Voeding Blonde d Aquitaine

Onze kennis is uw houvast

Voeding Blonde d’Aquitaine Het belang van mineralen, sporenelementen en vitaminen


Inleiding Orthomoleculaire voeding is: •  Gericht op verbeteren van de lichaamsfuncties Orthos = juist – recht – gezond •  Geef iedere cel wat zij nodig heeft. •  Onthoud haar wat ze missen moet, en zij zal zich gedragen waarvoor ze geschapen is, namelijk: om te leven. Lieve Vandebrouck - Orcovet

2


Evenwicht in de pens Omgeving Effectieve structuur

Fermenteerbare koolhydraten STRESS

Speeksel Buffer

productie zuren pH Pens Stal-comfort Staan liggen Warmtestress Overbezetting Rantsoen Lieve Vandebrouck - Orcovet

3


Penswerking

Lieve Vandebrouck - Orcovet

4


Inleiding Hebben mineralen, sporenelementen en vitaminen een belangrijke functie in het metabolisme van een dier? JA !! Een zeer belangrijke functie: Als cofactor ter ondersteuning van de BIOLOGISCHE PATHWAYS in de verschillende onderdelen van een cel.


5


Indeling •  Sporenelementen:

•  Mineralen: Ca P Na Mg K

Cu Zn Mn Co I Se Fe

Calcium Fosfor Natrium Magnesium Kalium

Koper Zink Mangaan Kobalt Jodium Selenium Ijzer

•  Vitaminen: Vit A Vit D3 Vit E β-caroteen

Vit C Vit B1 Vit B2 Vit B3

Vit B5 Niacine Vit B6 Choline Vit B12 Biotine Vit B9 (foliumzuur)


6


Behoe6en van mineralen ü  Voor onderhoud ! • 

Toevoer noodzakelijk voor een normale werking van het organisme

ü  Groeibehoeften • 

ü  ü  ü  ü 

Afgestemd op een normale gewichtstoename zonder stoornissen

Behoefte – drachtige dieren Behoefte – melkgift en/of spieren Seizoens- en weersomstandigheden Omgeving – milieu • 

Bodembemesting Lieve Vandebrouck - Orcovet

7


Calcium (Ca) ü  Calcium: ü  90% ü  1%

à botten! à bloed

ü  Metabolische functies ü  Structuur van het lichaam, botvorming (stevigheid skelet) ü  Stabiliteit van de membranen (celfuncties) ü  Functioneren van het zenuwstelsel (impulsen) ü  Spierwerking (prikkeloverdracht) ü  Melkproductie (bestanddeel van de melk) Lieve Vandebrouck - Orcovet

8


Calcium (Ca) ü  Gevolgen van een Ca-tekort: ü  ü  ü  ü  ü 

Groeivertraging Kalfziekte Lagere melkproductie Spierkrampen (stieren!) Vermindering van de vruchtbaarheid ü  Vertraagde groei van de foetus

ü  Verminderde voeropname ü  Rachitis bij groeiende dieren (stieren!) ü  Osteoporosis bij volwassen dieren


9


Fosfor (P) ü  Metabolische functies: ü  ü  ü  ü  ü 

Bufferen van lichaamsvloeistoffen Energiemetabolisme (ADPàATP) Belangrijk deel van ieder celmembraan (=celwand) Speeksel is rijk aan P! P ondersteunt de groei van de pensbacteriën ü  Vorming van microbieel eiwit ü  Groei pensbacteriën ü  Speeksel à voorkomen van verzuring


10


Fosfor (P) ü  Gevolgen van een P-tekort: ü  Verlaging van de DS opname, verlaagde melkproductie ü  PICA (=likzucht), tekort aan eetlust ü  Eten van grond, hout

ü  Stijve gang ü  Slecht haarkleed (dof) ü  Vruchtbaarheid ü  Anoestrus ü  Verminderde ovariumactiviteit

ü  Slechte daggroei Lieve Vandebrouck - Orcovet

11


Calcium/Fosfor (Ca/P) ü  Belangrijk: ü  Ca/P verhouding!! ü  ü 

Zoogkoeien: Stieren:

Ca/P à Ca/P à

1–2 2,20 - 2,5

ü  Ca zorgt voor contractie in de spiercellen m.b.v. Een enzym. Dit enzym heeft Mg nodig als cofactor ü  Vitamine D3 is noodzakelijk voor het vrijmaken van de calcium uit de botten. Bv. Voor groei van foetus,… ü  Teveel aan calcium verlaagt de opneembaarheid van P ü  Een te hoog ijzergehalte verlaagt het P-gehalte in het bloedplasma!


12


Vitamine D3 ü  Vitamine D3 regelt dus de Ca-P stofwisseling ü  Resorptie uit de dunne darm ü  Afzetting in het skelet

ü  Belangrijk: ü  ü  ü  ü  ü 

Botvorming Groei Dracht Lactatie Preventie kalfziekte Lieve Vandebrouck - Orcovet

13


Magnesium (Mg) ü  Gevolgen van een Mg-tekort: ü  ü  ü  ü 

Grastetanie (kopziekte) Verlaagde voeropname (daling penscontracties) Slechte pensfermentatie Kalfziekte

ü  Gevolgen van een Mg-overmaat: diarree (>90g MgO) ü  Welke factoren beïnvloeden de absorptie van Mg uit de pens? ü  K in de ruwvoeders ü  Laag gehalte van Na t.o.v. K in de ruwvoeders ü  Het aanwezige eiwit in het ruwvoeder Lieve Vandebrouck - Orcovet

14


Natrium (Na) ü  SPEEKSEL à vorming van natriumbicarbonaat ü  Gevolgen van een natrium tekort: ü  ü  ü  ü  ü  ü 

PICA à likzucht, drinken van urine Lagere melkproductie Vruchtbaarheid (onregelmatige bronsten) Droge, stugge huid Verminderde eetlust Slechte groei

Het ORCOMIX gamma bevat alle mineralen die het Blonde d’Aquitaine ras nodig heeft! (Orcomix zoogkoe, Orcomix rund fertil, Orcomix jongvee, Orcomix 10/10 en Orcomix kalf) Lieve Vandebrouck - Orcovet

15


Sporenelementen Cu Zn Mn Se Co I Fe

Koper Zink Mangaan Selenium Cobalt Jodium Ijzer

Oxidatiestress Oxidatiestress Oxidatiestress Oxidatiestress

Vitaminen Vitamine A Bètecaroteen Vitamine E Vitamine C Vitamine B’s

Oxidatiestress Oxidatiestress Oxidatiestress Oxidatiestress (Oxidatiestress) Lieve Vandebrouck - Orcovet

16


Ijzer (Fe) ü  Nodig voor het transport van zuurstof in de bloedbaan. ü  Teveel aan ijzer blokkeert de opname van koper (Cu) !! Waardoor er op termijn een tekort aan koper kan ontstaan.


17


Kobalt (Co) ü  Essentieel voor de vorming van vit B12. ü  Met voldoende kobalt kunnen de pensbacteriën vit B12 synthetiseren. ü  Kobalt heeft een invloed op: ü  Functioneren van de penswerking ü  Energiemetabolisme van de herkauwer

ü  Gevolgen van een kobalt-tekort: ü  ü  ü  ü  ü 

Slechte eetlust Slechte pensontwikkeling Zwakke kalveren, bij jonge dieren: achterblijven in ontwikkeling Bloedarmoede, verteringsstoornissen, gewichtsverlies ruw haarkleed, PICA: likzucht


18


Jodium (I) ü  Nodig voor de schildklierwerking ü  Nodig voor een goede groei ü  Gevolgen van een jodium-tekort: ü  ü  ü  ü  ü  ü 

Verminderde hormoonproductie Zwakke of doodgeboren kalveren Verminderde geslachtsdrift Verminderde spermakwaliteit Oedeem en haaruitval Kropgezwel bij jonge kalveren.


19





Vitaminen Vitamine A Bètecaroteen Vitamine E Vitamine C Vitamine B’s


20


OXIDATIESTRESS ü  Komt voor in elk stadia van de levensloop: ü  Kalf, vrouwelijk ü  Kalf, mannelijk

à à

zoogkoe vleesstier

ü  Veelvoorkomend: ü  ü  ü  ü  ü  ü  ü  ü 

Sterfte vlak na de geboorte, witte spierziekte Worminfectie, luchtweginfecties Diarree BVD- en IBR infecties Vit E en Se tekort, voedingsfouten Pensverzuring, levernecrose Botbreuken, gewrichtsproblemen … Lieve Vandebrouck - Orcovet

21


OXIDATIESTRESS

Vrije radicalenproduc/e


22


OXIDATIESTRESS


23


Koper (Cu) ü  Een kalf moet geboren worden met een goede koperreserve, daar melk arm is aan koper ! ü  De koperreserve van het kalf is afhankelijk van de koperreserve van de moeder! ü  Bovendien wordt koper niet altijd goed door het dier opgenomen! Zodat er toch een tekort kan ontstaan, ondanks voldoende kopervoorziening. Cu Ijzer – molybdeen – zwavel ü  Belangrijk onderdeel van het enzym SOD (zie weegschaal oxidatiestress)


24


Koper (Cu) ü  Gevolgen van een kopergebrek voor koe en kalf: ü  ü  ü  ü  ü  ü  ü  ü  ü  ü 

Verkleuring haarkleed Ruw haarkleed (gevolg à gevoeliger voor schurft) Coördinatiestoornissen bij het lopen Diarree (overmaat aan molybdeen) Beendergebreken Hartgebreken (plotse dood bij kalveren, na een inspanning) Verminderde antistoffenactiviteit à verminderde weerstand Verminderde groei Verminderde vruchtbaarheid PICA (likzucht)


25


OXIDATIESTRESS


26


Zink (Zn) ü  Belangrijk voor huid- en hoefvorming ü  Een teveel aan Ca zal de opneembaarheid van zink terugdringen. ü  Ca/Zn: 50-80 ü  Te hoge hoeveelheden van zink verlagen de opneembaarheid van koper ü  De moeder geeft zink via de placenta door en is dus afhankelijk van de reserve van de moeder! ü  Zink is belangrijk voor de eetlust! (smaakgevoel) ü  Belangrijk onderdeel van het enzym SOD. (zie weegschaal oxidatiestress) Lieve Vandebrouck - Orcovet

27


Zink (Zn) ü  Gevolgen van een zink tekort: ü  Gebrek geeft onvoldoende eetlust à slechte groei ü  Slechte heling van een wonde, bv. Keizersnede, operatie lebmaag ü  Huidafwijkingen: ü  ü  ü 

Haatuitval Huidzweren Gevoellossheid

ü  Later optreden van de pubertijd ü  Abnormale bronstverschijnselen


28


OXIDATIESTRESS


29


Mangaan (Mn) ü  Nodig voor een normale beenvorming ü  Belangrijk onderdeel van het enzym SOD (zie weegschaal oxidatiestress) ü  Mangaan wordt slecht geabsorbeerd uit het voeder. ü  Bij een tekort: ü  ü  ü  ü  ü 

Lamheid Vorming van korte beenderen Evenwichtsstoornissen Onregelmatige bronsten Laag geboortegewicht


30


OXIDATIESTRESS


31


Selenium (Se) ü  Wordt besproken bij vitamine E (zie verder) ü  Selenium is sterk verbonden aan de grond waarop de voeders gewonnen worden ü  Se-tekort: ü  ü  ü  ü 

Bloedarmoede Schade aan de cellen van het immuunsysteem Slechte genezing infecties Ophouden nageboorte

ü  Se werkt samen met vit E (synergisme) ü  Se is belangrijk onderdeel van het enzym GSH-Px (zie oxidatieschema) Lieve Vandebrouck - Orcovet

32


Selenium (Se) ü  Er zijn verschillende vormen van selenium: ü  Anorganische selenium: Na-seleniet en Na-selenaat ü  Beschermde selenium: rumen coated selenium ü  Organische selenium: se-gist, selenomethionine en selenocysteïne


33


Selenium (Se)


34


Selenium (Se) ü  Tekort van selenium alleen: ü  Groeiremming ü  Vruchtbaarheidsstoornissen

ü  Tekort van selenium én vitamine E: ü  Spierdystrofie ü  levernecrose

Het ORCOMIX gamma bevat alle sporenelementen die het Blonde d’Aquitaine ras nodig heeft! (Orcomix zoogkoe, Orcomix rund fertil, Orcomix jongvee, Orcomix 10/10 en Orcomix kalf) Lieve Vandebrouck - Orcovet

35





Vitaminen Vitamine A Bètacaroteen Vitamine E Vitamine C Vitamine B’s


36


Vitamine A ü  Vitamine A wordt gevormd uit het pro-vitamine bèta-caroteen ü  Er zijn drie soorten vitaminen: Retinol

Zn

Retinal

niacine

Retinoïnezuur niacine

worden opgeslagen

geen opslag !!

zicht

vruchtbaarheid botontwikkeling epitheelweefsels slijmvliezen

zicht


37


Vitamine A ü  Vitamine A tekort: ü  ü  ü  ü  ü 

Verlaging in de slijmafscheidende cellen Daling van de genexpressie! Macrofagenfunctie Bloedvorming Daling van de botresorptie! ü  ü 

Vit A 1,25-DHC (Vit D3) Botmatrix! Sterke botten!

ü  Verminderde vruchtbaarheid! ü  Gezichtsverlies (dag-en nachtzicht)


38


Vitamine E ü  Vitamine E is sterk afhankelijk van de scheikundige vorm waarin het in voeders voorkomt. ü  Alleen de vorm α-tocopherol is voor het dier beschikbaar. Juist deze vorm komt het minst voor in de voeders (veevoeders, granen,..)


39


Vitamine E ü  Vitamine E en Se à Synergistisch ü  Celmembranen à bescherming tegen peroxidatie

ü  Vit E à absorptie in de dunne darm ü  Met de andere vet oplosbare vitaminen

ü  Bij darm- of leverproblemen kunnen er bijgevolg vit E tekorten ontstaan! ü  Vit E komt vooral voor in: ü  Lever ü  Celmembranen à mitochondriën!


40


Vitamine E ü  Vitamine E bevindt zich in alle membranen, ook in die van de mitochondriën en andere ‘onderdelen’ van de cel!


41


Vitamine E ü  Vitamine E kan een kettingreactie van vrije radicalen die zo’n membraan aanvallen stopzetten! Close-up van zo’n celmembraan:


42


Vitamine E ü  Vitamine E kan een kettingreactie van vrije radicalen die zo’n membraan aanvallen stopzetten!

niacine


43


Vitamine E ü  Voorkomt schade aan celmembranen ü  Voorkomt spierdegeneratie ü  Bevordert de functie van zaaddragende epitheelcellen (verlaagde spermakwaliteit) ü  Ondersteunt de implanting (versterkt de foetus in de baarmoeder) ü  RECUPERATIE van vit E is heel belangrijk!


44


Vitamine E ü  Vitamine E tekorten: ü  Een tekort aan vit E en Se kan een masale stroom van Ca++ geven in de cellen à de mito’s worden overspoeld met Ca++ en verlagen hierdoor hun output. ü  Deze mineralenstroom resulteert in spierdegeneratie en geeft de spieren een karakteristiek uiterlijk à witte spierziekte. ü  Dit komt hoofdzakelijk voor bij jonge dieren. ü  Gebeurt dit alles in de hartspier dan resulteert dit in plotse dood! Lieve Vandebrouck - Orcovet

45


β-‐caroteen (provitamine A) ü  Hoe hoger de reserve van de koe, hoe hoger die van het kalf! ü  Tijdens laatste week van de dracht: ü  β-caroteen in het colostrum stijgt sterk! ü  β-caroteen in het bloed van de koe daalt sterk!

ü  Belangrijk voor de biestvorming is een ruime voorziening van vit A en β-caroteen einde dracht. ü  Een dagelijkse gift geeft een snelle stijging.


46


β-‐caroteen: koe à kalf ü  Relatie β-caroteen – weerstand (IgG) ü  Niet-specifieke afweer van het jonge kalf ü  Een verhoogde gift van β-caroteen aan het einde van de dracht zal de reserve van de kalveren verhogen en hun weerstand sterk verbeteren. ü  Kalveren hebben minder last van diarree en zijn veel levenslustiger.


47


β-‐caroteen: koe à vruchtbaarheid ü  Opslag à eierstokken ü  β-caroteen à progesteronsynthese ü  Positieve invloed van β-caroteen op de rijping van de follikel! ü  Is β-caroteen laag in het bloedplasma à β-caroteen is dan ook laag in het folliculair vocht. ü  De concentratie van vit A à groter follikel! Dit komt door een enzym dat β-caroteen uit het geel lichaam omzet in vitamine A. Lieve Vandebrouck - Orcovet

48


β-‐caroteen: koe à vruchtbaarheid ü  Eierstokcysten vormen zich wanneer de concentratie aan vitamine A laag is en de hoeveelheid β-caroteen bovendien onvoldoende is omgezet in vitamine A


49


β-‐caroteen: koe à vruchtbaarheid ü  Bloedstalen nemen om de β-caroteen-reserve van uw dieren te kennen! Na centrifugeren de kleur beoordelen:

Het ORCOMIX gamma bevat alle vitaminen die het Blonde d’Aquitaine ras nodig heeft! (Orcomix zoogkoe, Orcomix rund fertil, Orcomix jongvee, Orcomix 10/10 en Orcomix kalf) Lieve Vandebrouck - Orcovet 50


!

NORMEN"VOOR"ZOOGKOEIEN" !

!

!

!

!

!

!

"

!

!

!

!

!

!

De!normen!zijn!gebaseerd!op!volwassen!dieren!met!een!gewicht!van!650!en!750!kg!en!zijn! ingedeeld!volgens!het!productiestadium.!De!bruto!>!opname!per!dier!en!per!dag!wordt! weergegeven.!

"

! ! ! ! ! ! Ruwvoederopname" Kg!DS!per!dag! ! Energie"(VEM)" ! Eiwit"(DVE)" ! OEB" ! Mineralen" (g!per!dier!en!per!dag)! Calcium! Fosfor! Natrium! Magnesium! ! Sporenelementen" (mg!per!dier!en!per!dag)! Koper! Zink! Kobalt! Mangaan! Jodium! Selenium! ! Vitaminen" β>caroteen!(mg)! Vitamine!A!!(I.E.)! Vitamine!D3!(I.E.)! Vitamine!E!!!(mg)! !

2"maanden" voor"de" """""""""kalving" " ! ! 650!kg! 750!kg! ! ! 11!kg! 12!kg! ! ! ! ! 8!150! 8!800! ! ! 400!g! 410!g! ! ! positief! positief! ! ! ! ! ! ! 40>50!g! Id! 30>35!g! Id! 15>20!g! Id! 30>25!g! Id! ! ! ! ! ! ! 140>200! Id! 700>750! Id! 1! Id! 700>900! Id! 2>3! Id! 1>1.5! Id! ! ! ! ! 200>250!! Id! 100!000>200!000! Id! 5!000>10!000! Id! 200!>250! Id!

Voeding" vanaf"de" """""""""""kalving" " ! ! 650!kg! 750!kg! ! ! 13!kg! 14!kg! ! ! ! ! 9!000! 9!650! ! ! 535!g! 545!g! ! ! positief! positief! ! ! ! ! ! ! 65!g! Id! 40!g! Id! 25!g! Id! 20!g! Id! ! ! ! ! ! ! 150>200! Id! 700>750! Id! 1! Id! 750>900! Id! 2! Id! 1>2! Id! ! ! ! ! 200>250! Id! 80!000>100!000! Id! 3!000>50!000! Id! 150>200! Id!

Voeding" vaarzen" +"toeslag" groei" ! ! 1°!Lact! 2°!Lact! ! ! 12!kg! 13!kg! ! ! ! ! 9!650! 10!300! ! ! 575!g! 585!g! ! ! positief! positief! ! ! ! ! ! ! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! ! ! ! ! ! ! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! ! ! ! ! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id! Id!

Lieve Vandebrouck - Orcovet Tijdens!de!lactatieperiode!op!stal!(!)!is!het!aangeraden!om!nooit!boven!de!8!kg!melk!> productie!te!voeren!omwille!van!een!hogere!kans!op!spijsverteringsstoornissen!bij!het!kalf.!

51



52



53


Pensverzuring -‐ levernecrose ü  Acute pensverzuring: ü  Diarree, kreupelheid, dood

ü  Subacute pensverzuring: ü  Lichte diarree, eetlustdaling

ü  Regelmatig (kleinere porties) voeren, verbetert de pensvertering en voorkomt pensverzuring ü  Stro of hard hooi als voer geven! ü  Voor een goede penswerking en een goed functionerende lever zijn ALLE vitaminen B’s van groot belang! Lieve Vandebrouck - Orcovet

54



55


Bedankt voor jullie aandacht ! Lieve Vandebrouck

0475/32.06.69


56

Voeding Blonde d Aquitaine

Recommend Documents