VOORLOPIG RAADSBESLUIT HERINDELING HAREN WOENSDAG 19 MAART 2014
EENS OF ONEENS
Geef uw mening over het voorlopige raadsbesluit
Inhoud 2 GEEF UW MENING OVER HET VOORLOPIGE RAADSBESLUIT
Voorwoord
3 AGENDA
Vijf inwonersbijeenkomsten
4 WAAROM KIEST DE GEMEENTERAAD VOOR SAMENVOEGEN MET GRONINGEN EN TEN BOER?
2
8 Wat betekent samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor DE INWONERS VAN HAREN?
10 Wat betekent samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor LANDSCHAP EN DORPSKARAKTER?
De gemeenteraad van Haren heeft op 25 november 2013 een voorlopig besluit genomen voor een toekomstige samenvoeging (herindeling) van de gemeente Haren met de gemeenten Ten Boer en Groningen. Dit besluit gaat alle inwoners van Haren, Glimmen, Onnen en Noordlaren aan. Daarom wil de gemeenteraad graag dat u, als inwoner van de gemeente Haren, hierover uw mening geeft. De gemeenteraad laat daarom een burgerraadpleging houden. In deze krant geven wij u informatie over de toekomstige samenvoeging, zodat u uw mening daarover kunt vormen. U vindt in deze krant artikelen over de vraag waarom de gemeenteraad voor samenvoeging met Groningen en Ten Boer kiest. Ook kunt u hier lezen wat aan het voorlopig besluit vooraf ging, waarom het belangrijk is dat u uw mening geeft en wat samenvoeging voor Haren betekent. De komende tijd kunt u uw mening bepalen over de samenvoeging. Op 19 maart kunt u kiezen of u het eens of oneens bent met het voorlopig besluit van de raad. De burgerraadpleging hierover houden wij tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen. U heeft daarom twee stempassen gekregen. De blauwe pas is voor de gemeenteraadsverkiezingen. De groene pas is om uw mening te geven over het voorlopig besluit van de raad tot samenvoeging met Groningen en Ten Boer. De vraag die u wordt gesteld is of u het hiermee eens of oneens bent. Op www.haren.nl/herindeling kunt u ook alle in de krant genoemde documenten teruglezen.
11 Wat betekent samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor ONDERNEMERS?
12 JANNY VLIETSTRA
16 HISTORIE
17 HARENAREN BEVRAAGD
18 WAT IS EEN BURGERRAADPLEGING?
20 ZORG VOOR EEN PLATFORM, MAAK AFSPRAKEN, WEES ACTIEF
Ronald Kenter
22 DEZE KWALITEIT ZOUDEN WE ZONDER SAMENWERKING NIET HEBBEN
Burgemeester Ten Boer Ik nodig u graag uit op 19 maart gebruik te maken van uw stemrecht. Janny Vlietstra, w a a r n e m e n d b u r g e m e e s t e r H a r e n
24 DE STEMPASSEN
Agenda
3
Vijf inwonersbijeenkomsten Als inwoner van Haren kunt u bij de inwonersbijeenkomsten met raadsleden in gesprek gaan over het voorlopige besluit van de raad om samen te voegen met de gemeenten Ten Boer en Groningen. Uiteraard kunt u ook vragen stellen.
Er komen vijf bijeenkomsten voor inwoners, twee in Haren (Oosterhaar en het centrum) en één in elk buitendorp. De bijeenkomsten hebben de vorm van een informatiemarkt. De politieke partijen met een fractie in de gemeenteraad van Haren, hebben een “eigen plek” waar u in gesprek kunt gaan met raadsleden. De voorzitter van de raad, burgemeester Janny Vlietstra, houdt aan het begin van de bijeenkomsten een korte inleiding over de burgerraadpleging. Vervolgens vragen we twee fracties duidelijk te maken waarom zij
voor of tegen een samenvoeging met Groningen/Ten Boer zijn. Inwoners kunnen daar op reageren. Daarna kunt u met de aanwezige fracties in gesprek. U kunt de avond in uw eigen dorp bijwonen. Bent u op die dag verhinderd, dan bent u hartelijk welkom bij een andere bijeenkomst in de gemeente. Als u dat wilt, kunt u ook meerdere bijeenkomsten bijwonen. Heeft u vragen over de inwonersbijeenkomsten? Stel uw vragen via: brpharen@haren.
Inwonersbijeenkomsten burgerraadpleging herindeling Haren Alle bijeenkomsten zijn van 19.30 uur tot uiterlijk 21.30 uur
MA WO MA WO WO 24|2
26|2
3|3
5|3
12|3
Haren Gemeentehuis Raadhuisplein 10 9751 AN Haren
Glimmen De Groenenberg Markeweg 17 9756 BZ Glimmen
Noordlaren De Hoeksteen Lageweg 11 9479 TA Noordlaren
Oosterhaar De Mellenshorst Waterhuizerweg 36 9753 HS Haren
Onnen De Tiehof Bakkerweg 4 9755 PM Onnen
4
Waarom kiest de gemeenteraad voor samenvoegen met Groningen en Ten Boer? De gemeenteraad heeft op 25 november vorig jaar een voorlopig besluit genomen over samenvoegen met Groningen en Ten Boer. De raad ging niet over één nacht ijs, maar nam het besluit op basis van uitgebreid onderzoek dat al in 2012 was begonnen. Meer achtergrond van de aanloop tot dit besluit is te lezen in het artikel ‘Historie’.
Hieronder volgt een korte samenvattende uitleg waarom gekozen is voor samenvoeging met Groningen en Ten Boer. Verderop in de krant wordt op verschillende onderdelen nader ingegaan. Overigens was het geen unaniem besluit in de raad. Sommige partijen waren duidelijk tegen het voorlopig besluit, anderen waren voor het voorlopig besluit. Een overzicht van de standpunten van de partijen in Haren over de herindeling stond in een artikel van het Dagblad van het Noorden van 5 februari jl. ”De lijsttrekkers aan het woord”. Het artikel is te lezen op de website www.haren.nl/herindeling onder Media. Groningen en Ten Boer vergeleken met Tynaarlo In 2013 hebben we uitgebreid onderzoek gedaan naar de opties van een nieuwe gemeente Haren en Tynaarlo
en een nieuwe gemeente Haren, Groningen en Ten Boer. De resultaten van dit onderzoek staan beschreven in het document ‘Vervolgonderzoek herindeling’. Het onderzoek wijst uit dat samenvoeging met Groningen en Ten Boer ons het meeste oplevert. Het gaat dan bijvoorbeeld om het oplossen van de kwetsbaarheid in de gemeentelijke organisatie. Een samenvoeging met Tynaarlo biedt daarvoor oplossing. Het gaat dan om de zogenaamde ‘bestuurskracht’ (kan de gemeente haar taken goed uitvoeren). De uiteindelijke gevolgen voor inwoners en ondernemers in de beide opties zijn vergelijkbaar maar ook onzeker. Elke samengevoegde gemeente moet opnieuw de tarieven vaststellen voor gemeentelijke belastingen. De gevolgen voor het landschap zijn voor beide gemeenten gelijk, het landschap is goed
5
beschermd. Bovendien is veel landschap eigendom van instanties zoals het Groninger Landschap, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Daar kunnen gemeente en provincie niet over beslissen. Kanttekeningen Groningen Er is een risico dat de afstand tussen inwoners en gemeente toeneemt. Deze afstand kunnen we verkleinen wanneer we bijvoorbeeld een Harense wijk- of dorpsraad oprichten. Er is een zorg bij inwoners dat Haren gaat meebetalen aan eventuele financiële problemen van Groningen en Ten Boer. Kanttekeningen Tynaarlo Bij een samenvoeging met Tynaarlo zijn er twee kanttekeningen: 1. De provinciegrens moet ervoor worden veranderd. Dat gaat niet zomaar, want beide provincies moeten dat willen. 2. Haren moet de vele bestaande
samenwerkingsvormen met gemeenten en organisaties in de provincie Groningen loslaten en opnieuw opbouwen in Drenthe. Het gaat dan o.a. om samenwerking op het gebied van veiligheid, vergunningen, sociale werkvoorziening en de GGD. Ook voor taken van het Rijk die naar gemeenten toekomen, zijn al vormen van samenwerking in de provincie Groningen gestart. Vanwege de aanpassing van de provinciegrens en het loskoppelen van samenwerkingsvormen is een samenvoeging met Tynaarlo ingewikkeld, tijdrovend en duur. Tot slot is Tynaarlo niet gericht op samenvoeging met Haren, maar op samenwerking binnen Drenthe. In de tabel op pagina 6 hebben we globaal de verschillen aangegeven tussen de beide mogelijkheden: samengaan met Groningen/Ten Boer of met Tynaarlo.
Wat zegt de provincie? Een samenvoeging van gemeenten, moet worden getoetst door de provincie. We hebben daarom de optie van samenvoeging met Groningen en Ten Boer, en de optie Tynaarlo, getoetst aan de criteria die de provincie Groningen heeft opgesteld. De criteria zijn na te lezen in het document ‘Vervolgonderzoek herindeling’. Een samenvoeging met Groningen en Ten Boer scoort op de criteria van de provincie het beste. De optie Haren en Tynaarlo scoort ook goed, maar minder op de punten ‘duurzaamheid’ (moet een samengevoegde gemeente over een aantal jaren opnieuw samenvoegen) en ‘nodale principe’. Dat laatste betekent dat gekeken wordt in hoeverre het nieuwe gemeentelijk gebied samenvalt met de oriëntatie van de haar inwoners. Haren en Tynaarlo zijn veel minder op elkaar georiënteerd dan Haren en Groningen.
6 Haren | Tynaarlo
Haren | Groningen | Ten Boer
Gevolgen voor inwoners
Hoogtes van tarieven, OZB, belastingen enzovoort zijn nog onzeker.
Hoogte van tarieven, OZB, belastingen enzovoort zijn nog onzeker.
Gevolgen voor ondernemers
Hoogte van tarieven, OZB, belastingen enzovoort zijn nog onzeker.
Hoogte van tarieven, OZB, belastingen enzovoort zijn nog onzeker. Gebruik maken van economische potentie en expertise
Gevolgen voor landschap en karakter dorp
Geen gevolgen te verwachten.
Gevolgen voor samenwerkingsverbanden
Plaatsing van de nieuwe gemeente in de provincie Groningen betekent weinig tot geen gevolgen voor Haren (wel voor Tynaarlo). Plaatsen van de nieuwe gemeente in de provincie Drenthe betekent Groningse verbanden afbouwen en nieuwe verbanden in Drenthe aangaan
Geen gevolgen te verwachten.
Geen gevolgen, vanwege de bestaande samenwerkingsverbanden in de provincie Groningen.
Gevolgen voor de organisatie
Onvoldoende oplossing voor geconstateerde kwetsbaarheden
Oplossing voor geconstateerde kwetsbaarheden
Aandachtspunten
Met name op het gebied van bestuurskracht en provinciale loskoppeling
Met name op het gebied van afstand burger-bestuur en eventuele financiële problemen partners.
Overzicht van de globale verschillen tussen de beide mogelijkheden: samengaan met Tynaarlo of met Groningen/Ten Boer.
7
“Je kent de weg” Op basis van al het bovenstaande is de voorlopige keuze gemaakt tot samenvoeging met Groningen en Ten Boer. En dan: blijft Haren dan wel Harens? Door samenvoeging verdwijnt het dorpskarakter, is een zorg die bij sommige Harenaren leeft. Maar dat hoeft niet het geval te zijn. We kunnen er samen voor zorgen dat zaken die wij belangrijk vinden in Haren in stand blijven. Hoe? Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden, we noemen er twee: 1. Duidelijke afspraken maken binnen de nieuwe gemeente Haren zal zich in de onderhandelingen sterk moeten maken voor behoud van belangrijke voorzieningen. Wat veel inwoners belangrijk vinden zijn: snelle, kwalitatief goede en toegankelijke dienstverlening, een eigen gemeenteloket, onderwijsvoorzieningen, voorzieningen voor ouderen en de bibliotheek.
Belangrijke onderwerpen voor de gemeente Haren en zaken die we ook na samenvoeging willen behouden zullen we vast gaan leggen in langjarige schriftelijke afspraken met de gemeente Groningen en Ten Boer. 2. Wijk- of dorpsraad Haren kan een Harense wijk- of dorpsraad oprichten. Dat kan nu al, bijvoorbeeld om de gemeente te ondersteunen bij de onderhandelingen met Groningen en Ten Boer. Na de samenvoeging kan de wijk- of dorpsraad het nieuwe bestuur voeden met meningen en informatie over zaken die voor Haren en de dorpen belangrijk zijn en blijven. In Hoogkerk bijvoorbeeld werkt dit goed. Harenaren blijven dan bepalen wat belangrijk is voor Haren. En zo kan Haren heel goed Harens blijven.
“Je wilt je identiteit houden. Dat moet je zoeken in de kleinschalige omgang met elkaar en tussen burger en bestuur.“ Herman Velvis van Buurtvereniging Ons Belang Oosterhaar vindt korte lijnen een groot goed. “Je kunt hier makkelijk op een wethouder of een raadslid afstappen en de ambtenaren op het raadhuis zijn makkelijk aan te spreken. De wegen naar het bestuur van Haren zijn bekend. Samenvoegen met Groningen en Ten Boer betekent, denk ik, dat de afstand tussen bewoners en bestuurders groter wordt. Ik denk wel dat de nieuwe gemeenteraad goed moet kijken naar wat zij doen met de stem van de mensen bij de burgerraadpleging. Daar ben ik benieuwd naar.”
Wat betekent samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor
DE INWONERS VAN HAREN?
8
Wat betekent een samenvoeging voor de inwoners eigenlijk? Een eerste antwoord: de meeste mensen merken in hun dagelijks leven weinig tot niets van een samenvoeging. Dat blijkt uit ervaringen van inwoners van andere samengevoegde gemeenten. Onderzocht is welke onderwerpen van belang zijn voor inwoners. Hieronder de belangrijkste. Tarieven Blijven de tarieven van gemeentelijke belastingen zoals ze zijn? Een belangrijk vraag voor inwoners van Haren. Helaas is een antwoord daarop nog niet te geven. Elke samengevoegde gemeente moet opnieuw de tarieven vaststellen voor gemeentelijke belastingen. Afstand inwoner-bestuur Er bestaat een risico dat de afstand tussen inwoners en gemeente bij een samengevoegde gemeente toeneemt. Deze afstand kunnen we verkleinen wanneer we bijvoorbeeld een Harense wijk- of dorpsraad oprichten. Voor de toekomst geldt sowieso dat steeds meer contacten met de gemeente digitaal zullen plaatsvinden. Dienstverlening De huidige Harense dienstverlening is kwetsbaar, o.a. vanwege onvoldoende personele capaciteit en te weinig
specialistische kennis op een aantal terreinen. Die kennis moeten we vaak extern inhuren. Bijvoorbeeld specialistische juridische en stedenbouwkundige kennis. Die kunnen opgelost worden door samenvoeging met de gemeenten Groningen en Ten Boer. Groningen heeft het voordeel dat zij wordt gesteund door een grote ambtelijke organisatie met specialistische kennis en ervaring die, in het geval van samenvoeging met Haren, ook voor Haren beschikbaar komt. Beleidsvorming en de uitvoering van taken en activiteiten voor Haren zal daardoor beter worden. Voorzieningen Hoe zit het met de voorzieningen? Blijven ze in Haren en blijven ze even goed? Dat hangt voor een flink deel af van de inwoners en van het bestuur van Haren. Inwoners kunnen duidelijk blijven maken wat ze belangrijk vinden voor hun dorpen. Het bestuur kan zaken vastleggen met Groningen en Ten Boer, bijvoorbeeld in een convenant, zoals Hoogkerk dat ook heeft gedaan met Groningen. Namen Verdwijnen de namen en de naambordjes van Haren, Onnen, Glimmen en Noordlaren? Nee. De dorpen houden hun naam. Ook de bordjes blijven, alleen komt de naam van de centrale gemeente er bij te staan.
9
Wat betekent samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor
LANDSCHAP EN DORPSKARAKTER?
10
Verandert het landschap van Haren en het karakter van de dorpen? Het antwoord is nee. Landschap Het landschap rond Haren, zoals het ’groene tussengebied’ is een grote kwaliteit. De gemeente Groningen ziet de waarde hiervan in en wil dit graag behouden. Afspraken over het landschap liggen vast in tal van besluiten van de gemeente Haren én van de provincie Groningen. Die zijn niet zomaar terug te draaien. Daarmee is het landschap goed beschermd. Uit ervaring weten we dat de provincie bouwplannen doorgaans afkeurt als die niet passen binnen de schaal en het karakter van de dorpen. Het grootste deel van het gebied ten zuiden van Haren is en blijft bovendien eigendom van instanties zoals het Groninger Landschap, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Daar kunnen gemeente en provincie niet over beslissen.
Dorpen Het karakter van de dorpen zal niet veranderen. De identiteit van de dorpen zit in de mensen, die maakt men met elkaar. Uit de geschiedenis van Hoogkerk (en Leegkerk) blijkt dat deze dorpen hun identiteit hebben behouden en er qua voorzieningen niet op achteruit zijn gegaan. Woningbouw Er zijn tot en met 2030 voldoende locaties beschikbaar in de omgeving voor nieuwe woningen. De soms gehoorde vrees dat samenvoeging betekent dat het open gebied rond Haren wel eens zou kunnen worden volgebouwd is ongegrond. Groningen zal de locatie Meerstad eerst ‘vol’ willen bouwen. Groningen heeft bovendien nog voldoende andere locaties in en rond de stad waar gebouwd kan worden (denk aan het terrein van de Suikerunie). Haren mag woningen bouwen in Haren-Noord. Een deel daarvan is al gerealiseerd. En ook binnen de bebouwde kom in Haren is nog voldoende ruimte om woningen te bouwen. Al met al is verdere woningbouw in het buitengebied van Haren niet te verwachten.
Wat betekent samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor
ONDERNEMERS?
11
Gaat samenvoegen met Groningen de Harense ondernemers geld kosten of opleveren? Dat is moeilijk te zeggen. De gemeente heeft bij de onderzoeken naar de gevolgen van samenvoeging met Tynaarlo of Groningen en Ten Boer o.a. gekeken naar de ondernemersbelastingen, parkeertarieven en koopzondagen in Groningen.
Koopzondagen De gemeente Haren kent twaalf koopzondagen per jaar. In Groningen is er op elke eerste zondag van de maand een koopzondag, plus extra koopzondagen in december. Levensmiddelenwinkels mogen elke zondagmiddag open. De Harense zondagse winkelopenstellingen hoeven dus niet te veranderen.
Parkeren In Groningen is parkeren duurder dan in Haren. Een parkeervergunning in de schilwijken is echter voordeliger dan een parkeerontheffing in Haren. Haren ligt ver van het Groninger centrum. Het Groningse parkeerbeleid heeft daarom geen gevolgen voor de parkeertarieven in Haren.
Ondernemersvragen De gemeente Haren helpt ondernemers zo goed mogelijk, maar heeft te weinig capaciteit om extra zaken te ontwikkelen. De afdeling Economische Zaken van Groningen ontwikkelt actief beleid om ondernemerschap te ondersteunen en faciliteren én is een belangrijke trekker in het regionale economische beleid. Voor ondernemers geldt, net als voor alle inwoners, dat Haren door samen te voegen gebruik kan maken van meer, gespecialiseerde ambtenaren. Dit is goed voor de kwaliteit van de dienstverlening. Ondernemend Haren kan haar rol voortzetten.
Precario Ondermeer terrassen en reclame-uitingen vallen onder deze belasting. In Haren wordt geen precariobelasting geheven. De gemeente Groningen kent wel precariobelasting.
Burgemeester Janny Vlietstra is de schakel tussen gemeenteraad en college van burgemeester en wethouders. Als geen ander kan juist zij toelichten waarom de raad voorlopig kiest voor samenvoegen met Groningen en Ten Boer.
Janny
12
Vlietstra Wilt u uitleggen waarom de gemeenteraad voor een herindeling kiest en meent dat het verstandig is om Haren in de toekomst samen te voegen met de gemeenten Groningen en Ten Boer? “Daarvoor moet ik even een stukje terug in de geschiedenis”, zegt Vlietstra. Ze sluit haar tablet en begint: “We hebben in Haren deskundige medewerkers, maar in de praktijk blijkt dat we te klein zijn om al onze taken goed en snel uit te voeren en daar hebben inwoners last van. Ons takenpakket neemt toe. De verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg, de maatschappelijke begeleiding en de participatiewet, komen per 1 januari 2015 naar de gemeente. Allemaal zaken die onze inwoners rechtstreeks raken en die we goed moeten kunnen uitvoeren.” “Haren heeft ook grote opgaven en ambities: de ontwikkeling van het Stationsgebied, Oosterhaar, nieuwe woongebieden en het Raadhuisplein. Dat redden we niet door een paar medewerkers aan te nemen, mochten we daar al geld voor hebben. Onze gemeenteraad heeft daarom al geruime tijd geleden vastgesteld dat intensieve
samenwerking met andere gemeenten noodzakelijk is en opdracht gegeven om samenwerkingsmogelijkheden te onderzoeken.” Samenwerken ja, maar fuseren met Groningen en Ten Boer? “Haren is niet de enige gemeente die problemen heeft om zijn taken goed uit te voeren. Alle Groninger gemeenten lopen daar tegen aan. Samen met de provincie Groningen hebben zij advies gevraagd over oplossingen. Dat advies, met de mooie naam Grenzeloos Gunnen, oordeelde keihard over de manier waarop gemeenten samenwerken. Stroperig, elkaar niets gunnen, weinig mogelijkheden voor inbreng en controle door gemeenteraden. Het advies: voeg per 1 januari 2018 de 23 Groninger gemeenten samen in 6 nieuwe. Haren zou een nieuwe gemeente moeten vormen met Groningen en Ten Boer.” “Bijna alle gemeenten en ook de provincie Groningen hebben het advies voor samenvoegen (herindelen) overgenomen. Samenwerken viel dus af, zo stelde de gemeenteraad van Haren vast in de vergadering van juni
2013. In november is vervolgens een voorlopig besluit genomen voor een herindeling met Groningen en Ten Boer. ‘Voorlopig’, omdat de raad eerst wil onderzoeken wat het draagvlak is voor deze keuze.”
“ Samengaan met Groningen en Ten Boer biedt kansen”
13
Vlietstra benadrukt dat de raad niet zomaar heeft gekozen. “Twee varianten zijn heel uitgebreid vergeleken: samenvoegen met Groningen/Ten Boer en samenvoegen met Tynaarlo. Gekeken is welke variant de problemen van Haren het beste oplost. Groningen heeft een grote, deskundige organisatie waarin alle (specialistische) kennis voorhanden is. Door deze te combineren met de medewerkers van Haren (die de lokale situatie kennen) kunnen we de bestaande en nieuwe taken van onze gemeente goed uitvoeren en dat is belangrijk voor onze inwoners.” Geen vuiltje aan de lucht? “Natuurlijk zijn er ook zorgen,” zegt Vlietstra. “Uit de in september gehouden enquête bleek dat onze inwoners veel belang hechten aan het groene karakter van Haren, de bibliotheek, voorzieningen voor ouderen en een eigen gemeenteloket. Groningen heeft aangegeven onze wensen te respecteren en harde afspraken te willen maken over behoud van het groene karakter (niet bebouwen van de groene long tussen Groningen en het dorp
Haren) en behoud van de genoemde voorzieningen. Hoogkerk is daarbij het voorbeeld, een dorp dat sinds de herindeling met de stad in 1969 een sterke eigen positie heeft.”
“ Identiteit zit in de mensen, niet in de bestuurlijke organisatie en het gemeentehuis”
Maar waarom niet Tynaarlo? “Tynaarlo is een kleine gemeente met vergelijkbare problemen als Haren. Ook in Tynaarlo is de ambtelijke organisatie kwetsbaar en is de basis voor uitvoeringstaken smal. Onze verwachting is dat een fusie met Tynaarlo leidt tot een te kleine gemeente en dat verdere schaalvergroting nodig zal zijn. Een keuze voor Groningen biedt veel betere mogelijkheden om onze gemeentelijke organisatie te versterken”, zegt Vlietstra. “Tynaarlo kiest bovendien voor samenwerking met de gemeenten Aa en Hunze, Assen en Noordenveld. Bij samenvoegen met Tynaarlo moet Haren zich aansluiten en een Drentse gemeente worden. En als Haren Drents wordt, moet de provinciegrens verschoven en daar moeten beide provincies aan mee willen werken. Het betekent bovendien dat Haren alle bestaande samenwerkingsverbanden op het terrein van brandweer, politie, handhaving, sociale werkvoorziening, jeugdzorg en dergelijke moet afbouwen. Dat kost tijd, geld en veel inspanning.”
14 Vlietstra: “Er zijn natuurlijk ook argumenten die pleiten vóór samengaan met Tynaarlo. Er zijn duidelijk overeenkomsten. Het zijn beide groene gemeenten met een dorps karakter en korte lijnen naar het gemeentebestuur. In hoeverre Harense voorzieningen behouden kunnen blijven bij fusie met Tynaarlo is de vraag. Alles afwegende vindt de raad dat samengaan met Groningen en Ten Boer voor Haren veel meer kansen biedt dan samengaan met Tynaarlo.“
Denkt u niet dat de identiteit van Haren verloren gaat door samenvoeging met Groningen? “Daar ben ik helemaal niet bang voor. Identiteit zit in de dorpen, in de mensen die er wonen, in het verenigingsleven. En niet in de bestuurlijke organisatie en het gemeentehuis. Die identiteit gaat echt niet verdwijnen. Ook binnen de huidige gemeente Haren zie je verschillen. Het dorp Haren heeft een andere identiteit dan Noordlaren of Glimmen.
De gemeenteraad wil graag een burgerraadpleging. Waarom? “Wat ik merk is dat veel inwoners zich overvallen voelen door het besluit van de raad. Ondanks de lange voorgeschiedenis lijkt het voor inwoners alsof het uit de lucht is komen vallen. Veel mensen laten ook weten te weinig informatie te hebben. En uit de in september gehouden enquête bleek dat inwoners van Noordlaren en Onnen veel liever samengaan met Tynaarlo, omdat die gemeente goed aansluit bij de identiteit van deze dorpen. Daarom nodigt de raad nu eerst inwoners uit hun stem te laten horen. Voor alle duidelijkheid: het gaat niet om de keuze tussen Haren of Tynaarlo. Het gaat erom of inwoners het eens of oneens zijn met de voorlopige keuze voor Groningen en Ten Boer.”
“ Het gaat erom of inwoners het eens of oneens zijn met de voorlopige keuze voor Groningen en Ten Boer”
En dat mag zo blijven. Ook de stad Groningen kent meerdere identiteiten en datzelfde geldt voor Ten Boer. Groningen-Zuid is een heel andere wijk dan Paddepoel of Vinkhuizen. En Ten Post is weer anders dan Thesinge. Mijn eerdere ervaring als waarnemend burgemeester in een grote gefuseerde plattelandsgemeente heeft me geleerd dat de identiteit van de afzonderlijke dorpen eerder sterker is geworden. De nieuwe gemeente moet afspraken maken met de dorpen over waar ze zelf over gaan. Daar zijn vele goede voorbeelden van in het land.” Hebben inwoners daar invloed op na een samenvoeging? “Vaak wordt gedacht dat een fusie al heel binnenkort een feit is. Dat is niet het geval: de nieuwe gemeente moet van de provincie op 1 januari 2018 starten. In de tussentijd moet er heel veel worden geregeld. De eerste stap is het opstellen van een toekomstvisie. Dat is een uitgelezen kans om onze inwoners nadrukkelijk in te betrekken. Om er samen met hen voor te zorgen dat er goede afspraken komen over de identiteit van de verschillende dorpen, de waarden en de voorzieningen. Daar verheug ik mij al op. Veel voor Haren belangrijke zaken zijn ook belangrijk voor inwoners in Ten Boer. Samen kunnen we ervoor zorgen dat er goede afspraken worden gemaakt met Stad.”
Meningen van scholieren tijdens Dag van de Lokale Democratie
15
“Ik ben voor” “Ik ben voor Groningen/Haren/Ten Boer”, zegt Floris Valk. “Als Haren bij Tynaarlo zou komen dan heb je te maken met een provinciegrens verschuiving en dat levert veel bureaucratie op. In Haren moet een gemeentehuis blijven, zodat inwoners daar met vragen terecht kunnen. Je moet ook je paspoort, rijbewijs en dergelijke gewoon in Haren kunnen blijven aanvragen en ophalen. De burger moet meer zeggenschap krijgen, meer het Zwitserse model waar inwoners bij elke belangrijke beslissing worden betrokken. Dit zou kunnen werken omdat Haren klein is en veel betrokken inwoners heeft. Het gemeentebestuur moet meer naar de inwoners luisteren, en naar professionals. Bijvoorbeeld: bij een beslissing over een sportclub, moet de club zelf er bij worden betrokken. “
“Geen slap aftreksel” Anne Sophie Sprenger vindt dat Haren vooral groen moet blijven, niet volgebouwd met hoogbouw. Zij wil de gezelligheid van de dorpskern houden. “Ik heb wel over de samenvoeging gehoord maar weet er niet veel van. Het dorpse karakter moet blijven. Haren moet een eigen gezicht houden en geen slap aftreksel van de stad worden. Een eigen identiteit houden! En de bibliotheek en dergelijke voorzieningen moeten natuurlijk ook blijven.”
“Mindset moet Harens blijven” Sytze Tirion: “Thuis wordt regelmatig gesproken over de plannen van de gemeente Haren om samen te voegen met Groningen en Ten Boer. Mijn ouders verschillen hierover van mening. Over 15 jaar bestaat de gemeente zoals nu niet meer, dit is financieel niet meer haalbaar. Wel als dorpen in een andere gemeente. De techniek gaat een veel grotere rol spelen, door sociale media doen inwoners actiever mee in de lokale democratie. Mogelijk is er een nieuwe bestuursvorm. Haren moet een eigen cultuur houden, lokale voorzieningen moeten blijven bestaan. De mindset moet Harens blijven en een evenredig aantal raadsleden uit Haren en Ten Boer moet in de nieuwe gemeenteraad”.
Historie
16 Aan het voorlopige raadsbesluit over de samenvoeging met Groningen en Ten Boer ging een flinke periode van onderzoek, overleg en discussie in de gemeenteraad vooraf. Een terugblik. Gemeenten moeten steeds meer doen met minder geld en minder mensen. Zij moeten taken van het rijk overnemen, bijvoorbeeld op het gebied van jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Tegelijkertijd moeten zij bezuinigen. De Harense gemeenteraad wilde in december 2011 inzicht krijgen in de gevolgen van die ontwikkelingen voor de gemeente Haren. Kwetsbaar Het college begon met het maken van een overzicht van de sterke en zwakke punten van het gemeentelijke organisatie. Daar kwam uit dat de organisatie kwetsbaar is. De raad concludeerde (op 25 februari 2013) dat Haren als kleine gemeente nu al moeite heeft om alle taken goed uit te voeren. Dat was de reden om te gaan nadenken over samenwerking met andere gemeenten. Verkennen De raad gaf het college een vervolgopdracht: kijk met de omliggende gemeenten naar mogelijkheden voor samenwerken. In de periode maart tot juni 2013 spraken we met collega’s uit
Groningen, Tynaarlo, Zuidhorn, Hoogezand-Sappemeer en Slochteren. De resultaten daarvan staan in de notitie ‘Verkenning van samenwerking’. Grenzeloos Gunnen Intussen stond de wereld rondom Haren niet stil. De provincie kwam met een rapport - Grenzeloos Gunnen- over de toekomst van alle gemeenten in de provincie Groningen. Daaruit werd duidelijk dat veel gemeenten het op den duur zelfstandig niet zullen redden; zowel qua personeel als financiën . Samenwerking levert te weinig op. Daarom is het advies uiterlijk op 1 januari 2018 te komen tot zes nieuwe gemeenten in plaats van de huidige 23.
Veel inwoners willen eerst beter geïnformeerd worden over wat een samenvoeging betekent.
De meeste gemeenten in Groningen zien de noodzaak van samenvoegen. Na het verschijnen van ‘Grenzeloos Gunnen’ is discussie op gang gekomen over ‘wie met wie’ gaat samenvoegen. De provincie besloot dat de gemeenteraden vóór 1 december 2013 een principebesluit moeten nemen over de gewenste indeling. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) liet intussen weten dat de provincie de samenvoegingen moet regelen als ‘de gemeenten er onderling niet uitkomen’. Opties op een rij Uit de gesprekken van Haren met omliggende gemeenten bleek dat deze allemaal kiezen voor samenvoegen, niet voor samenwerken. Met Tynaarlo leek samenwerken wel mogelijk. Maar alleen binnen het zogenaamde Samenwerkingsverband Tynaarlo, Assen, AA en Hunze en Noordenveld (STAAN). Noordenveld is overigens onlangs uit het verband gestapt. In totaal waren er vier opties: 1. samenwerken met Tynaarlo (dat betekent aansluiten bij STAAN); 2. samenvoegen met Tynaarlo (dit betekent een correctie van de provinciegrens); 3. samenvoegen met HoogezandSappemeer, Slochteren en Menterwolde; 4. samenvoegen met Groningen en Ten Boer.
HARENAREN
BEVRAAGD ren?
re ande e of n Gn. eent gem VX Hare dere n an 14, 9750 et ee er ren m rdnumm Ha s twoo rijk al lang Haren, an e t u be G vind Gemeent ELIN t. Wat ar denk uren na RIND over st S HE e u er r 2013 te NER g ho su be WO aa gr em IN lgen G n we 15 sept ch vo GIN hore or G en zi ling, n en vo DPLE NIN n Har ing? rinde lle 9; RAA ERLE ur va rindel rs 1 t/m een he st in te vu STV IJST he estu fe met ENL DIEN gaat vragenlij nteb bij een et de cij . G er ee A 2 rd m de VR grijk aan m aken t ge ren ve rstaan ning n m grijkheid inst belan u he hoe Ha or onde m oete r zo lan stverle t over dien Waa voor m van be ijk, 9 het n do lijke k is t neem ing geve lgorde st belangr anke ster eken beslui men toeg uw vo ee bezo d een kunt uw e en Geef u het m lf te eraa dt f goed en ze eent delen? U tie vin ar m 1 ita H ing al ge in rin tvorm le, kw r dat dat de at he Snel stuu beslui Voor nten ga lijk be id en ee bele ) anke gem d. in eg to den ng e. Een ijkhe heffi n licht) ogel , riool ers va verp tiem n (ozb (niet cipa inwon deel aste rs licht) Parti Naam n van er geen elde oonl verp inge de w (niet ngen men aken verd zieni blijven leen ladres m eleid voor Gelijk dat al gevens E-mai *) imab ht in om erk en ic m n d ze ge ing w vulle (verpl blijven richt d in te rzoek. De n code ijk ei er *) el st el de G ht Po nb umm onde elijkhe erplic d groe huisn or het er (v rsmog e.d.) blijven de en zijn vo umm vervoe wijzen stco ng Gelijk Huisn are) rijbe uw po van bela or penb n en en u k vo en oorte ale (o vrag ster e Har su Optim r pasp * We meent derzoek. d (voo lgen ebie lg en vo de ge het on ar ke H ch n s win et in ur zi uit va Dorp en estu ntelok mee nteb n Har n ge mee k va en? ge er ei ge t nm Een IT r he t/m 5; t blijv e ke TITE jkst en moe cijfers 1 n waa ngri IDEN zake ndeling? bela behoud n met de grijk. 1 ri dere het aa g g an j een he or u ndelin grijkheid inst belan bi er no ri veilig m is vo lan Zijn maken Wat j een he van be ijk, 5 het lijk en t gr de bi oede oe t or m m lan lg da be : ge uw vo eest aren hap; Geef u het m ndsc van H dt kter het la 1 vin kara ur en r rpse natu minde NG Het do van de wordt DELI aliteit bouw stad f, ERIN gelijk ge kw hoog uzel rp en ho er blijft EN H do De en voor zond r VOLG en? vels ht u r tuss mee E ijv ka ffe ac G dt bl e rw im ? wor is 4 ne bu ten et ru en ve rindeelt assing groe moe ing m volg he van toep uden bouw ke ge Haren au u beho se be Wel su ennive wat op dorp neer ning lgen wan nkruisen orzie e vo aa n di ge vo Svp erke het ho nm en ke in Har dere onen g an en w er no uur Kost Zijn t best et he ct m Conta id enhe eg el erkg aren De w ngen H ni zie u in GEN voor ens 8; NIN iteit volg 1 t/m Kwal RZIE g? uden cijfers aren VOO n zo rindelin met de van H 3 ijk. n inge e rakter zien j een heijkheid aa st belangr eent Ka or gem ke vo ijven bi n belangr het min heid Wel 8 bl e ikbaar ten lgorde va langrijk, eent Bere moe be gem uw vo eest ning Geef u het m id stverle ijkhe dt en el Di vin og 1 tiem bad nte cipa rti mee Zwem pa ngen bij ge Mijn s heid rzieni oner tvoo kken er j inw Spor betro geve nte bi Mijn ee o’s on k gem nari thee heid io en bl gsce ndeling? kk Bi elin ri Betro rind ys n he hu de hevoor ee ck van ’t Clo 3; IE? n n l W le da t/m choo nade heeft u cijfers 1 MET uzieks 6 or- en keur et de n grijk. De m de vo ke voor ur aan m inst belan thuize en? ke buur blijv m hten el ten s- en n voor ijk, 3 het Moc zijn, w eren en moe Dorp k gr de va ocht ning eren gelij el Sl volgor eest belan orzie Haren ocht f uw er, de u in m n wijsvo ee t de, Sl Bo s re G er he n rwol lgen oude Ond dt u en, Te ente e vo voor 1 vin ning eer, M n di ngen , Gro pem inge zieni Haren -Sap zien Voor nd or vo geza dere , Hoo g an Haren ? er no keur arlo Zijn t voor , Tyna er he deze Haren n ov van linge den ikke ? tw de re en nt at is de on g, w van re gemee in en icht ijv ande Toel te bl TIE hoog met de 6; RMA t/m op de aren rs 1 INFO keur eente H de cijfe ijk. 5 gr m met t j voor seer u bi n de ge keur aan inst belan gani m wilt an va van voor ijk, 6 het nte or Hoe ee ga ar en gem ien na lgorde st belangr sam die de vend uw vo ee an bo Geef u het m msten n ga dt jeenko ltate 1 vin atiebi en resu form Alle n Har in n. va a re d Vi ente eraa eent n pres gem site ltate web resu Via de elijke r alle 35) e eent embe -13 (w ing. eent gem sept 30-08 ndel gem Via de heri . l eind n mijn ge za besloten aren.nl/ g va t lle lin an kr rinde Het co gadering : www.h eld. Via de de he er te nd sv er si gebu iale raad le web edia ws ov den cial m ia ec n nieu - wor n sp spec Via so te aa msten dens ee via de hoef en be jeenko ber tij dat b ge atiebi 14 okto n kan Ik he form de in wordt op eling, da n en g nd te lin ri enlijs herinde de he vrag a de gaat met en over s – vi oner en verder ogte blijv n inw Har de ho ties va d. Hoe op reac Alle meenteraa ekomst to ge de de u in Wilt
te Ha
ling
rinde
dt u
vin Wat
Onontkoombaar Op 24 juni 2013 bespreekt de Harener raad de notitie ‘Verkenning van samenwerking’. Een ruime meerderheid is voor samenvoegen met een andere gemeente. Samenwerken met Tynaarlo valt af. Ook samenvoegen met Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde valt af voor de raad. Verder wil de raad nu eerst een enquête naar de mening van de inwoners. Plus, de raad wil de voor- en nadelen van de twee overgebleven scenario’s op een rij hebben. In september 2013 worden twee informatiebijeenkomsten gehouden om inwoners te informeren over de afgelegde weg tot dan toe. Ook wordt een enquête gehouden over wat men belangrijk vindt bij een samenvoeging. 5,7% van de inwoners vult hem in. Van de 5,7% vindt de meerderheid dat Tynaarlo de beste optie is voor samenvoeging. Veel inwoners willen eerst beter geïnformeerd worden over wat een samenvoeging betekent.
Voorlopig Op 25 november vorig jaar is de conclusie van de raad dat samenvoegen met Groningen en Ten Boer voor Haren de beste garanties geeft om te behouden wat er nu is. Zo neemt de gemeenteraad van Haren op 25 november 2013 het voorlopige besluit dat de gemeente Haren in de toekomst wordt samengevoegd met de gemeenten Groningen en Ten Boer.
grijk
belan
n he bij ee
indd
nlijst.
Vrage
een e gem
van d
2
De gemeenteraad vroeg vorige zomer de inwoners van Haren naar hun wensen en verwachtingen als het gaat over een herindeling van Haren. Die informatie is verzameld door middel van vier informatieavonden en een enquêteformulier. De vragen stonden ook op de website over herindeling en in het Harener Weekblad. Iets meer dan 5,7% van de stemgerechtigden in Haren deed mee. Uit de enquête bleek dat veel belang wordt gehecht aan behoud van het groene, dorpse karakter, aan behoud van voorzieningen als de bibliotheek, scholen, ouderenvoorzieningen en een eigen gemeenteloket. De dienstverlening moet daarbij snel, goed en toegankelijk blijven en Tynaarlo is de meest gewilde herindelingspartner, zeker onder inwoners van Noordlaren en Onnen. Al die punten zijn meegenomen in de afweging Groningen en Ten Boer of Tynaarlo. En al die punten zullen een plek krijgen in een toekomstvisie voor Haren.
17
13:39
Wat is een burgerraadpleging?
18 Bij een burgerraadpleging wordt advies gevraagd over een bepaald onderwerp aan inwoners van een bepaald gebied, bijvoorbeeld een gemeente. Het resultaat van de burgerraadpleging is niet-bindend. De gemeenteraad bepaalt wat ze met de uitkomst doet. Alle in Nederland gehouden referenda zijn in wettelijke zin niet-bindende raadplegingen. Net als de burgerraadpleging die de gemeente Haren nu organiseert. In sommige andere landen worden wel bindende referenda gehouden. Daarbij is de uitslag wel bepalend voor het uiteindelijke besluit. In Nederland kan dat wettelijk niet. De gemeenteraad van Haren toetst met de burgerraadpleging op 19 maart of er voldoende draagvlak is voor het voorlopige besluit om samen te voegen met Groningen en Ten Boer. Voor de raadpleging in Haren is een procedureregeling vastgesteld. Die vindt u op de herindelingswebsite onder het kopje Burgerraadpleging. Wat gebeurt er met de uitslag van de burgerraadpleging? De nieuwe gemeenteraad van Haren zal de uitslag van de burgerraadpleging gebruiken bij de definitieve
besluitvorming over een samenvoeging met Groningen en Ten Boer. Omdat de uitslag niet bindend is, is het aan de raad om de uitslag te betrekken in hun besluitvorming. Zijn er veel stemmen voor dan zou de raad kunnen besluiten het voorlopig besluit over te nemen en dan wordt het besluit voor samenvoeging met Groningen en Ten Boer definitief. Zijn er veel tegenstemmers dan zou de raad kunnen besluiten het voorlopig besluit te niet om te zetten in een definitief besluit. Wat gebeurt er als de raad het besluit terugdraait? De raad kan het voorlopig besluit terugdraaien. Zolang er geen andere keuze wordt gemaakt neemt de kans toe dat Haren de enige gemeente in Groningen is die niet samen gaat met een andere gemeente en alleen komt te staan. Mogelijk dat de provincie dan aan de minister een indelingsvoorstel voor Haren doet. Er is dan geen mogelijkheid meer om goed te onderhandelen met de nieuwe partnergemeenten. Het overkomt ons. Zelfstandig blijven betekent dat de zwaktes in de gemeentelijke organisaties blijven bestaan. En Haren is dan niet optimaal voorbereid op nieuwe taken. Ook kan het zijn dat Haren bij bepaalde taken of projecten meer kosten moet maken dan wanneer Haren met Groningen en Ten Boer zou zijn samengevoegd.
Als de toekomstige gemeenteraad zou besluiten om met Tynaarlo samen te willen gaan staat Haren een langdurig proces te wachten om bestaande samenwerkingsverbanden in Groningen te verbreken en opnieuw op te bouwen in de provincie Drenthe. Wat gebeurt er als de raad het voorlopig besluit definitief maakt? Als de nieuwe raad van Haren besluit om het voorlopig besluit om te zetten in een definitieve keuze voor Groningen en Ten Boer en de raden van de andere twee gemeenten daartoe ook besluiten volgt er een verplichte procedure. Het zijn uiteindelijk niet de gemeenteraden maar de wetgever die een besluit neemt over de voorgenomen herindeling.
De gemeenteraad toetst met de raadpleging of er voldoende draagvlak is voor het voorlopige besluit.
De verplichte procedure is vastgelegd in de zogenaamde “wet ARHI”, de wet Algemene Regels Herindeling:
1
De gemeenten die samen willen gaan maken samen een visie op de nieuwe gemeente. Daarin zal de nieuwe gemeente o.a. aan moeten geven hoe zij zorgt voor voldoende bestuurskracht, duurzaamheid, samenhang en evenwicht tussen de voormalige gemeenten.
2
De drie gemeenteraden maken gezamenlijk een ontwerpherindelingsadvies op basis van de gezamenlijke visie op de nieuw te vormen gemeente.
3
Het ontwerp gaat naar Gedeputeerde Staten en het wordt voor een ieder ter inzage gelegd voor zienswijzen.
4
Na de inspraakperiode stellen de drie gemeenteraden ieder afzonderlijk het herindelingsontwerp vast. Het vastgesteld ontwerp wordt door de raden naar Gedeputeerde Staten gezonden.
5
Gedeputeerde Staten geven een advies op het ontwerp en stuurt het ontwerp met het advies naar de minister van Binnenlandse Zaken. De ministerraad besluit of ze het ontwerp als een wetsontwerp in procedure wil brengen.
6
Het wetontwerp herindeling Haren, Groningen, Ten Boer wordt via de formele wetgevingsprocedure (Raad van State, 2e Kamer, 1e Kamer) definitief vastgesteld.
7
Tenslotte vindt publicatie van de wet plaats en zes weken voor de beoogde samenvoegingsdatum (1 januari 2018) worden verkiezingen gehouden voor de nieuwe gemeenteraad. De nieuwe gemeente is een feit.
Waarover stemmen we precies bij de burgerraadpleging? De raad stelt bij de burgerraadpleging deze vraag aan de inwoners:
“ De gemeenteraad van Haren heeft op 25 november 2013 een voorlopig besluit genomen tot een toekomstige samenvoeging (herindeling) van de gemeente Haren met de gemeenten Ten Boer en Groningen. Bent u het hiermee eens of oneens?” U kunt dus stemmen: ‘eens’ of ‘oneens’ met dit besluit.
EENS OF ONEENS Wie controleert of de burgerraadpleging volgens de regels gaat? Om te waarborgen dat de burgerraadpleging goed verloopt, heeft de gemeenteraad een onafhankelijke Commissie Burgerraadpleging ingesteld. Taken De commissie kijkt of de raadpleging volgens de regels gaat. Ook let de commissie erop dat de gemeente objectieve informatie geeft over de over de burgerraadpleging en de argumenten voor en tegen het besluit zonder voorkeur weergeeft. Ten slotte behandelt de commissie eventuele klachten van burgers over de gang van zaken bij de burgerraadpleging. Leden De leden van de commissie zijn: mevrouw drs. I. Noordhoff - communicatie deskundige de heer prof. dr. G. Sanders - emeritus hoogleraar bestuurskunde de heer mr. dr. F.R. Vermeer - bestuursrecht deskundige De commissieleden wonen buiten Haren. Zij hebben geen belang bij de uitkomst van de raadpleging.
19
“Zorg voor een platform, maak afspraken, wees actief” 20
Hoogkerk was tot 1969 een zelfstandige gemeente. In dat jaar werd het samengevoegd met Groningen. Meer dan veertig jaar zijn sindsdien verstreken en die tijd heeft men het in Hoogkerk voor elkaar gekregen om het dorpskarakter te bewaren en belangrijke voorzieningen overeind te houden. Hoe is dat gelukt? Een ding is zeker: zonder de Vereniging Wijkopbouw Hoogkerk (VWH) was het niet gelukt. Voorzitter van de vereniging is Ronald Kenter. “Waar je met elkaar als dorp op moet letten bij zo’n samenvoeging is dat je in alle besluitvorming vroegtijdig betrokken wordt. Je wilt weten wat er speelt en je wilt zelf dingen op de kaart kunnen zetten die belangrijk zijn voor het dorp.” Loket De vereniging werd in 1975 opgericht naar aanleiding van de samenvoeging met Groningen. Het is een actieve club mensen die meedenkt over het beleid ten aanzien van het dorp Hoogkerk. Kenter: “Er was veel verzet tegen de
samenvoeging. In de Tweede Kamer werd uiteindelijk besloten dat de herindeling door zou gaan maar dat Hoogkerk een eigen loket zou houden. Zo is het ook gegaan.”
Een ding is zeker: zonder de Vereniging Wijkopbouw Hoogkerk (VWH) was het niet gelukt.
Convenant In de jaren ‘90 was Hoogkerk het eerste dorp dat een convenant tekende met Groningen. “Dat was een proefproject”, vertelt Ronald Kenter. Later heeft Groningen convenanten ingevoerd met alle wijken. Kenter: “In ons convenant staat dat wij als vertegenwoordigers van Hoogkerk over alle belangrijke zaken die Hoogkerk aangaan meebeslissen. Dat we vroegtijdig op de hoogte zijn. Andersom informeren wij de bewoners van Hoogkerk en vragen om hun input. Het gaat erom dat je actief bezig bent met de dorpsbelangen! Zo’n convenant werkt alleen als beide partijen daarmee bezig zijn. Zeker de eerste jaren is dat broodnodig!” Afspraken “Als ik een advies mag geven aan de mensen in Haren dan is het: zorg dat je mensen uit je dorp in gemeenteraad krijgt. Zoek mensen die politiek actief zijn en zich opwerpen om daar in de raad te komen. Dan heb je een goede ‘linking pin’ in bestuurlijke zin. Een ander punt is zorg dat je een platform hebt waarin je goed kijkt naar wat voor
ZO WERKT HET IN HOOGKERK De gemeente Groningen heeft vijf stadsdelen, Hoogkerk valt onder West. Elk stadsdeel heeft een stadsdeelcoördinator die het gemeentebeleid vertaalt naar de bewoners van de wijken en andersom. De stadsdeelcoördinator van West overlegt elke vier weken met de Vereniging Wijkopbouw Hoogkerk (VWH). Bestuursleden van VWH spreken rechtstreeks met projectleiders van de gemeente Groningen. Als daar aanleiding voor is, nodigt VWH wethouders uit om zaken te bespreken. Alle collegebesluiten die van invloed zijn op Hoogkerk gaan eerst voor advies naar VWH en over discussiepunten, komt het gemeentebestuur met de VWH praten. Goed voorbeeld van hoe het werkt is het plan om de loketfunctie in Hoogkerk af te schaffen. Dat ging niet door dankzij een stevige lobby van verschillende instanties binnen Hoogkerk waarbij 7500 handtekeningen van Hoogkerkers werden opgehaald.
je dorp belangrijk is, zoals bij ons de VWH. Zulke zaken kun je heel goed vastleggen in een convenant. Dus, maak goede afspraken. Regel verder in ieder geval professionele secretariële ondersteuning is als je een platform of vereniging opricht, want het is gewoon veel werk. En tot slot zou ik zeggen: zorg dat je een loket houdt in je dorp!” Weemoed “Een paar jaar geleden vierden we het 40-jarig jubileum van de samenvoeging”, vertelt Kenter. Het viel mij toen op dat er nog veel weemoed is naar vroeger, toen we nog een zelfstandig dorp waren. Vooral onder de ouderen leeft dat nog wel.” Maar de samenvoeging levert ook absoluut wat op, vindt Kenter. “Je kan niet alles zelf als dorp. Ik denk dat de samenwerking goed verloopt. Gemeentelijke procedures zijn in onze ogen soms wat stroperig, wij willen wel eens sneller, maar stroperigheid dat hoort ook wel bij gemeentepolitiek. Over het algemeen hebben wij goede afspraken met Groningen en kunnen wij onze belangen daar goed over het voetlicht krijgen. Zo is het gelukt het loket te houden, dat vonden wij hier heel belangrijk.”
21
“Positie van Haren vastleggen” “In eerste instantie zullen wij van een eventuele samenvoeging van Haren met Groningen/Ten Boer niet zoveel merken. Het zou best kunnen zijn dat ouderen in een (Groot-)Groningen beter af zijn dan in Haren. Groningen kent een duidelijk ouderenbeleid en in Haren ontbreekt het daaraan, meent Jaap Niewold, voorzitter van de ouderenbond PCOB. Heel belangrijk is om vast te leggen wat de positie van Haren is binnen de gemeente Groningen. Dit ook ten aan zien van de grote groep ouderen. Wij willen vooral dat de voorzieningen voor ouderen goed bereikbaar blijven,zoals een lokaal loket en voor ouderen betaalbare huisvesting. Ook levensloopbestendige woningen voor de toekomstige ouderen moet gegarandeerd worden, zodat ze niet weg hoeven maar in het mooie dorp Haren kunnen blijven wonen. Wij merken wel eens dat er te weinig communicatie is tussen het gemeentebestuur en de bevolking. Het is belangrijk dat men luistert. Daar staan wij als ouderenbonden PCOB en ANBO ook voor, aldus Jaap Niewold.“
De gemeente Ten Boer werkt sinds 2007 intensief samen met Groningen. Hoe werkt dat en hoe bevalt het? Een gesprek met de ‘eerste burger’ van Ten Boer.
22
“Deze kwaliteit zouden we zonder samenwerking niet hebben” Burgemeester André van de Nadort zwiert bijna door het gemeentehuis van Ten Boer. Hij heeft een pijnlijke voet, vertelt hij, maar dat lijkt het plezier in zijn werk nauwelijks te raken. Zijn gemeentehuis oogt leeg. Tien ‘fte’ aan ambtelijke ondersteuning staan hem, zijn twee wethouders en de plaatselijke gemeenteraad nog ter beschikking sinds Ten Boer samenwerkt met Groningen. Een paar parttime baliemedewerksters, een voorlichter, een jurist, enkele medewerkers voor representatie, de raadsgriffier, de gemeentesecretaris en drie beleidsregisseurs. Vijftien mensen in totaal. “Veel van de ambtenaren die hier werkten, werken nu voor ons bij de gemeente Groningen.” Professioneel Het overgrote deel van de gemeentelijke taken van Ten Boer wordt uitgevoerd in Groningen. De beleidsregisseurs vertalen vragen uit de raad naar duidelijke opdrachten aan de ambtenaren in Groningen. Van de Nadort: “Dat betekent dat wij als kleine gemeente
over een groot, professioneel en loyaal ambtelijk apparaat kunnen beschikken. Het komt de kwaliteit van de producten beslist ten goede.”
“ Besluiten over de dorpen worden hier genomen. En we houden contact met bewoners”
“We hebben betere raadsstukken dan voor de samenwerking – diepgaander onderzocht, helderder beargumenteerd, ook goed geschreven. Dat lukt als je als kleine gemeente gewoon niet. Het betekent ook dat we betere beslissingen kunnen nemen over bijvoorbeeld de openbare ruimte. We kunnen beter afwegen of een investering echt nodig is en dat scheelt soms zelfs veel geld.” Zelfstandig Groot voordeel van de samenwerkingsconstructie is dat Ten Boer nog wel een zelfstandige gemeente met een eigen bestuur is. “Besluiten over de dorpen worden hier genomen”, zegt Van de Nadort. “En we houden contact met bewoners. De wethouders, raadsleden en ikzelf ook komen bij allerlei bijeenkomsten in de dorpen. Ik hoor dan wel eens bewoners die de professionaliteit en de afstand lastig vinden. ‘Vroeger belde je die of die en nu moet je naar Groningen bellen en daar kent men je niet’, zeggen ze dan. Maar dat heeft ook nadelen, er wordt wel eens
23
vergeten de afspraken formeel vast te leggen.” “Het valt mij overigens op dat bewoners in een enquête die we hebben gehouden, melden dat ze tevreden zijn over de dienstverlening door Groningen. De zaken worden vlot en goed afgehandeld, vindt men. Ik ben ervan overtuigd dat we als zelfstandige gemeente niet de kwaliteit zouden hebben die we nu met de samenwerking hebben.” Commissie Jansen “Voor ons is er geen noodzaak om de bestaande situatie te veranderen. Het gaat uitstekend zoals het nu is. Zelf ben ik geen tegenstander van samenvoegen. Ik deel de analyse dat er problemen zijn met kleine gemeenten, met een te zwak ambtelijk apparaat om hun taken uit te kunnen voeren. Maar ik heb wel bezwaar tegen het dogma van herindelen als standaardoplossing.” “Persoonlijk vind ik het jammer dat de provincie het samenwerkingsmodel niet
omarmt. Een eigen bestuur kan betekenis geven voor de lokale gemeenschap. Mensen, gemeenschappen, dorpen vinden het belangrijk om af en toe iemand te zien. De gemeente is meer dan wat we in het gemeentehuis doen.” Identiteit Van de Nadort werd burgemeester van Ten Boer toen de samenwerking met Groningen al bestond. Maar, kent de angst die destijds leefde voor overname door de stad. “Zeven jaar geleden constateerde de politiek in Ten Boer een financieel probleem. Ten Boer had problemen met de kosten, de kwaliteit en de kwetsbaarheid van de gemeentelijke organisatie en is gaan zoeken naar samenwerking.” Vertrouwen Men was bang de identiteit te verliezen. Daarover is men met elkaar in gesprek gegaan, de raad is op dorpenronde geweest. Daar kwam uit dat inwoners een eigen bestuur wilden behouden. Om te ervaren hoe samenwerken met Groningen zou zijn, zijn enkele projecten van
a tot z doorgesproken alsof Groningse ambtenaren het zouden uitvoeren. Daardoor groeide het vertrouwen. Door de bank genomen ervaren bewoners dat Groningen Ten Boer niet heeft overgenomen. Groningen heeft zich de afgelopen jaren een betrouwbare partner betoond.”
“ Ik heb wel bezwaar tegen het dogma van herindelen als standaardoplossing”
Stempassen voor gemeenteraadsverkiezing en burgerraadpleging
24
Hierbo ven ziet u een voorbeeld van de stempassen zoals u deze drie weken voor de verkiezingen zult ontvangen. De blauwe pas is voor de gemeenteraadsverkiezing en de groene pas is voor de burgerraadpleging. Meer informatie hiero ver vindt u bij de stempassen.
www.haren.nl
Herindeling Haren
#brpHaren
COLOFON Dit is een uitgave van de gemeente Haren redactie W.J. Schwertmann, H.G. de Vries tekst I. Graveland/R. van Doorn foto ’ s P.J. Hiddema en R. Pechler vormgeving Studio Rob Pentinga coördinatie gemeente Haren website www.haren.nl facebook Herindeling Haren e - mail
[email protected] gemeentehuis haren Raadhuisplein 10, 9751 AN Haren Gn
druk
NDC mediagroep
