voorjaar 2011 Kans op stage

Calibris BPV - Barometer ZORG Voorjaar 2011

•

KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

BPV Barometer ZORG voorjaar 2011

Beloofde banen Minister Schippers van VWS wil er alles aan doen om de belofte van 12.000 extra medewerkers in de langdurige zorg waar te maken. Ze waarschuwt echter dat er pas vanaf 2012 geld is voor extra

‘We willen meer samenwerking met andere roc’s. Vaak zijn er al

personeel. Schippers ‘vecht ervoor’ om de belofte waar te maken.

afspraken met andere scholen, waardoor onze studenten niet

Eerder gaf ze aan dat dit nog niet zal meevallen.

op stage kunnen’.

Minister Schippers, VWS ‘We hebben geen blik verzorgers of verpleegkundigen dat we

Komen er extra banen in de zorg?

kunnen opentrekken. Je moet ze ook opleiden’.

Door vergrijzing komen er steeds meer ouderen om voor te zorgen en tegelijkertijd meer zittende werknemers die de zorg vanwege hun leeftijd zullen verlaten. Vooral de Ouderenzorg krijgt

Instroom vanuit onderwijs

hiermee te maken. Het kabinet erkent dit probleem en heeft zich

Het aandeel studenten dat kiest voor een opleiding Zorg en

voorgenomen financiële middelen voor extra banen vrij te maken.

Welzijn is op mbo redelijk constant. Op hbo-niveau zien we een

De vraag is alleen waar het personeel vandaan moeten komen.

stijging in het aantal studenten. Het aandeel van Zorg en WJK

Via het mbo alleen is dit niet mogelijk. De instroom in de

binnen het totale beroepsonderwijs is recent iets teruggelopen.

opleiding Verzorgende is in 2011 weer gedaald ten opzichte

Het aantal mbo-ers gaat volgens verwachting dalen. Een zeer

van het jaar daarvoor. Deze ontwikkeling zal gekeerd dienen te

groot deel van de instroom in de BBL in de zorg en WJK bestaat

worden. Jongeren, maar ook allochtonen vrouwen en potentiële

echter uit personen ouder dan 30 jaar. Inmiddels is ook duidelijk

herintreders zullen enthousiast gemaakt moeten worden voor

dat de bezuiniging op het mbo-onderwijs voor 30-plussers, zoals is

een opleiding en baan in de (ouderen)zorg. Daarnaast zullen

opgenomen in het regeerakkoord, niet in zijn geheel doorgaat. De

maatregelen moet worden genomen om het zittende personeel te

minister gaat nog uitzoeken hoe de 30+ maatregel wordt ingericht.

behouden en het niet werkende deel van de beroepsbevolking te mobiliseren.

Kans op stage

Goud werk in de Ouderenzorg

Aantal stageplaatsen uitgebreid

Wat de afgelopen tijd veel in het nieuws is geweest, is de zorg

Uit onderstaande tabel blijkt dat de ontwikkeling van het stage-

rondom ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren de Ouderen-

aanbod gelijke tred heeft gehouden met de ontwikkeling van het

zorg onaantrekkelijk vinden. Marian Kaljouw, directeur V&VN vindt

aantal studenten, uitgezonderd de opleiding Verzorgende 3. Voor

het niet zo vreemd dat de status van de Ouderenzorg zo slecht is.

het tweede achtereenvolgende jaar is er sprake van een afname

“Vergeleken met de ziekenhuizen hebben we de zorg in verpleeg-

van het aantal studenten. Het is de vraag in hoeverre de uitbreiding

en verzorgingshuizen jarenlang als ondergeschikt gewaardeerd,

van het stageaanbod de knelpunten die bij de vorige peiling onder

maatschappelijk ook. Verpleegkundigen zijn al jaren wegbezuinigd

de roc’s naar voren zijn gekomen heeft opgelost.

uit de verpleeg- en verzorgingshuizen, zij gingen met z’n allen het ziekenhuis in”. Marian Kaljouw pleit voor meer en hoger opgeleide medewerkers in de Ouderenzorg, onder andere verpleegkundigen niveau 4 en 5.

Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen in de periode 2010-2011 Opleidingen

Marjan Kaljouw, directeur V&VN

Verpleegkunde 4

‘De Ouderenzorg is hoogcomplexe zorg voor een hele

Verzorgende 3

kwetsbare doelgroep. Verpleegkundigen zouden daar goud werk kunnen doen.’

ontwikkeling aantal studenten

ontwikkeling aantal stageplaatsen1

3%

4%

-2%

1%

Helpende 2

1%

0%

Medewerker MZ3 en 4*

4%

5%

Bronnen: Studentenaantallen: DUO-CFI; schooljaren 2009/2010 ten opzichte van 2010/2011. Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris; peildata: maart 2010 en februari 2011 *) incl. PW3/4

1

2

Dit zijn alleen Beroeps Opleidende Leerweg (BOL) plaatsen.

Meer en passende stageplaatsen niveau 2 en (eerstejaars) niveau 4 nodig

zelfde aantal is terechtgekomen op een niet passende plaats.

Het bieden van voldoende stageplaatsen voor studenten van

stageplaats nijpend. Het gaat hier om zo’n 100 studenten.

niveau 2 (en 3) is een belangrijke voorwaarde voor de ambitie van

Het probleem van de niet passende stageplaats is het grootst

de overheid om extra banen in de Ouderenzorg te realiseren.

in Noord-Kennemerland. Bij ruim een kwart van de studenten

Op dit moment vormt vooral het stageaanbod voor niveau 2

is hier sprake van een niet passende plaats. Tenslotte is het

studenten een groot knelpunt. Maar er zijn ook regio’s waar het

opvallend dat Flevoland als enige regio in Nederland voor

vinden van stageplaatsen voor verzorgenden en verpleegkun-

de opleiding VZ3 een nijpend tekort heeft aan stageplaat-

digen nog steeds moeizaam verloopt. Bij niveau twee gaat het

sen. Voor de opleiding AKA zijn er vooral in Midden-Utrecht,

vooral om het ontbreken van stageplaatsen, terwijl op niveau 4

Amsterdam en Zaanstreek-Waterland onvoldoende stagemo-

studenten vaak op een niet passende stageplaats terechtkomen.

gelijkheden.

Vooral in Flevoland is het probleem van de studenten zonder

Het probleem concentreert zich in dat geval meestal in de eerste

denten in het 1e en 2e jaar van de opleiding. Deze kunnen in de

Knelpunten stageplaatsen in werkgebied Zuidwest

complexe omgeving te weinig productief worden ingezet. In alle

Net zoals bij de vorige peiling kennen de regio’s in dit werk-

regio’s worden combinatietrajecten (eerste 2 jaar BOL, dan 2 jaar

gebied in vergelijking met de andere werkgebieden over

BBL) ingericht. BOL-studenten lopen vaak stage in verpleeg- en

het algemeen weinig problemen. Er zijn bovendien niet veel

verzorgingshuizen.

studenten zonder stageplaats. Wel verloopt het vinden van

opleidingsjaren. Ziekenhuizen willen nauwelijks meer BBL-stu-

een stageplaats hier en daar moeizaam en zijn meer studen-

Regionale verschillen

ten op een niet passende stageplaats terechtgekomen. Dit

In de onderstaande overzichten zien we voor de vier werkgebieden

betreft vooral studenten van niveau 2 en 4 in Holland-Rijnland

van Calibris, per regio van het UWV WERKbedrijf, de gesignaleerde

en studenten VP4 in West-Brabant. Dit laatste punt is opval-

knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk

lend. Het zou hier gaan om ongeveer 90% van de studenten

in welke regio’s het zoeken van stageplaatsen een probleem is.

VP4 (115) in deze regio. Toch wordt het desbetreffende roc

Soms is de situatie zo ernstig dat studenten worden geweigerd.

aangegeven dat het stagaanbod voldoende is. Voor AKA studenten in Holland Rijnland zijn er onvoldoende stageplaat-

Knelpunten stageplaatsen in werkgebied Noordoost

sen aanwezig.

In Noordoost hebben studenten in Groningen en Drenthe moeite om stageplaatsen te vinden. Dit geldt voor alle opleidingen.

Knelpunten stageaanbod in werkgebied Zuidoost

Uitgezonderd niveau 2 gaat het vinden van een stageplaats in

In Zuidoost zijn gegevens van vijf regio’s bekend. In Midden-

de overige regio’s zonder veel problemen gepaard. Nog steeds

Brabant is bijna één op iedere vijf studenten HP2 zonder

hebben vrijwel alle regio’s te maken met een nijpend tekort aan

stageplaats of op een niet passende stageplaats terechtge-

stageplaatsen voor Helpende 2. Vooral in Twente is het probleem

komen. Verder is een deel van de studenten MZ3 in Midden

groot. Op het moment van de peiling waren er 120 studenten zon-

Gelderland (10) en Midden Brabant (10) op het moment van

der stageplaats. In Drenthe en Stedendriehoek is het probleem van

de inventarisatie zonder stageplaats. Wat betreft de opleiding

een andere orde. Hier is een groot aantal studenten (respectievelijk

MZ4/GHZ is het opvallend dat in Zuid-Limburg alle studenten

30 en 40) terechtgekomen op een niet passende plaats. Opval-

(70) een niet passende stagplaats hebben. Het blijkt voor

lend is dat in Friesland ongeveer een kwart van studenten VP4 niet

AKA studenten moeilijk om op tijd stageplaatsen te vinden in

op een stageplaats van hun eerste voorkeur terecht is gekomen.

Zuid-Gelderland, Midden-Brabant en Zuid-Limburg.

Desondanks is het beeld van de gezamenlijke roc’s voldoende. Voor de opleiding AKA ontbreken de gegevens.

Kans op werk

Knelpunten stageplaatsen in werkgebied Noordwest

Arbeidsmarkt Zorg gunstig

In het werkgebied Noordwest is het probleem voor de opleiding

terugval in de afgelopen jaren een voorzichtig herstel zien.

Helpende 2 nog steeds groot. Ruim 200 studenten hadden op het

Voor 2011 en 2012 verwacht het CPB voor de zorg een ver-

moment van de inventarisatie geen stageplaats en ongeveer het-

dere toename van de werkgelegenheid van gemiddeld 3%.

De Nederlandse economie laat het komende jaar na de sterke

3

knelpunten stageaanbod

opleiding* Rapportage regio

Friesland

Groningen

Noordoost

Regio

Stedendriehoek

Noord-Kennemerland/

West-Friesland

Zaanstreek-Waterland Noordwest

Flevoland

Holland/Rijnland

Haaglanden

Midden-Holland

Zuidwest

Midden-Utrecht

Drechtsteden Rijnmond West-Brabant

Zeeland

Midden-Gelderland

Achterhoek

Zuid-Gelderland

Rivierenland

Zuidoost

MZ4 VW

Gooi- en Vechtstreek

MZ4 GHZ

Groot-Amsterdam

Oost-Utrecht

MZ3

Zuid-Kennemerland

VP4

IJsselvechtstreek Twente

VZ3

Drenthe

HP2

Noordoost-Brabant Midden-Brabant

Zuidoost-Brabant

Noord- en Midden-Limburg

Zuid-Limburg Studenten geweigerd / instroom roc aangepast Nijpend tekort > Studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Stages uitgesteld of afgelast. Tekort

> Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat.

Voldoende

> Studenten voor 95% op tijd geplaatst op passende stages.

Ruim voldoende

> Stages makkelijk te vinden. Aanmeldingen nieuwe leerbedrijven onnodig.

Onbekend

> Geen gegevens beschikbaar gesteld of niet van toepassing.

* HP2 Helpende Zorg en Welzijn, VZ3 Verzorgende, VP4 Verpleegkundige, MZ3 Medewerker Maatschappelijke Zorg, MZ4 GHZ Persoonlijk begeleider Gehandicaptenzorg, MZ4 VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 4

Tabel 2 De mutaties in de werkgelegenheid sinds 2007 in arbeidsjaren (in %)

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Marktsector

2,7

1,2

-2,4

-1,8

0,8

0,8

Zorgsector

1,5

1,9

2,9

3,3

2,5

3,5

Overheid

0,2

0,5

1,9

1,8

-1,5

1,5

Bron: Centraal Plan Bureau (april 2011).

Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot

Extra personeel voor de Ouderenzorg

belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig

Het kabinet wil meer geld voor banen in de Ouderenzorg

schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het

uittrekken. Dit heeft positieve gevolgen voor de werkgelegenheid

beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te

in met name de V&V-branche en in mindere mate in de GGZ en

stemmen.

GHZ. Nog niet duidelijk is in hoeverre hiermee ook de kansen op werk voor niveau 2-studenten wordt vergroot. Om iets te kunnen

Figuur 1 Kaart van

zeggen over de kans op werk voor mbo-studenten binnen de

Nederland verdeeld

zorgsector, hebben we het aantal studenten dat nu in opleiding is

in UWV regio’s

GRONINGEN

FRIESLAND

NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND

vergeleken met het aantal dat voor de arbeidsmarkt nodig is in de komende vier jaar. Waar nu te weinig studenten in opleiding zijn, is

DRENTHE

NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND

de kans op werk het grootst.

GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK HOLLAND/RIJNLAND

Tabel 3 Kans op werk voor studenten Branches

Opleidingen

HP2

VZ3

Ziekenhuizen

**

GGZ

**

GHZ

**

HAAGLANDEN

UTRECHT OOST

UTRECHT MIDDEN MIDDEN-HOLLAND

RIJNMOND

MZ32

MZ4/PW43

WEST-BRABANT

GELDERLAND ZUID ‘S-HERTOGENBOSCH

TILBURG

ZEELAND ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG

**

V&V

ZUID-LIMBURG

Thuiszorg

GELDERLAND MIDDEN ACHTERHOEK

RIVIERENLAND

DRECHTSTEDEN

VP4

TWENTE STEDENDRIEHOEK

Bron:RegioMarge/ Prismant 2011

Kleine kans op werk Matige kans op werk Goede kans op werk Grote kans op werk Zeer grote kans op werk

SIGNALEN UIT DE PRAKTIJK ‘Veel te weinig stageplaatsen ziekenhuis voor 3e en 4e jaars studenten’ ‘Concurrerende scholen. Aanbod instellingen vermindert’. ‘In het 3e jaar kan de helft van de studenten die dit wil, op stage. Het 4e jaar geeft iets minder problemen. Komend jaar ook bij 4e jaars te kort doordat wij een groeiende opleiding hebben’.

** dit niveau komt nauwelijks voor in de desbetreffende branche

‘Vaste afspraken met andere onderwijsinstellingen waardoor ziekenhuizen niet met ons willen werken, veel

Uit de tabel blijkt dat het met de werkgelegenheid voor niveau 3 en 4 goed is. Dit is op dit moment (nog) niet het geval voor niveau 2. Er zijn op dit moment veel meer studenten in opleiding dan er gevraagd worden, waardoor de kans op werk klein is. Bij het stimuleren van meer banen in de Ouderenzorg zal men niet

vraag naar ziekenhuisstages in verband met leerplan’. ‘In theorie is er geen tekort, maar het is wel aan de orde door wel de moeilijk planbare situatie vanuit school en afstemming met de werkplek’.

om deze doelgroep heen kunnen. Het personeel voor deze banen

‘Te weinig aanbod van plaatselijk ziekenhuis, escape

ligt namelijk niet voor het oprapen. Vooral de Thuiszorg en de

mogelijkheden gezocht in Duitsland en België’.

Verpleeg- en Verzorgingshuizen hebben werk op dit niveau.

2

5

3

‘Past net, maar een hoop gepuzzel’.

MZ3 = medewerker Maatschappelijke Zorg 3 en (S)PW3 MZ4/PW4 = persoonlijk begeleider Gehandicaptenzorg 4/persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 4 en (S)PW4

NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik.

Calibris Runnenburg 34 3981 AZ Bunnik Postbus 131 3980 CC Bunnik T 030 - 750 7000 F 030 - 750 7001 E [email protected] I www.calibris.nl

Het werkterrein: Leren in de Praktijk Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle

© Calibris 5.21/1/2011

bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten.

BPV - Barometer Welzijn Voorjaar 2011

•


BPV Barometer Welzijn voorjaar 2011

Kans op stage Aantal stageplaatsen uitgebreid

‘Het werkveld moet bezuinigen, er is geen tijd en energie om

Uit de tabel blijkt dat de ontwikkeling van het stageaanbod bij drie

studenten te begeleiden. Hbo’ers hebben voorrang en we

van de vijf opleidingen min of meer gelijke tred heeft gehouden

hebben geen georganiseerde achterban voor de opleiding’.

met de ontwikkeling van het aantal studenten. Bij de opleidingen Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening 4 (SMD) en Sociaal Cultureel Werk 4 (SCW) is dit niet het geval. Bij SMD4 zijn er meer

De sector Welzijn heeft te maken met een aantal maatregelen

studenten bijgekomen dan stageplaatsen, terwijl bij SCW4 het

vanuit het regeerakkoord. Deze maatregelen hebben

beeld tegenovergesteld is. Minder studenten, meer stageplaatsen.

consequenties voor de arbeidsmarkt in deze sector.

De vraag is of een ruimer of krapper aanbod van stageplaatsen voor genoemde opleidingen ook zichtbaar is in de knelpunten die

Welzijn en maatschappelijke dienstverlening

roc’s ervaren bij het vinden van stageplaatsen voor hun studenten.

De bezuiniging op huishoudelijke hulp voor de Wet Maatschap

Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten

pelijke Ondersteuning (WMO) heeft mogelijk ook gevolgen

en stageplaatsen in de periode 2010 - 2011

voor Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Sommige WMD-instellingen hebben de dienstverlening verbreed naar de Thuiszorg. Voor deze instellingen heeft de bezuiniging een lagere

Opleidingen

ontwikkeling aantal studenten

ontwikkeling BPV volume1

arbeidsvraag tot gevolg. Daarnaast moeten welzijnsinstellingen een

MZ3/4 *)

4%

5%

deel van de cliënten dat niet langer bij de Thuiszorg terecht kan,

SD/SMD4

16%

10%

opvangen.

SCW4

-4%

3%

Helpende 2

1%

0%

Jeugdzorg

Onderwijsassistent

1%

3%

In 2011 is er al sprake van rijksbezuinigingen of stelselherzieningen

Bronnen: Studentenaantallen: DUO-CFI, schooljaren 2009-2010 en 2010-2011 Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris, peildata maart 2010 en februari 2011

in de branche Jeugdzorg. Een aantal instellingen is al gesloten. Daar komt bij dat de maatregelen in het regeerakkoord invloed

Alle taken in de Jeugdzorg gaan in 2014 naar de gemeenten.

Wensen leerbedrijven en vaardigheden studenten

Bij deze overheveling is sprake van een efficiencykorting van

Studenten Maatschappelijke Zorg hebben over het algemeen geen

structureel zeven procent. Op termijn leidt dit tot minder vraag

moeite met het vinden van een stageplaats. Dit geldt ook voor

naar personeel.

de studenten Onderwijsassistent. Voor de overige opleidingen is

hebben op de arbeidsmarkt Jeugdzorg in de jaren daarna.

de situatie vaak minder eenvoudig. In een aantal regio’s kost het

KinderopvanG

studenten moeite om een geschikte stageplaats te vinden. Dit

Het vorige kabinet heeft aangekondigd in 2011 de eigen bijdrage

geldt met name voor de pedagogische opleidingen. En soms lukt

van ouders voor kinderopvang te verhogen en de inkomensgrens

het alleen door een stageplaats van de tweede of derde voorkeur

waarboven ouders maximaal bijdragen voor het eerste kind te

te accepteren. Het meest nijpend is in sommige regio’s de situatie

verlagen. Het huidige kabinet Rutte-Verhagen kondigt in het

voor de opleidingen Pedagogisch Werker 4 (PW4) (met name

regeerakkoord nog extra bezuinigingen aan op de Kinderopvang

Jeugdzorg) en Helpende 2 (HP2). Deze opleidingen hebben de

per 1 januari 2012. Vermoedelijk blijft het aantal te schrappen

meeste studenten, voor wie tijdens de peiling in februari 2011 nog

banen in eerste instantie beperkt.

geen stageplaatsen waren gevonden. Dit hoeft absoluut niet te betekenen dat er geen erkende stageplaatsen zijn. Het gaat vaak om een ongunstige aansluiting tussen de wensen van het leerbedrijf en de vaardigheden van studenten. Het zijn vooral de eerste- en tweedejaars studenten die daar last van hebben. Voor de Helpende 2 geldt dit dus de hele opleiding omdat deze maar 2 jaar duurt.

2

1

Dit zijn alleen Beroepsopleidende Leerweg (BOL) plaatsen.

Regionale verschillen In de onderstaande overzichten zien we voor de vier werkgebieden

Knelpunten stageaanbod in werkgebied Zuidwest

van Calibris, per regio van het UWV WERKbedrijf, de gesignaleerde

In het werkgebied Zuidwest is de situatie voor studenten MZ

knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk

en OA gunstig. De opleidingen Maatschappelijke Zorg 3 en

in welke regio’s het zoeken van stageplekken een probleem is.

4 kennen op de regio Rijnmond en Holland-Rijnland na geen

Soms is het knelpunt zo ernstig dat studenten worden geweigerd.

problemen. Dit geldt niet voor PW3 en PW4. In vergelijking met de vorige peiling is het voor studenten zelfs moeilijker om

Knelpunten stageaanbod in werkgebied Noordoost

een geschikte stageplaats te vinden! Er zijn meer regio’s met

Voor de opleidingen Maatschappelijke Zorg (MZ) en OA komen

is dat regio Rijnmond de meeste studenten zonder stageplaats

studenten, op Groningen na, zonder problemen aan een stage-

kent. Voor Helpende 2 zijn er 35 studenten zonder stageplaats,

plaats. Dit geldt niet voor de PW en HP2 opleidingen.

40 Pedagogisch Werkers 3 studenten nog op zoek en kunnen

Het beeld bij PW4 JeugdZorg (JZ) is in vergelijking met de vorige

maar liefst 50 studenten Maatschappelijke Zorg op niveau 3 en

peiling niet gewijzigd. Dit geldt ook voor HP2 en PW4 Kinder

4 bij geen enkel leerbedrijf terecht. Van de opleiding Sociaal

Opvang (KO). Vooral niveau 2 in Twente valt op met 120 studenten

Cultureel Werk zijn nog 8 studenten op zoek en 50 studenten

zonder stageplaats! Ook studenten PW4 JZ in de regio IJsselvecht-

Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening kunnen nog niet aan

streek (50) en in de Stedendriehoek (25) hebben dit probleem.

de slag bij een stagebedrijf. Voor de laatste twee opleidingen

Minder nijpend, maar zeker ongewenst is de situatie waarin een

geldt dit ook voor Holland-Rijnland (20 studenten SMD) en

student op een stageplaats van de tweede of derde voorkeur

Haaglanden (10 studenten SCW). West-Brabant kent de minste

terecht komt. In vrijwel alle regio’s komt het voor dat studenten

problemen. In Holland-Rijnland komen AKA studenten moeilijk

PW3 en 4 noodgedwongen een niet passende stageplaats hebben.

aan stageplaats.

nijpende tekorten dan bij de vorige peiling in 2010. Opvallend

Dit geldt in het hele werkgebied voor 75 studenten PW3, 60

voor studenten Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening (SMD) in

Knelpunten stageaanbod in werkgebied Zuidoost

de meeste regio’s moeilijk om een geschikte stageplaats te vinden.

In Zuidoost ontbreken de gegevens van meerdere onder-

Voor de opleiding AKA ontbreken de gegevens.

wijsinstellingen. Bij de vorige peiling waren er evenals in de

studenten PW4 KO en 175 studenten PW4 JZ. Tenslotte is het ook

andere werkgebieden knelpunten voor studenten HP2 en PW

Knelpunten stageaanbod in werkgebied Noordwest

3/4. Zuidoost-Brabant vormde een uitzondering, daar was de

In het werkgebied Noordwest is de situatie voor de opleidin-

andere werkgebieden is er geen reden om te veronderstellen

gen MZ, SCW, OA én PW3 en PW4 KO in de meest regio’s heel

dat er veel is veranderd sinds de afgelopen peiling.

goed. Voor de eerste drie opleidingen is het beeld sinds de

Het is bekend dat het vinden van een stageplaats voor een

vorige p eiling niet veranderd maar voor de studenten PW KO is

AKA student een grote opgave is in Zuid-Gelderland en

de situatie aanzienlijk verbeterd. Alleen Flevoland en Zaanstreek-

Midden-Brabant.

situatie relatief gunstig. Als we kijken naar de resultaten in de

Waterland hebben nog te maken met tekorten. Voor PW4 JZ is er niets v eranderd. Voor HP2 verloopt het vinden van stageplaatsen

Kans op WERK

weliswaar moeizaam, maar zijn er op Amsterdam en Flevoland na

Werkgelegenheid varieert

nauwelijks studenten zonder stageplaats. De regio met de meest

Binnen de Kinderopvang neemt de kans op werk de komende

tekorten is Flevoland. Alleen bij de opleidingen MZ3 en OA vinden

jaren af. Dit komt door demografische ontwikkelingen en bezui-

studenten zonder problemen een stageplaats. Voor SMD is de situ-

nigingen. Daardoor is er minder kans op een baan. Jeugdzorg

atie in Utrecht en Flevoland onveranderd ongunstig. In deze regio’s

& Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (WMD) denken

hebben 35 studenten geen stageplaats. Voor de opleiding AKA

op termijn moeite te hebben met het bezetten van arbeids-

is het in de regio’s Zaanstreek-Waterland, Groot-Amsterdam en

plaatsen. Dit komt door de vergrijzing van het personeel en

Flevoland moeilijk om werkgevers te interesseren voor stagiaires.

de toegenomen vraag binnen de zorgsector. De Zorg is een concurrent van de sector WJK als het om personeel gaat. De 3

knelpunten stageaanbod opleiding1

Rapportage regio

Friesland

Groningen

Noordoost

Regio

Stedendriehoek

Noord-Kennemerland/

West-Friesland

Zaanstreek-Waterland Noordwest

Flevoland

Holland/Rijnland

Haaglanden

Midden-Holland

Zuidwest

Midden-Utrecht

SCW

OA

Rijnmond West-Brabant

Zeeland

Midden-Gelderland

Achterhoek

Zuid-Gelderland

Rivierenland

Zuidoost

SD/ SMD

Drechtsteden

MZ4 VW


MZ 3/4

Groot-Amsterdam

Oost-Utrecht

PW4 JZ

Zuid-Kennemerland

PW4 KO

IJsselvechtstreek Twente

PW3

Drenthe

HP2

Noordoost-Brabant Midden-Brabant

Zuidoost-Brabant


Zuid-Limburg Studenten geweigerd / instroom roc aangepast / studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages Nijpend tekort > Stages uitgesteld of afgelast. Tekort


Voldoende

> Studenten voor 95% op tijd geplaatst op passende stages.

Ruim voldoende

> Stages makkelijk te vinden / aanmeldingen nieuwe leerbedrijven onnodig.

Blanco

> Geen gegevens beschikbaar gesteld of niet van toepassing.

HP2 Helpende Zorg en Welzijn, PW3 Pedagogisch medewerker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd Pedagogisch medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ3/4 Medewerker Maatschappelijke Zorg, MZ4 VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen, OA onderwijsassistent, SD/SMD Sociaal Dienstverlener/ Sociaal Maatschappelijk Dienstverlener, SCW Sociaal Cultureel Werker.

1

4

Tabel 2 Kans op werk voor studenten (in 2014) Branches

Opleidingen

HP2

Jeugdzorg

**

Kinderopvang

**

WMD

**

2

PW3KO

PW4KO

PW4jz

MZ4VW

SD/SMD

SCW

Bron: RegioMarge/Prismant 2010 / * over de onderwijsassistent zijn geen gegevens beschikbaar / ** werkgelegenheid bevindt zich vooral bij gemeentelijke welzijnsdiensten

Kleine kans op werk

opleidingen, zoals bijvoorbeeld MWD, SPH en Pedagogiek.Deze

Matige kans op werk

studies leiden op voor werk in de jeugdzorg. Daarom blijft het van

Goede kans op werk

belang dat er voor mbo’ers voldoende stageplaatsen zijn in de

Grote kans op werk

jeugdzorg, zodat deze het mbo-diploma kunnen behalen en via het

Zeer grote kans op werk

hbo toch behouden blijven voor werk in de jeugdzorg. De kans op werk voor studenten Helpende 2 in de sector Welzijn is klein. Er

verwachting is dat de sector Welzijn de komende jaren een lichte

zitten meer studenten in opleiding dan de markt vraagt.

teruggang in werkgelegenheid laat zien in tegenstelling tot de Zorg waar een groei voorspeld wordt.

Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval!

Kinderopvang en Volwassenenwerk kansrijk

Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval

Waar te weinig studenten in opleiding zijn, is de kans op werk

Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over

groot. Uit de tabel blijkt dat bij ongewijzigd beleid de kans op werk

de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot

voor mbo-studenten PW3 KO en MZ4 VW (persoonlijk begeleider


specifieke doelgroepen) gunstig is vergeleken met andere oplei-

schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het

dingen. Als er niets verandert op gebied van baanmogelijkheden

beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te

voor PW4 binnen de Jeugdzorg en Kinderopvang, blijft de kans

stemmen.

wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd.

op werk in de komende jaren klein. Daarom is het belangrijk om de baanmogelijkheden binnen deze branches voor deze studenten te stimuleren. Veel mbo’ers PW4 JZ stromen door naar hbo-

SIGNALEN uit de PRAKTIJK ‘Jeugdzorg staat negatief tegenover mbo leerlingen onder de 18 jaar’.

Figuur 1 Kaart van

GRONINGEN

Nederland verdeeld

‘Studenten zijn vaak te jong en onervaren. Stageadressen willen graag studenten met levenservaring’.

FRIESLAND

in UWV regio’s NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND

DRENTHE

NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK HOLLAND/RIJNLAND HAAGLANDEN

RIJNMOND

WEST-BRABANT

willen komen’. STEDENDRIEHOEK


RIVIERENLAND GELDERLAND ZUID

DRECHTSTEDEN

moeten een stageplaats “meenemen” als ze op de opleiding

TWENTE

UTRECHT OOST


‘Te weinig aangeboden stageplaatsen. Onze volwassenen

‘We participeren in een provinciaal project Jeugdzorg samen met een ander roc, de hogescholen en instellingen voor Jeugdzorg. De bereidheid om voor mbo-studenten stageplekken te beschikking te stellen is echter zeer gering’.

‘S-HERTOGENBOSCH TILBURG

‘Ik vermoed dat Kinderopvang, Onderwijs en Jeugdzorg


allemaal weinig stageplaatsen hebben voor helpende 2 aangezien deze niet voorkomen in het functiebouwwerk van

ZUID-LIMBURG

HP2 Helpende Zorg en Welzijn, PW3 KO Pedagogisch medeweker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ4VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen, SD/SMD Sociaal Dienstverlener/Sociaal Maatschappelijk Dienstverlener, SCW Sociaal Cultureel Werker. 2

5

de instellingen in deze branche’.



Het werkterrein: Leren in de Praktijk Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle

© Calibris 6.13/1/2011

bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs op elkaar te laten aansluiten.

Calibris BPV - Barometer AG Voorjaar 2011

•


BPV Barometer AG voorjaar 2011 Tabel 1 De ontwikkeling van aantallen studenten en stage‘Eerstejaars DA nog steeds heel moeizaam te plaatsen!’

Nog steeds grote tekorten aan stageplaatsen

plaatsen tussen de schooljaren 2009-2010 en 2010-20111 Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen

Doktersassistent

8%

7%

De huisartsenzorg blijkt nog steeds terughoudend in het v erlenen

Apothekersassistent

van stageplaatsen aan eerstejaars studenten, omdat die veel

Tandartsassistent 12%

-5% 1%

begeleiding nodig hebben en (nog) niet productief genoeg zijn.

Bronnen: Studentenaantallen: CFI; schooljaren 2009/2010 en 2010/2011

5%

Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris; peildata: maart 2010 en februari 2011

Ook bij de apothekers spelen vergelijkbare factoren een rol. Weliswaar in mindere mate dan bij de doktersassistenten, maar ook

sen. Het aantal apotheken met stagiairs neemt af. Ook apotheken

Stageplaats voor doktersassistent nog steeds moeilijk te vinden

hebben vaak geen tijd om studenten of stagiairs op te leiden.

Ondanks de duidelijke toename van het aantal stageplaat

Voor de tandartsassistenten is het beeld duidelijk gunstiger.

sen is er ook dit voorjaar nog sprake van een groot knelpunt

De meeste studenten komen op tijd aan een stageplaats. De

rondom stageplekken voor doktersassistent. Voor vrijwel alle

vraag is of de beschikbaarheid van stageplaatsen voor AG-

regio’s geldt dat het vinden van een stageplaats nog steeds

studenten is verbeterd, een half jaar na de vorige peiling bij de

een grote opgave is en vaak niet lukt. Onderwijsinstellingen

onderwijsinstellingen.

zoeken manieren om hiermee om te gaan, soms door in het

daar is nog terughoudendheid bij het aanbieden van stageplaat

eerste jaar studenten geen stages te laten lopen of door studentenstops in te voeren.

Kans op stage In de overzichten zien we voor de vier werkgebieden van

Beschikbare AG-stageplaatsen toegenomen

Calibris, per UWV-regio, de gesignaleerde knelpunten voor

Net zoals eind vorig jaar is het aantal studenten voor de

regio’s het zoeken naar geschikte stageplekken een probleem

opleidingen Dokters- en Tandartsassistent toegenomen. De

vormt. Soms is het probleem zo ernstig dat studenten worden

ontwikkeling van het aantal stageplaatsen heeft bij de dokters

geweigerd of studenten op niet geschikte stageplekken

assistenten gelijke tred gehouden met de ontwikkeling van het

terechtkomen.

de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke

aantal studenten. Bij de tandartsassistenten blijft het stageaanbod, ondanks de toename aan stageplaatsen, achter bij de forse stijging

Stageaanbod in NoordOost

van het aantal studenten. In lijn met de afgelopen jaren heeft de

In Noordoost is de situatie voor de doktersassistent sinds de

teruggang van het aantal studenten Apothekersassistent zich ook in

vorige peiling niet veel veranderd. In alle regio’s is het heel

het lopende schooljaar verder voortgezet.

moeilijk om voor studenten een stageplaats te vinden. Voor de opleiding Apothekersassistent hebben studenten in de

Bij deze cijfers moeten wij wel de kanttekening plaatsen dat

meeste regio’s wel tijdig een stageplaats gevonden. De situa

Calibris geen recent beeld heeft van het aantal studenten dat een

tie voor de tandartsassistenten is ongunstiger dan eind 2010.

particuliere opleiding volgt.

Verliep bij de vorige peiling alleen in Groningen het vinden van een stageplaats moeizaam, bij de recente peiling geldt dat nu ook voor Drenthe, IJsselvechtstreek en vooral Twente. In deze laatste regio is de situatie voor sommige studenten TA nijpend. Zij hebben geen stageplaats kunnen vinden.

1

2

Dit zijn alleen beroepsopleidendeleerweg (BOL) plaatsen.

stageaanbod ASSISTERENDEN GEZONDHEIDSZORG ROC Doktersassistent Apothekersassistent Tandartsassistent per regio Rapportage regio Niveau 4 Niveau 4 Niveau 4

Stageaanbod in

Friesland Noordoost

Groningen Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Stageaanbod in Noordwest

Zaanstreek-Waterland Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam


Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Stageaanbod in Zuidwest

Haaglanden Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Stageaanbod in Zuidoost

Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant


Zuid-Limburg Studenten geweigerd / instroom roc aangepast, studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Nijpend tekort > Stages uitgesteld of gaan niet door. Tekort


Evenwicht

> Studenten op tijd geplaatst op passende plaatsen.

Overschot

> Stages makkelijk te vinden, zelfs een klein overschot.

Onbekend

> Geen gegevens beschikbaar of niet van toepassing.

*Bij een wit vlak: geen gegevens beschikbaar. Regio’s waar geen roc met AG-opleiding aanwezig is, zijn weggelaten 3

Kans op werk Stageaanbod in NoordWest

Doktersassistenten

Ook in Noordwest is het beeld vergelijkbaar met dat van de

Er zijn ongeveer 25.000 gediplomeerde doktersassistenten werk

andere werkgebieden. Er zijn weinig tot geen problemen voor

zaam in de huisartsenzorg en de ziekenhuizen. De gemiddelde

de apothekers- en tandartsassistent. Voor de doktersassistent

vacaturegraad in de huisartsenzorg ligt ongeveer driemaal hoger

in opleiding is de situatie onveranderd problematisch. Alleen

dan het gemiddelde voor Zorg en Welzijn. De gemiddelde tijd die

in Groot-Amsterdam en Flevoland is er sprake van min of meer

het vergt om een vacature voor doktersassistent op te vullen is in

evenwicht. Toch waren ook in deze regio’s op het moment van de

de afgelopen periode toegenomen. Wie men aantrekt, varieert

peiling, evenals in de meeste andere regio’s, studenten zonder

naar soort voorziening. Zo werden in 2010 veel medewerkers uit

stageplaats.

de schoolbanken aangetrokken. Dit geldt dan met name voor de gezondheidscentra en de huisartsenpraktijken. De huisartsenposten

Stageaanbod in Zuidwest

trekken veel nieuwe medewerkers uit andere huisartsenvoorzien

In Zuidwest zijn er voor de tandartsassistenten geen knelpunten.

ingen aan, maar ook medewerkers uit de overige zorginstellingen.

Zij hebben voor zover bekend allemaal op tijd een stageplaats

Wanneer we naar het verwachte aanbod van doktersassistenten in

gevonden. Dit geldt niet voor de doktersassistenten. Vooral in

de komende jaren kijken blijkt dit te krap om in de verwachte vraag

Holland-Rijnland (20 studenten op een niet passende plaats),

van de verschillende huisartsenvoorzieningen te voorzien.

West-Brabant (8 studenten zonder stageplaats) en Zeeland (4 studenten zonder stageplaats) is er sprake van een ongewenste

Apothekersassistenten

situatie. Opvallend is dat, in tegenstelling tot het beeld in de

Er werken ongeveer 28.000 werknemers in de apotheekbranche,

andere werkgebieden, ook apothekersassistenten in opleiding in de

waarvan ongeveer 16.000 als apothekersassistent in een open

meeste regio’s moeite hebben met het vinden van stageplaatsen. In

bare apotheek. Begin 2010 telde Nederland ongeveer 1960

de meest gevallen lukt het wel, maar in een aantal gevallen pas na

openbare apotheken. Hiervan is ongeveer een derde een zelf

intensief zoeken. In Holland-Rijnland zijn 10 studenten (10%) op een

standige apotheek, een derde behoort tot een keten of formule

niet passende plaats terechtgekomen.

en een derde behoort tot een maatschap of is een andersoortige apotheek. Het is waarschijnlijk dat de werkgelegenheid in de

Stageaanbod in Zuidoost

komende jaren niet meer groeit. Een belangrijke oorzaak is het

In het werkgebied Zuidoost is het voor apothekersassistenten en

zogenaamde “preferentiebeleid” van de overheid. Hierdoor nemen

tandartsassistenten geen probleem om een geschikte stageplaats

de financiële middelen af en kunnen apothekers minder personeel

te vinden. Voor de doktersassistenten in opleiding kost het wel

aannemen. Ongeveer 16% van de openbare apotheken had in

meer moeite. Vooral in Midden-Gelderland en Midden-Brabant zijn

2010 teveel personeel in dienst in verhouding tot de omzet van

de knelpunten groot. Voor zover bekend geldt dit in mindere mate

de apotheek. Dit overschot bestaat voornamelijk uit apothekers

ook voor de andere regio’s in dit werkgebied.

assistenten.

In Midden Gelderland zijn 10 studenten niet of op een niet gewenste stageplaats terechtgekomen. In Midden-Brabant waren

Tandartsassistenten

er op het moment van de peiling zelfs ca. 30 studenten zonder

De tandartsassistenten vormen binnen de Assisterenden Gezond

stageplaats (ongeveer 40% van de studenten in opleiding).

heidszorg een aparte groep. De jaarlijkse instroom van nieuwe assistenten blijft ver achter bij de benodigde. Het merendeel van

Wanneer we de resultaten van de inventarisatie bij de onderwijs

de tandartsen heeft assistenten in dienst met een andere achter

instellingen bekijken, kunnen we concluderen dat de knelpunten

grond. Bij het aantrekken van jonge assistenten gaat de voorkeur

zich vooral voordoen bij de opleiding Doktersassistent. Dit

van de meeste tandartsen wel uit naar gediplomeerden met een

betekent niet zonder meer dat er te weinig stageplaatsen worden

mbo-opleiding Tandartsassistent. In Nederland zijn ongeveer 5.500

aangeboden. Een andere verklaring zou zijn dat de beschikbare

tandartspraktijken. Het aantal werkzame tandartsassistenten ligt

stageplaatsen niet allemaal optimaal benut worden.

op circa 17.000. De werkgelegenheid voor tandartsassistenten is volgens onderzoek (Stichting Fonds Tandartsassistenten, 2008) uitstekend.

4


SIGNALEN uit de PRAKTIJK

Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. School

‘Geen ruimte of tijd. Veel overnames van praktijken’.

uitval wordt ook wel het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlich

‘Praktijken bieden geen stageplekken om allerlei redenen.

ting over de kans op een baan na het volgen van een opleiding

De stageplekken zijn vergeven aan andere roc’s of er zijn te

van groot belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op

weinig BPV-adressen die deelnemers willen begeleiden.

vroegtijdig schoolverlaten aanzienlijk. Het is daarom belangrijk de

Ook personeelproblemen, geen ruimte voor stagiair of niet

noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en

bereid zijn stagevergoeding te betalen zijn veelgehoorde

het stageaanbod hierop af te stemmen.

reacties. De interesse voor het hebben van een stagiaire neemt aanzienlijk af bij de huisarts’.

‘’Welwillende’ huisartsen willen maximaal een keer per jaar 10 weken een stagiaire i.v.m. belasting. Het merendeel wil helemaal geen stagiaire’. GRONINGEN

‘Er is weinig aanbod van stageplekken. Praktijken geven

FRIESLAND

aan te druk te zijn of in een reorganisatie te zitten’. NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND

DRENTHE


STEDENDRIEHOEK

UTRECHT OOST


RIJNMOND



DRECHTSTEDEN

WEST-BRABANT

TWENTE



ZUID-LIMBURG

Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio’s

5



HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt een expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle

© Calibris 8.05/1/2011


Calibris BPV - Barometer sport Voorjaar 2011

•


BPV Barometer Sport voorjaar 2011 Calibris heeft in februari dit jaar een enquête onder ‘Branche stelt te hoge instapeisen aan de niveau 2 student’

onderwijsinstellingen gehouden om te onderzoeken waar problemen zijn met stageplaatsen voor sportstudenten. Dit is een vervolg op de peiling onder onderwijsinstellingen eind

Als de werkgelegenheidssituatie van oud-studenten een aanwijzing

2010. Door de resultaten van deze peiling te vergelijken met

is voor de toekomstige arbeidsmarktpositie van gediplomeerden,

die van het voorjaar kunnen we nagaan of de beschikbaarheid

lijkt er binnen de sector Sport weinig aan de hand. Die positie

van stageplaatsen voor sportstudenten is veranderd.

was tot in 2008 goed te noemen. Sinds de economische crisis

gevolgen hiervan ook de sportsector gaan raken. Het merendeel

Knelpunten met name voor studenten niveau 2 en 4

van de werkgelegenheid bevindt zich echter in het – minder

De huidige peiling laat zien dat, in vergelijking met de vorige

conjunctuurgevoelige – publieke domein. Dat kan betekenen

peiling, de knelpunten nog niet overal zijn verdwenen. De

dat de invloed van de economische crisis slechts beperkt voelbaar

meeste knelpunten in stageplaatsen doen zich voor bij de

zal zijn.

opleidingen op niveaus 2 en 4 (bewegingsagoog). Vooral

Nederland in haar greep houdt, kunnen we verwachten dat de

in het werkgebied Noordwest Nederland is de situatie voor Calibris voert momenteel in samenwerking met NOC*NSF, het

deze opleidingen ongunstig. In de volgende overzichten zien

HBO-ALO en Sport- en bewegenopleidingen een onderzoek uit

we voor de vier werkgebieden van Calibris, per UWV-regio,

naar de kans op werk voor sportstudenten. De resultaten hiervan

de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen.

zullen meer inzicht geven in de werkgelegenheidssituatie van

Stageaanbod in Noordoost

sportstudenten. Het onderzoek is bijna afgerond.

In het werkgebied Noordoost hebben studenten over het Op dit moment zijn er ruim 17.460 studenten in opleiding voor een

algemeen weinig moeite met het vinden van een passende

sportkwalificatie. Deze studenten hebben stageplaatsen nodig.

stageplaats. Alleen in Friesland en Twente kost dit meer

In tabel 1 zien we dat het studentenaantal in 2010-2011 voor alle

moeite. In Friesland waren begin 2011 voor alle niveaus

niveaus is toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar.

samen ongeveer 46 studenten zonder stageplaats. De als

Het aantal stageplaatsen is nog meer gegroeid.

nijpend ervaren situatie voor de sportagogen in Twente is in vergelijking met de vorige peiling ongewijzigd gebleven. In

Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten

Drenthe is de helft van de dertig studenten SB4-agoog op

en stageplaatsen (BOL) in de periode 2010 - 2011

een niet passende stageplaats terechtgekomen.

Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen

Stageaanbod in Noordwest

SB2

4%

15%

SB3

7%

9%

SB4

5%

13%

Bronnen: Studentenaantallen: CFI; schooljaren 2009/2010 en 2010/2011 Stageplaatsen: Leerbedrijvenregister Calibris; peildata: maart 2010 en februari 2011

In het gebied Noordwest is de situatie sinds het najaar 2010 niet veel veranderd. Ook nu hebben studenten op niveau 2 en 4 moeite met het vinden van een stageplaats. Wel is de situatie voor studenten SB4-manager ongunstiger geworden. Bij de vorige peiling bleek slechts in één regio het vinden van een passende stageplaats moeizaam te verlopen. Nu geldt

SB2 = Sport- en bewegingsbegeleider SB3 = Sport- en bewegingsleider SB4 = Sport- en bewegingscoördinator

= Sport- en bewegingsmanager

= Sport- en bewegingsagoog

= Sport- en bewegingstrainer

= BOS-medewerker

2

dat voor drie regio’s.

stageaanbod opleiding Regio

Rapportage regio

SB2

SB3

SB4 Agoog

SB4 BOS

SB4 Manager

SB4 trainer

Friesland Noordoost

Groningen Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland

Noordwest

Zaanstreek-Waterland Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam


Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Haaglanden Zuidwest

Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuid-Gelderland Zuidoost

Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant


Zuid-Limburg

Studenten geweigerd / instroom roc aangepast, studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Nijpend tekort > Stages uitgesteld of gaan niet door. Tekort


Evenwicht

> Studenten op tijd geplaatst op passende plaatsen.

Overschot

> Stages makkelijk te vinden, zelfs een klein overschot.

Onbekend

> Geen gegevens beschikbaar of niet van toepassing.

3

Kans op werk Stageaanbod in Zuidwest

De arbeidsmarkt voor Sport en Bewegen telt ruim 50.000 fulltime

In Zuidwest zijn de sportopleidingen geconcentreerd in Zeeland.

banen. Het grootste deel bevindt zich in de sportgerelateerde

In deze regio doen zich knelpunten voor bij niveau 4 (specialisaties

sector: bijna 30.000. Ruim 15.000 fte’s komen voor rekening van de

bewegingsagoog en trainer). Bij beide opleidingen zijn studenten

branche-eigen sector en het resterende deel is voor de sportvereni-

zonder stageplaats (ongeveer 20 in totaal) of zijn studenten op een

gingen. Omdat er veel banen door deeltijdmedewerkers worden

niet passende stageplaats terechtgekomen (ongeveer 20 in totaal).

ingevuld, werken er ongeveer 75.000 personen in de sector.

Voor de overige sportopleidingen is de situatie in vergelijking met de vorige peiling aanmerkelijk verbeterd.

Werkgelegenheid voor niveau 3 en 4 gunstig

Stageaanbod in Zuidoost

Bijna 30% van de mbo-studenten gaat na de opleiding direct aan

In het werkgebied Zuidoost zijn de sportopleidingen vooral in

het werk. Zij zijn werkzaam bij verschillende soorten werkgevers.

Gelderland en de Achterhoek geconcentreerd. Er zijn voor zover

Eén vijfde van hen werkt bij een fitnesscentrum. Andere grote

bekend weinig knelpunten. Alleen de studenten SB4-agoog

werkgevers zijn de sportverenigingen, zorgen welzijnsinstellingen

hebben, net zoals het geval is in de meeste andere werkgebieden/

en het onderwijs. Van het aantal gediplomeerde mbo’ers dat direct

regio’s, moeite met het vinden van een stageplaats. Uiteindelijk lukt

na de opleiding aan het werk gaat, komt ongeveer 70% terecht in

het de meeste studenten wel een plaats te vinden, maar soms is er

een sportgerelateerde baan.

sprake van een 2e of 3e keus, zoals in Midden-Gelderland en Zuid-

De werkgelegenheid voor niveau 4-gediplomeerden is beter dan

Gelderland. In deze regio’s heeft één op iedere zeven studenten

die voor gediplomeerden op niveau 3. De werkgelegenheid voor

een niet passende stageplaats.

niveau 2-gediplomeerden is het minst gunstig.

CONCLUSIE Wanneer wij de resultaten van de inventarisatie bij onderwijsinstel-

Meeste mbo’ers kiezen na diplomering voor vervolgopleiding

lingen bekijken, kunnen we concluderen dat de stagetekorten - in

Uit de bestemming van de schoolverlaters blijkt dat drie van de vier

vergelijking met de vorige peiling in 2010 - nog steeds aanwezig

mbo’ers van niveau 2 en 3 na de SB-opleiding nog een vervolg

zijn voor de bewegingsagoog, maar ook voor studenten niveau 2.

opleiding binnen het mbo gaan volgen. Van de gediplomeerden op

Bij het interpreteren van deze resultaten moeten we wel rekening

niveau 4 gaat meer dan de helft (54%) naar het hbo.

houden met het feit dat niet alle onderwijsinstellingen hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Zo zijn er in de regio Zuidoost voor een groot deel van de regio’s geen gegevens beschikbaar.

uitstroombestemming mbo-gediplomeerden

Direct naar de vervolgopleiding

28%

60%

Na enige tijd naar vervolgopleiding

12% Naar de arbeidsmarkt

Figuur 1 Uitstroombestemming mbo-gediplomeerden SB 4


SIGNALEN UIT DE PRAKTIJK

Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval

‘Dit schooljaar is de invulling van de BPV in leerjaar 1

wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd.

gewijzigd naar diverse BPV onderdelen: Fitness, Zwem-

Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over

& Buurtstage. Voor het onderdeel fitness en zwemmen

de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot

moeten we nog zien of het werkveld stageplaatsen voor


ons heeft’.

schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te

‘De werkgevers zijn nog niet gewend om met mbo’ers aan

stemmen.

de slag te gaan. Ze hebben altijd hbo’ers gehad’.

‘Stageplaatsen worden ingenomen door studenten van CIOS en de opleiding Helpende’.

GRONINGEN

‘Studenten van niveau 2 worden vaker geweigerd of weggestuurd in vergelijking met studenten van niveau 3’

FRIESLAND

‘We hebben te weinig uren voor de studenten bij Bewegen NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND

DRENTHE


STEDENDRIEHOEK

UTRECHT OOST


RIJNMOND



DRECHTSTEDEN

WEST-BRABANT

TWENTE



ZUID-LIMBURG

Figuur 2 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio’s

5

Aangepast Sporten en Loop- en Conditietrainer’.



HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt een expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle

© Calibris 9.09/ 1/2011


voorjaar 2011 Kans op stage

Recommend Documents