Cliënt in Beeld Prijs 2004 Thema: contacten met de achterban. Juryrapport Cliënt in beeld Prijs 2004 Juryleden: Mevrouw J. van Leeuwen Mevrouw L. Jansen De heer J. van der Linden Adviseur: Jan Laurier De ‘Cliënt-in-Beeld-Prijs’ heeft als doelstelling: het leveren van een ‘bijzondere’ bijdrage aan het bevorderen, verder vormgeven, verbeteren van de kwaliteit van cliëntenparticipatie op het terrein van de sociale zekerheid (werk en inkomen). De prijs is bedoeld om de cliëntenparticipatie nieuwe impulsen te geven. Het thema voor de Cliënt in Beeld Prijs in 2004 is:”Contacten met de achterban”. Voor de toekenning van de Cliënt in Beeld Prijs 2004 met als thema: contacten met de achterban zijn 5 kandidaten voorgedragen. Het thema contacten met de achterban is onder andere gekozen omdat veel cliëntenraden worstelen met het leggen en onderhouden van contacten met de achterban. Wellicht is dat ook de reden dat er dit jaar slechts vijf kandidaten zijn voorgedragen voor de prijs. Alle kandidaten hebben met hun activiteiten een bijdrage geleverd aan het onderhouden van contacten met hun achterban. De achterban is verschillend. Voor de één is het de lokale cliëntenraden en lokale projecten, voor de ander is het de cliënten bij de sociale Dienst. Er worden diverse middelen gehanteerd om contacten te leggen en te onderhouden. Ondanks het beperkte aantal kandidaten was het geen gemakkelijke taak voor de jury om uit de 5 kandidaten een keuze te maken. Voordat de jury zich verder uitspreekt over de kandidaten, wil zij nog een aantal punten noemen die zijn opgevallen. De jury constateert dat de kandidaten verspreid zijn over het land. Dat vier van de vijf kandidaten actief zijn in cliëntenparticipatie bij gemeentelijke sociale diensten. Allen zetten zich in en bundelen hun krachten voor de minima om het perspectief voor hen in de samenleving te verbeteren. Cliëntenraden bij de nieuwe organisaties UWV en CWI zijn nog maar net gestart. En bij hun voorgangers de uvi’s en arbeidsvoorziening stamt cliëntenparticipatie ook nog uit veel recentere tijden. De SVB had zijn LAR en heeft sinds twee en een half jaar een centrale cliëntenraad. In de toekomst hopen wij ook hen bij de kandidaten voor de Cliënt in Beeld Prijs aan te treffen. Het is immers het doel van de prijs om een voorbeeldfunctie te hebben voor andere cliëntenraden. We hopen dat u inspiratie put uit de vandaag gepresenteerde voorbeelden. Dat betekent niet dat u alles moet kopiëren en dat de vandaag gepresenteerde voorbeelden de enig zaligmakende weg zijn.
Verder hopen we dat niet alleen cliëntenraden inspiratie krijgen maar ook gemeenten, UWV, CWI en SVB en nog meer bereid worden cliëntenparticipatie te stimuleren en te faciliteren. Cliëntenparticipatie heeft een belangrijke taak. Er moet niet over cliënten maar met en voor cliënten worden beslist. Daartoe zijn cliëntenraden belangrijk. Voor de taakuitvoering van cliëntenraden zijn contacten met de achterban onontbeerlijk. De kandidaten voor de prijs hebben daar al een bijdrage aan geleverd. Maar ook zij hebben nog terrein te winnen. Kandidaten voor de prijs kunnen niet gaan rusten omdat zij het al hebben bereikt. Contacten hebben is één ze ook behouden is twee. Inzetten voor cliëntenperspectief en het onderhouden van contacten vraagt telkens om nieuwe initiatieven en om uithoudingsvermogen. Resultaten worden soms pas op langere termijn bereikt. Het oordeel van de jury. Uit de 5 kandidaten zijn twee kandidaten genomineerd. Dat wist u al want zij hebben hier vandaag hun werkwijze mogen toelichten in een workshop. Ik noem ze nog een keer in alfabetische volgorde: •
Bureau Cliënten Telefoon Heerlen
•
Eltjo Meijer lid van de Cliëntenraad SOZA Leiden
De jury heeft een eervolle vermelding voor het Provinciaal Vrijwilligersnetwerk van de Arme kant van Zuid Holland. De Jury wil hierbij zijn oordeel toelichten Eervolle vermelding Het Provinciaal Vrijwilligersnetwerk van de Arme kant van Zuid Holland. Het Provinciaal Vrijwilligersnetwerk Arme kant van Zuid Holland is een groep deskundige vrijwilligers die zich samen sterk maakt voor de belangenbehartiging van cliënten. Dankzij de deskundigheid van ruim 60 aangesloten organisaties kan de Arme Kant haar werk doen en uitdragen. Het is een wisselwerking van praktische ervaringen vanuit de basis doorgeven, met elkaar delen en omzetten in gerichte activiteiten en acties naar de organisaties zelf, de samenleving en de politiek. Bij de invoering van de Wet werk en bijstand hebben zij bijeenkomsten en cursussen georganiseerd. Activiteiten in het kader van contacten met de Achterban Provinciaal Vrijwilligersnetwerk Arme kant van Zuid Holland werkt samen met Sociale Alliantie/Sjakuus. Het is de kartrekker voor Arme Kant Zuid Holland en Arme Kant Nederland. De Arme kant van Zuid Holland onderhoudt contacten met EVA, vakbonden, steunfuncties Zuid Holland, gemeenten, provincie en welzijnsorganisaties.
2
Activiteiten: • Het ontwikkelen van een netwerk; • Het realiseren van een servicepunt voor cliëntenraden; • Een informatiekrant over hun activiteiten; • Folders over specifieke activiteiten; • Het ontwikkelen van een projectenbank met lokale sociale projecten (website); • Organiseren van werkconferenties over actuele ontwikkelingen in de maatschappij en politiek. Bijvoorbeeld: duaal stelsel, Wet werk en bijstand, minimabeleid en gezondheid; • Ontwikkelen van werkprojecten voor specifieke groepen; • Organiseren thema bijeenkomsten; • Verzorgen van Trainingen en teambuildingsdagen; • Jaarlijks werkbezoek aan lokale sociale projecten; • Ontwikkelen spel en documentatiemateriaal m.b.t. armoede; • in eigen beheer een video gemaakt over hun activiteiten (2002). Resultaat Aandacht voor onderwerp armoede in maatschappij en politiek. Dit is onder andere zichtbaar door provinciale subsidie voor servicepunt en projectenbank. Dagelijkse contacten met lokale organisaties. Door de bijdrage van het Provinciaal Vrijwilligersnetwerk Arme kant van Zuid Holland hebben cliëntenraden een (meer) deskundige opstelling bij het behartigen van belangen. Door toedoen Provinciaal Vrijwilligersnetwerk Arme kant van Zuid Holland is er regelmatig aandacht voor het onderwerp armoede in de media. Het oordeel van de jury Het Provinciaal Vrijwilligersnetwerk Arme kant van Zuid Holland is en actieve organisatie die cliëntenraden op veel verschillende manieren ondersteunt. Contacten met de achterban worden onderhouden via diverse bijeenkomsten, trainingen en schriftelijke informatie via folders en informatiekrant. De jury heeft waardering voor deze groep vrijwilligers. Zij leveren een goede bijdrage aan het onder de aandacht houden van het armoede vraagstuk en het informeren van cliëntenraden en cliëntenorganisaties over armoede en armoede beleid. Als bijzondere activiteit willen we nog noemen de in eigen beheer gemaakt video over hun activiteiten en de projectenbank. Dan nu de genomineerde kandidaten • Bureau Cliëntentelefoon Heerlen • Eltjo Meijer, lid cliëntenraad SOZA Leiden Bureau Cliënten Telefoon Heerlen Bureau Cliëntentelefoon is van maandag t/m vrijdag telefonisch te bereiken van 9.15 uur tot 12.00 uur, en op dinsdag ook van 13.30 uur tot 16.00 uur. Tijdens het telefonisch spreekuur kan een afspraak worden gemaakt voor een persoonlijk gesprek. De doelgroep is: uitkeringsgerechtigden. Daarnaast wordt iedereen die een vraag heeft geholpen.
3
Bureau Cliëntentelefoon is gestart als vrijwilligersorganisatie met twee enthousiaste vrijwilligers, Wil van Egmond en Sylvia Vaessen. Omdat de gemeente Heerlen hun werk belangrijk vond en deze activiteit wilde behouden, heeft de gemeente de vrijwilligers van Bureau Cliënten Telefoon gesubsidieerde banen aangeboden om hun werk bij het spreekuur voort te kunnen zetten. Via Wiw-banen en daarna ID-banen zijn de gesubsidieerde banen per 1 juli 2002 omgezet in reguliere banen. BCT fungeert daarin als voorbeeld voor andere cliëntenraden en gemeenten. Er zijn immers meer cliëntenraden die spreekuren verzorgen. Veel van deze spreekuren dreigen hun vrijwilligers te verliezen door de sollicitatieplicht en het plaatsen van de vrijwilligers in trajecten naar werk. Het Bureau Cliëntentelefoon is een belangrijke bron van informatie voor de Cliëntenraad Minima Heerlen. De Cliëntenraad Minima Heerlen beschikt mede door Bureau Cliënten Telefoon, over veel informatie. Daardoor worden zij vaak gevraagd om deel te nemen aan enquêtes, bijeenkomsten en interviews in kranten. Door het netwerk dat met de jaren is opgebouwd nemen andere instanties regelmatig contact op met BCT omdat ze weten dat er bij hen veel informatie binnen komt. Activiteiten/werkzaamheden: • Bemiddelen tussen cliënt en instelling. • • •
Informeren over de bestaande instellingen in Heerlen. Dit gebeurt mondeling en via folders. Proberen om probleem op te lossen. Doorverwijzen. Bij voorbeeld: cliënt met WAO uitkering wordt doorverwezen naar WAO belangen vereniging. Doel hiervan is, kortste weg naar juiste instelling.
•
Afspraak regelen tussen cliënt en instelling.
•
Praatpaal. Hiermee wordt bedoeld, dat zij die gewoon iets kwijt willen, bv. op emotioneel vlak, dat dan ook kunnen doen.
•
Tijd nemen voor cliënt.
•
Goede contacten onderhouden met de Sociale Dienst van Heerlen.
•
Cliënten uit andere gemeentes doorverwijzen en informatie geven naar instelling andere gemeente.
•
Bezwaarschriften maken.
•
Begeleiden naar bv. hoorzittingen, Cwi, Sociale Dienst, Arbeidsbureau.
De gesignaleerde problemen worden op verschillende manieren naar buiten gebracht, plaatselijk (Heerlen), provinciaal (Maastricht en Roermond), en landelijk. Contacten met Allochtonen Een onderdeel van de werkzaamheden is allochtonen te informeren, te adviseren en te begeleiden naar Sociale Voorzieningen.
4
Het afgelopen jaar is er op de volgende manieren contact met allochtonen geweest: 1.
BCT is naar de moskee in Heerlen geweest om hen te informeren en te adviseren over de rechten die ze hebben over de Sociale Voorzieningen. Afgesproken is nu dat BCT spreekuur gaat houden voor vrouwen, met een vrouwelijke medewerkster van de moskee, in de moskee. Een mannelijke collega, gaat spreekuur houden met een mannelijke medewerker van de moskee, ook in moskee.
2.
Regelmatig komt BCT bij elkaar met allochtone vrouwen uit verschillende wijken. Doelstelling is om alle vragen die zij hebben te beantwoorden en hen in te lichten en te adviseren over de Sociale Voorzieningen. De ene keer komen deze vrouwen naar het kantoor van BCT met hun begeleidster. Dit wordt gedaan om de drempel voor hen lager te maken. De bedoeling is dat ze dan alleen naar BCT durven te komen en BCT hen dan verder kan begeleiden. De andere keer gaat BCT naar hun gemeenschapshuis om ook hun omgeving te leren kennen.
3.
Met twee allochtone vrouwen die werkzaam zijn als dienstverleenster, heeft BCT een samenwerkingsverband opgericht. Zij komen twee keer per week werken op het bureau van BCT. Doelstelling is dat als ze allochtone cliënten hebben die vragen hebben over de Sociale Voorzieningen, ze dat meteen kunnen terug koppelen naar ons. Daarbij fungeren zij dan als tolk.
4.
BCT is aangesloten bij allerlei organisaties. Plaatselijk, provinciaal en landelijk. BCT neemt regelmatig allochtonen mee om kennis te maken met deze organisaties. Doelstelling is dat ze enig zicht krijgen wat er allemaal gebeurt op het gebied voor Sociale Voorzieningen. Daarnaast hoopt BCT dat ze zich bij die organisaties aansluiten om allochtonen te vertegenwoordigen.
5.
Regelmatig komen allochtone begeleiders van andere organisaties, buiten de twee bovengenoemde vrouwen, met hun cliënten naar BCT met vragen over Sociale Voorzieningen. BCT probeert de voorgelegde problemen op te lossen en de begeleiders fungeren als tolk.
6.
Als allochtone cliënten BCT telefonisch een vraag stellen, en BCT hen in verband met de taal niet kan verstaan, wordt een afspraak gemaakt voor een persoonlijk gesprek. BCT zorgt dan dat er een tolk aanwezig is. Ook als een allochtone cliënt begeleiding nodig heeft bij een gesprek met bijvoorbeeld Sociale Dienst gaat er iemand van BCT of waar nodig een tolk mee naar dat gesprek.
7.
BCT heeft met Sociale Dienst een afspraak gemaakt dat als een cliënt van hun zich moeilijk verstaanbaar kan maken, voor deze cliënt de mogelijkheid bestaat een persoonlijk gesprek aan te vragen. Doet de medewerker van Sociale Dienst hier alsnog moeilijk over, dan zorgt BCT dat het persoonlijke gesprek alsnog doorgaat.
Het oordeel van de Jury Sylvia Vaessen en Wil van Egdom hebben zich bij Bureau Cliëntentelefoon ingezet om de belangen van de autochtone en allochtone cliënten te dienen. Aanvankelijk als vrijwilligster en later in betaalde banen.
5
De jury was vooral onder de indruk over de wijze waarop contacten zijn gelegd en worden onderhouden met allochtonen. Hun bijdrage in de belangenbehartiging is voor de Cliëntenraad Heerlen van grote waarde gebleken. Door hun activiteiten leveren zij een belangrijke input voor de Cliëntenraad Minima Heerlen. Bureau Cliënten Telefoon kan als voorbeeld dienen voor cliëntenraden en gemeenten om spreekuren op te zetten en als organisatie te professionaliseren. Eén resultaat willen we nog in het bijzonder noemen : het boekje “ 18+ Wat willen jullie van ons?” Een beschrijving van de problemen die ontstaan als het jongste kind in éénoudergezinnen met een bijstandsuitkering 18 jaar oud wordt. Dit boek is gebaseerd op bijeenkomsten (2001 en 2002) van alleenstaande ouders (w.o. ook Sylvia Vaessen en Wil van Egdom) met een bijstandsuitkering. Dit in het kader van het landelijke anti-armoedeproject Aanpak dat door Sjakuus werd georganiseerd. Eltjo Meijer, lid Cliëntenraad SOZA Leiden Eltjo Meijer is een actief lid van de cliëntenraad SOZA Leiden. Hij probeert binnen Leiden en daarbuiten mensen te mobiliseren t.b.v. de belangenbehartiging van cliënten met een bijstandsuitkering. Hij heeft hiertoe een website ontwikkeld. Activiteiten in kader contacten met de achterban: Eltjo Meijer is de grondlegger van een goede website (http://home.tiscali.nl/clientenraad ). Hij begrijpt dat internet een steeds belangrijker informatiebron wordt en heeft daar met de ontwikkeling van een website over het werk van de cliëntenraad in Leiden en de bijstandswet thans Wet werk en bijstand op ingespeeld. De website geeft actuele en degelijke informatie met goed en helder commentaar op ontwikkelingen op het terrein van de Wet werk en bijstand. Op de website vindt u onder andere informatie over de cliëntenraad in Leiden, reïntegratie en werk, hoogte van de Wwbuitkering, wetgeving en juridisch prudentie. Eltjo Meijer is onvermoeibaar in zijn strijd voor een betere beeldvorming van cliënten. Zijn werkzaamheden en de website zijn ook tot steun voor andere cliëntenraden. Resultaat Een website met actuele informatie die niet alleen voor cliënten van Leiden van belang is maar ook tot steun is voor andere cliëntenraden. Oordeel van de Jury Eltjo Meijer heeft een goede overzichtelijke website ontwikkeld en houdt deze ook actueel. Het ontwikkelen van een website is één. Het onderhouden en actueel houden van een website is twee. Dit laatste is een enorme en belangrijke klus. Eltjo Meijer werkt hier aan met een tomeloze inzet en slaagt er in de informatie actueel te houden . Eltjo Meijer is een onvermoeibare strijder voor een betere beeldvorming van mensen met een bijstandsuitkering. De website is ook een belangrijke steun voor andere cliëntenraden. De Cliënt in Beeld Prijs 2004 De jury heeft besloten de Cliënt in Beeld Prijs 2004 toe te kennen aan: Bureau Cliënten Telefoon Heerlen.
6
Toelichting De twee genomineerde kandidaten hebben zich beiden op een bijzondere wijze onderscheiden bij het leggen van contacten met de achterban. Het Bureau Cliëntentelefoon krijgt de prijs omdat de jury in het bijzonder onder de indruk was van de wijze waarop contacten zijn gelegd met allochtonen. De jury is van mening dat van deze aanpak een voorbeeld functie uitgaat.
7
Deel 2
Overige kandidaten
De overige kandiaten in alfabetische volgorde • •
Cliëntenraad Sozawe Groningen Stichting Puree, Platform uitkeringsgerechtigden Reeuwijk;
Cliëntenraad SOZAWE Groningen Beschrijving Cliëntenraad SOZAWE Groningen Cliëntenraad SOZAWE Groningen bestaat uit 12 leden allen zijn ervaringsdeskundigen. De cliëntenraad heeft een onafhankelijke voorzitter. De cliëntenraad onderhoudt contacten met de cliëntenraad CWI. Daarnaast neemt men deel aan provinciaal overleg en het landelijk netwerk van cliëntenorganisaties. De Cliëntenraad heeft een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van een landelijke handreiking cliëntenparticipatie. In gesprekken met het managementteam vraagt de cliëntenraad aandacht voor onderwerpen die leven onder cliënten. Activiteiten in het kader van contacten met de achterban • Telefonisch spreekuur (aantal keren per week); • Eigen rubriek in klantenkrant van de sociale dienst; • In de maandelijkse informatie van de sociale dienst plaatst de cliëntenraad regelmatig eigen informatie; • 5 keer per jaar worden cliëntenavonden georganiseerd. Cliënten worden uitgenodigd via rubriek in klantenkrant, maandelijkse informatie van de sociale dienst, advertenties in huis aan huis bladen. Resultaat Cliënten bellen naar het spreekuur en de informatie avonden worden drukbezocht. De recent gehouden themabijeenkomst over ‘trajecten’ was ingegeven door vragen van cliënten. Onderwerpen als: rechten en plichten, wat is de verantwoordelijkheid van de sociale dienst en het reïntegratiebedrijf komen tijdens discussie en door het terugspeeltheater op cliëntenavonden aan de orde. Oordeel van de Jury Cliëntenraad SOZAWE Groningen legt contacten met de achterban door middel van: een spreekuur, een eigen rubriek in klantenkrant van de sociale dienst; het voegen van eigen informatie in de maandelijkse informatie van de sociale dienst en het organiseren van 5 cliëntenavonden per jaar. De jury is van mening dat de Cliëntenraad SAZAWE zich inspant om contacten met de achterban te leggen en te onderhouden. Stichting Puree, Platform uitkeringsgerechtigden Reeuwijk Stichting Puree behartigt de belangen van cliënten van de sociale dienst en het CWI. Puree geeft gevraagd en ongevraagd advies aan gemeente bestuur. Het resultaat is dat het gemeentebestuur politiek breed heeft toegezegd de minima te zullen ontzien bij de invoering van de nieuwe wet werk en bijstand. Puree is politiek breed geaccepteerd in Reeuwijk. Puree onderhoudt contacten met andere platforms. Er is regionaal, provinciaal en landelijk overleg. Door inzet van Puree is regionaal overleg in het ‘Groen Hart’ op gang gekomen (PUREGIO). Puree is samengesteld uit ervaringsdeskundigen (tevens lid van vakbond of andere organisatie), ervaringsdeskundigen, mensen die professioneel werkzaam zijn/waren op terrein van werk en inkomen, mensen die professioneel werkzaam zijn ten behoeve van cliënten.
8
De voorzitter van Puree is uit het midden van de leden gekozen. Puree heeft regelmatig bijeenkomsten met andere ketenpartners (CWI, UWV en Svb) en cliëntenraden ketenpartners. Daarnaast onderhoud Purre contacten met gehandicaptenorganisaties organisaties van ouderen en vrijwilligersorganisaties. Activiteiten in het kader van contacten met de achterban • Contacten met uitkeringsgerechtigden via enquête. Deze enquêtes geven belangrijke impulsen voor beleid en activiteiten van Puree; • Organisatie van voorlichtingsavonden; cliënten worden benaderd via brief die door sociale dient wordt verstuurd; • Artikelen in de media en interviews • Eigen kwartaalblad Krik (Klein Reeuwijks Informatie Krantje) Het oordeel van de jury Puree maakt voor het leggen van contacten met de achterban gebruik van: sociale dienst, het verzenden van brieven. Er worden voorlichtingsavonden georganiseerd en Purree zoekt de publiciteit via de media. Daarnaast heeft Purree een eigen Kwartaalblad. Om inzicht te krijgen in de wensen en problemen van de achterban organiseert Purree een enquête onder cliënten. Daarnaast onderhoudt Purree contacten met diverse organisaties. Voor de jury is dit een teken dat stichting Purree zich inspant om contacten met de achterban te onderhouden. Stichting Puree hanteert hiervoor diverse middelen.
9
