Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar? oProf. Dr. T. Defloor oProf. Dr. M. Grypdonck oDr. K. Vanderwee
oLic. I. Bocquaert oLic. M. Lardennois oLic. B. Folens
Opbouw
Inleiding Definiëring van ondervoeding Risicofactoren bij ouderen Gevolgen van ondervoeding Prevalentie van ondervoeding Prevalentiecijfers ondervoeding in België
Conclusie
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Inleiding
Nightingale Florence, 1860
Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan 2005-2010 voor België
7 krachtlijnen krachtlijn 5: preventie en aanpak van ondervoeding
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Inleiding
Strategie voor de Transmurale Aanpak van de voedingsproblematiek bij Ouderen, 2006
Integratie van evidence based richtlijn en best practices betreffende zorg voor voeding
Prevalentiemeting ondervoeding in België, 2007
In acute ziekenhuizen, afdeling acute geriatrie Patiënten- & afdelingskenmerken, houding zorgverleners Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Definiëring van ondervoeding
Geen universeel aanvaarde definitie
Malnutritie
Ondervoeding t.g.v. onvoldoende voedselinname Overvoeding t.g.v. overdadig voedselinname Specifieke voedingstekorten
Onevenwicht t.g.v. onevenredige inname
Tierney,1996
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Risicofactoren bij ouderen
Medication effects Emotional problems Anorexia nervosa, alcoholism
related behaviour
Late Life Paranoia Swallowing disorders
Wandering and other dementia Hyper-, hypothyroidism Enteric Problems Eating Problems Low Salt, Low Cholesterol Diet Social Problems/Shopping
Oral Factors No Money
Morley & Silver, 1995
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Gevolgen van ondervoeding
Fysiek
AH-functie Spiersterkte Cardiale functie Immuunfunctie
•Postop complicaties •Hospitalisatieduur •Mortaliteit
Psychisch
•Kosten
Moeheid Apathie Depressie Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Prevalentie van ondervoeding
McWhirter & Pennington (1994) (GB)
Meijers, Jansen, Schols, et al (2006) (Nl)
40% ondervoed 2 op 3 verder gewichtsverlies
1 op 3 risico op ondervoeding 1 op 4 ondervoed
Griep, Mets, Collys, et al (2000) (B)
39% ondervoed/risico op ondervoeding Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Prevalentie van ondervoeding
Opsporen ondervoeding: Screeningsinstrument
Doel: Opsporen niet risico patiënten Herkennen patiënten met verhoogd risico Identificeren patiënten met ondervoeding
Bijkomende beoordeling/assessment Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Prevalentiecijfers ondervoeding in België
Mini Nutritional Assessment, MNA Vellas, Guigoz, & Garry (1994)
Screening
(6 vragen, max. 14 punten)
≥ 12 : < 12 :
geen risico verhoogd risico
Assessment
Totale MNA score
assessment
(12 vragen, max. 16 punten) (max. 30 punten)
≥ 24 : 17≤ MNA score ≤23,5 : < 17:
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
goed gevoed risico op ondervoeding ondervoed
Prevalentiecijfers ondervoeding in België
in opdracht van FOD
Volksgezondheid, Veiligheid van
de Voedselketen en Leefmilieu
(definitief rapport eind oktober 2007)
90 ziekenhuizen
2565 patiënten ouder dan 75 jaar
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
178 afdelingen
Prevalentiecijfers ondervoeding in België Ondervoed
35,9%
(MNA score < 17 punten)
(n= 921)
Risico op ondervoeding
41,9%
(17 ≤ MNA score ≤ 23,5 punten)
(n= 1075)
Niet ondervoed
22,2%
(screeningscore ≥ 12 punten of MNA score ≥ 24 punten)
(n= 569)
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Voorkomen van ondervoeding: nuttig?
Kost Verblijfsduur Gevolgen: fysisch en psychisch kwaliteit van leven
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Voorkomen van ondervoeding: haalbaar?
Screenen bewustwording van het probleem
Opstellen voedingsplan
Taak verpleegkundigen, verzorgenden, zorgkundigen, logistiek assistenten Signaleren van voedingsprobleem Verpleegkundige basiszorg Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Conclusie
Ondervoeding
Reëel probleem Onder(h)erkend en onderbehandeld
Voedingszorg
Basiszorg Ondersteund door beleid Gedragen door multidisciplinair team Betere outcome van de patiënt
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
Dank voor uw aandacht!
Ilse Bocquaert 24/10/2007 Week voor Patiëntenveiligheid
