SOMS. Officieel Orgaan Vereniging Onderofficieren Artillerie. Nummer 105 juni 2014

Artilia

Officieel Orgaan Vereniging Onderofficieren Artillerie

Nummer 105 | juni 2014

WK Voetbal 2014 tijdens SOB / SOMS

Bestuur Voorzitter R.A. van der Veen VustCo

Sterhyacint 11, 8255 JX Swifterbant ’t Harde, *06-536-57406, 0525-657406

0321-324229

Jolstraat 90, 1784 NL Den Helder ’t Harde, *06-536-557565, 0525-657565

0223-660684

De Wimpel 9, 8447 ED Heerenveen Leeuwarden, 028-2655200

051-3651548

Beiersgulden 72, 8253 DW Dronten ‘t Harde, *06-536-57448, 0525-657448

06-22778078

H. Treffers Uedemerstrasse 30, 47652 Weeze (Duitsland) VustCo Idar Oberstein, *06-345-4710-1902, 0049-6781-511902, 0031-6-23118423

06-48271995

Secretaris / Webmaster R.J. de Vos VustCo

Penningmeester J.S. de Vries ROC Friese Poort

Lid C.J.M. Damen VustCo

Lid

Lid R.G.J.M. Oudheusden HRF HQ

Hildo Kropstraat 42, 8331 SP Steenwijk Münster, *06-811-2171, +49-251-5062171

Lid S.D. Bekkema VustCo

Frederik Hendrikstraat 45, 8606 EG Sneek ‘t Harde, *06-536-57447, 0525-657447

06-22427784

Lid R.G.J.M.L. de Moel Hauptstrasse 299, 55743 Idar-Oberstein VustCo Idar Oberstein, *06-345-4710-1904, 0049-6781-511904, 0049-1514-5558112

0049-6781-5676526

Lid F.J. Amerongen

Conradi-Veenlandstraat 45, 9104 BM, Damwoude 06-14540655

0511-785062

Voorwoord

Oproep van de redactie Voor u ziet u de 105e editie van de Artilia, wij zijn als redactie dan ook zeer blij mee dat we inmiddels zoveel uitgaves hebben mogen samenstellen, en dat ons blad gelezen wordt door een groot publiek. Zonder uw inbreng zou het blad niet kunnen bestaan. Graag willen we als redactie nog vele jaren doorgaan met het samenstellen van “ons” blad, echter kan dit alleen indien er genoeg kopij wordt aangeleverd. Daarom willen we als redactie een oproep doen aan alle Artilleristen om ons te voorzien van kopij nu en in de toekomst, om zo het voortbestaan van “ons” blad te kunnen blijven waarborgen. Het kost nu erg veel moeite om kopij te verzamelen en we lopen zo het risico dat er uitgaves tussen uit gaan vallen. De redactie.

De zomervakantie staat voor de deur, koffers worden weer ingepakt en auto’s ondergaan de laatste controles om de lange tocht naar de zon te volbrengen en de mensen te laten genieten van een welverdiende vakantie. Om in de vakantie wat leesvoer te hebben, sturen wij u de Artilia om de nodige tijd door te komen. Afgelopen maanden is een vertegenwoordiging van de vereniging aanwezig geweest bij het FLO van de Kapiteins Henk Kemp en Herman Schonewille. Als voormalig onderofficieren waren zij nog lid van de vereniging, maar zij hebben de dienst als officier verlaten. Wij wensen Henk, Herman en hun gezinnen een mooie toekomst en veel gezonheid toe. Helaas hebben wij de brunch, die gepland stond op 13 april 2014, wegens te weinig aanmeldingen niet door kunnen laten gaan. Ik hoop op een grote opkomst voor de volgende brunch die gepland staat voor 21 september 2014 in Wolvega. Hierbij wil ik dan ook een oproep aan de leden doen, om ook naar de brunch te komen. Het is altijd ontzettend leuk en gezellig om in een andere omgeving eens met collega’s en hun gezinsleden kennis te maken en om collega’s te spreken die inmiddels de dienst hebben verlaten, om eventuele ervaringen te kunnen delen. Ik wens iedereen een fijne en mooie vakantie met veel leesplezier. Uw Voorzitter, Rob van der Veen

Vereniging OnderOfficieren Artillerie

INHOUDSOPGAVE

Charlie Batterij DET NLD



Charlie Batterij oefent in Noorwegen



Pagina 5 Pagina 6 - 7

Schiet driedaagse C-Bt ISK Harskamp

Pagina 8

Rectificatie

Pagina 9

Reünie 7e Afdeling Veldartillerie OVW

Pagina 9

Bevorderd / Dienstverlaters

Pagina 9



Het verhaal van een Nederlandse soldaat bij 3-III-8 R.A. door Sjaak Vugts (deel 3)

Pagina 10 - 15

Artillerie Veteranen Associatie

Pagina 16

Uit de oude doos

Pagina 17



12e Artilleriejaarconcert / Jubileumconcert ROA op 24 mei 2014

Pagina 18 - 19

Reünie Orkest Artillerie Trompetterkorps

Pagina 19 - 20

Nederlands Artillerie Museum

Pagina 21 - 23

Noot van de redactie

Pagina 24

Charlie Batterij DET NLD week 7 tot en met week 13 2014

In week 6 van 2014 is het overgrote deel van de Charlie batterij vertrokken naar Noorwegen om daar deel te nemen aan de koudweer trainingen, 120MM LFX’n en aansluitend de oefening “Cold Response”. Helaas was het niet voor iedereen mogelijk om mee te gaan op deze oefening. Hieronder volgt een korte impressie van wat het deel dat achter gebleven is in Nederland in die 7 weken heeft gedaan. Allereerst zijn we aan de slag gegaan met het maken van een weekvullend rooster voor de gehele periode. Dit bleek nogal een uitdaging te zijn, omdat we in eerste instantie zeer weinig kaderleden binnen zouden hebben. Dit mede door diverse cursussen en steunverleningen. Dit bleek al snel mee te vallen, omdat een aantal cursussen bijvoorbeeld niet door zijn gegaan of verschoven werden. Uiteindelijk hebben we een mooi weekvullend programma kunnen wegzetten dat ook in de uitvoering goed werkbaar bleek te zijn. Iedereen wist hierdoor goed waar hij aan toe was en wanneer welke lessen gegeven werden. Een aantal zaken hebben we wekelijks laten terugkomen, waaronder de reguliere sportmomenten, 120MM WEX/STEX, verplaatsingen te voet en wapenhandelingen KKW. Buiten deze vaste onderwerpen hebben we tal van andere onderwerpen behandeld, waaronder: o Verbindingen (FM9000) o Camouflage o BGT 120MM o Munitielessen o Basic Search o KRT en stelling kunnen uitzetten o CBRN o Navigatie (kaart & DAGR) Met een aantal onderwerpen zijn we diep op de stof ingegaan, zoals de lessen 120MM die door de stukscommandanten goed zijn opgepakt. Voor wat betreft het kunnen werken met het KRT en de DAGR was dit voor iedereen nieuw. Hier hebben we een mooie slag kunnen maken. Mooi om te zien was dat onderwerpen die in het begin afgebakend waren op het einde juist in elkaar overliepen. Een voorbeeld hiervan is het kunnen gebruiken van de DAGR om de locatie van een KRT te kunnen bepalen of als hulpmiddel tijdens een kaartleesopdracht.We hebben deze periode afgesloten in week 12 met de uitvoering van een carrousel waarin alle onderwerpen die afgelopen weken behandeld zijn werden afgetoetst. Dit is bij een ieder heel positief bevallen. Op 5 maart hebben we een schietdag Glock gehad op het ASK. Dit was onder leiding van Owi Kleist. Voor een groot deel was het weer even geleden dat ze hadden geschoten met de Glock. Voorafgaand hebben we dan ook in de KKW Sim een aantal trainingsmomenten gehad. Daarnaast hebben we ook op sportief gebied de C-batterij goed op de kaart gezet. Op 19 februari hebben we met 5 man de batterij vertegenwoordigd op de LTK Cup Cross 6km. Elke eenheid van de kazerne mocht een team leveren. Uiteindelijk deden er 12 teams mee en zijn wij als eerste geëindigd. Ook is er tijd in bar van de batterij gestoken. Waarschijnlijk zal het personeel dat terugkomt uit Noorwegen even goed moeten kijken, want de oude bar is flink verbouwd. Al met al is de bar er weer een stuk gezelliger op geworden!

Tot slot zijn we tussendoor ook nog druk bezig geweest met diverse steunverleningen, cursussen en het reguliere onderhoud. Al met al kunnen we terugkijken op een afwisselende en leuke periode, waarbij eenieder op zijn eigen niveau weer veel heeft bij kunnen leren! Wmr1 Bax vuurleider F-peloton “Gele Rijders”

5

Charlie Batterij oefent in Noorwegen 07 februari 2014 04:00 uur daar stonden we dan, paratassen (woodland) bij de hand, laptops mee, klaar voor 6 weken Noorwegen. Lichte spanning was toch zeker af te lezen van een aantal gezichten. Daar kwam de bus met bestemming Eindhoven airport. In de bus was het verrassend stil de meesten lagen lekker te slapen. Op het vliegveld kwamen de laatsten nog aanklikken, die werden afgezet door hun familie en vrienden. Na een voor sommigen emotioneel afscheid, gingen we wheels up, onderweg naar Bardufos airport.De overgang van het Nederlandse klimaat naar dat van Noorwegen viel erg mee.Dit omdat het voor Noorse begrippen erg warm was voor de tijd van het jaar, zo’n 5 graden.

De eerste twee weken stonden in het teken van de arctic introduction course. Een cursus waarin men leerde omgaan met de koude en het toepassen van de daarbij behorende drill’s. Wat hierin veel voorkwam waren laplander tour(tje)’s door de bergen en de mooie natuur van Noorwegen. Het was opgebouwd uit meerdaagse ’s waartussen er één dag zat waar je op de kazerne was om te repacken voor de volgende.In de eerste 2 daagse werd er geleerd hoe er gewerkt en geleefd werd in een UK Bell tent en een ecw (extreme cold weather) tent. Er werd veel aandacht besteed aan hoe de tas ingepakt dient te worden en wat er allemaal mee moet tijdens een verplaatsing. De daarop volgende driedaagse werd de focus gelegd op het (over)leven in de arctic. Hierin hebben wij onder anderen in een quincy (iglo) en een gappahut (geïmproviseerd onderkomen) geslapen. Ook werd hier aangeleerd hoe en waarmee men vuur kan maken in de c.

6

Als hoogte punt werd er een tour gelopen waarin we een hoogte van 600 mtr AMSL aantikten. Voor veel mensen was dit fysiek en mentaal een behoorlijke dobber. Ook zat er in deze twee weken een andere discipline, waar velen erg tegenop zagen.De mountainleaders noemden dit het, oud Hollands wak duiken.Wat eigenlijk stond voor met -10 in je lange ondergoed en white shot een wak in duiken met je rugzak en skipoles geplaatst. Waarna je in de looppas een bakje poeroet mocht opdrinken om je vervolgens zo snel mogelijk om te kleden in de droge kleding. Een hele ervaring. Aan het eind van deze tweede weken werden er aan de mensen die het met goed gevolg volbracht hadden een certificaat uitgereikt door de C 2 MCG.(Commandant 2e marine combat group)

Hierna volgde het tactische gedeelte waarin, wij vaak vele uren achtereen aan de bak moesten om voor de mariniers vuursteun te kunnen leveren, onze core business uiteraard.Wel ging dit enigszins ten koste van de slaap van ons peloton. Dus hard werken goede drills en broederschap was hier op zijn plaats. Ook zijn hier een hoop nieuwe drills vastgelegd voor eventueel volgende mortiereenheden die moeten optreden in de arctic. Veel dingen die hier als vanzelfsprekend worden ervaren zijn daar een hele klus. Bedenk u maar eens hoe u uw bakens gaat wegzetten in anderhalve meter sneeuw, want het stuk zal wel op de grond moeten staan.In deze week zijn we als peloton sterker en wijzer geworden. Gelukkig werden deze weken gevolgd door een wel verdiende weekendbreak. In deze break was er tijd voor wat ontspanning een klein feestje en wat skiën/snowboarden.

De volgende weken zouden in het teken staan van de grote internationale oefening ’Cold Respons’ Tijdens deze oefening gingen wij opereren vanaf de Zr.Ms. Rotterdam, daarom gingen we dus embarkeren met het gehele peloton en staf.Aan boord bleek al snel dat wij het hier luxer hadden dan we de voorgaande weken hadden ervaren. Echter bleek toch dat door de grote en de aard van de oefening, wij niet direct ingezet zouden worden. Er zat dus weinig anders op dan sporten, lesjes volgen en ontspannen. Uiteindelijk kwam het verlossende woord. Jullie gaan aan land!

Na deze oefening met succes te hebben afgerond kwam eindelijk die tijd om terug te keren richting Nederland. De terugvlucht werd enigszins vertraagd door schade aan het toestel.Maar uiteindelijk landde iedereen veilig op Eindhoven om daar terug te keren naar vrienden en familie.

Wmr1 Jasper van Dijk Vuurleider E-pel, Charlie Batterij

Na een snelle CoVo cyclus door onze 2IC en PC werden wij aan land gezet doormiddel van een LCU (Landing Lraft Utility) hier mochten we deelnemen in een groot schalig conflict (gesimuleerd) met hoge eisen. Door echte vijand zowel land als lucht werden wij bedreigd. Dit had soms grote gevolgen.Hier werden alle aangeleerde skills en drill’s toegepast in een operationeel scenario. Door het late aan land komen van onze eenheid kwamen wij bijna gelijk terecht in een tactical freez. Tijdens deze TF zijn we meteen verplaatst naar onze eerste mortierstelling.Hierin moesten wij onze routine gaan draaien, wat neer komt op veel wacht lopen en weinig rust. Voor de vuurregelaars was dit een interessant deel van de actie, want er gebeurde op het radionet van alles. Echter voor de stuco’s en hun stuks bedienaars was er weinig te beleven, want na meer dan 24 uur in stelling te hebben gestaan was er geen schot gelost. Hierna mochten we naar een andere stelling verplaatsen. Onderweg stuiten we nog op wat problemen. Er brak namelijk een voertuig af, en was die CV90 voor ons nu vijand of eigen troepen. Na met elk probleem grondig te hebben afgerekend, stonden we uiteindelijk in de nieuwe stelling. Vanuit hier konden wij het gevecht optimaal steunen en dat werd ook van ons verwacht, want in die stelling hebben we onze basic load snel verschoten.Toen de vijanddruk te groot werd, moesten we afbreken en kwamen we uiteindelijk op een plek uit waar we over de radio hoorden ‘’endex endex endex’’. Het zat er op.

7

Schiet driedaagse C-Bt ISK Harskamp In week 16 stond voor de C-Batterij een schietweek op het ISK op het programma. Op de maandag zijn er nog wat laatste voorbereidingen getroffen en zijn er zowel mensen van het Staf- als Foxtrot- en Echopeloton naar de KKW-sim geweest om nog wat vaardigheden op te frissen. Dinsdag was het dan zover en na het appél zijn we in de voertuigen gestapt en richting de Harskamp gereden. Deze eerste dag stond in het teken van justerenomscholing COLT en aansluitend module 1 en 2 schieten. De gehele dag werd er geschoten op schietbaan HOTEL. Deze baan is volledig in de openlucht. Het was op een paar druppels na een schitterende dag en er werd volop genoten van de zon tussen de schietoefeningen door. Stokstaarten (lekker om je heen kijken) werd ook volledig en regelmatig in de praktijk gebracht. Nadat we om 15:45 uur het sein einde schieten kregen hebben we de schietbaan weer zo achtergelaten zoals we hem aantroffen toen de dag begon. Hierna zijn we, nadat we uiteraard de wapens in de wapenkamer hebben opgeborgen, de slaapvertrekken op gaan zoeken en hebben we ons bedje klaar gemaakt voor de nacht.Voor de avond stond er voor de onderofficieren van de batterij een etentje bij een steakhouse op het programma en voor de overige leden is er een sportmomentje verzorgd door onze 2IC.

Op de woensdag zijn we na een goed ontbijt richting schietbaan KILO 1 gegaan en daar hebben de modules 3 - 4 en 5 geschoten. Deze schietbaan was wel overdekt, maar omdat het zulk mooi weer was, zat iedereen wederom heerlijk in het zonnetje te “stokstaarten” en te wachten totdat men aan de beurt was voor zijn schietoefening. Deze dag liep af om 16:00 uur en omdat we in twee pelotons waren opgedeeld, de leden van het stafpeloton waren namelijk onderverdeeld bij het Echo en Foxtrot peloton, hebben we in twee shiften geschoten op deze schietdag. In de ochtend heeft het Echo peloton een mars gelopen van ongeveer een acht kilometer en hebben ze contactdrills beoefend, nadat het Echo peloton de schietbaan van het Foxtrot peloton had overgenomen heeft Foxtrot

8

peloton op het sportveld de oefeningen 65-66 beoefend, alsmede ook de contact-drills onder de loep genomen. Wederom een nuttige dag waarbij het niveau weer op een hoger peil is gebracht. Hierna heeft een ieder zijn bedje opgezocht, is een bakje gaan doen of is naar de sport gegaan kortom er was tijd voor eigen “dingen”. Aangekomen op donderdag, de laatste dag van de schietserie, zijn de beide pelotons richting baan LIMA gegaan om daar gedurende deze dag de beoefende contact-drills enkele man en oefening 65-66 in de praktijk te brengen. Wederom was het schitterend weer en de sfeer zat er goed in. Dit kwam goed van pas, want aan het eind van deze

schietdag welke om 14:30 uur afgelopen was, zijn we met de gehele batterij weer richting ’t Harde vertrokken, waar we aansluitend een afsluitende avond hadden waarbij de lokale chinees door de batterij aan het werk werd gezet om een heerlijke maaltijd klaar te maken waarvan gretig gegeten werd. Er werd afscheid genomen van een aantal personen en nieuwe personen werden welkom geheten en niet geheel onbelangrijk deze werden zeer goed ingedronken. Een mooie week werd dus op een goede en gezellige manier afgesloten.

Sgt1 van Tatenhove

Rectificatie: In Artilia 104 hebben we Lenie ,de echtgenote van Jos Klein Middelink een andere voornaam gegeven. Sorry, Lenie en Jos. Bij het volgende uitje…. Pampus? Is de eerste koffie of iets ander consumptie van de redactie.

Bevorderd Opperwachtmeester A.H. Dekker (Luart) A.C. van den Bosch J.F. Albers

Wachtmeester der eerste klasse A.J. Brakke B.M.G. Vlassak

Dienstverlaters Adjudant R.J. Caerteling J.C.J. Dekker J.G.W. Klein Middelink

Reünie

Opperwachtmeester

7e Afdeling Veldartillerie OVW

J Huisman

Op 22 augustus 2014 wordt de jaarlijkse reünie gehouden van de 7e Afdeling Veldartillerie OVW gelegerd van 1946 - 1949 op de Oostkust van Sumatra. De reünie wordt gehouden op het Artillerie Schietkamp “De Knobbel” te Oldebroek.

Wachtmeester der eerste klasse

Inlichtingen bij: T.C. v.d Aart Begoniastraat 69 3772 HB Barneveld Tel: 0324-414672 Email: [email protected]

F.J.C.A. Brokken R.A.F. Raaijmakers B.M. de Jong

Wachtmeester E.C. van Rijsbergen

9

Het verhaal van een Nederlandse soldaat bij 3-III-8 R.A. door Sjaak Vugts (deel 3)

11 Mei 1940

Deze nacht ging in met patrouille en schutswacht lopen, en het aanbrengen van kardoezen en werden de projectielen aangevoerd vanuit onze voorraadplaats. Het is een hele klus, dat gesjouw met die projectielen, elk projectiel weegt zo’n 42,5 kilogram. Laat in de nacht werd er nog wat eten en drinken gebracht, dat erg welkom was, na een dag als deze. Onze auto zat vol kogelgaten, nadat een vliegtuig ons beschoten had. In de verte hoorde wij het ratelen van machinegeweren van onze jongens die op enkele vijandelijke vliegtuigen vuurden. Langzaam ging de tijd voorbij en zo verliep de nacht zonder noemenswaardigheden, er werden enkele wachten uitgezet, zodat we een beetje konden slapen. De meeste jongens sliepen erg onrustig, want het blijft allemaal in je hoofd spoken. In de vroege ochtend klonk het commando “Op uw posten” en toen iedereen gereed en op zijn post stond, was er een voelbare spanning, wachtend op de orders die zouden komen. Nu zou het ernst worden en het was nu geen theorie maar werkelijkheid. Wanneer lossen we ons eerste schot op de vijand? Lang hoefden we echter niet te wachten, want daar klonk een commando welke de vuurzijde aangaf. De kanonnen werden geladen, in de juiste vuurstand gezet en zuiver gericht. Het lange trektouw werd bevestigd (dat wordt altijd bij het eerste schot gebruikt, omdat het geschut zich dan in de grond drukt en niemand te dichtbij mag staan, zodat er geen ongelukken kunnen gebeuren) Soldaat

10

Piet Linnenbank houdt het touw vast en daar klinkt het commando voor het eerste schot: “VUUR!!!” en met een daverend geweld spuwt het geschut vuur. Hoog springt het kanon op en dringt zich vast in de grond, zodat we bij het volgende schot gewoon kunnen blijven staan. Het was allemaal een beetje vreemd voor ons, want wij hadden nog nooit met scherp geschoten, en nog wel op mensen, onze wrede vijand, welke ons dierbaar vaderland was binnen gevallen. In het begin was men wat zenuwachtig, maar dat duurde niet lang, want na paar schoten ging het toch wat beter en leek het of je nooit anders gedaan had. Men wordt wat onverschillig. Nauwkeurig en vlug werden de kannonen opnieuw geladen en in de vuurstand gezet, gericht en afgevuurd. Ondertussen werden de vuurwijzen geregeld veranderd en de munitie aangevoerd. Zo bulderden de kanonnen de gehele dag voort. Nu kwamen de oefeningen goed van pas, je bent op elkaar aangewezen, maar alles ging perfect. Je denkt nergens anders meer aan, alleen nog maar vuren, het uitvoeren van orders, en de strijd op leven en dood. Maar de vijand zat ook niet stil, zij beantwoordde ons vuur op een heftige wijze. Steeds weerklonken de commando’s “VUUR” welke stipt worden uitgevoerd. Ondertussen ging het gerucht dat Engeland en Amerika een ultimatum naar Duitsland gestuurd hadden, waarin zij eisten, dat Duitsland binnen 24 uur ons land moest verlaten, want anders zou door hen de oorlog worden verklaard. Deze geruchten werden met gejuich begroet. Nu zal Duitsland zich wel terug trekken, maar toch waren wij er niet van overtuigd en spraken de hoop uit dat deze geruchten op waarheid berustten. Nog steeds was onze batterij in actie, nu en dan werd er een vuurpauze ingelast voor onze stukken en werd alles gecontroleerd bij de stelling, ook onze camouflage, want dat is erg belangrijk Tijdens het vuren klonk er plotseling een gegil aan de linkerkant van ons geschut. De wachtmeester van het geschut kwam naar ons toe gelopen en riep: “Een gewonde”. Direct liepen wij er naar toe en zagen onze vriend, Bosschenaar soldaat Omis naast ons geschut gewond liggen, hevig bloedend uit zijn dijbeen. Hij was getroffen door een granaatscherf en met zijn hand op zijn wond, riep hij: kermend van de pijn “Moeder”. Dit waren zijn laatste woorden voor hij bewusteloos raakte. De Rode Kruissoldaten waren zeer spoedig op de plaats van het onheil. God weet alleen hoeveel er nog zullen volgen. Onze eerste gewonde werd afgevoerd allen waren enigszins terneer geslagen, maar dat duurde niet lang, en veranderde in bitterheid, haat en vastberadenheid om ons vaderland en onze kameraden te beschermen. Nu was de harde werkelijkheid tot ons doorgedrongen, wat is de wereld toch hard en meedogenloos.

Met alle verbetenheid begonnen we opnieuw aan de strijd. Steeds bulderen onze kanonnen en beschoten wij vijandige artillerie en infanterie. Achter ons stond de 10e velden en hun projectielen gieren over ons heen en het was een ware hel. Tot nu toe hielden wij goed stand en lieten we zien, wat we konden, maar de vijandelijke artillerie beantwoordt ons vuur hevig. De granaten sloegen dicht bij ons in, maar gelukkig hadden wij een stelling die goed gecamoufleerd was. De vijand maakte gebruik van tijdprojectielen, die in de lucht, na een aantal seconden ontploffen. De tijd van het ontploffen kan men precies afstellen. Eerst kon men horen aan de projectielen of zij dicht bij of ver af tot ontploffing zouden komen, maar met het afstellen van de tijd kon men daar niet meer van op aan. Dicht bij onze wachtmeester slaat een scherf in de grond, maar hij raakt gelukkig niet gewond. De richter van onze batterij, soldaat T. Steenbank zat op het richttoestel, toen een granaat ons geschut raakte. Een scherf hiervan sloeg rakelings naast onze vriend T. Steenbank en die raakte, wonder boven wonder, niet gewond ons geschut liep wel lichte schade op. Het bleek een vijandelijke batterij te zijn die ons aan de linker flank aanviel. Onze vuurwijze werd direct veranderd om die batterij onder vuur te nemen en onschadelijk te maken. Er zaten enkele takken van een boom in de weg, welke we moesten verwijderen. Met een zaagmes dat ik bij me had, trachtte ik enkele takken te verwijderen, hetgeen te gehaast ging, en een behoorlijke snee in mijn linkerhand opleverde. Direct werd er een noodverband aangelegd en moest ik per fiets naar de verbandplaats waar het opnieuw verbonden werd. Daar hoorde ik dat onze vriend soldaat Omis veel bloed verloren had, maar dat het nogal mee viel. Hij was al vervoerd naar het militair hospitaal. Op de terugweg moest ik diverse keren dekking zoeken voor een bombardement, maar ik kwam veilig bij onze stelling aan, waar ik het goede nieuws over soldaat Omis vertelde. Onze batterij had ook dekking moeten zoeken voor het bombardement en bracht verandering van de vuurrichting aan. Alles was nu weer gereed en het 1ste geschut kon ingeschoten worden. Na een paar maal met de nodige correcties in de juiste richting geschoten te hebben, kwam het bericht van de verkenningsofficier dat ons vuur goed gericht was. Nu werden alle vier de kanonnen in de verbeterde richting gebracht, zodat de vijandelijke batterij binnen ons bereik lag. Wij moesten een snelvuur geven van 5 minuten met telkens verschillende opzethoogte, in verband met het afstandverschil. Daar klonk het commando “vuur” en onze vuurmonden brachten dood en verderf. De grond daverde van het schieten en het was een hels kabaal. De vuurtijd was om en via de verkenningsofficier kregen we het bericht door, dat de vijandelijke batterijen volkomen vernietigd waren.

Onze kanonnen werden weer in de eerste vuurstand gebracht en we kregen onze welverdiende rust. Het laden der kanonnen was zwaar werk want een projectiel weegt heel wat. Maar lang duurde onze rust niet, er werd telkens geschoten met kleine tussenpauzen tot de schemer. Plots klonk er een geweerschot en één van de jongens van het 1ste geschut werd getroffen in zijn arm. Hij had erg veel geluk gehad, want hij draaide zich om, vlak voordat het schot viel. Anders was hij waarschijnlijk getroffen in de hartstreek. Direct moesten wij patrouille gaan lopen met luitenant Prins, wachtmeester Timmermans en nog een paar andere jongens, waaronder soldaat Gerard van Hulten en ik. Overal werd er gezocht, maar zonder resultaat en de duisternis viel al in. Toen hoorden we plotseling een geritsel in het bos, onmiddellijk zochten we dekking achter de bomen van de weg en wachtten we de bevelen van onze luitenant Prins af. Deze had een grote zaklantaarn bij zich en daar ik ook een zaklantaarn bij me had, moesten soldaat Gerard van Hulten en ik samen het bos in, terwijl de andere jongens zich zouden verspreiden en de wacht zouden houden. Er werd afgesproken dat als onze luitenant riep, ik met mijn zaklantaarn zou seinen dat alles goed was. Zo togen wij het bos in, het geweer in de aanslag. We liepen voort langs bomen en struiken en een angstig gevoel bekroop ons. Waar lag het gevaar, voor of achter ons. We wisten het niet en bij het minste geluid bleven we staan, en luisterden aandachtig. Zelf probeerden we zonder geluid voort te gaan. De luitenant scheen met zijn lantaarn nu en dan van de weg het bos in. Ik had nog niet geseind dat alles goed was, toen er plotseling op ons geschoten werd. Onmiddellijk zochten we dekking en speurden de omgeving af naar onze vijand. Gelukkig waren we geen van beiden gewond en ik seinde dat alles in orde was. Zo hebben we de hele nacht doorgezocht naar een mogelijke vijand, echter zonder enig resultaat. Er werd die nacht ook niet meer op ons geschoten.

11

12 Mei 1940

Tegen de morgen brachten we rapport uit bij luitenant Prins. Zo brak de 3de oorlogsdag aan. Het was de 1ste Pinksterdag, anders zo’n een grote feestdag, nu een dag vol ellende met dood en verderf. Welke nieuwe slachtoffers zouden er nu weer vallen? Vandaag was het de verjaardag van soldaat Jack Cremers onze munitie aangever, een van onze jongens. Normaal een gezellige dag voor hem, met bekenden en zeker zijn dierbaren. Wij feliciteerden hem en wensten hem een lang en gelukkig leven toe en vooral dat hij gezond en wel uit deze hel zou komen. Enkele jongens hadden wat eten en drank weten te bemachtigen, hetgeen ons goed smaakte want sinds vrijdag hadden we weinig gehad. Maar daar hadden we weinig tijd voor, want daar klonk het commando “Op uw posten” Met z’n vieren zouden we het stuk bedienen en de rest moest de projectielen gaan halen. Ondertussen stelde ik de schokbuizen, welke bovenop de granaten geplaatst werden om als tijdprojectiel te fungeren en legde de kruitlading aan, de zogenaamde kardoezen, werden klaar gelegd. Als we moesten vuren zou er iemand bij komen om de projectielen te stellen en de kardoezen klaar te maken. Nadat we onze richting bepaald hadden barstten onze salvo’s los op deze 1ste Pinksterdag. We vuurden steeds maar door, zodat er snel nieuwe projectielen gehaald moesten worden uit de ondergrondse voorraadschuur, welke zo’n 100 meter achter onze stelling gebouwd was. Tijdens de vuurpauze moesten wij helpen onze eigen voorraad aan te vullen, ieder stuk had zijn eigen voorraadschuur. Geheel onverwacht werd er uit het bos met een machinegeweer geschoten en Luitenant Prins zond direct een patrouille uit en verdubbelde de wacht. Maar de patrouille keerde terug, zonder maar iets gevonden te hebben vanwaar er op ons geschoten was. Wij waren aan de rand van het bos gekomen welke ongeveer zo’n 150 meter van onze stelling lag, daar stond een huis. Van daaruit zou best wel eens geschoten

12

kunnen zijn, daar kwam onze afdelingscommandant Kapitein Van het Land aan, die ons de opdracht gaf het huis te bestormen. Wij verdeelden ons en gingen in een zigzag pas rennend naar voren, telkens dekking zoekend Er werd niet geschoten op ons en zo kwamen we bij het huis aan. Daar stelden we ons verdekt op en wachtten even af wat er zou gebeuren. Soldaat Theewis, Van de Beer en ik gingen met het geweer in de aanslag op het huis af. Bij het huis aangekomen waren alle deuren gesloten, evenals de luiken voor de ramen. We braken een van de luiken open en wachten gespannen af of er iets gebeurde. Daarna opende ik met de bajonet het raam, wat niet geheel geruisloos ging. Voorzichtig keek ik de kamer in, soldaat Theewis en Van de Beer staken het geweer naar binnen. Tot nu toe was alles veilig, en we kropen behoedzaam naar binnen. De Kapitein bleef buiten staan met een getrokken revolver. Binnen aangekomen doorzochten we alle beneden kamers, kasten en een grote kelder. Soldaat Van de Beer bleef beneden de wacht houden, terwijl soldaat Theewis en ik naar boven gingen. Wel gaven we elkaar rugdekking en behoedzaam gingen we de trap op, deze kraakte behoorlijk en dat gaf voelbare spanning. Ook hier doorzochten we alle kamers en kasten maar vonden niets. Soldaat Theewis ging de zolder op en ik bleef op de hal de wacht houden. Even nadien riep hij dat ik naar boven kon komen. In de hoek van zolder lagen een hoop kleren en we staken voor de zekerheid onze bajonet er in. Wij keerden onverricht terzake naar beneden. We maakten alles weer goed dicht en gingen terug naar onze stelling. Onderweg werden we nog beschoten door een Duits vliegtuig, dat ook weer snel verdween. Aangekomen bij onze stelling moesten wij onze stukken in orde maken en spoedig klonk het commando “Vuur” en barstten onze salvo’s weer los. De opdracht was een snelvuur geven, afgewisseld met lagen vuur. Dit was om een groter vuurbereik in afstand te bewerkstelligen. Aan de rand van het bos was het 7de veld artillerie aangekomen en ging daar in stelling. Deze batterij was gekomen om ons te versterken en dat was wel nodig ook, want de Duitsers vuurden steeds heviger. Spoedig was de hel weer losgebroken en klonken de commando’s steeds maar “vuur” met verschillende vuurwijzen. Het gaf een vreselijk lawaai. Luitenant Prins was onverschrokken en liep steeds op en neer van het ene stuk naar het andere met commando’s over verschillende vuurwijzen. Onze batterij was ontdekt door de Duitsers en die hadden het 7de veld artillerie, dat ongeveer 50 meter van ons in stelling stond, onder hevig vuur genomen. Het was zo erg dat wij ook dekking moesten zoeken, want de projectielen bestemd voor het 7de kwamen bij ons neer. Ook hier gebruikten de Duitsers tijdprojectielen en het

was maar goed dat onze dekking stevig was, anders waren er weer slachtoffers gevallen. Luitenant Prins kwam door de vuurlinie naar onze schuilplaats en vertelde ons dat het 7de veld was vernietigd en vroeg vrijwilligers om te helpen. Luitenant van Zurk, Prins en soldaat Gerard van Hulten en ik met nog een andere soldaat gingen er op af. Maar het duurde wel even voor dat we daar waren, want het schieten van de artillerie en machinegeweren ging onverminderd door en we moesten regelmatig dekking zoeken. Daar aangekomen, stokte onze adem even. Wat we daar zagen was verschrikkelijk, overal lagen doden en gewonden op de grond. Hulp geroep en gekerm van de gewonden gingen door merg en been heen. Daar sta je dan geheel machteloos en je probeert de gewonden enkele bemoedigde woorden in te spreken. De Rode Kruissoldaten waren ook snel ter plaatse en gaven eerste hulp en zorgden voor het afvoeren van de doden en gewonden. Onze taak was om het vuur te blussen dat was ontstaan door de voltreffer, daar er munitie opgeslagen was. Telkens moesten we dekking zoeken voor de artillerie en het machinegeweervuur welk nog steeds hevig was. Toch slaagden we er in een gleuf te graven om het vuur in te sluiten en ontploffingsgevaar van de munitie tegen te gaan. Bij het nablussen zag ik plotseling een geweer uit het smeulend vuur steken dat nog brandde. De loop van het geweer stond gericht op luitenant Prins, die naast mij stond. Ik gaf hem een duw die hij pas begreep, nadat ik hem op de loop van het geweer wees. We grepen direct in door het vuur te blussen. Bij deze bluswerkzaamheden vloekte soldaat Gerard van Hulten hevig toen hij zijn broek precies in zijn kruis scheurde. Terug in de stelling aangekomen werden we met luid gejuich begroet en de broek van onze vriend van Hulten onder groot gelach gerepareerd. Ondertussen was het wat rustiger geworden, dus konden we even uit blazen. Er was nog geen eten gebracht, dus aten we het noodrantsoen op dat we aanvulden met beschuit, hetgeen we in overvloed hadden. Naast onze batterij stond boven op een terp een licht machinegeweer opgesteld met een trommel van 100 patronen, die bemand werd door korporaal Van de Waal die af en toe vuurde op laag vliegende vliegtuigen. De stilte werd doorbroken door een laag overvliegend vliegtuig welke scheef over onze stelling vloog. Korporaal Van de Waal vuurde een tien tal salvo’s af, en of het al reeds aangeschoten was of niet weten we niet. Wel dat hij hoogte verloor en zeer laag over de toppen van de bomen scheerde. Wij dachten: onze batterij gaat nog verloren, maar gelukkig liep het voor ons goed af. Kort daarna moesten we weer het vuur openen op onze vijand met verschillende vuurwijzen. Bij de andere batterijen waren

al verschillende slachtoffers gevallen. Bij onze stelling was dan soldaat Omis gewond geraakt en verder waren er wat kleine verwondingen. Wij hadden goede officieren, maar de kapitein zag je nooit en later hebben andere officieren nooit meer iets van hem vernomen. Tijdens het vuren was onze camouflage wat verzwakt en we moesten dit snel in orde maken, voordat we verder gingen met vuren. Toen gebeurde er iets; op onverklaarbare wijze ging er een projectiel af en of dat een eigen projectiel was of dat van de vijand weet ik niet, het ging allemaal zo snel, maar een scherf trof wachtmeester Leijten in zijn knieholte. Enkele meters boven zijn hoofd was een gat van zeker 10 centimeter in een boom geslagen. Hij kermde het uit van de pijn en riep als maar: “Mijn moeder mag het niet weten”. Onmiddellijk snelden we te hulp en legden een noodverband aan en spalkten zijn been, zo goed als we konden. De Rode Kruissoldaten waren snel ter plaatse en namen hem mee naar de hulppost. Bij het wegbrengen van de gewonden, vielen ook slachtoffers bij de Rode Kruissoldaten die hun plicht uitoefenden. Wij kregen een nieuwe wachtmeester Te Horn, een adelborst, hij was een beroeps marinecadet. Hij kreeg nu het commando over ons derde stuk. Het vuren duurde onverminderd voort en we konden maar niet begrijpen, dat er niet meer slachtoffers waren gevallen dan onze wachtmeester Leijten. Terwijl wij allemaal bij hem in de buurt stonden, raakte alleen hij maar gewond. Zo brak de nacht en de welverdiende rust aan, de aanval was voorlopig afgeslagen. Wanneer zou de volgende aanval komen en zouden wij nog stand houden? De Duitsers voerden regelmatig nieuwe troepen aan en wij waren nog steeds niet afgelost. De vermoeidheid begon bij ons toe te slaan. Enkele jongens mochten gaan slapen terwijl de rest wacht moest lopen en munitie lossen, die door de colonne bevoorrading werd gebracht. Tijdens het lossen werd er gasalarm gegeven en snel moesten we onze gasmaskers op zetten. Een Limburgse chauffeur liep hard naar zijn wagen, met zijn hand voor de mond, om zijn gasmasker te halen. Na enige zoekwerk deze gevonden te hebben en zijn gasmasker opzette, constateerde de nuchtere Limburgse chauffeur “loos alarm”. Hetgeen ook bevestigd werd door onze commandant. De projectielen werden verder gelost en in onze voorraadkelders opgeslagen. Hierna brak er een angstige nachtrust aan, die soms verstoord werd door het motorgeronk van een vliegtuig en de salvo’s van een machinegeweer. Het was ongewoon rustig en de verkenners loerden naar iedere beweging van de Duitsers. Men was vermoeid en zij die sliepen droomden van een gezellig feestje of een bal, om weer wakker te worden

13

met de nuchtere werkelijkheid. De wreedheid om andere mensen uit te schakelen of te doden is onmenselijk, het schieten op mensen welke men nog nooit gezien heeft, al is het je vijand. Maar de realiteit geeft de doorslag om je eigen leven te beschermen. Met een vastberadenheid om ons land te verdedigen tegen de indringer, welke onze vrijheid aantastte. Het spreekwoord “De eerste klap is een daalder waard” is hier van toepassing. Maar hoe lang zouden we deze ongelijke strijd nog volhouden? De vijand is beter uitgerust en voert steeds maar nieuwe troepen aan. Wij Nederlanders staan bekend als goede soldaten en we hebben laten zien hoe taai wij zijn. Maar tegen verraad is niemand opgewassen. Zo verstrijkt, maar toch met een onzeker gevoel deze rustige nacht, die wij gebruiken om onze stellingen te verbeteren en nieuwe munitie aan te voeren. Je slaapt tussendoor erg onrustig en deze oorlog spookt door je hoofd en je vraagt je eigen af, hoe zal het met mij aflopen en hoe is het thuis gegaan. Post heb ik al lang niet meer gehad van Annie en ik hoop dat ze heeft kunnen vluchten.

13 Mei 1940 Vroeg in de morgen, zo gauw het een beetje licht begon te worden, klonken de commando’s al weer. En weldra barstten onze eerste salvo’s los, om dood en verderf te zaaien en die door de Duitsers hevig beantwoord werden. Toch beklemde ons het gevoel dat het zo niet langer kon; de meeste van ons waren erg vermoeid en nog steeds waren we niet afgelost. Het was steeds overdag in de stelling, als maar vuren en aanvoeren van de projectielen, terwijl we in de nacht patrouille’s moesten lopen. Maar dapper hielden we het vol. De Rode Kruissoldaten vervoerden steeds meer gewonden, de een kermende nog harder dan de ander en sommigen waren bewusteloos geraakt van de pijn. Erg verbitterd en toch met volle moed kom je in de stemming welke je nodig hebt om te vuren op de vijand, zonder het besef anderen te doden of te verwonden. Men neemt grotere risico’s zonder er bij na te denken en de commando’s worden vol overgave opgevolgd. Zo gaat de dag in en wie weet wat voor ellende hij nog zal brengen. Met tussenpozen vuurden wij maar door, soms dekking zoekend voor het tegenvuur van onze vijand. Deze tussenpozen gebruikten we voor het aanvoeren van de projectielen en het afkoelen van de loop. We veranderden steeds de opzethoogte met snelvuur met wissellende stukken geschut, om het geschut te behoeden voor oververhitting en om het vuurbereik te spreiden. Daardoor wordt het moeilijker voor de vijand om ons te lokaliseren. Het totaal aantal projectielen dat we afgeschoten hebben waren enorm. Onze stukken konden 12 projectielen in 5 minuten tijd vuren, met een korte rusttijd voor de afkoeling. Er kwamen berichten binnen welke niet erg gunstig voor ons waren. Duitse

14

patrouille’s waren doorgedrongen en we moesten in het geweer komen, want zij zouden trachten om onze kanonnen onschadelijk te maken. Het leek of alles nu in wanorde verliep. De geruchten waren niet uit de lucht gegrepen. Door het vroegtijdig terugtrekken van onze afdeling infanterie was een groot aantal tanks in opmars. Was er toch verraad in het spel? Een kanon werd op de weg gesleept en in een haastig gegraven kuil geplaatst en we zochten dekking achter de bomen en zo lagen we te wachten op dingen die zouden gaan komen. Wij moesten stand houden, dat was de opdracht van Generaal Winkelman. Luitenant Prins, Wachtmeester Piet Timmermans, soldaat Gerard van Hulten, nog een andere soldaat en ik gingen op verkenning uit. Overal waar wij kwamen zagen we zich terugtrekkende infanterietroepen althans wat er van overgebleven was. Wat zagen die jongens er uit, de gewonden sleepten zich voort en werden geholpen en ondersteund door het Rode Kruis. Het Rode Kruis deed wat het kon, het aantal gewonden was hoog en de rest liep er zwaar gehavend bij. Sommige huilden van de ellende die hun was overkomen, dit was een onmenselijk aanzicht. Ook hun verhalen gaven aan, dat de toestand ondraaglijk was en de berichten over de opmars van de Duitsers die niet te stuiten was. Het leek er op dat het de fatale dag zou worden. Zonder enige vijandelijke actie’s gezien te hebben keerden wij terug naar onze stelling en tot onze grote ontsteltenis was deze verlaten. We kregen de opdracht de kanonnen onschadelijk te maken, door zand in de loop te doen, om daarna de loop te laten exploderen. De slagpennen werden zekerheidshalve verwijderd. Zo verlieten wij onze stellingen, het was een trieste gedachte om deze plaats te verlaten, waar sommige hun leven hadden gelaten voor ons vaderland. Bij de weg aangekomen mengden wij ons tussen de infanterie. Het terugtrekken was veel erger dan de eigenlijke strijd in onze stelling. De angst bekroop ons dat we onder vuur genomen zouden worden door kanonvuur of door vliegtuigen met machinegeweren en bommen. Er was nu nergens dekking meer. Wat die Duitsers nu mankeerde weet ik niet, er waren geen militaire acties meer te bespeuren, gelukkig voor ons en al deze jongens, anders was het een ware slachting geworden.

14 Mei 1940 In Amerongen moesten Luitenant Prins en Wachtmeester Piet Timmermans bij ons uit de groep en snel namen we afscheid van hen. Wij zelf kwamen bij een autocolonne terecht. Even voor Elst vielen enkele kettingbommen die alles verwoestten wat op hun weg kwam. De bommen werden geworpen door een stuka, dit vliegtuig was een bommenwerper en kon een sirene aanzetten als het een aanval uitvoerde. Deze vielen ongeveer 100 meter van een grote munitie opslagplaats, welke goed gecamoufleerd was door de bomen en onzichtbaar was voor de vijandelijke vliegtuigen. Of deze bommen voor ons waren of niet, gelukkig waren ze ver genoeg van ons vandaan, anders waren er slachtoffers gevallen. Wat was dat een akelig geluid van die stuka en het vliegtuig vloog zo laag over, dat je de piloot kon zien. We kwamen op de plaats aan waar de bommen gevallen waren, en we zagen zo’n groot gat, dat er makkelijk een paard en wagen in kon staan. In het dorp Amerongen zelf werden wij niet al te vriendelijk ontvangen. Zij wisten niet in wat voor hel wij waren geweest en begrepen niet waarom ons leger zich terugtrok. Onderweg zag ik nog een paar Bossche jongens, welke later nog krijgsgevangen gemaakt zijn. Bij een vriendelijke aalmoezenier kregen we wat eten en drinken, wat ons zeer goed smaakte. Er kwam een auto langs gereden met gewonden en ik zag een soldaat waar van zijn halve hand weggeschoten was. De noodverbanden waren doordrenkt met bloed en waren haast niet aan te zien. Een officier verzamelde alle soldaten en wij werden met de auto verder vervoerd. Die nacht hebben we maar steeds maar kleine afstanden gereden, bang om ontdekt te worden en om wat te slapen. Tijdens het rijden hielden we om beurt onze chauffeur wakker.

15 Mei 1940 De morgen brak aan met zware mist wat voor ons gunstig was, want zo konden de Duitsers vanuit de lucht onze bewegingen niet waarnemen. Bij een grote boerderij werd er halt gehouden, de auto werd onder de bomen gezet. Er werden twee wachten uit gezet en weldra was de rest onder zeil. In de middag werden we gewekt door een officier, die met een auto op verkenning was gegaan. En kwam met een onstellend bericht terug, dat wij ons overgegeven hadden aan de oppermachtige vijand Duitsland en dat onze stad Rotterdam grotendeels was gebombardeerd. En als we ons niet overgaven zouden er nog andere steden volgen. Het was de Duitsers toch tegengevallen, dat onze tegenstand groter was dan ze verwacht hadden. De strijd werd gestaakt, om zinloos bloedvergieten te voorkomen.

Deze berichten brachten een grote teleurstelling teweeg en dit betekende dat we nu krijgsgevangenen waren. Alle soldaten moesten zich bij hun onderdeel melden en ‘s avonds waren soldaat Gerard van Hulten en ik weer bij onze batterij. Daar werden we met luid gejuich begroet en zagen we onze Luitenant Prins en Wachtmeester Piet Timmermans weer. Nu was gelukkig iedereen terug, ze dachten dat wij samen krijgsgevangen waren gemaakt. Van hieruit werden we allemaal, waaronder zo’n vijftig soldaten en tien officieren naar Benschop gebracht waar we gevestigd werden in een kerk. Deze moesten we als voorlopige slaapplaats inrichten, er werd door iedereen van alles verzameld, om zo aangenaam mogelijk te slapen. Onze wapens moesten we inleveren en daar stonden we nu, als soldaten zonder geweer, machteloos en overgeleverd aan de willekeur van de Duitse bezetters. De majoor hield een toespraak, waarin hij onze daden roemde en bedankte ons voor de tomeloze inzet, vastberadenheid en wat wij gedaan hadden voor ons Nederland. Hij herdacht onze gevallen kameraden die in deze ongelijke strijd het leven lieten en die wij moesten achterlaten in de strijd van leven en dood. Ondanks dat het voorjaar was, was het altijd koud in de kerk en vooral de stenen vloer. Een maal per dag moesten we de paarden verzorgen, die buiten in de stallen stonden en dat nam ongeveer een uur in beslag. Voor de rest moesten we de hele tijd in de kerk blijven. Deze dagen duurden op deze manier erg lang en waren saai.

19 Mei 1940 Op deze dag werden we overgeplaatst naar een boerderij waar de boer ons niet al te vriendelijk ontving. Deze dagen waren er erg eentonig, de hele dag niets anders doen dan eten, slapen en kaarten. We zaten te wachten tot het zondag 21 mei werd, want dan moesten we naar onze stellingen om het een en ander aan geschut en projectielen op te halen en naar Vredestein te brengen, om het daar in te leveren bij de Duitsers. Zo lagen we te luieren in de zon, toen plotseling de vader van soldaat van Hulten voor ons stond. Het was een grote vreugde voor hem, om zijn zoon Gerard gezond en wel terug te zien. Wel, die twee hadden elkaar genoeg te vertellen, zodat ik ondertussen gauw een briefje geschreven had voor mijn ouders en voor mijn meisje Annie, hopelijk is ze in Den Bosch, en gaf deze aan de vader van soldaat Gerard van Hulten en vroeg of hij er voor kon zorgen dat het bij mijn ouders terechtkwam. Dat beloofde hij en dat was een hele geruststelling voor mij. Met grote spanning wachtte ik de dagen af, in de hoop dat mijn brief in Den Bosch aangekomen was.

15

Artillerie Veteranen Associatie www.artillerieveteranen.nl

Het postbusnummer is gewijzigd in: VustCo MPC 35C t.a.v. AVA, Postbus 90004, 3509 AA Utrecht

DiSK staat voor Digitale Sociale Kaart Veteranen en is de wegwijzer naar werk, wonen, welzijn en zorg in uw gemeente en regio. DiSK helpt de burger en professional bij het vinden van de juiste voorziening en is het instrument voor een goede uitvoering van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en WWB (Wet Wet en Bijstand). Via www.DISK-veteranen.nl kan men kennis nemen van de verschillende groepen die zich in Nederland bezig houden met nuldelijnshulpverlening aan veteranen. In dit overzicht is ook de Artillerie Veteranen Associatie (AVA) terug te vinden. Er wordt voor hulpzoekenden in principe geen onderscheid gemaakt naar wapen, dienstvak of regiment. Die kunnen zich melden bij de dichtstbijzijnde veteranenhelper. Inmiddels zijn de volgende artilleristen gecertificeerd voor dit netwerk. - Frits Dürst Britt (regio Veluwe) Telefoonnummer: 06-46569813 E-mail: [email protected] - Jos Mol (regio Steenwijk) Telefoonnummer: 06-43035871 E-mail: [email protected] - Frans Dirks (regio Breda) Telefoonnummer: 06-53718668 E-mail: [email protected] - Peter Fröling (regio Gouda) Telefoonnummer: 06-460267545 E-mail: [email protected] Helpt U mee dit landelijk netwerk te verdichten en in voorkomend geval te willen betekenen voor uw buddies? Aanmelden en info via [email protected].

Lkol art bd F.T. Dürst Britt

16

Uit de oude doos

LAATSTE DAG ENVELOP De Stichting Handhaving Traditie Vrouwelijke Militairen Koninklijke Landmacht heeft ons gevraagd het nu volgende artikel op te nemen, hetgeen wij vanzelfsprekend graag doen.

Het, inmiddels al weer 37 jaar oude korps, wordt met ingang van 1 januari 1981 opgeheven. Een Korps dat zeker een unieke plaats in de Koninklijke Landmacht heeft ingenomen en meent zijn opheffing de nodige aandacht te moeten geven. Dit gebeurt onder meer met het uitgeven van een zogenaamde ‘’LAATSTE DAG ENVELOP’’. (Filatelisten, opgelet!) Afmeting envelop 10x19 cm ; 100 grams papier; Twee frankeerzegels van de serie EUROPA CEPT, Folklore, 45 en 65 cent (uitgifte PTT, september 1981). De afstempeling hiervan zal geschieden op 31 december 1981 met het stempelnummer 37 van de VELDPOST. Bestellingen hiervan zijn mogelijk tot 15 december 1981 door storting/overschrijving van f3,50 per envelop op het postrekening nummer xxxxx t.n.v Majoor b.d. Th.J. van Zwieteren 1944**1981

17

12e Artilleriejaarconcert /Jubileumconcert ROA op 24 mei 2014 Dit concert werd uitgevoerd in de Petrus en Pauliskerk te Soest en viel precies op de datum van het 12,5 jarig jubileum van het ROA. Bij de ca. 400 aanwezigen werden welkom geheten de artilleriegeneraals Nijhout, Bouman en Rosengarten, Commandant Militaire Muziek Krijgsmacht (lkol W. Soldaat) en zijn stafdirigent (maj A. Span) en de voorzitter International Military Music Society (IMMS) afdeling Nederland, dhr J. de Vroe.

een nieuwe generatie, uitreikingen van Koninklijke onderscheidingen en speciale verjaardagen. In de afgelopen jaren is dit orkest dankzij onze dirigenten Henk van ’t Veer en Joop van Wakeren in muzikale kwaliteit gegroeid en hebben we deelgenomen aan concerten, parades, herdenkingen, ceremonies, ensemble-optredens in alle delen van Nederland en in het buitenland, bij militaire manifestaties en bij civiele evenementen.

Voorzitter F.T. Dürst Britt verwoordde dat er een link is tussen het ROA en Soest omdat deze plaats door het ROA de meeste optredens zijn gehouden. Het orkest bestaat vandaag precies 12,5 jaar en van degenen die er in de oprichtingsbijeenkomst bij waren zijn er nog 28 aanwezig. De muzikanten vertegenwoordigen de lichtingen van het ATK uit de jaren 1960 tot 1995 en variëren ook in leeftijd van ruim 70 jaar tot ca. 30 jaar. Een van onze leden, Joop Schuring, is al 65 jaar muzikant. Ons jongste lid is Marcel v Wensen; de zoon van een van onze leden die ook bijna de hele periode met ons is opgetrokken. Hij is nog bezig met een studie aan het conservatorium in Tilburg maar heeft zich ontpopt als een melodisch slagwerker van buitengewone kwaliteit.

Het ROA is geen gewoon orkest; het is in de afgelopen jaren gesmeed tot een hechte vriendenclub. Als ik een vergelijking trek met een huwelijk dan hebben we veel lief en leed met elkaar gedeeld In de afgelopen jaren zijn ons drie vrienden van het ROA ontvallen: Piet van de Burgt (een rasechte Limburger die ondanks de afstand toch altijd aanwezig was), Nico Schukking (dankzij zijn initiatief is de banier vervaardigd) en Laurens Koppenaal (hij was ons oudste lid; een 80-er en artilleriemuzikant van voor de oprichting van het ATK) Naast meeleven met onze leden en familie bij ernstige ziektes, zware operatie en soms overlijdens hebben we gelukkig ook veel plezierige dingen met elkaar gedeeld zoals huwlijken of huwelijksjubilea, geboorten van

18

Het muziekprogrammaprogramma van het jaarconcert 2014 Dirigent: Henk van ’t Veer en ladyspeaker: Astrid Bonemeijer. Signaal “geef acht” Wilhelmus van Nassouwe (Walther Boer) 1 Openingsfanfare: Trumpet Voluntary (Jeremiah Clarke arr. D. Grace) dmv samengesteld koper-ensemble met begeleiding van orgel (Nico van Ouheusden) 2 Mars van het 1 (GE/NL) Corps (Geert Flik) 3 Suite over Valeriusliederen (Jan de Haan) 4 Gammatique (G. Boedijn) 5 Ouverture ‘Nabucco’ (G. verdi, arr. Alyre Delhaye) 6 Mars: Gibraltar (R. Waterer arr. Jaap Pesch) 7 Where ever You Walk (G.F. Händel, arr. de Rooy) met begeleiding van orgel (Nico van Oudheusden) Pauze

Reunie Orkest Artillerie Trompetterkorps www.reunieorkestartillerie.tk

Het postbusnummer is gewijzigd in: VustCo MPC 35C t.a.v. ROA, Postbus 90004, 3509 AA Utrecht

Geplande optredens in 2014

8 Salzburg Impression (Dizzy Stratford) 9 St. Louis Blues March (W.C. Handy, arr. Leo Bos ), dirigent Wietse de Vries 10 Big Spender (Cy Coleman-Dorothy Fields), dirigent Wietse de Vries 11 The Vanished Army ‘They never Die’ (Kenneth J. Alford, arr. H. Sierat) 12 Spanish Eyes (Bert Kaempfert, bew. W. Hautvast), dirigent Wietse de Vries 13 Czardas (V. Monti, arr. G. Bomhof ) met solo Marcel van Wensen op xylofoon 14 ATK-mars ( Marten van der Worp) 15 Artillerie-mars (S. van der Poort) 16 Helter-Skelter (WG Lemon, arr. Ray Woodfield) met solo Marcel van Wensen op xylofoon, dirigent Wietse de Vries 17 Radetzky mars (Johann Strauss, instr. H. Sierat) Toegift; Amicus Magnus (Hoksbergen-mars) ( F. Limburg) Algemene indruk: de bezoekers waren enthousiast en het ROA heeft de C-MMK laten zien en horen dat zij de status van vrijwilligersorkest waard is. Nu nog het convenant

met C-LAS. Op naar het zilveren jubileum. F.T. Dürst Britt, vz ROA

10-13 juli optredens ROA-ensemble in Haamstede 14 augustus herdenking einde WO2 in Azië in Doorn (bij De Basis) 13 september herdenking en concert in Ginneken (Citadel van Antwerpen 1832) 25 oktober optreden t.g.v. 70 jaar Bevrijding Bergen op Zoom 24 december viering kerstavond m.m.v. ROA- ensemble in Nederhorst ten Berg Mocht U nog een beroep willen doen op het ROA voor een optreden, meldt U dat dan tijdig via [email protected] Het repetitieschema voor 2014: zie onze website www.reunieorkestartillerie.tk Voor evt. wijzigingen. De repetities zijn (tenzij anders aangegeven) op de zaterdag vanaf 10.00 tot 14.30 uur in de voormalige filmzaal op de Lkol Tonnetkazerne in ‘t Harde. In 2014 zijn de volgende repetities gepland die ook door belangstellenden bezocht kunnen worden, 2 en 23 augustus, 11 oktober, 8 en 29 november. I.v.m. de toegangscontrole tot het kazerneterrein, worden bezoekers verzocht zich vooraf aan te melden bij Frits Dürst Britt.

Aanvraag (ceremoniële) militaire muziek Regelmatig wordt het ROA gevraagd of het mogelijk is om een muzikant ter beschikking te stellen voor het blazen van de Last Post of de Taptoe bij een begrafenis. Dat is in 2013 een aantal malen gebeurd en op 7 februari is dit eerbetoon uitgevoerd door dhr. Peter van der Horst bij de begrafenis van kap® art b.d. B.P. (Ben) Hofstede in Zeist. Niet algemeen is bekend dat U in voorkomend geval een aanvraag kunt richten aan het Impresariaat Militaire Muziek (sgt1 J.F. Derks 06-53712971) bij Staf CLAS in Utrecht. De website is http://www.defensie.nl/ onderwerpen/muziek/inhoud/contact-en-boekingen. Daar is een aanvraagformulier te downloaden en toe te mailen aan [email protected] Regelmatig wordt gevraagd om bij begrafenissen of crematies de “Last Post” ten gehore te brengen, maar dat is het Amerikaanse signaal terwijl in Nederland de “Taptoe” het passende signaal is. Voor (oud-)militairen

19

Last post De “Last Post” is een trompetsignaal,gebruikt in verschillende legers. Het signaal wordt bij de meeste herdenkingen in Groot-Brittannië en Commonwealthlanden wordt het signaal gebruikt. Oorspronkelijk werd het gespeeld als afsluiting van de dag, tijdens de inspectie van de posten. Tegenwoordig wordt de Last Post vooral gebruikt bij militaire herdenkingen en begrafenissen. In Ieper (België) wordt het elke dag om 20 uur gespeeld onder deMenenpoort door de leden van de Last Post Association, als eerbetoon aan hen die sneuvelden in de Eerste Wereldoorlog. Dit ritueel doet men al sinds 1928, met enige onderbreking tijdens de bezetting van Ieper door de Duitsers tussen mei 1940 en 6 september 1944.

Ontstaan last post Het verhaal begint in 1862 tijdens de Amerikaanse burgeroorlog. Terwijl een legereenheid van de Unie onder bevel van Kapitein Robert Ellicombe in de buurt was van Harrison’s Landing in Virginia, stond aan de andere kant van deze smalle landsgrens het leger van de Confederatie.  Het is nacht en Kapitein Ellicombe hoorde in het voorterrein het gekreun van een ernstig gewonde militair. Hij weet niet of het een bevriende soldaat  of een van de vijand is. De kapitein besluit, ondanks het eigen levensgevaar, de gewonde soldaat te gaan zoeken, om hem medische verzorging te bieden. In het  gevecht en de duisternis sluipt hij tot bij de gewonde soldaat en brengt hem naar zijn kamp.  Wanneer hij zijn kamp bereikt, ontdekt hij dat het een vijandelijk soldaat is en dat die reeds was overleden. De kapitein ontstak een lantaarn, en in de schemering zag hij het gezicht van de jonge soldaat. Het was zijn eigen zoon. De jongen studeerde muziek in het Zuiden toen de oorlog uitbrak. Zonder zijn vader te verwittigen had hij dienst genomen in het leger van de Confederatie. De volgende ochtend, met een gebroken hart, vraagt de kapitein ondanks de vijandstatus van zijn zoon, aan zijn commandant om hem met militaire eer te begraven. Zijn verzoek werd uitzonderlijk ingewilligd. Hij vroeg ook of de muziekkapel  van het leger de begrafenis mocht begeleiden. Maar dit verzoek werd geweigerd omdat zijn zoon een vijandelijk soldaat was. Maar uit respect voor de vader werd besloten om één enkele muzikant toe te wijzen. De kapitein koos voor een hoornblazer. Hij vroeg aan de muzikant om een reeks noten te blazen van een stukje papier die hij gevonden had in de jaszak van het uniform van zijn zoon.  

20

Zo ontstond de ingrijpende melodie “The Last Post“ die tegenwoordig op militaire herdenking en begrafenis weerklinkt.http://nl.wikipedia.org/wiki/Last_Post Bij de melodie behoort ook een tekst: “Day is done, gone the sun, from the lakes, from the hills, from the sky. All is well, safely rest, God is nigh. Fading light, dims the night, and a star, gems the sky. Gleaming bright, from afar. Drawing nigh, falls the night. Thanks and praise, for our days, Neath the sun, neath the stars, neath the sky. As we go, this we know, God is nigh.” (“De dag is voorbij, de zon is weg. Van de meren, van de heuvels, van de hemel. Alles is goed, je kan nu veilig rusten, God is nabij. Het licht vervaagd, verduisterd het zicht. En een ster, schittert aan de hemel. Glanzend helder, vanuit de verte. Tekenend nabij, valt de nacht. Dank en loof, voor onze dagen. Onder de zon, onder de sterren, onder de hemel. Als we gaan, dit weten we, God is nabij.”)

Lkol art bd F.T. Dürst Britt

NEDERLANDS ARTILLERIE M U S E U M

www.nederlandsartilleriemuseum.nl

Het postbusnummer is gewijzigd in: VustCo MPC 35C t.a.v. HCKVA, Postbus 90004, 3509 AA Utrecht

Bezoekers 2013 In 2013 werd het Artilleriemuseum bezocht door ca. 7.000 belangstellenden, waarbij 4.000 met gratis toegang. Een kleine vergoeding werd betaald door 1496 volwassenen en door 1482 kinderen. Er werden 92 verjaardagspartijtjes georganiseerd en 18 schoolklassen bezochten het NAM.

Scholenprogramma De gemeente Elburg prijst zich gelukkig met een groot aantal musea. In 2013 is er een plan bedacht om leerlingen uit het basisonderwijs in het kader van buitenschoolse activiteiten daar een bezoek te laten brengen. Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen wordt er een lespakket samengesteld voor een bepaald museum. Zodoende is er door vrijwilligers van het NAM o.l.v. Sietske Koelink een educatief programma opgesteld voor leerlingen uit groep 3 in de leeftijdsgroep 6-7 jaar. Daarmee bijt het NAM het spits af voor deze leerlingen bij hun kennismaking met musea. Als voorbereiding is er een lesbrief samengesteld en is er een legerkist gevuld met lesmateriaal. De kist is van school naar school gegaan zodat de leerlingen inzicht zouden krijgen over de Artillerie. Het onderwijzend personeel heeft dit een week voor het geplande museum bezoek met de leerlingen doorgenomen. De bedoeling was om kinderen van deze leeftijd iets mee te geven over het bestaan van een leger. Zowel in de tegenwoordige tijd als in het verleden. Er is een speciale puzzeltocht voor de kinderen gemaakt in paviljoen 3 en 4 met veel foto materiaal, de kinderen konden via de foto’s alles opzoeken, dit vanwege het gegeven dat deze groepen nog niet voldoende kunnen lezen.   Het enthousiasme was groot, na het verkleden en schminken voelden ze zich allemaal een echte soldaat. Opmerkingen als cool, vet en gaaf hoorden we regelmatig. Verhalen van familieleden die allemaal in het leger waren of waren geweest kwamen bij elke klas weer naar voren en na afloop wilden ze allemaal het leger in. Ook de begeleiders werden met petten getooid en geschminkt. De film over saluutschoten werd bekeken voor ze met de speurtocht starten, uitgelegd aan de kinderen dat de bedoeling van saluutschoten ook kan zijn dat er een kroonprins of prinses is geboren en daar hadden we foto van in de lesbrief gezet met daarop Koning Willem Alexander en Koningin Maxima en kroonprinses Amalia om het te verduidelijken.   Er was een klas bij die het Artillerielied met volle borst mee kon zingen. Na de puzzeltocht hebben we gezamenlijk met de kinderen de uitslagen bekeken en ook daar kwamen weer veel verhalen los, je merkt dan duidelijk dat ze geïnteresseerd zijn geraakt en voor hun leeftijd goede vragen stellen. Anders dan bijvoorbeeld met de verjaardagen. Het programma voldoet aan de verwachtingen en wordt geëvalueerd. Mogelijk dat andere omliggende gemeenten in de regio ook van dit unieke lespakket en museumbezoek gebruik gaan maken.

Toekomst in het NAM: moderne breedband technologie adsl De afkorting ADSL staat voor Asymmetric Digital Subscriber Line. Het is een standaard voor een digitale technologie die snellere datacommunicatie over een telefoonlijn van koperdraad toelaat. Daar de doorvoersnelheid voor gegevens bij de ADSL-technologie hoger ligt dan met een conventioneel analoog modem noemen we dit ook wel een breedbandtechnologie. De A in ADSL staat voor asymetrisch. Dit houdt in dat bestanden opvragen via het internet sneller gaat dan bestanden versturen. ADSL biedt breedbandig internet over een gewone telefoonaansluiting.

21

NEDERLANDS ARTILLERIE M U S E U M

www.nederlandsartilleriemuseum.nl

In Belgie en Nederland kregen veel huishoudens aan het eind van de 20e eeuw toegang tot het internet via inbelverbindingen met een analoog modem of ISDN-modem. Bij de opkomst van de breedbandtechnologie werd het mogelijk met hetzelfde paar koperdraden dat voor analoge telefonie of ISDN werd gebruikt, sneller internetverkeer te realiseren. Een reeds aanwezige telefoonlijn wordt door een splitter in twee banden gesplitst: een voor de telefoongesprekken en een voor de internetverbinding. De splitter heeft hiervoor ook twee uitgangen: een voor de bestaande telefoonaansluiting en een voor de ADSL-modem. Dit is een toestel dat de verbinding legt tussen de splitter en de computer. Tegenwoordig wordt vaak een toestel gebruikt dat men kortweg “Router” noemt. Hiermee kunnen er meerdere computers (in een thuisnetwerk) op één ADSL-aansluiting van Internet worden voorzien. Bij defensie is een eigen computernetwerk (Mulan) voor onderling dataverkeer in gebruik. Ook bij het NAM hebben een beperkt aantal vrijwilligers toegang tot dit netwerk waarmee e-mailverkeer mogelijk is. Ook is het mogelijk in te loggen op het internet. Genoemde vrijwilligers hebben hiervoor een eigen account met een code, waardoor niet alle medewerkers van het NAM gebruik kunnen maken van deze defensiecomputers. Het NAM beschikt ook over een aantal eigen (stand alone) computers of draagbare computer (laptop) waarop activiteiten kunnen worden uitgevoerd, maar deze hebben geen internetaansluiting. Sinds een aantal jaren heeft defensie aan op de kazerne gehuisveste militairen de mogelijkheid geboden van een internetaansluiting op hun legeringskamer. Onlangs is er ook toestemming verleend aan de stichtingen van het NAM en het Museum KRA om op eigen kosten een ADSLaansluiting te realiseren. Het voordeel is dan dat internetmogelijkheden voor de beide stichtingen nu aanwezig zijn. Ook voor bezoekers van de HCKVA en de HCKRA betekent het nieuwe mogelijkheden om met hun eigen digitale apparatuur (zoals laptop, tablet, i-pad of smartphone) in te loggen op internet. Een voorwaarde is wel dat aan de gebruiker dan het betreffende wachtwoord bekend wordt gesteld. De bezoeker kan zelf meer informatie over een object in de expositie opzoeken op internet. Door het NAM en het MKRA kunnen nu ook applicaties (apps) worden gemaakt als aanvulling op de informatie bij objecten in de expositie. Die apps kunnen worden “gelezen”m.b.v. de eigen digitale apparatuur van de bezoeker. Een applicatie (letterlijk: toepassing, afgekort als app) is een computerprogramma dat bedoeld is voor eindgebruikers en wordt weergegeven als een “vierkantje met kronkels”. Dit in tegenstelling tot een servertaak of andere taken die door een besturingssysteem in de achtergrond worden uitgevoerd. Een applicatie draait ‘op’ (of ‘onder’) een bepaald besturingssysteem. Uiteraard moet de app door vrijwilligers van het NAM of MKRA worden gemaakt, net als de filmpjes op de monitoren waarmee in paviljoen 4 wordt geëxperimenteerd. Heeft u daar aardigheid in en wilt u ons helpen neem dan contact op met het NAM. Voor het vervaardigen van een dergelijke presentatie is niet de voortdurende aanwezigheid van U op de LbO nodig. U kunt dat ook op Uw eigen computer doen.

Vertrek museummanager In het kader van het opheffen van het Legermuseum en de oprichting van het Nationaal Militair Museum wordt per 1-4-2014 dhr. Paul van Brakel ontheven van zijn functie als museummanager van het NAM. Hij zal een nieuwe functie gaan bekleden binnen de stichting Defensie Musea. Paul was sinds eind 2000 belast met de dagelijkse aansturing van de vrijwilligers bij het NAM en was ook adviseur voor diverse andere collecties zoals bij het Museum KRA, de HCGLVD in De Peel. Op 28 maart is op de LbO afscheid van hem worden genomen.

Schenkingen

Het Nederlands Artillerie Museum heeft in de afgelopen periode de volgende schenkingen mogen ontvangen. • Kap art B. den Turk: een Afghaans kostuum dat hij kreeg als dank voor zijn verdiensten in Tarin Kowt (Uruzgan). • C- Vustco: een vlag, een wapenschild en een borstzakhanger van het Vustco. • HC KMA, d.t.v. kol inf T. van de Grinten: een ingelijste banier van 3 R.V.A. • Dhr. H. Jonker: een militair paspoort, een herkenningsplaatje en diverse P-voorschriften. • Dhr. J. van Lierop: een exemplaar van “de grote Veertien” (uitgave 14 Afdva, maart/.april 1963) en enkele ander documenten. • KCWM: diverse boeken en tabellen. • Lkol art b.d. W. Hendriks: een scherpschuttersinsigne pistool, een schützenschnur, een leistungsabzeichen en een oliebuisje.

22

NEDERLANDS ARTILLERIE M U S E U M

www.nederlandsartilleriemuseum.nl

• Lkol art b.d. L. Schellekens: twee fieldmanuals voor de PC Lance. • Aoo art b.d. J. Boot: een kruitthermometer. Alle schenkers worden bij deze nogmaals hartelijk bedankt voor hun bijdrage om het Artilleristisch erfgoed te completeren. Heeft U nog voorwerpen en/of documentatie met een relatie naar Defensie en in het bijzonder naar de Artillerie en waarvan U afstand wenst te doen? In dat geval even bellen met 0525-657310, fax 657311 of e-mail [email protected] voor een afspraak om het af te leveren in ’t Harde om het op te laten halen.

Informatie gezocht en gevonden De gegevens van de in 1979 op oefening overleden soldaat Tuinstra van 42 Afdva zijn bekend, met dank aan aoo b.d. H. Hut.

Nieuwe informatie gezocht Uitgezonden artilleristen Artilleristen met een of meer uitzendingen op hun naam worden verzocht zich te melden bij [email protected] om te worden opgenomen in het bestand van artillerieveteranen. Zo mogelijk ook de namen van collega’s waarmee zij op uitzending zijn geweest. Er wordt getracht bij het NAM een bestand aan te leggen op naam, militair registratienummer, missie, periode en locatie. door te geven aan het NAM. Gegevens worden verzameld zowel van op individuele basis uitgezonden artilleristen als van collega’s die in groepsverband op missie zijn geweest. Namenlijsten zijn uiteraard ook van harte welkom.

Beginperiode 43 afdva Het NAM is op zoek naar informatie over de oprichting en de beginperiode van 43 Afdva in 1950, toen deze eenheid nog was gehuisvest op de Legerplaats Oirschot. De afdeling was uitgerust met de 25-ponder en werd in 1957 omgenummerd tot 12 Afdva. Na enige jaren als mobilisabele afdeling werd de eenheid in 1960 weer paraat gesteld in de Legerplaats Steenwijkerwold. Definitieve opheffing gebeurde in 1993.

Artillerie attenties Via het Artilleriemuseum in ‘t Harde worden diverse artilleristische artikelen aangeboden. Een batig saldo komt ten goede aan de exploitatie van de exposities. Bestellingen kunnen worden gedaan via [email protected] in ’t Harde.

Lkol art bd F.T. Dürst Britt

23

Noot van de redactie:

Ereleden Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr.

Th. C. van der Aart J.A.H.M. Majoie R.P. van der Pol A.J.A. Beekmans F. van der Knaap

medeoprichter en eerste voorzitter medeoprichter en ex-bestuurslid ex-bestuurslid ex-bestuurslid en redactielid tweede voorzitter na oprichting

•

Kopij aanleveren in Word

•

Tekst moet plat zijn. Dus niet vet, onderstreept, met tabs of andere opmaak. Lever eventuele opmaakwensen op een aparte uitdraai mee.

Activiteitencommissie

Lever uw kopij pas in als u er zeker van bent dat de inhoud niet meer aan wijzigingen onderhevig is. Auteurscorrecties hebben altijd invloed op reeds gerealiseerde opmaak. Indien dit niet mogelijk is omdat er b.v. ontwikkelingen gaande zijn, die u op dat moment van schrijven nog niet weet, meldt dit dan, dan kan er rekening mee worden gehouden.

Commissie van goede diensten

•

•

•

•

Lever altijd losse foto’s aan in jpg. Nooit foto’s in het word document verankeren. Dit levert een te lage resolutie op. Het formaat van de foto mag niet kleiner zijn dan 10 x 13 cm en moet in een hoge resolutie (300 dpi) worden aangeleverd. Vergrotingen leveren bij te klein formaat of te lage resolutie onscherpe foto’s op of foto’s met lelijke vierkantjes (artifacten). Geen plaatjes / foto’s van het internet gebruiken. Deze hebben een te lage resolutie en u, en dus ook wij, lopen het risico van inbreuk op eigendomsrecht.

Aooi C.J.M. Damen Owi F.J. Amerongen

Lid Lid Lid Lid

Dhr. F. van der Knaap Dhr. A.J.A. Beekmans Dhr. J.Brood Kap H.D.G. Bosch

tel: 038-4440994 tel: 076-5219238 tel: 026-3621476 tel: 06-30478527

Penningmeester Owi J.S. de Vries De Wimpel 9 8447 ED Heerenveen

Bankrelaties

ING NL51INGB0005360680 ABN/AMRO NL07ABNA0459322303 t.n.v. Penningmeester V.O.O.A. te Heerenveen

Secretaris VOOA

Aooi R.J. de Vos Postbus 90004 3509 AA Utrecht E-mail: [email protected] www.vooa.nl

Webmaster Mocht u om wat voor reden dan ook niet of niet geheel in staat zijn, aan het bovenstaande te voldoen, laat dat geen belemmering voor u zijn maar meldt dat aan de redactie. Wij zullen i.o.m. de vormgever een oplossing proberen te realiseren.

Aooi R.J. de Vos Jolstraat 90 1784 NL Den Helder Tel: 0223-660684 E-mail: [email protected] en/of [email protected]

Redactie

Aooi H.Treffers Owi S.D. Bekkema Wmr1 R.G.J.M.L. de Moel Wim Speth e-mail: [email protected] telefoon: 06-20427335

Redactieadres

Postbus 90004 3509 AA Utrecht E-mail [email protected]

Vormgeving ©H.H.W.

Oplage 450 exemplaren