voor en door Vierhouters

D

VIERH N A L OU P S P TE R O N

een visie op het dorp voor en door Vierhouters

INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF

3

1. 2. 3. 4.

ONTWIKKELING DORPSPLAN VIERHOUTEN GEVOLGD STAPPENPLAN IETS OVER VIERHOUTEN WONEN 4.1. Woningaanbod 4.2. Behoefte peiling 4.3. Onderzoek 5. VOORZIENINGEN 5.1. AED 5.2. EHBO post 5.3. Paramedische diensten 5.4. Burenhulp 6. TOERISME EN RECREATIE 6.1. Overlast 6.2. Renovatie van het openluchttheater 6.3. Geen uitbreiding recreatie-eenheden 7. SCHOOL 8. OPENBAAR VERVOER 9. VERKEER EN VEILIGHEID 9.1. Snelheidsbeperkende maatregelen 9.2. Parkeren 9.3. Fietsen 9.4. Verlichting 10. AANZICHT VAN HET DORP 10.1. Cultuur 10.2. Verfraaiing 11. BUITENGEBIED 11.1. Bos 11.2. Wandelen 11.3. Recreatievoorzieningen 11.4. Ruiterpaden 12. UITWERKINGSPLANNEN

4 6 7 9 9 9 10 11 11 11 11 12 13 13 13 13 14 15 16 16 17 17 17 19 19 19 21 21 21 22 22 23

OVERZICHTSKAARTEN

24

COLOFON

26

BIJLAGE Onderwerpen inspraakavond

27 27

2

WOORD VOORAF Dorpsplan Vierhouten: een plan voor en door Vierhouters. Toen wij via het bestuur van de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten het verzoek kregen een dorpsplan te maken, stond er niet meer op papier dan het ontstaan van dit plan in augustus 2007 verwoord door de heer Bert de Jong. Er werd een groep actieve dorpsbewoners samengesteld, die voortvarend met een dorpsplan voor Vierhouten aan de slag ging. Er werd een klein jaar aan gewerkt onder begeleiding van de Vereniging Kleine Kernen (VKK) en met hulp van velen. Soms werd het hele dorp ingeschakeld; zo was er in september 2007 een goed bezochte bijeenkomst waarin alle bewoners hun wensen kenbaar konden maken. In maart is er een klankbordbijeenkomst gehouden waarbij betrokkenen uitgenodigd zijn. Nu ligt er een dorpsplan, waarin naar wij verwachten, goed verwoord staat wat haalbaar is, wat de verlangens en verwachtingen van de Vierhouters zijn en wat er toegezegd is. De volgende stappen kunnen nu gezet worden. Uiteraard zal dit ook weer in samenwerking gebeuren. Het bestuur van de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten gaat het dorpsplan nu aanbieden aan het gemeentebestuur om daarna afspraken te maken over de uitwerking. Welke plannen er uitgewerkt gaan worden, op welke termijn en door wie moet nader bepaald worden. We vertrouwen erop dat in goed overleg en met medewerking van velen een groot deel van de wensen en plannen uit het dorpsplan gerealiseerd kan worden. Namens de werkgroep Dorpsplan Vierhouten, Rick Snijder, voorzitter

3

1. ONTWIKKELING DORPSPLAN VIERHOUTEN Het bestuur van de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten is voornemens een dorpsplan te ontwikkelen voor Vierhouten. Globaal gesproken bevat een dorpsplan de toekomstvisie van en voor een dorp op het gebied van verkeer, toerisme, leefbaarheid, landbouw, woningbouw en zorg in hun onderlinge samenhang. Van dit voornemen is betrekkelijk informeel mededeling gedaan aan burgemeester Van Hemmen bij gelegenheid van de wijkschouw 2006. Bij het bezoek van de burgemeester en wethouder Schipper aan Vierhouten/Dorpsgemeenschap in het najaar van 2006 is het onderwerp uitdrukkelijk ter sprake geweest. Voorafgaande aan de verkiezingen voor de gemeenteraad hebben vrijwel alle (plaatselijke afdelingen van) politieke partijen met gemeenteraadfracties op hun verzoek een gesprek gehad met het bestuur van de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten. In elk gesprek is het onderwerp “dorpsplan” ter sprake gebracht. Door iedere politieke groepering is de ontwikkeling van een dorpsplan met instemming begroet, ook wanneer daartoe een beroep zou worden gedaan op de gemeente Nunspeet (mens en/of middelen). Het verenigingsbestuur heeft in het jaar 2006 de nodige informatie verzameld over de ontwikkeling van een dorpsplan. Belangrijkste informatiebron vormt de Vereniging Kleine Kernen Gelderland; met name de brochure “Een dorpsplan maken, leefbaarheid in perspectief”. Het verenigingsbestuur heeft deelgenomen aan informatieve workshops van de VKK Gelderland over het in deze notitie aan de orde zijnde onderwerp. Essentieel voor het succesvol werken aan een dorpsplan is de betrokkenheid van de lokale bevolking in woord en daad. Tijdens de algemene ledenvergadering is het onderwerp “dorpsplan” uitgebreid besproken en toegelicht. Ook de inzet van de lokale bevolking is aan de orde geweest. De algemene ledenvergadering heeft zich unaniem en enthousiast uitgesproken voor de ontwikkeling van een dorpsplan voor Vierhouten. Er is beslist voldoende vrijwilligerstijd beschikbaar in alle leeftijdscategorieën. Zeker zo essentieel voor het succesvol werken aan een dorpsplan is de betrokkenheid van de gemeente Nunspeet. Van belang is dat de gemeente niet als voorwaarde stelt “het gemeentelijk beleid als toetssteen voor het dorpsplan”, maar “het dorpsplan is een bouwsteen voor het gemeentelijk beleid”. Niettemin, een dorpsplan dat haaks zou staan op gemeentelijke besluiten, 4

plannen en voornemens, heeft geen kans van slagen. Voor gemeentelijke besluiten, plannen en voornemens is het niet goed wanneer deze zich keren tegen legitieme verlangens en verwachtingen van een lokale gemeenschap. Ook voorafgaand aan de totstandkoming van een dorpsplan is advies en hulp van de zijde van de gemeente vereist. Het werken aan een dorpsplan vergt enige externe ondersteuning (van de VKK Gelderland) en ook beschikbaarheid van enige ambtelijke capaciteit ten gemeentehuize. De omvang van een en ander moet in nader overleg bepaald worden. Voor het realiseren van een dorpsplan moet een werkgroep worden samengesteld bestaande uit 10 tot 15 mensen, in overgrote meerderheid niet uit het bestuur van de Dorpsgemeenschap. Deze mensen zijn de “denktank”; ze ondersteunen de mensen die het harde werk moeten doen van organiseren en opschrijven. Ook moeten ze weten wat er in het dorp zoal leeft, ze moeten weten van vroeger en nu. De groep moet evenwichtig samengesteld zijn: man/ vrouw, leeftijd, economische activiteit, oude en nieuwe bewoners etc. 05-08-2007 Bert de Jong, bestuurslid Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten

5

2. GEVOLGD STAPPENPLAN Voor het maken van het dorpsplan Vierhouten: 1.

Er werd een werkgroep gevormd bestaande uit inwoners van Vierhouten. Zij kreeg de formele opdracht tot het ontwikkelen van een dorpsplan.

2.

De werkgroep werd begeleid door twee procesbegeleiders van de VKK.

3.

Op 15 november 2007 werd een startersbijeenkomst georganiseerd waarvoor alle dorpsbewoners p werden uitgenodigd. g Tijdens deze bijeenkomst kon in een eerste ronde iedereen wensen en id ideeën inbrengen door ze op te schrijven op briefjes en deze onder betreffende thema’s te plakken. In de 2e ronde kon iedereen met stickers zij zijn/haar prioriteiten k en b kenbaar maken. Circa 65 V ierhou Vierhouters namen deel aan deze bijeenkomst. Voor de uitkomsten van de startersbijeenkomst: zie bijlage. De werkgroep verzamelde deze reacties en stelde aan de hand daarvan een lijst per onderwerp samen met de reacties en hoe belangrijk men deze vond (prioriteit). De belangrijkste uitkomsten hiervan zijn huis aan huis verspreid, zodat alle Vierhouters hiervan kennis konden nemen en er eventueel op konden reageren.

4.

5.

6. 7. 8.

Organisaties en personen die verantwoordelijk zijn voor, of een visie hebben over de betreffende onderwerpen, werden uitgenodigd voor een toetsingsbijeenkomst. Op 26 maart 2008 vond deze klankbordbijeenkomst plaats waarbij de belangrijkste zaken in kleine groepen werden besproken. Kern van deze discussies was de vraag in hoeverre en op welke wijze problemen opgelost en wensen gerealiseerd kunnen worden. Op basis van deze discussies werd het concept dorpsplan uitgewerkt. Op 21 mei 2008 werd het dorpsplan definitief vastgesteld door de werkgroep dorpsplan Vierhouten. Op 8 juli 2008 wordt het door het bestuur van de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten aangeboden aan de gemeente Nunspeet. 6

3. IETS OVER VIERHOUTEN Vierhouten is een dorp in de provincie Gelderland dat sinds 1972 bestuurlijk behoort tot de gemeente Nunspeet. Daarvoor behoorde het tot de gemeente Ermelo. De naam Vierholten, zo werd Vierhouten omstreeks 1418 genoemd, zou verwijzen naar de vier bossen die rondom het dorp liggen. Een andere verklaring van van de d naam, is dat ring deze verwijst naar de deze N Nunspeter familie Vierholt (later Vierhout), die hier vroeger veel grondgebied bezat. Dat Vierhouten al Dat h l oud d is, bewijzen de heel vele grafheuvels die er in de nabijheid van het dorp te vinden zijn. Vierhouten was van oorsprong een boerendorp, maar is dat tegenwoordig niet meer. rhouten De nadruk in Vierhouten lijk op op ligt nu voornamelijk het toerisme. Het dorp heeft sinds 1995 geen school meer en ook het aantal bedrijven is gering. zijn In het centrum zijn een supermarkt en garagebedrijf te vinden. Verder telt het dorp nog diverse zelfstandige ondernemers, in het algemeen in de dienstverlenende sector. Voor een klein dorp heeft Vierhouten een opvallend bloeiend verenigingsleven. Dit speelt zich voor een groot deel af in het dorpshuis “Horsterhoek”, waar diverse verenigingen onderdak vinden. Binnen de gemeente Nunspeet heeft Vierhouten met een oppervlakte van circa 20 hectare het minste aantal inwoners in vergelijking met de overige dorpen die binnen deze gemeente vallen, namelijk 711. Ter vergelijking: Nunspeet heeft 19494 inwoners, Elspeet 4412 en Hulshorst 1965. De verdeling in geslacht in Vierhouten is 334 mannen en 337 vrouwen.

7

De leeftijdsopbouw in Vierhouten is als volgt (cijfers 1 januari 2007): Leeftijd Aantal 0-19 146 20-44 215 45-64 238 65-79 83 80+ 30 Een deel van de inwoners is werkzaam in het dorp, maar het overgrote deel werkt bij bedrijven in dorpen en steden in de wijde omtrek. Mede door het landelijke karakter en de prachtige omliggende natuur kwam Vierhouten al vroeg in trek als recreatieoord. Niet voor niets vindt men hier de oudste camping (1925) van Nederland. Verschillende campings zorgen voor een verhoogd aantal ‘inwoners’ in de zomerperiode. Vierhouten is een echt horecadorp. De circa 10 horecagelegenheden waaronder hotels, pensions en restaurants, hebben een grote aantrekkingskracht op dagjesmensen. Niet voor niets wordt het wel “de culinaire parel van de Veluwe” genoemd. De bekendste toeristische trekpleister is het “Verscholen Dorp”, een nagebouwd onderduikerskamp uit de 2e Wereldoorlog en het daarbij behorende museum. Ook op actief gebied is er veel te beleven. Vierhouten is een geliefde uitvalsbasis voor sporten zoals “Nordic Walking” en langlaufen.

8

4. WONEN 4.1. Woningaanbod Een primaire voorwaarde om de leefbaarheid van Vierhouten te behouden en te vergroten is een evenwichtige groei van het woningaanbod. Dit betek op op gaat gaat met met de de kent dat het woningaanbod gelijk ende leefleefwoningbehoefte van de verschillende tijdscategorieën. an Momenteel is het woningaanbod v van eduurdere woningen en recreatiewoningen voldoende. Er is vooral een tekort aan betaalbare huur- of koopwoningen voor starters en voor senioren. Betaalbare starterswoningen zijn n van groot belang om jongeren en n jonge gezinnen de kans te bieden Be in Vierhouten te (blijven) wonen. Bezorgt houd van jongeren en kinderen zorgt fische opopvoor een evenwichtige demografische bouw van het dorp. Jongeren stimuleren de lokale econo- mie en voorzieningen en zorgen voor potentieel van vrijwilligers om het sociale leven en de lokale dienstverlening in stand te houden. Ook voor ouderen is betaalbare en eventueel aangepaste woonruimte noodzakelijk. Vierhouters vinden het onacceptabel als ouderen in hun laatste levensfase uit Vierhouten moeten vertrekken vanwege gebrek aan voldoende geschikte huisvesting in combinatie met zorg. Ouderen zijn sterk afhankelijk van hun (bestaande) sociale netwerk.

4.2. Behoefte peiling Voor de huisvesting van senioren is in het najaar 2007 de vereniging “Langer wonen voor ouderen in Vierhouten” opgericht. Deze vereniging heeft een aanvang gemaakt met een behoeftepeiling onder senioren, het in kaart brengen van de mogelijkheden en contact gelegd met Habion (een woningbouwvereniging met ervaring in ouderen (zorg) projecten. Voor de huisvesting van jongeren is het advies ook te beginnen met een behoeftepeiling. Er moet duidelijkheid komen hoeveel jonge Vierhouters daadwerkelijk in Vierhouten willen blijven wonen of vanuit de omliggende dorpen terug willen naar Vierhouten. Een aantal jongeren uit Vierhouten zal dit onderdeel op korte termijn oppakken. De gemeente heeft de noodzaak van een behoeftepeiling en een haalbaarheidsonderzoek naar zowel ouderen- als jongerenhuisvesting onderschreven en zal hiervoor subsidiemogelijkheden onderzoeken. 9

4.3. Onderzoek Het gebrek aan woningen in Vierhouten, vooral voor starters, jonge gezinnen en senioren wordt door velen als een groot probleem ervaren. Naast de eerder genoemde behoeftepeiling dienen volgende punten onderzocht en uitgewerkt te worden: •

combinatie van ouderen- en starterswoningen;

•

de wettelijke kaders voor bouwen in Vierhouten;

•

diverse bouwvoorwaarden met betrekking tot geluid, archeologische en cultuurwaarden;

•

wat leeft onder Vierhouters. Er is een sterke voorkeur:

•

om het markante en open karakter van de gebieden rond Vierhouten te behouden;

•

voor “inbreiding” boven “uitbreiding”;

•

er is een sterke voorkeur om te bouwen langs de bestaande infrastructuur;

•

voor laagbouw boven hoogbouw.

•

een woningbouwbeleid voor de komende jaren (bijvoorbeeld 20 jaar) ontwikkelen met een visie ten aanzien van het aantal te bouwen woningen voor de verschillende bewonersgroepen en het bepalen van de verschillende fases en het betrekken van Vierhouters bij het woningbouwbeleid.

De gemeente heeft toegezegd bovenstaande onderzoeken te steunen en samen met Vierhouters een haalbaarheids- en locatieonderzoek te starten.

10 10

5. VOORZIENINGEN Door de ligging en kleinschaligheid is Vierhouten voor een groot aantal voorzieningen aangewezen op omliggende dorpen. Dit geldt bijvoorbeeld voor brandweer, politie, spoedeisende hulp en gezondheidszorg. Naast deze, in principe goed georganiseerde hulp, bestaat in Vierhouten behoefte aan: 1.

(scholing voor) AED apparaat;

2.

EHBO-post;

3.

Post paramedische diensten en

4.

Burenhulp.

5.1. AED Sinds maart 2008 is er in het dorp Vierhouten een AED (automatische externe defibrillator) aanwezig in de hal van het dorpshuis Horsterhoek. Een ED gegeaantal Vierhouters is voor het gebruik van de AED en schoold. Hoewel het gebruik eenvoudig lijkt, is en ft blijft scholing noodzakelijk. De gemeente heeft toegezegd hiervoor zorg te dragen. Er is behoefte aan een lijst van geschoolde hulpverleners.

5.2. EHBO post Er is een achterwacht van EHBO gediplomeerden, echter de beschikbaarheid en bereikbaarheid zal duidelijker moeten worden. g Gezien de terugkeer van de voetbalvereniging hoe“Vierhouten ’82” naar Vierhouten en de grote hoeveelheid toeristen ’s zomers, lijkt een permanente EHBO-post en de bereikbaarheid van een EHBO-er gewenst. Een behoeftepeiling is noodzakelijk; de gemeente heeft ondersteuning toegezegd.

5.3. Paramedische diensten Momenteel zijn Vierhouters voor alle (para)medische diensten aangewezen op het aanbod buiten Vierhouten. Er is behoefte aan bijvoorbeeld laboratorium onderzoek (prikpost) en aan fysiotherapie in het dorp zelf. De behoefte en mogelijke realisatie zullen nader uitgewerkt moeten worden. Omdat dit met name voor ouderen speelt, kan dit mogelijk samen met de ouderenwoonzorg voorziening. Daarbij moet de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening gewaarborgd zijn.

11 11

5.4. Burenhulp Voor zover bekend wordt vrijwillige hulp in het dorp op ruime schaal verleend. Gezien de vergrijzing in het dorp zal de vraag naar deze “burenhulp” waarschijnlijk toenemen. De vraag leeft in Vierhouten op welke wijze dit verder kan worden uitgewerkt. Er valt te denken aan een organisatie en coördinatie van vrijwilligershulp, zoals georganiseerd wordt door Stichting Welzijn Ouderen Nunspeet, die bereid is Vierhouten met de opzet bij te staan. Ook de bredere inzet van jongeren en van een vaste coördinator valt te overwegen; te denken valt aan hulp bij boodschappen, het wegbrengen van oud papier en vervoer van en naar een arts. Het voorzieningenniveau in Vierhouten dient dus op diverse punten te worden uitgebreid. Dit vergt nadere uitwerking: de gemeente heeft hierbij hulp toegezegd en ziet graag een compleet voorzieningenplan. Gedeputeerde Staten van Gelderland stelt geld beschikbaar voor programma’s om vrijwilligerswerk en mantelzorg te stimuleren. Mogelijk kan de gemeente tijdig een aantal projecten bij Gedeputeerde Staten indienen.

12 12

6. TOERISME EN RECREATIE In Vierhouten zijn er naast vragen over recreatieve voorzieningen (zie paragraaf buitengebied) een drietal punten die de aandacht vragen op het gebied van recreatie: 1.

vel; overlast van de Paasheuvel;

2.

en nrenovatie van het openluchttheater en geen uitbreiding van de recreatie-eenheden.

3.

6.1. Overlast Regelmatig worden klachn ten geuit over de overlast van ter de Paasheuvel. Het blijkt echter ezoemoeilijk te traceren of dit de bezoeft jongejonge kers van de Paasheuvel betreft, ren uit het dorp zelf of bezoekers van het Kamphuis. Met name het verblijf van (grote) groepen in het dorp wordt vaak als hinderlijk ervaren. Op dit moment is overleg gaande tussen de gemeente, de Paasheuvel en omwonenden om de overlast te verminderen. De Paasheuvel wil graag blijven communiceren met de omwonenden. Om goed in kaart te brengen wanneer en wie de (geluids)overlast veroorzaken, dient overlast gemeld te worden. In de eerste plaats bij de (beheerder van de) Paasheuvel en in tweede instantie bij de politie. Deze procedure-afspraak wordt door alle partijen onderschreven.

6.2. Renovatie van het openluchttheater Veel Vierhouters zouden graag de renovatie van het openluchttheater bij de Paasheuvel gerealiseerd zien. Met duidelijke afspraken over de exploitatie zou het theater voor diverse (mogelijk ook dorps-)activiteiten gebruikt kunnen worden en daarmee wat toevoegen aan de culturele mogelijkheden van het dorp. Een serviceclub uit de regio heeft dit project inmiddels opgepakt en het overleg is gaande.

6.3. Geen uitbreiding recreatie-eenheden De bewoners willen geen uitbreiding van het aantal recreatie-eenheden in Vierhouten. In het bestaande bestemmingsplan van de gemeente zijn het aantal eenheden vastgesteld. Op dit moment zijn (bij de Paasheuvel) nog niet alle toegestane eenheden benut. Het zal gaan om gebruik van de mogelijkheden, om een herziening en niet om uitbreiding. Dit is door de gemeente bevestigd. 13 13

7. SCHOOL Na tientallen jaren recht van bestaan te hebben gehad, werd in 1998 de enige pg , na een jaar j basisschool in Vierhouten opgeheven, daarvoor te zijn gefuseerd met de de vereniging ve met CNS in Nunspeet. Door verNun g grijzing en het noodgedwongen vertrek van jonge gezinnen die in Vierhouten geen woonruimte ko konden vinden (zie hoofds hoofdstuk wonen), liep het aantal leerlingen dermate terug dat sluiting van de school onvermijdelijk bleek. De leerlingen gaan vanaf schole en augustus 1998 naar diverse scholen in Nunspeet en Elspeet. Het lijkt zeer de moeite waard om alle mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot het stichten van een school (of dependance) dan wel een onderwijsmogelijkheid voor de eerste vierr den leerjaren en de mogelijkheden voor buitenschoolse opvang. Dit onderzoek moet gebeuren op basis van: •

een behoeftepeiling, hetgeen is toegezegd door de gemeente. Deze behoeftepeiling moet in kaart brengen wie – in het geval van een school in Vierhouten – ook daadwerkelijk hiervan gebruik zal maken.

•

Prognosecijfers, toegezegd door de gemeente op basis van de te verwachten bevolkingsgroei en mogelijke uitbreiding van het aantal woningen in Vierhouten.

•

Een uitwerking van de consequenties voor bijvoorbeeld CNS c.q. de Petraschool. Dit geldt zowel voor formatie als middelen.

Het stichten van een (dependance van) een school zou een maatschappelijke en sociale opleving en aantrekkingskracht voor jonge gezinnen kunnen betekenen.

14 14

8. OPENBAAR VERVOER Al geruime tijd zijn er zorgen over het openbaar vervoer voor Vierhouten. Het voortbestaan van de buslijnen van en naar Vierhouten staat ter discussie. Vierhouten moet bereikbaar blijven met openbaar vervoer. Inwoners van Vierhouten en toeristen zijn hierop aangewezen. Het probleem en de standpunten van Vierhouters zijn onderkend door de gemeente en bekend bij de Provincie Gelderland.

15 15

9. VERKEER EN VEILIGHEID In Vierhouten blijken inwoners de huidige verkeerssituatie als gevaarlijk te ervaren door onoverzichtelijke wegen en de hoge snelheid van gemotoriseerd verkeer in het dorp. Ook voor fietsers zijn er op diverse plaatsen gevaarlijke situaties. Daarnaast zijn er klachten over het onderhoud van voet- en fietspaden, overbodige straatverlichting en parkeerproblemen.

9.1. Snelheidsbeperkende maatregelen Er bestaan een groot aantal landelijke maatregelen om de snelheid van het verkeer, zowel binnen als buiten de bebouwde kom te beperken. In de toekomst worden w komst alle wegen buiten de beb bebouwde kom 60 kilometerz zones. De strepen op de weg naar Nunspeet zijn om het verkeer naar het midden van de weg te “trekken”. Een rotonde bij Halfweg wordt door de gemeente niet no noodzakelijk geacht omdat dit kruiisp kruispunt redelijk veilig is. Een verhoogde kruising aldaar is een optie. Vrachtverkeer in het dorp is beperkt, doordat de weg richting Gortel is afgesloten voor vrachtverkeer. Door de gemeente is toegezegd het aantal verkeersen. borden hiervoor uit te breiden. dorp In de kern van hett dorp zijn een 30 kilometerzone – zijn tsnelheidsbeperkende maatregelen verplicht. De huidige voorzieningen, zoals bij binnenkomst in Vierhouten vanaf Nunspeet en op de Ganzenakkers, zijn ongeveer vijftien e jaar geleden samen met de oorr inwoners van Vierhouten door de gemeente gekozen. De verkeerssituatie is flink veranderd en de hoeveelheid verkeer is aanzienlijk toegenomen. De huidige voorzieningen geven onveiligheid voor fietsers en problemen voor auto’s met aanhanger, bussen en vrachtverkeer. De verschillende mogelijkheden voor verplichte snelheidsbeperkende maatregelen en de daarbij behorende voor- en nadelen moeten opnieuw bekeken worden. 16 16

Gemeente Nunspeet heeft de deskundigheid in huis om samen met de inwoners van Vierhouten een afweging te maken bij een keuze van goede oplossingen.

9.2. Parkeren In de dorpskern zijn er een beperkt aantal parkeermogelijkheden, waardoor nogal eens buiten de officiële plaatsen wordt geparkeerd, met name aan de Elspeterbosweg. Hierdoor ontstaan, vooral voor fietsers, onveilige situaties. Als eerste heeft de gemeente toegezegd op korte termijn de trottoirbanden aan de Elspeterbosweg geel te schilderen voor de niet-parkeerplekken. Uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen buiten de kern is gewenst, aan ‘t Frusselt of mogelijk op het nieuwe terrein Ganzenakkers/Nunspeterweg. Dit kan in combinatie met een verbetering van de kruising aan Nunspeterweg/Ganzenakkers gerealiseerd worden.

9.3. Fietsen Voor de fietsers wordt het einde van het fietspad vanuit Gortel als onveilig ervaren. Daarnaast zijn wielrenners niet verplicht op de fietspaden te rijet d e van van den. Dit heeft te maken met de eroorsprong toeristische, niet v verdt plichte fietspaden. Er wordt naar gestreefd met de gemeente het abrupte einde van het fietspad, de snelheidsbeperkende maatregelen en de veiligheid voor nfietsers te verbeteren. Het onn gege derhoud van de paden is een meente-aangelegenheid en problemen kunnen altijd bij de gemeente, afdeling Openbare Werken, gemeld worden. Recent is een nota gepresenteerd waarin de provincie een opknapbeurt van fietspaden steunt. Te weten de fietsroute van Vierhouten richting Epe langs de Tongerenseweg en de fietsroute tussen Epe en Vierhouten langs de Gortelseweg.

9.4. Verlichting Verlichting op de openbare weg blijkt onder Vierhouters verschillend te worden ervaren. De gemeente heeft een project gestart “Veluwe stil en donker”, wat impliceert dat er zo min mogelijk verlichting gebruikt wordt. 17 17

Op een donkere weg wordt doorgaans langzamer gereden en fietspad-verlichting zou slechts schijnveiligheid geven. Het aanbrengen van minder of meer verli verlichting verdient nader onderzoek. Vanuit de gemeente is aangegeven dat er ruimte is voor het uitwerken van een herinrichtingsplan voor het dorp. Dit in overleg met Vierhouters, gemeente en mogelijk een landschapsarchitect. Daarnaast kan he RBWV (Regio Belang Veluwe en Vallei), het waar de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten bij aangesloten is, hierbij behulpzaam zijn. Zij behartigen de belangen van de verschillende dorpen op de Veluwe, ook bij de provincie. Het herinrichtingsplan dient maatregelen voor veiligheid, keuze van snelheidsbeperkende maatregelen en een oplossing van het parkeerprobleem te bevatten. Daarnaast moet ook het aanzicht van het dorp worden meegenomen (zie hoofdstuk 10).

18 18

10. AANZICHT VAN HET DORP In Vierhouten leeft de behoefte om het aanzicht van het dorp te verfraaien. Naast het aanbrengen van een aantal zichtbare veranderingen dient rekening te worden gehouden met de cultuurwaarden.

10.1. Cultuur Van oudsher is Vierhouten een boerendorp met een zeer open karakter. Er bestaat een historische enk tussen de Hertlaan en de bosrand. De W Waskolkweg is van oudsher een holle weg, die met de beek over de en loopt. enk Een plan voor het behoud en de verfraaiing van deze enk kan worden opgenomen in een landschapsontwikkelingsplan.

10.2. Verfraaiing Het aantrekkelijker maken van het dorp kan op verschillende manieren worden gerealiseerd. Het dient tevens een economisch belang. Gedacht wordt aan: het realiseren van een dorpsplein of “promenade”; een duidelijker cen• trale plek in het dorp zonder verkeer; •

het verminderen van het aantal verkeer- en aanduidingsborden; dit kan samen met de betrokken gemeentelijke dienst bekeken worden;

•

de aanplant van meer bomen, met name op de Nunspeterweg, dit dient een landschapseigen gen soort soort te zijn;

•

meer aandacht voor het beperken van het zwerfafval (met name rond de campings), het opruimen van de glascontainer en het te-ten gengaan van het storten randen; van tuinafval in de bosranden;

•

onderhoud openbare groenvoorzieningen (met name Eikenwal). 19 19

De gemeente heeft toegezegd zich mede in te zetten voor een compleet beelden kwaliteitsplan (in combinatie met de wensen ten aanzien van verkeer en veiligheid, zie hoofdstuk 9). Mogelijk kan dit aansluiten op het programma van de provincie voor herkenbare Veluwse kernen.

20 20

11. BUITENGEBIED Er bestaan in Vierhouten wensen ten aanzien van de toegankelijkheid en het gebruik van het buitengebied. Te denken valt aan minder hekken, variatie in wandelmogelijkheden, minder afsluiting van bestaande wegen en paden, behoud en uitbreiding van natuurschoon en uitbreiding van recreatiemogelijkheden zoals zitplaatsen, speelplaatsen en ruiterpaden.

11.1. Bos Er is bezorgdheid over het onderhoud van het bos. De Noord-Veluwe, waar V ierhou Vierhouten onder valt, is aangewezen als p rod productiegebied van hout. Er zijn enk kele stukken aangemerkt als natuurbos; in alle andere gedeeltes vindt met een cyclus van vijf jaar houtkap plaats. Het beleid in het onderhoud van bossen is nogal trendgevoelig. Momenteel worden n inheemse bomen veelal gekapt niet (zo (zoals Amerikaanse eiken) en wordt dood hout h dood niet opgeruimd. Dit laatste geeft soms overlast. De houtkap geeft nogal eens flinke beschadiging aan de wegen cq. wandelpaden in het bos en de opslag van het gekapte hout langs de wandelpaden moet beperkt worden. Staatsbosbeheer streeft ernaar de houtkap via houtkapwegen te laten verlopen. Daarnaast heeft Staatsbosbeheer toegezegd te onderzoeken of de wildbeheereenheid ook minder kan rijden in het bos. Dit komt zowel de paden, als de rust in het bos ten goede.

11.2. Wandelen De wandelpaden in het bos dienen goed onderhouden (minder kapot gereden j Voor wandelaars mogen g zie 10.1.), maar ook voldoende gevarieerd te zijn. ijn. De De de paden smaller en kronkeliger zijn. rkt wandelmogelijkheden worden beperkt e door het afsluiten van bestaande wegen en paden en door rasters en hekwerken. Er is overleg tussen Staatsbosbeheer en de Koninklijke Houtvesterij “Het Loo” over de hekken rond de Noordern-heide, die niet weg kunnen vanheer wege de moeflons. Staatsbosbeheer heeft tevens aandacht voor het herstellen van de watergangen op de Noorderheide, de grootte van het rustgebied aldaar, het eventueel beperken van 21 21

de fietsmogelijkheden en het aanbrengen van wildkijkschermen in het bos. Voor zover de recreatieve mogelijkheden worden verbeterd en het behoud van flora en fauna gewaarborgd is, worden deze aandachtspunten door inwoners van Vierhouten onderschreven. Staatsbosbeheer heeft aangegeven graag in overleg te willen gaan met Vierhouters.

11.3. Recreatievoorzieningen Er zijn te weinig aantrekkelijke en uitnodigende recreatieplekken, (picknick)banken en kinderspeelplekken. Vierhouters willen graag uitbreiding hiervan. Ook vanuit toeristisch oogpunt is dit een gewenste aanvulling. Gemeente en Staatsbosbeheer hebben toegezegd dat dit bespreekbaar is.

11.4. Ruiterpaden Voor de ruiters in Vierhouten, zowel inwoners als vakantiegangers, zijn de mogelijkheden momenteel beperkt. De ruiters willen graag meer variatie en uitbreiding van de bestaande mogelijkheden.

22 22

12. UITWERKINGSPLANNEN Uit het dorpsplan waarin de wensen van de inwoners van Vierhouten zijn verwoord en een aantal toezeggingen door de gemeente zijn gedaan, blijkt dat er nog heel veel uitgewerkt moet worden. Bij diverse onderwerpen is aangegeven dat een specifieke behoeftepeiling noodzakelijk is; mogelijk kan dit in samenspraak met de gemeente in één keer worden gedaan door middel van een vragenlijst aan alle Vierhouters. Er dient gekeken te worden in hoeverre het RBVV (Regio Belang Veluwe en Vallei) of de VKK (Vereniging Kleine Kernen) hierbij hulp kunnen bieden. Er zijn een groot aantal enthousiaste mensen nodig om samen met gemeente en andere organisaties tot uitvoerbare plannen te komen. We hopen zeer dat u zich aangesproken voelt door één (of meer) van de onderwerpen en dat u zich wilt opgeven om u in te zetten voor de realisatie voor een deel van het dorpsplan. Graag zien we een reactie tegemoet op [email protected]

23 23

OVERZICHTSKAARTEN

24 24

25 25

COLOFON Werkgroep dorpsplan Vierhouten Paula van Ballegooijen de Jong Han Batenburg Joke Berkouwer Jaap Fernhout Teddy Keijl Cor Kok Eibert Lokhorst jr. Patrick Moret Brenda Nauta Monique Quené Rick Snijder (voorzitter) Wilco van den Top Miek Verburg

Vereniging Kleine Kernen Gelderland (VKK) Willemijn Hooglugt Ineke Schoenmaker

Fotografie Rick Snijder Wilco van den Top

Lay-out Wilco van den Top

Vormgeving en realisatie Monique Quené Rick Snijder Wilco van den Top Miek Verburg

26 26

BIJLAGE: onderwerpen inspraakavond

27 27

28 28

29 29

30 30

31 31