techniekgebouw drachten
van wens naar werkelijkheid
Met ingang van het schooljaar 2013-2014 is het tweede gebouw van de campus van ROC Friese Poort in Drachten in gebruik genomen; het techniekgebouw. Enorm trots zijn wij op het prachtige, nieuwe gebouw dat ambitie uitstraalt en waar onderwijs en bedrijfsleven elkaar ontmoeten. Het gebouw biedt ruimte aan ruim 800 techniekstudenten, 150 deelnemers uit het contractonderwijs en 65 medewerkers. De medewerkers èn studenten zijn trots op het gebouw en blij met hun nieuwe werkplek: “Het is een ruimtelijk en transparant gebouw, met een frisse kleur groen en een prettig klimaat. Dit draagt bij aan een prettige werksfeer”, aldus een van de medewerkers. Het gebouw is in architectonisch en technisch opzicht bijzonder te noemen. Het gebouw biedt een goede exposure van hetgeen techniek te bieden heeft. Zo zijn delen van de schacht open gelaten waardoor technieken zoals het leidingwerk en installaties zichtbaar zijn. Bovendien biedt de architectuur, het open en transparante karakter van het gebouw, in één oogopslag duidelijkheid over de opleidingen die er gevestigd zijn. Dit fotoboek toont de bijzonderheden van het gebouw en het maakt duidelijk waarom wij zo trots zijn om in dit gebouw studenten op te leiden voor een mooie toekomst in de techniek. Folkert Sonsma, Vestigingsdirecteur
realisatie campus
In 2010 koos ROC Friese Poort ervoor haar onderwijs in Drachten in één campusterrein samen te voegen met vier zelfstandige gebouwen. Kleinschaligheid binnen grootschaligheid was daarbij het vertrekpunt. Elk gebouw heeft een eigen identiteit die past bij de activiteiten en het karakter van de desbetreffende opleidingen. De kleinschaligheid van vier gebouwen doet recht aan de ambitie van ROC Friese Poort een persoonlijke en betrokken school te zijn, met andere woorden, men kent elkaar. In 2012 opende burgemeester dhr. Van Bekkum het eerste gebouw op de campus, het gebouw voor Kunst en Cultuur. Tevens werd het startsein gegeven voor de aanleg van het volledige campusterrein. In 2012 werd ook gestart met het tweede gebouw het gebouw voor Techniek, dat in november 2013 officieel werd geopend door ruimtevaarder en techniekambassadeur André Kuipers. In 2017 zal de campus bestaan uit vier gebouwen.
GEBOUW VOOR TECHNIEK DOEL
In het voorbereidingstraject van de nieuwbouw zijn termen als actief leren, ontmoeten en een sterke identiteit gekozen als uitgangspunt voor het ontwerp van het gebouw.
actief leren
In het onderwijsconcept ‘Actief Leren’ heeft de student binnen de opleiding een actieve taak. De leeromgeving is zodanig ingericht dat het de student extra motiveert. Een betekenisvolle en contextrijke omgeving betekent dat studenten worden ondergedompeld in een echte werkomgeving en dat de praktijk wordt binnen gehaald.
Leren op maat
Binnen het onderwijsconcept “Actief Leren” staat de loopbaan van de student centraal. De student stelt voor een deel zijn eigen studieprogramma samen. Een goede intake en begeleiding zijn van groot belang. Goede voorzieningen om zelfstandig te kunnen werken en grote flexibiliteit zien we terug in het ontwerp van het techniekgebouw.
Contextrijke omgeving
Leren vindt plaats door te doen. Het vormgeven van een uitdagende, levensechte omgeving is van wezenlijk belang bij het stimuleren van de studenten. De beroepspraktijk is binnen het gebouw goed zichtbaar. De contextrijke leeromgeving brengt een eigen karakter en herkenbaarheid van het gebouw met zich mee, waarmee studenten zich identificeren.
ontmoeten
Ontmoeting neemt een belangrijke plaats in op de campus, maar ook binnen het techniekgebouw. Het onderhouden en versterken van het ‘wij-gevoel’ op de campus vraagt om het leggen van onverwachte verbindingen en het mogelijk maken van verrassende ontmoetingen. De structuur van de campus, maar ook de afzonderlijke gebouwdelen stimuleren ontmoeting tussen medewerkers en studenten, studenten en bezoekers en tussen medewerkers onderling. Ieder gebouw heeft bijvoorbeeld een campusoverstijgende voorziening, waardoor medewerkers en studenten van elkaar afhankelijk zijn.
GEZONDE SCHOOLKANTINE
ROC Friese Poort is een voorloper met de gezonde schoolkantine. School is dé plek om jongeren bewust te maken van gezond en duurzamer voedsel. De kantine kan jongeren helpen een gezond eetpatroon te ontwikkelen en gezonde gewoontes aan te leren. Daarnaast wil ROC Friese Poort duurzaam denken en handelen bevorderen. Hierbij wordt aandacht besteed aan een duurzaam inkoopbeleid en toename van het gebruik van biologische en fairtrade producten.
gastvrijheid in open omgeving
Het campusterrein is toegankelijk, uitnodigend en overzichtelijk. Bezoekers weten snel hun weg te vinden en ontvangen service daar en wanneer ze die nodig hebben. Het techniekgebouw is herkenbaar, open, uitnodigend en heeft een verzorgde uitstraling. De grote open ruimtes tonen het praktisch onderwijs aan bezoekers en studenten uit andere opleidingen.
UITSTRALING NAAR REGIO
Techniekonderwijs is de startmotor voor jonge talenten èn volwassenen. Zij krijgen bij ROC Friese Poort de kans om te leren, innoveren en te ondernemen. Mede door de centrale ligging van het techniekgebouw en het groot aantal jongeren èn volwassenen dat onderwijs volgt, wil ROC Friese Poort zich profileren als belangrijke speler in de brede regio waar veel wordt geïnvesteerd in innovatie en ontwikkeling.
ONTWERP
ROC Friese Poort heeft bij de start van het nieuwbouwtraject een duidelijke ambitie geformuleerd; wensen en eisen waaraan het techniekgebouw moest voldoen. Wens is dat de opleiding zich zowel naar de gebruiker, als naar de omgeving, tentoonstelt en uitnodigend opstelt. Exposure, overzicht, openheid, duurzaamheid en nieuwsgierigheid zijn essentiële factoren die zijn ingezet voor het ruimtelijk concept van het nieuwe gebouw. Door de vloeren met vides ten opzichte van elkaar te verdraaien, ontstaat een kwalitatief hoogwaardige, ruimtelijke, centrale ruimte, die over alle lagen van het gebouw te ervaren is. Hierdoor zijn alle verdiepingen in verticaal opzicht met elkaar verbonden.
1. volume
2. programma
01 / visie op de opgave en ambitieniveau
Nieuwbouw sector Techniek ROC Friese Poort Drachten
welkom
Q Q Q
Q Q verankering in locatie
exposure
ruimtelijkheid & overzicht
daglicht, leefbaarheid & binnenklimaat SAMENVATTING
3. introducties vides
4. verdraaiing vides
02 / theorie 01 / instructie & praktijk / ‘fijn’ 00 / instructie & praktijk / ‘grof’
1
verdeling programma
relatie praktijk? o
introductie centraal hart
1
zomer 61,9
welkom?
o
winter 15,1
overzicht = exposure
ONTWERP
Zichtlijnen over en weer zorgen voor overzicht binnen het gebouw. Transparante gevels markeren de overhoekse vides aan de buitenzijde van het gebouw en doet het gebouw verankeren in zijn omgeving. De positie van de overhoekse ‘vitrines’ maakt het mogelijk daglicht tot diep in het gebouw door te laten dringen. Dit beïnvloedt het binnenklimaat positief waardoor er een gezond en leefbare leeromgeving ontstaat. Kortom; een eenvoudig ruimtelijk concept met een krachtig en integraal resultaat, waardoor de ambitie van de opdrachtgever gewaarborgd is.
ruimtelijke modellen per bouwlaag (VO)
bim
BIM staat voor Bouw Informatie Model. Een nieuwe manier van werken in de bouw, die helpt om de verschillende schakels in de bouwketen met elkaar te verbinden en efficiënter te werken. In de voorbereidingsfase is voor de nieuwbouw de BIMmethode ingezet om transactiekosten en faalkosten te beperken. Door in de voorbereidingsfase BIM te gebruiken, konden in een vroeg stadium knelpunten worden opgelost. Doordat definities voor iedere partij gelijk en toegankelijk zijn, kon er meer kwaliteit geleverd worden.
klimaatbeheersing
De betonconstructie van het gebouw wordt gebruikt voor de verwarming en koeling van het gebouw, genaamd betonkernactivering. Hiervoor is ca. 35 km aan leidingwerk in de vloer opgenomen. De verwarming en koeling is verdeeld in zones, gerelateerd aan de gevels. Zo wordt er per gevel bijgeregeld wanneer de temperatuur oploopt als gevolg van de zoninvloed. De school wordt geventileerd middels een gebalanceerd ventilatiesysteem. Dit houdt in dat er middels een luchtbehandelingkast verse lucht in de school wordt toegevoerd en de verontreinigde lucht wordt afgezogen. In de luchtbehandelingkast wordt de warmte onttrokken uit de afgevoerde lucht die weer toegevoegd wordt aan de toevoerlucht. Per uur wordt er maximaal 24.000m3 lucht toe- en afgevoerd in het gebouw. Wanneer de bezetting binnen het gebouw afneemt, neemt de capaciteit van de ventilatie ook af. Op deze manier wordt er nooit meer dan benodigd geventileerd en dus minder energie verbruikt.
hoogste punt
In mei 2013 bereikt het techniekgebouw z’n hoogste punt. Traditiegetrouw werd de vlag gehesen en werd er getrakteerd op de bouwplaats. De heer Folkert Sonsma, vestigingsdirecteur van ROC Friese Poort in Drachten, deelde knapzakken uit met daarin oa. heerlijk belegde broodjes die werden gemaakt door studenten van de opleiding Horeca.
CONSTRUCTIE
De constructie van het gebouw is zoveel mogelijk in het zicht gelaten. De hoofddraagconstructie bestaat uit betonskelet, opgebouwd uit prefab betonnen kolommen met in het werk gestorte vloeren. Door deze constructieopzet ontstaat een flexibel gebouw. Ter plaatse van de kolommen zijn in de vloeren verzwaringen toegepast, de zogenaamde kolomkoppen. Door het toepassen van de kolomkoppen kunnen de vloeren dunner uitgevoerd worden. Het dunner uitvoeren van de vloeren bespaart gewicht wat voor de fundering gunstig is.
1 2
3
4
LEERLINGBOUWPLAATS
In ieder bestek voor grote bouwprojecten heeft ROC Friese Poort opgenomen dat er een leerlingenbouwplaats moet zijn. Dit betekent dat de aannemer verplicht is stagiairs van de school in te zetten. Want wat is er nou leuker en leerzamer dan meewerken aan je eigen schoolgebouw en om het werken op een bouwplaats op deze manier te ervaren . In totaal zijn er dagelijks vijftien studenten van ROC Friese Poort actief geweest als stagiair gedurende de bouw.
SPILTRAP
Het meest in het oogspringende onderdeel van het gebouw is de spiltrap, de kern van het gebouw die alle verdiepingen met elkaar verbindt. De constructie van de spiltrap is volledig in staal uitgevoerd. Door de specifieke vorm en grootte van de diameter van de trap in combinatie met de beperkte mogelijkheid van opleggingen, is voor de dimensionering gebruik gemaakt van een 3D-rekenprogramma. De stabiliteit en stijfheid van de trap wordt gewaarborgd door de leuning van de trap in combinatie met de tussengelaste traptreden. Voor zowel de leuning als de traptreden is plaatstaal gebruikt. De opleggingen cq. steunpunten van de trap zijn gerealiseerd door consoles aan de vloer en een ophangstaaf aan de dakconstructie. Het totale gewicht van de trap bedraagt ca. 16 ton. De trap is in de afbouwfase in het werk gemonteerd en afgelast. Voor de montage is de trap in delen door de sparing in het dak aangebracht.
GREENCALC+
Dat het techniekgebouw een zeer duurzaam gebouw is, blijkt uit de uitzonderlijk hoge score op de milieu-index. De milieu-index van GreenCalc+ is een instrument waarmee de duurzaamheid van een gebouw in kaart kan worden gebracht. GreenCalc+ beoordeelt duurzaamheid op drie thema’s: materiaalgebruik, watergebruik en energiegebruik. Deze thema’s worden vertaald in een overzichtelijke score: de milieu-index. Voor de nieuwbouw is een milieu-index gebouw (MIG) berekend van 233. Dit heeft geresulteerd in een duurzaamheidslabel A. Met de berekende MIG-waarde van 233 scoort de nieuwbouw van de ROC Friese Poort qua duurzaamheid zeer goed ten opzichte van vergelijkbare gebouwen. De MIG-score en daarmee de duurzaamheid van het gebouw wordt in belangrijke mate bepaald door het energieverbruik. Voor het techniekgebouw is het toepassen van een WKO-systeem in combinatie met warmteterugwinning voor de ventilatie alsmede de goede isolatie van het gebouw maatgevend. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van energiezuinige verlichting en wordt groene energie opgewekt middels zonnepanelen op het dak van de nieuwbouw. Het energieverbruik van het gebouw is circa 30% lager dan wettelijk toelaatbaar wordt geacht.
technieksfeer
Met de nieuwe huisvesting voor de technische opleidingen wil ROC Friese Poort een gebouw realiseren dat goede exposure biedt van hetgeen techniek te bieden heeft. Er is gekozen voor het zichtbaar maken van werkstukken en bemonstering om bij te dragen aan een echte technieksfeer. IWWn de praktijklokalen is dit goed te ervaren. Maar er zijn bijvoorbeeld ook delen van de schacht open gelaten waardoor technieken zoals het leidingwerk en installaties zichtbaar zijn. In de toiletruimten is bijzonder tegelwerk aangebracht. Kenmerkende elementen uit het bouwproces zijn op foto vastgelegd en als filmstrip tentoongesteld op het tegelwerk. Dit daagt uit tot nadenken en werkt als een stimulans voor studenten.
ZONNEPANELEN
Op het dak van de nieuwbouw zijn 220 zonnepanelen geplaatst. De zonnepanelen wekken in totaal 50.000 kWh op. Dit is ongeveer 10% van het totale elektriciteitsverbruik van het gehele gebouw. Naast de 220 zonnepanelen worden er nog negen zonnepanelen geplaatst, die specifiek gebruikt worden voor lesdoeleinden. De negen panelen zijn van diverse kwaliteit en kostprijs. Studenten van de techniekopleidingen kunnen hierdoor, naast het fysieke installatiewerk, bijvoorbeeld testen welke zonnepanelen het hoogste rendement hebben en in welke stand het paneel geplaatst dient te worden om dit rendement te behalen.
INTERIEUR
Het interieur kent een combinatie van warme, natuurlijke en robuuste materialen en een frisse accentkleur. De hoofddraagconstructies met betonkolommen en de centrale kern midden in het gebouw zijn uitgevoerd in schoon beton en verbeelden de dragende functie van het gebouw en het robuuste karakter van de bouwpraktijk. De basis is zwart en wit. Binnen de centrale kern is een groene kleur toegepast die de routing en de oriëntatie binnen het gebouw ondersteunt. Groen komt ook voor in de vloerafwerking, signing en het meubilair. De inrichtingselementen, zoals de entreebalie, docentenwerkplekken en kasten, zijn uitgevoerd in hout. Dit geeft een warme en vriendelijke uitstraling aan het totale interieur en verbeeldt het gebruik van bouwmaterialen.
DE MEDEWERKERS BINNEN HET TECHNIEKGEBOUW
bouwteam opdrachtgever:
College van Bestuur ROC Friese Poort
Leeuwarden
procesbegeleiding: ICS Adviseurs Zwolle architect: Wind Architecten Adviseurs Drachten adviseur constructies:
Ingenieursbureau Goudstikker-de Vries
Sneek
adviseur installaties: Adviesbureau Sijperda-Hardy IJlst bouwkundig aannemer: Bouwgroep Dijkstra Draisma Dokkum bouwtoezicht: ICS worksitemanagement Zwolle elektrotechnische intallaties:
werktuigbouwkundige installaties:
Cofely Noord technisch dienstverlener
Roden
Ruitenbeek Installatietechnieken Hoogeveen
interieur: Wind Architecten Adviseurs
Drachten
fotografie: Gerard van Beek Drachten
