Beelden in Drachten centrum
Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Jan Frearks van der Bij ‘Twaalf stenen des verbond ‘ Dagopvang G.G.Z., Tramlaan 4 Stukjes keramische tegel Mozaïek circa 1965
Over het kunstwerk: Jan Frearks van der Bij nam voor zijn mozaïeken vaak Bijbelse thema’s als onderwerp. Het thema van dit kunstwerk is ontleend aan het Bijbelhoofdstuk Jozua, hoofdstuk 4: Het geschiedde nu, toen al het volk geëindigd had over de Jordaan te rekken, dat de HEERE tot Jozua sprak, zeggende: Neemt gijlieden u twaalf mannen uit het volk, uit elken stam een man en gebiedt hun, zeggende: Neemt voor ulieden op, van hier uit het midden van de Jordaan, uit de standplaats van de voeten der priesteren, en bereidt twaalf stenen, en brengt ze met ulieden over, en stelt ze in het nachtleger, waar gij dezen nacht zult vernachten.
Ontwerper: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Hotze Rusticus Monument ter nagedachtenis de joodse inwoners Van Haersmapark Graniet Monument 2001
Over het monument: Het monument bestaat uit 14 afgekapte zuilen die het afgebroken leven van de 14 in de Tweede Wereldoorlog omgekomen Drachtster joden symboliseren. Op de voorkant van de zuilen staan gele Jodensterren die men verplicht was om te dragen tijdens de Duitse bezetting. De zuilen zijn in lengte verschillend. Hiermee wil de ontwerper de verschillende leeftijdscategorieën aangeven van de slachtoffers. De zuilen zijn gebundeld om hiermee de saamhorigheid van de Drachtster joden tot uitdrukking te brengen. Kunstenaar: Roelie Woudwijk Titel: Monument ter nagedachtenis aan in de Tweede Wereldoorlog omgekomen Drachtster zigeuners Locatie: Van Haersmapark Materiaal: Belgisch hardsteen Soort kunstwerk: Monument Jaartal: 2006 Over het monument: Het monument is een initiatief van Albert Mirrosch. In de vroege ochtend van 16 mei 1944 namen politiemannen zijn familie mee. Ze kwamen bijna allemaal om in de vernietigingskampen. In totaal werden er 245 zigeuners weggevoerd en vermoord. De kunstenaar liet zich bij het maken van het monument inspireren door de zigeunerwagen. In het beeld is die als het ware doormidden gescheurd. Op de zijkanten zijn de namen aangebracht van de omgekomen zigeuners. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Roelie Woudwijk Monument tegen zinloos geweld Bij de ingang van parkeerterrein, Vogelzang Belgisch hardsteen Monument 2004
Over het monument: Het monument stelt een gesloten boek met daarop de woorden zinloos geweld. Het is bedoeld om mensen bewust te maken van de zinloosheid van geweld, vernielingen en baldadigheid. Het boek van dit onwenselijke gedrag moet voorgoed worden gesloten volgens initiatiefnemers Gatso Lamsma en Roelie Woudwijk. Het is door sponsorgelden gefinancierd. Kunstenaar / architect: Locatie: Soort kunstwerk: Jaartal:
Cees de Boer, Theo van Doesburg Torenstraat, Houtlaan Kunst in relatie met architectuur. 1921
Over het project: De school was oorspronkelijk een Rijks Landbouw Winterschool en Theo van Doesburg ontwierp twee-glas-in-lood ramen voor deze school. Aan de zijkant (aan de Houtlaan) zit de zgn. ‘Grote Pastorale’. Aan de voorkant (aan de Torenstraat) boven de ingang zit de zgn. ‘Kleine Pastorale’. Uitgebeeld zijn gestileerde werkers op het land. Verder ontwierp hij het kleurenschema voor het gebouw. Hij koos hier voor de secondaire kleuren oranje, violet en groen. De 16 woningen aan de Torenstraat en de Houtlaan zijn op zijn advies in de primaire kleuren rood,geel en blauw geschilderd. De ideeën van De Stijl zijn hier in een vroeg stadium in de praktijk toegepast. De bewoners waren destijds hierover minder enthousiast en de woningen werden overgeschilderd in gangbaarder kleuren. In 1988 werden de woningen weer in hun oorspronkelijk kleuren geschilderd. De Torenstraat is een gemeentelijk monument, de school is een rijksmonument.
Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Kees Verkade Kwebbelende vrouwen Noorderbuurt (Franse Pleintje) Brons Vrijstaande sculptuur 1973
Over het kunstwerk: Het kunstwerk verbeeldt op realistische wijze twee winkelde vrouwen die even uitrusten op een bankje. De bronzen bank is onderdeel van de ‘echte’ bank rond de boom. Dat was in 1973 een nieuw element en benadrukt het realistische karakter van het beeld. De kunstenaar geeft overigens niet een gedetailleerde natuurgetrouwe weergave, maar drukt met simpele lijnen en vormen toch heel goed de zittende vrouwen uit. Ze vallen nauwelijks op tussen het winkelende publiek. Kunstenaar / Ontwerper: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Gunnar Daan Carillon De Dam Beton, staal, brons Kunst in relatie tot architectuur 1996
Over het kunstwerk: Het kunstwerk staat precies op de plek waar vroeger de ophaalbrug over de Drachtster Compagnonsvaart was. Er stond tot 1989 in het Thalenpark te Drachten een houten carillon. De klokken zijn overgeplaatst in deze vorm. Op de draagbalken staat een tekst van de schrijver en dichter Harmen Wind (Leeuwarden,1945). Deze verwijst naar de vier elementen; aarde, vuur, water en lucht en is zowel in het Nederlands (buitenkant) en in het Frysk (binnenkant) aangebracht. De tekst luidt in het Nederlands: “Uit de aarde zijn wij geboren, het vuur staken wij uit de grond, het water droeg ons welvaart, lucht legt ons een lied in de mond”. In het Frysk: “Ut ierde binne wei berne, it fjoer stutsen wei út de grûn, ta wolfeart woe it wetter ús drage, de loft hat in tankliet ús jûn. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Mindert Wilstra Peije de Speelman De Dam (Centrumpromenade) Brons Vrijstaande sculptuur 1975
Over het kunstwerk: Het is een realistisch beeld van Peije de Speelman (ook wel bekend als Peije Rasp). Peije (1879- 1941) was een in Ureterp als Freerk de Jong geboren straatmuzikant en was aan het begin van twintigste eeuw in Drachten en omgeving een kleurrijke en graag geziene figuur. Het beeld staat op de plek waar vroeger de ophaalbrug was over de Drachtster Compagnonsvaart. Daar kwam in vroegere tijden de bevolking samen en speelde Pije zijn muziek. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Henk Hofstra ‘Water is leven’ Moleneind Verf en een autowrak Landschapskunst 2007
Over het kunstwerk: De monochroom blauw geschilderde straat van 1000 meter lang en 10 meter breed, loopt vooruit op het opnieuw uitgraven van de Drachtster vaart. Het is een tijdelijk kunstwerk en verbeeldt het water dat straks weer moet gaan stromen door de vaart. De doorgezaagde auto die te water lijkt te zijn gegaan loopt alvast vooruit op de ongelukken die in de toekomst zouden kunnen gebeuren. Het kunstwerk zorgde voor veel beroering onder de Drachtster bevolking. Het leidde tot internationale belangstelling.
Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Ingrid Rollema “Paard hangend over hekje, maar lachend” voor het C.W.I.,Moleneind ZZ 69b Brons Vrijstaande sculptuur 1989
Over het kunstwerk: Het kunstwerk bestond oorspronkelijk uit twee delen waarvan één deel is verdwenen. Het verdwenen deel was een borstbeeld van een man. Dit deel is door vandalisme van de sokkel gebroken en staat nu binnen bij het C.W.I. De kunstenaar zegt zelf over het kunstwerk: “Het beeld heb gemaakt na mijn verblijf in Italië waar ik in Florence werkte op een (paarden) renbaan. Het borstbeeld dat op de grond staat representeert de ruiter die vanuit een bepaalde ‘lage positie’ sukkelig voor zich uit kijkt terwijl het paard vrolijk doet waar het zin in heeft. Het beeld gaat over humor en het omkeren van leiding en leiding geven en over omkeren en veranderen van perspectieven. Voor een arbeidsbureau is dat wel een bijzonder concept; een ander perspectief is bij uitstek het antwoord op een probleem. Voor het kunstwerk is ook gekozen omdat het perfect weerspiegelt in de ruiten van het gebouw”. Kunstenaar: Titel: Locatie: Oliemolenstraat Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Jentsje Popma “Balataboom op molenrad” gevel Dunlop-Enerca fabriek, Hoek Moleneind NZ / Koper Kunst op en aan een gebouw 1962
Over het kunstwerk: Het sap van de balataboom wordt gebruikt voor de rubberproductie. Het kunstwerk combineert de boom met fabrieksraderen en symboliseert zo de verwerking van ruwe bestandsdelen tot rubber. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Anne Woudwijk “Bouwen” Woonwinkel Meeuws Accolade, Moleneind ZZ 95 Belgisch hardsteen Vrijstaande sculptuur 1986
Over het kunstwerk: Anne Woudwijk liet zich voor dit beeld, dat destijds in opdracht van architectenbureau Van Manen en Zwart is gemaakt, inspireren door de Inca cultuur uit MiddenAmerika. Twee gestileerde Inca’s die aan het bouwen zijn schuiven de ene grote steen tegen de andere. De schuine lijn verwijst naar de bouwmethode van deze verdwenen cultuur. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Anne Woudwijk “Anti-apartheidsbeeld” Gauke Boelenslaan Belgisch hardsteen Vrijstaande sculptuur 1986
Over het kunstwerk: Het kunstwerk werd gemaakt in opdracht van de jubilerende Rabobank in Drachten. De kunstenaar was in die tijd geschokt door het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Als reactie daarop ontwierp hij een beeld waarin twee kinderen samen een schoof koren binden. Het ene kindje is een Zoeloemeisje en het andere een blank jongetje. Samen vormen zij het symbool voor een betere toekomst.
Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Yvonne Visser “Twee futen Mevrouw de Rooweg, Parkwijck De Singels Brons Vrijstaande sculptuur 2006
Over het kunstwerk: Het kunstwerk verbeeld twee nestelende futen en is geïnspireerd op de namen van de (water) vogels van de appartementenblokken waar het beeld voor staat. Ze verbeelden ook het bouwen van een woning. Op de sokkel staan de (vogel)namen van de blokken: Meerkoet, Smient, Lepelaar, Stern en Fuut. Het kunstwerk is in opdracht van Heymans vastgoed en BAM woningbouw gemaakt en is aangeboden op 21 maart 2006. Kunstenaars: Albert Oost en Monique Vogelsang Titel: Rûm sicht en Sjoerd (menhir) Locatie: Mevrouw De Rooweg, Parkwijck De Singels (op het terpje bij het Drafbaanpad) Materiaal: Cortènstaal / Brons Soort kunstwerk: Vrijstaande sculptuur Jaartal: 2000 / 2001 Over de kunstenaars : Albert Oost is in 1968 te Wijnjewoude geboren. Hij volgde zijn opleiding aan de Academie Minerva te Groningen. Hij maakte die opleiding echter niet af en beschouwd zichzelf als autodidact. Naast zijn monumentale werk (verder o.a. in Oosterwolde, Bolsward en Leeuwarden) is hij de laatste jaren vooral actief als schilder. Monique Vogelsang is na haar opleiding, CABK Kampen, gestart als freelancer en werkt sinds 2000 als zelfstandig grafisch ontwerper. Ze houdt zich vooral bezig met het ontwerpen en vormgeven van boeken, logo’s, huisstijlen en brochures. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Anne Woudwijk “Skûtsje” Fabriciuslaan, Parkwijck De Singels Belgisch hardsteen Vrijstaande sculptuur 1988
Over het kunstwerk: Het kunstwerk is in opdracht van transportbedrijf Schroor gemaakt en stond oorspronkelijk vóór dat bedrijf. Het bedrijf bestaat echter niet meer en daarom is het beeld verplaatst naar deze locatie. Het skûtsje aan de voorkant verwijst naar het verleden van het transportbedrijf dat vroeger met deze boten voer. Op de achterkant van de steen zijn veertien gestileerde skûtsjes te zien, het aantal dat ieder jaar meezeilt in de wedstrijden. De scheefgeplaatste steen versterkt de dynamiek van het skûtsje. De Friese skûtsjes werden destijds op grote schaal op Drachtster werven gebouwd. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: graniet Soort kunstwerk: Jaartal:
Roelie Woudwijk “De buurtvereniging” Buurthuis De Skûle, De Hoge Bomen 2 Gevelsteen:Belgisch hardsteen, Bankje: Wit Gevelsteen 2005
Over het kunstwerk: In 2000 bestond Woningbouwvereniging Smallingerland 50 jaar. Om dat te vieren schreef men een prijsvraag uit onder alle buurtverenigingen met het thema leefbaarheid. De buurtvereniging De Singels won die (geld)prijs en bestede het bedrag aan dit kunstwerk. De gevelsteen toont zes paar gestileerde handen. Ze drukken spel en samenwerking uit. Het zijn essentiële bestanddelen voor leefbaarheid. Het bankje kan dienen als ontmoetingsplaats.
Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Leo Schatz “Dynamische werking” Parkwijck De Singels Cortènstaal Vrijstaande sculptuur 1972
Over het kunstwerk: Het kunstwerk stond oorspronkelijk op het Von Knobelsdorffplein en moest de dynamische naoorlogse groei van Drachten uitbeelden en vormde zo ook een eerbetoon aan burgemeester Von Knobelsdorff die in de jaren zestig een grote rol heeft gespeeld in de economische en culturele ontwikkeling van Drachten. Het kunstwerk is opgebouwd uit rechthoeken die in een spiraalvorm een dynamische beweging suggereren. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Kees Verkade “Moeder die haar kind leert zwemmen” Reidingweg, Parkwijck De Singels, voor zwembad De Welle Brons Vrijstaande sculptuur 1975
Over het kunstwerk: Het kunstwerk verbeeldt op realistische maar toch losse wijze de zwemles die de moeder haar kind geeft. Opvallend is met hoeveel zorg dat gebeurt. Het benadrukt het realistische karakter van het beeld. De kunstenaar geeft overigens niet een gedetailleerde natuurgetrouwe weergave, maar drukt met simpele lijnen en vormen toch heel goed de zwemles uit. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Shinkichi Tajiri “Notenschrift” Aan gevel van ‘De Lawei’, Burg. Wuiteweg Brons Kunst op en aan een gebouw 1964
Over het kunstwerk: Er is veel commotie geweest om dit kunstwerk. De gemeentearchitecten vonden dat het beeld, door het Ministerie van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen aangeboden, moest aansluiten bij het karakter van het gebouw. Die opdracht werd aanvankelijk als te beperkend gezien. Uiteindelijk heeft de kunstenaar een associatie gelegd met de muziek, één van de activiteiten die plaatsvinden in het theater. Het kunstwerk werd bij de opening van De Lawei onthuld. Kunstenaar: Titel: Locatie: Boelensstraat Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Ids Willemsma z.t. Voor het gemeentehuis Smallingerland, Gauke Kunststof Kunst in relatie met architectuur 1986
Over het kunstwerk: Het kunstwerk bestaat uit twee driehoeken die opgebouwd zijn uit elk vijftien kubussen (van 90x90x90 cm.). Het lijken de twee uit elkaar gevallen delen te zijn van een complete kubus, die ook weer in elkaar gezet kunnen worden. Het beeld heeft vormovereenkomsten met het gemeentehuis (er wordt met de zelfde maatvoering gewerkt) , die is ontworpen door architect Abe Bonnema.
Kunstenaar: Titel: Locatie: Panderstraat 1 Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Max Reneman “Bemint” R.K. Parochie De Goddelijke Verlosser, Pier Verf Muurschildering 1962
Over het kunstwerk: Op deze muurschildering zijn menselijke fragmenten te herkennen als een oog en een hand, maar ook een vogel, een vis en de zee. Symbolisch geeft het gehele schepping weer. Centraal staat is het woord ‘Bemint’ geschilderd. Als een oproep. Kunstenaar: Tjeerd Visser Titel: “De Godin” Locatie: In het plantsoen achter het gemeentehuis en het Museum Smallingerland, Pier Panderstraat Materiaal: Brons en koper Soort kunstwerk: Vrijstaande sculptuur Jaartal: 1974 Over het kunstwerk: Dit vijf meter hoge beeld was in opdracht van Vroom en Dreesman gemaakt als geschenk aan de gemeente Smallingerland. Het stond oorspronkelijk voor het warenhuis. Het kunstwerk is geïnspireerd door het “Oera Lindaboek” ( een gefantaseerde geschiedenis van Friesland) en de kunstenaar heeft geprobeerd om in dit beeld tijd en ruimte bij elkaar te brengen. Op de horizontale kruis zijn de vier seizoenen afgebeeld en op de bol zijn 360 stipjes aangebracht. De bol zelf symboliseert het nieuwe jaar en samen met de vier afgebeelde seizoenen en de 360 stippen kom je op het getal 365, de dagen van het jaar. De drie poten drukken de drie fasen van het leven uit ( jeugd, volwassenheid en ouderdom). Volgens de kunstenaar moest het beeld een eiland van cultuur in een materialistische wereld zijn. Het staat ook bekend onder de titel “Wording” Kunstenaar: Titel: Locatie: Gemeentehuis Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Jan Merx “To Close To” Tussen Museum Smallingerland en het Roestvrij staal Kunst in relatie tot architectuur. 1997
Over het kunstwerk: Het kunstwerk is gebaseerd op een doornhaag en opgebouwd uit een grote hoeveelheid metalen staafjes. Het vormt een visuele en functionele afscheiding tussen de straat en de boomgaard die hoorde bij het voormalig Franciscanenklooster , waarin nu het Museum Smallingerland is gevestigd. De totale lengte van de staafjes is 2500 meter en het kunstwerk is 20 meter lang, 3 meter hoog en 1 meter diep. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Jan van Druten “De Bok” In de tuin van het Gemeentehuis Brons Vrijstaande sculptuur 1976
Over het kunstwerk: Het beeld houdt de herinnering levend aan “De koe der armen”; de geit. In het Drachten van weleer was dit dier een belangrijke bron van voedsel en inkomen.
Kunstenaar: Frank Sciarone Titel: “Chip” Locatie: Voor de Openbare Bibliotheek, Museumplein Materiaal: Beton met een gritlaag die zwart gespoten is met glansverf. De sokkel is van hardsteen. Soort kunstwerk: Vrijstaande sculptuur Jaartal: 1992 Over het kunstwerk: Het kunstwerk is een 6 meter hoge verbeelding van een chip. De (geheugen) chip speelt een belangrijke rol in de nieuwe informatie-technologie waar bibliotheken veel gebruik van maken. De chip is niet meer weg te denken uit de moderne wereld en dit beeld is in die zin een monument voor de moderne technologie. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Tilly Buij en Gerard Groenewoud z.t. Reidingstate, De Drift Messing, zeefdruk op acrylaat Kunst in relatie met architectuur. 1991
Over het kunstwerk: Het kunstwerk bestaat uit twee fasen: een deel buiten en een deel binnen, overeenkomend met de opstelling van de kolommen van het gebouw. Aan de vier kolommen aan de buitenkant zijn 8 messing ovalen bevestigd, in een enigszins schuine stand. Binnen zijn tussen drie kolommen twee transparant gekleurde platen gemonteerd, die zijn voorzien van een zeefdruk van respectievelijk de doorsnee van een boom met jaarringen en een vingerafdruk met een vergelijkbaar patroon van groeven. Het uitgangspunt van het kunstwerk zijn de kolommen of zuilen die in zijn oervorm eenvoudig bomen waren. De ovalen vormen kunnen gezien worden als takstompen aan een vers gesnoeide boom, die maagdelijk afsteken bij de verweerde bast. Daardoor wordt een link gelegd tussen de nieuw gebouwde omgeving en de bestaande natuurlijke omgeving ( het ernaast gelegen park). De voorstellingen van de doorgesneden boom binnen sluit daar bij aan. De voorstelling van vingerafdruk verwijst letterlijk naar het betreden van het domein van de mens. In de jaarringen en de vingerafdruk zou je een labyrint kunnen ontdekken. De ovale messing vormen (die oorspronkelijk glanzend gepoetst waren) doen ook denken aan spionnetjes of aan achteruitkijkspiegels die in dat labyrint te pas kunnen komen. Kunstenaar: Titel: Locatie: Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Ids Willemsma z.t. Bij ingang Reidingpark, De Drift Staal Vrijstaande sculptuur 1995
Over het kunstwerk: Het kunstwerk is 10 meter hoog en 8 meter lang en vormt een verbinding tussen de stad en park. De in een hoek van 45 graden gebogen vorm sluit aan bij de heuvel in het park. De boog is opgebouwd uit rechthoeken die zijn ‘gepotdekseld’. Dat is een oude techniek die gebruikt werd in de scheepsbouw. Het kunstwerk verwijst dus ook naar de scheepsbouw die vroeger in Drachten werd bedreven. Kunstenaar: Titel: Locatie: Knobelsdorffplein Materiaal: Soort kunstwerk: Jaartal:
Carlo Kroon ‘Movement’ Zuidgevel parkeergarage aan het Von Divers Lichtinstallatie 1995
Over het kunstwerk: Het kunstwerk bestaat uit twee delen. De rechterkant geeft de kosmos weer met de hemellichamen maan, zon en sterren. Aan de linkerdeel zijn onderdelen van het menselijk lichaam schematisch weergegeven (zoals een oor en een been). De kunstenaar heeft geprobeerd
beweging en rustmomenten in evenwicht te brengen. Als lichtinstallatie komt dit kunstwerk uiteraard ’s avonds het beste tot z’n recht.
