Gemeente Amsterdam Gemeenteraad Gemeenteblad
R
Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van ……….. Jaar
2015
Afdeling
1
Nummer
Publicatiedatum Agendapunt
Datum initiatiefvoorstel
Onderwerp
Initiatiefvoorstel van het raadslid Groen (GroenLinks) van 15 december 2015, getiteld: ‘Van Afval naar Grondstof: creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval’ en kennisnemen van de bestuurlijke reactie Met dit initiatiefvoorstel stel ik u voor het volgende besluit te nemen: Tekst van openbare
De gemeenteraad van Amsterdam
besluiten wordt gepubliceerd
Gezien het initiatiefvoorstel van het raadslid Groen van 15 december 2015, getiteld: ‘Van Afval naar Grondstof: creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval’ Mede gezien de bestuurlijke reactie op het initiatiefvoorstel en de behandeling in de raadscommissie voor Infrastructuur en Duurzaamheid; besluit:
I.
in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel;
II.
het college van burgemeester en wethouders te verzoeken:
1) Formuleer een doelstelling voor het scheiden van bedrijfsafval in Amsterdam: 65% in 2018; 2) Creëer een afvalplatform waar alle afvaldata verzameld worden; 3) Creëer grondstoffenhubs in grote bedrijvengebieden, zoals de Zuidas en in gebieden met een hoge concentratie van MKBs III.
kennis te nemen van de bestuurlijke reactie op het initiatiefvoorstel.
Wettelijke grondslag
Gemeentewet art. 147a, lid 1 Initiatiefvoorstel
In Amsterdam valt nog een wereld te winnen in de transitie naar een circulaire economie. Pioniers op dat gebied zijn er al in Amsterdam: De Ceuvel is een zelfvoorzienend kantorenpark, uitgerust met de meest duurzame technieken, het gebied Buiksloterham experimenteert met duurzame systemen die direct toegepast 1
Jaar Afdeling Nummer Datum
2015 1
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van 22 april 2015
kunnen worden op niveau van de woning en de wijk. Dit zijn echter pas voorzichtige eerste stappen, en de stad als geheel behoort – net als de andere grote steden in Nederland – tot de achterhoede. De Agenda Duurzaamheid benoemt enkele ambities op dit gebied, maar laat ook nog veel open. GroenLinks komt met daarom met drie voorstellen om de transitie verder op gang te helpen. Een voor de hand liggend eerste onderwerp bij de omslag naar een circulaire economie is afval: de wijze waarop we het verwerken, beperken en produceren. GroenLinks komt met drie voorstellen ten aanzien van afval om flinke stappen te zetten richting een circulaire stad. 1. Grondstoffen scheiden 2. Afval verminderen 3. Minder produceren Voorstel 2: Creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval In 2014 was slechts 14% van het afval in Amsterdam afkomstig van huishoudens. Hiertegenover staat 86% bedrijfsafval. Voor die 14% huishoudelijk afval worden acht afvalstromen gescheiden. Het college heeft echter geen doelstellingen of plannen voor het scheiden van bedrijfsafval1. Door het grote aandeel bedrijfsafval mee te nemen in de 65% doelstelling voor hergebruik van afval van dit college, kan Amsterdam als eerste in Nederland de standaard voor het scheiden van bedrijfsafval zetten. GroenLinks wil lokale verwerking en scheiding van afval op bedrijfsterrein stimuleren door het creëren van grondstoffenhubs, waardoor ook de transportbewegingen van vuilniswagens sterk afnemen. Dat draagt weer bij aan betere luchtkwaliteit, veiligheid en het verminderen van drukte in de stad. Zuidas Hieronder nemen we de Zuidas als voorbeeld om inzicht te krijgen in hoeverre bedrijven nu afval scheiden. Uit een inventarisatie op de Zuidas blijkt dat er veel gegevens ontbreken betreffende de hoeveelheid afval per locatie, afvaltype (zoals GFT, plastic, papier) en percentages van scheiden. Pas wanneer bedrijven beter inzicht hebben in hun afvalstromen, kan hierop een gericht beleid toegepast worden met een hoger verdienmodel. In combinatie met een lokale afvalverwerking, zal dit leiden tot kortere afvalstromen en een hoger recyclingpercentage. Gegevens verkregen van de Green Business Club op de Zuidas indiceren dat 50% van de afvalfracties bij de aangesloten bedrijven bestaat uit restafval. Figuur 1 presenteert de verschillende afvalsoorten in percentages voor de zeven bedrijven waarvan informatie betreffende de afvalscheiding bekend is. Over het algemeen wordt papier en karton goed gescheiden. Het scheiden van GFT en glas verschilt sterk per bedrijf en er is maar één bedrijf dat plastic scheidt. Als dit maatgevend is voor de rest van de Zuidas dan kan (met een flinke slag om de arm) gezegd worden dat 35% van het bedrijfsafval wordt gescheiden.
1
http://www.aebamsterdam.nl/over-aeb/nieuws/2015/afvalketen-in-beeld/
2
Jaar Afdeling Nummer Datum
2015 1
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van 22 april 2015
Veel bedrijven betalen onnodig hoge kosten voor het ophalen van restafval, terwijl er geld verdiend zou kunnen worden met een betere afvalscheiding. Een voorbeeld zijn bedrijf M en Q, die respectievelijk €2.363 en €1.775 per maand betalen voor restafval, maar geen plastic afval scheiden. Zelfs bedrijven die afval wel apart laten ophalen lijken hier inkomsten te laten liggen. Zo betaalt bedrijf T €75.000 per jaar voor 630.000 kg restafval en €1.600 voor 290.000 kg aan plastic afval. De enige inkomsten voor bedrijven zijn voor ingezameld metaal, terwijl er aan kunststof, papier en karton ook geld verdiend kan worden door bedrijven. Er zijn ook duidelijke opbrengsten voor metaal bij bedrijf T (€0,15 p/kg) en papier bij bedrijf M (€0,01 p/kg). Door betere scheiding van restafval kan een grote fractie plastic worden gescheiden. Plastic heeft een marktwaarde van € 0,43 p/kg (Binnenlands Bestuur, 08-02-2015) en daar kan, als de fracties gelijk zijn aan die van huishoudelijk afval, veel geld aan verdiend worden. Wanneer bedrijven beter inzicht krijgen in hun eigen afvalproductie en scheiding, kan hier ook een beter beleid op toegepast worden. Dit leidt tot de reducering van kosten, een verduurzaming van de afvalketen en mogelijke opbrengsten voor het bedrijfsleven. Doordat alle bedrijven op de Zuidas contracten hebben met diverse afvalverwerkers (de anonieme bedrijven hebben in totaal tien verschillende contracten met afvalverwerkers) is het een uitdaging om doelen van hergebruik te bewerkstelligen. Elke verwerker wil haar stukje afval van het bedrijf hebben. Vergeleken met het scheiden van huishoudelijk afval is dit een complex systeem met veel onnodige bewegingen van de afvalverwerkers. Door op één plek alle grondstoffen te verzamelen, kunnen de transportbewegingen van vuilniswagens sterk worden verminderd. Dit draagt tevens bij aan een betere luchtkwaliteit, minder drukte in de stad en meer veiligheid in het verkeer.
3
Jaar Afdeling Nummer Datum
2015 1
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van 22 april 2015
Afvalplatform Om tot een beter afvalbeleid te komen, moet eerst het huidige afvalbeleid per bedrijf duidelijk in zicht komen voor zowel de bedrijven zelf als de gemeente. Doordat we beter zicht krijgen op de hoeveelheden afval die bedrijven produceren, kan er ook beter op ingespeeld worden. Het voorstel hierbij is om een afvalplatform te creëren, waar alle afvaldata op geplaatst worden. Dit platform is alleen toegankelijk voor de gemeente en bedrijven. De gemeente creëert het afvalplatform en zorgt dat de bedrijven er toegang toe krijgen. Het platform zal in de vorm van een website zijn, waar bedrijven en de gemeente op kunnen inloggen en gegevens kunnen plaatsen volgens een vast format. Het idee is dat bedrijven hiermee ook zicht hebben op het afval van omliggende bedrijven. Zo kunnen er onderling ook initiatieven ontstaan waarbij er een uitwisseling van afvalstromen ontstaat: een marktplaats voor afval. Bedrijven hebben zo beter zicht op hun eigen afval en hoe goed of slecht het bedrijf het doet ten opzichte van andere bedrijven. De gemeente kan op deze manier veel gerichter beleid creëren, prikkelingen geven om scheidingspercentages van bepaalde afvalstromen te stuwen en waar nodig blokkades verwijderen. De Zuidas is een interessante plek om dit te realiseren, omdat er door de dichtheid van bedrijven een flinke slag gemaakt kan worden in het herwinnen van grondstoffen uit bedrijfsafval. Grondstoffenhubs Bedrijfsafval wordt in de grondstoffenhubs verzameld en zoveel mogelijk gerecycled ter plekke, het overige afval wordt opgehaald door één contractant (per hub). Zo komt er één centrale plek voor het aanbieden en afhalen van bedrijfsafval per bedrijven- of winkelterrein. Deze hub vloeit voort uit het afvalplatform waar alle afvaldata goed worden bijgehouden. Het transport tussen bedrijf en de grondstoffenhub gebeurt middels elektrische voertuigen op uitsluitend groene lokale energie. De grondstoffenhubs worden aangelegd door de gemeente, in samenspraak met de bedrijven. De grondstoffenhubs moeten zo door de gemeente worden ingericht, dat de bedrijven er optimaal gebruik van kunnen maken, en dat de verschillende fracties gescheiden kunnen worden. Daarnaast wil GroenLinks ook kijken naar hoe hetzelfde concept toegepast kan worden voor het MKB. Waar grote bedrijven de ruimte hebben om hun afval te scheiden, kunnen grondstoffenhubs extra bijdragen aan de oplossingen voor het MKB doordat ze bij de dichtbij gelegen grondstoffenhubs dagelijks hun gescheiden afval kunnen afleveren. Het is problematisch dat voor veel kleine ondernemers de kosten voor afval relatief hoog zijn. Een ondernemer met vijf tot negen vuilniszakken betaalt reinigingsrecht van €800,50. Zodra er meer dan negen vuilniszakken zijn, is de winkelier verplicht om private contracten af te sluiten. Het gevolg is dat sommige ondernemers kiezen voor een minimaal-contract en daarnaast afval dumpen; in de reguliere afvalcontainers, maar soms ook in bosjes. Daarom wil GroenLinks in grote winkelstraten of winkelcentra grondstoffenhubs creëren. Dit wordt een centraal afvalpunt waar winkeliers te allen tijde hun afval kwijt kunnen en wordt gescheiden. Grondstoffen die geld opleveren kunnen hier worden geoogst kunnen bijvoorbeeld toekomen aan de BIZ (Bedrijfsinvesteringszone).
4
Jaar Afdeling Nummer Datum
2015 1
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van 22 april 2015
Het gaat dus om twee typen grondstoffenhubs; één voor grote-bedrijvengebieden, zoals de Zuidas, en één in een gebied met een grote concentratie MKBs.
Besluit Verzoekt het College: 1) Formuleer een doelstelling voor het scheiden van bedrijfsafval in Amsterdam: 65% in 2018; 2) Creëer een afvalplatform waar alle afvaldata verzameld worden; 3) Creëer grondstoffenhubs in grote bedrijvengebieden, zoals de Zuidas en in gebieden met concentratie van MKBs.
Het lid van de gemeenteraad van Amsterdam
R.J. Groen (GroenLinks)
5
