Voordracht over eetstoornissen, gegeven door Anneleen Pyls
Eetstoornissen: Anorexia en boulimie Boulimie en anorexia zijn levens op zich, waarin ‘de dingen’ van het echte leven aan je voor bij gaan! Ik citeer iemand: toen ik zwaar in men eetstoornis zat, kon iemand dood voor me neervallen dat zou ik niet eens gemerkt hebben! Boulimie en anorexia zijn geen vormen van diëten! Boulimie en anorexia zijn middelen om te vluchten uit de echte wereld net zoals alcohol, drugs,... Dus het zijn geen ‘trutjes’ die aan deze ziekte lijden omdat ze het model van Naomi Campell willen hebben. Het doel van mijn speech is jullie te overtuigen van deze stellingen, zeker niet om jullie te overstelpen met medische gegevens en genezingstherapieën. Er heerst een algemeen vertekend beeld over eetstoornissen en als ik dat al kan wijzigen bij deze kleine groep, zal ik content zijn. In het eerste deel ga ik in het heel kort vertellen wat boulimia en anorexia precies zijn. In het tweede deel zal ik het hebben over de manier waarop deze jongens of meisjes leven. Dit vooral om de eerste stelling aan te tonen. Het gaat mij hier vooral om de sociale gevolgen en om hen individueel leven. In het derde deel zal ik het hebben over de oorzaken. Een eetstoornis ontstaat immers niet zomaar. Het is geen dieet. Het is een verslaving of een obsessie. Iets wat hun leven ‘terroriseert’! In het vierde deel zal ik het hebben over de genezing!
DEEL I Anorexia nervosa alias magerzucht. De naam anorexia nervosa (verkort tot anorexia) betekent letterlijk 'gebrek aan eetlust door nerveuze oorzaken'. Deze naam is eigenlijk misleidend, omdat de patiënten die hieraan lijden geen gebrek aan eetlust hebben, maar juist doelbewust proberen hun eetlust en hongergevoel te onderdrukken. Anorexia zou eigenlijk beter 'magerzucht' of 'lijnziekte' genoemd kunnen worden, want de patiënten hebben een onweerstaanbare drang om af te vallen. Ze zijn er als het ware aan verslaafd en gaan ermee door, zelfs als zij al sterk zijn vermagerd. Het vermageren is een obsessie geworden. Meestal begint het wel met een normaal dieet. Ze zijn wat kilo’s bij gekomen en net als een ander persoon willen ze die weer kwijt. Ze bepalen vooraf een gewicht wat ze willen bereiken en gaan op dieet totdat ze het vooropgestelde gewicht bereikt hebben. Eens dit gewicht bereikt, zullen de meeste mensen stoppen met hun dieet. Maar een anorexiepatiënt gaat verder. Hij is niet content met het gewicht en hij voelt zich nog steeds dik. Dus hij bepaalt een nieuw gewicht als doel! Dit zal meestal een heel stuk lager liggen en met een gezond dieet niet meer te bereiken zijn. Ze eten nog nauwelijks. Ze zijn fier dat ze hun hongergevoel kunnen onderdrukken. Dat geeft hun het gevoel van machtig te zijn. Hulpmiddelen kunnen natuurlijk zijn: veel drinken, vermageringspillen, veel bewegen,... De kilo’s zullen er als het ware afvliegen! In het begin, zijn dat ongeloofwaardige massa’s die de persoon op zeer korte tijd zal verliezen. Dat kan gaan tot 8 à 9 kg per maand. Voor iemand met een normaal gewicht is dat veel.
Boulimia nervosa. Boulimia nervosa (verkort tot boulimia) betekent letterlijk 'eetlust als een os door nerveuze oorzaken'. Ook deze naam klopt niet helemaal, omdat er sprake is van eetbuien die worden afgewisseld met perioden van (bijzonder) matig eten. Bovendien hoeft het niet zo te zijn dat mensen met boulimia een grote eetlust hebben voordat ze een eetbui krijgen. Het gaat om het eten, niet om het stillen van honger. De drang om te eten lijkt op een verslaving. Boulimia wordt dan ook wel eetverslaving genoemd. Tijdens een eetbui worden grote hoeveelheden eten naar binnen gewerkt en hebben de patiënten het gevoel dat zij de controle over hun eetgedrag kwijt zijn. Zij kunnen niet meer stoppen met eten. Het voedsel is dikwijls calorierijk en wordt vaak zonder proeven doorgeslikt. Meestal is het voedsel dat de
patiënten zich buiten de eetbuien om niet toestaan. Deze patiënten zijn immers meestal ook niet tevreden met hun lichaam. Ze eten dikwijls de ganse dag niks omdat ze willen vermageren en zichzelf te dik vinden. ’s Avonds wanneer ze thuis komen en alleen zijn, proppen ze zich vol met allerlei lekkere dingen. De eetbui kan ook ontstaan wanneer ze het gevoel hebben dat ze over de schreef gegaan zijn. Ze hebben bijvoorbeeld te veel gegeten of iets lekkers gegeten en ze voelen zich daarover schuldig. Ze denken dat ze er dik van zullen worden dus dat moet eruit. Maar als ze dan toch gaan braken dan kunnen ze beter nog wat meer van dat lekkers eten! Wel niet alle boulimie- patiënten braken! Sommige nemen laxeerpillen om van het ingenomen voedsel af te geraken. Anderen laten op een eetbui een strenge periode van vaste volgen. Dit wil zeggen dat ze bijvoorbeeld drie dagen niks eten en de vierde dag een grote hoeveelheid eten naar binnen spelen.
De lichamelijke gevolgen van een eetstoornis. Over de lichamelijke gevolgen ga ik zeer bondig zijn. IK ga hier geen medische uiteenzetting geven. Het is wel duidelijk dat het zeker niet gezond is voor het lichaam: 1. De menstruatie stopt vanaf een bepaald gewicht. Als dit lang blijft duren, kan men voor het leven onvruchtbaar worden. Ook bij boulimie patiënten stopt de menstruatie omdat het lichamelijk evenwicht verstoord is. Dit brengt voor de patiënt ook heel wat psychologische spanning met zich mee. Velen onder hen willen immers kinderen. Maar de magerzucht is zo krachtig dat deze de kinderwens overtreft. 2. De ademhaling en de hartslag worden trager. Ook de bloeddruk daalt. Men heeft namelijk een laag gewicht en zeer weinig voedselinname. Het lichaam moet dus zeer besparen in de stofwisseling. Dit heeft tot gevolg dat de patiënten zeer moe, duizelig, depressief en prikkelbaar zijn. 3. Ze hebben het meestal heel koud! 4. Doordat ze weinig voedsel opnemen, kan er verstopping ontstaan. Dit maakt het vaak alleen maar erger. Dit geeft vaak aanzet tot het slikken van vermageringspillen en/of laxeermiddelen. 5. Het mechanisme wordt volledig verstrooid waardoor de patiënt geen honger meer voelt of niet meer weet wanneer hij honger voelt. Het fenomeen van de knorrende maag kennen zij niet meer. 6. Voor een goede slaap moet men voldoende voedsel hebben opgenomen. Anorexie- en boulimiepatiënten slapen slecht. Waardoor ze zeer prikkelbaar worden en dit vaak afreageren op de buitenwereld. Het leven met een patiënt als partner of als lid van je gezin, is niet altijd even gemakkelijk. 7. Deze patiënten hebben vaak een tekort aan kalium. Dit kan leiden tot nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen, hartritmestoornissen en zelfs hartstilstand. Het gevoel van hartkloppingen is zeker niet aangenaam en geeft de patiënt een benauwd en angstig gevoel. Mensen met een eetstoornis zijn immers dikwijls zeer sterke mensen met een enorme vechtlust. Zij bezitten een enorme levensdrang. Zelfmoord komt dan ook zeer zelden voor bij es. 8. Door veel te braken komt het maagzuur in de keelholte en de mond. Het glazuur wordt aangetast en de speekselklieren kunnen opzetten. Ook keelpijn en heesheid kunnen door het braken ontstaan. 9. De meeste van deze lichamelijke symptomen verdwijnen als de patiënt geneest. Dit kan echter wel enige tijd duren.
DEEL II: hun sociaal en individueel leven. Wat jullie van deel II vooral moeten onthouden is dat het om een obsessie gaat en in het geval van boulimie gaat het zelfs om een verslaving: verslaafd aan eten! In eerste instantie lijkt er een tegenstelling te bestaan tussen zichzelf te verhongeren en zichzelf regelmatig te overeten. Toch hebben deze ziektes heel veel overeenkomsten. Het komt dan ook vaak voor dat anorexia patiënten boulimia ontwikkelen of omgekeerd. Er zijn ook personen die afwisselende periodes kampen met een van beide ziekten. Daar het mij niet gaat om het medische ga ik het beschouwen als een en dezelfde ziekte! Dus lijkt het mij evident simpelweg te spreken van de patiënt of het nu om een anorexia of een boulimia gaat.
De patiënten zijn er 24uur per dag mee bezig. Om dit aan te tonen kan ik misschien best een verhaaltje vertellen:
Het leven van An, een patiënte, An wordt wakker. Het eerste wat ze doet is aan haar buik voelen… Ze vindt hem vies! Ze heeft al geen zin meer om op te staan. Als ze slaapt voelt ze het vet aan haar lijf tenminste niet. Maar ze moet. Ze heeft vandaag een examen. Ze kruipt uit haar bed en ze ziet haar benen onder haar slaapkleed uitkomen. Deze vindt ze ook veel te dik. Straks als ze thuis komt is het tijd om 5km te gaan joggen en 100 set-ups te doen! Ze sleurt zich zelf naar de badkamer! Ze bekijkt zichzelf in de spiegel. Haar buik is te dik, haar benen lijken wel de poten van een olifant, haar borsten en billen hangen en op haar gezicht kan ze seffens ook beter een kilo schmink smeren. Dan maar naar de weegschaal! Hopelijk weegt ze minder dan gisteren! Dan is er toch al iets goed aan haar dag. An haar humeur wordt immers bepaald door wat de weegschaal haar te vertellen heeft. Ze heeft geluk: weer 300 gram minder. Een jaar geleden woog An nog 56kg! Nu nog 43kg. Maar daar merkt ze niet veel van! Hoe meer ze afvalt hoe slechter en dikker ze zich voelt! Zo snel mogelijk de douche uit en haar kleren aan zodat ze haar eigen lichaam toch al niet meer hoeft te zien. Ze trekt haar zwarte broek aan want in zwart toon je nu eenmaal het magerste! En daarop doet ze de trui die haar oma voor haar heeft gebreid. Deze zit lekker los, laat zo weinig mogelijk van haar lichaam zien en hangt over haar achterwerk! Wanneer ze beneden komt vraagt haar moeder of ze niet moet ontbijten! An zegt dat ze liever wat vroeger vertrekt en dat ze wel boterhammen zal meenemen! Haar moeder geeft haar ook nog een koek en een appelsien! In plaats van met haar vader mee te rijden naar school gaat ze met de fiets. Op die manier kan ze nog wat calorieën verbranden! Op school aangekomen smijt ze haar boterhammen en haar koek in de vuilbak. Ze sluit zich op in de wc. Ze blijft daar liever zitten. Op de speelplaats is het veel te druk. Uit haar rugzak neemt ze een fles water en een vermageringspil! De fles water dringt ze gans leeg! Zo vult ze haar maag en dat helpt toch een beetje bij het onderdrukken van honger! Wanneer de bel gaat, gaat ze rechtstreeks naar haar klas! In de voormiddag heeft ze haar examen! Trekt op niks! Ze is niks waard! Ze is dom en ze zal nooit slagen in haar leven! In de middagpauze gaat ze bij haar vriendinnen in de refter zitten! Ze eet haar appelsien op en zegt tegen de anderen dat ze haar boterhammen thuis vergeten is. Ellen wil haar een deel van haar boterhammen geven. Maar An weigert. Ze zegt dat ze niet veel honger heeft en dat ze wel zal eten als ze thuis is! In de namiddag hebben ze nog biologie. An probeert zich te concentreren! Maar het lukt haar niet. Ze kijkt constant naar haar benen en ze vindt ze dik en lelijk! Had ze die appelsien maar nooit gegeten! Wanneer de bel gaat vragen Ellen en Katrien of ze even mee gaat winkelen! Eigenlijk heeft ze er geen zin in maar ze durft niet ‘nee’ te zeggen! An voelt zich alleen! De meisjes zijn wel lief voor haar maar ze heeft het gevoel er niet bij te horen. Ze kan zich ook niet amuseren! Haar vriendinnen babbelen constant over jongens en menstruatie! Jongens interesseren haar niet. Wie wil er trouwens zo een lelijk en dom meisje! En haar regels heeft ze al een halfjaar niet meer. In elk glasraam dat ze voorbij komt, kijkt ze naar haar benen! Bij elk meisje dat ze tegen komt, vraagt ze zich af of zij dikker of dunner als zij zijn! Haar vriendinnen gaan naar de lingeriewinkel: er zijn nieuwe bh’s binnen en ze willen gaan passen. Dat ziet An helemaal niet zitten. Ze heeft een hekel aan haar lichaam. Ze is er vies van en ze is zeker niet van plan haar lichaam aan anderen te tonen! Ze zegt dat ze dringend naar huis moet Dat ze haar moeder beloofd had op haar broertje te passen! Haar vriendinnen vragen of ze in het weekend meegaat zwemmen! De laatste keer dat ze gezwommen heeft, was met de scouts meer dan een jaar geleden. Ze wou wel zwemmen maar ze durfde niet in haar badpakrond te lopen! Ze hield haar T-shirt aan en wachtte totdat een van de leiding haar in het water zou gooien! Dan kon ze tenminste met haar kleren aan zwemmen en hoefde niemand haar lichaam te zien! Ze wees het voorstel van haar vriendinnen af! Toen ze thuiskwam, gooide ze haar rugzak neer in de hoek van de kamer! Ze trok haar gympies aan en ging rennen in het bos totdat ze er bij neer viel! Op haar kamer deed ze nog 100 set-ups! Toen haar moeder thuis kwam, vroeg An of ze ’s avonds met Marco mocht gaan eten en naar de film mocht gaan. Ze mocht wel naar de film maar haar moeder had liever dat ze thuis at… Shit, plan mislukt! An ging de keuken in! En daar vloekte ze nog eens! Het diner voor die avond was frieten met stoofvlees en haar papa vond het ook nog eens nodig om chocomousse te maken! Na het eten voelde ze zich misselijk en schuldig! Dit betekende morgen zeker een kilo bij op de weegschaal! Ze voelde tintelingen in haar benen! Ze voelde het vet zo aan groeien! Ze had al geen zin meer om naar de film te gaan! Ze zij tegen haar moeder dat ze nog wat werk had voor school Haar moeder zei dat ze van tafel mocht!! Haar ouders bleven nog wat benedenzitten! Boven stak ze meteen haar vinger in haar keel! Om 19u30 kwam Marco haar halen! Ze wou vrolijk doen maar het ging niet! Door het braken voelde ze zich slap en futloos. Ze zweette en trilde! Ze stak een sigaret op om haar eigen wat rustiger te maken! Ze kon haar gedachte niet bij de film houden. Ze had immers anderen dingen om aan te denken: hoeveel zou ze morgen wegen, met welk geld ging ze haar vermageringspillen betalen, welke smoesjes ging ze morgen gebruiken om niet te moeten eten,…
Dit lijkt misschien overdreven! Maar geloof mij het is het echt niet. Ze zijn er constant mee bezig. 24 uur per dag! Denken ze niet aan hun lichaam of hun gewicht , dan denken ze wel eten. Hun lichaam: Hun lichaam vinden ze lelijk. Ze vinden zich zelf veel te dik. Ze hebben hun vertekend beeld. Ze zien zichzelf veel dikker dan ze werkelijk zijn. Ze zijn ook constant met hun lichaam bezig. In elk glasraam of spiegel zullen ze even gluren. Ze zullen regelmatig aan hun benen, billen en buik voelen of ernaar kijken. Vet: Ze voelen constant hun vet zitten of voelen het aangroeien. Vooral na het eten. Gewicht: De weegschaal is hun belangrijkste juweeltje! Hun ‘enigste’ doel is afvallen. Ze bepalen vooraf een gewicht dat ze willen bereiken. Maar wanneer ze dit bereikt hebben, voelen ze zich nog te dik. En ik gebruik hier expliciet het woord voelen. Omdat velen weten dat ze eigenlijk niet te dik zijn. Maar ze voelen zich dik. Hoe meer men afvalt, hoe dikker men zich voelt. Het getal wat ’s morgens op de weegschaal verschijnt, bepaalt hun humeur. Vergelijken: De patiënten vergelijken zich dikwijls met anderen. Wanneer ze gaan winkelen, naar een fuif gaan, in de klas zitten,… slagen ze er niet in zich te concentreren. Ze kijken constant naar anderen meisjes en vragen zich af of deze dikker of dunner zijn dan zij. Eten: hier hebben we natuurlijk wel een verschil. De anorexiepatiënt zal denken: hoe ga ik men vermageringspillen betalen, welke smoesjes ga ik gebruiken om niet te moeten eten, hoe ga ik men honger overwinnen,… De boulimiepatiënt zal denken: waar en wanneer kan ik veel eten zodat niemand het ziet (Ze schamen zich immers voor hun eetbuien en zullen het niet snel in het openbaar doen,), hoe ga ik men eten betalen, waar kan ik gaan braken zodat niemand het weet. Ze kiemen dat allemaal mooi op voorhand uit. Ze weten alles van iedereen. De uurrooster van hun ouders kennen ze. Ze weten precies wanneer ze alleen thuis zijn. Wanneer ze de vrijheid hebben om te eten en te braken. Eetbuien zijn dat ook heel vaak op voorhand gepland. Wanneer ze plots onverwacht in contact komen met eten, komen ze in een gespannen situatie. BV wanneer iemand van de klas jarig is en plots onverwacht afkomt met een taart. Voor de meeste mensen is dit leuk! Voor een patiënt is dit een vreselijke situatie. De anorexia zal zich zeker niks gunnen en zij is daar enorm fier op. Bij de boulimiepatiënt zal het afhangen van de situatie. Heeft ze de mogelijkheid in school te braken of niet, is de school gedaan of heeft ze onmiddellijk terug les,…. Lichaamsbeweging: Lichaamsbeweging is voor alle patiënten heel belangrijk! Ze proberen zoveel mogelijk te bewegen. Soms zelfs tot in het belachelijke toe! Ze nemen in openbare gebouwen liever de trap dan de roltrap of de lift Ze lopen liever 10 keer op en af dan alles in ineens te doen. Ze staan te springen om voor anderen naar de winkel gaan en zit ze met vrienden samen op een kamer dan zal zij met plezier opstaan om drinken te gaan halen. Hoe meer beweging hoe liever want beweging betekent calorieën verbranden. Dit kan zich heel extreem gaan manifesteren in bewegingsdrang: gaan joggen tot ze erbij neervallen, kilometers fietsen zonder op het zadel te zitten, absurd veel set-ups en andere spieroefeningen doen, thuis de trap tientallen keren op en af lopen. Sport: Veel patiënten doen aan sport. Maar ze genieten hier dikwijls niet meer van. Tijdens het sporten denken ze alleen maar aan de spieren die ze ontwikkelen en hoeveel calorieën ze al verbrand zouden hebben. Ze putten zich ook uit tot in het onaangename. Het is geen hobby meer maar eerder een dwang, een opdracht opgelegd aan zichzelf door zichzelf. Calorieën: Hier zijn ze expert in. Ze kunnen u bijna van alle etenswaren vertellen hoeveel calorieën ze bevatten. Van een stuk appel tot een pint! Van een witloof tot een friet! Ze bepalen hoeveel calorieën ze per dag nog mogen binnenkrijgen en ze houden deze zeer strik bij! Biedt iemand met een eetstoornis bij de koffie koekje aan en je kan er zeker van zijn dat zij in haar hoofdje gaat nagaan wat ze die dag al allemaal gegeten heeft en de calorieën gaat tellen. Afhankelijk van het getal dat ze bekomt, zal ze het koekje al dan niet nemen. Ook al gaat dit maar om 1 belachelijk klein speculaasje. Slaap: Mensen met een eetstoornis slapen slecht! Door dat ze te weinig calorieën en voedingsstoffen binnenkrijgen wordt hun slaapverstoord! Men heeft immers een minimum aan calorieën nodig voor een goede slaap! Ook geraken ze moeilijk in slaap doordat ze piekeren over hun eten, gewicht, lichaam, school, werk,…. Door hun slecht nachtrust zijn ze moe en voelen ze zich nog slechter! Ze worden prikkelbaar en dit maakt het ook voor hun omgeving niet gemakkelijk. Perfectionisme, faalangst, onzeker, gevoelig voor de mening van anderen: personen met een eetstoornis zijn dikwijls zeer perfectionistisch. Ze stellen zeer hoge eisen aan zichzelf. Zowel op werk- en schoolgebied maar ook op het vlak van eten en gewicht. Als anorexiapatiënten hun eetgedrag niet in de hand kunne houden beschouwen ze dat als gebrek aan wilskracht en zelfbeheerding. Wanneer ze bijkomen, voelen ze zich gefaald! Ze hebben dan helemaal het gevoel dat ze niks kunnen. Ze zijn ook heel onzeker. Ze hebben weinig vertrouwen in zichzelf en vooral in hun eigen kunnen. Ze voelen zich dikwijls alleen en uitgesloten. Enerzijds hebben ze schrik iets verkeerds te doen en ze zijn bang om anderen mensen te kwetsen. Bij ruzies of conflicten, zoeken ze vaak de schuld bij zichzelf! Waardoor ze
zich weer gefaald en slecht voelen. Anderzijds zijn ze zeer gevoelig want anderen over hen zeggen of denken! Ze zijn immers dikwijls zeer prikkelbaar waardoor ze moeilijk kunnen relativeren en snel dingen als persoonlijke aanvallen of verwijten voelt! BV wanneer ze zou afspreken om met iemand naar de film te gaan en deze persoon belt af, of iemand beloofd te bellen en hij of zij doet het niet dan zal men daar van alles achter zoeken:” Heb ik iets verkeerds gedaan of gezegd, die vindt mij niet meer tof, het ligt aan mij, ze willen gewoon niet met mij omgaan,…” Ze voelen zich slecht en alleen. De cirkel is weer rond!
Hun sociaal leven: Doordat ze zoveel met zichzelf bezig zijn en met hun gedachten niet aanwezig, lijdt ook hun sociaal leven hier onder. Ze leven eigenlijk in een eigen wereldje. Ze hebben hun eigen regels te volgen en heel hun denken en doen wordt in beslag genomen dor hun ziekte. BV ze gaan niet mee naar de film want ze moeten hun spieroefeningen doen, ze gaan iet naar een verjaardagsfeestje want daar zal er taart zijn,… Ze zonderen zichzelf steeds meer en meer af. Ze voelen zich alleen en ook vaak onbegrepen door hun omgeving. Door de stress die ze hebben worden ze kwetsbaar, onzeker, snel geïrriteerd en ze hebben vaak enorm last van stemmingsschommelingen. Niemand snapt wat ze meemaken en dat maakt het alleen maar moeilijker! Dus proberen ze hun eetstoornis zoveel mogelijk geheim te houden. Voor de anorexiapatiënt is dat zeer moeilijk! Hierdoor worden zij door omgeving als leugenachtig beschouwd! Ook boulimiepatienten houden hun eetstoornis geheim. Ze schamen zich voor een eetbuien! Ze leiden als het ware een dubbelleven. Ze lijken normaal te functioneren. Ze behouden immers hun gewicht dus het is voor de omgeving niet meteen zichtbaar. Toch leidt ook hun sociaal leven hieronder! Ze vertrekken bij vrienden om te gaan eten, eten en laxeermiddelen kosten geld dus ze houden minder over voor een cafébezoek, de bioscoop,…. Ze houden het lang geheim totdat de situatie uit de hand loopt en niet meer houdbaar is! Wanneer ze het dan bekend maken, voelen ze zich eenzaam en onbegrepen ! Het is immers moeilijk om duidelijk te maken aan de omgeving hoe het is een leven te leiden onder dwang. Meestal weet de omgeving ook niet hoe te reageren omdat ze het totaal niet hadden zien aankomen! De meisjes zijn dikwijls door hun ziekte zo geobsedeerd bezig met zichzelf dat ze niet meer kunnen bezig zijn met andere mensen of zaken! Ze geraken in hun sociaal isolement.
DEEL III: een eetstoornis draait rond meer dan eten en complexen! In dit deel wil ik duidelijk maken dat een eetstoornis niet zomaar ontstaat. Dat heeft zijn redenen en oorzaken. Ik heb immers al gezegd dat een eetstoornis geen dieet is. Op dit vlak vormen de meeste mensen een verkeerd beeld van een eetstoornis. Men is van mening dat deze meisjes ver door gedreven complexen hebben en alleen maar willen afvallen! Dat ze zich toetsen aan de modellen, aan het beeld van de vrouw dat de maatschappij aan ons opdringt! Dat is ook zo maar dat doen ze enkel om te vluchten uit de wereld of van hun problemen. Er is immers veel meer aan de hand! Waarom zou anders een anorexia zichzelf blijven uithongeren wanneer ze eenmaal haar doelgewicht heeft bereikt! Ze is graadmager geworden maar ze blijft zich dik voelen! Eigenlijk zijn de eetstoornis en de complexen maar een signaal dat er iets aan de hand is. Ze zijn het symptoom van het echte probleem net zoals koorts maar een symptoom is van griep. Koorts is niet de ziekte maar griep! Een eetstoornis is een ideaal middel om te vluchten uit de echt wereld, om te vluchten van hun echte problemen. Doordat ze constant obsessief bezig zijn met hun eten, lichaam, gewicht,…en hier constant aan denken, hebben ze geen tijd en ruimte om te denken aan hun echte problemen. De eetbuien fungeren dikwijls ook om problemen te vergeten! Heeft een patiënt een negatieve ervaring achter de rug dan stort ze zich op eten zodat ze niet meer aan de gebeurtenis denkt. Ze eet als het ware haar problemen weg net zoals een alcoholverslaafde zijn problemen verdrinkt. Het zijn allemaal middelen om te ontkomen aan de werkelijkheid Wat kunnen deze onderliggende problemen zijn? Hier ga ik niet te diep op in gaan omdat dat niet zo evident is en van patiënt tot patiënt verschilt! Mijn doel is immers ook niet om van jullie psychologen te maken! Het zijn dikwijls zaken die in het verleden gebeurt zijn en die men nooit heeft kunnen verwerken. Deze proberen de patiënten te vergeten door obsessief bezig te zijn met hun eten en hun lichaam. BV: seksueel misbruik, verlies van de ouders in de kinderjaren, , mishandeling, scheiding van de ouders,
spanningen op school, moeilijke verstandhouding met de ouders, veel gepest als kind,…. Maar ook huidige situaties kunnen een eetstoornis veroorzaken of verergeren: onderdrukking of mishandeling door partner, verlies van een kind, moeilijk kunnen omgaan met stress, spanning, ruzies en conflicten,… Dat wil dus zeggen dat iemand die genezen is of nog in zijn genezingsproces iets meemaakt wat voor de betreffende persoon niet aangenaam is, terug grijpt naar zijn eten om niet aan het voorval te moeten denken. Men hervalt dus of de eetstoornis verergerd. Natuurlijk zijn er ook oorzaken te vinden in onze maatschappij! De maatschappij dringt immers het ideaal beeld op van een vrouw waaraan deze meisjes willen voldoen! Maar ik denk dat deze bijdrage minimaal is! Iemand die de voedingsbasis heeft voor en eetstoornis zal deze ook ontwikkelen zonder dat maatschappelijk beeld! In de tijd van Rubens waar het ideaal beeld van een vrouw eerder struis en ‘dik’ was, waren er toch ook meisjes en jongens die leden aan anorexia of boulimia.
DEEL IV: Van ziek zijn tot genezen Daar een eetprobleem een middel is om te vluchten uit de wereld omdat men hier zo obsessief mee bezig is, zal de patiënt in de eerste stap van zijn genezingsproces zijn eten moeten loslaten. Net zoals alcohol en drugsverslaafden eerst moeten afkicken. Het lijkt voor jullie waarschijnlijk wel een evident dat een alcoholverslaafde niet aan zijn problemen kan denken omdat hij daarvoor te zat is maar eigenlijk is dat voor iemand met een eetstoornis hetzelfde. Deze zijn zo doorgedreven en constant met hun eten en lichaam bezig dat ze gewoon weg de tijd niet hebben om aan hun echte problemen te denken. Ze moeten dan terug normaal leren omgaan met eten zonder hier constant aan te denken. Ze moeten hun lichaam leren aanvaarden of toch zeker leren inzien dat ze een vertekend lichaamsbeeld hebben. Ze moeten als het ware stoppen met zich aan hun eten en lichaam vast te klampen. In extreme gevallen, gaan zelfs andere mensen voor de patiënten bepalen wat ze wanneer mogen eten. Van zodra ze hun eten hebben losgelaten en hun lichaam min of meer aanvaard hebben zodat ze hier niet meer constant aan denken, geven ze zichzelf de tijd over andere zaken na te denken. Dan komen de echte problemen op de voor grond. In de therapie gaat men dan verder werken rond deze problemen want om te genezen moet men de zaken die men vroeger heeft mee gemaakt verwerken. Maar het genezingsproces is zeker niet gemakkelijk. Meer dan de helft van de patiënten hervalt terug! Het verwerkingsproces is te zwaar of wanneer nieuwe problemen zich voordoen grijpen ze terug naar hun eten, net zoals een alcohol- of drugsverslaafde kan hervallen. Dikwijls lijken patiënten ook genezen maar zijn ze het eigenlijk niet. Ze braken niet meer, ze blijven op gewicht en ze eten gezond, regelmatig,… Maar in hun hoofdje zijn ze wel nog obsessief bezig met hun eten. Ze bepalen nog steeds op voorhand wat ze mogen eten, ze tellen nog steeds de calorieën zodat ze zeker niet meer eten dan nodig is, ze wegen zich nog dagelijks, ze sporten niet voor de ontspanning maar het figuur, ze voelen zich nog uren schuldig als ze eens iets calorierijk hebben gegeten, ze hebben na het eten nog wel de drang om te braken maar ze doen het gewoon niet meer,… Ze lijken dus genezen. Maar eigenlijk zijn ze het helemaal niet. Ze denken immers nog constant aan hun eten en lichaam en gewicht waardoor ze zichzelf nog steeds niet de tijd geven om aan de echte problemen te denken. Daarom vind ik het ook belachelijk en moeilijk om een cijfer te plakken op het aantal patiënten dat er zijn. Want voor mij hebben mensen die constant hun gewicht en eten in de gaten te houden ook een eetstoornis, ook al braken ze niet en behouden ze hun gewicht Zij zijn immers ook op een ongezonde en onaangename manier geobsedeerd waardoor ze zichzelf ook van alles ontzeggen en ook wel een beetje wegvluchten. Dit toont nog maar eens aan dat een eetstoornis niet noodzakelijk te maken moet hebben met afvallen en het streven naar een topmodel. Want deze meisjes of jongens willen enkel hun gewicht behouden omdat ze bang zijn om bij te komen. Dit is wat je ook vaak tegen komt bij patiënten die genezen lijken omdat voor de buitenwereld niet meer braken en/of afvallen. Maar de buitenwereld ziet wel niet wat er in die mensen hun hoofd echt omgaat.
Bronnen:
eigen ervaring en www.sabn.nl
