaps) magazine MicroMegazine opgezet. Het eerste nummer is in maart 2009 uitgekomen. In Hoofdstuk 3 komen de doelgroep en de focus van het magazine nader aan de orde. Tegelijkertijd heeft de huisstijl van MicroNed een verandering ondergaan, zodat deze meer uniformiteit en professionaliteit uitstraalt.

Dynamiek MicroNed opereert op het vlak van de academische wereld en de industrie, beide gebieden waar de toekomst niet is gebeiteld in steen. Deze werelden zijn onderhevig aan de grillen van de mark, waarvan de effecten zich binnen het programma manifesteren. Het Bureau van MicroNed kan door haar proactieve opstelling deze dynamiek gebruiken om het programma bij te stellen en te optimaliseren. Eind 2007 telde MicroNed 33 partners (10 universiteiten en kennisinstellingen en 23 bedrijven) en 4 officiële gebruikers. Gebruikers worden hierbij gedefinieerd als betrokken partijen die niet de samenwerkingsovereenkomst hebben ondertekend, maar wel een zogenoemde Non Disclosure Agreement (NDA). Gebruikers leveren hun inbreng tijdens de reguliere voortgangsbesprekingen. De gedachte achter de gebruikers is dat ze helpen om de ontwikkelactiviteiten in een commercieel vruchtbare richting te sturen, zonder dat ze financieel hoeven te participeren. Gebruikers krijgen in ruil voor hun deelname een preferente positie voor wat betreft de ontwikkelde kennis. De ervaring leert dat ze in een later stadium vaak alsnog partner worden.

1 Uitgezonderd de nieuwe projecten die onlangs zijn gestart, zie pag. 7 & 8.

6

Micro


Er is in 2008 actief gezocht naar nieuwe gebruikers. Dit heeft ertoe geleid dat de volgende nieuwe gebruikers zich hebben aangesloten bij MicroNed: Bakker Magnetics BV, MemsTC BV, Micro Turbine Technologies BV, Phoenix BV, and VDL-ETG BV. Met een 10-tal gebruikers lopen nog besprekingen voor het ondertekenen van een NDA. In 2008 zijn 5 nieuwe partners aan het MicroNed consortium toegevoegd: NXP BV , ISIS BV , Cosine Research BV, NLR en Tembo BV. Hiervan is een gedeelte voormalig gebruiker. Een voorbeeld van een recent toegetreden partner, voorheen gebruiker, die meerwaarde levert aan een lopende activiteit binnen MicroNed, is Tembo BV. Deze MKB ontwikkelt en installeert waterzuiveringsunits. Het resultaat in werkpakket 3C op het gebied van de micro-fibers was veelbelovend. Dat wekte de interesse van gebruiker Tembo die de resultaten graag in het veld wilde testen. Hierbij hebben drie partners in het werkpakket budget afgestaan om zo fondsen te creëren voor de test-activiteiten van Tembo. Een ander voorbeeld is het recent toegetreden bedrijf ISIS, een MKB dat lanceringen en modules voor micro-satellieten verkoopt. Zij zijn reeds per eind 2007 als interim-werkpakketleider opgetreden, uit interesse in de MISAT activiteiten. Onlangs zijn ze partner geworden van het werkpakket, waarvoor zij nu een architectuur van een communicatiesysteem gaan ontwerpen voor de geplande Delfi-n3Xt missie in 2010.

MicroMegazine 1e jaargang • nummer 1 • maar t 2009

Melkpoeder maken met de printkop Microliters meten met minuscule trillingen Autonome zonnesensoren voor microsatellieten Microribbels zuiveren meer water

Micro ISSN 1877-301X

Ned Micro Micro

Mega zine Megazine – 2009 No1

1

Naast nieuwe partners die in MicroNed actief worden op bestaande onderwerpen, zijn er ook bestaande partners die een andere focus krijgen vanwege, bijvoorbeeld, ontwikkelingen in hun marktsegment. Het is MicroNed er aan gelegen die partners te faciliteren in het vinden van een nieuwe relevante activiteit binnen MicroNed, die past bij hun nieuwe focus. Zo blijft het onderzoek in MicroNed dicht bij de industriële belangen en blijven partners gecommitteerd aan het programma. De activiteiten van Océ BV zijn daarvan een goed voorbeeld. Océ was bij aanvang van MicroNed actief in de vaste stof tonerproductie. Het merendeel van het Océ-budget in MicroNed was dan ook op dit onderwerp gericht. Toen Océ echter besloot om deze activiteit bedrijfsbreed te stoppen, verviel ook hun interesse in het onderwerp binnen MicroNed. Onderdelen van de Mems inkjet-activiteiten binnen Océ boden echter volop kansen om in MicroNed te worden voortgezet. Hierop is er is een herdefinitie van de activiteiten van Océ binnen MicroNed geweest, gericht op druppelvorming t.b.v. inkjet-technologie.

Nieuwe projecten Nieuwe partners kunnen ook toetreden doordat er nieuwe activiteiten in MicroNed worden ontplooid, die voortborduren op bestaande activiteiten. Zo zijn in 2008 de zogenoemde MicroNed auxiliary projects gestart. Deze projecten hebben tot hoofddoel om meer cohesie in het consortium te bereiken en valorisatie te bewerkstelligen waar onderzoeksresultaten bereikt zijn. Hierbij telden onder meer de kritiekpunten en sterktes zoals geïdentificeerd in de Mid Term Review. De projecten zijn via een oproep voor voorstellen in de MicroNed-gemeenschap uitgezet, vervolgens beoordeeld en gestart. Uit de 21 ingediende projecten werden de volgende acht auxilliary projects geselecteerd (zie pagina 8):

Micro


7

1.

Delfi-n3Xt Satellite bus and payload interface

Projectleider: ir. Jasper Bouwmeester ([email protected]) Partners: TU Delft, NLR, Cosine Research Doel: Ontwikkeling van interfaces tussen het Delfi-n3Xt satelliet bussysteem en de payloads van project partners. Het project integreert verschillende MISAT-activiteiten.

2.

Design optimization of a micro coriolis flow sensor

Projectleider: ir. Rini Zwikker ([email protected]) Partners: Demcon, Universiteit Twente, Bronkhorst, Micronit, Lionix, TU Delft Doel: Het vinden van een optimale buisvorm (met hoge gevoeligheid) met behulp van computational topology optimisation. Het project legt een verband tussen de clusters FUNMOD en SMACT.

3.

Micro channel encapsulates

Projectleider: Partners: Doel:

Prof.dr. Cees van Rijn ([email protected]) WUR, Friesland Foods Campina, Nanomi Het verkrijgen van micro-capsules op basis van gestabiliseerde olie in water systemen. Een bepaalde pH-waarde, een bepaalde temperatuur of een specifiek zal het proces van afgifte starten. Het project legt een verband tussen verschillende SMACT werkpakketten.

4.

Micro biological sample preparation with ultra sound

Projectleider: Prof.dr. Lina Sarro ([email protected]) Partners: TU Delft, WUR, KIT, TNO Doel: Het principe testen van het gecombineerd toepassen van ultrasound cellyse op tuberculose cellen en het scheiden op microniveau om de inhoud van de cellen bruikbaar te maken. Het project betreft ook het monteren van het instrument. Het project legt een koppeling tussen twee SMACT werkpakketten en MUFAC.

5.

Micro fluidic drop generation scaled-out

Projectleider: Prof.dr. Frieder Mugele ([email protected]) Partners: Universiteit Twente, WUR, AKZO, Nanomi, FrieslandFoods Campina Doel: Het aantonen van opschaalbaarheid van microfluïdische druppelgeneratie (~µm druppelgrootte). Het proof of principle zal 100 micro-nozzles bevatten die een gezamenlijke capaciteit hebben van 1ml/u.

6.

Teleoperated haptic placement of CCD sensors

Projectleider: Ing. Erik Puik ([email protected]) Partners: Hogeschool Utrecht, Adimec, Dima, PTS Software Doel: Het maken van een krachtgestuurde proof of concept opstelling voor met weinig uitval CCD sensor assemblage. Het project geeft een praktische toepassing voor het micro-assemblage WP.

7.

Micro propulsion flight experiment

Projectleider: ir. Berry Sanders ([email protected]) Partners: TNO, TU Delft, ISIS, Bradford, Universiteit Twente Doel: Demonstreren van micro-propulsie op de in 2010 geplande satellietmissie Delfin3Xt. De micro-propulsie is reeds geselecteerd als payload.

8.

Gradiometer demonstrator for earth applications

Projectleider: Dr.ir. Jaap Flokstra ([email protected]) Partners: Universiteit Twente, NIVR, Shell, Fugro Doel: Het geschikt maken van gevoelige MEMS ruimtevaart gradiometers voor aardse toepassingen, zoals water- en olie-exploratie. Er wordt een koppeling tussen het SMACT en het MISAT cluster gelegd via de sensoriek.

8

Micro


Aanpassingen in MicroNed De Mid Term Review heeft een louterend effect gehad voor MicroNed. Zo onderschrijft het bestuur van MicroNed de MTR-bevindingen dat bijsturing van enkele werkpakketten hard nodig was. De proces heeft inmiddels plaats gevonden en via interne evalutatie-procedures heeft dit geleid tot het inhoudelijk herstructureren en budgetverschuivingen. Het effect ervan is inmiddels merkbaar en meetbaar. (Zie Hoofdstuk 2) Ook bleek aanscherping van de bestuursstructuur nodig. Hiertoe is er een nieuw management team (MT) samengesteld, dat kan functioneren zonder de belasting van het verleden en met een betere afspiegeling van de deelnemers van het consortium. Het MT (nu 7 leden) beslist bij meerderheid van stemmen, hetgeen slagkracht en besluitvaardigheid geeft. De taken en bevoegdheden van de verschillende managementlagen in het consortium zijn helder gemaakt, en zullen in het komende Amendement 5 ter goedkeuring aan de partners worden voorgelegd. (Meer hierover in Hoofdstuk 6).

Netherlands

MicroNano CONFERENCE ’08

17t h, 18t h & 19t h N ovem ber D e Reehor s t , E de Microsystems & Nano Technology on the Road

Om ontsporing van projecten vroegtijdiger te kunnen detecteren, is er een nieuw voortgangs-monitoringssysteem ontwikkeld. De basis hiervoor wordt gevormd door een database waarin alle deliverables van MicroNed op projectniveau worden opgeslagen. Zo kan op verschillende dwarsdoorsneden van het consortium de voortgang worden gemeten, in de tijd worden uitgezet en naast doelstellingen worden gezet, zoals gedefinieerd in de nulmeting. Dit levert belangrijke bestuurlijke informatie op die gebruikt zal worden gedurende de resterende looptijd.

towards Industrial Applications Academic Research in Microsystems & Nano Technology why and how Industry participates

Een prettige bijkomstigheid van deze exercitie was dat daaruit bleek dat het consortium veel meer heeft bereikt dan was gerapporteerd ten tijde van de MTR. Het accumuleren en zuiveren van alle deliverables van MicroNed tot en met 2008 levert een algehele ouput-status op van 65% (1563 van de 2394 deliverables). Hierover zal in Hoofdstuk 2 in meer detail op ingegaan worden.

Ambities 2009/2010 De ambities van MicroNed op de korte termijn (resterende looptijd van het programma) zijn uiteraard gericht op het behalen van de hoofddoelstellingen. In 2008 heeft MicroNed samen met MinacNed en NanoNed The Netherlands MicroNano Conference in de Reehorst in Ede georganiseerd. Hierbij was over drie dagen een programma neergezet waarbij ieder van de spelers zich profileerde in onderling afgestemde, maar aparte sessies. De komende conferentie (5 en 6 november 2009 in Delft) wordt wederom door MicroNed, NanoNed en MinacNed georganiseerd. Echter nu is het streven om een volledig geïntegreerd programma neer te zetten. MicroNed heeft de ambitie uitgesproken om eind 2009 een workshop te houden met betrekking tot het onderwijs in microsysteemtechnologie. Deze workshop gaat vraag en aanbod bijeen brengen om duidelijk in kaart te brengen waar de behoeften liggen bij de industrie en hoe deze ingevuld kunnen worden door de onderwijsinstellingen.

Naar een verenigd micro-nano veld Augustus 2008 is MicroNed gestart met de MicroNed Visie 2010+. Adviesbureau HB Berenschot is ingezet voor het begeleiden en faciliteren van het proces. De MicroNed-visie is in drie stappen tot stand gekomen: 1. Interviews met opinieleiders uit de industrie, kennisinstellingen en universiteiten 2. Electronic-boardroom-sessie met WP-leiders 3. Industriedagen (50 deelnemers uit industrie)

Micro


9

De uitkomst van het Visie 2010+ traject zijn vijf thema’s: 1. Lab on a chip: een brede verzameling meetinstrumenten die in staat is om kleine hoeveelheden van een substantie aan te tonen of die fysische parameters van een kleine hoeveelheid vloeistof of gas kan bepalen ten behoeve van veiligheid, gezondheid en efficiëntie. 2. Produceren met microreactoren: het efficiënter uitvoeren van chemische reacties en processen in de voedingsen procesindustrie. 3. Processing met microfiltratie: het energie-zuiniger en materiaal-vriendelijker scheiden of raffineren van vloeistoffen ten behoeve van de voedingsen procesindustrie. 4. Micronozzles: het slimmer genereren van gassen, vloeistoffen en emulsies voor een breed palet van toepassingen zoals: printen, stuwraketjes, of sproeidrogen. 5. Autonome sensorsystemen: geïntegreerde systemen die in staat zijn om te communiceren, onderhoudsvrij te zijn en die zelfstandig kunnen blijven functioneren in een agressieve omgeving.

vouwlijn

Micro

Industry Day 24 October 2008

Ned

Amrâth Hotel Lapershoek, Hilversum

White light dispersed by a microdrop into the colors of the optical spectrum. Out-of-focus mode enlarges and enhances the colors here - myriads of this drops is what we know as „Rainbow“ [Magnification - estimated 50x]

FES INITIATIVE 2009 FOR HIGH-TECH SYSTEMS AND MATERIALS

‘Towards a sustainable open innovation ecosystem’

MARCH 1, 2009

10

Micro


In november 2008 is MicroNed met deze thema’s het FES HTSM-traject ingegaan, samen met Holst en het Nederlands Nano Initiatief (NNI). Op basis van bovenstaande thema’s zijn binnen de MicroNed-community voorstellen ingezameld voor de FES HTSM-aanvraag. De voorstellen werden beoordeeld aan de hand van de FES-criteria. De uitkomst, na veel inspanning van alle betrokken partijen, is een geïntegreerd voorstel waarin, onder meer, de vijf MicroNed-thema’s duidelijk zichtbaar zijn. Echter nòg belangrijker: het is een voorstel waarin Micro en Nano Nederland verenigd zijn in één mondiaal toonaangevend initiatief, genaamd ‘Towards a sustainable open innovation ecosystem’. Vooral dankzij MicroNed is de MKB-component in het uiteindelijke voorstel substantieel. Het voorstel vertegenwoordigt 117 bedrijven, 19 academische instellingen en 9 technologische instituten. Daarin draagt het bedrijfsleven bij voor 30%, de universiteiten en kennisinstituten voor 20% en de overheid voor 50%. Hiermee kan de stap worden gemaakt naar een duurzame verankering van micro-nano technologie in een science based sustainable open innovation ecosystem.

2 MicroNed voortgang In dit hoofdstuk wordt de voortgang besproken in relatie tot de planning en de doelstelling, zoals vastgelegd in de nulmeting. Zoals gerapporteerd in de Mid Term Review heeft MicroNed in juli 2007 de doelstellingen verhoogd met gemiddeld 140% ten opzichte van de oorspronkelijke doelstellingen uit 2005. De doelstellingen worden evenals de deliverables gemeten in mijlpalen. Een voorbeeld van een mijlpaal is het aantal van 308 wetenschappelijke posters (deliverables). Er is voor gekozen om de volgende categorieën van mijlpalen aan te houden: wetenschappelijk, economisch en maatschappelijk. In 2008 heeft MicroNed de stap gemaakt om zowel de financiële als de inhoudelijke voortgang op verschillende niveaus in het consortium (project, werkpakket, cluster, programma) te kunnen monitoren. Hiertoe worden zowel de resultaten als de financiën per project bijgehouden in een database. Naast de wetenschappelijke, economische en maatschappelijke stand van zaken in 2008, wordt ook de voortgang op werkpakket-niveau gegeven, alsmede de verwachting ten aanzien van het mijlpalenverloop.

Wetenschappelijke resultaten Onderstaande figuur geeft de wetenschappelijke mijlpalen weer per eind 2008 ten opzichte van de doelstelling. Tevens is de situatie van eind 2007 weergegeven.

Doelstelling

450 400 312

308

194

112

posters

presentaties

conferenties

publicaties

38% 4%

5

1%

18%

0

18

56%

59

50

110

72 28%

100

10

1

3

boekbijdragen

50%

147

34%

177 84%

150

179

84%

211

200

325

148%

250

314

293

100%

308

148%

350 300

2008 2007

383

58%

waarde in deliverables

Wetenschappelijke output eind 2008

proefschriften samenwerkingen

Uit de figuur blijkt dat de wetenschappelijke resultaten van MicroNed in 2008 ten opzichte van eind 2007 een flinke stap voorwaarts hebben gemaakt. Posters, presentaties en proceedings hebben de gestelde doelen zelfs ruim gehaald. Proefschriften worden pas verwacht aan het einde van de looptijd van MicroNed. Het aantal academische samenwerkingen lijken wat te stagneren. Echter hier wordt in het kader van de FES HTSM-aanvraag weer veel beweging verwacht in de komende jaren, vooral in de samenwerking tussen de nano- en micro-wetenschappen. Voor een gedetailleerde lijst van wetenschappelijke highlights zie Appendix A.

Micro


11

Economische en innovatieve resultaten Onderstaande figuur is een weergave van de economische mijlpalen per eind 2008 ten opzichte van de doelstelling. Tevens is de situatie van december 2007 weergegeven.

doelstelling

250

2008 2007

210

200 150

0

4 7

spin-offbedrijven

samenw. gebruikerssamenw. samenw. bijeenkomsten met 1 industr. met 2 industr. met 3 industr. partners partner partners

presentaties

vakbladen

39 8%

13

33%

19% 1%

6

0

17%

8%

17 22

19 12 15

9

6

0

79%

100%

7

50 12% 18%

52

50

83

78 63%

85

48%

100

60%

126 101

57%

16

13

1

3

nieuwe projecten

patenten

De figuur toont dat MicroNed reeds 7 spin-off-bedrijven heeft voortgebracht en hiermee de target heeft gehaald (Nanomi BV, Flowid BV, ET4ME BV, Chemtrix BV, Kryoz Technologies BV, Isis BV, RESQme BV). Het aantal gebruikersbijeenkomsten worden apart bijgehouden, maar heeft geen harde doelstellingen meegekregen. Ook hier blijven, net als bij de wetenschappelijke mijlpalen, de ontwikkelingen in de samenwerkingen enigszins achter op de verwachting. Publicaties in vakbladen vorderen gestaag. Een verklaring hiervoor kan zijn dat dergelijke publicaties niet meetellen in het universitaire allocatiemodel. Nieuwe projecten en octrooien hebben ten opzichte van 2007 een flinke stap voorwaarts gemaakt. Voor een gedetailleerde lijst van economische hoogtepunten, zie Appendix B.

Maatschappelijke resultaten Onderstaande figuur geeft de maatschappelijke mijlpalen weer per eind 2008 ten opzichte van de doelstelling. Ook hier is de situatie van eind 2007 eveneens weergegeven.

Maatschappelijke output eind 2008 doelstelling

180 157

160 140

129

120 100

58%

0 maatsch. publicaties

Micro


28 15 10%

23%

20

30

9%

60 40

81

75

80

12

2008 2007

18%



Economische output (inclusief innovatieve output) eind 2008

maatsch. presentaties

7 0

maatsch. toepassingen

0

2

4

special sessions op congressen

Uit de figuur blijkt dat ook de maatschappelijke publicaties (kranten, magazines etc..) goed op gang komen. De maatschappelijke presentaties blijven echter nog achter bij de doelstellingen. Het aantal toepassingen zal later toenemen, omdat resultaten pas dan hun beslag gaan leggen in maatschappelijk toepassingen.

Verwachtingen en realisatie De voortgang van MicroNed anno 2008, gemeten in mijlpalen, is gemiddeld 65% (83% wetenschappelijk, 51% economisch, en 31% maatschappelijk). De totale financiële uitputting van MicroNed is 61%. Wanneer deze getallen worden vergeleken met de MTR-resultaten in juli 2007 (voortgang 19% en financiële uitputting 28%) blijkt dat de voortgang procentueel sterker is toegenomen dan de financiële uitputting. Deze trend is gunstig en wijst erop dat de doelstellingen zo goed als zeker zullen worden overtroffen. Op basis van de nieuwe database, met gegevens uit de voorgaande jaren, kunnen de mijlpalen ook individueel lineair worden geëxtrapoleerd in de tijd.

doelstelling

800

761

566

500

582

383

148%

293 221

posters

presentaties

conferenties

publicaties

10 20

111%

147

80

50%

34%

18

0

72

4%

112

100

111%

218

55%

100%

211

325

75%

314

312

67%

308 308

122%

400

200

2010

276%

600

300

2008

242%

700

184%

waarde in deliveables

Extrapolatie wetenschappelijke output

3

boekbijdragen

proefschriften

samenwerkingen

doelstelling

250 210

2008

200

0 spin-offbedrijven

samenw. gebruikerssamenw. samenw. bijeenkomsten met 1 industr. met 2 industr. met 3 industr. partners partner partners

0

presentaties

27

39

85%

46

33%

55%

35%

32

19%

22

19 15 21

17%

18% 0

9

15

111%

50

229%

7 8 16

83

78 79%

85

30%

100

60%

126

84%

151

150

50

2010

176

114%


Extrapolatie economische output, inclusief innovatieve output

33

13

16

13

vakbladen

nieuwe projecten

patenten

Micro


13

doelstelling

180

165

140

2010 2008

157

128%

160 129

120 100

54

40

28 18%

20

21

7

26%

60

81

9%

75

34%

80

58%


Extrapolatie maatschappelijke output

0 maatsch. publicaties

maatsch. toepassingen

maatsch. presentaties

0

4

8

special sessions op congressen

Hoewel deze extrapolatie met de nodige voorzichtigheid moet worden geïnterpreteerd, geeft het een indicatie van wat er plaats gaat vinden indien het huidige output-niveau van MicroNed wordt voorgezet. Opmerkelijk zijn dan: 1. De totale wetenschappelijke overscore (160% van de target). 2. Overall wordt de economische doelstelling gehaald (106% van de target); hieraan zijn met name de vele gebruikersbijeenkomsten debet. 3. Publicaties in vakbladen en nieuwe projecten blijven achter op de verwachting 4. Maatschappelijke targets verdienen nog extra stimulering, met name de presentaties. Het valt echter te verwachten dat er de komende jaren nog een verschuiving zal plaatsvinden in de verdeling van de wetenschappelijke, economische en maatschappelijke resultaten. Immers, wetenschappelijke resultaten lopen vaak voor op de economische en de maatschappelijke ontwikkelingen. Bovendien wordt er vanuit het MicroNed-bestuur in toenemende mate actief gestuurd om de ontwikkelingen die leiden tot economisch/maatschappelijke output actief te stimuleren. De verwachting is dat de succesvolle projecten aan het einde van de looptijd van MicroNed zullen worden voortgezet.

Voortgang vs financiële uitputting op deelniveau Onderstaande tabel toont de uitgaven (in % van het beschikbaar budget) op werkpakket-niveau, alsmede de realisatie van de geaccumuleerde wetenschappelijke (We)/ economische (Ec)/maatschappelijke (Mt) output (in % van de doelstelling). Hierbij moet worden vermeld dat de financiële gegevens zijn gebaseerd op de activiteitenplannen, zoals ontvangen in april 2008. Daar waar er geen gegevens beschikbaar waren over de werkelijke uitgaven in 2008, zijn de ramingen uit 2007 gebruikt. Voortgang vs uitgaven van de MicroNed werkpakketten 2008 WP

output (%) We./Ec./Mt.

uitgaven (%)

WP

output (%) We./Ec./Mt.

1A

124/44/117

68

2G

134/45/150

79

1B

169/208/473

70

2H

63/45/24

74

1C 1D 2A 2B 2C 2D 2E 2F

59/50/21 128/28/27 33/20/4 43/8/0 29/35/5 43/31/75 67/113/50 97/38/0

65 72 62 43 55 50 91 74

3A 3B 3C 3D 4A/B 4C 4D

90/63/23 55/54/0 63/54/163 45/25/0 95/57/22 146/116/11 120/62/0

58 54 67 64 61 63 62

(Voor verklaring van de werkpakketnummers zie pagina 23)

14

Micro


uitgaven (%)

De tabel laat een zeer gevarieerd beeld zien. Sommige werkpakketten scoren zwaar over de doelstelling van 100%, en sommige werkpakketten blijven achter op de verwachting. Dit heeft deels te maken met de gekozen verdeling van de mijlpalen over de WPs welke in 2007 heeft plaatsgevonden. Dit is gebeurd op basis van een schatting van de geplande werkzaamheden in de WPs. Een meer objectieve manier van weergave van de productiviteit op WP-niveau is om het absolute gerealiseerde WP-resultaat tegen het absoluut gebruikt budget te zetten. De ratio van gebruikt budget (uitgaven in Euros) en de gerealiseerde output (in # behaalde deliverables) is een indicatie van de efficiëntie. Uiteraard moet hier de kanttekening worden gemaakt dat een publicatie in een top wetenschappelijk blad hier dan wel even zwaar telt als een conferentiepublicatie of een krantenartikel. Ook is er onderzoek dat inherent duurder is dan andere, bijvoorbeeld in verband met kosten voor apparatuur. Overall kan de conclusie worden getrokken dat een deliverable gemiddeld tussen de 15 en 30 kEuro kost. Opvallend is de relatief geringe spreiding in efficiëntie tussen de werkpakketten. Er wordt derhalve bij benadering gelijk gepresteerd door de WPs. Het FUNMOD cluster (4A..D) is echter het meest productieve cluster per verbruikte Euro. MUFAC (3A…D) ligt gemiddeld aan de hoge kant door het gebruik van dure relatief dure opstellingen. SMACT (2A…G) laat een zeer gevarieerd beeld zien. Efficiëntie van de MicroNed werkpakketten in 2008 Uitgaven Uitgaven/ WP Σ output (€) output (#)

Uitgaven (€)

Uitgaven/ output

116 203 60

2.730.763 2.881.439 1.535.849

23.541 14.194 25.597

2G 2H 3A

97 80 99

1.162.778 2.209.438 3.121.914

11.987 27.618 31.534

111 38 48 51 43 22 94

2.078.874 2.104.691 1.327.409 1.412.825 854.668 870.486 2.040.332

18.729 55.387 27.654 27.702 19.876 39.568 21.706

3B 3C 3D 4A/B 4C 4D

79 52 25 162 166 98

1.700.538 1.724.955 752.863 2.445.243 1.020.610 1.307.405

21.526 33.172 30.115 15.094 6.148 13.341

WP

Σ output (#)

1A 1B 1C 1D 2A 2B 2C 2D 2E 2F

(Voor verklaring van de werkpakketnummers zie pagina 23)

Samenhang tussen de diverse soorten mijlpalen De mijlpalen zijn zodanig gekozen dat zij onderling een minimale afhankelijkheid van elkaar hebben en ieder voor zich een bestaansrecht heeft. Toch is er een zekere samenhang in de verdeling van de mijlpalen over het consortium. Dit heeft met zowel de aard als met de status van de werkzaamheden te maken. In de verdeling van de doelstellingen over de werkpakketten is hier zo goed mogelijk rekening mee gehouden. Anno 2008 zien we dat: 1. Het wetenschappelijk vlak het verst is gevorderd, gemeten in mijlpalen. 2. MISAT (WP 1A…D) het als cluster erg goed doet in zowel wetenschappelijke als maatschappelijke mijlpalen. 3. Delen van SMACT (WP 2A…H) het economisch (met name 2E) of wetenschappelijk erg goed doen (met name 2F, 2G) 4. MUFAC (WP 3A…D) ligt on target 5. FUNMOD (WP 4A…D) wetenschappelijk sterk overpresteert, economisch en maatschappelijk verdient het aandacht.

Micro


15

van zaken innovatie, 3 Stand valorisatie en verankering Na de de Mid Term Review is een strategisch actieplan gestuurd aan de CvW, waarmee het op 21 augustus 2008 is besproken. Valorisatie en verankering waren belangrijke onderdelen van dit actieplan. Waar het plan nog enige aanscherping behoefde, was op het vlak van de bestuursstructuur. De strategie van MicroNed met betrekking tot innovatie, valorisatie en verankering bestaat uit de volgende elementen.

Algemene maatregelen innovatie, valorisatie en verankering Zoals reeds toegelicht heeft MicroNed ‘Gebruikers’ in het leven geroepen om het onderzoek zoveel mogelijk te laten aanpassen bij de behoefte van de industrie, zodat de kans op een geslaagde toepassing maximaal is. Geïnteresseerde industriëlen vragen toestemming aan de WP-deelnemers alvorens zij een WP-meeting gaan bijwonen. Een Non Disclosure Agreement wordt getekend voordat een gebruiker actief wordt binnen MicroNed (bijv. informatieuitwisseling). Enerzijds zorgt deze procedure ervoor dat kennis wordt verankerd bij bedrijven die interesse hebben in het onderwerp, en anderzijds dat kennis die wordt gegenereerd van belang is en blijft voor de industrie. Momenteel zijn er 21 gebruikers, waarvan er 9 reeds een NDA hebben getekend. Vier bedrijven waren gebruiker en zijn inmiddels partner geworden (Tembo BV, ISIS BV, NXP BV, Alliance Technologies BV). Valorisatie heeft een grotere kans van slagen indien het consortium geheimhouding hoog in het vaandel heeft staan. Er is daartoe een streng toezicht op het publicatiebeleid. De procedure stelt dat de WP-deelnemers 15 werkdagen voor openbaarmaking de kans krijgen om bezwaar te maken tegen publicatie. Dit om zeker te stellen dat bedrijfsgevoelige informatie niet uitlekt of om octrooieerbare resultaten de kans te geven om te worden beschermd. In 2008 zijn bij benadering 10 keer bijstellingen van de publicatie geweest.

Kennisoverdracht naar de Micro- en Nano-gemeenschap MicroNed heeft in 2008 samen met MinacNed en NanoNed de jaarlijkse conferentie georganiseerd. Deze driedaagse conferentie werd bezocht door 450 deelnemers, waarvan 20% afkomstig was uit de industrie. De bezoekersenquête toont aan dat netwerken een zeer belangrijk element van de conferentie is (~30%). Er waren buiten de organisatoren 15 (betalende) exposanten, goed voor 20% van de begrotingsinkomsten. Doelgroepsegmentatie MicroMegazine

Kennisoverdracht naar industrie en maatschappij HBO

2%

Pers

MKB

23%

20%

Overheid 3%

6%

Divers 14%

Universiteiten

12%

Industrie

20%

Kennisinstellingen

16

Micro


MicroNed maakt de resultaten uit het consortium naar de maatschappij, en vooral aan de industrie, onder meer kenbaar via het zojuist opgezette MicroMegazine. Dit wetenschapsmagazine, geschreven door bekende wetenschapsjournalisten (werkend voor, onder meer, De Volkskrant, Trouw, NRC, Financieel Dagblad, De Ingenieur, Technisch Weekblad etc.) brengt de opgebouwde kennis in en om MicroNed op een toegankelijke manier in woord en beeld(!). Het blad verschijnt vier maal per jaar en bevat onder meer vier tot vijf wetenschapsartikelen, een agenda voor WP-meetings (zodat geïnteresseerde partijen zich hiervoor kunnen aanmelden), de rubriek MicroNed Impact, waarin highlights worden vermeld; en een servicepagina die als wegwijzer binnen het consortium werkt. Het magazine heeft een oplage van 4000 exemplaren, waarvan er 2600 in “controlled circulation” worden verstuurd. Ruim 700 exemplaren zijn bestemd voor nabestellingen van de betrokken onderzoekers. Het restant is voor distributie bij beurzen en symposia. Een nadere analyse van de verzendlijst

1

2

3

4 1) MinacNed-voorzitter ir. Wybren Jouwsma opent de MicroNano-conferentie op 17 november 2008.

laat de volgende segmentatie van de verzendadressen zien: 37% industrie (waarvan 14% MKB), 20% pers, 20% universiteiten, 6% kennisinstellingen, 3% overheid, 2% hbo. De overige 12% betreft een verzamelgroep van ziekenhuizen, zzp-ers, brancheverenigingen, etc…

2) De posterpresentaties leidden drie dagen lang tot veel interactie. 3) De diners voorzagen ook ruimschoots in de sociale netwerkbehoefte. 4) Prof.dr.ir. Reinder Coehoorn reikt de posterprijs uit

Verankering in de industrie en maatschappij

op de MicroNano-conferentie op 19 november.

De manier waarop MicroNed haar meerwaarde levert aan de maatschappij en deze verankert is niet eenduidig. MicroNed is een divers programma van 150 projecten met zeer diverse toepassingen en marktmechanismen. Er zijn dan ook vele manieren waarop MicroNed kennis valoriseert en verankert. Een viertal verschillende voorbeelden is in het eerste MicroMegazine nader uitgelicht, te weten: 1. Sproeidrogen met inkjettechnologie De maatschappelijk/economische meerwaarde die de sproeidroogtechnologie zal leveren is niet zozeer de verkoop van MST, als wel het kunnen leveren van unieke voedingselementen. Dit is een markt waar Nederland mondiaal een stevige positie heeft. Bij voorheen Friesland Foods-fabriek De Kiviet in Meppel worden nu op experimentele schaal proef gedraaid met de nieuwe technologie. Ook een spin-off naar fijnchemie en farmacie lijkt mogelijk. 2. Waterfiltratie met gestructureerde fibers Microfibers hebben de potentie om waterfiltratie-units kleiner te maken waardoor nieuwe toepassingen in deze omvangrijke markt mogelijk worden. De eerste modules met de nieuwe vezels worden samengesteld en in het veld getest met Tembo BV. 3. Micro-zonnesensor De technologie die is ontwikkeld voor en toegepast in de ruimtevaart en daar zijn betrouwbaarheid heeft aangetoond, heeft ook de potentie om in de glastuinbouw als zonnesensor te worden toegepast. Hoewel de tuinbouw een groot en belangrijk segment voor Nederland is, zal deze niche-technologie zich vooral moeten bewijzen door de sector internationaal competitief en kwalitatief hoogwaardig te houden. Hiertoe moet nog wel een productieslag van de sensor gemaakt worden.

Micro Micro

Megazine Megazine

Jaargang 1, no 1, maart 2009

Inhoudsopgave Colofon Omslagfoto: Uitsnede van een macro-opname van de micro-coriolis-sensor. MicroMegazine is een uitgave van MicroNed en verschijnt 4 keer per jaar. Oplage: 3500 ISSN 1877-301X Jaargang 1, no 1

3

Melkpoeder uit de printer

8

Eerste ‘onafhankelijke’ zonnesensor ontwikkeld

14

Microfiltratie: Geribbelde rietjes vergroten capaciteit waterzuivering

20

Micro-coriolis-sensor voor minuscule massastromen

De huidige manier om melkpoeder en andere poederproducten op basis van zuivel maken, is vrij onbeheersbaar gebleken. De vorm, de grootte en de dichtheid van de korreltjes zijn van grote invloed op de oplosbaarheid en op de hoeveelheid poeder die in een zak past. Met verfijnde inkjettechnologie blijkt het proces ineens heel beheersbaar.

Kleine satellietjes leiden tot kleinere instrumenten, dat lijkt logisch. Maar dan blijken ineens de kabelverbindingen tussen allerlei componenten in de satelliet een relatief groot volume en gewicht in te nemen. Waar mogelijk worden de kabels vervangen door draadloze verbindingen, maar voor energievoorziening werkt dat niet. Daarom is de nieuwe en energiezuinige zonnesensor van TNO voorzien van z’n eigen zonnepaneeltje.

Redactie Philip Broos (hoofd- en eindredacteur) Medewerkers aan dit nummer: Marion de Boo Joost van Kasteren Bennie Mols Arno Schrauwers Han Zuilhof Redactiesecretariaat & abonnementenadministratie MicroMegazine Lucienne Dado Mekelweg 2 2628 CD Delft telefoon (015) 278 4357 e-mail: [email protected] www.microned.nl Fotografie MicroNed, tenzij anders vermeld. Vormgeving & Opmaak Cok Francken (TU Delft – MultiMedia Services) Druk DeltaHage BV, Den Haag Redactiecommissie Dr.ir. Bert Monna (SystematIC design BV), Dr. Frans W.H. Kampers (Wageningen Universiteit & Researchcentrum) en Dr.ir. Richard Q. van der Linde (MicroNed)

Capillaire membranen, ofwel holle vezels, worden op grote schaal toegepast voor het zuiveren van zowel drinkwater als industrieel afvalwater. De zuiveringsinstallaties zijn echter groot en moeten vaak worden gereinigd. Door aan de binnen- en/of buitenkant ultra fijne ribbeltjes aan te brengen, verdubbelt de flux en blijken de vezels minder snel dicht te slibben. De verhoogde doorstroom betekent dat de filters kleiner kunnen worden en steeds vaker kunnen worden toegepast op de plek van het watergebruik.

Naarmate de techniek het toestaat, wil de pharmaceutische industrie steeds exacter weten hoeveel van de werkzame stof er in het poeder of het pilletje zit. De voedingsindustrie gaat steeds vaker vitaminen en andere stoffen toevoegen, waarvan de dosering uiterst nauwkerig dient te gebeuren. Twentse onderzoekers zijn er in geslaagd een micro-structuurtje van silicium te maken, dat met behulp van coriolis-kracht massastromen van wisselende samenstelling kan meten met hoeveelheden van minder dan een gram per uur. In combinatie daarmee kan de veel gebruikte hogedruk-vloeistofchromatografie (HPLC) nog accurater zeer minime doseringen vaststellen.

24

Hebbedingetje: De FEI Phenom van Dr. Rob Sillen, een rastermicroscoop die zowel qua aanblik als bedieningsgemak veel weg heeft van een moderne koffieautomaat.

25 26 28 31

Agenda MicroNed Visie 2010+ MicroNed Impact: publicaties, octrooien en partners Estafette-column Prof.dr. Han Zuilhof: Mega-micro

Introductie Voor u ligt het eerste nummer van MicroMegazine, het wetenschapsmagazine van MicroNed dat vier keer per jaar zal verschijnen. MicroNed is een consortium van kennisinstituten en bedrijven met als doelstelling het genereren van nieuwe microsysteem-toepassingen en het creëren van een kennisinfrastructuur op dat gebied. MicroNed loopt als onderzoeksprogramma van 2005 tot en met 2010. Na de eerste jaren van onderzoek begint het programma nu haar eerste vruchten af te werpen.

Het optimale effect van het consortium valt en staat met het communiceren van de onderzoeksresultaten. Daarom zal MicroMegazine de komende twee jaar de kennis die is opgebouwd in en om het consortium op toegankelijke wijze, in woord en beeld, ontsluiten voor zowel de wereld van de wetenschap als het (MKB)-bedrijfsleven. Het streven is u onderzoeksresultaten te brengen die u nog nergens zal hebben gelezen. Ik wens u veel leesplezier, Prof.dr.ir. Fred van Keulen Wetenschappelijk directeur MicroNed

2

Micro Micro

Micro Mega zine Megazine – 2009 No1 Micro

Mega zine Megazine – 2009 No1

Micro


17

Close-up van de micro-coriolis-stromingmeter, zoals die momenteel wordt getest bij Demcon. Een gemiddelde haar is ongeveer twee keer zo dik als het buisje.

4. Flow meten met een Coriolis sensor De inmiddels gepatenteerde technologie om hele kleine stromingmeters te maken met MST heeft de potentie om in grote aantallen de wereldwijde markt voor meten van precisiestromen in de procesindustrie te veroveren (m.n. fijnchemie en farmacie). De directe betrokkenheid van een wereldspeler als Bronkhorst Technologies BV, die via de bestaande klantenkring kan opereren, levert een competitief voordeel. Nu het proof of concept is aangetoond, wordt de verdere uitlezing van de sensor met onder meer additionele fondsen van MicroNed uitgewerkt. In de komende nummers van MicroMegazine zullen andere onderwerpen en projecten uit het MicroNed-programma nader worden uitgelicht worden. Te denken valt aan industrieel relevante onderwerpen, zoals: scheidingstechnologieën, encapsulatie, emulsificatie en fabricatie. Ook meer baanbrekende technologieën, die thans nog geen of nauwelijks een bestaande markt vormen, komen voor het voetlicht, bijvoorbeeld microreactoren, microsatelliettechnologie of ondersteunende technologieën, zoals simulatie en modellering. Tot slot vindt verankering van MicroNed-kennis ook plaats via start-ups. Dit zijn er tot op heden 7 (zie Appendix B), veelal opererend in de microfluïdicahoek. Deze start-ups leveren weer nieuwe economische bedrijvigheid voor de BV Nederland.

Universitair-industriële samenwerking In 2008 zijn er 24 nieuwe samenwerkingen gerapporteerd, waarbij industriële partners betrokken waren: 16 MKB-ers en 6 grote bedrijven. Al de genoemde bedrijven (op twee na) zijn in Nederland gevestigd, maar ze opereren allemaal internationaal. Deze samenwerkingen zijn deels ontstaan tussen WPs, partners en gebruikers binnen de MicroNed-gemeenschap. Dit komt de coherentie van MicroNed ten goede. Voorbeelden zijn: • Een recent toegetreden gebruiker MTT BV, geïnteresseerd in de highspeed-koppelingen in WP 3A, heeft nu ook contacten met de high-speedmodellering in WP 4D. • De modelleringskennis in WP 4A rondom microstromen is ingezet om de vorm van het micro-stuwraketje in WP 1D te bepalen. • Het wettability onderzoek in WP 3D is nu gekoppeld aan de nieuwe focus van Océ (inkjet-printing) in WP 2A.

18

Micro


Tijdens de interactieve workshops op de MicroNed

Verankering in het onderwijs

Industriedagen is de basis voor Visie 2010+ gelegd.

In 2008 heeft in samenspraak met de Hogeschool Utrecht een positiebepaling plaatsgevonden t.a.v. de rol van MicroNed in het onderwijs. Het is duidelijk dat MicroNed reeds een groot effect heeft op de onderwijsprogramma’s op de technische universiteiten. Het meest prominent is dat te zien bij de engineering faculteiten. MicroNed’s potentiële rol op het HBO is lastiger aan te geven, daarom is besloten om eind 2009 een workshop te houden met betrekking tot het onderwijs in microsysteemtechnologie. Deze workshop gaat vraag (industrie) en aanbod (onderwijsinstellingen) bijeenbrengen om de behoefte duidelijk in kaart te brengen.

Verankering in de HTSM-kennisinfrastructuur Tijdens de vorming van de Point One-meerjarenagenda is MicroNed nauw betrokken geweest bij het schrijven van onderdelen, geregisseerd door de industrie, en in mindere mate bij de Emerging Technology Agenda (ETA). Onderdelen waar MicroNed-onderwerpen terug zijn te vinden, zijn gecentreerd rondom de microfluïdica (zoals industrial printing, food printing en medische diagnostiek). MicroNed is geen lid van Point One, omdat het geen juridische entiteit is en daarom niet in aanmerking komt voor een lidmaatschap. In september 2008 is gestart met de MicroNed Visie 2010+, begeleid door adviesbureau Berenschot. Onder meer door interviews met opinieleiders en een electronic boardroom-sessie met WP-leiders is een opzet gemaakt voor de Industriedag op 24 oktober in Hotel Lapershoek in Hilversum. Er waren meer dan 50 deelnemers onder anderen van ASML BV, Aquamarijn BV, Boschman Technologies BV, Bradford Engineering BV, Bronkhorst High tech BV, Demcon BV, Enabling MNT BV, Friesland Foods BV, KIT, Lionix BV, MA3 Solutions BV, Medspray BV, ISIS BV, TNO, Océ BV, NLR, Philips, Veldlaser BV, Phoenix BV, … ). Via verschillende workshops hebben de deelnemers input gegeven voor de R&D agenda voor de microtechnologie in Nederland. Dit is de basis geweest voor het vaststellen van de vijf hoofdthema’s van de MicroNed Visie 2010+. Deze hoofdthema’s, waarin ook de industriële en academische achterban participeert, zijn verankerd in de FES HTSM 2009, die samen met Holst en NNI is aangevraagd.

Micro


19

4 Synergie met andere Bsik-projecten De synergie met NanoNed wordt steeds groter. Niet alleen organiseerden MicroNed, NanoNed en MinacNed gezamenlijk een conferentie in 2008, ook worden er tussen de beide communities met regelmaat gastlezingen verzorgd om kennis te nemen van elkaars vakgebied. 5. Food

4. Clean Water

6. Beyond Moore

3. Nanomedicine

2. Energy 1. Risk analysis

7. Nanomaterials 8. Bio-nano 9. Nanofrabication 10. Sensors and acuators 11. Autonomous & flexibl devices

Zoals vermeld hebben NNI (NanoNed, STW en FOM) en MicroNed gezamenlijk een FES HTSM-voorstel geschreven en ingediend, samen met Holst. Dit heeft geleid tot een geïntegreerd onderzoeksprogramma met 6 technologiethema’s, en 4 applicatiethema’s. Deze thema’s hebben al hun positie en impact in het bestaande Nederlandse onderzoekslandschap. Om hiermee een goede verankering te krijgen en synergie te bereiken, is vorig jaar besloten om de thema- en programmacoördinatoren vanuit aanpalende onderzoeksprogramma’s in Nederland te vragen deel te nemen aan het FES HTSM-programma. Hiermee loopt een stuk onderzoekscoördinatie over sleutelpersonen in het veld.

Applied

ENIAC

EU nanomedicine

Point-1

CTMM/ BMM/ Top institute Pharma

M2I DPI

Holst Center

Top Institute Food & Nutrition/ Nano4Vitality

High Tech Systems & Materials MicroNed

MicroNed

Fundamentals

NanoNed

FOM Disciplines electronics

20

Micro

STW


physics

materials

energy

health

food

water

5 Internationale positionering Internationale exposure & conferenties MicroNed heeft in 2008 deelgenomen aan een aantal internationale MST-events met de industrie om het programma internationaal onder de aandacht te brengen. Dit is gebeurd met een stand en/of een presentatie. De belangrijkste events in 2008 zijn: Micro Machining Summit 2008 (MMS) 30 april-3 mei, Daejeon, Korea Scope: Micro-Nano Technology snapshot to worldwide industrial, academic and government initiatives. Informatie over de conferentie kan gevonden worden op: http://www.micromachinesummit.org/ COMS 2008 31 augustus-4 september, Puerto Vallarta, Mexico Scope: Commercialisation of Micro-nano Systems Informatie over de conferentie kan gevonden worden op: http://www.mancef-coms2009.org/ EUSPEN 2008, 18-22 mei, Zurich Scope: Leading industrialists and researchers working in the field of precision, micro and nano engineering with representation across 32 countries worldwide. Informatie over de conferentie kan gevonden worden op: http://www.euspen.org/ Verder is er door wetenschappers uit het consortium deelgenomen aan een flink aantal internationale wetenschappelijke congressen. Deelname gebeurde veelal via posterpresentaties of conferentiepapers. In totaal zijn er 27 internationale posterpresentaties gegeven (van de 114 posters in 2008), en 125 internationale lezingen (van de 172 lezingen in 2008). De bovenste figuur op de volgende pagina geeft een beeld van de geografische verdeling van deze lezingen. Voor een nadere specificatie van de internationale congresdeelname zie Appendix A.

Internationale samenwerking De internationale samenwerking binnen MicroNed betreft vooral de interacademische samenwerking. De academische-industriële samenwerkingen zijn vooral gericht op Nederlandse bedrijven. In 2008 zijn er 37 nieuwe inter-academische samenwerkingen gerapporteerd, waarvan 10 met buitenlandse partijen. In 2007 zagen we hier reeds 106 samenwerkingen, waarvan er 51 internationaal waren. De onderste figuur op de volgende pagina geeft een beeld van de geografische verdeling van deze samenwerkingen.

Micro


21

MicroNed internationale conferentielezingen 2008

2 5 12 28

18

9

29

8 8 5 1

47

MicroNed internationale samenwerkingen 2008

5 3 9 16

14

9

15

4 10

1

55

Wetenschappers betrokken bij MicroNed zijn dus stevig verankerd in de internationale wetenschap. De benutting van hun kennis richting de industrie vindt dus voornamelijk plaats in Nederland. Ergo, MicroNed geeft invulling aan het gezegde “think global, act local” Uit de gerealiseerde nieuwe samenwerkingen en projecten blijkt dat MKB-ers betrokken bij MicroNed de relatie met de universiteiten (via het MicroNedprogramma) gebruiken als venster naar de internationale wetenschap. Zonder deze samenwerking zou dat, gezien de grootte van de MKB-ers, niet of nauwelijks mogelijk zijn.

22

Micro


6 Organisatie en bestuur In 2008 is MicroNed het Bureau verder uitgebreid met de volgende personen: – Henne van Heeren (programme officer) – Tjeerd Rijpma (performance controller) – Satish Rangoe (website & data controller) – Philip Broos (communicatie) – Lucienne Dado (ondersteuning & logistiek) MicroNed heeft een nieuw Management Team per 19 augustus 2008. Deze bestaat uit de volgende personen: 1. Bert Monna (Systematic Design BV) 2. Egbert Jan Sol (TNO) 3. Erik Puik (Hogeschool Utrecht) 4. Han Zuilhof (WUR, fac. Organische Chemie) 5. Henry Jansen (Universiteit Twente, Mesa+) 6. Fred van Keulen (TU Delft, fac. 3ME,) voorzitter 7. Richard van der Linde (MicroNed) Raad van Toezicht

(deelnemende organisaties & bedrijven, Vz. Prof.ir. O.H. Bosgra)

Management Team (7 leden, Vz. Prof.dr.ir. A. van Keulen)

Bureau

Cluster-leider MISAT

Cluster-leider SMACT

Cluster-leider MUFAC

Cluster-leider FUNMOD

1A Satellite bus 1B Payload system 1C Spacecraft architecture 1D Formation flying systems

2A Atomisation 2B Micro-engineering of supramolecular assemblies 2C Sensing & Diagnostics on a chip 2D Dynamic micro-fractionation 2E Micro coriolis flow controller 2F Fluorescence on a chip 2G Smart micro reactors 2H Emulsification

3A 3d-Microstructuring 3B Micro assembly 3C Phase separation microfabrication 3D Non-lithographic micro patterning tools

4A/B Transport phenomena & multi physics 4C Micromechanics 4D Design & Optimisation

Prof.dr. E.K.A. Gill

Prof. dr. C.J.M. van Rijn

Dr.ir. H.H. Langen

Prof.dr. D.J. Rixen

Voorts werkt het MT aan het aanscherpen van de consortiumovereenkomst die in 2009 zal worden ingevoerd. Dit is in overeenstemming met het MTRadvies van de CvW om een helderder gedefinieerde bestuursstructuur in te voeren. De belangrijkste elementen van deze aanscherpingen zullen luiden: – Het MT kan projecten en budgetten starten, stoppen dan wel bijsturen, – Het MT beslist bij meerderheid van stemmen, – De gebruikers krijgen een status zonder recht van gebruik, – Het Bureau kan namens het consortium uitingen voeren, – Het Bureau kan NDAs sluiten met gebruikers na overleg met WP-leden.

Micro


23

Appendix A Wetenschappelijke output MicroNed 2008 MicroNed publicaties in journals in 2008 1A5

New Approach for Integer Ambiguity Resolution using Interval Analysis, E. de Weerdt, E. van Kampen, Q.P. Chu, J.A. Mulder, ION Navigation, 2008-07.

1B2

Epochwise prediction of GPS single differenced ionospheric delays of formation flying spacecraft, P.W.L. Van Barneveld, P.N.A.M. Visser, O. Montenbruck, Advances in Space Research, 2008-12. submitted

1D1

Neural Network Output Optimization Using Interval Analysis, E. de Weerdt, Q.P. Chu, J.A. Mulder, IEEE Transactions on Neural Networks, 2008-12.

1D2

Vortex trapping and expulsion in thin-film YBCO strips, Kuit, J. R. Kirtley, W. van der Veur, C. G. Molenaar, F. J. G. Roesthuis, A. G. P. Troeman, J. R. Clem, H. Hilgenkamp, H. Rogalla, and J. Flokstra. Physical Review B, 77/134504, 2008-04.

1D2

Vortex trapping and expulsion in thin-film YBa2Cu3O7- strips, Kuit, J. R. Kirtley, W. van der Veur, C. G. Molenaar, F. J. G. Roesthuis, A. G. P. Troeman, J. R. Clem, H. Hilgenkamp, H. Rogalla, and J. Flokstra, Virtual Journal of Applications of Superconductivity, V 14(8), 2008-04.

1D5

Subspace Identification of Circulant Systems, P. Massioni, M. Verhaegen, Automatica 44(11), 2008-10.

2A1

Role of the channel geometry on the bubble pinch-off in flow-focusing devices. Dollet, B.; Hoeve, W. van; Raven, J. -P.; Marmottant, P.; Versluis, M. Physical Review Letters, V. 100, 2008-01.

2B1

Formation of fibrillar whey protein aggregates: Influence of heat and shear treatment, and resulting rheology. C. Akkermans, A-J. van der Goot, P. Venema, E. van der Linden, R. M. Boom. Food Hydrocolloids, V 22, 2008-10.

2B1

Peptides are Building Blocks of Heat-Induced Fibrillar Protein Aggregates of ß-Lactoglobulin Formed at pH 2. C. Akkermans, P. Venema, A-J van der Goot, H. Gruppen, E.J. Bakx, R.M. Boom and E. van der Linden. Biomacromolecules, V 9, 2008-04.

2B1

Enzyme-Induced Formation of ß-Lactoglobulin Fibrils by AspN Endoproteinase , C. Akkermans, P. Venema, A-J van der Goot, R.M. Boom and E. van der Linden, Food Biophysics, V 3, 2008-08.

2B1

Properties of protein fibrils in whey protein isolate solutions: Microstructure, flow behaviour and gelation. C. Akkermans, A.J. Van der Goot, P. Venema, E. Van der Linden and R.M. Boom. International Dairy Journal, V.18, 2008-11.

2D4

24

Classification and evaluation of microfluidic devices for continuous suspension fractionation. Kulrattanarak, T., Sman, R.G.M. van der, Schroën, C.G.P.H. & Boom, R.M., Advances in Colloid and Interface Science, 142(1/2), pp 53-66, 2008-10. Micro


2D4

Covalent attachment of organic monolayers to silicon carbide surfaces. Rosso, M., Arafat, A., Schroën, C.G.P.H., Giesbers, M., Roper, C.S., Maboudian, R. & Zuilhof, H. Langmuir, V 24(8), p.p. 4007-4012, 2008-07.

2D7

Membrane Technology, Nanotechnology and Beer Filtration, C.J.M. Van Rijn, O. Raspe. Food Manufacturing Efficiency, V 1, 2008-01.

2G2

Synthesis of carbon nanofibers as support layer for metal catalyst in a microreactor for three-phase reactions. D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts. Advances in Science and Technology (Adv. Sci. Technol.), V 54, 2008-08.

2G3

Characterization of porous silicon layers on pillar arrays in microfluidic channels. R.M. Tiggelaar, V. Verdoold, H. Eghbali, G. Desmet, J.G.E. Gardeniers, Lab on a Chip (Lab. Chip), V9(3), 2008-12.

2A9

Electrowetting-enhanced microfluidic device for drop generation. H. Gu, F. Malloggi, S.A. Vanapalli, and F. Mugele, Applied Physics Letters, V 93 / 183507, 2008-11.

2A9

Electrowetting-a versatile tool for controlling microdrop generation. F.Malloggi, H. Gu, A. G. Banpurkar, S. A. Vanapalli, F. Mugele, The European Physical Journal E, V26 / 91, 2008-02.

3B5

RF-MEMS wafer-level packaging using through-wafer interconnect, Tian, J., S. Sosin, J. Iannacci, R. Gaddi, M. Bartek, Sensors and Actuators A Physical, V 142, 2008-03.

3C2

Multiple time scale dynamics in the breakdown of superhydrophobicity. C. Pirat, M. Sbragaglia, A.M Peters, B.M Borkent, R.G.H Lammertink, M. Wessling, D. Lohse. Europhysics Letters, V 81 (6 )66002, 2008-03.

3C2

Comparing flat and micro-patterned surfaces: Gas permeation and tensile stress measurements. A.M. Peters, R.G.H. Lammertink, M. Wessling, Journal of Membrane Science, V 320, 173, 2008-04.

4A2

Universality of shear-banding instability and crystallization in sheared granular fluids, M. Alam, P. Shukla, and S. Luding tijdschr. J. Fluid Mechanics, V615, pp 293-321, 2008-11.

4A2

Constitutive relations for the Shear Band Evolution in Granular Matter under Large Strain. S. Luding, Particuology, V 2, pp 501505, 2008-12.

4C1

Special issue on Multiscale plasticity of crystalline materials. M.G.D. Geers, E.P. Busso, (guest editors). Philosophical Magazine, V 88 (30-32), 2008-06.

4C4

Wrinkled-up Nanochannel networks: Long range ordering, scalability, and X-ray investigation. A. Malachias, Y. Mei, R.K.

Annabattula, C. Deneke, P.R. Onck and O.G. Schmidt. ACS Nano, V 2, pp. 1715-1721, 2008-07. 4C1

4C3

4D5

4D3

Distribution based model for the grain boundaries in polycrystalline plasticity, J.F. Ganghoffer, W.A.M. Brekelmans, M.G.D. Geers, Eur. Journal for Mechanics and Solids, V 27 (5), 2008-06. Characterization of Semiconductor Interfaces Using a Modified Mixed Mode Bending Apparatus. Thijsse, J., Sluis, O. van der, Dommelen, J.A.W. van, Driel, W.D. van, Geers, M.G.D. Microelectronics Reliability, V 48, 2008-06. Augmented Lagrangian coordination for distributed optimal design in MDO. S. Tosserams, L.F.P. Etman, J.E. Rooda, International Journal for Numerical Methods in Engineering, V 73, pp.1885-1910, 2008-03. Modeling of shape memory alloy shells for design optimization, Langelaar M., Van Keulen F., Computers and Structures, V. 86/9, 2008-05.

4D3

Sensitivity analysis of shape memory alloy shells. Langelaar M., Van Keulen F., Computers and Structures, V. 86/9, 2008-05.

4D3

Theoretical Aspects of the Internal element connectivity parameterization approach for topology optimization. Yoon G.H., Kim Y.Y., Langelaar M., Van Keulen F., International Journal for Numerical Methods in Engineering, V 76(6), 2008-04.

1B5

Borosilicate glass (DURAN®) tubes as micro-fluidic interconnects, Mogulkoc B, Jansen H V, ter Brake H J M, and Elwenspoek M C, 19th MicroMechanics Europe Workshop, Aachen, Germany 2008-09.

2G2/3 The pillared micro channel, V. Verdoold, R.M. Tiggelaar, J.G.E. Gardeniers, 22nd International Symposium on Microscale Bioseparations (MSB 2008), Berlin, Germany, 2008-03. 2G2/3 Synthesis of carbon nanofibers as support layer for metal catalysts in a microreactor for three-phase reactions. D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers and L. Lefferts. 3rd International Symposium on Carbon for Catalysis (CarboCat-III), Berlin, Germany. 2008-11. 2G2/3 The Pillared Micro Channel. D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers and L. Lefferts. 3rd International Symposium on Carbon for Catalysis (CarboCat-III), Berlin, Germany 2008-11. 2A11

Polymer particles by membrane emulsification, J. Simons. International symposium on Microstructural control in free radical polymerization, TU Clausthal, Germany, 2008-10.

1D4

Modular thruster and feeding system for micro-satellite, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, M. Elwenspoek, MME 2008, Aachen, Germany, 2008-09.

1D4

Nozzle fabrication for micro propulsion of a micro satellite, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, M.N.W Groenendijk, M. Elwenspoek, MME 2008, Aachen, Germany, 2008-09.

MicroNed publicaties in boeken in 2008 1B1

Analysis and Design of Quadrature Oscillators, L.B. Oliveira, J.R. Fernandes, I.M. Filanovsky, C.J.M. Verhoeven, M.M. Silva, ISBN: 978-1-4020-8515-4 Springer, 2008-06

3A6

Very high speed motor design for magnetically levitated spindles A. Borisavljević, H. Polinder, M. Kimman, H. Langen, J.A. Ferreira. PCIM 2008, Nueremberg, Germany, 2008-05.

1B6

Delft Design, A room with a view. A 3-kilogramma Delft Satellite, R. Hamann, 978-90-79347-03-2 ISBN: 2008-06

2F6

2F6

Handbook of Surface Plasmon Resonance. Physics of Surface Plasmon Resonance. Kooyman, R.P.H. ISBN: 978-0-85404-267-8, RSC Chemistry, 2008-06

Towards gold nanoparticle based sensing How to detect proteins or DNA, Verdoold, R., Ungureanu, F., Halamek, J. & Kooyman, R.P.H. Workshop University of Munster-MESA+, Munster, Germany, 2008-04.

2G3

Handbook of Micro Reactors, Volume 2. Devices, reactions and applications, Silicon and glass microreactors. R.M. Tiggelaar and J.G.E. Gardeniers. ISBN: 3527315500, Wiley-VCH, 2008-03 In press; expected feb-2009

4A2

ALERT course book, Introduction to Discrete Element Methods: Basics of Contact Force Model, S. Luding, EJECE, 2008-06

MicroNed internationale posterpresentaties in 2008 2D4

Formation of organic monolayers onto SixN4 and SiC surfaces for food and biosensor applications. Rosso, M., Schroën, C.G.P.H., Zuilhof, H. & Boom, R.M. 25th Spring Meeting of The European Material Research Society (E-MRS), Strassbourg, France, 2008-05, (winner poster prize!).

2B4

Food-grade microcapsules: from simple materials to smart delivery vehicles. R. Miranda, F.J., Schroën, C.G.P.H., Sagis, L.M.C. & Boom, R.M. 17th International Symposium on Surfactants in Solution, Berlin, Germany, 2008-08.

2G2/3 Synthesis of carbon nanofibers as support layer for metal catalysts in a microreactor for three-phase reactions, D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts. 3rd International Conference on Smart Materials, Structures and Systems (CIMTEC 2008), Acireale, Italy, 2008-06 2G2/3 The Pillared Micro Channel. D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts 3rd International Conference on Smart Materials, Structures and Systems (CIMTEC 2008), Acireale, Italy, 2008-06 2D4

Improving Filtration with micro-fabricated membranes: stable antifouling surface modification of silicon nitride microsieves. Rosso, M., Schroën, C.G.P.H., Zuilhof, H. & Boom, R.M. 10th International Congress of Inorganic Membranes (ICIM10). Tokyo, Japan, 2008-08 (winner poster prize!)

4C2

Effects of surface stress on Nanocantilevers, H. Sadeghian, C. K. Yang, K. B. Gavan, J.F.L. Goosen, E. van der Drift, H. van der Zant, P.J. French, A. Bossche, F. van Keulen, International Symposium on Surface Science and Nanotechnology, Tokyo, Japan, 2008-11.

Micro


25

2B4

Food-grade microcapsules: from simple materials to smart delivery vehicles, R. Miranda, F.J., Schroën, C.G.P.H., Sagis, L.M.C. & Boom, R.M. 22nd Conference of the European Colloid and Interface Society, Crakow, Poland, 2008-08

3A6

Limits of High Speed Machines, A.Borisavljevic, H.Polinder, J.A.Ferreira. ICEM 2008, Vilamoura, Portugal, 2008-09

3B5

Investigation of Electrostatic Self-Alignment for Batch MicroAssembly, I. Kurniawan, M. Tichem. Euspen 2008, Zurich, Switzerland, 2008-05.

2G2/3 Synthesis of carbon nanofibers on silicon substrates using sol-gel prepared porous alumina layer D.B. Thakur, K. Seshan, R.M. Tiggelaar, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts. 10th International Conference on Microreaction Technology (IMRET10), New Orleans, USA, 2008-04. 2A1

A Splash of Red. Hoeve, W. van, Segers, T., Kroes, H., Versluis, M., Lohse, D. Gallery of Fluid Motion, San Antonio, USA, 200811

3A3

Towards Micro (hard)milling using miniature AMB, H. Langen, M. Kimman, R. Blom, P. Li, E. Buice, R. Munnig Schmidt. Microfactory 6th Int. Workshop, Chicago, USA, 2008-10

4A7

Lab-on-Glass: Integrated disposables for rapid molecular diagnostics. M.W.G. Ponjée, A.A.M. Hoevenaars, D.A. Fish, N.N. Kahya, C.J.M. Lasance, W.H.M. van Beek, P. Collins, J.M.J. den Toonder. MicroTAS 2008, San Diego, USA, 2008-10.

MicroNed internationale conferentielezingen in 2008 2A1

Microbubble pinch-off in flow-focusing devices, Hoeve, W. van, Dollet, B., Lohse, D., Versluis, M. 22nd International Congress of Theoretical and Applied Mechanics, Adelaide, Australia, 200808

1A4

Capacitive Sensor Surface Quality Considerations When measuring Sub-nanometer Displacement , S. Nihtianov. Electronics-ET’08, Sozopol, Bulgaria, 2008-09

1A2

The Reasons Why These technologies should fly, J. Leijtens. ASTRO 2008, Montreal, Canada, 2008-05

4D5

Extension of analytical target cascading using augmented lagrangian coordination, S. Tosserams, M. Kokkolaras, L.F.P. Etman, J.E. Rooda. 12th AIAA/ISSMO Multidisciplinary Analysis and Optimization conference, Victoria, Canada, 2008-09

4D5

A micro-accelerometer MDO benchmark problem, S. Tosserams, L.F.P. Etman, J.E. Rooda. 12th AIAA/ISSMO Multidisciplinary Analysis and Optimization conference, Victoria, Canada, 200809

1A4

A Fast Interface for Low-value Capacitive Sensors with Improved Accuracy, R. Nojdelov, S. Nihtianov. IEEE International Instrumentation and Measurement Technology Conference (I2MTC’8), Victoria, Canada, 2008-05

1A4

A low-power interface for eddy current displacement sensors in sub-micron applications, M.R. Nabavi, S. Nihtianov. IEEE International Instrumentation and Measurement Technology Conference (I2MTC’8), Victoria, Canada, 2008-05

3D4

Piezoelectric materials for MEMS applications, D.M. Nguyen, K. Karakaya, P.M. te Riele, D.H.A. Blank, A.J.H.M. Rijnder. 3rd IEEE International Conference on Nano/Micro Engineered and Molecular Systems, Sanya, China, 2008-01

2F2

Immunomodulation by Food, I. van der Meer, J. Mes, A. Weijn, H. Wichers. SINO-Allergy congres, Zheng zhou, China, 2008-10

4C3

Study of interface delamination by a newly designed miniature mixed mode bending setup Kolluri, M., Thissen, M.H.L., Hoefnagels, J.P.M., Dommelen, J.A.W. van, Geers, M.G.D. Proceedings of 17th European Conference on Fracture: Multilevel approach to fracture of materials, components and structures, Brno, Czech Republic, 2008-09

4D2

Efficient weakly coupled projection basis for the reduction of thermo-mechanical models, Ph. Nachtergaele, D.J. Rixen, A. M. Steenhoek. Acomen 2008, Liege, Belgium, 2008-05

4D1

Modeling high speed micro rotors in medium flow confinement, E. Dikmen, P.J.M. van der Hoogt, R.G.K.M. Aarts. ISMA 2008, Leuven, Belgium, 2008-09

1B6

A student project as part of an MSc curriculum_Delfi_C3, R.J.H. Hamann, A.A. Vaartjes. SEFI 36th Annual Conference, Aalborg, July 2-5, 2008, Denmark, 2008-07

4D3

Topology optimization of reinforced shell structures using the element connectivity parameterization, Yoon G.H., Langelaar M., Van Keulen F. Int. Conf. on Engineering Optimization, Rio de Janeiro, Brazil, 2008-06

3B1

Statically determined gripper construction, Plak R., Gortzen R., Puik E. 4th International Precision Assembly Seminar, IPAS2008, Chamonix, France, 2008-02

3B1 4D3

Shape and topology optimization of an integrated piezoelectric microlens actuator, Brunne J., Langelaar M., Liu Z., Schneider F., Wallrabe U., Korvink J. Int. Conf. on Engineering Optimization, Rio de Janeiro, Brazil, 2008-06

Impact force reduction for micro-assembly, Plak R., Gortzen R., Puik E. 4th International Precision Assembly Seminar, IPAS2008, Chamonix, France, 2008-02

3B5

A DFA framework for hybrid Microsystems, Tichem M., Tanase D. 4th International Precision Assembly Seminar, IPAS2008, Chamonix, France 2008-02

1D2

Vortex Trapping in Hybrid Magnetometers, K.H. Kuit, J.R. Kirtley, J.R. Clem. H. Rogalla, J. Flokstra. EMSA 2008, Caen, France, 2008-06

4D4

26

A Level-set-based Topology Optimization using the Elementconnectivity-parameterization Method, N.P. van Dijk, M. Langelaar, G.H. Yoon and F. van Keulen. International Conference on Engineering Optimization, Rio de Janeiro, Brazil, 2008-06

Micro


1C2

Damping of electrostatic actuators operated at low air pressure using input shaping, L. Mol, L.A. Rocha, E. Cretu and R.F. Wolffenbuttel. 19th Micromechanics Europe, Aachen, Germany, 2008-09.

4C3

Advanced miniature mixed mode bending setup for in-situ interface delamination characterization, Kolluri M., Thissen M. H. L., Hoefnagels J.P.M., Dommelen J.A.W. van, Geers M.G.D. Proceedings of EuroSimE, Freiburg, Germany, 2008-04

1C2

Squeezed-film damping measurements an a parallel-plate MEMS in the free molecule regime L. Mol, L.A. Rocha, E. Cretu and R.F. Wolffenbuttel. 19th Micromechanics Europe, Aachen, Germany, 2008-09

4A6

1B5

Borosilicate glass (DURAN®) tubes as micro-fluidic interconnects, Mogulkoc B., Jansen H.V., ter Brake H.J.M., and Elwenspoek M.C. 19th MicroMechanics Europe Workshop, Aachen, Germany, 2008-09.

Heat transfer on walls in Molecular Dynamics simulations: Modelling with Vibrating Reflective Walls, E.A.T. van den Akker, A.J.H. Frijns, A.A. van Steenhoven, P.A.J. Hilbers. Sixth International ASME Conference on Nanochannels, Microchannels and Minichannels Darmstadt, Germany, jun 28 2009.

1D2

Vortex Trapping in Hybrid Magnetometers, K.H. Kuit, J.R. Kirtley, H. Rogalla, J. Flokstra, WOLTE 8 Gabelbach/Ilmenau, Germany, 2008-06

1B4

A MEMS-based gravity gradiometer for future planetary missions, J. Flokstra, R. Cuperus, R.J. Wiegerink. M.C. van Essen. Wolte-8, Ilmenau, Germany, 2008-06

1D7

Influence of boundary layer formation and surface roughness on the thrust of micro-nozzles, J.L.P.A. Moerel, H.M. Sanders, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, J. Boscher, B.T.C. Zandbergen, F. La Torre, S. Kenjeres and C.R. Kleijn. 5th International Space Propulsion Conference Heraklion, Crete, Greece, 2008-05

1D7

Development of MicroPropulsion System Technologies for Minisatellites in the Netherlands, J.L.P.A. Moerel, H.M. Sanders, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, J. Boscher, B.T.C. Zandbergen, F. La Torre, S. Kenjeres and C.R. Kleijn. 5th International Space Propulsion Conference Heraklion, Crete, Greece, 2008-05

2G3

On the characterization of porous silicon pillars in micro separation devices, V. Verdoold, R.M. Tiggelaar, J.G.E. Gardeniers. 22nd International Symposium on Microscale Bioseparations (MSB 2008), Berlin, Germany, 2008-03

2G2/3 Synthesis of carbon nanofiber layers as structured catalyst support on fused silica and silicon substrates: model systems towards multi-phase microreactors, D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers and L. Lefferts. 3rd International Symposium on Carbon for Catalysis (CarboCat-III), Berlin, Germany, 2008-11 3B5

Stretchable mesh copper interconnect for batch fabrication of array-type Microsystems, Sosin, S., T. Zoumpoulidis, M. Bartek, L. Wang, R. Dekker, K.M.B. Jansen, L.J. Ernst. Eurosensors Dresden, Germany, 2008-09

2D1

Vertical-wall microsieves for nano-particle separation, C. Shen, H.T.M. Pham, P.M. Sarro, EUROSENSORS XXII Conference, Dresden, Germany, 2008-09

4A4

Determining Pull-in curvers with electromechanical FEM models, S.D.A. Hannot & D.J. Rixen, EuroSimE 2008, Freiburg, Germany, 2008-04

4A4

4C2

Modelling the electromechanical coupling of RF swithch using extended finite element V.Rochus, L. van Miegroet, P. Duysinx, J.C. Golinval, D.J. Rixen. EuroSimE 2008, Freiburg, Germany, 2008-04 Scaling effects on NEMS cantilever detection and actuation techniques, C.K. Yang, H. Sadeghian, E. Margallo Balbás and P.J. French. International workshop on Nanomechanical Cantilevers, Mainz, Germany, 2008-09

1D4

Modular thruster and feeding system for micro-satellite, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, M. Elwenspoek. MME 2008, Aachen, Germany, 2008-09

1D4

Nozzle fabrication for micro propulsion of a micro satellite, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, M.N.W Groenendijk, M. Elwenspoek. MME 2008, Aachen, Germany, 2008-09

3A6

Very high speed motor design for magnetically levitated spindles, A. Borisavljević, H. Polinder, M. Kimman, H. Langen, J.A. Ferreira. PCIM 2008, Nueremberg, Germany, 2008-05

1D7/4 Initial development of a miniature cold gas propulsion system for nano/micro-sized spacecraft, B.T.C. Zandbergen, M.C. Louwerse, M.N.W. Groenendijk, F. Tardaguila, R.J. Koopmans, J. Boscher and J.L.P.A.Moerel, 5th International Space Propulsion Conference, Heraklion, Crete, Greece, 2008-05 1B6

Preliminary Mission Results and Project Evaluation of the Delfi-C3 Nano-Satellite, J. Bouwmeester, G.T. Aalbers, W.J. Ubbels. Small Satellite Systems and Services, Rhodes, Greece, 2008-05

1B6

Trade-off procedure for payload selection in university small satellite projects, S. de Jong, R.J. Hamman. Proceedings of the 4th Symposium: Small Satellites, Systems and Services, 26-30 May 2008, Rhodes, Greece, 2008-05

1D3/4 Development of Micro propulsion Technologies for Microsatellites in the Netherlands, H.M. Sanders, J.-L. Moerel, J. Boscher, B. Zandbergen, M.C. Louwerse, H.V. Jansen, F. La Torre , S. Kenjeres and C.R. Kleijn. Space Propulsion 2008, Heraklion, Kreta, Greece, 2008-05 4A3

Influence Of Boundary Layer Formation And Surface Roughness On The Thrust Of Micro-Nozzles, F. La Torre, S. Kenjeres, J-L. P.A. Moerel, B.T.C. Zandbergen and C.R. Kleijn, 5th International Spacecraft Propulsion Conference and 2nd International Symposum on Propulsion for Space Transportation, Heraklion, Greece, 2008-05

4A3

Development of Micro Propulsion System Technologies for Minisatellites in the Netherlands, J.L.P.A. Moerel, H.M. Sanders, Micro


27

M.C. Louwerse, H.V. Jansen, J. Boscher, B.T.C. Zandbergen, F. La Torre , S. Kenjeres and C.R. Kleijn. Space Propuslion 2008 (5th International Spacecraft Propulsion Conference and 2nd International Symposum on Propulsion for Space Transportation), Heraklion, Greece, 2008-05 1A2

MINI & Micro Sensor SYSTEMS: where small does not mean immature, C.W. de Boom en Johan Leijtens, GNC IAAA Hawaii, Hawaii, 2008-08

2F1

Fast, Sensitive Determination of Gene Expression, S. Brinkers, H.R.C. Dietrich, B. Rieger, I.T. Young. ISAC conferentie, Budapest, Hongaria, 2008-05

1A2

Mini & Micro Sensor Systems: Small Sensors, Great Promises, C.W. de Boom en Johan Leijtens, 7-th GNC Ireland, Tralee, Ireland, 2008-06

1A4

A CMOS Image Sensor with Row and Column Profiling Means, N. Xie, A.J.P. Theuwissen, X. Wang, J. Leijtens, H. Hakkesteegt, H. Jansen. Proc. IEEE sensors, Lecce, Italy, 2008-05

4A6

Heat transfer between walls and fluids: MD Simulations with vibrating walls, E.A.T. van den Akker, A.J.H. Frijns, A.A. van Steenhoven, P.A.J. Hilbers. 1st European Conference on Microfluidics, Bologna, Italy, 2008-12

4A4

A Level-Set Method for Efficient Monolithic Modeling of Electromechanical Coupling, A. Andreykiv, D.J. Rixen. WCCM 8/ ECCOMAS 2008, Venice, Italy, 2008-06

4A1

A mixed finite-element/spectral approach to solving the Boltzmann equation, W. Hoitinga, E.H. van Brummelen, R. de Borst. WCCM/ECCOMAS, Venetie, Italy, 2008-06

2D4

Improving Filtration with micro-fabricated membranes: stable antifouling surface modification of silicon nitride microsieves, Rosso M., Schroën C.G.P.H., Zuilhof H. & Boom R.M. 10th International Congress of Inorganic Membranes (ICIM10), Tokyo, Japan, 2008-08

3A4

Robust control against disturbance model uncertainty in active magnetic bearings, S. Dietz, H.M.N.K Balini and C. Scherer. 11th International symposium on magnetic bearings, Nara, Japan, 2008-08

2G2/3 Effect of growth conditions on carbon nanofibers grown on fused silica substrates using nickel thin-film catalyst, D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts. 1st International Conference on Carbon (CARBON 2008), Nagano, Japan, 2008-07 2G1

2G2/3 Synthesis of carbon nanofibers as support layer for metal catalysts in a microreactor for three-phase reactions, D.B. Thakur, R.M. Tiggelaar, K. Seshan, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts. 3rd International Conference on Smart Materials, Structures and Systems (CIMTEC 2008), Acireale, Italy, 2008-06

Chemical reaction engineering: History, recent developments, future scope, J.C. Schouten, 20th Int. Symp. on Chemical Reaction Engineering (ISCRE-20), Kyoto, Japan, 2008-09

1B2

GPS Field Experiment for Balloon-based Operation Vehicle, P.J.Buist, S. Verhagen, T. Hashimoto, S. Sakai, N. Bando. Astrodynamics symposium, Sagamihara, Japan, 2008-07

4C2

Measurement of Adsorbate Properties with the Pull-in method, H. Sadeghian, J. F. L. Goosen, A. Bossche, F. van Keulen. 8th World Congress on Computational Mechanics (WCCM8), Venice, Italy, 2008-06

3A2

Design and Realization of a Miniature Milling Spindle with Active Magnetic Bearings, M.H. Kimman, H.H. Langen, R.H. Munnig Schmidt. Int. Symposium on Magnetic Bearings, Nara, Japan, 2008-08

4C1

A strain gradient crystal plasticity model for the length scale dependence of free-standing thin films, Erturk I., Schaik B.G.R. van, Dommelen J.A.W. van, Geers M.G.D. Proceedings of the 8th World Congress on Computational Mechanics, Venice, Italy, 2008-07

4C2

Surface stress Effects on Nanocantilevers, H. Sadeghian, C. K. Yang, K. B. Gavan, J.F.L. Goosen, E. van der Drift, H. van der Zant, P. J. French, A. Bossche, F. van Keulen. International Symposium on Surface Science and Nanotechnology, Tokyo, Japan, 2008-11

1B2 4C3

In-situ characterization of interface delamination by a new miniature mixed-mode bending setup, Kolluri M., Thissen M.H.L., Hoefnagels J.P.M., Dommelen J.A.W. van, Geers M.G.D. Proceedings of World Congress on Computational Mechanics, Venice, Italy, 2008-07

GNSS Kinematic Relative Positioning for Spacecraft: Data Analysis of a Dynamic Testbed, P.J.Buist. ISTS (International Symposium on Space Technology and Science), Hamamatsu, Japan, 2008-06

1D5

Subspace Identification of a Class of Large-Scale Systems, P. Massioni, M. Verhaegen. 17th IFAC World Congress, Seoul, Korea, 2008-07

4D2

Comparing fully coupled and weakly coupled reduction basis applied to thermo-dynamical structures, A.M. Steenhoek, D.J. Rixen, Ph. Nachtergaele. ICSV 15, Daejon, Korea, 2008-07

1D5

Distributed Control of Vehicle Formations: a Decomposition Approach, P. Massioni, M. Verhaegen. 47th IEEE Conference on Decision and Control, Cancún, Mexico, 2008-12

1D6

Modeling for control of an inflatable space reflector, the nonlinear 1-D case, T. Voss, J.M.A. Scherpen, P.R. Onck. 47th

4C3

Simulation of delamination in brittle interfaces using an enriched cohesive zone model, Samimi, M., Hal, B. A. E. van, Peerlings, R. H. J., Dommelen, J. A. W. van, Geers, M. G. D., Proceedings of World Congress on Computational Mechanics, Venice, Italy, 2008-07

4A4

Comparing Simulations and Measurements of Prestressed MEMS, S.D.A. Hannot, V. Rochus D.J. Rixen. WCCM 8/ECCOMAS 2008, Venice, Italy, 2008-06

4A4

MEMS Modelling using Non-Conforming Elements, V. Rochus, J.C. Golinval, D.J. Rixen. WCCM 8/ECCOMAS 2008, Venice, Italy, 2008-06

28

Micro


IEEE Conference on Decision and Control, Cancun, Mexico, 2008-12 3A6

3A1

3B5

3B5

3A1

3B5

1B6

Towards the next generation of nanosatelliet communication systems, M. de Milliano, CJ.M. Verhoeven. 59th International Astronautical Congress, Glascow, UK, Scotland, 2008-09

Limits of High Speed Machines, A. Borisavljevic, H. Polinder, J.A. Ferreira. ICEM 2008, Vilamoura, Portugal, 2008-09

1B6

Estimating Cutting Forces in Micromilling by Input Estimation from Closed-loop Data, R.S. Blom, P.M.J. Van den Hof. Proc. 17th IFAC World Congress, Seoul, S. Korea, 2008-07

Advancing nano-satellite platforms: The Delfi Program, J. Bouwmeester, E.K.A. Gill, C.J.M. Verhoeven. 59th International Astronautical Congress, Glascow, UK, Scotland, 2008-09

1B6

Optimised Three-Unit Cubesat Structure for Delfi-n3Xt , S.Y. Go, J. Bouwmeester, G.F. Brouwer, 59th International Astronautical Congress, Glascow, UK, Scotland, 2008-09

1B6

Improved Command and Data Handling System for the Delfin3Xt Nanosatellite, S. de Jong, G.T. Aalbers, J. Bouwmeester. 59th International Astronautical Congress, Glascow, UK, Scotland, 2008-09

1B6

Assembly, Integration and Testing of the Delfi-C3 Nanosatellite, G.F. Brouwer, W.J. Ubbels, A.A. Vaartjes, F. te Hennepe. 59th International Astronautical Congress, Glascow, UK, Scotland, 2008-09

1B6

The Delfi-n3Xt Nanosatellite: Space Weather Research and Qualification of Microtechnology, S. de Jong, E. Maddox, G.J. Vollmuller, C.A.H. Schuurbiers, R.A.C.M.M. van Swaaij, W.J. Ubbels, R.J. Hamann. 59th International Astronautical Congress, Glascow, UK, Scotland, 2008-09

Mesh interconnects for silicone embedded stretchable silicon electronics, Sosin S., T. Zoumpoulidis, M. Bartek, L. Wang, K.M.B. Jansen, L.J. Ernst. 10th Electronics Packaging Technology Conference, Singapore, Singapore, 2008-12 Process technology of high-aspect-ratio silicon beams for stretchable silicon electronics, Zoumpoulidis T., J. Tian, S. Sosin, M. Bartek, L. Wang, K.M.B. Jansen, L.J. Ernst, P. de Graaf, R. Dekker. 10th Electronics Packaging Technology Conference, Singapore, 2008-12 Multivariable Frequency Response Function estimation of a Micro-milling Spindle with Active Magnetic Bearings, R.S. Blom, P.M.J. Van den Hof, H.H. Langen, R.H. Munnig Schmidt. 17th ERNSI WS System Identification 2008, Sigtuna, Sweden, 2008-10 Investigation of Electrostatic Self-Alignment for Batch MicroAssembly, I.Kurniawan, M. Tichem. Euspen 2008, Zurich, Switzerland, 2008-05

3A3

Experimental evaluation of a dual-axis ultra-precision positioning stage for probe studies, Buice E.S., Smith S.T. and Hocken R.J. Proc. European Society for Precision Engineering and Nanotechnology, Zurich, Switzerland, 2008-05

3A1

Effect of miniaturization of Magnetic Bearing Spindles for micromilling on actuation and sensing bandwidths, R.S. Blom, M.H. Kimman, H.H. Langen, P.M.J. Van den Hof, R.H. Munnig Schmidt, Proc. of the Euspen Int. conf., Zurich, Switzerland, 2008-05

3A1

Micromilling with Active Magnetic Bearing Spindles, R.S. Blom, P. Li, H.H. Langen, P.M.J. Van den Hof, R.H. Munnig Schmidt. Proc. of the Euspen Int. conf., Zurich, Switzerland, 2008-05

2E3

MEMS-based Micro Coriolis mass flow sensor, J. Haneveld, D.M. Brouwer, A. Mehendale, R. Zwikker, T.S.J. Lammerink, M.J. de Boer, and R.J. Wiegerink. Proceedings of the Euspen International Conference, Zurich, Switzerland, 2008-05

1B6

Delfi-n3Xt: the next satellite from Delft, M. de Milliano. AMSAT UK 23rd Annual Colloquium, Guildford, UK, 2008-08

1B6

Delfi-C3 local oscillator design, W. Weggelaar, AMSAT UK 23rd Annual Colloquium, Guildford, UK, 2008-08

1B6

Delfi-C3 / DO-64, Flight results of the Delfi-C3 mission, W.J. Ubbels, AMSAT UK 23rd Annual Colloquium, Guildford, UK, 2008-08

1B6

How we mechanically designed, built and tested the Delfi-C3 antenna system, G.F. Brouwer, AMSAT UK 23rd Annual Colloquium, Guildford, UK, 2008-08

2G3/1 Three-phase mass transfer in pillared micro channels, S.R.A. de Loos, J. van der Schaaf, M.H.J.M. de Croon, T.A. Nijhuis, R.M. Tiggelaar, H.G.E. Gardeniers, J.C. Schouten. 10th International Conference on Microreaction Technology (IMRET10), New Orleans, USA, 2008-04 2G2/3 Synthesis of carbon nanofibers on silicon substrates using solgel prepared porous alumina layer, D.B. Thakur, K. Seshan, R.M. Tiggelaar, J.G.E. Gardeniers, L. Lefferts. 10th International Conference on Microreaction Technology (IMRET10), New Orleans, USA, 2008-04 2G3

Characterization of porous silicon layers on ordered pillar arrays located in flow channels of microfluidic devices, R.M. Tiggelaar, V. Verdoold and J.G.E. Gardeniers. 10th International Conference on Microreaction Technology (IMRET10), New Orleans, USA, 2008-04

1D6

Modeling for control of an inflatable space reflector, the linear 1-D case, T. Voss, J.M.A. Scherpen, A.J. van der Schaft. 18th International symposium on Mathematical Theory of Networks and Systems, Virginia Tech, Blacksburg, Virginia, USA, 2008-07

1B6

First Flight Results of the Delfi-C3 Satellite Mission, W.J. Ubbels, C.J.M. Verhoeven, R. J. Hamann, E.K.A. Gill, J. Bouwmeester, 22nd Annual AIAA/USU, Conference on Small Satellites, Logan, Utah.

3B5

Free-standing, Parylene-sealed copper interconnect for stretchable silicon electronics, Sosin S., T. Zoumpoulidis, M. Bartek, L. Wang, R. Dekker, K.M.B. Jansen, L.J. Ernst. 58th Electronic Components & Technology Conference, Orlando, USA, 2008-05

Micro


29

3A3

Importance of metrology in micro-machine tools, Buice E.S., Ellis J.D., Langen H.H. and Munnig Schmidt R.H. 6th International Workshop on Microfactories, Chicago, IL, USA, 2008-10

4C1

On size effects in plasticity and micro-manufacturing, M.G.D. Geers, P.J.M. Janssen, J.P.M. Hoefnagels, Th.H. de Keijser, W.A.M. Brekelmans. Mechanics of Materials conference, Austin, Texas, USA, 2008-07

1A5

A Feasibility Study to the Application of Interval Analysis to Reentry Trajectory Optimization, W. Chu, E. Mooij, E. van Kampen, Q.P. Chu, J.A. Mulder. AIAA Atmospheric Flight Mechanics Conference, Honolulu, USA, 2008-08

1A5

Optimization of Human Perception Modeling using Interval Analysis, E. van Kampen, P.M.T. Zaal, E. de Weerdt, Q.P. Chu, J.A. Mulder. AIAA Guidance Navigation & Control, Honolulu, USA, 2008-08

1D1

Adaptive Nonlinear Dynamic Inversion for Spacecraft Attitude Control with Fuel Sloshing, E. de Weerdt, D. van Gemert, Q.P.Chu, J.A. Mulder. AIAA Guidance Navigation & Control, Honolulu, USA, 2008-08

1D1

Optimization of Human Perception Modeling using Interval Analysis, E. van Kampen, P. Zaal, E. de Weerdt, Q.P.Chu, J.A. Mulder. AIAA Guidance Navigation & Control, Honolulu, USA, 2008-08

4D5

Performance evaluation of augmented Lagrangian coordination for distributed multidisciplinary design optimization, S. Tosserams, L.F.P. Etman, J.E. Rooda. AIAA Multidisciplinary Design Optimization Specialist Conference, Schaumburg (IL), USA, 2008-04

1D2

Vortex trapping in hybrid magnetometers, K.H. Kuit, J.R. Kirtley, J.R. Clem, J. Flokstra. ASC 2008, Chicago, USA, 2008-08

3A4

LPV control for synchronous vibration attenuation in active magnetic bearings, H.M.N.K. Balini, H. Koroglu and C. Scherer. ASME Dynamic systems and control conference, Michigan, USA, 2008-10

4D3

Towards the design of a statically balanced compliant laparoscopic grasper using topology optimization, De Lange D.J.B.A., Langelaar M., Herder J.L. ASME Int. Design Eng. Technical Conf., New York, USA, 2008-08

1A4

The Design of a Chopped Current-Feedback Instrumentation Amplifier, R. Wu, K. Makinwa and J. Huijsing. IEEE International Symposium on Circuits and Systems (ISCAS’08), Seattle, USA, 2008-05

30

Micro


1A4

Design of reliable interface system for Eddy current displacement sensors in vacuum environments, M.R. Nabavi, S. Nihtianov. IEEE International Symposium on Circuits and Systems (ISCAS’08), Seatle, USA, 2008-05

1A5

Integer Ambiguity Resolution using Interval Analysis, E. van Kampen, E. de Weerdt, Q.P. Chu, J.A. Mulder, ION GNSS meeting, Savannah, USA, 2008-09

2E3

Highly sensitive micro Coriolis mass flow sensor, J. Haneveld, T.S.J. Lammerink, M. Dijkstra, H. Droogendijk, M.J. de Boer, R.J. Wiegerink. MEMS 2008, Tucson, USA, 2008-01

4A7

Lab-on-Glass: Integrated disposables for rapid molecular diagnostics, M.W.G. Ponjée, A.A.M. Hoevenaars, D.A. Fish, N.N. Kahya, C.J.M. Lasance, W.H.M. van Beek, P. Collins, J.M.J. den Toonder. microTAS 2008, San Diego, USA, 2008-10

4C3

Towards an enriched cohesive zone model for interfacial delamination in microsystems, Dommelen J. A. W. van, Samimi M., Hal B.A.E. van, Peerlings R.H.J., Geers M.G.D. Proceedings of 9th U.S. National Congress on Computational Mechanics (USNCCM IX), San Francisco, USA, 2008-07

4C3

Advanced miniature mixed mode bending setup for in-situ interface delamination characterization, Hoefnagels J.P.M., Kolluri M., Thissen M.H.L., Dommelen J.A.W. van, Geers M. G.D. Proceedings of 9th International Congress and Exposition on Experimental and Applied Mechanics, Orlando, USA, 2008-02

4C2

A Mechanistic Model for Adsorption-induced Change in Resonance Response of Submicron Cantilevers, H. Sadeghian, J. F. L. Goosen, A. Bossche, F. van Keulen, SPIE, San Jose, US, 2008-01

2D1

A novel method to prevent pattern rotation in anisotropic wet etch, C. Shen, H.T.M. Pham, R. Dekker, P.M. Sarro. 4th IWON, APTC-ASEAN workshop on Advanced Material Science and nanotechnology (AMSN 2008), Nha Trang, Vietnam, 2008-09

Appendix B Economische output MicroNed 2008 MicroNed startups t/m 2008:

MicroNed patenten in 2008:

Nanomi (2004) http://www.nanomi.com/ Nanomi is gespecialiseerd in de ontwikkeling van nauwkeurig gedefinieerde emulsies, micro en nano druppels.

(1A2), ‘Albedo Insensitive Sun sensor’, TNO Johan Leijtens Indiening: Eur/USA/china /india., patentnummer 06075694.7

Chemtrix (2006), http://www.chemtrix.com/web/ Chemtrix biedt een totaaloplossing voor de farmaceutische en fijn-chemische industrie met micro reactor technologie Isis (2006), http://www.isispace.nl/ ISIS levert producten, diensten en lanceringen rond Cube Sats. Flowid (2008), http://www.flowid.nl/ Flowid helps the industry with the implementation of micro reactor technology Kryoz Technologies (2008), http://www.kryoz.nl/ Kryoz Technologies provides extremely small cryocoolers which are fabricated by means of Microelectromechanical systems (MEMS)

(1A2) ‘MABS’, TNO Johan Leijtens Indiening: Eur/USA/china /india, patentnummer 06076878.5 (1A5/1D1) ‘Transmitter Receiver System’, Technical University of Delft E. de Weerdt, E. van Kampen, Q.P. Chu Indiening: The Netherlands, patentnummer 08100981.3, datum 2008-12 PCT application number: PCT/EP2008067245. (1B5) ‘A method for making a glass supported system, such glass supported system, and the use of a glass support therefore’, University of Twente Unnikrishnan S., Jansen H.V., Berenschot J.W., Fazal I., Louwerse M.C., Mogulkoc B., Sanders R., de Boer M.J., and Elwenspoek M.C. Patentnummer 08007746.4-2111, datum: 2008-04 (STW)

ET4ME (2008), ET4ME ontwikkelt nieuwe technologie voor het produceren van functionele ingredienten in de farmaceutische, cosmetische en voedselindustrie.

(2A6) ‘Atomising device, atomizing body and method of manufacturing the same’, MEDSPRAY, XMEMS BV Wissink, Heskamp, De Kruijf, Nijdam Europese voortzetting patentnummer 2009002178, datum: 2008-12 internationale aanvulling en voortzetting van nationale aanvrage

RESQme (i.o.), Richt zich op innovatieve reddingsvesten met koude gas generatoren

(2B1) ‘Composition and fibrils from whey protein peptides’, Friesland Foods, C. Akkermans et al. Indiening: Nederland, patentnummer 2001123

MicroNed in de vakbladen in 2008

(2E3) ‘Stromingsmeetapparaat’, Berkin B.V., Ruurlo T.S.J. Lammerink, M. Dijkstra, J. Haneveld, R.J. Wiegerink Indiening: Nederland, patentnummer 1034905, datum: 2008-01

(IB6) ‘Delft student satellite tests solar cells’, Space and Beyond, aug. 2008 (IB6) ‘Satelliet past in een koekblik’, auteur: Thomas van de Sandt, Technisch Weekblad, jan. 2008 (2C3) ‘Chip leert ruiken’, internet + tijdschrift Kennisonline, sep. 1, 2008 (2C3) ‘Ruiken met een nano-neus’, Lisette de Jong, tijdschrift Link, aug. 2008

(2E1) ‘Optische sensing (aanvraag)’ Berkin B.V., Ruurlo D. Brouwer, L. Kristiansen, A. Mehendale, M. Katerberg Indiening: Nederland, nummer nog niet bekend, datum 2008-11 (3A2) ‘Rotary Connector for a rotating shank or axle’, TUDelft M.H. Kimman Indiening: Nederland, patentnummer 2002128, datum: 2008-10

(2G1) ‘Microreactoren’ Arjen Dijkgraaf, vakblad Chemisch Weekblad, nov. 2008

Micro


31

Colofon Samenstelling: Dr.ir. Richard Q. van der Linde

Redactie: Philip Broos

Vormgeving Cok Francken, MultiMedia Services TU Delft

Druk DeltaHage bv, Den Haag ©2009, MicroNed

32

Micro


Voortgangsrapportage 2008

Recommend Documents