Visie op Drachten (centrum) 2.0
Bron: justbeyoy.nl
Winkelen doe je in...
Drachten
Inhoud
Toelichting Visie Drachten (centrum) 2.0 Bijlage 1: Visie Drachten (centrum) 2.0 Bijlage 2: Visie Noorderpoort Bijlage 3: Visuele inspiratie Veempand en Tussendiepen
Toelichting op Visie op Drachten (centrum) 2.0
Als Eérste Lokale Partij (ELP) vinden wij dat dat de " de visie op Drachten" zoals hij nu wordt voorgelegd niet de kwaliteit en inhoud heeft om op deze manier toegevoegd te worden, als herijking van het bestaande detailhandelsvisie 2009. Niet alleen omdat er vanuit de ik-vorm wordt geschreven en de visie van Drachten van de raad/gemeente is. Ook de keuzes van leveranciers (in dit geval Philips) niet in een visie mag voor komen en dat de gemeente niet op de stoel van de ondernemers moet gaan zitten. Bij de presentatie werd door de opsteller van deze visie, Prof Dr. Molenaar, helder aangegeven dat hij niet de bestaande detailhandelsvisies had doorgenomen, om juist niet bevooroordeeld te zijn in het vormen van een visie die hij geeft. In de zelfde zin geeft Prof Dr. Molenaar aan dat de zondagsopening niet is meegenomen, omdat dit politiek in deze collegeperiode niet aan de orde zal komen, wat is dan objectief? In een visie en onderzoek neem je alles mee om een helder beeld te schetsen, waar dan door de politiek keuzes in kunnen worden gemaakt. Of je krijgt een opdracht waar de wenselijkheden van de opdrachtgever getoetst worden op haalbaarheid en verdedigbaarheid. Openingstijden Het punt in het rapport van verruiming van openingstijden kunnen wij ons in vinden, de ondernemers moeten open kunnen als de consument het vraagt, politiek is hier gekozen door het college om op de zondag niet open te mogen. Maar voor Drachten verwijst Prof Dr. Molenaar naar het succes van Veghel geen koopzondag, maar een succes volle koopavond op zaterdag met 15 á 25% omzetstijging. Bij ons bezoek aan Veghel, waar wij met (ELP) verschillende bestuurders maar ook met ondernemers hebben gesproken bleek; 1. er is WEL koopzondag in Veghel 2. er is GEEN koopavond op Zaterdag 3. ondernemers zagen ook GEEN omzetstijging in hun kassa Ook in de genoemde plaatsen Venlo en Den Helder is geen koopavond op zaterdag Dat neemt niet weg, als er in Drachten behoefte is om op zaterdagavond een koopavond te houden dat daar dan ruimte voor moet worden gegeven (info 1).
Prikkelen van de zintuigen Het punt dat je zintuigen moet prikkelen, ook daar geloven wij in o.a. 1. groenvoorziening 2. logische looproutes 3. ordelijk centrum en winkels 4. een goede basisverlichting Dat zijn de randvoorwaarden, wat ook de verantwoordelijkheid van de gemeente is. De consument zal verrast moeten worden door continu op thema's in te spelen, die de zintuigen van een consument moeten blijven prikkelen met thema's zoals bv. 1. Sinterklaas 2. Kerst 3. Pasen 4. Moederdag/Vaderdag 5. Peije dei/week 6. Oldtimerdag 7. Culturele dagen en vooral nieuwe impulsen vanuit betrokken partijen. Waarom zouden winkeliers anders ook zoveel tijd en energie steken in het continu wisselen van hun etalages, juist om zintuigen te blijven prikkelen. Door het gebruik van thema's al niet gecombineerd met licht en/of geluid worden de zintuigen geprikkeld en op die manier trigger je de consumenten om naar het centrum te komen. En dan heb je als ondernemer een kans ze te verleiden tot kopen. Een hele dure prachtig verlichte steeg in Veghel was voor de consumenten in Veghel al onderdeel van het straatbeeld en viel als zodanig niet meer op. De kosten van het steegje werden als belachelijk, of termen van gelijke strekking, gevonden. Ook de centrummanager van Den Helder en de vz. van de winkeliersvereniging uit Venlo bleken na telefonisch contact een stuk minder enthousiast dan Prof Dr. Molenaar doet voorkomen in zijn commentaren en gepubliceerde stukken hierover (info 2 – Pag. 30) Internet Voor ons is de aanval op of juist de verdediging tegen de internetverkopen geen taak die bij de gemeente thuishoort. De gemeente dient de ondernemers te faciliteren door bv. het aanleggen van een openbaar Wifi-netwerk. Waar voor de invulling een primaire taak van de ondernemers is, ondersteunt door evt. de centrummanager.
Samenwerking Het is een terechte conclusie dat een groot deel van de activiteiten ligt bij de ondernemers. Maar succes kan alleen met een goede samenwerking tussen ondernemers (Ha&Ie), OSCD, gemeente en vastgoedeigenaren, deze laatste worden in het rapport niet eens benoemd. Naar ons idee zou je niet moeten gaan voor een zachte sanering, maar zou de centrummanager, een prominente rol moeten krijgen om juist met de eerder genoemde partijen om een actief relocatie beleid te gaan voeren. De realiteit is dat er voor de toekomst minder m2 winkelruimte nodig is of dit nu 10% of mogelijk 20% is? Maar er word ook al 35% genoemd er zullen keuzes gemaakt moeten worden, om een compact en attractief centrum voor de toekomst te waarborgen (info 3) . Hiermee onderstrepen wij ook de belangrijkheid van het meenemen van de vastgoedeigenaren en van de centrummanager. De centrummanager moet een duizendpoot zijn zonder verbanden, dienstverband of belangen, bij zowel de gemeente, ondernemers en vastgoedeigenaren. Raadhuisplein Wij blijven van mening dat een goede verbinding tussen Raadhuisplein en Zuiderbuurt van groot belang is, wij vinden ook dat de aangenomen motie uitgevoerd moet worden. De ELP wil visueel aantoonbaar maken wat de mogelijkheden zijn (zie bijlage 1 – Pag. 12) door ook met dagwinkels c.q. ateliers een nog natuurlijker overgang te creëren.
Een bijkomend voordeel is dat de kosten lager zouden kunnen worden als deze dagwinkels c.q. ateliers verhuurd of verkocht kunnen worden (zoals eerder gepland bij Vogelzang). Hiermee realiseer je een natuurlijker trekkracht van Raadhuisplein en naar de Zuiderbuurt als omgekeerd. Zo ontstaat er een nieuwe 2e assenkruis, wat reeds bij het carillon van toepassing is en als krachtig wordt gevonden. Horeca Nu de vaart bijna klaar is blijkt eens temeer dat dit bij voorkeur een middelpunt kan worden met dag-/koopavondhoreca, waar de Kade dan meer de avond en weekendhoreca zou kunnen invullen. Het begin van de Zuiderbuurt is sterk met het Museumplein, en met het museum. Daarom zien wij echt de noodzaak om ook Vogelzang een andere invulling te geven dan alleen het herinrichten als parkeerplaats, hier zijn ook ideeën toegevoegd aan de visie op Drachten (bijlage 1 – pag. 13) Noorderpoort Voor de wijkwinkelcentra sluiten we aan bij de visie, ook wij willen geen uitbreiding van nieuwe winkels, maar succesvolle ondernemers mag je niet de mogelijkheid ontnemen om te groeien. De winkels moeten versterkend werken t.o.v. van elkaar om de kracht van een wijkwinkelcentrum te behouden. Concreet, mag de Jumbo uitbreiden, met als absolute voorwaarde dat de ingang van de jumbo niet verplaatst gaat worden, dit zou dodelijk zijn voor de ondernemers aan de noordkant van het winkelcentrum de Noorderpoort (bijlage 2).
Veempand de Tussendiepen Detailhandel op bedrijventerreinen en specifiek in het Veempand lijkt niet verstandig, maar wanneer de Tussendiepen aangemerkt wordt om daar watersport gerelateerde bedrijven te situeren, zou het Veempand mogelijk daar ook een rol in kunnen spelen. Door invulling te geven aan nautische winkels of op gebied van camping en vakantie is het wellicht verstandig om in dit gebied open te staan voor kansen. Een voorbeeld zou een Foodmarkt kunnen zijn, zoals nu al in Breda en Amsterdam is, maar binnenkort ook in Steenwijk situeert. Het lijkt ons verstandig dat zowel de gemeente en Ha&Ie goed kijken of dit nou een kans is of een bedreiging wordt voor het centrum. En om niet achteraf te hoeven constateren dat dit soort nieuwe ontwikkelingen, die een lokaal marktgebied overstijgende aantrekking hebben, zich niet in Drachten hebben gevestigd. Deze ontwikkeling is bij meerder formules gaande. Wij vinden het belangrijk dat er ook gekeken wordt naar een ruime passantenhaven nabij de Zuiderhogeweg/Tussendiepen voor grotere boten. Om een goede verbinden tussen watersport en Drachten centrum te creëren (bijlage 3). MLK-singel MLK-singel onderschikt stellen aan het centrum ervaren wij als negatief, wij zien liever dat de MLK-singel het centrum versterkt net als in de huidige situatie. En welke toevloeien heeft de periferie van de MLK-singel op het centrum? En biedt de periferie kansen om secundaire klanten tot primaire klanten te verleiden en tertiaire klanten tot secundaire klanten te promoveren? Of is de periferie een one stop gebeuren en heeft het centrum hier geen voordeel of nadeel van? Nulmetingen Het verrichten van een nulmeting is o.a. hiervoor ook belangrijk, en verdient ook grote prioriteit en zou voor ons moeten bestaan uit; 1. klanten herkomstonderzoek 2. klanten tevredenheidsonderzoek. 3. onderzoek reden lage binding en lage toevloeiing. Mogelijk geeft dit wel een heel ander beeld op 1. periferie functie voor het centrum 2. parkeervoorziening (laatste onderzoek erg mager pag.17 parkeeronderzoek) (info 4) 3. wat is de reden van afvloeiing, maar ook waar de afvloeiing heen gaat, wat zijn de concurrenten van Drachten.
Evaluatie Wij hebben niet de basis " de 0 meting in augustus" als basis voor het economisch draagvlak kunnen vinden, evaluatie moet gereld plaatsvinden om (bij)sturing te geven aan de toekomstige winkelen in Drachten. Wanneer je visie hebt, heb je ambitie, en ambitie vraagt inzet, doorzettingsvermogen, bevlogenheid, creativiteit, mensenkennis, assertiviteit. Maar boven al dragers, die hun schouders er onder zetten, die geloof hebben in visie en Drachten weer tot de diamant van de wouden, van het noorden te maken. ELP Yntze de Vries Chiel Bolt Sandra de Jong
Bronvermeldingen: Info 1:
Winkeliers moeten winkeltijden bepalen – BNR http://www.bnr.nl/nieuws/beurs/246257-1302/winkeliers-moeten-winkeltijden-bepalen Vehgel bruist vertraagd http://www.bd.nl/regio/regio-oss-en-uden/veghel/digitale-deel-veghel-bruist-vertraagd1.4584700#.VGdtovf34Iw.mailto Koopavond Veghel niet naar zaterdag http://uden.kliknieuws.nl/forum/discussie/78959 Molenaar; Maak van de zaterdagavond een koopavond | RTV Rijnmond http://www.rijnmond.nl/nieuws/19-02-2014/hoogleraar-maak-van-de-zaterdagavond-eenkoopavond#.VGfUo2ndaP8.mailto Einde aan discussie over koopavond in Veghel http://www.bd.nl/regio/regio-oss-en-uden/veghel/einde-aan-discussie-over-koopavond-inveghel-1.4360542 Cor Molenaar is beer kwijt | Gekker Moet Het Niet Worden https://gekkermoethetnietworden.wordpress.com/2014/02/19/huidverkoper-cor-molenaar-isbeer-kwijt/
Info 2: Masterplan Den Helder 27 mei 2014 https://hetnieuwewinkelendenhelder.nl/wp-content/uploads/2014/09/Masterplan-Den-Helder-27mei-2014.pdf Info 3: Leegstaande winkels: hoe verleid je de klant? (steegje) http://www.eenvandaag.nl/economie/47513/leegstaande_winkels_hoe_verleid_je_de_klant_? autoplay=1 22000 winkels zijn sinds de crisis verdwenen. Erg of niet? | RTL Nieuws http://www.rtlnieuws.nl/economie/home/22000-winkels-zijn-sinds-de-crisis-verdwenen-ergniet Hoe erg de leegstand in winkelstraten in jouw gemeente is | RTL Nieuws http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/bekijk-hoe-erg-de-leegstand-winkelstraten-jouwgemeente Info 4: Eindrapport parkeerenquêtes Drachten 2012 http://smallingerland.notudoc.nl/cgibin/showdoc.cgi/action=view/id=468895/type=pdf/Evaluatie_parkeerbeleid.pdf
Aanvullende marktontwikkelingen: Bulls & Birds, JeansOnline en Label54 failliet http://www.twinklemagazine.nl/nieuws/2014/12/bulls-birds-jeansonline-en-label54-failliet/index.xml Waalwijk zet streep door het nieuwe winkelen http://www.bd.nl/regio/tilburg-en-omgeving/waalwijk/waalwijk-zet-streep-door-het-nieuwe-winkelen1.4547785 Steden stoppen met nieuwe winkelen http://www.fashionunited.nl/Nieuws/Leads/Steden_stoppen_met_'het_nieuwe_winkelen'_2014092945059 / Nieuwe winkelen al passé http://www.telegraaf.nl/uitwinkelen/trends/23176547/___Nieuwe_winkelen__is_al_passe__.html 'Nieuwe winkelen' de prullenbak in http://www.omroepgelderland.nl/web/nieuws-1/2071698/nieuwe-winkelen-de-prullenbak-in.htm
Bijlage 1
Visie op Drachten (centrum) 2.0 Beleving en inspiratie
eXQuo Consultancy Wolfhezerweg 6AA 6861AB Oosterbeek tel 06-53357580 Prof Dr C.N.A. Molenaar
[email protected] 1 juli 2014 Dhr. Y. De Vries Dhr. C. Bolt Mw. S. de Jong 31 december 2014
Inhoud Inhoud
pagina
Achtergrond
3
Bevindingen
7
Winkels
8
Kernwinkelgebied Drachten
11
Klanten trekken en binden
15
Samenwerking
17
Benodigde technologie
19
Samenvatting
21
Evaluatie en meting
22
Onafhankelijkheidsverklaring
24
2
Achtergrond Het klantengedrag is de laatste jaren onder invloed van internet veranderd. Vroeger moesten klanten naar winkel gaan om te kopen, tegenwoordig kunnen klanten naar de winkel gaan om te kopen. Klanten integreren internet in hun koopgedrag, zowel voor oriëntatie naar producten, informatie over producten, het communiceren met anderen over een mogelijke aankoop. Dit besluitvormingsproces kan getoetst worden in een winkel (showrooming), waarna tot een keuze besloten wordt. De aankoop kan plaatsvinden in de winkel maar vindt ook daarna plaats op internet. Dit proces kan weergegeven worden in een zogenaamde “customer journey”
Het huidige koopproces van klanten voor niet dagelijkse aankopen (non-food). Een integratie van internet, social media en winkels. De klanten volgen een “customer journey” waarbij internet geïntegreerd is in het koopproces. Onderdelen zijn zowel internet, social media, persoonlijke contacten als mede winkels. Door de mondigheid van klanten en door de vergaande services van internet wordt steeds meer en steeds vaker op internet gekocht. Hierdoor verdwijnt 3
omzet uit de fysieke winkels, wat leidt tot toenemende leegstand en tot een herbezinning op winkellocaties en – gebieden. Daarnaast is er ook sprake van een marge druk, omdat klanten beter geïnformeerd zijn dan vroeger door internet, en niet meer bereid zijn om te hoge prijzen in de winkel te betalen, hoe reëel deze prijzen ook zijn. Klanten kopen tegenwoordig even gemakkelijk op internet bij een Nederlandse aanbieder zoals “Coolblue” als bij een buitenlandse aanbieder zoals “Zalando” of “Amazon”. Het gevolg is dat de structuur van de retail onder druk komt te staan: veel opruimingen, outletstores en leegstand zijn hier voorbeelden van.
Winkelen is een keuze geworden!
De omzet ontwikkeling in Nederland van non-food winkels in 2014. Bron: GFK Retail en Technology Amstelveen Momenteel wordt ruim 20% van alle niet dagelijkse aankopen op internet gekocht ( in 2014 is de groei 25%, van 17.5% totaal in 2013, naar 22% totaal in 2014). De verwachting is dat deze groei de komende jaren nog door zal zetten. Voorspellingen geven aan dat in 2020 ongeveer 40%-50% van de niet dagelijkse aankopen (non-food)
4
op internet gekocht zal worden. Dit vraagt om een herbezinning en aanpassing van de “retail” structuur, de winkelgebieden en –locaties, en van de winkels. Meer dan ooit moet uit gegaan worden van het koopgedrag van klanten en de koopmotieven. De verandering van een aanbod gedreven economie (en retail) naar een vraag gedreven economie (en retail) is een veranderingsproces, dat volop aan de gang is. Dit vraagt om andere vormen van detailhandel, andere locaties maar ook een andere vorm van samenwerking tussen alle partijen. In dit kader wordt gesproken van een participatie maatschappij, dit geldt niet alleen voor personen, maar ook voor de publieke - en private sector. De ontwikkelingen die in de detailhandel gaande zijn kan je als volgend omschrijven: * Van winkel naar web Het aantal fysieke winkels in Nederland is kleiner geworden. Hier staat tegenover dat het aantal webwinkels explosief groeit. De soms in het straatbeeld gemiste winkeldiversiteit en -variatie is ruimschoots te vinden op internet. In ruimtelijke zin mag het winkelbeeld dan eenzijdiger zijn geworden, in virtuele zin zeker niet. * Van klein naar groot Veel kleine speciaalzaken zijn in de afgelopen jaren verdwenen en hebben plaatsgemaakt voor een beperkt aantal formules met grote winkels en een breed, scherp geprijsd assortiment. In alle branches betreden nieuwe formules de Nederlandse winkelmarkt, waartegen de ‘zelfstandige winkelier op de hoek’ steeds moeilijker kan concurreren. Vooral in de levensmiddelensector is het aanbod van zelfstandige speciaalzaken fors uitgedund. Gevolg is dat het winkelaanbod in kleine kernen zich veelal is gaan beperken tot een supermarkt. * Van massa naar uniek Als een tegenreactie op het verdwijnen van veel lokale ondernemers en de schaalvergroting in de afgelopen jaren is er een toenemende waardering voor en behoefte aan kleinschalige speciaalzaken. De klant wil weg uit het (grijze) midden en gaat op zoek naar uniciteit. De ‘nieuwe winkelier’ speelt hier op in en zet een unieke winkel neer - met een uniek product en/of een unieke dienstverlening. De aankoop(beleving) krijgt daardoor een toegevoegde waarde, zowel voor de klant als de ondernemer. Er ontstaat een nieuwe generatie zelfstandige detailhandelsondernemers. 5
De randvoorwaarden voor een aantrekkelijk centrum zijn: Veelheid van winkels diversiteit aan winkels kwaliteit van het winkelaanbod Bereikbaarheid Parkeergeledenheid Het onderstaande model geeft de elementen aan die op elkaar moeten worden afgestemd om een aantrekkelijk centrum, die toekomst bestendig is voor het winkelaanbod, te realiseren. Zintuigen Groenvoorziening Logische looproutes Ordelijk centrum en winkels Geluid/licht (sfeer) Dynamische sturing met mobiel
Technologie Geo-fencing Smart postering Interactie Website
services
Faciliteiten
Online routing Thuisbezorgen Integratie horeca Communicatie Data gestuurd Loyalitet gestuurd Ad hoc en wekelijk Mobiel gestuurd
winkelcentra
Wifi met geo-fencing Koppeling mobiele data Klantendatabase analyses Organisatie Centrum management Stichting Ondernemers
Lokken, binden en faciliteren
[email protected]
Observatie en Visieontwikkeling • • •
• • •
Doel: Centrum aantrekkelijk maken om te verblijven en te kopen Kracht: Historische kern/vaart, leuke looproute en straten en een mooi Raadhuisplein Uitdaging: Als eenheid naar buiten treden, samenwerken: gemeente, horeca, ondernemers vastgoed eigenaren Aantrekken: Eigen inwoners, regio inwoners, toeristen Voordeel: compact centrum, goed bereikbaar, autovrij Motto: Drachten beleef je!
6
Bevindingen Een sterke focus op het centrum is belangrijk voor het imago van de stad. Hier trek je bezoekers mee van zowel binnen de gemeente als daarbuiten. Om de effecten te bereken wordt geadviseerd om een koopstroomanalyse te maken en een economische doelstelling te bepalen. Door de koopstroomanalyse, klantenherkomst- en tevredenheidsonderzoek ieder half jaar te herhalen kan duidelijk de effecten van de acties gemeten worden en indien nodig worden bijgestuurd. De focus van de aanpassingen zijn erop gericht op het centrum leuker te maken door zintuiglijke ervaringen te stimuleren (positief) en bezoekers te trekken door activiteiten van de ondernemers.
Drachten Aantrekkelijke centrum Gastvrij voor inwoners, bezoekers en toeristen Gezellig en verrassend Gemotiveerde ondernemers Samenhorigheid Faciliterende en participerende gemeente Bereikbaar/parkeren met positief imago Gezellig, beleven en verblijven
Minder winkels nodig in de toekomst Bezoekers zijn nog geen kopers Meer inspiratie en beleving Meer horeca Andere openingstijden Andere looproutes Branchering Epicentrum? Regie voering winkelgebied Samenwerking ondernemers gemeente en vastgoedeigenaren Inspelen op klantgedrag Relatie internet, klantgedrag en winkels Geen uitbreiding buitengebied Rol buurtwinkelcentra voor dagelijkse behoeften
Klanten lokken en binden
7
Winkels Er is een onderscheid gemaakt tussen dagelijkse boodschappen (food) en de niet dagelijkse boodschappen (non-food). Deze indeling kan voor de niet-dagelijkse boodschappen verder verfijnd worden op basis van koopgedrag en koopmotieven. Het centrum is het aantrekkelijke winkelgebied, het hart van Smallingerland/Drachten. Hier wordt gewinkeld, in de wijken worden de boodschappen gedaan (mission based shopping). In het centrum is een concentratie van horeca, cultuur en winkels om te winkelen. In de wijken zullen de winkelcentra vooral een verzorgend karakter hebben, de dagelijkse boodschappen met wellicht sporadisch een andere winkel. Het hart van de plaats is echter het kernwinkelgebied. Voor Drachten geldt als epicentrum het nieuwe gebied van de Drachtstervaart, voor winkels zal het Raadhuisplein en directe omgeving een centrale locatie zijn. Vanuit deze twee centra moeten zichtlijnen ontwikkeld worden en een concentratie komen van daghoreca. Buiten het centrum zal er sprake zijn van een bewuste keuze door klanten, mission based shopping. Als de winkels aantrekkelijk zijn voor klanten zal men specifiek naar deze winkels blijven gaan. Buiten het centrum en de verzorgende functie in de woonwijken moet uiterst restrictief beleid worden gevoerd voor winkels. De kracht moet komen vanuit het centrum. Het MLK moet haar huidige versterkende functie voor het centrum behouden. Voor de indeling van winkels gelden de navolgende factoren: Noodzaak of emotie, waarbij bijvoorbeeld de aanschaf van een huis of auto als noodzaak kan worden gezien, maar een tas, een jurk, kinderkleding of elektronica worden vaak op emotie gekocht. Regelmatig of incidentele aankoop. Bij regelmatige aankoop is de kennis aanwezig bij de klant en de noodzaak voor winkels geringer. Zoals bijvoorbeeld bij boeken, bepaalde elektronica artikelen zoals smartphones, i-pod. Fysiek of virtueel. Virtuele producten zijn downloadbaar en zullen bij voorkeur op internet gekocht worden., Denk hierbij aan muziek, nieuws of vakanties. Fysieke producten kun je meenemen, maar ook voelen en zien.
Inspiratie of bewust kopen. Winkelen is “inspirational shopping) dit gebeurt in het centrum. Bewust kopen is “mission based shopping” en betekent doelgericht kopen (zoals boodschappen of bij een specifieke winkel van voorkeur). 8
Eigenlijk kan de aantrekkelijkheid van een winkelgebied weergegeven worden met een ijsberg. Boven het water is wat je ziet, maar onder water bepaalt het drijfvermogen van de ijsberg. Dit is ook het geval bij een winkelgebied. De publieke ruimten is wat je ziet, evenals het aanbod van winkels en de looproute (en leegstand). Maar een winkelgebied wordt pas echt aantrekkelijk als er leuke winkels zijn, gemotiveerde ondernemers die klanten binden en motiveren. Ook een integratie met horeca is essentieel voor het “drijfvermogen” van een winkelcentrum.
Op basis van deze indeling moet de kooporiëntatie de basis zijn voor het aanbod van winkels, zowel producten als aankoopmogelijkheden (webshop, winkel of andere mogelijkheden). De indeling van een kernwinkelgebied moet dan ook gebaseerd zijn op kooppatronen, koopgedrag en bereikbaarheid. Branchering is hier een voorbeeld van, maar ook de integratie met horeca en de positionering van aandachttrekkende winkels. 9
Door internet zal de omzet en de marge van winkels voor niet dagelijkse aankopen teruglopen. Dit heeft direct effect op het aantal winkels, de leegstand en de motieven voor klanten om naar een kernwinkelgebied gaan. Er zal in de toekomst behoefte zijn aan minder winkels. Per branche zal het verschillend zijn maar een verdere krimp in elektronica winkels, boeken- en muziekwinkels, mode, schoenen en speelgoed is duidelijk.
Bron: nota detailhandel Amersfoort
Er moet een duidelijke focus zijn op een compact centrum, winkels, horeca en cultuur. Wijkwinkelcentra hebben een aanbod aan verzorgende winkels zoals dagelijkse behoeften: supermarkt, drogist, huishoudelijke artikelen. In het centrum wordt gewinkeld. Detailhandel buiten het centrum en buiten de wijkcentra en directe omgeving moet voorkomen worden of zo mogelijk afgebouwd via zachte sanering.
Mooie locatie voor daghoreca, sfeer en historisch besef Kernwinkelgebied Drachten
10
Kernwinkelgebied Drachten Drachten heeft de juiste maatregelen genomen om juist klanten te trekken door planologische aanpassingen in de publieke ruimte, en de bereikbaarheid te bevorderen. Denk hierbij aan de parkeerfaciliteiten, de bereikbaarheid via openbaarvervoer en eigen transport. Gratis parkeren Kiryat Onnoplein is een onderdeel hiervan. Maar er moet ook een motivatie zijn om naar het centrum te komen. Parkeerplaatsen zijn de toegang tot het centrum. Deze toegang moet duidelijk geaccentueerd worden met bijvoorbeeld verlichting, geluid of andere entourage. De motivatie om naar het centrum te gaan bestaat uit: Aanbod winkel Dag- en avond horeca Sfeer en looproutes Vooral het museum gebied is een mooie plaats voor een concentratie van daghoreca, een historisch punt in Drachten en een doorgang naar de “Raadhuisplein” en Mediamarkt. Dit plein kan leuker gemaakt worden met een interactieve geluids- en lichtvoorziening waardoor de sfeer verhoogd wordt en het museum wordt uitgelicht. Een licht routingsplan leidt naar het Raadhuisplein en daarvandaan naar de winkelstraat. Het advies is om een goede verbinding te creëren tussen het Raadhuisplein en de Zuiderbuurt. Door oud en nieuw optimaal op elkaar aan te laten sluiten wordt de eenheid van het centrum behouden en ontstaat er een 2e assenkruis (zie afbeelding) met logische looproutes. Ook hier kan licht en geluid zorgen voor sfeer en veiligheid. Op dit deel van het Raadhuisplein is er ruimte voor klassieke horeca, sfeervol en bindend.
11
Huidige situatie Raadhuisplein
Vernieuwde en verbrede doorgang met aantrekkelijk kleine winkeltjes geaccentueerd met licht en geluid. Hierdoor aantrekkelijk als doorgang naar en van het Raadhuisplein.
12
Een andere opvallende ontwikkeling is het nieuwe “watergebied” De Drachtstervaart. Een aantrekkelijk gebied voor horeca, voor restaurantjes aangevuld met wat ondersteunende ”natte” horeca. Hierdoor ontstaat een rustmoment maar ook een mogelijkheid om winkeltijden aan te passen bij het emotionele, inspirerende koopgedrag. Het is dan ook van belang om de winkelopenings- en sluitingstijden goed af te stemmen op de detailhandel en en de consumenten, de overheid heeft een faciliterende rol.
Vogelzang Aan de zuidkant is het Museumplein en trekker, maar ook aan de noordkant dient een aantrekkelijk ontvangst te zijn voor bezoekers van het centrum. De ingezette ontwikkeling rotonde en het opknappen van Vogelzang dienen een basis te zijn voor de start van het centrum in de Noorderbuurt. De gemeente moet actief deze ontwikkeling vormgeven en doorwerken. Zie bijgevoegde tekeningen als inspiratie en voorbeeld.
Vogelzang huidige situatie en aanblik van buiten tijd voor verbetering
13
I catcher Noorderbuurt start van het centrum aan de noordzijde
14
Klanten trekken en binden Om klanten te trekken en te binden zijn activiteiten nodig van de winkeliers (het drijfvermogen). Cruciaal is de samenwerking tussen winkeliersvereniging, gemeente, OSCD en vastgoedeigenaren. De verwachting is dat het aantal m2 winkeloppervlakte in de toekomst zal afnemen. Om aan de vraag te kunnen voldoen per m2 is het belangrijk om een compact attractief centrum te behouden. Ha&Ie en de gemeente dienen samen te werken, maar ook de vastgoed eigenaren dienen actief betrokken te worden bij relocatie van de winkels. In de te ontwikkelen strategie worden technologie en internet geïntegreerd, maar ook worden webshops aangevallen door een lokale strategie van ondernemers. Dit vraagt om een aanpassing van het serviceniveau van winkels, een verdere integratie en samenwerking tussen de ondernemers, met leveranciers en natuurlijk de gemeente. Ook in de winkel moet internet geïntegreerd zijn en onderdeel zijn van een gezamenlijk platform, ondernemers zijn hier zelf verantwoordelijk voor. De samenwerking wordt duidelijk door het aanstellen van een centrummanager. Deze centrummanager functioneert vanuit de stichting van ondernemers en is de “linking- pin” tussen ondernemers, gemeente, leveranciers en vastgoedeigenaren. De centrummanager is verantwoordelijk voor •
de coördinatie tussen ondernemers, gemeente en vastgoedeigenaren.
•
het ontwikkelen van marketing- en communicatieplannen
•
het beheren van het marketingconcept Drachten
•
het aantrekken van nieuwe winkels en ondersteunen bestaande ondernemers
•
actief beleid maken en uitvoeren op relocatie
In alle gevallen dienen de plannen nader uitgewerkt te worden en zeer specifiek te worden toegepast voor Drachten. Een voorbeeld hiervan kan zijn een loyaliteitssysteem dat geïntegreerd is met de horeca, gebaseerd op smartphones.
1
Conform het bestaande marketingplan
15
In de te ontwikkelen strategie worden technologie en internet geïntegreerd, maar ook worden webshops aangevallen door een lokale strategie van ondernemers. Doel is om koopstromen om te buigen richting centrum. Dit zijn de koopstromen, die leiden tot een afvloeiing van de bestedingen in het centrum (zoals bestedingen bij andere gemeenten), bestedingen op internet, maar ook het versterken van koopstromen die al leiden tot uitgaven in het centrum. Dit vraagt om een aanpassing van het serviceniveau van winkels, een verdere integratie en samenwerking tussen de ondernemers, met leveranciers en natuurlijk de gemeente. Ook in de winkel moet internet geïntegreerd zijn en onderdeel zijn van een gezamenlijk platform. Op basis van deze doelstelling is een economische onderbouwing te maken die de basis kan zijn voor economische berekeningen over weerbaarheid van het centrum en potentiële omvang van het winkelgebied. Het is van wezenlijk belang om te weten waarom consumenten uit ons potentieel marktgebied van 180.000 consumenten mogelijk niet kiezen voor Drachten als koopcentrum en wat alternatieven zijn. Als basis is het advies een koopstromen analyse, klantenherkomsten- en tevredenheidsonderzoek uit te laten voeren. Deze analyse is de basis voor de berekening van het te halen economische draagvlak van het winkelgebied en tevens de “0” meting voor de door te voeren activiteiten.
Klanten trekken en binden (ondernemers en centrummanager) •
Door gezamenlijke website
•
Door gezamenlijke communicatie, nieuwsbrief en email
•
Door integratie van het internet
•
Acties en on the spot acties: druppelaar
•
Door services: opslag, bezorging, bestelling
16
Samenwerking De basis is een nauwe samenwerking tussen de ondernemers, winkels en horeca, om bezoekers te trekken, te binden en te laten besteden. Naast de inrichting van de publieke ruimten, zoals hierboven beschreven, waarbij er een verantwoordelijkheid is voor de gemeente, moeten ook ondernemers activiteiten ondernemen. Deze bestaan in essentie uit: •
Het communiceren met klanten en de potentiële doelgroep op individueel niveau
•
Het binden van bezoekers en klanten door deze te belonen
•
Het faciliteren van koopgedrag door nieuwe faciliteiten aan te bieden
•
Winkelopeningstijden aansluiten op de behoeften van de consument
Uitgangspunt is een samenwerking tussen de ondernemers in het winkelgebied, dus zowel retailondernemers als horeca ondernemers. Via een vaste maandelijkse vergoeding worden de operationele kosten betaald en de communicatiekosten bepaald. De communicatie vindt plaats op vier niveaus: •
Fysieke communicatie, actie gericht, via klassieke media
•
Generieke, digitale communicatie via de wekelijkse nieuwsbrief in twee talen (Nederlands en fries)
•
Specifieke communicatie via gerichte email
•
Generieke communicatie, later specifieke communicatie via smartphones.
De basis is een CRM systeem waarbij het e-mailadres leidend is. Hierbij worden specifieke kernmerken toegevoegd zoals telefoonnummer, geslacht en communicatie response. De database wordt beheerd door de centrummanager. Een wekelijkse nieuwsbrief met generieke activiteiten en berichten en specifieke berichten om bezoekers te trekken en te motiveren. Dit kan verschillen van activiteiten, inspiratiebijeenkomsten in winkels, dubbele loyaliteitspunten tot horecafaciliteiten of kortingen. 17
Als de naast het e-mailadres ook telefoonnummers in het systeem opgeslagen zijn kan er ook een specifieke communicatie plaatsvinden op locatie. Natuurlijk is dit generiek mogelijk, maar kan leiden tot irritatie, dus voorzichtig zijn. Bij het bezoek aan het centrum zal deze irritatie niet aanwezig zijn als de berichtgeving gericht, specifiek en wenselijk is. De smartphone is dan het communicatiemedium.
Wat moet er gebeuren? • Klanten lokken en binden waardoor economisch draagvlak wordt vergroot • Klanten motiveren om te komen en te blijven • Klanten motiveren om geld uit te geven • Focus: ontwikkel een sterk(epi)centrum • Lokken, verleiden en motiveren van bezoekers • Voer duidelijk vestigings- en winkelbeleid
18
Benodigde technologie Een CRM, database voor registratie, communicatie en analyses Specifieke communicatie software voor nieuwsbrief, email en smartphone communicatie Analyse software (globaal) voor response metingen en website metingen Loyaliteitssoftware voor verzamelen punten en deactiveren met horecabestedingen Wifi in het centrum Daarnaast moet er ook een website zijn voor mobiele ondersteuning en voor op de computer. De huidige websites zoals “uitindrachten” en “Drachtenwiljemeemaken” moeten opgaan in een nieuwe website om mensen te trekken naar Drachten en te binden aan Drachten. De website “drachten.nl” kan hiervoor aangepast worden waarbij er meteen een splitsing is tussen de officiële website en de ondernemers website. Een voorbeeld hiervan is Drachten.
Getoetst moet worden hoe deze website actief kan worden gebruikt voor communicatie voor het winkelen en tijdens het winkelen. Een “app” is een mogelijkheid, een mobiele versie van de website of “location based services” faciliteiten. 19
De communicatie is gericht op het trekken van bezoekers naar het centrum. Daarnaast dienen de bezoekers ook beloond te worden voor een bezoek aan het centrum. Hiervoor is een loyaliteitsfunctie nodig, gebaseerd op de smartphone. In eerste instantie kunnen aankopen leiden tot loyaliteitsfaciliteiten. Zowel van de winkels als van de horeca. De punten kunnen in gewisseld worden voor horeca faciliteiten. De procedure hiervoor moet nader worden uitgewerkt. De gedachte is dat punten gespaard worden bij aankopen waar een registratie van plaatsvindt. De (nieuwe) stichting houdt de saldi bij en zorgt voor verrekening. Horeca levert de diensten tegen kostprijs, klanten consumeren in de gedachte van de verkoopprijs. Door deze hefboom ontstaan interessante mogelijkheden. Het loyaliteitssysteem geeft meer inzicht in de bezoekers van het centrum, het aankoopgedrag en is de basis voor gerichte communicatie. Ook kan gedacht worden aan parkeerfaciliteiten gebaseerd op klantgedrag of aankoopfrequentie. Faciliteiten Extra faciliteiten voor het winkelend publiek moeten leiden tot meer aankopen, en een betere mix van horeca en winkels. Hierbij kan gedacht worden aan een nauwere samenwerking tussen winkels op basis van het assortiment en wederzijdse verrekening. •
Het aanbieden van internet bestelfaciliteiten als gezamenlijke faciliteit van alle winkeliers (zoeken op winkel en/of producten). Hierbij kan een snelle thuisbezorgdienst worden aangeboden: binnen 1 uur thuisbezorgd!
•
Een gezamenlijk afgiftepunt om de aankopen achter te laten en later weer op te halen zodat ongestoord van de horeca gebruik kan worden gemaakt. Dit kan gecombineerd worden met een thuisbezorgdienst binnen een beperkte actieradius.
•
Ophalen van een internet bestelling bij een goed bereikbaar ophaalpunt in het centrum. Hierbij kunnen internet bestellingen worden opgehaald, retour gegeven, worden betaald en worden aangepast. Het is dus een uitgebreide faciliteit die veel verder gaat dan alleen ophalen. Overleg met bijvoorbeeld Sandd, de buren kan nuttig zijn.
•
Het ontwikkelen van een app met looproutes, gebaseerd op productcategorieën voor winkels en horeca.
Specifieke internetondersteuning in de winkel is de verantwoording van de ondernemer.
20
Samenvatting De klanten worden getrokken door de sfeervolle straten, de focus op Horeca, de restaurants bij de Drachtstervaart en de koppeling van Horeca met winkels. Daarnaast is er een actieve communicatie op persoonsniveau en een loyaliteitsprogramma met direct te gebruiken faciliteiten. De publieke ruimten moeten sfeer bevorderend zijn door licht en geluid. Hierbij zijn “lantaarnpalen” niet toereikend. Het gaat om interactieve lichtvoorziening in sfeervolle kleuren die passen bij het tijdsstip, de licht/donker variant en het jaargetijde. Naast een interactieve lichtvoorziening is ook geluid ondersteunend aan de persoonlijke beleving van het centrum.
Mogelijke acties ondernemers: •
Samenwerken in een stichting, retail en Horeca
•
Gezamenlijke website voor informatie en kopen
•
Ontwikkelen app voor ondersteuning tijdens kopen
•
Ontwikkelen extra diensten zoals thuisbezorgen, ophaalfaciliteiten en opslag tijdens horeca bezoek
•
Introduceren loyaliteitssysteem samen met Horeca
•
Openingtijden winkels Thema: het weekend begint in Drachten
Concrete acties publieke ruimte: Branchering en duidelijk horeca beleid (Raadhuisplein, Drachtstervaart en Museum) Parkeerplaatsen dicht bij centrum en bezoekers via aantrekkelijke looproute naar centrum leiden Interactieve verlichting en/of geluid gebaseerd op toegang en looproute Accentuering panden Ondersteuning met Groen Wifi ondersteuning in het centrum Koopstroom analyse als 0 meting, later herhalen Klantenherkomst- en tevredenheidsonderzoek Herinrichting vernieuwde steeg 21
Evaluatie/meting De basis is de koopstroommeting. Een 0 meting is de basis voor een berekening van de economische draagkracht van het centrum. Op basis van de bepaalde koopstromen wordt het plan getoetst en uitgevoerd. Op gezette tijden wordt de analyse herhaald bij voorkeur elk half jaar. Dit zijn dan tevens de evaluatiemomenten. Globaal moet een totale investering van de plannen binnen een budget van 2 miljoen euro te realiseren zijn. De opbrengsten worden minimaal ingeschat op 20% verhoging door de ombuiging van de koopstroom naar internet, de afvloeiing naar andere gemeenten wordt beperkt en de toevloed van andere gemeenten geïntensiveerd.
22
Vervolgactiviteiten Het verrichten van de “0” meting Het kiezen van partners voor de automatisering/loyaliteit Het kiezen van een partner voor internet ondersteuning Overleg met gemeente over de adviezen inzake de Publieke ruimte. Het aanstellen centrummanager Opstarten activiteiten Bepalen budget en kosten
23
Nawoord: onafhankelijkheidsverklaring Binnen de door mij te hanteren gedragscode heb ik geen commerciële relatie met externe leveranciers. Alle genoemde partijen zijn samenwerkingspartijen die ik vraag om mee te denken aan de oplossing en een kosten inschatting te maken. Opdrachtgevers bepalen uiteindelijk wie de realisatiepartners zullen zijn, initiëren het offertetraject en de besluitvorming. Ik aanvaard geen provisie of andere gelden van externe partijen anders dan mijn opdrachtgever. Hierdoor kan ik onafhankelijk en integer adviseren. Met Adobe software en Philips heb ik een research relatie waarbij ik mee participeer in onderzoekstrajecten en ook resultaten van onderzoeken ontvang. Bij Adobe ben ik hiervoor lid van het European Expert panel en bij Philips overleg ik per kwartaal over de marktontwikkeling en zoek ik naar innovatieve oplossingen t.b.v. mijn relaties. In beide gevallen zijn het kennisrelaties. Al mijn adviezen zijn vertrouwelijk en specifiek bedoeld voor mijn opdrachtgevers. Openbaarmaking van gehele of gedeeltelijke adviezen vindt pas plaats na goedkeuring door mijn opdrachtgever.
24
BIJLAGE 2
Visie Noorderpoort/Busstation Voor de wijkwinkelcentra is de hoofdfunctie dagelijkse boodschappen. Uitbreiding van winkeloppervlakte moet mogelijk zijn om succesvolle ondernemers groei kansen niet te ontnemen. Geen nieuwe winkels, maar uitbreiding van de m2 bij bestaande winkels. Concreet: zou het voor de Jumbo mogelijk gemaakt moeten worden om te vergroten met als absolute voorwaarde dat de winkel versterkend werkt t.o.v. de andere ondernemers in het winkelcentrum. De kracht van een wijkwinkelcentrum moet in zijn totaliteit blijven bestaan. Om het oude busstation (de rotte kies) een functionele invulling te geven zou je dit bv. kunnen herinrichten met extra parkeerplaatsen, woningen en een gezondheidscentrum. Huidige situatie van het busstation:
BIJLAGE 2
Mogelijke situatie na herbestemming oude Busstation
overzichtsfoto oude busstation en Noorderpoort
BIJLAGE 3
Visuele inspiratie Veempand en de Tussendiepen Detailhandel op bedrijventerreinen vraagt om verdiepende onderzoek wat zijn de mogelijkheden, kansen en bedreigingen. De gemeente en Ha&Ie goed kijken of dit nou een kans is of een bedreiging wordt. Nieuwe ontwikkeling die een lokaal marktgebied overstijgende aantrekking hebben dienen niet op voorhand te worden afgewezen. Bij landelijk ontwikkelingen zou de toepasbaarheid of versterkende werking bekeken moeten worden. Foodmarkt en/of nautische winkels en/of op gebied van camping en vakantie, die zich mogelijk in dit gebied willen vestigen zouden een kans kunnen krijgen. Foodmarkt of nautische winkels?
Visualisatie van de mogelijkheden met het Veempand
BIJLAGE 3 Nautische of vakantie winkels
Drachten/Smallingerland wil zich profileren als “De oostelijke poort tot het Fries watersportgebied”. Dat verlangt een goede verbinding van het watersportgebied met het centrum van Drachten. Voor kleine pleziervaart is er een passantenhaven in het centrum gepland. Voor de grotere (hogere) pleziervaart is een ruime passantenhaven nabij Zuiderhogeweg c.q. Tussendiepen wenselijk dit op loopafstand van het centrum. (bron: Toeristisch recreatief ontwikkelingsplan Drachten/Smallingerland)
Bv. Passanten haven en hotel/ restaurant
Aanvullende illustraties: v v v
Raadhuisplein Noorderpoort Veempand en Tussendiepen
