VIMAG_Forumbundel_ :59 Pagina 1. VIMAG Forumbundel

VIMAG_Forumbundel_2012 15-02-12 16:59 Pagina 1

VIMAG Forumbundel

Concentraties en mondialisering - zegen of onheil? Implementatie CAD/CAM succesvol door samenwerking De crisis voorbij: wat hebben we geleerd? Plaatbewerkingsinnovaties helpen leveranciers door crisis Trends in de metaalproductietechniek Gereedschappenkennis krijgt prominente plaats Geen vooruitgang zonder nieuwe technologie Techni-Show 2012: netwerken en techniek


Sponsors BenderTechniek BV Plesmanstraat 32 3905 KZ Veenendaal T. 0318 - 550 200 F. 0318 - 550 125 E. [email protected] I. www.bendertechniek.nl Gelderblom CNC Machines B.V. Weerschip 7 3991 CR Houten T. 030 - 241 2541 F. 030 - 241 1948 E. [email protected] I. www.gelderblom.nl Techni-Show / VNU Exhibitions Europe Postbus 8800 3503 RV Utrecht T. 030 - 295 2720 F. 030 - 295 2804 E. [email protected] I. www.technishow.nl Dormer Tools 's Gravelandseweg 401 3125 BJ Schiedam T. 010 - 208 0240 F. 010 - 208 0282 E. [email protected] I. www.dormertools.com Oude Reimer BV Willem Barentszweg 216 1212 BR Hilversum T. 035 - 646 0820 F. 035 - 685 7055 E. [email protected] I. www.oudereimer.nl Kennametal Nederland BV Nieuwe Havenweg 29 6827 BA Arnhem T. 026 - 369 96 11 F. 026 - 361 53 09 E. [email protected] I. www.kennametal.com


Voorwoord Vier keer per jaar organiseert de VIMAG de VIMAG-Forumdiscussie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordiging en de jarenlange ervaring beschikken de VIMAG-leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid. Die knowhow is nu gebundeld voor u samengebracht. Tijdens de discussies uit deze bundel passeerden onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. Daarmee is de VIMAG Forumbundel een unieke opmaat naar de Techni-Show 2012. Ik wens u veel leesplezier! Gijs Bender Voorzitter VIMAG

Inhoudsopgave 4

Concentraties en mondialisering - zegen of onheil? De technologie heeft zich de afgelopen 2 decennia razendsnel ontwikkeld, maar uitgedrukt in euro’s bleef de markt jaar onveranderd. Om die technologie en het bijbehorende verkoop- en distributieapparaat te financieren, lijken concentraties en mondialisering de oplossing. Wat zijn de gevolgen voor de Nederlandse markt?

8

Implementatie CAD/CAM succesvol door samenwerking Bij automatisering valt juist over de afdelingsgrenzen heen succes te boeken. Dat geldt zeker voor de metaalindustrie, waar computerondersteund ontwikkelen, ontwerpen en produceren een steeds prominentere plaats krijgen. Waarmee moet daarbij rekening worden gehouden?

14 De crisis voorbij: wat hebben we geleerd? De crisis heeft diepe sporen getrokken door de metaalwereld, maar de geluiden beginnen weer positiever te worden. De vraag is wat we van de crisis hebben geleerd en hoe de metaalondernemer zich in de toekomst kan voorbereiden? Helpen toeleveranciers en automatisering de crisis te boven te komen? 18 Plaatbewerkingsinnovaties helpen leveranciers door crisis Wie zijn oor te luister legt, zal merken dat de plaatbewerkingswereld de crisis voorbij is. De geluiden zijn positief en er wordt volop geïnnoveerd en geïnvesteerd. Welke ontwikkelingen doen zich voor? Wat zijn de gevolgen van nieuwe materialen en kiezen we voor hydrauliek of mechaniek?

22 Trends in de metaalproductietechniek Er wordt weer geïnvesteerd en het optimisme begint weer te keren. Tijd om stil te staan bij een aantal trends in de metaalproductietechniek: een veranderde economische realiteit en nieuwe productietechnieken, maar ook duurzaamheid, energiebesparing en verminderde CO2-emissies komen daarbij aan de orde. 26 Gereedschappenkennis krijgt prominente plaats Bij veel Nederlandse metaalbedrijven is het aantal gereedschappen te groot. Dat biedt ruimte voor verbetering zodat de kennis van gereedschappen kan worden gewaarborgd. Kennis die nodig is voor procesoptimalisatie. Applicatiekennis, procesdenken en ‘totaaloplossingen’ springen daarbij in het oog. 30 Geen vooruitgang zonder nieuwe technologie Met de opkomst van nieuwe, moeilijker te bewerken materialen worden gereedschap- en machineleveranciers uitgedaagd om met innovatieve oplossingen te komen. Waar moeten we dan aan denken en wat betekent dat voor de ‘gouden driehoek’ tussen machine, gereedschap en software? 34 Techni-Show 2012: netwerken en techniek De Techni-Show 2012 heeft alles in zich om een spektakel te worden: veel exposanten en minstens zoveel noviteiten. Een ideale gelegenheid om te netwerken en techniek op te snuiven. Maar hebben de beurzen ook een toekomst? Welke rol hebben tegenwoordige en toekomstige beurzen en welke trends zijn zichtbaar?


TEKST: MARTIN FRANKE

FOTO’S: ROEL DIJKSTRA

Wie eens terugbladert in de geschiedenis van machine- en gereedschapomzetten, zal tot de ontdekking komen dat

I v

lang niet overal vooruitgang wordt geboekt. Weliswaar heeft de technologie zich de afgelopen decennia razendsnel

E

v

ontwikkeld, maar uitgedrukt in euro s is de markt de laatste 20 jaar gelijk gebleven. Toch moet die technologie en het

t

i

bijbehorende verkoop- en distributieapparaat op een of andere manier worden betaald. Concentraties en mondialise-

t

l

ring lijken daarvoor de oplossing. Maar is dat ook zo en welke gevolgen heeft dat voor de Nederlandse markt? Hoe

s

v

moet de keuze voor een partner voor machines en gereedschappen worden gemaakt? Deze en andere vragen werden

k

v

beantwoord tijdens de VIMAG-Forumdiscussie over concentraties en mondialisering.

b

v

E

l

Concentraties en mondialisering -

zegen of onheil?

n

b

w

v

w

i

g

i

O

k

t strak op kosten moet worden gestuurd en sa-

5

menwerking met andere producenten moet wor-

b

den gezocht om de kosten zoveel mogelijk te

e

spreiden. Voor de vertegenwoordigingen van die

e

bedrijven geldt dat zij niet alleen de lokale ‘trou-

m

bleshooters’ zijn. Zij zijn de voelsprieten in de lokale markt die met een goed geolied verkoop- en

W

servicenetwerk de levering en beschikbaarheid

N

van machines moeten garanderen. Ook dat is al-

z

leen goed realiseerbaar bij voldoende schaal-

w

grootte. Om een goede organisatie op poten te

M

zetten en daadwerkelijk de beschikbaarheid van

t

de machines te kunnen garanderen, zul je ten-

d

minste een omzet van 10 miljoen euro moeten

v

v.l.n.r. (de tafel rond) Steven Gijsen, Gert Jan Braam (achterin de hoek), Tom Strijbos, Frank de Beijer, Richard Boske, Reinold Tomberg,

hebben. Dat is als ‘solist’ onmogelijk.”

o

Martin Franke, Eddo Cammeraat, Hans Volker, Wiel Kroonen, Raymond Frissen, Dave de Vries, Gijs Bender en Enrico Akkerman

Gijs Bender van Bendertechniek onderkent wel

d

dat er verschillen zijn in de samenwerking tussen internationale machineproducenten en hun lo-

4

De markt voor gereedschappen en machines is

woord. Mori Seiki en DMG, maar ook GF Agie-

kale vertegenwoordigingen: “Uiteraard spelen in

van nature dynamisch; de ontwikkelingen in de

Charmilles, de MAG Group en de Schleifring

beide situaties de synergievoordelen een belang-

metaalindustrie gaan immers snel en wie daarbij

Group zijn daar voorbeelden van. Ook op Neder-

rijke rol. Bij het samengaan van lokale vertegen-

voorop wil lopen, zal continu aan innovatie moe-

lands niveau is die ontwikkeling ingezet. Een re-

woordigers is het maken van keuzes echter aan-

ten doen. De wereld lijkt bovendien steeds klei-

cent voorbeeld daarvan is de samenwerking tus-

zienlijk lastiger. Vaak praat je over bedrijven die

ner te worden: gereedschap- en machineprodu-

sen de leveranciers Gibas Numeriek en Esmeijer.

verschillende leveranciers vertegenwoordigen.

centen zijn, via eigen vestigingen of lokale verte-

Een noodzakelijke ontwikkeling of ingegeven

Dan sta je al snel voor de keuze: gaan we merk X

genwoordigers, tot in het kleinste land sterk aan-

door de recente recessie? Steven Gijsen van Gibas

of merk Y verkopen. Het is maar zelden dat zoiets

wezig. De bijbehorende R&D-kosten en de kosten

Numeriek: “De ontwikkeling van machines

tot een goed einde wordt gebracht. Samenwer-

voor de noodzakelijke internationale verkoopor-

brengt voor de producent hoge kosten mee. Dat-

king is dan ook voornamelijk te verwachten van

ganisatie zijn navenant hoog. Schaalgrootte is

zelfde geldt voor het distributienetwerk dat

bedrijven waarvan de leveringsprogramma’s

dan nodig om de hoge kosten te kunnen sprei-

nodig is om die machines in alle delen van de we-

goed op elkaar aansluiten en waar dergelijke las-

den; samenwerking lijkt daarvoor het tover-

reld af te kunnen zetten. Dat betekent dat er

tige keuzes kunnen worden vermeden.”

VIMAG Forumbundel | www.metaalmagazine.nl | 2012


Internationale producent of lokale vertegenwoordiging

VIMAG-Forumdiscussie

En voor de gereedschapsmarkt? Richard Boske

De VIMAG-Forumdiscussie is een initiatief van de sectie VIMAG van de Federatie Productie-

van Klein Tooling: “Ook daarvoor geldt dat de

Technologie. De leden van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer dan 1.500 pro-

trend erop gericht is om alles zo efficiënt en zo

ducenten van apparatuur voor de metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordi-

internationaal mogelijk te organiseren. Zelf par-

ging en de jarenlange ervaring beschikken de VIMAG-leden over een onschatbare hoeveelheid

ticiperen wij bijvoorbeeld in een Europese cata-

kennis en deskundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdiscussie overgedragen.

logusfirma met één centraal magazijn; een

Tijdens de discussie passeren onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aandachts-

soort inkoopcombinatie die de schaalvoordelen

punten voor potentiële gebruikers de revue. De bijeenkomst over concentraties en mondiali-

van een Europees netwerk combineert met lo-

sering in de metaalbranche stond onder leiding van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van

kale aanwezigheid.” Een ontwikkeling die ook

Metaal Magazine en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de Federatie Pro-

voor de machineleveranciers mogelijkheden

ductie Technologie.

biedt? Enrico Akkerman van Esmeijer: “Ook

Deelnemers aan de VIMAG-Forumdiscussie over concentraties en mondialisering waren Eddo

voor machines zijn pogingen gedaan om zo’n

Cammeraat van Laagland (Dordrecht), Hans Volker en Tom Strijbos van Gelderblom (Houten),

Europees netwerk op te zetten. Het blijkt alleen

Wiel Kroonen, Raymond Frissen en Dave de Vries van Mayfran International (Landgraaf), Gijs

lastiger te organiseren. De diversiteit aan machi-

Bender van Bendertechniek (Veenendaal), Enrico Akkerman van Esmeijer (Almere), Steven Gij-

nes is groot en op lokaal niveau is er een sterke

sen van Gibas Numeriek (Almere), Frank de Beijer van Landré Machines (Vianen) en Richard

behoefte om met een vertrouwde vertegen-

Boske van Klein Tooling (Weesp).

woordiger te communiceren. Die vervult voor veel bedrijven toch vaak de rol van vertrouwenspersoon. Vergeet niet dat de investeringen

lokale markt daarop afgestemd: een eigen ver-

time is alleen mogelijk als de klant daar ook da-

in machines van een andere orde zijn dan die in

kooporganisatie van het ene merk kan uitste-

gelijks mee bezig is en inzicht heeft in de facto-

gereedschappen. Een goed voorbeeld daarvan

kend functioneren naast een lokale vertegen-

ren die de uptime van zijn machine bepalen.”

is GF dat via hun lokale vertegenwoordiger in

woordiger van een ander merk.” Het is dan ook

Oostenrijk zo’n 50 tot 60 machines per jaar ver-

niet altijd verstandig of mogelijk om alles op

Gevolgen voor Nederlandse markt

kocht. Nadat men de verkoop in Oostenrijk zelf

één hoop te vegen. Een stap die bovendien on-

Gaan producenten meer en meer zelf op de Ne-

ter hand nam, bleek die afzet terug te lopen tot

nodig verlies van goodwill met zich meebrengt.

derlandse markt acteren, of is de positie van Ne-

-

5 of 6. Daarmee wordt duidelijk dat een metaal-

Hans Volker: “Het samengaan van Bystronic en

derlandse importeurs verzekerd? En welke ge-

-

bedrijf eerder kiest voor een organisatie dan

Beyeler is daar een goed voorbeeld van. De laat-

volgen heeft dat voor de metaalbewerker? Hans

e

een merk. En als dat bedrijf de kwaliteit, service

ste stond altijd hoog aangeschreven, maar is te-

Volker: “Dat hangt er uiteraard van af hoe die

e

en onderhoud goed heeft geregeld, dan zal

genwoordig als merk totaal onbekend. Feitelijk

concentratie lokaal wordt ingevuld. Zeker is wel

-

men ongetwijfeld bij zo’n leverancier blijven.”

is dat weggegooid geld.” Dat zegt volgens

dat een onafhankelijk leverancier een veel gro-

Steven Gijsen ook iets over de verarming van or-

tere ‘drive’ heeft.” Gijs Bender vult aan: “Voor

-

n

Wat zijn de gevolgen van de fusiegolf voor de

ganisaties. “De ZZP’er is in opkomst; de kleine

eigen fabrieksorganisaties komt daar nog bij

d

Nederlandse metaalbewerker? Bij wie moet hij

solist die vaak ook nog verschillende merken op

dat zij wel een substantieel aantal machines in

-

zijn als hij een machine van DMG of Mori Seiki

de markt brengt. Voor de uptime van machines

de markt moeten zetten. Andere topmerken,

-

willen aanschaffen? Frank de Beijer van Landré

is dat funest. Wij vinden het de gewoonste zaak

waarvoor de benodigde afzet in Nederland min-

e

Machines: “Ik verwacht dat er op lokaal niveau

van de wereld om uptime te garanderen. Ver-

der hoog ligt, kiezen voor een vertegenwoordi-

n

toch nog lang een scheiding zal blijven tussen

geet niet dat het om zeer grote investeringen

ger.” Dat de komst naar de Nederlandse markt

-

de verschillende fabricaten. En in sommige ge-

gaat; daar zul je garanties tegenover moeten

niet altijd onopgemerkt voorbij gaat, heeft ook

n

vallen is dat een volledig natuurlijke zaak

stellen. Aan de andere kant is het ook zo dat

Eddo Cammeraat van Laagland ervaren: “Som-

omdat de fusiepartners zich op verschillende

voor die garanties wat van de klant wordt ver-

mige producenten schakelen een Nederlandse

delen van de metaalmarkt richten. Veelal is de

wacht. Want hoe goed je ook je best doet, up-

vertegenwoordiging in om de markt op te bou-

l

>>>

n

-

n

-

-

-

e

.

X

s

-

n

s

Steven Gijsen:

Gijs Bender:

Hans Volker:

-

“Goede organisatie vergt omzet van 10 miljoen euro.”

“Kopen in het buitenland geen aantrekkelijke optie.”

“Onafhankelijk leverancier heeft veel grotere ‘drive”


5


>>>

Enrico Akkerman:

Tom Strijbos:

Richard Boske:

“Lokale vertegenwoordiger vervult rol van vertrouwenspersoon.”

“Leveren van oplossingen voor applicaties steeds belangrijker”

“Trend gericht op efficiënte en internationale marktbenadering.”

wen. Is er op een goed moment voldoende in-

China als dreiging?

behoort, is de vraag gerechtvaardigd hoe de ont-

v

stalled base dan worden de verkoop- en service-

De Europese machinebouw heeft altijd -mede

wikkelingen kunnen worden bijgehouden. Die

b

man overgenomen en start men een eigen orga-

door het hoge technologieniveau- een leidende

gaan immers razendsnel en vergen veel van de

v

nisatie. Ze hebben dan bij wijze van spreken al-

rol gehad. Hoe zijn de verhoudingen op de Eu-

lokale vertegenwoordiging. Hoe zijn die ontwik-

r

leen al voldoende aan levering van reservedelen

ropese machinemarkt en welke rol speelt

kelingen bij te houden? Hans Volker: “Het gaat

en pikken zo de inspanningen van de vertegen-

China? Daar is immers een enorme markt met

niet alleen om de machine en de know-how die

F

woordiging weg. Uiteraard gebeurt zoiets niet

een ongekend potentieel van aanbieders en ge-

erachter schuilt. Je zult het als leverancier zo

D

aan de lopende band; dat is ook afhankelijk van

bruikers. Slurpt China na het werk nu ook de

moeten inrichten dat je voor de Nederlandse

d

degene die bij het moederbedrijf verantwoorde-

productietechniek op die nodig is om het werk

markt toegevoegde waarde kunt leveren. Dat

r

lijk is voor de export. Zit daar iemand die snel

te maken? Over de verhoudingen in Europa ver-

betekent in de praktijk: goed onderhoud, snelle

d

omhoog wil, dan gaat dat vaak ten koste van de

telt Gijs Bender: “Als je de Nederlandse en

service en een deskundige helpdesk.” Frank de

s

lokale vertegenwoordigers.”

Duitse markt met elkaar vergelijkt, valt op dat

Beijer kan zich daarin vinden: “De klant koopt

l

Het zal duidelijk zijn dat juist die trend op weinig

Duitsers echt voor een merk kiezen en Neder-

een machine maar ervaart alles wat ermee sa-

d

waardering kan rekenen. Steven Gijsen: “Als im-

landers voor een leverancier. Die leverancier

menhangt: Wie komt mijn machine repareren?

d

porteur draag je een groot aantal risico’s. Wij

wordt pas gekozen nadat alle merken en prij-

Wie geeft er service? Hoe snel doen ze dat? Daar

h

houden voorraad aan, nemen de valutarisico’s

zen met elkaar zijn vergeleken. China is iets heel

komt de importeur/leverancier in beeld; die heeft

m

voor onze rekening en hebben continu een vin-

anders. Twee jaar geleden ben ik er voor het

over dat soort vitale onderwerpen contact met

g

ger aan de pols van de Nederlandse markt. In

laatst geweest en de machines waren toen van

de klant.” Tom Strijbos van Gelderblom ziet nog

n

zo’n relatie tussen producent en importeur

bedenkelijke kwaliteit.” Dat is ook de ervaring

een andere ontwikkeling: “Naast service wordt

l

draait alles om vertrouwen. Het feit dat een pro-

van Steven Gijsen: “Zelf in Taiwan lukt het nog

het leveren van een oplossing voor applicaties

d

ducent zijn vertegenwoordiger zo passeert, zegt

niet om het Europese technologieniveau te be-

voor veel bedrijven steeds belangrijker. De klant

k

ook iets over de onderneming. Voor ons is het in

reiken, laat staan dat het niveau in China kan

heeft een probleem en zoekt daarvoor een op-

t

ieder geval reden geweest om bewust voor klei-

worden bereikt.” Wiel Kroonen van Mayfran In-

lossing. Zo’n oplossing kunnen wij, eigenlijk fa-

n

nere kwaliteitsproducenten te kiezen.” En hoe

ternational bezocht eind 2009 China en is ook

brikaat-onafhankelijk, ontwikkelen en turn-key

n

liggen die ontwikkelingen op internationaal of

niet onder de indruk: “Bij Japanners en Duitsers

leveren. De leverancier groeit daarbij eigenlijk uit

d

Benelux-niveau? Komt er een Benelux-markt of

zit nauwkeurigheid in de genen. Voor veel Chi-

tot een engineeringbureau.”

b

blijft het beperkt tot Nederland? Frank de Beijer:

nezen -maar ook voor Indiërs- is het gemiddelde

“Ik verwacht daar niet zo veel van. De lokale in-

ook goed genoeg. Daarmee kan niet de kwali-

De kennis en ervaring van de leverancier blijken

s

grediënten verschillen daarvoor gewoonweg te

teit worden bereikt die nodig is voor machines

dan ook voor veel bedrijven van vitaal belang.

f

veel.” Europa is één -tenminste in woorden-

voor de Europese markt. Daar staat tegenover

Dat zorgt ervoor dat voor veel zaken op de ken-

e

maar de praktijk leert dat een Europese markt

dat DMG haar nieuwe Eco-lijn nu wel in China

nis van de leverancier wordt vertrouwd. “Het

r

voor machines nog niet echt bestaat. Steven Gij-

gaat bouwen. Het zou best eens de stap naar

komt regelmatig voor dat je te maken hebt met

i

sen: “Wie zijn machine in het buitenland koopt,

een beter kwaliteitsniveau kunnen zijn.” Steven

klanten die eigenlijk te weinig verstand van ma-

g

zou zich een aantal keer moeten bedenken. De

Gijs: “Het gaat niet alleen om de ambitie maar

chines hebben”, aldus Steven Gijsen. “Ieder pro-

m

voorrijkosten zijn gigantisch, van snelle service

ook om de mensen die de ambitie waar moeten

bleem wordt dan bij de leverancier neergelegd.

b

kan geen sprake zijn en de gedrevenheid die de

maken. En dan is de mentaliteit van de gemid-

Dat maakt het in sommige gevallen wel lastig.”

s

Nederlandse importeurs kenmerkt, is totaal niet

delde Chinese fabrieksarbeider verkeerd.” Hans

Tom Strijbos vult aan: “Daarmee is eigenlijk het

“

aanwezig.” Die ervaring deelt Gijs Bender:

Volker beaamt: “Het zal nog zeker 25 jaar duren

beste bewijs geleverd dat je beter af bent met

b

“Kopen in het buitenland is geen aantrekkelijke

voordat het Europese niveau wordt bereikt.”

een Nederlandse dealer; iemand die snel be-

s

schikbaar is en waarmee je één-op-één jouw

m

optie. Een producent houdt er geen loket voor

6

h

Nederlandse klanten op na; áls de beide partijen

Ontwikkelingen bijhouden

probleem kunt bespreken.” Wiel Kroonen: “Als

k

elkaar al kunnen verstaan.”

Met een markt die internationaal tot de kleinere

dealer onderscheidt je jezelf door applicaties

E



F O R U M D I S C U S S I E

Frank de Beijer:

Eddo Cammeraat:

Wiel Kroonen:

“Lokale ingrediënten té verschillend voor Benelux-markt.”

“Meer aandacht voor onderhoud absolute noodzaak”

“Afrekensystemen ontnemen metaalbedrijf van ondernemersrisico en motivatie”

-

voor bepaalde klantenwensen of -problemen te

kunnen doen: ruime voorraden, een fors pand -

de garage worden gebracht. Afrekensystemen

e

bieden. Daarnaast zal echter ook een groep le-

dat moeten wij allemaal zelf financieren.”

kunnen daarbij van dienst zijn.”

e

veranciers blijven bestaan die het indirect en di-

-

rect verkopen als kernactiviteit heeft.”

Gedifferentieerd afrekenen

Onderhoud als ‘rugdekking’

Aan de inkoopzijde bij de klant verandert er

Maar ook uit het oogpunt van veiligheid blijkt

t

e

Financiering doorslaggevend?

meer dan alleen de financiering. Steeds vaker

onderhoud van grote waarde. Zo gaat de Ar-

o

De financiële crisis heeft het afgelopen jaar alle

worden ook andere afrekensystemen in het on-

beidsinspectie bij controleacties na of de machi-

e

delen van de industrie beheerst. De metaalwe-

derhandelingsproces meegenomen. Met name

nes en het gebruik ervan voldoen aan de wette-

t

reld heeft dat aan den lijve moeten ondervin-

in Duitsland doet die trend zich voor, waar afre-

lijke bepalingen. Daarbij vindt in eerste instantie

e

den. Kredietverleningen werden niet meer ver-

kensystemen worden geïntroduceerd zoals die

een inspectie plaats van de veiligheidseisen en de

e

strekt en daarmee kwam al snel de nadruk te

ook voor kopieerapparaten gelden. Tom Strij-

algemene staat van onderhoud. Wiel Kroonen:

t

leggen op alternatieve financieringsmogelijkhe-

bos: “Dat brengt voor de klant zelf ook de no-

“Onderhoud zou je kunnen zien als een soort

-

den en leasingconstructies. Ook de financiering

dige verandering met zich mee. Je zult be-

APK. Als ondernemer wil je graag ‘rugdekking’

?

door machineproducenten kwam regelmatig in

paalde normen moeten hanteren en op basis

als het om veiligheid gaat. Service en onderhoud

r

het nieuws. Zijn deze financiële faciliteiten van

daarvan continu meten hoe de productie zich

dragen eraan bij dat dit risico wordt afgedekt.”

t

machineproducenten of -leveranciers doorslag-

ten opzichte van die normen verhoudt.” Hans

Des te opvallender is het dat juist dit aspect vaak

t

gevend voor de toekomst? Steven Gijsen: “Fi-

Volker vult aan: “Het vereist bovendien dat de

onderbelicht blijft. Frank de Beijer: “Je ziet het

g

nanciering is uiteraard van doorslaggevend be-

vertrouwensrelatie tussen klant en leverancier

zelfs bij leasecontracten. Daarin staat niets opge-

t

lang. Maar als een producent of leverancier

zeer goed is en dat bedrijven in staat zijn om

nomen over het uitvoeren van onderhoud of

s

daarbij te pas moet komen, is het eigenlijk ver-

hun productie en productie-eisen goed te kun-

goed huisvaderschap. Het zou goed zijn als daar

t

keerd. Het zijn vaak de financieel minder krach-

nen voorspellen. Dat is in lang niet alle gevallen

meer aandacht aan werd besteed.” Eddo Cam-

-

tige bedrijven die dergelijke ondersteuning

mogelijk.” Wiel Kroonen kan zich niet vinden

meraat: “Absoluut. Het is zeer vreemd dat er zo

-

nodig hebben. Als het dan mis gaat, sta je als fi-

in deze trend: “Wanneer er met dergelijke afre-

weinig aandacht wordt besteed aan datgene

y

nancier veelal achteraan. Het is dan ook verstan-

kensystemen wordt gewerkt, neem je als leve-

waar bedrijven hun inkomsten mee genereren.”

t

diger om het betreffende bedrijf in contact te

rancier al het ondernemersrisico over. Dat is niet

Hans Volker: “Waar je het wel ziet, is bij high-end

brengen met een leasemaatschappij.” Hoe zit

alleen onterecht maar ook voor het metaalbe-

machines van metaalbedrijven die volledig af-

het dan met producenten die financiering ver-

drijf zelf niet goed. Juist het ondernemersrisico

hankelijk zijn van de productie of die zeer com-

n

schaffen? Frank de Beijer: “Meestal zit daar een

houdt veel bedrijven scherp om hun productie

plexe producten maken. Iemand die voor één mil-

.

financierings- of leasemaatschappij achter, waar

zo optimaal mogelijk in te richten.” Gijs Bender

joen euro een machine koopt, beseft wel dat on-

-

een andere sticker op is geplakt.” Eddo Camme-

heeft inmiddels ervaringen met dergelijke afre-

derhoud een absolute vereiste is.” Mede daarom

t

raat ziet die trend als zorgwekkend: “Eigenlijk

kensystemen: “Wij hebben zo’n systeem een

hebben veel leveranciers helpdesk- en serviceme-

t

is het een slechte zaak: de bedrijfstak is in veel

tijdje gehanteerd voor zinkvonkmachines. Uit-

dewerkers beschikbaar die klanten telefonisch

-

gevallen niet in staat om financiering voor zijn

eindelijk is dat niets geworden; de meterstan-

ondersteuning bieden. Steven Gijsen: “Wij heb-

-

machinepark te krijgen. Dat is toch één van de

den werden niet doorgegeven zodat wij zelf

ben drie medewerkers vast aan de telefoon zitten

.

basisvoorwaarden voor gezond ondernemer-

achter deze gegevens aan moesten. Het resul-

om vragen van klanten te beantwoorden. Dat

”

schap.” Steven Gijsen nuanceert dat enigszins:

taat: veel papieren rompslomp en hogere kos-

wordt eigenlijk als een vanzelfsprekendheid ge-

t

“Het is op dit moment natuurlijk wel zo dat

ten.” Afrekensystemen blijken wél hun waarde

zien.” Hans Volker verbaast zich daarover: “Ver-

t

banken steeds harder zijn geworden. Ze eisen

te hebben voor het onderhoud. Frank de Beijer:

gelijk dat maar eens met ondersteuning in de au-

-

steeds vaker dat je bij investeringen persoonlijk

“Op basis van tellerstanden van bijvoorbeeld

tomatiseringshoek. Wanneer iemand langs komt

w

meefinanciert. Daar worden niet alleen onze

spiluren kan het onderhoud dan worden uitge-

om software te installeren of aanpassingen aan

s

klanten maar ook wij zelf mee geconfronteerd.

voerd. Het is eigenlijk vergelijkbaar met het on-

de hardware te doen, volgt altijd een gepeperde

s

En wij investeren al het nodige om ons werk te

derhoud aan auto’s die met een vast interval bij

rekening waar iedereen begrip voor heeft.” <<<


7


DOOR: MARTIN FRANKE

Bij automatisering valt juist over de afdelingsgrenzen heen succes te boeken. Dat geldt zeker voor de metaalindustrie, waar computerondersteund ontwikkelen, ontwerpen en produceren een steeds prominentere plaats krijgen. Welke aspecten daarbij een rol spelen, werd behandeld tijdens de VIMAGForumdiscussie over CAD/CAM.

Implementatie CAD/CAM

W

v

(

c

m

succesvol door samenwerking

o

(

(

M

v

C Sinds managementtheorieën aan het begin van

Wie de vakbladen volgt of regelmatig contact

spelen leveranciers en producenten in op de

c

de vorige eeuw hun intrede deden, hebben veel

heeft met leveranciers en producenten, zal mer-

vraag naar kortere doorlooptijden en meer pro-

m

bedrijven zich geconcentreerd op het zo effi-

ken dat de ontwikkelingen in verspanende en

ductvariaties. Meer variaties in kortere tijden -

h

ciënt mogelijk organiseren van afdelingen. En

niet-verspanende machines razendsnel gaan.

zo kan de wens van de markt eenvoudig wor-

C

die aanpak werkte lange tijd uitstekend. Zelfs

Bijna dagelijks wordt het toch al ruime aanbod

den beschreven.

t

tegenwoordig profiteren veel bedrijven nog

uitgebreid met meerdere noviteiten. Dat geldt

van het feit dat iedere afdeling zich heeft ge-

niet alleen voor machines maar evenzeer voor

Alhoewel de machine- en gereedschapmarkt

z

specialiseerd in een bepaalde activiteit. De

gereedschappen. De kracht schuilt ’m in de

niet stil zit en de innovaties elkaar op blijven

r

komst van de computer en de snelgroeiende

kleine aanpassingen die soms tot grote verbete-

volgen, verschuift de aandacht steeds meer naar

d

populariteit van automatisering heeft echter

ringen in efficiency of standtijd zorgen. Met dat

het gebied van de productieautomatisering.

d

wel voor veel verandering gezorgd.

brede pallet aan machines en gereedschappen

Want - afhankelijk van de bewerking - wordt al-

p

leen met een goed geoliede automatisering op-

v

timaal geprofiteerd van alle technologische mo-

s

“Huidige ingenieurs beseffen lang niet altijd wat beperkingen van de machines zijn”

8


k

gelijkheden. Daarmee komen opeens ook andere afdelingen van het metaalbedrijf in de schijnwerpers te staan.



VIMAG-Forumdiscussie De VIMAG-Forumdiscussie is een initiatief van de sectie VIMAG van de Federatie Productie Technologie. De leden van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer dan 1.500 producenten van apparatuur voor de metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordiging en de jarenlange ervaring beschikken de VIMAG-leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdiscussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De bijeenkomst over internet in de metaalbranche stond onder leiding van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Magazine en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de Federatie Productie Technologie. Deelnemers aan de VIMAG-Forumdiscussie CAD/CAM waren Frans Nieman van Greenock (Ede), Theo Coffeng van Dymato (Veenendaal), Antonette den Dekker van CADMES (Den Bosch), Hugo Botter van CADCenter (Bergambacht en Edegem), John Hazebroek van Bemet International (Veenendaal), Maarten van Teeffelen van CNC Consult (Den Bosch), Marcel van Dijl van Design Solutions (Bruchem) en Daniël Kofman van Siemens Nederland (Den Haag).

Van links naar rechts: Daniël Kofman, Maarten van Teeffelen, Marcel van Dijl, Theo Coffeng, Frans Nieman, Hugo Botter, John Hazebroek en Antonette den Dekker (foto’s: Herbert Wiggerman)

“Enorme belangstelling voor cyclustijden, terwijl vaak kort-cyclisch wordt geproduceerd”

Waar de nadruk van het productieproces tot

één lijn te brengen, zijn advies, begeleiding, af-

werkvoorbereiding ook het nodige van het be-

voor enkele jaren op de productieafdeling lag

stemming en aanpassing nodig. Dat is ons werk-

drijf. Vooralsnog worden metaalbedrijven

(draaien, frezen, plaatbewerken), is slim produ-

veld. Daarbij valt direct op dat veel kostenbe-

veelal in afdelingen georganiseerd en niet als

ceren tegenwoordig het resultaat van nauw sa-

sparingen gerealiseerd kunnen worden door in-

één geheel. Daarbinnen weet de ene afdeling

menwerkende en optimaal communicerende

tegratie in de keten. Die keten kan bestaan uit

niet altijd wat er speelt op de andere afdelin-

organisatie-eenheden. Computer Aided Design

verschillende afdelingen binnen één bedrijf

gen.”

(CAD) en Computer Aided Manufacturing

maar ook uit afdelingen van verschillende be-

(CAM) zijn daarbij niet meer weg te denken.

drijven. In beide gevallen gaat het erom dat er

Maar hoe vindt de communicatie op het raak-

aan twee kanten de wil en het vermogen moe-

vlak van afdelingen plaats? En hoe zet je

ten zijn om er iets van te maken.” Antonette

CAD/CAM zodanig in dat het daadwerkelijk suc-

den Dekker van Cadmes vult aan: “Er is wat dat

e

cesvol is? Frans Nieman van Greenock: “De com-

betreft zeker geen onwil; het is veel meer een

-

municatie tussen afdelingen bepaalt inderdaad

kwestie van onbekendheid. Ik merk dat ook in

-

het succes van CAD/CAM. Als leverancier van

het onderwijs. De huidige ingenieurs beseffen

-

CAD/CAM-producten - die vaak door grote, bui-

lang niet altijd wat de beperkingen van de ma-

tenlandse softwarebedrijven worden ontwik-

chines zijn. Wij proberen ze dat bij te brengen,

keld - ben je uiteraard voor een deel aangewe-

door ze eerst een product op de machine te

t

zen op hun producten en systemen. Een leve-

laten maken en het pas daarna door ze te laten

n

rancier van CAD/CAM-oplossingen is daarmee

tekenen. Dan begrijpen ze al snel wat wel en

r

de schakel tussen het metaalbedrijf dat kortere

wat niet mogelijk is.” John Hazebroek van

.

doorlooptijden wil combineren met maximale

Bemet International en Daniël Kofman van Sie-

-

productvariaties en het softwarebedrijf dat zo-

mens Nederland merken dat er ook binnen de

-

veel mogelijk wil werken met gestandaardi-

organisatie van bedrijven nog veel verbeterin-

Antonette den Dekker

-

seerde bouwblokken. Om beide belangen op

gen mogelijk zijn: “Zo vergt geautomatiseerde

“Samenwerking tussen machine- en softwareproducenten al volop een feit”

g

-

e

“Veel kostenbesparingen mogelijk door integratie in de keten”


9


“Betrouwbaarheid is vaak gebaat bij zo eenvoudig mogelijke uitvoering”

Doorbreken van tradities door standaardisatie Juist het doorbreken van die traditionele organisatievormen, waarbinnen verschillende afdelingen naast elkaar werken in plaats van samen, lijkt een basisvoorwaarde voor het succes van

resultaat. Tegelijkertijd mag die intelligentie in

CAD/CAM. En andersom kan de introductie van

het proces niet ten koste gaan van de betrouw-

CAD/CAM ertoe leiden dat zorgvuldig wordt

baarheid. En die betrouwbaarheid is vaak ge-

nagedacht over de manier waarop het metaal-

baat bij een zo eenvoudig mogelijke uitvoe-

bedrijf is georganiseerd. Hoe kan die omslag tot

ring.” John Hazebroek: “De conflicterende be-

stand worden gebracht? Frans Nieman: “Hoe

langen tussen intelligente conversie en be-

eerder in het proces de maakbaarheid kan wor-

trouwbare eenvoud geldt met name voor de

den getoetst - bijvoorbeeld in de ontwerpfase

overgang van CAM naar CNC. Maar daaraan

(CAD) - hoe sneller het werkvoorbereidingspro-

vooraf gaat natuurlijk ook het ontwerpproces

ces verloopt. Daarnaast is standaardisatie - bin-

waar standaardisatie juist meer betekenis

nen het bedrijf en tussen samenwerkende be-

heeft.” Hugo Botter van CADCenter verwacht

drijven in de keten - één van de voorwaarden.

wat dat betreft veel van het neutrale JT-for-

Door het vastleggen van formaten waarin

maat, dat inmiddels door een groot aantal par-

CAD/CAM-bestanden worden uitgewisseld, kan

tijen wordt toegepast: “Modelontwikkeling op

Daniël Kofman

die stap worden gemaakt. Het is echter de vraag

basis van het JT-formaat kent al heel veel moge-

of fabrikanten bereid zijn om voorop te lopen

lijkheden voor CAD/CAD-uitwisseling, waardoor

bij de introductie van dergelijke open standaar-

de uitwisseling tussen verschillende CAD-pak-

“CAD/CAM en CNC onlosmakelijk met elkaar verbonden”

den.” Daniël Kofman ervaart die bereidheid van

ketten met behoud van informatie goed moge-

producenten wel: “CAD/CAM en CNC zijn wat

lijk is.” ligt een grote taak voor de Nederlandse leve-

e

den. En als CNC-leverancier werken wij dan ook

Voorkomen rework

ranciers van CAD/CAM-systemen. Denk aan het

d

met een groot aantal leveranciers samen om de

De vraag hoe je de bestaande CAD/CAM-tech-

maken van afspraken over de uitwisseling van

l

onderlinge samenwerking tussen CAD/CAM en

nologie kunt gebruiken zonder afbreuk te doen

data tussen pakketten van verschillende leve-

r

CNC zoveel mogelijk te bevorderen. Er wordt

aan de betrouwbaarheid van het productiepro-

ranciers. Zij kunnen daarvoor de vertaalslag

l

voortdurend geïnvesteerd in de interfacing tus-

ces¬ komt daarmee ook centraal te staan op de

maken naar hun leverancier. Dat zal niet een-

w

sen deze disciplines, zodat de samenwerking zo

afdeling werkvoorbereiding. Een afdeling die

voudig zijn, maar het is denk ik wel haalbaar.

v

soepel mogelijk kan verlopen.” Maarten van

vaak nog traditioneel is georganiseerd en voor

Het initiatief van de plaatverwerkende bedrij-

s

Teeffelen van CNC Consult ziet ook een keer-

een belangrijk deel is ingericht op bestaande

ven om te komen tot een digitaal platform is

i

zijde aan standaardisatie: “Als softwareprodu-

productieprocessen. Met de automatisering van

daar een goed voorbeeld van.” Theo Coffeng

r

cent of -leverancier wil je CAD/CAM-data zo in-

die processen worden ook hogere eisen gesteld

van Dymato: “Er zit daar wel een verschil met de

l

telligent mogelijk uitwisselen. Met zo min mo-

aan de werkvoorbereiding. Hugo Botter beves-

verspanende industrie: er zijn minder aanbie-

b

gelijk stappen naar een zo optimaal mogelijk

tigt dat: “Rework - het opnieuw doen van werk-

ders van machines in de plaatverwerkende in-

s

zaamheden die al eerder werden gedaan - is

dustrie.” John Hazebroek vult aan: “Een plaat-

één van de grootste verspillers bij werkvoorbe-

werkproduct is bovendien beter te analyseren

ons betreft onlosmakelijk met elkaar verbon-

I

op deze afdeling alleen maar toe. Automatise-

o

ring en standaardisatie zorgen ervoor dat die

r

groei beheersbaar wordt terwijl het rework ver-

r

mindert.” Maarten van Teeffelen vult aan: “Ook

b

het programmeren zelf zal veel meer worden

n

geautomatiseerd. Daarvoor is een goede basis

j

echter een eerste vereiste. Je ziet dat er momen-

z

teel nog teveel gekeken wordt naar deelgebie-

b

den en te weinig aandacht uitgaat naar het ge-

g

heel. De verschillen tussen de grote systeemle-

d

veranciers, die bij die verschillen zijn gebaat, blij-

h

ven daarbij meespelen. De problematiek is

H

Frans Nieman

vergelijkbaar met die zich vijftien jaar geleden

h

“Communicatie tussen afdelingen bepalend voor succes CAD/CAM”

voordeed bij de bedrijfsautomatisering.” Frans

c

o

Nieman ziet daar een belangrijke uitdaging voor de Nederlandse CAD/CAM-leveranciers: “Er

“Elke frezer houdt er een andere aanpak op na”

10

W

reiding. Tegelijkertijd neemt het takenpakket


Maarten van Teeffelen

“Automatiseerder steeds vaker aangesproken op het totale resultaat”



“Grote stap vooruit mogelijk door afspraken over CNC-programmering” “Het eigenaardige is dat er een enorme belangstelling bestaat voor cyclustijden, terwijl er vaak kort-cyclisch wordt geproduceerd. In de praktijk leidt dat ertoe dat er vaak uren wordt gewerkt aan het fijnslijpen van programmacodes terwijl er slechts enkele minuten tijdswinst wordt geboekt.” In een land waarin met name gewerkt wordt aan kleine series, lijkt die focus dan ook niet helemaal terecht. Theo Coffeng van machineleverancier Dymato ziet nog een andere oorzaak: “Je merkt dat veel bedrijven problemen

Theo Coffeng

hebben bij het winstgevend inzetten van com-

“Winstgevend inzetten van complexe machines voor kleinere series vaak nog moeizaam”

plexe machines voor kleinere series. Er gaat veel Marcel van Dijl

tijd verloren met het opspannen en instellen

“Geïntegreerde systeembenadering zeker binnen bedrijven interessant”

van de machine, het maken van proefseries, en dergelijke. Bovendien schiet de kennis van de mogelijkheden die de CAD/CAM-technologie

je nooit hoe de ontwikkelingen bij CAM-produ-

biedt, vaak tekort.” Zou het daarom niet ver-

centen lopen. Wat vandaag een toppakket is,

standiger zijn om ook de bewerkingstechnolo-

kan over een jaar weer een ander zijn.”

-

en de bewerkingen zijn veel meer gestandaar-

gie te standaardiseren? Maarten van Teeffelen:

t

diseerd. Een kamer kun je op wel 200 verschil-

“Het is de vraag of dat lukt. Zet maar eens drie

n

lende manier frezen. Met die verschillen zul je

frezers naast elkaar om hetzelfde werkstuk te

Centrum voor Ontwerp & Productie

-

rekening moeten houden wanneer een derge-

maken. Je zult merken dat elke frezer er een an-

Het recent opgerichte Centrum voor Ont-

g

lijk initiatief wordt gestart voor de metaalbe-

dere aanpak op na houdt. Er kan echter wel een

werp & Productie (FPT-COP) stelt zich ten

-

werkende industrie.” Daniël Kofman ziet ook

grote stap vooruit worden gezet door afspra-

doel om de kennis van CAD/CAM- en an-

r.

verschillen in de besturing aan beide machine-

ken te maken over CNC-programmering en over

dere systemen rondom engineering en

-

soorten: “Plaatwerkproducenten hebben meer

de manier waarop bewerkingen worden uitge-

productie naar de markt te delen en uit

s

intelligentie en technologie in hun CNC-bestu-

voerd.”

te dragen om zo beter inzicht te geven in

g

ring ondergebracht. Daarmee ontstaan eigen-

e

lijk maatwerkbesturingen, terwijl bij de draai-

Samenwerking basis succes

consultancy en systemen. Hiertoe omvat

-

bank veel meer gebruik wordt gemaakt van

Samenwerking tussen machineleveranciers en

het beleid van de vereniging drie speer-

-

standaard CNC-besturingen.”

CAM-leveranciers lijkt daarmee een vereiste

punten. Op strategisch niveau wil de ver-

voor een succesvolle implementatie van CAM in

eniging binnen één jaar een zodanig be-

Wederzijdse kennis

de productieomgeving. Hoever staat het met

wustzijn hebben gecreëerd dat de beoor-

Is die kennis van de plaatverwerkende industrie

die samenwerking? Antonette Dekker: “Die sa-

deling van CAD/CAM-consultancy en -sys-

ook over te brengen naar de verspanende we-

menwerking is er zeker al. Je merkt ook dat er

temen plaatsvindt op basis van de

reld? John Hazebroek: “In de verspanende we-

gemakkelijker toegang is tot de machineleve-

toegevoegde waarde van de aangebo-

reld zie je veel vaker dat elk onderdeel van een

ranciers.” Daniël Kofman ervaart dat ook zo: “Je

den oplossing. Om dit op langere termijn

bedrijf zichzelf automatiseert. Als je met een

ziet dat veel machineproducenten en -leveran-

te waarborgen, wil het COP over 2 jaar bij

nieuw verspanend bedrijf zou beginnen dan zul

ciers zich standaardiseren op één CAM-pakket.

tenminste 1 ROC of HBO de technisch-in-

je merken dat er helemaal niet veel problemen

Daarmee ontstaat een samenwerking die voor

houdelijke CAD/CAM-kennis hebben ge-

zijn.” Dat wordt door Maarten van Teeffelen

de eigen organisatie ook makkelijker beheers-

borgd in het onderwijs. Op collectief ni-

bevestigd: “Technisch gezien zijn er eigenlijk

baar is.” Bij de effectiviteit daarvan heeft Theo

veau stelt het COP zich ten doel binnen

geen problemen om volledig over te stappen op

Coffeng echter wel vraagtekens: “Het is de

een halfjaar een orderstatistiek voor

digitaal. Het is de dagelijkse praktijk die vaak

vraag of die intensieve samenwerking de juiste

leden te hebben geïntroduceerd. Daar-

het struikelblok vormt.”

strategie is. Als machineleverancier wil je een

naast wil de vereniging binnen één jaar

Hoe komt het dan dat de verspanende wereld

complexe machine als een oplossing voor een

komen met Algemene Leveringsvoor-

hier minder ver is? Draait het hier teveel om cy-

productieprobleem leveren. Dat betekent ook

waarden en de vereniging verder uitbrei-

clustijden en vormt die focus een obstakel bij de

dat in sommige gevallen het ene CAM-pakket

den tot een ledenbestand van 20 bedrij-

overstap op automatisering? John Hazebroek:

beter aansluit dan het andere. Bovendien weet

ven. Om het voor die leden zo interessant

-

n

de toegevoegde waarde van opleiding,

mogelijk te maken, heeft het COP ook de

“Het is de vraag of intensieve samenwerking de juiste strategie is”

ambitie om het aanbod op individueel lidniveau te versterken.


11


J

Sponsors

“

C

H

e

l

t

Renishaw Benelux BV Nikkelstraat 3 4823 AE Breda T. 076 - 543 1100 F. 076 - 543 11 09 E. benelux @ renishaw.com I. www.renishaw.nl

w

d

D

m

m

e

c

e

Dymato BV Ravelijn 48 3905 NV Veenendaal T. 0318 - 550 800 F. 0318 - 550 888 E. [email protected] I. www.dymato.nl

l

p

m

D

m

w

a

m

s

Siemens Nederland N.V. Pr. Beatrixlaan 800 2595 BN Den Haag T. 070 - 333 1565 E. [email protected] I. www.siemens.nl/cnc4you www.siemens.nl/cnc

R

D

e

n

z

h

v

CNC-Consult & Automation BV Titaniumlaan 86 5221 CK 's-Hertogenbosch T. 073 - 648 0166 F. 073 - 648 0168 E. [email protected] I. www.cncconsult.nl MAYFRAN International B.V. Edisonstraat 7 6370 AA Landgraaf T. 045 - 532 9292 F. 045 - 532 9300 E. [email protected] I. www.mayfran.eu Beta Public Relations BV Veursestraatweg 104 2265 CG Leidschendam T. 070 - 427 5200 F. 070 - 427 5161 E. [email protected] I. www.betamedia.nl

w

F

C



John Hazebroek relativeert die angst enigszins:

“Automatisering en productie aan machine vaak nog gescheiden werelden”

“In de plaatwerkwereld zie je al jaren dat de CAD/CAM-technologie is gestandaardiseerd. Het kan dus uitstekend werken. Het betekent echter wel dat bij een overstap naar een andere leverancier van plaatwerkmachines, de automa-

daar een goed voorbeeld van (zie kader). Hier-

tisering van het bedrijf voor een belangrijk deel

mee kunnen we de integratie van de verschil-

weer opnieuw moet worden ingericht.” Over

lende platformen bevorderen.” Maarten van

de samenwerking met CAM-leveranciers vertelt

Teeffelen licht toe dat daarmee ook wordt inge-

Daniël Kofman: “Er zijn in de keten volop sa-

speeld op de vraag van de markt: “Je merkt dat

menwerkingen. Wij werken bijvoorbeeld samen

de automatiseerder steeds vaker wordt aange-

met leveranciers van machines, gereedschappen

sproken op het totale resultaat. Hij wordt ge-

en spanmiddelen. We hebben een technologie-

zien als degene die verantwoordelijk is voor een

centrum in Duitsland waar onze eigen frezers

goedlopend geautomatiseerd proces. Zelfs com-

en draaiers samenwerken met veel CAD/CAM-

plexe automatiseringsproblemen, zoals print-

leveranciers. Ons doel is om met CAM en post-

technieken voor Rapid Manufacturing, zijn

processor een interface te creëren waarin zoveel

goed te realiseren als de processen goed geor-

mogelijk functies van de CNC worden gebruikt.

ganiseerd zijn. Als je de Nederlandse metaalin-

De intelligentie van de besturing wordt zo opti-

dustrie overziet, merk je dat het zonder auto-

maal gebruikt en in de praktijk kunnen kleine

matisering niet goed lukt om de component

John Hazebroek

wijzigingen eenvoudig aan de machine worden

‘mensuren’ voldoende omlaag te krijgen. Dat

aangepast. Op die manier worden NC-program-

kan zelfs in een branche als de matrijsmakerij

ma’s machine-onafhankelijk en is postproces-

wél door verder te standaardiseren op

sing niet steeds opnieuw nodig.”

CAD/CAM. En de Nederlandse leveranciers kun-

“Een pleidooi voor integratie is daarmee ook een pleidooi om alles in één keer goed te doen”

nen daar als geen ander bij van dienst zijn. De

Rol automatiseringsleveranciers

wereldwijde kennis en ervaring waar zij over

den verkregen door standaard werkprocessen

De discussie maakt duidelijk dat automatisering

beschikken, biedt voldoende aanknopingspun-

vast te leggen. Het is wel belangrijk dat het

en productie aan machine binnen veel bedrijven

ten.”

geen belasting vormt voor de engineer. Echter, een kleine inspanning in het CAD-traject kan

nog gescheiden werelden zijn. Beiden werelden zijn echter wel op de hoogte van de mogelijk-

Geïntegreerd of stand-alone?

een veel groter effect hebben op de efficiency

heden die ze elkaar te bieden hebben. Daar lijkt

Het initiatief om het Centrum voor Ontwerp &

van de werkvoorbereiding en productieaanstu-

voor de Nederlandse markt een belangrijke rol

Productie op te richten, lijkt erop te duiden dat

ring. Pas dan bereik je optimale Digital Prototy-

weggelegd voor de CAD/CAM-leveranciers.

de samenwerking tussen de verschillende leve-

ping, een realistisch en werkelijk maakbaar di-

Frans Nieman: “De recente oprichting van het

ranciers intensiveert. Wordt het daarmee beter

gitaal model van het uiteindelijke product.”

Centrum voor Ontwerp & Productie (FPT-COP) is

mogelijk om binnen één bedrijf verschillende

Hugo Botter: “Er moet echter wel de nodige

pakketten geïntegreerd te gebruiken? Marcel

aandacht worden besteed aan de logistiek. Alles

van Dijl van Design Solutions: “Dat hangt ervan

dient immers op tijd en op maat bij de juiste

binnen welk bedrijf je dat doet. Vinden alle

werkplek te zijn.” John Hazebroek vult aan:

werkzaamheden binnen één bedrijf plaats, dan

“Een pleidooi voor integratie is daarmee ook

is het zeker verstandig om voor een geïnte-

een pleidooi om alles in één keer goed te doen.

greerde benadering te kiezen. Ben je loonwer-

Dat hoeft niet per se met één pakket maar kan

ker en dus niet meer alleen aangewezen op je

ook met verschillende pakketten. Het wordt

eigen automatisering, dan wordt het geïnte-

echter nog te weinig gedaan. Je zult merken

greerd werken al een stuk lastiger.”

dat die ‘in één keer goed’-filosofie steeds popu-

Geldt dat ook voor integratie van CAD- en

lairder wordt.” Die filosofie wordt nog aantrek-

CAM-systemen? Volgens Maarten van Teeffelen

kelijker wanneer ook integratie van het toolma-

hoeft er geen angst te bestaan voor gegevens-

nagement aan de orde is. Maarten van Teeffe-

verlies bij integratie van de CAD- en CAM-om-

len: “Je ziet die trend bij steeds meer bedrijven.

geving. Frans Nieman: “Door in de CAD-fase

De logistiek wordt een vast onderdeel van het

tools ter beschikking te stellen of te ontwikke-

productieproces. Het is echter wel zaak om het

Hugo Botter

len, die engineers extra ondersteunen en pro-

toolmanagement kritisch tegen het licht te hou-

“Rework één van de grootste verspillers bij werkvoorbereiding”

ductie-informatie kunnen toevoegen, kan de

den en zoveel mogelijk te standaardiseren. In

overgang van de CAD- naar de CAM-fase soepel

principe moet 80% van de werkzaamheden met

verlopen. Die informatie kan bijvoorbeeld wor-

80 gereedschappen kunnen worden gedaan. En dat is nog lang niet binnen alle bedrijven het

“Wat vandaag een toppakket is, kan over een jaar weer een ander zijn”

geval.”

<<<


13


DOOR: MARTIN FRANKE

왗

De crisis voorbij En hebben we wat geleerd? De afgelopen twee jaren hebben diepe sporen getrokken door de metaalwereld. Arbeidstijdverkorting, salarisvermindering en ontslagen waren voor veel bedrijven nodig om de crisis door te komen. Hier en daar beginnen inmiddels weer positievere geluiden te klinken en ziet het ernaar uit dat bedrijven binnenkort ook weer eens geld kunnen gaan verdienen. Reden om eens te polsen wat we van de crisis hebben geleerd. Welke rol spelen de banken en hoe kan de metaalondernemer zich hierop voorbereiden? Welke rol spelen toeleveranciers en hoe kan automatisering worden ingezet om toekomstige hobbels makkelijker te nemen? Vragen die tijdens de Vimag-forumdiscussie werden beantwoord.

14


Eén ding heeft de crisis van de afgelopen jaren

g

wel duidelijk gemaakt: net als veel andere in-

p

dustriële sectoren is de metaalindustrie sterk af-

d

hankelijk van banken. Zolang er geen kredie-

r

ten beschikbaar zijn, blijkt het uiterst moeilijk

l

om de financiële positie van de metaalbranche

v

te verbeteren. En de banken zijn daarin lang

R

niet altijd coöperatief gebleken. De vorig jaar

d

november gestartte Ondernemerskredietdesk

w

noteerde ruim 300 klachten, waarvan bijna de

d

helft betrekking had op de weigering van een

m

bank om krediet te verlenen. Zijn de deelne-

b

mers aan de forumdiscussie hier ook mee ge-

r

confronteerd? Philippe Reinders Folmer van Re-

r

nishaw: “Wij hebben er niet zo veel mee te

C

maken gehad. De verkopen bij onze eindge-

m

bruikers stijgen zelfs weer omdat dit relatief

h



왗

Van links naar rechts: Richard Boske, Hank Oude Reimer, Gijs Bender, Daniël Kofman, Martin Franke, Reinold Tomberg, Joost Verschure, Ric de Groot, Wiel Kroonen, Philippe Reinders

Vimag-forumdiscussie

Folmer (foto’s: Jeroen Liebers/ Bart Nijs Fotografie)

De Vimag-forumdiscussie is een initiatief van de sectie Vimag van de Federatie Productie Technologie. De leden van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer dan 1500 producenten van apparatuur voor de metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordiging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdiscussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De bijeenkomst stond onder leiding van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Magazine, en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de Federatie Productie Technologie. Deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie over het leven na de crisis: Philippe Reinders Folmer van Renishaw Benelux BV (Breda), Wiel Kroonen van Mayfran International (Landgraaf), Ric de Groot van Hagro Precisie (Schaijk), Joost Vershure van Dormac Dormac CNC Solutions (De Goorn), Daniël Kofman van Siemens Nederland (Den Haag), Gijs Bender van Bendertechniek (Veenendaal), Hank Oude Reimer van Oude Reimer BV (Hilversum) en Richard Boske van Klein Tooling (Weesp). Wiel Kroonen

Philippe Reinders Folmer

“Ondanks zware crisis toch maar betrekkelijk weinig faillissementen”

“In tijden van crisis snel ingrijpen in loonkosten”

n

geringe investeringen zijn, alhoewel de verko-

eindgebruikers regelmatig investeren in opti-

Focus op bedrijfsactiviteiten

-

pen aan machineleveranciers nog niet goed

maliseringstools.”Kunnen leveranciers dan

Dat het beter kan en moet, is ook de conclusie

-

draaien. De kredietverlening speelt daarbij een

geen rol spelen bij de financiering van machi-

van de overheid. Zo startte het ministerie van

-

rol. Grote investeringen in machines zijn ba-

nes? Gijs Bender van Bendertechniek: “Leveran-

Economische Zaken de Taskforce Kredietverle-

k

lanstechnisch niet mogelijk.” Dat laatste zorgt

ciers kunnen niet veel meer doen dan onder-

ning om de oorzaken van de stagnerende kre-

e

voor de nodige terughoudendheid. Hank Oude

steuning bieden bij de leasing van machines. Bij

dietverlening te onderzoeken. Het doel is de

g

Reimer van Oude Reimer: “Bedrijven zijn inder-

het financieren of voorfinancieren van machi-

kredietverlening aan ondernemers sterk te ver-

r

daad nog erg voorzichtig. Je merkt dat men

nes is in de meeste gevallen geen rol wegge-

beteren. Zal dit wat op gaan leveren? Gijs Ben-

k

wel weer verdient en dat er weer plannen wor-

legd voor leveranciers.”Richard Boske van

der: “Een veel gehoorde klacht is dat de metaal-

e

den gemaakt, maar de banken willen niet echt

Klein Tooling: “In de Verenigde Staten zie je

ondernemer in slechte tijden geen krediet

n

mee en willen zelf eerst weer wat vlees op de

dat er veel meer aandacht is ontstaan voor pri-

krijgt. Toch denk ik dat gezonde bedrijven nog

-

botten hebben.” Voor sommige bedrijven is dat

vate equity financiering door privé-investeer-

steeds krediet kunnen krijgen. Dat zijn echter

-

reden om de blik op de interne organisatie te

ders. In Nederland maken we daar veel minder

wel de ondernemers die tijdig ingrijpen en ook

-

richten. Joost Verschure van Dormac Dormac

gebruik van, terwijl het in sommige gevallen

in deze tijden van crisis voorop lopen. Doe je dat

e

CNC Solutions: “Er wordt door bedrijven mo-

best interessant zou kunnen zijn. Wellicht dat

niet en heb je de zaken niet goed voor elkaar,

-

menteel veel gewerkt aan optimalisering van

daar ook een initiërende rol voor de FME is

dan kan je ook verwachten dat de kredietverle-

f

het bestaande machinepark. Je ziet dan ook

weggelegd.”

ning niet los komt. Ik denk dat daar ook een be-


15


langrijke les van de crisis ligt: krijg je nu geen krediet, zorg dan dat je de zaken de komende periode goed op orde krijgt, zodat je bij een volgende crisis gemakkelijker krediet krijgt.” Philippe Reinders Folmer: “Voor veel ondernemingen in de metaalbranche zit het geld vast in machines. Dat betekent dat je in tijden van crisis aleen snel kan ingrijpen in de loonkosten. In de praktijk betekent dat: ontslag.” Kortom: de ondernemer moet weer gewoon gaan ondernemen. Joost Verschure: “Het is inderdaad ‘back to basics’, gewoon de zaak weer opbouwen en zorgen dat je bedrijf zo snel mogelijk weer helemaal klaar is. De aanschaf van

Daniël Kofman

Gijs Bender

goederen of machines verloopt nu nog uit eigen

“Focus van vitaal belang om crisis te kunnen doorstaan”

“Ook in crisistijden krijgen gezonde metaalbedrijven krediet los”

van Siemens Nederland is focus daarbij van vitaal

dustrie tamelijk traditioneel is gefinancierd en

“Dat is ook een beslissing die de toeleverancier

e

belang: “Veel kleine bedrijven hebben geen

dat er toch wel goede financiële reserves zijn ge-

zelf moet nemen en los staat van de strategie

d

businessplan. De crisis heeft denk ik wel geleerd

weest.” Is daarbij nog een rol weggelegd voor

die nodig is om financiering te verkrijgen.”

w

dat zoiets nodig is. Het zorgt voor focus op dat-

organisaties zoals de FME? Richard Boske: “Ik

gene waar je mee bezig bent. Door die speciali-

denk het wel. Bijvoorbeeld door de industrie

Flexibeler door automatisering

V

satie kun je je onderscheiden van de buurman,

goed te positioneren en de ‘financierings-

En welke rol speelt service en onderhoud daar-

c

je klanten beter bedienen en zo langetermijnre-

schroom’ bij banken proberen weg te nemen.”

bij? Hank Oude Reimer: “Wie in service en onder-

a

laties opbouwen en betere marges realiseren.”

Wiel Kroonen vult aan: “Banken werken bij hun

houd investeert, heeft niet of nauwelijks last van

i

Gijs Bender vult aan: “En realisme en objectivi-

kredietverlening met risico-categorieën, waarbij

storing of stilstand. Er valt dan ook zeker geld te

teit, doen wat je belooft. Juist die oerhollandse

bedrijven in de metaalindustrie in een hoge ca-

verdienen door service en onderhoud goed te

D

degelijkheid is voor veel banken belangrijk.”

tegorie vallen. Wellicht dat daar wat meer objec-

structureren. Je merkt alleen dat er niet zoveel

t

Over de financiering vertelt Wiel Kroonen van

tiviteit kan worden bereikt.”

bedrijven zijn die het echt serieus oppakken.”

n

Waar veel kleinere metaalondernemers wel

v

middelen. Misschien is dat ook wel even goed. Als je nu weer heel makkelijk financiering zou krijgen, loop je het risico dat de schulden zich makkelijk opstapelen.” Volgens Daniël Kofman

Mayfran International: “Het is opvallend dat er

l

een enorm diepe crisis heeft geheerst, maar dat

Minder kwetsbaar worden

brood in zien, is automatisering. Ric de Groot:

n

er betrekkelijk weinig faillissementen zijn geval-

De crisis heeft ook gevolgen gehad voor de po-

“Wij merken ook dat er op dat gebied veel ad-

t

len. Daaruit kun je concluderen dat de metaalin-

sitie van met name kleine toeleveranciers. Deze

vies wordt gevraagd. De klant wil weten hoe snel

Z

is ten opzichte van de OEM’er verder omlaag

s

gedrukt in de bedrijfskolom. Hoe kan dat voor

v

de toekomst worden voorkomen? Philippe

h

Reinders Folmer: “In tijden dat de markt

j

‘boomt’ zijn veel ondernemers snel geneigd om

h

het verleden te vergeten. Je zult dan ook mer-

“

- Zorg voor een eigen strategie om financiering te verkrij-

ken dat bedrijven die een jaar geleden aan de

m

gen. Deze staat los van de productportefeuille en de

kant werden geschoven, binnenkort weer vol

a

technische mogelijkheden.

goede moed aan de tafel zitten. Er moet per

d

- Grijp tijdig en zonodig hard in als dat nodig is.

slot van rekening geld worden verdiend. Het is

d

- Wees in de contacten met banken objectief en realis-

echter wel zaak om de eigen strategie niet uit

s

het oog te verliezen.” Kunnen leveranciers

s

- Geef aandacht aan service en onderhoud. Door daarin

daarbij helpen door samen met de toeleveran-

p

te investeren worden onnodige uitgaven bij storing of

cier bepaalde berekeningen uit te voeren? Joost

W

stilstand voorkomen.

Verschure: “Wij kijken niet echt in de business

o

- Onderzoek de mogelijkheden van automatisering en

van klanten. En dat willen veel klanten zelf lie-

D

besef dat juist hiermee meer flexibiliteit binnen het be-

ver ook niet. Je merkt wel dat klanten de aan-

drijf wordt geïntroduceerd.

schaf van een machine afstemmen op het pro-

Ric de Groot

r

duct dat men wil maken, maar advies over een

“Belang automatisering voor de toekomst door crisis alleen maar vergroot”

v

Lessen uit de crisis:

tisch.

- Houd het bedrijf aantrekkelijk voor jonge instroom door te investeren in een moderne productieomgeving.

evenwichtige mix van de productportefeuille wil men liever niet.” Philippe Reinders Folmer:

16


v

d

i



Joost Vershure

Hank Oude Reimer

“Investeren in moderne productieomgeving om jongeren te kunnen werven”

“Geld verdienen door in service en onderhoud te investeren”

r

een investering in automatisering is terugver-

den dwars. Dat heeft uiteindelijk geleid tot ont-

spanning één product te kunnen vervaardigen.”

e

diend en voor welke taken automatisering kan

slagen. Ik denk dat de rol van de vakbonden

Gijs Bender nuanceert die ontwikkeling: “Maar

worden ingezet. Daar ligt denk ik ook een be-

daarin dubieus is geweest.”

daar is wel de nodige knowhow voor vereist. Er

langrijke taak voor een branchevereniging als de

staan nu veel complexe machines bij bedrijven

Vimag. Wij hebben zelf een groot demonstratie-

Metaal aantrekkelijk houden

opgesteld die eigenlijk heel eenvoudig worden

-

centrum gebouwd, waar automatisering volop

In hoeverre beïnvloedt dat het toekomstig per-

ingezet.” Wiel Kroonen: “Dat vereist dus een

-

aanwezig is. Voorlichting daarover ligt helemaal

soneelsbeleid? Over enkele jaren willen we toch

combinatie van hoogopgeleide medewerkers

n

in de lijn van de Vimag-activiteiten.”

ook weer jonge vakmensen in het bedrijf? Gijs

en geavanceerde machines. Die combinatie

Bender: “Het belangrijkste is dat we een leuke

maakt een hogere productiviteit en daarmee

e

e

De automatisering lijkt in zekere zin ook een al-

en afwisselende baan kunnen bieden. En die

een lagere stuksprijs mogelijk.” Daniël Kofman

l

ternatief om meer flexibiliteit te brengen bin-

baan kunnen we eigenlijk nu al bieden. Veel

ten slotte: “En ook daar speelt de focus op je be-

”

nen de eigen organisatie. Flexibiliteit die voor

banen in onze sector krijgen een hoger IT-ge-

drijfsactiviteiten weer een belangrijke rol. Waar

l

veel bedrijven met forse personeelsbestanden

halte en dat spreekt veel jongeren aan. Dat

ben je sterk in? Welke branche wil je bedienen?

:

niet of nauwelijks te realiseren was. Maar is au-

neemt echter niet weg dat het moeilijk zal wor-

En welke strategie is nodig om dat te realiseren?

-

tomatisering wel de enige of juiste oplossing?

den om jongeren aan te blijven trekken.” Joost

Over die vragen zullen we regelmatig moeten

l

Zijn er geen andere mogelijkheden om de per-

Verschure vult aan: “En wat ook meespeelt: hoe

nadenken.”

sonele organisatie te laten ‘ademen’. Per slot

innovatief is het bedrijf? Is het een schoon be-

van rekening vergrijst ook in de metaalindustrie

drijf? Bij dat soort bedrijven willen jongeren

het personeelsbestand en staat over enkele

graag werken. Investeer dus in een moderne

jaren instroom van jonge vakmensen weer

productieomgeving.” Daarnaast speelt het sala-

hoog op de agenda. Philippe Reinders Folmer:

ris voor jongeren natuurlijk ook een rol. “De

“Ik geloof dat bedrijven daar steeds creatiever

aanmeldingen voor opleidingen in de industrie

mee omgaan en medewerkers daar in crisissitu-

en de zorg stijgen op dit moment weer”, aldus

aties ook in mee willen. Bij Renishaw moest tij-

Daniël Kofman. “Het belangrijkste argument

dens de crisis zo’n 20% van het personeel wor-

daarvoor is het feit dat je er momenteel meer

den ontslagen, terwijl de overigen 20% van hun

verdient dan in andere sectoren.”

n

<<<

salaris inleverden.” Voor de ademende organisatie is echter meer nodig dan een doordacht

Wat is er verder van belang om met vertrouwen

personeelsbeleid of coöperatieve medewerkers.

de toekomst tegemoet te gaan? Gaat het om

Wiel Kroonen: “Wij hebben geprobeerd om

mensen, machines, gereedschappen of een af-

onze 360 medewerkers door de crisis te loodsen.

gewogen combinatie van alles? Hank Oude Rei-

Daar waren echter wel maatregelen in de sfeer

mer: “Mensuren blijven toch de grootste kos-

van arbeidstijdverkorting voor nodig. Die maat-

tenpost. Daarom zal automatisering – door het

regelen bleken in Nederland onbespreekbaar

hele bedrijf heen – voor de toekomst van nog

Richard Boske

voor de vakbonden. Bij onze Duitse dochteron-

groter belang zijn.” Wiel Kroonen verwacht

derneming konden we gelukkig wel Kurzarbeit

veel op en rond de machine: “De trend voor de

invoeren, maar hier in Nederland lagen de bon-

toekomst is de mogelijkheden om in één op-

“Initiërende rol voor FME om private equity financiering te promoten”


17


DOOR: MARTIN FRANKE

왗

Innovaties helpen leveranciers

door crisis Wie de gesprekken tijdens vakbeurzen beluistert, zal al snel merken dat de plaatbewerkingswereld de crisis voorbij lijkt te zijn. De geluiden zijn weer positief en er wordt weer volop geïnnoveerd en geïnvesteerd. Reden om tijdens de Vimag-forumdiscussie eens stil te staan bij de wereld van de plaatbewerking. Welke ontwikkelingen doen zich hier voor? Hebben nieuwe materialen gevolgen voor de plaatwereld? Kiezen we voor hydrauliek of mechaniek? Deze en tal van andere vragen kwamen aan de orde tijdens de forumdiscussie Plaatverwerking.

18


Het is nog maar enkele maanden geleden dat

m

alle grote plaatbewerkingsleveranciers uitpak-

k

ten op de vakbeurs EuroBlech. De beurs gaf niet

d

alleen een kijkje in de keuken van machineleve-

n

ranciers, maar vormde ook het podium waar

w

nieuwe materialen werden gepresenteerd. Een

e

voorbeeld daarvan is het driefasen nano-staal

d

(TPN) dat een trekvastheid van 780 MPa tot

e

1020 MPa combineert met een breekrek van

c

25% tot 15%. Het materiaal laat zich daarmee

m

goed kanten en lijkt een nieuwe trend in te zet-

m

ten op materiaalgebied. De komst van derge-

E

lijke materialen betekent dat er bijvoorbeeld

l



왗

Van links naar rechts: Gert Jan Braam, Jan Floor van Egmond, Etienne Lalieu, Ger van der Endt,


Marco Lichtenberg, Martin Franke, Reinold Tomberg, Hans Mac Kenzie (foto’s: Herbert

De Vimag-forumdiscussie is een initiatief van de sectie Vimag van de Federatie Productie Technologie. De leden

Wiggerman)

van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer dan 1500 producenten van apparatuur voor de metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordiging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimagleden over een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdiscussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. Deze bijeenkomst stond onder leiding van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Magazine, en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de Federatie Productie Technologie. Deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie over plaatverwerking waren Hans Mac Kenzie van Mac Kenzie Machines (Oisterwijk), Jan Floor van Egmond van Landré Groep (Vianen), Etienne Lalieu van Bystronic Benelux (Hardinxveld-Giessendam), Ger van der Endt van Trumpf Nederland (Hengelo) en Marco Lichtenberg van Safan (Lochem).

kelingen zijn de OEM’ers. Pas daarna komen de

staan. Recent is die prognose weer aangepast

machineleveranciers. Dat betekent in veel ge-

naar 25%. Fiberlasers zijn inderdaad sneller,

vallen al snel dat je eigenlijk achter de ontwik-

beter en goedkoper maar het economisch ge-

kelingen aanloopt. Wij hebben er tot nu toe

bruik ervan blijft beperkt tot metaal met een

nog niet zo veel mee te maken gehad.” Hans

dikte van circa 3 mm. Voor Bystronic is dat een

Mac Kenzie van Mac Kenzie Machines bevestigt

zeer beperkte doelgroep. De fiberlaser is eigen-

dat: “Meubelfabrikanten zullen niet zo snel ge-

lijk tien jaar een laboratoriumproduct geweest

bruikmaken van de nieuwe materiaalsoorten.

en komt nu op de markt. Uit studies blijkt dat

Die willen concurreren op prijs en met materia-

een fiberlaser met stikstof in roestvast staal tot

len die goed te recyclen zijn.” Dat machineleveranciers desondanks niet stil zitten, bewijst Bystronic. Etienne Lalieu: “Voor onze watersnijma-

Jan Floor van Egmond

chines hebben wij inmiddels een database met

“Fiberlasers geschikt tot 3 mm; daarboven nemen kwaliteit en snelheid sterk af”

honderden materialen. Met het proces kan vrijwel ieder materiaal worden gesneden. De database, die nodig is om de machines in te kunnen stellen, groeit nog dagelijks. De materialen hebben dan ook een positief effect op de machinewereld.

Plaatbewerkingsmachines

worden

steeds meer verkocht en het einde van die vraag Hans Mac Kenzie

“Grote sprong in fiberlasers door verschillende bronnen te combineren”

is nog niet in zicht. De nieuwe materialen zullen die vraag ongetwijfeld een boost geven.”

Opkomst vastestof- of fiberlaser Tijdens de EuroBlech toonden verschillende leveranciers hun ontwikkelingen op het gebied

t

met dunnere plaat kan worden gewerkt. Her-

van vastestoflasers of fiberlasers. De belangstel-

-

kennen de deelnemers aan de forumdiscussie

ling voor dit type laser is momenteel enorm.

t

die trend ook? Etienne Lalieu van Bystronic Be-

Waar wordt die aandacht door veroorzaakt?

-

nelux: “De vraag naar dunner plaatmateriaal

Hans Mac Kenzie: “De grote sprong is gemaakt

r

wordt inderdaad steeds groter. Die trend is al

door verschillende bronnen te combineren,

n

een aantal jaren geleden ingezet en ik verwacht

waardoor zo’n hoog vermogen kon worden ge-

l

dat die ook nog wel even door zal zetten. Het is

realiseerd. Het resultaat daarvan is dat met min-

t

een reactie op de wens om lichter te kunnen

der bronnen, minder vermogen en minder spie-

n

construeren. Dat kan met nieuwe plaatsoorten,

gels kan worden volstaan.” Etienne Lalieu: “Als

e

maar ook door gebruik te maken van andere

Bystronic zijn wij al meer dan tien jaar bezig met

-

materialen, zoals composieten. Jan Floor van

fiberlasers. De marktverwachtingen waren dan

-

Egmond van Landré Groep: “Wie als eerste zul-

ook hoog. In 2005 verwachtten wij nog dat in

d

len inspringen op de nieuwe materiaalontwik-

2020 50% van de markt uit fiberlasers zou be-


19


één materiaal te verwerken, maar om het feit

M

dat metalen én kunststoffen met één machine

d

kunnen worden verwerkt.”

v

n

Energie geen hot issue

e

Alle delen van de industrie staan er bol van: het

e

realiseren van energiebesparingen. Soms ingegeven door de eigen portemonnee, maar min-

V

stens zo vaak opgelegd door de politiek die ver-

t

mindering van het energieverbruik stimuleert

b

of verplicht stelt. Is die trend ook merkbaar in

a

de plaatverwerkende industrie of heeft dat ge-

E

volgen voor de opkomst van de fiberlaser? De

S

snijsnelheid in 1 mm roestvast staal kan immers

s

met een factor 2 tot 3 omhoog, waardoor min-

m

der energie wordt verbruikt. Ger van der Endt:

p

“In de plaatbewerkingswereld wordt 70% van

d

Etienne Lalieu

de kosten veroorzaakt door materiaal. De be-

d

“Machine uitzetten en minder materiaal weggooien belangrijke factoren voor energiebesparing”

werkingskosten nemen niet meer dan 30% voor

k

hun rekening. Als machineleverancier kun je al-

i

leen op dat deel energie besparen. Als je een machine alle uren bezet zou hebben, dan zijn er

H

inderdaad besparingen mogelijk. Maar de prak-

D

tijk leert dat die bezetting bijna nooit 100% is.

g

en met 3 mm ideaal is. Je kunt er wel staal mee

mond vult aan: “De inzetbaarheid voor meer-

Het is veel winstgevender wanneer je het mate-

s

snijden, maar dan gaat het minder snel of is de

dere metalen kan echter voor loonsnijders een

riaal 10% scherper kunt inkopen. Dat neemt

l

kwaliteit te gering.” Jan Floor van Egmond vult

overtuigend argument zijn om voor een be-

niet weg dat de politiek wel steeds belangrijker

t

aan: “De essentie van de vastestoflaser of fiber-

paalde machine te kiezen.” Die multifunctiona-

is en wordt.” Etienne Lalieu vult aan: “Er zijn in

l

laser is dat de laserstraal via de fiber naar de kop

liteit herkent ook Etienne Lalieu: “Koper en

de plaatbewerkende industrie veel meer en

a

wordt gebracht. De fiber is daarbij dus de gelei-

messing worden ook verwerkt met onze water-

winstgevendere manieren om energie te bespa-

D

der. Machinebouwtechnisch brengt dat een

straalsnijmachines. Ook daar is het echter een

ren: machines die aan blijven staan, materiaal

z

aantal belangrijke voordelen met zich mee.

beperkt deel van de markt. Bedrijven kiezen

dat wordt weggegooid. Daar kan op een veel

v

Achter de fiber kunnen lasers van verschillende

dan ook niet voor een waterstraalmachine om

duurzamere manier mee worden omgegaan.

n

stoffen staan opgesteld. Zo kunnen vermogens

t

worden behaald waarmee je wel door metaal Ger van der Endt

M

vraag of dat economisch rendabel of kwalitatief

“Ergonomie belangrijk voor behoud van personeel”

d

voldoende is. De vastestoflaser wordt beperkt

20

t

van 20 mm zou kunnen. Maar het is zeer de

m

door de fysische eigenschappen van de straal-

h

kwaliteit. Tot 3 mm is het mooi; daarboven gaat

k

ook, maar de kwaliteit is minder en de snelheid

“

neemt af.” Ger van der Endt van Trumpf Neder-

s

land: “Trumpf is al sinds 1990 actief met vaste-

d

stoflasers. De markt staat er alleen nu meer voor

t

open. Wellicht dat de crisis eraan heeft bijgedra-

n

gen en is men nu – nog meer dan voorheen – op

M

zoek naar meer rendement.”

v

De belangstelling voor de fiberlaser blijft niet al-

B

leen beperkt tot het verwerken van roestvast

p

staal. Steeds meer wordt de nadruk gelegd op

A

messing, koper en titaan. Hoe staan de deelne-

B

mers aan de forumdiscussie hier tegenover? Ger

r

van der Endt: “De markt voor messing, koper en

“

titaan is niet echt groot en de volumes zijn be-

v

perkt. Voor dunne plaat geldt ook hier dat met

i

stikstof wordt gesneden.” Jan Floor van Eg-

w




t

Maar veel aandacht is er nog niet voor. Je merkt

e

dat ook bij afnemers. Het eerste waar men naar

t

vraagt zijn de snelheden. Vervolgens komt er nog een hele verlanglijst aan wensen en aan het eind wordt ook nog eens gevraagd naar het energieverbruik.”

-

-

Valt het dan te verwachten dat machines in de

-

toekomst worden voorzien van een energiela-

t

bel, net zoals dat het geval is bij huishoudelijke

n

apparatuur, auto’s of woningen? Ger van der

-

Endt sluit dat niet uit. Marco Lichtenberg van

e

Safan merkt dat in het buitenland de eerste

s

stappen al worden gezet: “In Denemarken is

-

men bijvoorbeeld verplicht CO2-vriendelijk te

:

produceren. Maar als je vervolgens uitlegt dat

n

de CO2-uitstoot voornamelijk afhankelijk is van

-

de energieleverancier, dan ben je eigenlijk al

Marco Lichtenberg

r

klaar. Neem je CO2-vrije energie af, dan kan er

-

immers ook geen sprake zijn van CO2-uitstoot.”

“Elektromechanische pers tot 500 ton of 600 ton goed mogelijk”

n

r

Hydraulisch of mechanisch?

-

De EuroBlech maakte duidelijk dat, wellicht inge-

.

geven door energieoverwegingen, de ‘strijd’ tus-

past.” Etienne Lalieu: “Het is moeilijk om zo-

mensen steeds minder wordt en dat het animo

-

sen hydrauliek en (servo-)mechanica aan het op-

maar te zeggen dat het allemaal hydrauliek

voor een baan in de industrie drastisch is afge-

t

laaien is. En dat terwijl de geregelde hydrauliek

blijft of elektromechanisch wordt. Beide werel-

nomen. Dat betekent dat je extra zuinig moet

r

toch een prachtige ontwikkeling is? Etienne La-

den zijn totaal verschillend en hebben geheel

zijn op het personeel dat je hebt. Zittend werken

n

lieu: “Dat is het zeker, maar het is de vraag of het

eigen gebruikersgroepen. Ik denk dat er voor

kan daar uitstekend bij helpen.” Jan Floor van

n

allemaal nog wel interessant wordt gevonden.

beide machines een markt is.” Toch wordt er in

Egmond merkt op dat het tekort aan goed per-

-

De hydraulisch geregelde pers is eigenlijk de-

de verspanende machinewereld op grote schaal

soneel niet alleen voor de vakmensen achter de

l

zelfde als twintig jaar geleden. Als reactie op de

afscheid genomen van de hydrauliek. Zet die

machine geldt. “Alle leveranciers spannen zich

l

vraag van de markt en (lokale) overheden zijn er

trend zich dan niet door naar de wereld van de

tot het uiterste in om hun klanten zoveel moge-

.

nu alleen meer elektronica en ergonomie aan

plaatbewerking? Ger van der Endt: “Servo-

lijk te ontzorgen. Daardoor wordt ook een gro-

toegevoegd. Die aanvulling geeft tevens een be-

mechanische aandrijvingen beginnen te komen

ter beroep gedaan op onze service-organisaties.

tere controle en besturing van de machines.”

en zullen steeds vaker het beeld gaan bepalen.

Maar ook daar geldt dat het vinden van goede,

Moeten we dan afscheid gaan nemen van hy-

Het bouwt sneller en kleiner. Dat zijn belang-

hoogwaardige servicemensen niet eenvoudig

drauliek? “Nog niet alles is elektromechanisch

rijke overwegingen voor een machineprodu-

is.” Etienne Lalieu vult aan: “Hetzelfde probleem

mogelijk. Een 2500 ton pers zal nog gewoon met

cent.” Ook Hans Mac Kenzie ervaart dat: “Bij

doet zich ook voor bij besturingen. Berekenin-

hydrauliek worden geleverd.” “Maar de ontwik-

onze machines zie je dat steeds meer onderde-

gen kunnen tegenwoordig offline worden uit-

kelingen gaan snel”, aldus Marco Lichtenberg.

len servo-mechanisch worden aangedreven in

gevoerd, maar het personeel dat daarvoor nodig

“De elektromechanische tak van sport groeit

plaats van hydraulisch.” En ook energie kan hier

is moet wel over voldoende kennis beschikken.

sterk en is inmiddels ook al twintig jaar oud. Tij-

een rol spelen. Marco Lichtenberg: “In sommige

Daar zullen we nog een behoorlijke inhaalslag

dens de EuroBlech hebben wij een 300 tons elek-

landen wordt je belast op de pieken in je ener-

moeten maken. Dat kan met bestaand perso-

tromechanische pers geïntroduceerd. Dat kan

gieverbruik. Die pieken zijn met servomechani-

neel of door verder te automatiseren. Het liefst

nog wel doorgroeien tot 500 ton of 600 ton.

sche aandrijvingen veel beter af te vlakken,

zou je aan het begin van een productielijn willen

Maar exotische tonnages, zoals 2000 ton zullen

waardoor de energierekening lager uitvalt.”

ingeven wat er aan het eind van de lijn uit moet

voorlopig praktisch nog wel onmogelijk blijven.”

komen.” Ger van der Endt verwacht dat de

Personeel als kostbaar goed

plaatwereld daar ook naartoe gaat: “Het is Eu-

Bij ponsnibbelmachines lijkt het servo-elektrisch

Al eerder werd ergonomie even genoemd, als

ropa’s enige kans om te overleven.” “Daarvoor

ponsen nu uit te groeien tot stand der techniek.

bepalend voor bepaalde machineontwikkelin-

zijn echter wel grote stappen nodig”, aldus

Althans als we de presentaties tijdens de Euro-

gen. En ook hier gaf de EuroBlech een kijkje in

Marco Lichtenberg. “Een productiecel kan bij

Blech volgen. Ervaren de deelnemers aan de fo-

de keuken. Steeds meer machines worden ont-

wijze van spreken iedereen wel neerzetten.

rumdiscussie dat ook zo? Jan Floor van Egmond:

wikkeld om zittend achter te werken. Is dat zin-

Maar ervoor zorgen dat het goed gaat draaien,

“Amada heeft zich nooit helemaal thuis ge-

nig wanneer kleine plaatjes worden gebogen op

is veel moeilijker. Daarvoor is iemand nodig met

voeld bij hydrauliek. Nu, met elektromechanica,

een 3 meter lange kantpers? Ger van der Endt:

een schat aan logistieke- en IT-kennis. Het is een

is er met de besturing veel meer mogelijk en

“Het voorkomen van vermoeidheid is al jaren-

taak voor de machineleverancier om dit toegan-

wordt het ook een machine die beter bij Amada

lang een thema. Vergeet niet dat het aantal vak-

kelijker te maken.”

<<<


21


DOOR: MARTIN FRANKE

Trends in de metaalproductietechniek

G

D

o

n

k

d

q

s

g

j

j

Het herstel in de metaalindustrie is ingezet. Investeringen in machines beginnen weer vormen aan te nemen en veel

S

g

bedrijven zijn weer voorzichtig optimistisch. Tijd om eens stil te staan bij een aantal trends in de metaalproductietechniek.

t

d

Daarbij passeren niet alleen de veranderde economische realiteit en nieuwe productietechnieken de revue, maar komen

l

n

ook thema′s zoals duurzaamheid, energiebesparing en verminderde CO2-emissies aan de orde. Welke trends zijn daarbij

d

i

voor de Nederlandse metaalondernemer van belang? De deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie geven antwoord.

g

h

m

l

d

d

g

T

r

e

c

h

p

d

t

V

H

h

g

“

b

g

p

c

d

e

h

z

e

k

D

d

V.l.n.r. met de klok mee: Hank Oude Reimer, Philippe Reinders Folmer, Daniël Kofman, Gert Jan Braam, Martin Franke, Reinold Tomberg en Theo Coffeng (foto’s: Herbert Wiggerman)

22


k



Gecontroleerd groeien De afgelopen jaren heeft de metaalindustrie onder grote druk gestaan. Verwonderlijk is dat niet, als we bedenken dat de financiële wereld in korte tijd instortte en nagenoeg alle delen van de economie met zich meetrok, van Albuquerque tot Zhengzhou. De diepe en zware economische val week af van de traditionele economische golfbeweging, waarbij gemiddeld vijf goede jaren worden afgewisseld met twee slechte jaren. Deze cycli lijken steeds korter te worden. Stagnatie wordt daarmee sneller én heviger afgewisseld met krachtige groei. Hoe kunnen metaalbedrijven hiermee omgaan? Is het beleid dat de afgelopen jaren is gevoerd, wel het juiste beleid geweest? Philippe Reinders Folmer van Renishaw Benelux: “Dat suggereert alsof metaalbedrijven en machine- en gereedschapleveranciers invloed hebben op de cycli. Dat is allerminst het geval. Zeker niet bij zo’n hevige daling als we hebben gehad. Die extreme situatie leidde tot

Hank Oude Reimer

massagedrag. Als metaalondernemer kon je al-

“Overheid zal verbetering van het onderwijs moeten faciliteren”

leen maar zo snel mogelijk reageren, veelal met drastische maatregelen. Die periode lijkt inmiddels alweer helemaal te boven; je krijgt zelfs het

fabriek: een fabriek die al naar gelang de eco-

Energie in de hoofdrol

gevoel dat er in Azië orders worden gevreten.”

nomische omstandigheden uitzet en inkrimpt.

Groei die gedwarsboomd gaat worden door het

Theo Coffeng van Dymato: “Daar schuilt ook di-

Is dat de toekomst van de metaalindustrie?

ontbreken van componenten? Daniël Kofman:

rect weer een gevaar. Hyundai-Kia heeft recent

Hank Oude Reimer van Oude Reimer: “De ade-

“Die situatie is wel aan het ontstaan. Het is niet

een order afgesloten van 1500 gereedschapsma-

mende fabriek kon in zo’n korte tijd populair

voor niets dat er zoveel aandacht wordt besteed

chines met een Chinese klant. Dergelijke grote

worden omdat de overheid dat ook onder-

aan recycling.” Theo Coffeng vult aan:

hoeveelheden zorgen niet alleen voor een forse

steunde. Met name in Duitsland kon door de

“Schroothandelaren in Duitsland beklagen zich

prijsdruk, maar leggen ook een groot beslag op

Kurzarbeit-regeling gemakkelijker worden in-

momenteel omdat er zoveel schroot door China

de productiecapaciteit. Dat zal door andere klan-

gekrompen, zonder definitief afscheid te hoe-

wordt opgekocht. De Chinezen zelf worden

ten minder worden gewaardeerd.”

ven nemen van personeel. De markt trekt nu

echter steeds zuiniger met de levering van com-

weer aan, mede dankzij de auto-industrie, die

ponenten die in minder grote hoeveelheden

Verschuiving naar Verre Oosten

samen met de bouw de motor van onze econo-

beschikbaar zijn. Grondstoffen voor permanent-

Hebben we uiteindelijk dan toch niet geleerd

mie vormt. Als het daar goed gaat, gaat het met

magneetmotoren worden door China bijvoor-

hoe we met crises en intense cycli om moeten

leveranciers ook goed. Wat je echter wel merkt,

beeld niet meer geleverd. De Chinezen hebben

gaan? Daniël Kofman van Siemens Nederland:

is dat er een grote verschuiving naar het Verre

wat dat betreft als voordeel dat zij een centraal

“Daar ben ik het niet mee eens. De crisis heeft

Oosten heeft plaatsgevonden en nog steeds

geleide economie hebben. Ten aanzien van bo-

bedrijven ook de tijd en de mogelijkheden ge-

plaatsvindt.” Die trend wordt door Daniël Kof-

demschatten is er een langetermijnstrategie die

geven om na te denken over hun bedrijf, het

man van Siemens Nederland bevestigd: “Europa

niet om de zoveel jaar wordt aangepast omdat

productieproces en de manier waarop dat pro-

is voor ons nog steeds de grootste markt, maar

er een nieuwe regering zit.” Dat gebrek aan

ces wordt gerealiseerd. Bij veel bedrijven heeft

de échte groei komt uit Azië. Je ziet veel grote

grondstoffen is een probleem waar niet alleen

dat geleid tot een strategische heroverweging

machinebouwers dan ook die kant op gaan. En

China, maar de hele wereld mee wordt gecon-

en verbeteringen in fabrieken. Tegelijkertijd

niet onbelangrijk: in Azië zit ook buiten de ban-

fronteerd.

heeft de Duitse Kurzarbeit-regeling – en tot op

ken veel geld. Dat maakt het investeren een

zekere hoogte ook de Nederlandse variant

stuk eenvoudiger. Wij ondervinden die krach-

Het grondstoffentekort, gecombineerd met de

ervan – gezorgd dat er flexibeler met personeel

tige groei ook aan den lijve. Onze capaciteit is

stijgende energieprijzen, noodzaken de sector

kon worden omgegaan.”

het afgelopen jaar fors gegroeid en het is nog

om efficiënter met materiaal en energiebronnen

niet voldoende om alle vragen uit Azië te kun-

om te gaan. De energieprijs is echter nog nau-

Dat flexibel omgaan met personeel staat inmid-

nen bedienen. Dat maakt de aankoop van bij-

welijks terug te vinden in de kostprijs. Welke

dels bekend als het concept van de ademende

voorbeeld onderdelen echter steeds moeilijker.”

ontwikkeling kunnen we daar verwachten? Theo Coffeng: “In omgevingen waar de verdien-

Hybride technieken of traditioneel en vakmanschap?

sten worden gemaakt met centen per onderdeel en kostprijs dus een grote rol speelt, daar let

>>>


23


Besparingen in metaalindustrie

t

Inmiddels duiken er van alle kanten lijsten op

s

met aandachtspunten om energiebesparingen

g

te realiseren. Sommige daarvan zijn al door machinefabrikanten overgenomen en in hun pro-

T

ductenprogramma verwerkt, andere richten zich

g

meer op de metaalbewerkers en verlangen een

v

bijdrage van de kant van de gebruiker. Wat kan

h

een verspanende metaalbewerker momenteel

r

doen om het energieverbruik te verlagen? Theo

m

Coffeng: “Binnen de metaalwereld is het lucht-

m

verbruik een grote energievreter. Er gaat onno-

w

dig veel perslucht verloren en bedrijven zouden

o

kunnen besparen door daar meer aandacht aan

1

te besteden.” Kan de toepassing van verbruik-

t

meters op de machine eraan bijdragen dat er

d

minder energie wordt verbruikt? Theo Coffeng:

a

“Verbruiksmeters op de machine zijn onzinnig.

g

Als metaalbedrijf wil je spanen maken. Een ver-

b

Daniël Kofman

bruiksmeter weerhoudt je daar niet van.” Daniël

e

“Crisis heeft gezorgd voor strategische heroverweging en verbeteringen in fabrieken”

Kofman vult aan: “Die verbruiksmeter heeft al-

n

leen zin voor de momenten dat de machine stil-

p

staat. Op die momenten zie je hoeveel energie

p

nog wordt gebruikt. Dat is vaak schrikbarend en

a

men op iedere verbetering. Dus ook verbeterin-

onderwerp energielabels zal door de overheid

brengt je er sneller toe om bijvoorbeeld het ag-

o

gen in het energieverbruik. Maar bij het gemid-

worden opgepakt en gepusht. Dan zal het ook

gregaat automatisch te laten afschakelen.” Ook

i

delde metaalbedrijf is er nog niet zoveel aan-

meer gaan leven. Kijk maar naar wasmachines;

door het aanpassen van de bewerkingsstrategie

e

dacht voor energie.” Hank Oude Reimer consta-

bij de aanschaf hiervan let iedereen inmiddels

zou energie kunnen worden bespaard. Biedt die

E

teert wel een kentering: “Bij de aanschaf van

op het energielabel. Dat zal ook voor machines

mogelijkheid uitkomst? Volgens Philippe Rein-

a

nieuwe machines begint die belangstelling wel

wel gaan gebeuren.”

ders Folmer niet: “De metaalbewerker is geïn-

d

te komen. En op dat soort momenten kan het

g

verschil ook worden gemaakt; zeker in wat gro-

e

tere productieomgevingen zijn besparingen tot

o

15% op het energieverbruik mogelijk.”

I

b

d

Dat die besparingen noodzakelijk zullen zijn, bewijst het EU-energielabel voor machines. De Duitse machinebouwers verenigd in de VDW

T

reageerden hier al op met het Blue Compe-

G

tence-project. Vanuit de Blue Competence-ge-

w

dachte wordt de volledige productieketen be-

g

oordeeld en worden waar mogelijk (energie)-

t

verbeteringen aangebracht. Dat betekent dus

o

ook: lichter construeren om het transport te ver-

e

eenvoudigen of de energie in de vorm van te-

s

rugvoeding of warmte die in de machine wordt

p

ontwikkeld terugwinnen en hergebruiken. Da-

l

niël Kofman: “Ook binnen Siemens wordt ge-

d

werkt aan Blue Competence. Voor een groot

t

aantal consumentenproducten bestaan er in-

n

l

middels energielabels. Mensen raken er steeds meer aan gewend. Binnen een aantal jaren kun-

Philippe Reinders Folmer

nen we dergelijke labels ook voor machines ver-

“Component mens steeds nadrukkelijker centraal bij keuze nieuwe productietechniek”

wachten.” Hank Oude Reimer vult aan: “Het

24


i

m

v



teresseerd in productie: wat, hoe vaak, hoe

p

snel. De rol die energie daarbij speelt, is niet echt

n

groot.”

-

-

Toch zijn er wel positieve voorbeelden van ener-

h

gie-efficiency binnen de metaalindustrie. Zo be-

n

vordert het Laser Applicatie Centrum duurzaam-

n

heid in de maakindustrie door bestaande laag-

l

rendement lasserbronnen te vervangen door

o

moderne laserbronnen. Dit project, dat samen

-

met de Metaalunie en de provincie Overijssel

-

wordt uitgevoerd, levert een energiebesparing

n

op van ruim 480.000.000 kWh, genoeg om ruim

n

140.000 huishoudens een jaar lang van elektrici-

-

teit te voorzien. Hank Oude Reimer: “Dat is in-

r

derdaad een fraai voorbeeld, maar lang niet voor

:

alle delen van de maakindustrie bruikbaar. De

.

gemiddelde metaalondernemer wil sneller en

-

beter produceren. Dat kan niet altijd met minder

l

energie. En als het met minder zou kunnen, dan

Theo Coffeng

-

nog is de invloed op de uiteindelijke prijs van het

“Groei in Azië zorgt voor forse prijsdruk op grondstoffen en legt groot beslag op productiecapaciteit”

-

product gering. De energiekosten zijn slechts een

e

paar procent van het totaal.” Theo Coffeng vult

n

aan: “Energiebesparingen zijn niet altijd en

-

overal zomaar te realiseren. Voor de ondernemer

je als bedrijf opschalen naar iets grotere series.”

zal een verbetering van het onderwijs veel

k

is het belangrijker om veel te produceren dan om

Daniël Kofman vult aan: “De kleine metaalbe-

meer moeten faciliteren. Daar kunnen onder-

e

energiezuinig te produceren.

drijven doen er goed aan zich te specialiseren in

nemers ook een rol in spelen, maar dan moet

e

En misschien heeft hij nog wel gelijk ook, want

producten waar ze goed in zijn. Dat vergt een

dat ook wel aantrekkelijker voor ze worden

-

als je vervolgens het energieverbruik per pro-

strategische keuze, die veel bedrijven nog niet

gemaakt.”

-

duct berekent, blijkt het maar om procentjes te

hebben gemaakt.”

<<<

gaan. Datzelfde geldt ook voor de discussie over energie- en CO2-emissierechten. Er wordt veel

Over de complexiteit van de machines die daar-


over gesproken, maar ook veel gegeneraliseerd.

bij nodig zijn vertelt Hank Oude Reimer: “Het

De Vimag-forumdiscussie is een initiatief van de sectie

In onze tak van industrie heeft die discussie maar

gaat erom de juiste product/machinecombinatie

Vimag van de Federatie Productie Technologie. De leden

beperkte waarde. Het is veel belangrijker voor

te kiezen. Een eenvoudig product dat op een

van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer

de grote energieverbruikers, zoals Tata Steel.”

complexe machine wordt vervaardigd, is zonde

dan 1500 producenten van apparatuur voor de metaalin-

van het geld. Daar moet altijd een goede afwe-

dustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordiging en

Trends in productietechnologie

ging worden gemaakt.” Theo Coffeng: “Com-

de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-leden over

Grote maar ook kleinere bedrijven beginnen

plexe machines met hybride technieken moet je

een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid.

weer met het investeren in productietechnolo-

alleen zetten voor complexe productietaken.

Die knowhow wordt nu ook via de forumdiscussie over-

gie. Daarbij passeren ook nieuwe productie-

Dat gebeurt lang niet altijd en dan wordt zo n

gedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de

technieken, zoals het laserondersteund frezen

machine opeens een hele dure machine. An-

stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten

of ponsen, ultrasoon slijpen, compleetbewerken

dersom betekent het ook, dat met de keuze

voor potentiële gebruikers de revue. De bijeenkomst over

en hybridetechnieken de revue. Zijn die nieuw-

voor complexe hybride technieken hoogwaardig

trends in de metaalproductietechniek stond onder leiding

ste technieken daadwerkelijk nodig voor het

werk kan worden binnengehaald. Bovendien

van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Maga-

productieproces bij het gemiddelde Neder-

horen bij die complexe machine ook de juiste

zine en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie

landse metaalbewerkingsbedrijf? Philippe Rein-

vakmensen. Dat geldt niet alleen voor het be-

van de Federatie Productie Technologie.

ders Folmer: “Bij de keuze voor nieuwe produc-

drijf dat zo’n machine aanschaft, maar ook voor

tietechniek staat de ‘component’ mens steeds

de leverancier. Opleiding is zeer belangrijk."

Deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie over trends in de

nadrukkelijker centraal. Die moet zoveel moge-

Daniël Kofman bevestigt dat: “Het is niet voor

metaalindustrie zijn Philippe Reinders Folmer van Renishaw

lijk omlaag worden gebracht. Persoonlijk denk

niets dat in Duitsland veel machineproducenten

Benelux BV (Breda), Daniël Kofman van Siemens Nederland

ik dat de Nederlandse metaalindustrie zich sterk

over een eigen leerschool beschikken. Het ba-

(Den Haag), Hank Oude Reimer van Oude Reimer BV (Hil-

moet maken voor het economisch vervaardigen

sisniveau is daardoor al een stuk hoger dan in

versum) en Theo Coffeng van Dymato (Veenendaal).

van kleine series. Wanneer je dat beheerst, kun

Nederland.” Hank Oude Reimer: “De overheid


25


DOOR: MARTIN FRANKE

Gereedschappenkennis krijgt prominente plaats

J

t

d

d

o

p

D

w

w

d

v

w

Bij een groot deel van de Nederlandse metaalbedrijven zijn er te veel gereedschappen. Uit oogpunt van kostenbeheersing is er

d

g

dan ook ruimte voor verbetering. Die verbetering is ook nodig om de kennis van gereedschappen te kunnen waarborgen. En

S

g

met die kennis kan het productieproces weer verder worden geoptimaliseerd. Wat zijn huidige en toekomstige bewerkingen?

d

d

Welk gereedschap heb ik daarvoor nodig? En wat kan ik nog meer met datzelfde gereedschap produceren? Vragen die aan de

D

m

orde zullen komen wanneer eens kritisch wordt gekeken naar de eigen gereedschappen. Tijdens de Vimag-Forumdiscussie over

r

w

gereedschappen werd een antwoord op deze vragen gegeven. Daarbij werd uitgebreid stilgestaan bij de benodigde

K

s

applicatiekennis, de groeiende belangstelling voor procesdenken en het leveren van ‘totaaloplossingen’.

s

t

m

b

O

w

p

h

p

w

d

l

O

m

G

w

s

b

i

e

G

o

p

v

e

o

s

p

E

v Van links naar rechts: Patrick Morssink, Hans van Steenis, Philippe Reinders Folmer, Danny van Rij, Marcel van Hijum, Jack Huijsmans, Martin Franke, Reinold Tomberg, Gert Jan Braam, Helga Dekempeneer (foto’s: Kees Beekmans, Verbeeld Fotografie)

26


r

a



Je hoeft de ontwikkelingen in de metaalindus-

bewerken, enzovoorts. Daarvoor is knowhow

trie niet op de voet te volgen, om te beseffen

een absoluut vereiste. Om die reden hebben wij

dat onbemande of manarme productie volop in

wereldwijde kenniscenters opgestart, waar spe-

de belangstelling staat. De wens of noodzaak

cifieke kennis over bepaalde applicaties en be-

om slimmer, efficiënter en vooral goedkoper te

werkingen is geconcentreerd. Die kennis kan

produceren vormt hiervoor vaak de drijfveer.

vervolgens voor en door bedrijven over de ge-

Dat stelt echter wel hoge eisen aan de manier

hele wereld worden benut. Het onderstreept

waarop het productieproces is ingericht én

nog maar eens dat de gereedschapwereld een

wordt beheerst. Daarbij gaat het niet alleen om

échte internationale business is geworden.”

de machine, het gereedschap of de aan- en afvoer, maar om de gehele keten van eerste ont-

Beheersing hoeveelheid

werp tot feitelijke levering aan de klant. Stelt

Die kennis krijgt ook steeds meer waarde als het

die ontwikkeling ook bijzondere eisen aan het

om de beheersing van het aantal gereedschap-

gereedschap dat wordt gebruikt? Hans van

pen gaat. Wie bij een gemiddelde metaalbe-

Steenis van Dormer Tools: “De keuze voor het

werker binnenloopt, zal meer dan eens constateren dat er té veel gereedschappen van té veel

gereedschap blijft afhankelijk van de productie die ermee wordt gedraaid. Wat je wel ziet, is

Hans van Steenis (Dormer):

leveranciers aanwezig zijn. Dat is niet alleen uit

dat de producten steeds gevarieerder worden.

“Flexibiliteit belangrijker dan huzarenstukjes”

kostenoogpunt een onwenselijke zaak, maar

Daarom hecht de gemiddelde metaalonderne-

maakt het ook bijna onmogelijk om gereedschapkennis op een effectieve manier te waar-

mer meer waarde aan flexibiliteit dan aan gereedschap waarmee huzarenstukjes kunnen

trie. “De kennis van gereedschappen die daar is

borgen. Welke mogelijkheden bieden gereed-

worden geleverd.” Patrick Morssink van KIM

opgebouwd, wordt steeds meer vertaald naar

schapleveranciers daarbij? Huijsmans: “Er zijn

Komeetstaal vult aan: “Daarnaast wordt de

de mkb metaalonderneming. Zo gaan wij nu

inderdaad te veel gereedschappen bij bedrijven.

standtijd van gereedschappen door de belang-

machines voor enkelstuks productie leveren die

Wij proberen daar verandering in te brengen

stelling voor onbemand produceren steeds gro-

hun oorsprong hebben in seriemachines. En

door samen met het bedrijf om de tafel te zitten

ter. De combinatie van machine en gereedschap

daarnaast blijft er natuurlijk ook ruimte voor

moet immers ook in de avonduren betrouw-

gezond verstand. Het komt regelmatig voor dat

baar door blijven lopen.”

gereedschap wordt aangeboden waarmee 12

Op de vraag of klanten daarbij garanties ver-

uur achtereenvolgens kan worden bewerkt.

wachten, antwoordt Van Steenis: “Voor be-

Maar als in de praktijk om de 8 uur van ploeg

paalde producten verlangt de klant dat hij met

wordt gewisseld, is het veel efficiënter én goed-

het gereedschap een bepaalde hoeveelheid

koper om gereedschap te gebruiken dat ook

producten kan maken voordat hij zijn machine

maar 8 uur mee gaat.”

weer stil zet. Wil je als gereedschapleverancier daar garanties voor afgeven, dan ben je wel vol-

Samenwerking

ledig afhankelijk van de complete configuratie:

Alleen al uit oogpunt van procesoptimalisering

Op welke machine wordt gewerkt? Met welke

lijkt het voor de hand liggend dat machine- en

materialen werkt men?” Marcel van Hijum van

gereedschapproducenten elkaar steeds meer

Gibas Tools geeft aan dat juist dat de reden is

opzoeken om gezamenlijk oplossingen te ont-

waarom Gibas een eigen bedrijf voor gereed-

wikkelen en te leveren. Van Steenis merkt op

schappen heeft geïntroduceerd. “Op die manier

dat de samenwerking tussen machine- en ge-

ben je in staat om alle facetten van de productie

reedschapproducenten hecht is. Huijsmans vult

in beschouwing te nemen en voor het totaal

daarop aan: “De samenwerking tussen beide

Philippe Reinders Folmer (Renishaw):

een oplossing te bieden.” Jack Huijsmans van

producenten is belangrijk maar ondergeschikt

Gibas Tools verklaart: “Daarbij gaat het vaak

aan de vraag hoe die gezamenlijke kennis aan

ook om de inrichting van het gehele productie-

de gebruiker wordt overgedragen. Daar wil de

“Voorinstellen en meten op machine blijven naast elkaar bestaan”

proces. Dat proces vormt uiteindelijk de basis

schoen nog wel eens wringen.” Helga Dekem-

voor de keuze voor machines, gereedschappen,

peneer van Seco Tools: “De wil om samen te

en te inventariseren wat de huidige én toekom-

et cetera. En dat blijkt vaak razend lastig, want

werken is er zeker, maar de disciplines liggen

stige bewerkingen zijn die het bedrijf verricht.

ook complexe producten wil je eigenlijk snel en

wel ver uit elkaar. Bij de engineering zie je in-

Op basis daarvan kan al een ‘gezondere’ keuze

simpel kunnen opstarten. Dat vereist maximale

tensieve samenwerkingen tussen machine- en

voor gereedschappen worden gemaakt. Toch

procesbeheersing.”

gereedschapleveranciers. Je merkt ook dat bij

blijft altijd meespelen dat de mensen op de

Een goed voorbeeld daarvan is volgens Danny

grote projecten de tijdstudies steeds belangrij-

werkvloer een eigen voorkeur houden en op

van Rij van Oude Reimer de automobielindus-

ker worden, inclusief opspannen, bewerken, na-

basis daarvan gereedschap bestellen of laten bestellen. Die keuze zou eigenlijk ‘mensonaf-

Te veel gereedschappen van te veel leveranciers

hankelijk’ moeten zijn: welke producten maak ik? Uit welke materialen? En welk gereedschap

>>>


27


Internet als prikkel of tool Informatie over gereedschappen is al in ruime mate op het internet voorhanden. Naast het aanbieden en uitwis-

zoveel mogelijk vast te leggen in databestanden

i

selen van informatie, leent het internet zich uitstekend als

en procedures. Hoe ver zijn de gereedschaple-

t

verkoopkanaal. Is dat ook voor gereedschappen te ver-

veranciers daarmee? Van Rij: “Wij merken dat

t

wachten? Marcel van Hijum: “In principe worden gereed-

het steeds belangrijker wordt om kennis en

p

schappen natuurlijk al via het internet verkocht. Maar als

werkmethoden vast te leggen, data te archive-

v

je het goed beschouwd zijn dat eigenlijk niet meer dan

ren en mensen één kant op te krijgen. Ieder me-

w

order-entrysystemen en geen verkoopsystemen. Waar je

taalbedrijf voelt wel aan dat daar veel mee kan

“

naar toe wilt, is een systeem dat op basis van jouw pro-

worden gewonnen. Niet alleen productietech-

g

duct, materiaal, bewerking en technische gegevens met

nisch maar ook inkooptechnisch.” Huijsmans:

v

een oplossing komt. Dat is niet alleen een gereedschap

“Informatie vastleggen en standaardiseren is

o

maar ook de bijbehorende CAD/CAM-gegevens en bestel-

van vitaal belang voor veel bedrijven. Dat mer-

v

mogelijkheid. Die ontwikkeling is typerend voor de hui-

ken wij dagelijks. Daarbij staat niet de techniek

W

dige marktvraag: er is steeds meer behoefte aan specia-

maar het proces centraal. Je merkt daarbij dat

o

listische kennis. Een vertegenwoordiger moet daarbij

een nieuw soort werkvoorbereider aan het ont-

“

deuren openen; vervolgens kunnen specialisten de klant

staan is; iemand die niet meer alleen verant-

m

van het juiste advies of oplossing voorzien.” Ook Philippe

woordelijk is voor het instellen van de machine

d

Reinders Folmer merkt dat. “De vertegenwoordiger zal

en het voorbereiden van het werk, maar ook de

M

zich denk ik ontwikkelen tot applicatieadviseur. Applica-

verantwoordelijkheid draagt voor alle digitale

ties vormen de deur naar de toekomst. Wie voldoende

informatie die daarbij nodig is.” Morssink:

Danny van Rij (Oude Reimer):

b

kennis heeft van applicaties en daar passende oplossingen

“Door de processen zo te documenteren, wordt

i

voor kan leveren, zal in de toekomst succes hebben.”

het werk ook beter repeteerbaar gemaakt. Alle

“Klant verwacht steeds vaker totaaloplossing”

Van Hijum: “Die applicaties vormen de meerwaarde voor

‘ingrediënten’ die nodig zijn om het product te

leveranciers van gereedschappen en meetsystemen. Het

maken, worden als het ware al klaar in het

niceren over de randvoorwaarden, veel verbe-

d

vervelende is alleen dat bedrijven in sommige gevallen

mandje gelegd.” “En vervolgens zal de onder-

tering biedt. Bij de constructie van nieuwe pro-

E

ons inschakelen voor onze applicatiekennis en vervolgens

nemer ook nog eens bedenken welke andere

ducten kan bijvoorbeeld beter rekening worden

a

verder gaan met een bedrijf dat uit de catalogus gereed-

producten hij met die ingrediënten uit dat

gehouden met het beschikbare gereedschap.”

g

schappen verkoopt. Wellicht dat in de toekomst die ken-

mandje kan maken”, vult Huijsmans aan. “Op

Dekempeneer merkt een kentering als het om

nis ook als afzonderlijk product kan worden aangebo-

die manier kan de gestandaardiseerde capaci-

het magazijn gaat. “Ook daar heeft de crisis

den.”

teit ten volle worden benut.”

voor veel verandering gezorgd. Bedrijven zijn

En de hoeveelheid gereedschappen? Neemt het

studies gaan doen naar het nut en de noodzaak

aantal gereedschapmagazijnen op deze manier

van zoveel magazijnen en zijn deze vervolgens

juist niet toe? De magazijnen van leveranciers

gaan rationaliseren.” Morssink: “De rationalise-

is daarvoor nodig?” Kempeneer ervaart dat de

worden steeds groter en een paar honderd ge-

ring heeft zich met name gericht op de diversi-

crisis hier een ‘reinigende werking’ heeft gehad.

reedschappen in het magazijn lijkt geen uitzon-

teit van de gereedschappen. Als je 24 uur per

“Door de verslechterde economische situatie

dering meer. Van Steenis: “Ook daarvoor geldt

dag wilt produceren, zul je gewoon voldoende

heeft er bij veel bedrijven een grote schoon-

dat het nadenken over je proces en het commu-

gereedschap in je magazijn moeten hebben om

d

g

r

maak plaatsgevonden en heeft men ingeteerd

die 24 uur door te komen. Dat betekent: meer

op de bestaande voorraad. Bovendien merk je

zustergereedschappen maar minder diversi-

dat er ook efficiënter met gereedschap wordt

teit.”

omgegaan en dat de rol van de inkoper belangrijker is geworden.” Van Hijum vult aan: “Klan-

Voorinstellen en meten

ten kopen geen machine omdat hij mooi is of

Nadenken over het gereedschapbeheer kan in

aan bepaalde specificaties voldoet. Hij wil

veel gevallen niet los worden gezien van het

weten hoe efficiënt hij daarmee zijn product

voorinstellen van gereedschappen en het op-

kan maken. Daar is een grote rol voor de leve-

spannen van werkstukken. Welke trends zijn

rancier weggelegd.” Ook Van Rij ervaart dat:

daar waarneembaar? Dekempeneer: “Consis-

“De klant verwacht steeds vaker dat je een to-

tentie en betrouwbaarheid worden steeds be-

taaloplossing kunt bespreken en aanbieden. Die

langrijker. Belangrijker nog dan de productie-

oplossing hoef je in principe niet helemaal zelf

snelheid. Dat betekent dat al bij de aanschaf

te leveren. Er wordt wel verwacht dat je vol-

van gereedschappen met alle aspecten rekening

doende proceskennis en expertise hebt om de

moet worden gehouden. Ook met het voorin-

i

verschillende onderdelen tot zo’n totaaloplos-

stellen en opspannen. Wij trainen onze verko-

b

sing samen te smeden.”

pers intensief om juist daarop door te vragen.

n

Het gaat er niet om een gereedschap te verko-

w

Vastleggen

pen maar een oplossing te bieden. Daar is ken-

v

Die vereiste kennis heeft betrekking op alle on-

nis voor nodig die voor een belangrijk deel door

m

derdelen van het proces: mens, machine, ge-

Patrick Morssink (KIM Komeetstaal):

de klant wordt geleverd.” Philippe Reinders Fol-

m

reedschap, opspanning, etc. Alleen al om die

“Wat kost het als er niet wordt gemeten en er iets mis gaat?”

mer van Renishaw: “Je merkt dat, naast het

H

voorinstellen, de gereedschappen steeds vaker

b

reden zou het verstandig zijn om al die kennis

28




in de machine gemeten worden. Ook het inmeten van gereedschap in de machine is niet zo tijdrovend. Het is maar net hoe je het productieproces hebt ingericht. Toch verwacht ik dat het voorinstellen en het meten op de machine gewoon naast elkaar blijven bestaan.” Huijsmans: “Het voorinstellen om buiten de machine het gereedschap klaar te maken, loont zich alleen voor exotische gereedschappen. Deze kunnen op die manier betrekkelijk voordelig worden voorbereid.” Wat wordt er dan eigenlijk allemaal wel of niet op de machine gemeten? Reinders Folmer: “Over het algemeen gaat het om de lengte, diameter, breuk en eventueel slijtage. In principe is die meting slechts een kwestie van seconden.” Morssink: “En ook al zou het langer duren, ik denk dat die paar seconden niet uitmaken. Veel belangrijker is de vraag: wat kan het kosten als

Marcel van Hijum (Gibas):

Jack Huijsmans (Gibas):

ik de meting niet verricht? In het ergste geval

“Applicatiekennis is de meerwaarde die leveranciers kunnen bieden”

“Hoeveelheid gereedschappen bij veel bedrijven te groot”

gaat niet alleen je tap kapot maar ook alle gereedschappen die na de tap komen. Dat weegt

-

denk ik op tegen een paar seconden meettijd.”

-

Enkele jaren geleden werden gereedschappen

ketting wordt genomen.” Huijsmans: “Zelfs

droogverspanen. Een optie die uiteraard veel

n

aangekondigd met een eigen RFID-tag, zodat

wanneer bedrijven uit bijvoorbeeld de medische

milieuvriendelijker is.” Minder positief zijn de

”

gereedschappen digitaal herkenbaar zijn. Naast

industrie, alles gedocumenteerd zouden willen

grotere hoeveelheden koelsmeervloeistoffen

m

hebben, is het overbodig. Het gereedschap staat

voor het meetproces. Reinders Folmer: “Het

s

in de NC-lijst, de toollijst én de machine regi-

vocht vormt zich als een dunne film om het ge-

n

streert het. Voldoende bewijs lijkt mij voor het

reedschap. Dat zorgt ervoor dat het lastiger

k

geval er vragen zouden komen.” Dat is ook de

wordt om bijvoorbeeld de diameter van het ge-

s

ervaring van Dekempeneer: “Waar de medische

reedschap te meten.”

-

industrie zich wel sterk voor maakt is standaar-

-

disatie van het fabricaat en type gereedschap

r

dat wordt gebruikt.”

<<<

Vimag-Forumdiscussie

e

Koelen en koelmiddel

De Vimag-Forumdiscussie is een initiatief van de sectie

r

Het gebruik van gereedschap is nagenoeg on-


-

losmakelijk verbonden met koeling. De druk


van de koelsmeervloeistoffen is daarbij de afge-

dan vijftienhonderd producenten van apparatuur voor de

lopen jaren behoorlijk gestegen. Die stijging is

metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoor-

niet alleen nodig door de komst van exotische

diging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-

n

materialen maar heeft ook een positieve in-

leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en des-

t

vloed op de spaanbeheersing en de standtijden.

kundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdis-

-

Tegelijkertijd wordt al jaren gesproken over

cussie overgedragen. Tijdens de Vimag-discussie passeren

n

droogverspanen. Welke trends doen zich hier

onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en

m

-

Helga Dekempeneer (Seco):

voor? Zijn de hoge drukken inderdaad noodza-

aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De

-

“Wereldwijde kenniscenters als antwoord op de vraag naar knowhow”

kelijk? Van Rij: “Die hoge druk is zeker nodig;

bijeenkomst over gereedschappen in de metaalbranche

niet alleen voor de koeling maar ook om de

stond onder leiding van Reinold Tomberg, hoofdredac-

spaan te beheersen. Koelen en het gebruik van

teur van Metaal Magazine en vond plaats onder auspiciën

koelmiddel kunnen tegenwoordig twee ver-

van de PR-commissie van de Federatie Productie Techno-

-

f

g

-

identificatie zou de tag ook zijn waarde kunnen

schillende dingen zijn. Het gaat om het afvoe-

logie.

-

bewijzen bij procesoptimalisatie. Fouten kun-

ren van warmte of het afvoeren van de spaan.

Deelnemers aan de Vimag-Forumdiscussie over gereed-

.

nen zo worden vastgelegd en teruggekoppeld

Dat kan bijvoorbeeld ook door droog te verspa-

schappen zijn Hans van Steenis van Dormer Tools (Schie-

-

waarna verbeteringen kunnen worden doorge-

nen en de spanen af te voeren of de machine te

dam), Philippe Reinders Folmer van Renishaw Benelux

-

voerd. Leeft dit momenteel bij de Nederlandse

koelen met koelvloeistof.” Over de hoge druk-

(Breda), Danny van Rij van Oude Reimer (Hilversum), Pa-

r

metaalondernemer? Van Rij: “Gereedschappen

ken vertelt Dekempeneer: “Bepaalde nieuwe

trick Morssink van KIM Komeetstaal (Doetinchem), Helga

-

met tag of chip kom je niet of nauwelijks tegen.

materialen zorgen er zeker voor dat er hogere

Dekempeneer van Seco Tools (Gorinchem) en Marcel van

t

Het is in principe ook niet nodig want het wordt

drukken nodig zijn. Aan de andere kant laat ti-

Hijum en Jack Huijsmans van Gibas Tools (Almere).

r

bijgehouden wanneer het gereedschap uit de

taan zich in 50 procent van de gevallen ook


29


DOOR: MARTIN FRANKE (BETA PUBLIC RELATIONS)

Geen vooruitgang zonder nieuwe technologie

S

v

g

t

o

t

g

c

h

d

k

O

a

t

Met de opkomst van nieuwe maar moeilijker te bewerken materialen worden gereedschap- en machineleveranciers stevig

v

d

uitgedaagd om met innovatieve oplossingen te komen. Hoe spelen machine- en gereedschapleveranciers in op deze trend en

s

h

wat betekent het voor de machinebouw en de ontwikkeling van gereedschappen? En welke invloed heeft het op de ‘gouden

o

H

driehoek’ tussen machine, gereedschap en software? Deze en andere vragen werden beantwoord tijdens de Vimag-

t

g

forumdiscussie over technologische ontwikkelingen binnen de metaalindustrie.

M

m

c

t

z

v

w

v

D

t

n

b

h

g

i

m

m

a

w

s

P

“

e

t

l

r

g

w

d

t

M

E

k Van links naar rechts: Philippe Reinders Folmer, René Hazenberg, Ger van der Endt, Theo Coffeng, Ric de Groot, Martin Franke, Reinold Tomberg, Hans Volker en Gijs Bender (foto’s: Michel Zoeter)

30




Sinds de introductie van roestvast staal hebben

name in de procesketen van dunne-plaat. Op

verschillende nieuwe materialen hun intrede

het gebied van metalen zie je een duidelijke

gedaan. Daarbij kan worden gedacht aan ti-

ontwikkeling naar kleinere plaatdiktes. De

taan, zirkoon en hooggelegeerde metalen maar

staalleveranciers worden door de markt ge-

ook aan keramiek en vezelversterkte composie-

dwongen om meer toegevoegde waarde te le-

ten. De opkomst daarvan brengt ook uitdagin-

veren in materiaaleigenschappen. Voorbeelden

gen voor de machine- en gereedschapleveran-

hiervan zijn de nieuwe generatie hogesterkte-

ciers met zich mee. De metalen zijn door hun

stalen, voorgelakte plaat en gecoate plaat in

hardheid moeilijker te bewerken en vereisen

vele varianten van zinklagen, chroom etc. Met

door hun kostprijs een zeer zorgvuldige bewer-

name bij de hogesterktestalen liggen er in de

kingstrategie met geringe materiaalverliezen.

traditionele mechanische scheidingsprocessen

Ondanks die beperkingen nemen deze materi-

(trimmen) duidelijke grenzen aan bewerkbaar-

alen een hoge vlucht. Met name voor medische

heid. Vlakbed- en lasersnijdmachines bieden

toepassingen - een markt waarvoor een groei

daarvoor uitstekende mogelijkheden. Binnen

van 8 procent per jaar wordt voorspeld - lijken

de automotive industrie is daarnaast een trend

de nieuwe materialen uitkomst te bieden. Hoe

zichtbaar naar het construeren in composietma-

spelen machine- en gereedschapleveranciers

teriaal en CFRP (carbon-fiber-reinforced plastic).

hierop in? Bieden de materialen nieuwe kansen

Lasersnijden biedt voor deze laatste groep materialen een enorm potentieel. Naast metalen

of valt dat voor de Nederlandse markt wel mee? Hans Volker van Gelderblom: “De nieuwe ma-


worden wij meer en meer geconfronteerd met

terialen staan zeker bij de R&D-afdelingen van

“Opgroeitechnieken blijven vooralsnog beperkt tot prototyping”

toepassingen in keramische materialen, silicium,

grote machinefabrikanten in de belangstelling. Maar voor die fabrikanten geldt ook dat de

folies, glas, en velerlei kunststofvarianten”. René Hazenberg van Amada vult aan: “De ontwikkeling van de laserfibertechniek nodigt ook

massa nog altijd de motor is. Iedere grote machinefabrikant wil grote hoeveelheden afzet-

voor de metaalindustrie. De tandtechniek is bij

uit om andere materialen te gaan gebruiken”.

ten. Dat betekent dat het veel van de aandacht

uitstek een markt waar het om enkelstuks gaat.

Door verschillende bronnen te combineren, kan

zich toch zal richten op universele machines. Bo-

Toch lukt het daar om producten die vandaag

met dit lasertype nu zo’n vermogen worden be-

vendien: wanneer zo’n standaardmachine

worden besteld bij wijze van spreken morgen te

reikt, dat ook de exotische materialen econo-

wordt voorzien van de nodige opties, kan in

leveren. De toekomst van de metaalindustrie?

misch kunnen worden bewerkt. Maar daarvoor

veel gevallen ook al heel wat worden bereikt.

Theo Coffeng: “Ik ben bang dat het aantal Ne-

is echter wel volume nodig; volume dat er nu

De uitdaging van de nieuwe materialen zal ech-

derlandse metaalbedrijven dat op die manier

nog lang niet altijd is.

ter met name voor de gespecialiseerde machi-

wil werken, op één hand is te tellen. Het con-

nebouwer gelden”. Theo Coffeng van Dymato

cept van ‘vandaag-bestellen-en-morgen-leve-

Laser

beaamt dat: “Een producent bouwt nu eenmaal

ren’ legt een enorm beslag op je organisatie en

De laser zie je ook steeds meer worden toege-

het liefst een universele machine. Daar is een

productiecapaciteit. Flexibel reageren op vra-

grote markt voor. Zo’n machine leent zich wel-

gen van klanten wordt nagenoeg onmogelijk.

iswaar niet speciaal voor exotische materialen,

Daar zijn maar weinig ondernemers voor te por-

maar daar is ook maar een beperkt aantal afne-

ren”. Philippe Reinders Folmer: “Wat de tand-

mers voor. Aan de andere kant kunnen materi-

techniek wel goed duidelijk maakt, is dat derge-

alen zoals titaan ook met universele machines

lijke markten in Nederland alleen kunnen be-

worden bewerkt. De snelheid zal dan wel een

staan door te specialiseren. Bij de productie van

stuk lager liggen, maar de mogelijkheid is er”.

metalen kronen of andere tandonderdelen,

Philippe Reinders Folmer van Renishaw Benelux:

komt bijna geen mens meer te pas. Er wordt

“Ook de aard van de Nederlandse markt zorgt

een compleet bestand opgestuurd, dat direct

ervoor dat de machinemarkt voor exotische ma-

wordt ingeladen en waarmee vervolgens de

terialen bescheiden van omvang is. In Neder-

machine wordt bestuurd”.

>>>

land worden veel kleine series gedraaid, waarbij regelmatig van materiaal en gereedschap wordt

Plaatbewerking

gewisseld. Voor dat werk ben je al snel aange-

De nieuwe materialen zijn blijkbaar wel aan een

wezen op de universele machine. Ik verwacht

opmars begonnen, maar de Nederlandse ge-

dat het bewerken van dergelijke materialen

reedschap- en machineleveranciers worden er

toch een nichemarkt zal blijven”.

nog niet echt mee geconfronteerd. Geldt dat alleen voor de verspanende machines of ook voor

Medisch

de plaatbewerking? Ger van der Endt van

En de medische industrie? Biedt die dan geen

Trumpf Nederland: “Wij hebben altijd sterk in-

René Hazenberg (Amada):

kansen of kan die niet als voorbeeld dienen

gezet op systeem- en procesontwikkeling; met

“Snelle ontwikkeling van lasertechniek nodigt uit om andere materialen te gaan bewerken”

Machinemarkt exotische materialen bescheiden


31


was meer om de verspanende markt te volgen.

m

Gouden driehoek

Wij willen graag weten wat de ontwikkelingen

m

Machine, gereedschap en software vormen een ‘gouden

in de verspanende markt zijn. Op die manier

g

driehoek’ die zoveel mogelijk in evenwicht moet zijn.

komen we beslagen ten ijs wanneer andere

H

Snelle ontwikkelingen op één van die terreinen zou dat

technieken ter sprake komen. Je kunt een pro-

d

evenwicht wel eens kunnen verstoren. Wat is er op soft-

duct uit metaal frezen, maar je kunt het in een

l

waregebied momenteel te verwachten?

groot aantal gevallen ook opbouwen of op

W

Theo Coffeng: “De machines van tegenwoordig kunnen

laten groeien. En ook daar zijn weer verschil-

N

al enorm veel. En hetzelfde geldt voor de bijbehorende

lende technieken denkbaar om uiteenlopende

m

software. Als je vervolgens in de praktijk kijkt hoeveel van

materialen of componenten met elkaar te ver-

die mogelijkheden worden gebruikt, dan is dat maar een

binden. Lassen is daar het meest voor de hand

G

klein deel. Als leverancier moet je daar oog voor hebben

liggende voorbeeld van. Het is niet altijd nodig

D

en je klant in zekere zin bij de hand nemen om het maxi-

om een product uit een massief blok metaal te

o

male uit zijn productiemiddelen te halen. Uiteraard heb

maken; in bepaalde gevallen kan het ook wor-

R

je niet voor elke bewerking een machine nodig die voor-

den samengesteld. Een goed voorbeeld vind ik

s

zien is van de laatste techniek. Het is belangrijker om voor

de hydraulische blokken in onze machines. Die

d

je zelf vast te stellen waar je als bedrijf goed in bent én

werden vroeger uit een massief metalen blok

z

waar je in de toekomst goed in wilt zijn. Heb je daar geen

vervaardigd. Tegenwoordig bouwen we die

N

topmachine voor nodig, dan is het altijd nog zaak om je

blokken op uit platen die vervolgens worden

d

proces tot in de puntjes geregeld te hebben”. Gijs Bender:

gelast. Door die techniek te gebruiken, ben je

d

“Aan de andere kant is de klant ook iets aan zichzelf ver-

niet alleen flexibeler maar is het ook beter mo-

plicht. Als je na vijf of tien jaar weer voor een investerings-

gelijk om bijvoorbeeld koelkanalen in een pro-

beslissing staat, zul je moeten kiezen voor de stand der

duct te integreren”.

techniek die dan geldt. Het komt nog vaak voor dat klan-

d Theo Coffeng (Dymato):

r

“Klanten leren het maximale uit hun productiemiddelen te halen”

c

t

ten uiteindelijk toch weer kiezen voor de oplossing die ze

Opgroeitechnieken

tien jaar geleden ook al namen. Dat is stilstand en daar-

Die mogelijkheid wordt ook vaak genoemd als

mee ook achteruitgang. Als je alleen naar de software

één van de voordelen van opgroeitechnieken,

daarvan levert Festo dat samen met het Fraun-

D

kijkt, dan zie je dat de ontwikkelingen daar razendsnel

zoals stereolithografie, 3D printing, Selective

hofer Instituut de productietijd van serie-iden-

n

gaan. Hét grote verschil tussen de vijfassige machines die

Laser Sintering (SLS) en Selective Laser Melting

tieke prototypen met Selective Laser Melting

m

momenteel worden aangeboden, is de kwaliteit van de

(SLM). Deze laatste techniek leent zich onder

wist terug te brengen tot zeven arbeidsdagen.

v

software. De grote vraag is daarbij hoe de leverancier de

meer voor de vervaardiging van serie-identieke

Ter vergelijking: voor de prototyping waren met

c

software toepast en welke mogelijkheden daarmee wor-

prototypen, enkelstuks en kleine series. De tech-

giettechniek 120 arbeidsdagen nodig en met

o

den geboden.” Ook Hans Volker ervaart dat: “Een inves-

niek zorgt er voor dat sneller kan worden ge-

conventioneel prototyping (draaien, frezen)

b

tering in een machine is onlosmakelijk verbonden in een

reageerd op vragen van de klant. Een voorbeeld

dertig arbeidsdagen. Is dat de stand der tech-

m

d

investering in softwaretechnologie en competenties. Be-

niek die we momenteel in Nederland kennen?

schikt het bedrijf ook over de competentie om het maxi-

Philippe Reinders Folmer: “Momenteel beperkt

male uit de softwaremogelijkheden te halen?”

het zich wel tot prototyping en kleinere produc-

Software ontwikkelt zich daarmee tot een aparte disci-

ten door de beperkingen van het werkvolume

pline. Theo Coffeng: “Dat merk je al aan de dagelijkse

(grootte van het plateau en de hoogte). En ook

praktijk. Wij verkopen machines, maar de software laten

in de materiaalkeuze ben je niet volledig vrij. Bij

wij over aan een bedrijf dat daar weer in gespecialiseerd

koper bijvoorbeeld treedt bij SLM scattering op

is”. Gijs Bender: “Software is niet iets wat je er even bijle-

waardoor je al snel aan vermogen verliest”.

vert. Daar is gespecialiseerde knowhow voor nodig die

Theo Coffeng vult aan: “Er zitten inderdaad wel

het best door specialisten kan worden geleverd”. Hans

beperkingen aan opgroeitechnieken, zoals SLM.

Volker: “Een positieve ontwikkeling is dat de markt dat

De materiaaleigenschappen veranderen omdat

nu ook weet. Er zijn steeds betere pakketten en men valt

er tijdens het opbouwproces materiaalspanning

daar ook steeds vaker op terug. Daarmee verdwijnen de

optreedt. Daardoor ben je na afloop al snel aan-

mindere pakketten ook langzaamaan van de markt”.

gewezen op nagloeien en is er dus altijd nog een aanvullende bewerking noodzakelijk. Daarnaast wordt het oppervlak gevormd uit minus-

past als ondersteuning bij het verspanen. Hierbij

cuul kleine korreltjes en is het oppervlak dus

wordt het te verspanen materiaal ter plaatse

niet glad”. Dat biedt echter ook voordelen,

waar het gereedschap wordt ingezet, zachter

aldus Philippe Reinders Folmer: “Juist in de me-

gemaakt met de laserstraal. Op die manier kan Ger van der Endt (Trumpf):

bieden. Botweefsel hecht zich bijvoorbeeld

zonder dat het gereedschap direct breekt. Zijn

“Opbouwen uit plaat in sommige gevallen aantrekkelijk alternatief voor opgroeitechniek”

door het niet-gladde oppervlak aanzienlijk

der Endt: “Het is niet ons vak maar wij hebben het jaren geleden wel eens gedaan. Maar dat

32

dische wereld kan een ruw oppervlak voordelen

het materiaal worden verspaand of bewerkt daar inmiddels ook ervaringen mee? Ger van


T

beter”. En wordt het daarmee een volwaardige productietechniek? Theo Coffeng: “Ik zou me dat wel kunnen voorstellen voor gieterijen. Mo-



menteel worden gietmodellen nog uit hout gemaakt. Die zou je nu ook in kunststof kunnen gaan opbouwen. Dat werkt aanzienlijk sneller”. Hans Volker: “Het zal ongetwijfeld een volwaardige productietechniek worden. De ontwikkeling van dit soort techniek gaat altijd gestaag. Waar het precies eindigt en wat wij er dan in Nederland mee kunnen of doen, is nu nog moeilijk te voorspellen”.

Gereedschap Dat betekent dat gereedschap dus voorlopig onmisbaar blijft. Een positieve ontwikkeling? Ric de Groot van Hagro Precisie: “Voor gereedschapleveranciers uiteraard wel, alhoewel ook de gereedschapproducenten niet stil zitten. Je ziet de ontwikkelingen daar razendsnel gaan. In Nederland werken wij graag met hoge voedingsnelheden. Daarvoor is gereedschap nodig dat scherp is en langdurig scherp blijft. Levensduurverlenging kan bijvoorbeeld worden bereikt door een coating. Op dat vlak zie je de

Hans Volker (Gelderblom):

Gijs Bender (Bendertechniek):

coatings steeds dunner worden zonder dat het

“Investeren in een machine is investeren in softwaretechnologie en competenties”

“Niet investeren in technologie betekent stilstand en daarmee ook achteruitgang”

ten koste gaat van de gereedschapkwaliteit. Traditionele coatings zijn te ‘dik’, waardoor ze de snijkant van gereedschappen verronden.

-

Daardoor is dat gereedschap niet scherp ge-

een steeds grotere verscheidenheid aan materi-

die ingrepen brengen extra kosten met zich

-

noeg voor de materialen zoals composieten. De

alen wordt gebruikt.”

mee, waardoor het voor de jobber onaantrek-

g

modernste coatings zijn veel dunner en worden

De hoge voedingsnelheden, maar ook de (voor-

kelijk wordt. Ik verwacht dat het in Nederland

.

via nanotechnologie opgebracht. Met deze

zichtige) kennismaking met nieuwe materialen,

daarom een nichemarkt zal blijven”. <<<

t

coatings is een snijkant wel scherp. En daarbij is

zorgen ervoor dat koeling steeds belangrijker

t

ook de invloed van nieuwe materialen merk-

wordt. Welke ontwikkelingen zijn daar herken-

)

baar. Wij lopen er niet iedere dag tegenaan,

baar? Zijn koeling met vloeibare stikstof of ho-

-

maar merken wel aan vragen van klanten dat

gedrukkoeling door het gereedschap inmiddels

?

een begrip in de Nederlandse metaalindustrie?


t

Ric de Groot: “Circa 80 procent van de machines


-

is nog gewoon voorzien van koelemulsie, wel is

Vimag van de Federatie ProductieTechnologie. De leden

e

koeling door het gereedschap inmiddels nor-


k

maal. Er worden al jaren nauwelijks nieuwe ma-


j

chines uitgeleverd zonder koeling door de spil


p

of het gereedschap. Bij de moderne machines

diging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-

.

en gereedschappen is daarnaast een trend naar

leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en des-

l

minder koeling en hogere drukken van koel-


.

smeervloeistoffen. En daarnaast wordt steeds

cussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder

t

vaker met hogedruklucht gewerkt om spanen

meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aan-

g

af te voeren”. Hans Volker: “Voor koelsmeer-

dachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De bij-

-

vloeistoffen kan de druk daarbij oplopen tot

eenkomst over internet in de metaalbranche stond onder

g

wel 250 bar. Dat verlangt echter wel meer van

leiding van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal

-

je machine. Er zijn dan ook allemaal ingrepen

Magazine en vond plaats onder auspiciën van de PR-com-

-

nodig om die hoge druk voor de machine en

missie van de Federatie Productie Technologie.

s

het gereedschap te krijgen”. Theo Coffeng vult

Deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie over trends in

,

aan: “Een ander probleem zijn de hogedruk-

de metaalindustrie zijn Philippe Reinders Folmer van

-

slangen die gebruikt worden voor het aanvoe-

Renishaw Benelux (Breda), René Hazenberg van Amada

n

ren van de koelsmeervloeistof. Hoe hoger druk

(Haan, Duitsland), Ger van der Endt van Trumpf Neder-

d

Ric de Groot (Hagro Precisie):

wordt, hoe dikker en groter de slangen worden.

land (Hengelo), Theo Coffeng van Dymato (Veenendaal),

k

“Levensduurverlenging door het gebruik van steeds dunnere coatings neemt een grote vlucht”

Daardoor wordt de radius van de slang ook gro-

Ric de Groot van Hagro Precisie (Schaijk), Hans Volker van

ter, waardoor het moeilijk is om dat allemaal

Gelderblom (Houten) en Gijs Bender van Bendertechniek

nog op een nette manier in de machine weg te

(Veenendaal).

e

e

-

werken”. Gijs Bender van Bendertechniek: “Al


33


DOOR: MARTIN FRANKE (BETA PUBLIC RELATIONS)

Techni-Show 2012 Netwerken en techniek Nog even en dan opent de Jaarbeurs haar deuren voor de Techni-Show 2012. Een volle beurs die alles in zich heeft om een spektakel te worden: veel exposanten en minstens zoveel noviteiten. Een ideale gelegenheid om te netwerken en techniek op te snuiven. Maar hebben de beurzen ook een toekomst? Welke rol en positie hebben tegenwoordige en toekomstige beurzen en welke trends zijn er zichtbaar? En wat zijn de vooruitzichten voor de metaalwereld ná de beurs? Deze vragen werden beantwoord tijdens de Vimag-forumdiscussie die in het teken stond van de Techni-Show 2012.

D

le

o

le

S

v

t

d

m

z

o

d

la

h

e

m

d

t

B

T

b

t

lo

z

C

v

N

f

g

m

d

n

z

t De Vimag-forumdiscussie Techni-Show 2012 (v.l.n.r.): Eddo Cammeraat, Richard Boske, Hank Oude Reimer, Hans Volker, René Hazenberg, Daniël Kofman, Chantal Baas, Reinhard Reincke, Tom Strijbos en Philippe Reinders Folmer (foto’s: Michel Zoeter)

34




de EMO begint te concurreren? Hans Volker van Gelderblom: “Wie echte noviteiten wil zien, moet naar de EMO of een andere grote internationale beurs, zoals de Blech. Dat zijn ook de beurzen waar wij onze relaties mee naar toenemen”. René Hazenberg van Amada ziet juist veel in de combinatie van binnen- en buitenlandse beurzen. “Uiteraard bezoek je de EMO. Daar staan alle grote spelers uit de markt met hun belangrijkste innovaties. De eerste kennismaking met nieuwe technologie doe je daar. Maar vervolgens ga je in Nederland tijdens de Techni-Show daar dieper op in.” Tom Strijbos denkt dat die combinatie juist teveel van het goede is. “Met al die beurzen is de Techni-Show niet echt meer noodzakelijk om kennis te kunnen maken met nieuwe technologie.” Eddo Cammeraat (Laagland):

Richard Boske (Klein Tooling):

“Met deelname aan de Techni-Show geef je je eigen bedrijf een gezicht.”

“MetaalExpo brengt de kleinere beurs door kennisoverdracht op hoger niveau.”

De Techni-Show 2012 komt na een aantal turbu-

dat: durf te laten zien wat er de komende jaren

Om bij te praten. Want bedenk wel: de Techni-

lente jaren. Jaren die stevig hebben ingegrepen

gaat komen en wat de metaalbewerker tussen

Show is wel de beste beurs die Nederland te bie-

op de metaalindustrie. En nog steeds lijkt alle el-

nu en 2014 kan verwachten”.

den heeft. Een beurs waar het niet gaat om de

Netwerken en kennis Waarom dan toch weer een Techni-Show in 2012 zou de lezer kunnen denken? Hans Volker: “Om het contact met klanten te onderhouden.

kwantiteit maar om de kwaliteit. Een belang-

lende niet volledig achter de rug. De TechniShow is dan ook een prachtige gelegenheid

Internationaal speelveld

rijke beurs voor veel leveranciers, want het zijn

voor metaalbedrijven om zich weer eens goed

Die ‘toonzaal’ van nieuwe technologie is lang

juist de vaste klanten die de meeste omzet rea-

te laten zien en te positioneren. De beurs is

niet altijd eenvoudig te realiseren. Hank Oude

liseren”. Eddo Cammeraat: “Met deelname aan

daarmee niet alleen een tweejaarlijkse evene-

Reimer van Oude Reimer: “Als leverancier ben

de Techni-Show geef je je eigen bedrijf een ge-

ment waar innovaties in productietechnologie

je afhankelijk van de machineproducent. Die

zicht. Netwerken, contacten onderhouden, in-

zijn te bewonderen, maar ook een belangrijk

kijkt welke beurzen er binnen een bepaald tijds-

formeel bijpraten - dat zijn belangrijke redenen

ontmoetingspunt voor de branche. Hoe zien de

bestek plaatsvinden en pikt er dan een aantal

voor beursdeelname geworden. Dat neemt niet

deelnemers aan de forumdiscussie die rol? Hoe

uit die voor hem relevant is. Daar laat hij zijn

weg dat er behoorlijke bedragen mee gemoeid

laat de Techni-Show 2012 zich karakteriseren en

machines zien. Als Nederlandse leverancier ben

zijn, waarvan je kunt afvragen of je die investe-

hoe verhoudt dat zich tot andere Nederlandse

je dus afhankelijk van de beurzen die in het bui-

ring moet blijven doen. Je zou bijvoorbeeld ook

en buitenlandse beurzen? Philippe Reinders Fol-

tenland plaatsvinden”. Het internationale speel-

mer van Renishaw Benelux: “De Techni-Show is

veld beïnvloedt daarmee het karakter van Ne-

de moeder aller Nederlandse vakbeurzen en dé

derlandse beurzen. Voor bezoekers wringt daar

technologiebeurs voor de Benelux”. Richard

de schoen, aldus Tom Strijbos van Gelderblom.

Boske van Klein Tooling vult aan: “Je kunt de

“Mensen die bijvoorbeeld naar de Metav gaan,

Techni-Show zien als een overzichtsbeurs. Een

zien op de Techni-Show weer hetzelfde. De

beurs waar alles op het gebied van productie-

Metav wordt twee weken voor de Techni-Show

technologie voor je is samengebracht. Techno-

gehouden en er zullen dus wel veel doublures

logieën die naadloos op elkaar aansluiten of

zijn. Het is dan ook maar de vraag in hoeverre

zijn te integreren: machines, gereedschappen,

je als bezoeker technologische noviteiten te

CAD/CAM, en dergelijke”. Over het karakter

zien krijgt op de Techni-Show”. Eddo Camme-

van de beurs vertelt Daniël Kofman van Siemens

raat van Laagland: “Vergeet ook niet dat de

Nederland: “Als het om het verkrijgen van in-

EMO pas geweest is en dat de AMB in hetzelfde

formatie gaat, is een beurs tegenwoordig ei-

jaar als de Techni-Show staat geprogrammeerd.

genlijk overbodig. Op internet is zoveel infor-

Voor de gemiddelde bezoeker begint dat té

matie beschikbaar, dat je al goed beslagen naar

veel te worden.”

de beursvloer gaat. Op een beurs wil je dan ook

Dat er internationaal veel beweegt, werd bewe-

nieuwe concepten en innovaties zien. Je wilt

zen tijdens de meest recente EMO. Het aantal

zien en voelen welke kant het de komende

Nederlandse exposanten tijdens deze beurs be-

Hans Volker (Gelderblom):

twee jaar op gaat. Voor exposanten betekent

droeg meer dan dertig bedrijven. Een teken dat

“Zat werk in de metaalindustrie, maar beslissingshorizon reikt niet verder dan drie maanden.”

Moeder aller beurzen

>>>


35


Vooruitzichten 2012 De Techni-Show is altijd het moment waarop de metaalindustrie haar feestje viert. Een hoogtepunt van 2012.

m

Maar hoe zit het jaar eruit na de beurs? Hoe zijn de eco-

o

nomische vooruitzichten na de hectische jaren die we ach-

r

ter de rug hebben? Richard Boske: “Er is de afgelopen

g

jaren inderdaad een enorme terugval in omzet geweest.

S

Zo’n terugval komt niet meer terug. Het afgelopen jaar

d

zijn we door gezond optimisme en door de stimulans van

b

de Duitse economie gelukkig weer omhoog geschoten.

o

Maar je zult zien, dat fluctuaties van 5 tot 10 procent zich

n

altijd voor blijven doen. Ik verwacht voor dit jaar dan ook

ja

een stabilisatie”. Hank Oude Reimer: “De crisisperiode

n

heeft ervoor gezorgd dat voorraden heel snel werden af-

w

gebouwd en de prijzen vervolgens werden gedumpt. Dat

o

heeft ook voor dat grillige verloop van de orders gezorgd.

o

Ik verwacht dit jaar nog wel wat voorzichtigheid, maar de

m

grootste pijn hebben we gehad.”

o

o

Eddo Cammeraat vult aan: “De echte dip ontstond toen de automotive-markt stil kwam te staan. Die draait inmid-

Tom Strijbos (Gelderblom):

Hank Oude Reimer (Oude Reimer):

R

dels weer volop en dus lopen ook de orders voor de me-

“Balans tussen dalende marges van exposanten en stijgende beurstarieven klopt niet meer.”

“Draaiende productieunits en machines onder spaan maken Techni-Show tot wat het is.”

h

verstrekken”. “En die financiering is nodig”, aldus Hans

we dat de Metavak aan het teruglopen is. Daar

in meer of mindere mate in dezelfde vijver vis-

s

Volker. “De verbruiksgoederen zijn op en worden wel

willen we een kwalitatief betere beurs voor te-

sen als de Techni-Show. Wordt het aantal beur-

a

weer gekocht, maar voor de investeringsgoederen is de

rugbrengen. En dat doen we met de Metaal-

zen daarmee niet te groot? Is het voor de me-

le

financiering van banken nodig. Er is momenteel in de me-

Expo. Met de beurs introduceren we ook ver-

taalbewerker nog wel duidelijk waar hij naar

R

taalindustrie zat werk, maar de horizon waarop beslissin-

schillende thema’s. Plaatbewerken, hardmetaal,

toe moet en is het aanbod ook niet te groot

z

gen wordt genomen is heel erg kort. Een metaalbedrijf

verspanend bewerken, enzovoorts, zijn thema’s

voor de exposanten? Zij moeten per slot van re-

o

dat een machine koopt, moet eigenlijk tien jaar vooruit-

waarmee bedrijven zich kunnen onderscheiden.

kening iedere keer weer acte de présence

p

kijken en op grond daarvan zijn beslissing nemen. Er

Doelstelling is niet om machines neer te zetten,

geven. Rene Hazenberg is duidelijk: “Er zijn ab-

A

wordt nu echter niet verder gekeken dan drie maanden.

maar om de kleinere beurs naar een hoger plan

soluut te veel beurzen en het is de vraag of

o

Bovendien: als metaalbedrijf heb je een bank nodig die

te brengen. Dat betekent ook dat er veel aan-

weer een nieuwe beurs wel zo verstandig is.

d

met je mee wil denken én doen. En daar wringt de

dacht zal zijn voor kennisoverdracht.”

Wat mij betreft zouden de kosten van de Me-

m

taalExpo in mindering gebracht kunnen worden

k

Beursmoeheid?

op de tarieven voor de Techni-Show”. Tom Strij-

t

Naast de grote internationale beurzen zijn er

bos vult aan: “Het gaat ook om de balans: als je

T

ook de kleine landelijke en lokale beurzen, die

de marges van de machine- en gereedschaple-

o

taalindustrie weer in het oude ritme. Probleem van dit moment is de liquiditeit van banken. Die hebben zelf momenteel al het geld nodig dat ze vinden kunnen en zijn

schoen: de banken houden de hand op de knip.”

kunnen nemen”. Hans Volker: “Voor ons hoeft

veranciers over de afgelopen jaren ziet, dan zijn

de Techni-Show niet echt. Maar als je gaat -en

die sterk gedaald. De tarieven voor beurzen zijn

dat doen we- dan moet je ook goed uitpakken.

daarentegen iedere editie weer verder geste-

Je bent per slot van rekening wel de represen-

gen. Die balans is een beetje zoek. Bij de me-

tant van een producent”. Over de investering

taalbedrijven -de bezoekers dus- is het daar-

die beursdeelname met zich meebrengt, merkt

naast onrustig. Vandaag is niet bekend wat er

René Hazenberg op: “Het is de vraag of de prijs-

morgen wordt geproduceerd. Bedrijven weten

prestatieverhouding nog wel van deze tijd is. Je

dan ook nog niet of iemand wel of niet naar

merkt dat andere, kleinere beurzen ruimte krij-

een beurs kan. Dat maakt het voor exposanten

gen om te groeien omdat je voor veel minder

nog minder interessant”.

geld toch behoorlijk kunt netwerken en je bedrijf presenteren. Misschien dat een kleinere

Uitdagen en vernieuwend

beurs, zoals de MetaalExpo, daarmee wel de

Siemens is één van de partijen die dan ook ge-

toekomst heeft. Sterker nog, misschien dat de

stopt is met beurzen. Daniël Kofman van Sie-

MetaalExpo wel de vervanger van de Techni-

mens Nederland: “Siemens Industry heeft in Ne-

Show wordt”. Richard Boske is het daar zeker

derland besloten om met beurzen te stoppen.

niet mee eens. “Als FPT-bestuur zijn wij ervan René Hazenberg (Amada):

uitzondering op omdat we daar als ondersteu-

Het is een beurs die uitblinkt door veelzijdig-

“Niveau Blech doortrekken naar stand op Techni-Show met technologie als drijfveer.”

nende partner voor andere bedrijven staan. Wij

nologie behandelt. Tegelijkertijd constateren

36

De Techni-Show is in 2012 daar nog de enige

overtuigd dat het Techni-Show concept goed is. heid; een beurs die de volledige productietech-

v

e

d

daardoor maar mondjesmaat bereid om financiering te

een gezamenlijk Vimag-paviljoen op de EMO

o


geloven momenteel meer in alternatieve en meer klantspecifieke evenementen. Die evene-



menten worden veelal rondom één thema georganiseerd en op een specifieke doelgroep gericht”. Daar ziet René Hazenberg juist weer mogelijkheden voor de Techni-Show. “De TechniShow moet zich blijvend onderscheiden van andere Nederlandse beurzen. Daarom moet je de beurs op het niveau positioneren van de Blech of EMO. Het moet aanspreken, uitdagen en vernieuwend zijn. Voor ons is de Techni-Show dit jaar sowieso heel belangrijk. Het is een hernieuwde kennismaking met de markt. Daarom wil ik het niveau van de Blech doortrekken naar onze stand op de Techni-Show. Wij willen graag op hoog niveau plaatbewerking presenteren met technologie als drijfveer. Bezoekers van onze stand moeten geprikkeld worden.” Dat is ook de insteek van Renishaw Benelux. Philippe Reinders Folmer: “Bij ons staat technologie

Reinhard Reincke (Jörg Machines):


hoog op de agenda voor de beurs. Dat doen we

“Techni-Show in teken van ontwikkelingen plasmasnijden.”

“Technologie hoog op TechniShow agenda met demonstratie lasersmelttechnologie.”

onder meer door als één van de weinige bedrijven de lasersmelttechnologie te demonstreren; een technologie die alweer een stap verder gaat dan Rapid Prototyping. Daarnaast tonen wij

grammeren – daar gaat veel tijd mee verloren.

gelijkheden zijn onze webinars; seminars die via

-

samen met Cellro ook oplossingen voor proces-

Het blijkt veel efficiënter en goedkoper te zijn

het internet te volgen zijn en waarmee je zon-

-

automatisering. Een thema dat we tot nu toe al-

om 120 goede klanten uit te nodigen om mee

der reistijd geïnformeerd wordt over de laatste

-

leen op de EMO hebben laten zien”. Reinhard

te gaan naar de EMO en daar machines én tech-

trends op jouw vakgebied”. Over de inzet ervan

r

Reincke van Jörg Machines: “Wij pakken niet op

nologie op te laten snuiven”. Die ervaring kan

voor de Techni-Show zegt Richard Boske: “Uiter-

t

zo’n hoog niveau uit, maar laten wel een aantal

volgens veel van de forumdeelnemers ook wor-

aard valt daar veel te winnen. Maar de VNU

-

opvallende ontwikkelingen op het gebied van

den geproefd in Utrecht. Eddo Cammeraat:

doet op dat gebied ook al het nodige. Toch blijft

e

plasmasnijden zien”.

“Wij leveren naast machines ook gereedschap-

er ook voor de deelnemers een belangrijke rol

-

Aan het grootschalig uitpakken kleven echter

pen én software. Uit die drie pijlers proberen we

weggelegd”.

f

ook nadelen. Daniël Kofman: “Een dilemma is

de onderwerpen te pikken die technologisch

<<<

.

dat je graag wilt uitpakken met technologie,

belangrijk zijn voor de bezoeker van de Techni-

-

maar dat je vervolgens niet urenlang met een

Show. Tegelijkertijd beseffen wij ook wel dat ie-


n

klant over technologie in gesprek kan. Er wach-

dere machine die je daar laat zien, moet wor-


-

ten immers ook nog andere beursbezoekers”.

den ingericht en geprogrammeerd”. Hank


e

Tom Strijbos: “Maar het kost ook veel moeite

Oude Reimer: “Juist dat maakt de Techni-Show


-

om echt uit te pakken: transport, inrichten, pro-

ook zo bijzonder. Daar staan machines onder


n

spaan; daar komen de bezoekers ook voor. Dat


n

verwacht men”.

diging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimagleden over een onschatbare hoeveelheid kennis en des-

-

-

Social media


-

Die bezoekers zijn natuurlijk ook op andere ma-

cussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder

r

nieren te prikkelen om naar de beurs te komen.

meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aan-

n

Internet en social media zijn daar goede voor-

dachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De bij-

r

beelden van. In hoeverre worden deze instru-

eenkomst over de Techni-Show 2012 stond onder leiding

n

menten ingezet om bezoekers naar de beurs te

van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Maga-

trekken of metaalbewerkers te interesseren

zine en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie

voor het bedrijf? Hans Volker: “Die ontwikke-

van de Federatie Productie Technologie. Deelnemers aan

ling is niet tegen te houden. Er is een ongelofe-

de Vimag-forumdiscussie over de Techni-Show 2012 en de

-

lijk grote hoeveelheid informatie op internet

vooruitzichten voor volgend jaar waren Eddo Cammeraat

-

beschikbaar”. Daniël Kofman: “Het belang van

van Laagland (Dordrecht), Hans Volker en Tom Strijbos

-

social media neemt snel toe. Toch kost de invul-

van Gelderblom (Houten), Richard Boske van Klein Too-

.

ling ervan door bedrijven enige moeite. Je zult

ling (Weesp), Hank Oude Reimer van Oude Reimer (Hil-

e

je bijvoorbeeld goed moeten afvragen wat je

versum), René Hazenberg van Amada (Haan), Daniël Kof-

-

Daniël Kofman (Siemens):

wel en niet wilt twitteren. Maar dat social

man van Siemens Nederland (Den Haag), Reinhard

j

“Belang social media neemt snel toe maar vraagt wel aandacht.”

media en internet belangrijk zijn en nog be-

Reincke van Jörg Machines (Dodewaard) en Philippe Rein-

langrijker worden, staat als een paal boven

ders Folmer van Renishaw Benelux (Breda).

n

-

water. Een goed voorbeeld van de internetmo-


37



Aantekeningen

Colofon De VIMAG Forumbundel is een uitgave van de Federatie Productie Technologie (FPT) Postbus 190 | 2700 AD Zoetermeer | Tel. 088-400 85 50 | Fax 088-400 84 01 | E-mail: [email protected] | Internet www.fpt-online.nl


VIMAG_Forumbundel_ :59 Pagina 1. VIMAG Forumbundel

Recommend Documents