VMA-Bulletin uitgave vereniging maastrichts aardewerk
Aarde werk Kunst-Atelier de Groot-Crolla Statuten
nummer 123, juni 2012 € 4,50
Colofon VMA-Bulletin, 32ste Jaargang, juni 2012 Uitgave Vereniging Maastrichts Aardewerk
Lidmaatschap VMA Leden van de VMA ontvangen het VMA-Bulletin gratis. Lidmaatschap ad € 20,- per jaar, te voldoen op rekeningnummer 9188768 t.n.v. VMA te Wageningen. Belgische leden dienen voor overschrijving zonder bancaire kosten de volgende codes te vermelden: IBAN: NL25INGB0009188768 en BIC: INGBNL2A.
BESTUUR VMA Voorzitter Hans Meulman T 040-2112770 E
[email protected]
Secretariaat K. Molenkamp Haarweg 7, 7974 HE Havelterberg (Dr.) T 0521-518186 E
[email protected] W www.verenigingmaastrichtsaardewerk.nl Aanmeldingen, adreswijzingen en opzeggingen schriftelijk of per e-mail.
Penningmeester J. van der Stappen T 0317-417222 E
[email protected]
Lid (advertenties, beurzen) A.L. de Gooijer Handelsterrein 44 3255 LD Oude-Tonge T 0187-640411 E
[email protected]
Lid (PR, beurzen) E. Walda T 026-4422532 E
[email protected] Advertenties Opgave advertenties per brief of e-mail, altijd met vermelding van naam, adres, telefoon- en lidnummer (4 cijfers, zie adreslabel). Prijs kleine advertenties (max. 200 tekens): € 1,75 (leden VMA) / € 3,50 (nietleden). Advertenties zakelijk: per 1/4 pagina € 25,00 (leden) / € 50,00 (niet-leden); overige formaten op aanvraag.
Redactioneel
Inhoudsopgave VMA-Bulletin 123
De dag dat ik dit schrijf, is alweer de laatste mogelijkheid om de tentoonstelling over Wim Visser te bekijken. Ik ga het niet redden. Soms is Maastricht voor de noorderling te ver weg. Gelukkig hebben wij, VMA-leden, het prachtige overzicht van VMA-Bulletin 122. Hans Meulman was bij de opening van de expositie, samen met een aantal andere VMA-ers. In de rubriek Actueel doet hij verslag. Frans Maassen heeft een naam op te houden als het gaat om het terugvinden van aardewerkateliers in Maastricht. Het is hem wederom gelukt om niet alleen een wellicht obscure naam aan de vergetelheid te onttrekken, maar deze ook rijkelijk te illustreren in woord en beeld! Als u héél snel bent (u heeft t/m 10 juni): bezoek het Keramiekcentrum Tiendschuur in Tegelen voor de tentoonstelling waar Frans Maassens mond openviel. De VMA is een vereniging en daar horen statuten bij. Een statutenwijziging hoort vooraf (schriftelijk) aan de leden te worden voorgesteld. Ook daarin voorziet dit Bulletin. Tikkeltje saai misschien, zo zonder afbeeldingen, maar dat maken we graag op de andere bladzijden goed! Dat het Maastrichts aardewerk soms aanzienlijk dichterbij is dan je zou verwachten, weet ik dankzij mijn jongste dochters. Ere wie ere toekomt.
4
Beursberichten
5
Met liefde gebakken Keramisch Kunst-Atelier de Groot-Crolla Frans Maassen
Frank van der Ploeg
27 Kinderspel Maastrichts werk in Zaanse aarde Frank van der Ploeg
28 Uit de Sphinxcollectie 26-27-28 Borstelvazen Hans Meulman
16 Foto’s 416-417 30 Advertenties 18 Actueel Redactie VMA-Bulletin
VMA-BEURZEN 2012 Zaterdag 9 juni Van der Valk Hotel ‘s Hertogenbosch-Vught, Vught Zondag 30 september Maastricht Music Hall, Maastricht Zondag 2 december Van der Valk Hotel Den Haag-Nootdorp, Nootdorp Meer informatie over de beurzen: www.verenigingmaastrichtsaardewerk.nl
Redactie VMA-Bulletin Eindredacteur Frank van der Ploeg E
[email protected] Lid Hans Meulman E
[email protected] Lid Willem Meershoek E
[email protected]
Vormgeving Dharuba vormgeving, Heino
Druk
Èpos | Press, Zwolle Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen, verveelvoudigd of verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. ISSN 1873-0280 © Vereniging Maastrichts Aardewerk en de auteurs.
2
Contributie 2012: € 20,Nog niet betaald voor 2012? Graag € 20,overmaken op rekeningnummer: 9188768 t.n.v. VMA te Wageningen. Benodigde gegevens betalingen buitenland: IBAN NL25INGB 0009188768 – BIC INGBNL2A. Omslag: Moule voor Geboortetafereel, Kunst-Atelier de Groot-Crolla. Collectie & foto: Serena de Groot.
W. Meershoek © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
3
Beursberichten
Met liefde gebakken Keramisch Kunst-Atelier de Groot-Crolla FRANS MAASSEN
Alle beurzen zijn geopend van 9.00 uur tot 15.00 uur, m.u.v. de beurs en ledenvergadering in Bunnik. Gratis toegang en gratis taxatie van Maastrichts aardewerk. Taxatie vanaf 12.00 uur. Als u tafels wilt huren op onze beurs moet u lid zijn van onze vereniging. U kunt zich alleen schriftelijk aanmelden voor deelname. Voor inschrijving, een telefonische afzegging of vraag over de beurzen kunt u contact opnemen met Puck de Gooijer: T 0187-640411. U kunt inschrijfformulieren ook via de website downloaden: www.verenigingmaastrichtsaardewerk.nl Als u een formulier voor deelname wilt opsturen: VMA, t.a.v. Puck de Gooijer, Handelsterrein 44, 3255 LD Oude-Tonge.
Zaterdag 9 juni Vught, Van der Valk Hotel
Zondag 30 september Maastricht, Music Hall
Bosscheweg 2 (T 073-6587777 W www.hotelvught.nl)
Griend 6-7 (T 043-3510448 W www.maastrichtmusichall.nl)
OPENBAAR VERVOER
Deelnemers mogen lossen en laden, maar niet
•Vanaf station ’s-Hertogenbosch CS: buslijnen
parkeren! Parkeren: in de omliggende straten.
68, 69 en 140.
In de nog altijd uitdijende reeks over kleinere Maastrichtse aardewerkateliers is het na artikelen over Astra (VMA-Bulletin nr.104), FREMI (nr.116) en De Batavier (nr.119) nu tijd voor het Keramisch Kunst-Atelier de Groot-Crolla. Het atelier dankt de naam eenvoudigweg aan de twee oprichters, het echtpaar Theo de Groot (1909-2004) en Miets Crolla (1919-2011).1
Aanloop Op 9 april 1909 wordt Theodorus (Theo) Leonardus Maria de Groot in Amsterdam geboren als jongste van twaalf kinderen. Daar zijn ouders kort na elkaar komen te overlijden, moet Theo zijn eigen weg zoeken en belandt hij op jeugdige leeftijd in Maastricht. Hij verdient de kost als timmerman en in de avonduren bezoekt hij de Kunstnijverheidsschool in Maastricht met Henri Jonas 1 Het jonge paar De Groot-Crolla.
OPENBAAR VERVOER •Vanaf station Maastricht is het circa tien minuten lopen. Komende uit het station rechtsaf langs de spoorlijn. 1ste straat links (Sint Maartenslaan) geheel uitlopen; aan het einde ligt rechts aan de Maas het complex ‘Maastricht Music Hall’.
LAATSTE VMA-BEURS 2012 Zondag 2 december Van der Valk Hotel Den Haag-Nootdorp, Nootdorp
4
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
2 Kunstenaarspaar voor het leven.
(1878-1944) en Jef Scheffers (1906-2009) als leraren. Theo de Groot is artistiek zeer begaafd en maakt schitterende aquarellen, waarvoor veel waardering is. Maria Barbara Gertrudis (Miets) Crolla ziet het levenslicht in Maastricht op 28 november 1919 als oudste dochter in een gezin van eveneens twaalf kinderen. Ook zij is erg kunstzinnig en altijd bezig met klei. Het ligt dan ook in de lijn der verwachtingen, dat zij zich in die richting verder zal gaan ontwikkelen en de Kunstnijverheidsschool in Maastricht met Charles Vos (1888-1954) als docent is dan een logische keuze. Ze volgen allebei opleidingen op dezelfde 5
locatie en het is slechts een kwestie van tijd dat zij elkaar ontmoeten. Theo maakte grote indruk op de tien jaar jongere Miets, die meteen verliefd op hem wordt. Na een verkering van zeven jaar volgt een huwelijk, dat 60 jaar zal duren (afb.1-2). In 1944 geven zij elkaar officieel het jawoord en er wordt onmiddellijk een oven aangeschaft. Het stel betrekt twee kamers in een groot huis aan het adres Helpoort 1 te Maastricht. In het ruime pand is plaats voor een atelier, een winkel/toonzaal en, na enkele aanpassingen, voor een gezin, dat met de jaren zou uitgroeien tot acht personen (afb.3).
Van serviesgoed naar kunstaardewerk Direct na de bevrijding van Maastricht begint men met het maken van serviesgoed (afb.4-6). In die periode is er niets te krijgen en de producten van het kunste3 Het gezin in de tuin, Helpoort 1, Maastricht. Afb. uit: Beatrijs.
6
naarsechtpaar vinden gretig aftrek. In weerwil van de inspanningen blijft het succes niet duren. Dat heeft naar alle waarschijnlijkheid ook te maken met het feit, dat de fabrieken van de ‘grote jongens’ op aardewerkgebied in Maastricht inmiddels weer in bedrijf zijn. Men ziet zich genoodzaakt de bakens te verzetten en over te schakelen op kunstaardewerk. Voor haar huwelijk is Miets Crolla een tijdje werkzaam geweest bij het kunstkeramisch atelier Astra C.V., dat was gevestigd aan de Gubbelstraat in het centrum van Maastricht. Dit atelier maakt onder de bezielende leiding van Johan Lint (1889-1956), die als ontwerper bij de Sphinx zijn sporen had verdiend, rond de oorlog een bloeiperiode door. Miets Crolla heeft dus ervaring op het gebied van kunstaardewerk en met haar aanleg en vakmanschap zou zij daarin makkelijk haar weg moeten kunnen vinden. In het atelier belast zij zich met het fijnere boetseerwerk, terwijl haar man alle overige werkzaamheden op zich neemt. Een steeds terugkerend karwei is de aanvoer van klei, die wordt betrokken bij De Sphinx. Men kon daar een speciaal mengsel krijgen met een hoog percentage chamotte (gemalen aardewerk), dat zeer geschikt is voor het vervaardigen van groter aardewerk. Het vervoer naar het atelier vindt plaats met een handkar en dat is een hele klus, waarvoor Theo altijd hulp moet organiseren. Meestal kan hij een beroep doen op zijn schoonfamilie. Het komt wel eens voor dat toevallige pas© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
4 Vazen en schalen uit de beginperiode. Afb.4-6, 15-18, 25, 29-31: collectie Serena de Groot.
5 Geglazuurde kopjes.
6 Dekselpot.
santen, die Theo en zijn helpers zien zwoegen, spontaan een handje toesteken bij het passeren van de brug over de Maas. Deze werkverdeling was het beeld dat zich aandient tijdens mijn onderzoek. Door puur toeval blijkt, dat er in het prille begin nog een derde persoon in het atelier werkzaam is geweest.
vermeld, dat hij in de jaren 1945 en 1946 in dienst is geweest bij het Atelier de Groot-Crolla. 2 Is dat op zich al een grote verrassing, de verwondering wordt nog groter, wanneer deze voormalige werknemer in persoon aanwezig is! Harry Trienes, de man in kwestie, bewaart goede herinneringen aan zijn dienstverband in Maastricht. Ondanks zijn leeftijd van 92 jaar beschikt hij nog over een uitstekend geheugen (afb.7). Samen met Miets houdt hij zich in die tijd bezig met boetseerwerk, terwijl Theo de oven bedient en het glazuren voor zijn rekening
Harry Trienes Wanneer ik in april 2012 de tentoonstelling Bloemen voor mijnheer Goossens in het Keramiekcentrum Tiendschuur in Tegelen bezoek, wordt bij een van de exposanten © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
7
7 Harry (Harrie) Trienes bij zijn werk in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen. Foto: Jacques Peeters.
neemt. Tijdens zijn verblijf in Maastricht trekt Harry Trienes enkele malen samen met Theo de Groot de natuur in om aquarellen te maken. Wanneer hij door Charles Eyck (1897-1983) gevraagd wordt voor het uitvoeren van werk bij RusselTiglia, keert hij terug naar Tegelen. Trienes ontwikkelt zich in de loop der tijd tot een hoog gewaardeerd keramist met een eigen atelier. Kort na het gereedkomen van dit artikel overlijdt Harry Trienes (9 mei 2012).
Groot probleem bij een bedrijfsvoering als waarvan hier sprake is, vormt de continuïteit. Het is vaak een kwestie van hollen of stilstaan. Langere periodes waarin men het werk niet aankan, worden afgewisseld met tijden dat er nauwelijks werk is. Maar ook dan moet er gezorgd worden dat er brood op de plank komt en dat rekeningen worden betaald. In deze omstandigheden maakt Theo de Groot er geen punt van soms tijdelijk zijn oude beroep van timmerman weer op te pakken met als gevolg dat er toch geld in het laatje komt. Niettemin moet worden onderkend, dat de productie van een echtpaar, ook al maakt men heel veel uren en werkt men soms nachten door, in kwantitatief opzicht niet kan wedijveren met ateliers die een aantal werknemers in dienst hebben. Anderzijds is er wel het voordeel dat men 8 Uittreksel Kamer van Koophandel, Maastricht.
lagere productiekosten heeft en men dus concurrerend kan werken. Voeg daarbij de hoge kwaliteit, die constant door het echtpaar is geleverd en men heeft meteen de reden waarom dit atelier zo lang stand heeft weten te houden in de Maastrichtse slangenkuil op aardewerkgebied direct na de oorlog. Dit in tegenstelling tot andere keramiekbedrijven uit dezelfde periode, die voortijdig moeten stoppen, op vrijwillige basis wegens gebrek aan perspectief zoals Astra en FREMI, of gedwongen als gevolg van een faillissement zoals JEMA en De Batavier. Als men dan ook nog eens in aanmerking neemt, dat het echtpaar De Groot-Crolla een half dozijn kinderen een bijzondere jeugd en liefdevolle opvoeding weet te bezorgen, dan kan men daar alleen maar respect en grote bewondering voor hebben. Onvoorwaardelijke liefde voor elkaar en voor hun werk is de formule van het echtpaar voor het oplossen van problemen.
Belangstelling In de pers heeft het atelier van het echt-
Bedrijfsvoering Op 2 juli 1947 laat het echtpaar hun in 1939 opgerichte bedrijf inschrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel in Maastricht onder de naam KERAMISCH KUNSTATELIER DE GROOT – CROLLA, gevestigd aan het adres Helpoort 1 te Maastricht. Per 31 december 1989 wordt de onderneming opgeheven en uitgeschreven uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel in Maastricht, jaarletter Aa, nr. 550, Dossiernummer 7664 (afb.8). 8
paar De Groot-Crolla niet zo veel aandacht gekregen. Er is een artikel bekend in de regionale krant van 20 mei 1959, alsmede een uitgebreide reportage met foto’s in Beatrijs: katholiek weekblad voor de vrouw van 10 augustus 1957 (afb.3). Daarin wordt een beeld geschetst van een harmonieus gezin, dat midden in de stad in een oase van rust en stilte leeft. Miets de Groot-Crolla zelf typeerde dat als volgt: ‘we leven op een eiland’. Recentelijk is er een nieuw boek verschenen onder de titel Nederlandse Tegels 1900-2000. Auteur is Jan Pluis, algemeen beschouwd als dé deskundige op dit gebied. In dit boek wordt een volle pagina (231) ingeruimd voor het Kunstatelier De Groot-Crolla, waardoor het atelier een plaats krijgt in de geschiedenis van de Nederlandse keramiek uit de vorige eeuw.3
Productie Om een indruk te krijgen wat de mogelijkheden van het atelier waren, kan het beste worden verwezen naar de reclamefolder (afb.9-10). Naast artikelen met een
9-10 Reclamefolder ‘Kunst-Atelier de GROOT-CROLLA’.
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
9
16 Moule voor reliëf van Maria-hoofd met sterren (verwijzing naar Maastricht). 11 Beelden kerststal. Afb.11-14: collectie Frans Maassen.
13 Maria met Kind. Ingedrukt in de voet: ‘O.L. VROUW V/D VREDE // B.V.O. [Bid voor ons]’.
18 Plaquette met ‘Dank aan Maria voor haar bescherming bij de bevrijding van Maastricht // 14 sept. 1944’ (tekst ingekrast).
14 Maria met kind.
15 St. Antonius van Padua, terracotta, h. ca. 11 cm. Vaste attributen van deze heilige zijn het Christuskind en een lelietak. Het boek dat hij hier vasthoudt, komt eerder toe aan Antonius Abt, die daarbij vergezeld wordt van een varken en een bel.
12 Stempel onder kribbe.
duidelijke religieuze inslag zoals kruisbeelden, complete kerststallen (afb.1112), Madonna’s (afb.13-14), patroonheiligen (afb.15) en H. Hartbeelden, bestond het aanbod uit schilderijen, aquarellen en kinderkopjes naar de natuur. Ouders werd de gelegenheid geboden om het hoofd van hun kind te laten boetseren door de zeer bedreven Miets Crolla. In en rond Maastricht werd van die mogelijkheid veel gebruik gemaakt. Naast volplastieken vervaardigde het atelier ook reliëfs (afb.16-17, 29). 10
17 Moule voor Geboortetafereel. Tekst in spiegelbeeld in banderol: ‘GLORIA IN EXCELSIS DEO’.
Een belangrijke bron van inkomsten vormen tegels, die in eigen atelier worden gemaakt en waarvoor een gietvorm (moule) noodzakelijk is. Het ging vaak om gelegenheidstegels, zoals de bevrijding van Maastricht (afb.18), of gedenktegels bij een jubileum (afb.19) of afscheid. De voorstellingen op deze tegels © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
19 Cloisonné-tegel uitgegeven bij jubilea van de KNGB. Tekst: KNGB // St. Jan // NED. KATH. GRAF. BOND // TER HERINNERING AAN UW JUBILEUM’. Collectie Meershoek.
20 Keerzijde van tegel afb.19 met het beeldmerk, de Helpoort met ‘dGC Maastricht’.
11
21 Twee beschilderde MOSA-tegels. Links St. Christophorus (Christoffel), rechts een los hoofd. Tegel rechts gesigneerd r.o.: ‘Th de Groot’.
betreffen vaak Maastrichtse gebouwen en gestileerde figuren, die worden geschilderd of aangebracht via de cloisonnétechniek. Soms worden tegels rechtstreeks van de MOSA betrokken en in het atelier van het echtpaar van decoraties en glazuurlaag voorzien. Op een paar tegels ziet men onmiskenbaar de
(schilders)hand van Theo de Groot (afb.21-26). Naast het assortiment kleinplastiek met een overwegend religieus karakter is er een derde categorie, te omschrijven als ‘monumentaal werk’. Hieronder dient te worden verstaan grotere heiligenbeelden, grafwerken en kruiswegen voor kerken,
27 Keramisch tableau, (kleuter)school. Gesigneerd l.o.: ‘M. [of het symbool voor de Helpoort] de Groot-Crolla’.
28 Reliëf voor particulier woonhuis, Bergweg 52 Maastricht. Tekst: ‘ST Pieters Hoeve’. Gesigneerd m.r.: ‘de Croot-Crolla’.
22 Beschilderde (MOSA)tegel. 23 Beschilderde tegel met voorstelling van een bootje en grote hoofden? R.o. onduidelijk gesigneerd.
29 Moule voor reliëftegel rubberfabriek Radium, Cabergerweg Maastricht, waar aanvankelijk fietsbanden en later ook schuimrubber werd vervaardigd. De fietsers op de tegel verwijzen naar de bandenfabricage. Tekst in spiegelbeeld: ‘RADIUM RUBBER MAASTRICHT // BEIDT UW TIJD’. De berijder van de Hoge Bi maant de wielrenner tot kalmte.
24 Beschilderde tegel met voorstelling van clown en aapje.
25 Beschilderde tegel met gezicht op Maastricht. Gesigneerd r.o.: ‘Th de Groot’.
26 Beschilderde tegel. Landschap bij / gezicht op Maastricht?
12
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
13
30 Ingekrast onder pot: ‘Handwerk de Groot – Crolla Maastricht’.
31 Ingedrukt onder beeld Stedenmaagd: ‘ATELIER DE GROOT CROLLA MAASTRICHT’. 32 Ingekrast: symbool Helpoort en ‘dGC Maastricht’.
kloosters en kapellen, alsmede bouwkeramiek zoals reliëfs voor openbare gebouwen (afb.27) en particulieren (afb.28). In Maastricht zijn heel wat gevelstenen van het kunstenaarsechtpaar te ontdekken. Theo de Groot maakte een grote reliëftegel van een wielrenner, die getuigt van zijn grote vakbekwaamheid. De moule is bewaard gebleven (afb.29).
Merken De producten van het atelier de GrootCrolla zijn vrijwel altijd voorzien van merken. Heel vaak ingekrast onder of aan de achterzijde van serviesgoed of beelden (afb.30). Er wordt ook gebruik gemaakt van een blindstempel met de tekst ‘ATELIER DE GROOT- CROLLA MAASTRICHT’ in een rechthoekig kader (afb.12, 31). Tegels hadden dikwijls afkortingen, die werden ingekrast (afb.32) of met zwarte inkt aangebracht (afb.20), zoals onder de tegels, die door MOSA werden geleverd (afb.33-34). Voor zover 14
bekend heeft het Atelier de Groot-Crolla geen stickers gebruikt, wat rond de jaren vijftig van de vorige eeuw juist vrij gebruikelijk is in de aardewerkindustrie. Het kunstenaarsechtpaar De Groot-Crolla heeft kwaliteit altijd hoog in het vaandel gehad. Dat komt tot uiting in het gehele product en vooral in de details. Eigenheid en originaliteit kenmerken hun objecten. Zo laat het loshangend haar van de Madonna’s deze authentieker overkomen.
Noten 1 Bij het samenstellen van dit artikel heb ik heel veel hulp gehad van de jongste dochter van het echtpaar De Groot-Crolla. Serena de Groot, die zelf beeldend kunstenares is, heeft mij met raad en daad terzijde gestaan. Zonder haar geweldige hulp zou ik dit artikel niet hebben kunnen schrijven. Ik ben daarvoor zeer dankbaar. 2 In 1935 werd door kapelaan Boost in Tegelen een boetseerclub opgericht. Directeur van © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
33 Geschilderd: symbool Helpoort en ‘dGC Maastricht’.
34 Twee ‘hergebruikte’ MOSA-tegels; links ongesigneerd, rechts: ‘Th. D. G.’.
Bronnen
het grof-keramische bedrijf Russel-Tiglia, George Goossens (1899-1977) stelde klei en ovens beschikbaar. In 1936 voegde hij een atelier toe aan zijn fabriek voor de productie van keramisch handwerk. Dit atelier heeft velen werk en/of de gelegenheid geboden om te experimenteren met aardewerk. De expositie in Keramiekcentrum Tiendschuur (23 maart t/m 10 juni 2012) toont bekende topstukken, maar ook minder bekend werk. 3 Tijdens de voorbereiding van dit artikel heb ik contact gezocht met de heer Pluis, die mij vriendelijk en welwillend tegemoet trad. De heer Pluis is mij vervolgens van dienst geweest met het leveren van veel foto’s en goede raad. Het spreekt vanzelf, dat ik hem daarvoor zeer erkentelijk ben. © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
• Beatrijs: katholiek weekblad voor de vrouw van 10 augustus 1957. • Frans Maassen & Hans Meulman, ‘De vergeten schakel. Johan Lint en diens atelier voor kunstkeramiek “Astra” (1938-1954)’, in VMA-Bulletin 104, pp.4-41. • Jan Pluis, Nederlandse tegels 1900-2000, Leiden 2008. • Harrie Verscharen en Frans Maassen, Gebakken Vroomheid, Weert 2011; catalogus bij gelijknamige expositie in Gemeentemuseum Weert, locatie Jacob van Horne, Weert (19 juni / 14 september 2011). • www.tiendschuur.net
Afbeeldingenverantwoording • • • •
Serena de Groot 1-2, 4-6, 16-18, 25, 27-31 Frans Maassen 9-15 Anke & Willem Meershoek 19-20 Jan Pluis 8, 21-24, 26, 32-34 15
416 – DECOR MULHOUSE
417 – DECOR PANAMA
Kan SC, drukdecor (ca 1880-1890). Beeldmerk 531B. Collectie en foto’s A. & W. Meershoek. Een wonderlijke decoratie. Allereerst vanwege het feit, dat de print 100% bedekkend is; geen plekje is blanco gebleven! Het oor en 3 cm van de binnenzijde delen in deze uitbundige versiering. De voorstelling is een tweede bijzonderheid: ze bestaat uit een aaneenschakeling van kindertjes, die spelen, dieren voeren of anderszins bezig zijn. Ongetwijfeld is dit vrolijke decor gebruikt op ‘waschstellen’ voor de kleintjes. Kan PR, drukdecor (1884). Beeldmerk 71. Collectie en foto’s: A. & W. Meershoek. 416a-b Details.
416c Beeldmerk.
De vogel die centraal staat in dit decor is ongetwijfeld een artistieke versie van de kraanvogel, een religieus dier, dat wereldwijd en van oudsher een rol speelt in godsdienst en cultuur. Bij het christendom als symbool van de waakzaamheid, in de Koran als drie godinnen ‘Verheven kraanvogels’, in Japan als geluksbrenger en in China als hemelse boodschapper. Panama is de naam van een Midden-Amerikaanse staat en zou volgens een theorie in een inheemse taal ‘veel vlinders’ betekenen! Een sierlijk en vrolijk decor! 417b Beeldmerk.
16
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
17
Actueel
Oproep Museum aan het Vrijthof: STRAND Museum aan het Vrijthof is op zoek naar bijzondere onderdelen van het door Edmond Bellefroid ontworpen Strand-servies.
REDACTIE VMA-BULLETIN Secretaris gezocht, wijziging statuten, Meppel, expositie Wim Visser, Open Huis, Drukdecors deel 3.
Contact
[email protected]
Opening tentoonstelling Wim Visser in het Museum aan het Vrijthof
Terug in Meppel
Maandag 26 maart jl. opende directeur van Museum aan het Vrijthof Monique Dickhaut de tentoonstelling Eigen-Aardige Potterie, Wim Visser (1915-1977). Het selecte gezelschap dat deze opening bijwoonde, bestond voor een groot deel uit oud-be1 Opening door Monique Dickhaut. Foto’s 1-3: Hans Meulman.
2 Oud-bestuurslid Jacques Saat in gesprek met Hannie Laenen.
stuursleden en oud-werknemers van de Sphinx. Op de schitterend verbouwde binnenplaats, die nu overdekt is, waren enkele vitrines ingericht met voorwerpen uit de Sphinxcollectie. In een speciaal afgebakende kleine ruimte stonden de unica die in het bezit zijn van de dochter van Wim Visser, Hannie Laenen. Zij was samen met haar man en dochter aanwezig bij de opening. In een gang achter deze ruimte stonden nog drie grote sculpturen tentoongesteld: een aap, een opspringend hert en de zeer bijzondere opengewerkte mand, gemaakt ter gelegenheid van de bevrijding van Maastricht op 14 september 1944. Onze uitgave VMABulletin 122 is geheel gewijd aan het oeuvre van de ontwerper Wim Visser. 18
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
3 Mand gemaakt t.g.v. de bevrijding van Maastricht. Collectie Peters.
4 Zaaloverzicht Ogterop, Meppel. Foto: W. Meershoek.
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
Op 21 april j.l. hebben we onze jaarlijkse beurs in het Noorden weer gehouden in Meppel. Geen kwaad woord over de Vijverhoeve in Zwolle: zelden zijn we vriendelijker ontvangen dan daar. Maar de bereikbaarheid bleef een zwak punt. In Meppel is zaal Ogterop inmiddels grondig verbouwd, maar desondanks was het een ‘thuiskomen’. Kennelijk ook voor de vele bezoekers, die hun geluk kwamen beproeven. Een zeer geslaagde beurs met alleen maar tevreden mensen. Willem Meershoek
19
Open Huis (voortaan altijd!)
Drukdecors in Beeld 3
Hoe leuk is het bezoeken van een ‘open huis’, dat een unieke verzameling Maastrichts Aardewerk herbergt? Wel, op 14 april j.l. (ook Open Monumentendag) waren er op veertien locaties in Midden-Nederland verzamelingen van allerlei aard te bezichtigen. En daaronder onze prachtige collectie. Dit was de reactie van Anneke Marse: ‘’[…] Inderdaad, het was gezellig. De ontvangst met hartelijkheid en thee was boven verwachting. We hebben veel Maastrichts aardewerk gezien en er informatie over gekregen. Wat weten jullie veel! Voor dat we in jullie museum kwamen wisten we niet dat er zoveel te leren was over dit onderwerp. Inmiddels hebben we de site van de Vereniging Maastrichts Aardewerk ook gezien. Veel informatie en mooie foto’s. We hebben gezegd dat we nog eens langskomen en dat gebeurt ook. Voor een afspraak nemen we eerst contact op. Hartelijke groeten voor beiden, ook van Gerard.’
Op de beurs in Maastricht op zondag 30 september hopen we het derde deel uit de reeks ‘Drukdecors in Beeld’ te kunnen presenteren. Het boek bevat 235 bladzijden en kost € 40,00 voor leden en € 42,50 voor niet-leden. De delen I en II zijn ook nog te koop. Zie de website voor het aantal beschikbare exemplaren. U kunt vooraf een boek uit de reeks bespreken, dan weet u zeker dat er een exemplaar voor u klaar ligt op een door u aangegeven beurs. U kunt alle delen ook bestellen en laten toesturen. Verzending kost € 4,00 extra (per deel).
5 Rekje boerenbont. Collectie & foto’s 5-6: A. & W. Meershoek.
Gedurende vijftien jaar hebben wij in Montfoort jaarlijks eind augustus een open dag gehouden, met heel veel succes. We hebben nu besloten open huis te houden op een dag die u schikt! Bel of mail om een ochtend/middag/avond af te spreken. U bent altijd welkom! Wim & Anke Meershoek 0348-472857 /
[email protected]
6 Rookgerei.
20
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
7 Omslag Drukdecors in Beeld 3.
Het geld kunt u overmaken op ING-rekening 9027164 t.n.v. J. Meulman te Eindhoven.
Nieuwe secretaris Tijdens de ledenvergadering in Bunnik is Jan van der Stappen tot nieuwe penningmeester benoemd en heeft Rick Zuidema afscheid genomen als bestuurslid verantwoordelijk voor de organisatie van de beurzen. Zijn taak wordt overgenomen door Edo Walda, die dat samen met Puck de Gooijer gaat uitvoeren. Volgend jaar neemt de voorzitter afscheid. Binnen het bestuur heeft Klaas Molenkamp, de huidige secretaris, zich kandidaat gesteld voor de functie van voorzitter. Als hij door de leden wordt verkozen, zal er dus een nieuwe secretaris gevonden moeten worden. Wie interesse heeft voor één van beide functies kan zich al aanmelden. In © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
februari 2013 zal er dus door de leden een voorzitter en eventueel een nieuw bestuurslid voor secretaristaken moeten worden aangewezen.
Wijziging statuten Onze statuten zijn na de oprichting van onze vereniging in 1979 nooit meer aangepast. Het bestuur heeft zich daar in het afgelopen jaar over gebogen en komt met een aantal voorstellen tot aanpassing. Die moeten worden goedgekeurd door de leden tijdens de algemene jaarvergadering in 2013. Voorgestelde aanpassingen zijn in het rood aangegeven. Op de volgende pagina’s vindt u de nieuwe statuten met de wijzigingsvoorstellen. U kunt tot 14 dagen na ontvangst van dit bulletin schriftelijk bezwaar aantekenen bij de secretaris. 21
STATUTEN
personen, die zich verbonden hebben tot de beta-
De ontzetting geschiedt door het bestuur. De be-
Het bestuur kiest uit haar midden in onderling
ling van een contributie, waarvan het minimum
trokkene wordt ten spoedigste schriftelijk van het
overleg de overige leden van het dagelijks bestuur,
Naam, Zetel en Duur.
wordt bepaald bij huishoudelijk reglement.
besluit met opgave van redenen in kennis gesteld.
te weten de secretaris en penningmeester der ver-
Artikel 1.
De aanmelding van het lidmaatschap geschiedt
De betrokkenen staat beroep op de algemene ver-
eniging. De penningmeester dient voorafgaand
1. De vereniging is genaamd: VERENIGING
bij de secretaris der vereniging.
gadering open, mits binnen een maand na ont-
aan zijn benoeming een bewijs van goed gedrag
MAASTRICHTS AARDEWERK. Zij heeft haar
Het bestuur beslist over de toelating als lid. Bij
vangst van de kennisgeving van het besluit van
aan het bestuur te overleggen.
zetel in de woonplaats van de secretaris.
niet-toelating kan de algemene vergadering op
het bestuur. Gedurende de beroepstermijn en han-
Jaarlijks treden twee leden van het bestuur af vol-
verzoek van de niet-toegelatene alsnog tot toela-
gende het beroep is het lid geschorst.
gens een bij het huishoudelijk reglement op te
ting besluiten.
Ontzetting kan eveneens geschieden bij besluit
maken rooster, met dien verstande, dat alle be-
2. De vereniging bezit volledige rechtsbevoegdheid en is aangegaan voor onbepaalde tijd.
Alle leden, ouder dan 16 jaar, hebben recht tot het
van de algemene ledenvergadering genomen met
stuursleden in drie jaar aan de beurt van aftreden
Doel.
bijwonen van de algemene vergadering en heb-
ten minste twee/derde der geldig uitgebrachte
komen.
Artikel 2.
ben stemrecht.
stemmen, tegen welk besluit geen beroep mogelijk
De aftredende bestuursleden zijn terstond her-
1. De vereniging stelt zich ten doel de belangen
is.
kiesbaar.
van de verzamelaars van Maastrichts Aardewerk
Artikel 4.
Eenmaal ontzette leden blijven van hernieuwd lid-
De leden van het bestuur treden af wanneer zij
te behartigen, deze verzamelaars bijeen te bren-
Het lidmaatschap der vereniging eindigt door:
maatschap uitgesloten.
ophouden lid te zijn van de vereniging.
gen, beurzen te organiseren, en te bemiddelen
• de dood van het lid;
bij ruiling of koop en verkoop van Maastrichts
• door opzegging door het lid;
Artikel 6.
het rooster van aftreden de plaats in van degene in
Aardewerk, zonder enig winstmotief.
• door opzegging namens de vereniging;
Alvorens over te gaan tot ontzetting als hiervoor
wiens plaats hij is aangewezen.
Zij tracht dit doel te bereiken door:
Een tussentijds aangewezen bestuurslid neemt op
• door ontzetting.
omschreven, is het bestuur bevoegd het betref-
Behalve de functie van voorzitter verdeelt het be-
a) de kennis omtrent het Maastrichtse Aardewerk
Leden mogen elke dag van een bepaalde maand
fende lid voor bepaalde tijd te schorsen.
stuur de functies onderling.
te verbreiden onder andere door publicaties en
opzeggen. Dit kan per brief, digitaal of telefonisch
De schorsing duurt uiterlijk tot de eerstvolgende
uitwisseling van gegevens, zowel onder haar le-
aan de secretaris. Als het lidmaatschap vooraf is
ledenvergadering.
Artikel 8.
den als bij belangstellenden;
betaald heeft hij/zij recht op terugbetaling van de
Het bestuur brengt op die vergadering een beslis-
Het bestuur is belast met de leiding der zaken en
vooruit betaalde contributie naar rato.
sing omtrent ontzetting of verdere schorsing ter
de uitvoering van besluiten der algemene verga-
kennis van de algemene vergadering, welke een
dering, het beheer der geldmiddelen en het doen
van het bestuur afwijkende beslissing kan hemen.
der nodige uitgaven.
b) de samenwerking en het contact tussen de verzamelaars van Maastrichts Aardewerk te bevorderen, en voorts alle overige middelen welke de
Artikel 5.
bevordering van de doelstelling der vereniging
Opzegging namens de vereniging kan geschieden
Het bestuur is niet bevoegd tot het sluiten van
aan leden, die per één januari de contributie van
Het Bestuur.
overeenkomsten tot het kopen, vervreemden of
het voorafgaande verenigingsjaar niet hebben vol-
Artikel 7.
bezwaren van registergoederen, noch tot het slui-
Lidmaatschap.
daan alsook wanneer redelijkerwijs van de vereni-
De algemene ledenvergadering kiest uit haar mid-
ten van overeenkomsten waarbij de vereniging
Artikel 3.
ging niet gevergd kan worden het lidmaatschap te
den een voorzitter (die ten minste de vijfentwin-
zich als borg of hoofdelijk mede schuldenaar ver-
De vereniging kent ereleden en gewone leden.
laten voortduren.
tigjarige leeftijd bereikt moet hebben) en ten min-
bindt, zich voor een derde sterk maakt of zich tot
Ereleden zijn zij die wegens hun buitengewone
De opzegging geschiedt door het bestuur. Ont-
ste vier andere leden die tezamen een bestuur
zekerheidstelling voor een schuld van een derde
verdiensten ten behoeve van de vereniging daartoe
zetting kan worden uitgesproken wanneer een lid
vormen.
verbindt, zonder voorafgaande goedkeuring tot
zijn benoemd door de algemene vergadering op
in strijd met de statuten, het huishoudelijk regle-
Aan de stemming voor verkiezing der bestuursle-
deze rechtshandelingen door de algemene verga-
voordracht van het bestuur.
ment of besluiten der vereniging handelt of de
den mogen personen jonger dan zestien jaar niet
dering.
Gewone leden der vereniging zijn alle natuurlijke
vereniging op onredelijke wijze benadeelt.
deelnemen.
kunnen bewerken.
22
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
23
Artikel 9.
Artikel 13.
derzoekt en van haar bevindingen verslag uit-
Bij het staken van de stemmen in een algemene
Het dagelijks bestuur leidt de dagelijkse gang van
Het verenigingsjaar loopt voor de eerste maal van
brengt aan de algemene vergadering.
vergadering wordt het voorstel geacht te zijn ver-
zaken en neemt beslissingen die geen uitstel ge-
heden tot en met eenendertig december negen-
De benoeming van de commissie vindt plaats op
worpen.
dogen en voert besluiten van de algemene verga-
tienhonderd negenenzeventig.
de vergadering gehouden in het jaar waarover zij
Over personen wordt steeds schriftelijk gestemd. Is
dering en van het bestuur uit.
Vervolgens van één januari tot en met eenendertig
verslag uitbrengt.
er slechts één kandidaat voor een bestuursfunctie
december van elk jaar.
Vereist het onderzoek van de rekening en verant-
dan geschiedt stemming door middel van hand-
woording bijzondere boekhoudkundige kennis
opsteken.
Artikel 10. Het bestuur besluit bij meerderheid van stem-
Financiële verantwoording.
dan kan de commissie van onderzoek zich door
Indien bij een dergelijke stemming geen der per-
men.
Artikel 14.
een deskundige doen bijstaan.
sonen waarover wordt gestemd, een eenvoudige
Bij het staken van de stemmen in een algemene
Het- bestuur is verplicht van de vermogenstoestand
Het bestuur is verplicht aan de commissie van on-
meerderheid verkrijgt, vindt herstemming plaats
vergadering wordt het voorstel geacht te zijn ver-
der vereniging zodanige aantekening te houden dat
derzoek alle door de commissie gewenst inlich-
tussen de twee personen waarop de meeste stem-
worpen.
daaruit te allen tijde de rechten en verplichtingen
tingen te verschaffen, aan de commissie desge-
men zijn uitgebracht.
der vereniging kunnen worden gekend.
wenst de kas te vertonen en inzage van boeken
Indien bij deze herstemming de stemmen staken,
Artikel 11.
Jaarlijks binnen drie maanden na afloop van het
bescheiden der vereniging te geven.
beslist terstond de voorzitter.
Het bestuur heeft alle bevoegdheden welke niet
boekjaar dient het bestuur een balans en een staat
door de wet, de statuten, het huishoudelijk regle-
van baten en lasten van de vereniging op te maken.
Artikel 16.
uitgesproken oordeel, dat door de vergadering een
ment of bij uitdrukkelijk besluit der algemene
Het bestuur is verplicht alle hiervoor bedoelde fi-
Buitengewone algemene vergaderingen hebben
besluit is genomen, is beslissend.
vergadering - dat niet in strijd mag zijn met de wet,
nanciële bescheiden tien jaren te bewaren.
plaats:
Hetzelfde geldt voor de inhoud van een genomen
• zo dikwijls het bestuur dit wenst;
besluit, voor zover gestemd werd over een niet
• op schriftelijk verzoek van ten minste
schriftelijk vastgelegd voorstel.
deze statuten of het huishoudelijk reglement - aan
Het ter algemene vergadering door de voorzitter
de algemene vergadering zijn toegekend.
De Algemene Vergadering.
Het bestuur brengt jaarlijks aan de algemene ver-
Artikel 15.
een/tiende van alle stemrecht hebbende leden.
Wordt echter onmiddellijk na het uitspreken van
gadering verslag uit van zijn werkzaamheden en
De algemene vergaderingen worden onderschei-
Het bestuur is alsdan verplicht tot het bijeenroe-
bedoeld oordeel de juistheid daarvan betwist, dan
biedt een plan aan voor het komende jaar.
den in jaarlijkse en buitengewone.
pen van de algemene vergadering op een termijn
vindt een nieuwe stemming plaats, wanneer de
Een bestuurslid kan, ook al is hij voor een bepaalde
Het bestuur roept de algemene ledenvergadering
van niet langer dan vier weken.
meerderheid - of indien de oorspronkelijke stem-
tijd benoemd, worden ontslagen of geschorst door
eenmaal per jaar bijeen, binnen zes maanden na af-
Indien aan het verzoek binnen veertien dagen geen
ming niet hoofdelijk of schriftelijk geschiedde -
het orgaan dat hem heeft aangesteld.
loop ven het boekjaar, verder zo dikwijls het dit
gevolg gegeven wordt door de bijeenroeping als
één stemgerechtigde aanwezige dit verlangt. Door
wenselijk oordeelt of wanneer het daartoe volgens
vooromschreven, kunnen de verzoekers zelf tot
deze stemming vervallen de rechtsgevolgen van
Artikel 12.
de wet of de statuten verplicht is.
die bijeenroeping overgaan op de wijze als het be-
de oorspronkelijke stemming.
De voorzitter en de secretaris vertegenwoordigen
Op deze vergadering brengt het bestuur zijn jaar-
stuur dat doet dan wel door oproep bij adverten-
de vereniging in en buiten rechte, met inachtne-
verslag uit en doet onder overlegging van de no-
tie in ten minste één landelijk dagblad.
ming van de besluiten van het bestuur en de alge-
dige bescheiden rekening en verantwoording over
mene vergadering.
zijn in het afgelopen boekjaar gevoerde bestuur.
Artikel 17.
De inkomsten van de vereniging bestaan uit:
Voor het beschikken over saldi bij banken is de
De algemene vergadering benoemt op haar jaar-
De algemene vergadering neemt besluiten met de
a. contributies
handtekening van de penningmeester voldoende.
lijkse vergadering een commissie van twee leden
leden die op de vergadering aanwezig zijn.
b. subsidies;
De limiet van opname/overschrijving door de pen-
plus één reservelid, welke geen deel van het be-
Besluiten worden door de algemene vergadering
c. donaties, legaten en toevallige baten.
ningmeester is € 1000,- per dag.
stuur mogen uitmaken, welke commissie de reke-
met eenvoudige meerderheid van stemmen geno-
De vereniging kent donateurs die zich vrijwillig
ning en de verantwoording van het bestuur on-
men, tenzij de statuten het anders bepalen.
verplichten jaarlijks een bijdrage te geven ter
24
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
Geld en Goederen. Artikel 18.
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
25
grootte van het bedrag, waarvan een minimum
ste twee/derde van de uitgebrachte geldige stem-
wordt vastgesteld door de algemene vergadering.
men.
Kinderspel
De bezittingen in natura van de vereniging kun-
De wijziging treedt niet eerder in werking dan na-
Maastrichts werk in Zaanse aarde
nen aan de leden in bruikleen gegeven worden on-
dat hiervan een notariële akte is opgemaakt.
der bepaalde voorwaarden, die door het bestuur worden vastgesteld.
FRANK VAN DER PLOEG Ontbinding der vereniging. Artikel 21.
Statutenwijziging.
Indien de vereniging wordt ontbonden door een
Artikel 19.
besluit van de algemene vergadering - waartoe
De statuten dezer vereniging kunnen slechts wor-
slechts besloten ken worden met een meerderheid
den gewijzigd door het besluit van een algemene
als omschreven in het voorgaande artikel - treedt
vergadering, waartoe is opgeroepen met de mede-
het bestuur als vereffenaars van het vermogen der
deling dat aldaar wijziging van de statuten zal wor-
vereniging op. In stukken en aankondigingen die
den voorgesteld.
van de vereniging uitgaan moet aan haar naam
De termijn van oproeping tot zodanige vergade-
worden toegevoegd: in liquidatie.
ring bedraagt ten minste zeven dagen.
Het batig saldo der ontbonden vereniging vervalt
Zij die de oproeping tot de algemene vergadering
aan de leden, tenzij de algemene vergadering bij
ter behandeling van een voorstel tot statutenwij-
haar besluit tot ontbinding daaraan een andere
ziging hebben gedaan, ten minste één maand voor
bestemming geeft.
de vergadering een afschrift van dat voorstel, waarin de voorgedragen wijzigingen woordelijk
Artikel 22.
zijn opgenomen, schriftelijk voorleggen aan de le-
Na afloop van de vereffening blijven de boeken en
den via het door de vereniging uitgegeven bulletin.
bescheiden van de vereniging dertig jaren berusten
De leden kunnen tot 14 dagen na ontvangst van dit
onder de laatst fungerende voorzitter en bij diens
bulletin schriftelijk bezwaar aantekenen tegen de
overlijden onder zijn rechtsopvolgers onder alge-
voorgestelde wijzigingen.
mene titel.
Het hiervoor bepaalde is niet van toepassing indien in de vergadering alle leden aanwezig of vertegen-
Huishoudelijk reglement.
woordigd zijn en het besluit tot statutenwijziging
Artikel 23.
met algemene stemmen wordt genomen.
Het bestuur is bevoegd een huishoudelijk regle-
Het hiervoor bepaalde voor wat betreft oproeping,
ment vast te stellen ter regeling van alles, waarin
inzage, termijn en uitzondering daarop is van
niet bij deze statuten wordt voorzien.
overeenkomstige toepassing op een besluit tot
Dit huishoudelijk reglement hetwelk geen bepa-
duurverlenging of een besluit tot ontbinding.
lingen mag bevatten in strijd met de wet of deze statuten, alsmede wijzigingen in het huishoude-
Artikel 20.
lijk reglement, behoeven om in werking te treden
Een besluit tot statutenwijziging behoeft tenmin-
de goedkeuring van de algemene vergadering.
26
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
Het was de eerste dag van de laatste vorstperiode van 2012, 31 januari. Ik weet het nog, want was die dag met Hans Meulman op bezoek geweest bij Piet Sloot, directeur van Èpos Press, onze drukker in Zwolle. Thuisgekomen uit school wilden mijn dochters buiten spelen, al was het best koud. De jongste twee, Pelueyne en Paroene, hadden het plan opgevat om wat te gaan graven bij een schelpenpad in de buurt van een boerderij. Daar was een lantaarnpaal omgevallen en de grond omgewoeld. Als snel kwamen de dames aanzetten met een grote brok vastgevroren aarde met daarin een kan of pot. En uiteraard, zoals het kinderen betaamt, kwamen er vragen. ‘Wat is dit, hoe oud is het? Is het bijzonder?’ Ik hoefde niet eens erg mijn best te doen om de alwetende vader te spelen. Wat aarde afvegen en ik kon college geven. ‘Jullie hebben een kannetje gevonden van Maastrichts aardewerk, gemaakt bij de firma Regout. Het decor heeft de naam SIAM en de kan is uit 1884, dus ruim 125 jaar oud!’ Kijk, daar maak je indruk mee. Waren alle bodemvondsten maar zo goed gemerkt. De dames zijn, met zusjes en klasgenootjes nog een stuk fanatieker gaan graven en © VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
1 De schatten uitgestald op de vindplaats, mei 2012. Foto’s 1-3: F. van der Ploeg.
kwamen met inktflesjes, een verroeste ketel en veel scherven terug tot de bodem te hard bevroren raakte. Hoe is de kan in de bodem beland? We wonen in een nieuwbouwwijk (30 jaar oud) in Koog aan de Zaan. Optie één is een stortplaats van de boerderij (vrijwel alles is te dateren tot het einde van de 19de eeuw) of er is sprake van secundair materiaal. In dat laatste geval gaat het om van elders aangevoerde grond om onze wijk op te hogen voor de bebouwing. Maar Maastrichts aardewerk vinden, hemelsbreed op tien meter van de eigen achtertuin is toch wel sterk! 2 Kan Siam PR (1884). Hoogte 17,5 cm, diam. buik 12 cm. Collectie: P&P.
3 Beeldmerk.
27
Uit de Sphinxcollectie 26-27-28 Borstelvazen HANS MEULMAN Bij de standaard wasstellen worden, afhankelijk van het model, de volgende onderdelen geleverd: lampetkan, lampetbak, kamerpot, zeepdoos en borsteldoos/kammenbakje. Soms is er ook een deksel voor de kamerpot bij. Als extra konden er nog andere toebehoren, min of meer onafhankelijk van het model, worden geleverd. Bij zes van de vele modellen – Amstel, Empire, Gewoon, Maastrichtsch, Medea en Ohio – waren de volgende uitbreidingen beschikbaar: lavaboemmer met deksel of rooster en hengsel, voetbadenbak, waterkruik, sponskom, borstelvaas en scheerbakje. Het pommadepotje zagen we in VMA-Bulletin 121 (p.14). Complete vijfdelige wasstellen zijn tegenwoordig schaars, de toebehoren zijn ronduit zeldzaam. De borstelvaas was bedoeld om er tandenborstels in te zetten. In de borstelvaas met het decor Maas is een gaatje onderin te zien, waaruit het overtollige water kan wegstromen. De borstelvazen die zich in de Sphinxcollectie bevinden, zie je zeer zelden.
26 Borstelvaas – PR
27 Borstelvaas – PR
28 Borstelvaas – PR
Model Amstel, decor Maas (1910). Hoogte 126 mm, diameter 86 mm. Foto’s 26-28: Centre Céramique, Eddy Somers.
Model Maastrichtsch, decor Boston (1902). Hoogte 141 mm, diameter 100 mm.
Model Medea, decor Canada (1898). Hoogte 136 mm, diameter 97 mm.
28
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
29
ADVERTENTIES OPGAVE ADVERTENTIES VOOR VMA-BULLETIN 124 IS MOGELIJK TOT 1 AUGUSTUS 2012 Ook in 2012 mag ieder lid één kleine advertentie GRATIS plaatsen. NB Plaatsing is afhankelijk van de beschikbare ruimte in het VMA-Bulletin.
GEVRAAGD:
GEVRAAGD:
Deksel van een koffiepot decor Butterflij
Onderdelen van het servies afgebeeld in het boek
E
[email protected]
van R. Fock, Maastrichtse serviezen 1917-1937, p.71. Gaarne gave onderdelen.
Per e-mail aan:
[email protected] Per brief aan: mw. A.L. de Gooijer-Vermaat VMA, Handelsterrein 44, 3255 LD OUDE-TONGE. Altijd met vermelding van naam, adres, telefoon- en lidnummer (4 cijfers, zie adreslabel). Prijzen Leden: Vraag en aanbod: € 1,75 max. 6 regels (ca. 200 tekens). Niet-leden: € 3,50. Afbeelding: in overleg. Advertenties, zakelijk karakter: per 1/4 pagina € 25,00 (leden) / € 50,00 (niet-leden); overige formaten op aanvraag. Betaling Tenzij anders overeengekomen, contant of per brief (4 postzegels van € 0,44 insluiten).
AANGEBODEN:
123/738
T 0412-402736 (na 18 uur).
Meibloem: Koffiepot (eventueel ruilen voor een theepot Meibloem), zeepbakje zonder treef,
AANGEBODEN:
kammenbakje en 1 eierdopje.
Kindereetservies PR Potiche. 120 jaar oud.
T 0344-652149
Compleet, 35-delig. In prima staat. Kan afgehaald worden. T 0182-615509
GEVRAAGD:
GEZOCHT:
Rechthoekige eierdop onderschotel voor 483
Clermont en Chainaye (C&C): alles is welkom;
Drukdecor aardewerk gemaakt vóór 1870.
hoge eierdoppen. Dekseltje van een suikerpotje
AANGEBODEN:
vooral: Persia (lila en blauw), Teadrinker.
Voorkeur voor lieflijk tafereel. Serviesdelen SC,
patroon Zinia (oranje bloemen). Zie Boerenbont
Gebruikt, onvolledig eetservies Plata (blauwe
Pierre van der Voort zoekt:
2246/—
2e
Guillaume Lambert (G.L.): alles is welkom!;
decor 1228: lichtgeel randdecor, voorzien van
boek blz.90 links
vooral: Eikel, Guirland, Oriental, Saks.
roze roosjes. Voorraadpotten SC, rond model,
daar op een ander suikerpotje.
kommen etc. Enkele pronkstukken, de helft in
N.A. Bosch (NAB): alles is welkom; vooral: Fisher,
decor 4967: oranje chrysanten.
T 0561-441787
zeer goede staat, de rest met kleine gebreken.
Fountain, Nieuw Canton.
Ingrid Nijwening-Bos
Porceleyne Fles: G. Piccardt (G.P.): alles is
T 0593 - 552015
AANGEBODEN:
welkom; vooral Rose & Lily, Rustic, Chiness.
E
[email protected]
Prachtig gaaf poppen eetserviesje, met groen
van boven. Patroon staat
E
[email protected]
ook van harte welkom!
AANGEBODEN:
42-delig, ook de soeplepel en het lepeltje in het
Pierre van der Voort
Broodschaal in kleur van het zeldzame decor Axel
mosterdpotje. Alles geblindmerkt (blindmerk
T 0570-644490
(1925), zoals in het VMA-Bulletin werd
PR 8 type B), behalve 6 ontbijtbordjes, die met
M 06-51572942
beschreven. De schaal is in perfecte staat. Nadere
Beeldmerk 86 zijn gemerkt. Alles in prima staat.
E
[email protected]
inlichtingen en foto’s:
Prijs € 845,00.
T 0499-572092.
T 0187-485752 (tussen 19 en 22 uur).
123/1074
GEVRAAGD:
filet. Het filet is mooi van kleur. Alles compleet,
Belt u in ieder geval, een ander decor of wit is
GEVRAAGD:
vogels motief), ongeveer 90 borden, schalen,
E
[email protected]
Verzamelaar van Lange Lijs servies van Mosa (of
AANGEBODEN:
uit China) vraagt servies te koop. Heeft u nog
GEVRAAGD:
Kinderservies Gans 26 -delig. Prijs € 275,00.
wat servies in de kast of op zolder staan wat u
Vaas (zie foto) hoog 29 cm,
T 070-4151090
kwijt wilt? Stuur mij een foto van het servies per
diameter bovenzijde 15,5 cm.
diameter 23,5 cm, rand lichtblauw, midden
mail. Zie ook: http://langelijs.wordpress.com/
Kleur rood.
decor zwart: ‘La samaritaine’ en ‘Noces de Cana’.
E
[email protected]
T 0180-520528
T 0578-571950
T 0181-418226
E
[email protected]
30
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012
Van SC, ‘Uit het leven van Christus’, plat bord;
31
32
© VMA-Bulletin nr.123, juni 2012