VIJF MYTHES printerpark

g

p

p

-,/

1- --/, / -

TECHNOLOGIE AAN HET WERK

VIJF MYTHES printerpark over uw

Afgiftekantoor: Antwerpen X - P 2A9067

OVER MOBILE PRINTING, DOCUMENTBEHEER EN WAAR TE BESPAREN VALT

EN VERDER: Windows 8:%FHPLWBO.JDSPTPGUtErgonomie: Uw HF[POEIFJEPQLBOUPPStWachtwoorden: De achilleshiel van uw security t Innovatie: Vijf visies t Twitter: Acht businesstips van tennissers Maandelijks, niet in juli t Twaalfde jaargang t Nummer 131 t oktober t4 EUR t www.smartbusiness.be

001_001_SBS131_Cover_NL_V2.indd 1

27/09/12 15:15

Zakelijk succes. Een kwestie van Evolutie.

RICOH, PARTNER VAN VERANDERING BINNEN HET BEDRIJF Altijd een stap vooruit blijven. Anticiperen op de behoeften van uw klanten. Initiatief nemen op het gebied van innovatie. Het beheer en de stroom van uw documenten vereenvoudigen om zo de kosten te verminderen, terwijl de productiviteit stijgt. Dat is de missie van Ricoh. Door uw bedrijfsprocessen te verbeteren, verminderen wij uw workload, zodat u sneller en in real-time beslissingen kunt nemen. Het resultaat? U kunt zich volledig concentreren op uw klanten, en dat sneller én efficiënter.

ricoh.be | [email protected]

A4_Ricoh_Flèche_SmartBusiness_nl.indd 1

IT Services

Office Solutions

Production Printing

Managed Document Services

13/09/12 17:24

EDITO

Titel Klant is koning crimineel Aan de Oostkust van de VS hadden ze de voorbije weken te kampen met tropische storm Ernesto. Bij mij thuis is er ook een storm gepasseerd, namelijk die van Meubelen Gova uit Lier. Er moest een slaapkamer en een kast geleverd worden, en dat hebben we geweten. Vijf meubelstukken, zes beschadigingen: faut le faire. Tot overmaat van ramp beschadigden de monteerders van Gova ook nog het plafond in de nieuwbouwwoning. Per ongeluk uiteraard, maar niet minder vervelend. Zeker omdat we het pas achteraf vaststelden, net nadat ze waren verdwenen. Maar het meubelbedrijf bleek niet meteen van plan om de schade terug te betalen. Ook een symbolische compensatie was niet aan de orde. “Want uw dossier is niet erg sterk”, deelde de man op de planningsdienst van Gova niet bijster vriendelijk mee. Ik dacht dat ze bij de staatsveiligheid een dossier van iemand bijhielden, maar bij meubelbedrijven doen ze dat dus ook. Bedrijven die hun klanten niet vertrouwen - of erger: ze bestempelen als een halve crimineel - daar heb ik het toch altijd een beetje moeilijk mee. Want wie anders kan in een compleet lege en nieuwe kamer in godsnaam de schade hebben aangericht, wetende dat bijna al de rest is beschadigd? Beste Meubelen Gova uit Lier, tijd voor een geheim (of twee). Eén: het kan anders. Ik herinner me een familielid wiens vloer na de installatie van zijn nieuwe keuken beschadigd was. De keukenfabrikant

WILLIA

M VISTERIN Hoofdredact eur

bood zijn excuses aan en betaalde een schadevergoeding van zo'n honderd euro. Het familielid heeft het er nu nog over. Want dat is het andere geheim. People talk. Net zoals de schadefoto’s van de Gova-orkaan op mijn blog kwamen. En op Twitter. Zo gaat dat in tijden van sociale media. Dit hele voorval verklaart volgens mij ook de aanhoudende populariteit van een keten als IKEA. Niemand zet graag zelf zijn meubels in mekaar. En allemaal vloeken we wel eens tijdens het ontcijferen van hun handleidingen. Hoe de Zweedse meubelgigant dan toch blijft scoren? Misschien is het hun klantenondersteuning. Ik merk altijd dat IKEA niet moeilijk doet over het vervangen van meubels en onderdelen. En je wordt er tenminste niet als een halve crimineel behandeld.

i#&%3*+7&/%*&)6/,-"/5&/"-4)"-7& $3*.*/&-&/#&)"/%&-&/ %""3)&#*,)&5 50$)"-5*+%8"5.0&*-*+,.&&w PS: Welkom in Smart Business 131. We schrijven niet over meubelbedrijven. Maar wel over print en document management, innovatie, Windows 8, ergonomie en security. En ook over tennisspelers op Twitter, over geboren winnaars en over het succes van Scandinavische thrillers.

HOOFDREDACTEUR8JMMJBN7JTUFSJOtXJMMJBNWJTUFSJO!NJOPDDPNADJUNCT-HOOFDREDACTEUR4UFG(ZTTFMTtTUFGHZTTFMT!NJOPDDPNMEDEWERKERS #BSU#FUUFOT 4BOEZ)FOESJDLY #FO$BVESPO %PNJOJRVF%FDLNZO 7ÏSPOJRVF(FPSHF ,VSU(PWBFSUT 1JFUFSKBO7BO-FFNQVUUFO %SJFT7BO/JFVXFOIVZTFVORMGEVING /BESVL %JBO(FFSUT .BSMJFT4UBQQBFSUTTECHNICAL DIRECTOR +PIBO7BOUPNNFSALES MANAGER +PIBO/ZTtKPIBOOZT!NJOPDDPNSENIOR ACCOUNT MANAGER *OHSJE-PZBFSUTtJOHSJEMPZBFSUT!NJOPDDPN.JDIFM.PMtNJDIFMNPM! NJOPDDPNSALES ASSISTANT :VBOH.FO5BOHtZN!NJOPDDPN5FM'BYTBMFT!NJOPDDPNMARKETING MANAGER+PIBO7BOEFDBTUFFMFtKPIBOWBOEFDBTUFFMF! NJOPDDPN5FMMARKETING ASSISTANT%BOB.PMFOCFSHITtEBOBNPMFOCFSHIT!NJOPDDPN5FMABONNEMENTEN "CPOOFNFOUFO!NJOPDDPNWWW.SMARTBIZ. BE VERANTWOORDELIJKE UITGEVER %JFEFSJL7BOEFXPVFSCONTACT MET DE REDACTIE 3FBDUJFT QFSTNFEFEFMJOHFOFOVJUOPEJHJOHFOCJKWPPSLFVSWJBFNBJMPQTNBSUCVTJOFTT!NJOPD DPN0GQFSQPTUOBBS4."35#64*/&44453"5&(*&4 1BSLMBBO 5VSOIPVU Minoc Business Press NV Parklaan 22/10 2300 Turnhout Tel: 014/46.23.00 Fax: 014/46.23.66 .JOPD#VTJOFTT1SFTTJTUFWFOTVJUHFWFSWBO'8%FO4IPPU EFNBBOECMBEFO1$.BHB[JOFFO$MJDLYFOWBOEFPOMJOFQVCMJDBUJFT;%/FU XXX[EOFUCF

JUQSPGFTTJPOBMCFFOJUSFTFMMFSCF /JFUTVJUEF[FVJUHBWFNBHPWFSHFOPNFOPGHFLPQJFFSEXPSEFO[POEFSEFWPPSBGHBBOEFFOTDISJGUFMJKLFUPFTUFNNJOHWBOEFVJUHFWFS"MMFSFDIUFOWPPSCFIPVEFOª.JOPD#VTJOFTT1SFTT/7 SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

003_003_SBS131_Edito.indd 3

3 27/09/12 13:42

INHOUD

RADAR

24

8 Wanneer publiceert u best op sociale media? 8 Google populairste werkgever 9 Landen zonder internet 9 Smartphones goed voor helft van nieuwe telefoons 10 Windows 8: de grote gok van Microsoft Op 26 oktober lanceert Microsoft zijn Windows 8. Een ingrijpende en gedurfde poging om relevant te blijven in een wereld waarin mobiel de nieuwe norm wordt.

12 Iedereen mystery shopper Waarom zou u als retailer nog investeren in mystery shoppers als elke consument met een smartphone dit ook kan?

13 Overal BI, van belastingen tot besparingen Business Intelligence duikt overal op. Waar wordt het slim toegepast en welke bedrijven gingen met de BI Awards 2012 aan de haal?

BUSINESS 14 Wat macht al niet vermag Drie Amerikaanse CEO’s namen elk afzonderlijk hun privéjet, om bij de president vervolgens schaamteloos om 25 miljard dollar te bedelen voor hun noodlijdende autobedrijven. Of hoe macht gekke dingen met een mens doet.

16 9 manieren om uw BPM-project te kelderen Business Process Management is bedoeld om uw bedrijfsprocessen te verbeteren. Al blijkt dit toch niet altijd zo eenvoudig te zijn. Smart Business lijst negen valkuilen op.

16 TECHNOLOGIE

40

20 Op uw gezondheid De meeste kantoorwerkers hebben een probleem met hun houding. Gelukkig is dit eenvoudig bij te sturen - of toch alvast ergonomisch.

24 Hoe wachtwoorden gekraakt worden Journalist Mat Honan verloor de controle over zijn Gmail en Twitter-account, terwijl zijn iPhone, iPad en MacBook van op afstand gewist werden. Toch maar een straffer paswoord verzinnen?

26 In de Champions League van cloud computing Elk IT-bedrijf heeft tegenwoordig een strategie in de cloud. Maar hoe pakken de grote jongens dit aan? De tactische keuzes van Microsoft, Amazon en WMWare.

29 Ondertussen bij de robots

18 Leiders zijn artiesten “Winst maken, is geen kunst. Een echte leider zijn, is dat wel.” Michael O’Malley over de parallellen tussen topmanagers en kunstenaars.

De ene zit op het voetbalveld, de andere in de auto en een derde vertoeft momenteel op Mars. Een overzichtje van enkele opmerkelijke robots.

FOCUS

EN VERDER 3&EJUPr6$BSUPPOr28 Columns: Stijn Viaene & #FO$BVESPOr44 Event Report: Security, een draak NFUWFMFLPQQFOr49 Time Out: Wat u kan leren van 4DBOEJOBWJTDIFUISJMMFSBVUFVSTr50 De lijst: Acht Twittertips van toptennissers

40 Innovatie: vijf visies Voor de een is het kinderspel, voor de andere een blauwe oceaan. Smart Business bundelt een aantal inzichten omtrent innoveren.

DOSSIER PRINT 30 Negen tips om uw printerpark te optimaliseren “De goedkoopste pagina is degene die u niet afprint.” Een bedrijf besteedt jaarlijks zo’n 1 à 3 procent van zijn omzet aan prints en kopies. Het kan dus geen kwaad om deze kost onder controle te krijgen.

38 Printen in de wolken en onderweg De trends in printing en document management hangen onmiskenbaar samen met andere trends in IT: Het Nieuwe Werken, Cloud Computing en de iPad. Gemeenschappelijke deler? Een sterke focus op mobiliteit.

Adverteerdersindex bNamed ..........................................................................................................................................11 Check Point .................................................................................................................................... 5 Combell Group ........................................................................................................................29 HP.........................................................................................................................................................22

4

I.T. Works........................................................................................................................................15 ICMS Group ...............................................................................................................................3C IFBD ....................................................................................................................................................43 KYOCERA Document Solutions ............................................................................ 4C

LCL Belgium .............................................................................................................coverspot Microsoft .......................................................................................................................................48 Ricoh Belgium ..........................................................................................................................2C Sitecore ............................................................................................................................................... 7

SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

004_004_SBS131_Inhoud.indd 4

27/09/12 16:36

distributed by

THE AVERAGE DATA BREACH COSTS 5,5 MILLION EURO

CAN YOU AFFORD THAT ?

www.checkpoint.com

Contact us at +32 2 461 01 70 Or scan for more information

Canyouaffordthat_SmartBusiness.indd 1

28/02/12 14:53

RADAR

CARTOON & QUOTES

"Het gezin Grootjans wordt verscheurd door de Android-iOS oorlog."

“Op vijf jaar tijd is de prijs voor kleurenprints met factor 3 à 4 gedaald. Bij zwart-wit gaat het om een halvering”, Kim Limbourg van Konica Minolta Business Solutions op pagina 32. “Business Intelligence valt best onder de CFO”, Ivan Schotsmans, managing director bij BI-Community op pagina 13.

“Meer en meer is een pc slechts één van de toestellen die mensen gebruiken”, vertelt Michael Silver, analist bij Gartner op pagina 10.

“Geen mens die me kon uitleggen waarom Facebook zijn aandelen aan 38 dollar dollar introduceerde”, Stijn Viaene, Vlerick-professor op pagina 28.

6


006_006_SBS131_Radar_cartoon.indd 6

27/09/12 13:43

Advertorial

INSPIRE & ENGAGE Build Life-Time Customers

Dit was hét centrale thema van het 3de Sitecore Symposium Facts & Figures Sitecore International Europe, georganiseerd in Amsterdam op 5 en 6 september 2012. Sinds de opstart in 2001 kent Sitecore een exponentiële Als marktleider op gebied van Web Content Management groei Systems (WCMS), biedt Sitecore zijn partner netwerk jaarlijks Sitecore offices en 700+ certified partners zijn aanwezig dit inspirerend platform aan, waar het de nieuwste innovaties in meer dan 50 landen wereldwijd uit zijn product roadmap alsook een reeks vooruitstrevende 4500 certified developers wereldwijd gebruiken Sitecore klant projecten met hun deelt. software Bij deze editie stond het thema ‘Inspire & Engage’ centraal, Meer dan 2700 klanten gebruiken Sitecore voor hun ingaande op de belangrijkste markttrend van vandaag: online website, portal of e-commerce platform consumenten ontwikkelen een steeds grotere verwachting Reeds meer dan 32000 websites zijn opgebouwd met naar een relevante en consistente ‘user experience’, over alle Sitecore digitale en ofline kanalen heen. CEP CMS gebaseerd op Microsoft .Net platform Daar tegenover staat dat ook de Brandowners en Retailers Belgische klanten: NMBS, Bekaert, Delhaize, Luminus, zel deze ambitie nastreven, met als doel hun digitale kanalen Thomas Cook, Barco, Vlerick Management School, te optimaliseren qua klantenbinding en verkoopsresultaat. Test-Aankoop, Makro, Bridgestone Shurgard Europe, En dit zowel in een B2B als een B2C model. Deze trend wordt ESKO artwork ook bevestigd in een recent rapport van Forrester. Sitecore heeft sinds enkele jaren al op deze ontwikkeling ingespeeld, en heeft zijn WCMS “Engagement met een gepersonaliseerde uitgebouwd tot een geïntegreerd ‘Customer Multi-channel UX leidt tot een hogere ROMI. Engagement Platform’ (CEP). Wat inhoudt dat Kwantitatieve resultaten bevestigd in een alle content cross-mediaal en cross-device kan gepersonalisserd worden, en dat op basis van recent rapport van Forrester.” een 360° klantenbeeld ook nog relevant(er) te lees meer op www.sitecore.net/MarketerMaturity maken. Sitecore werd daarom ook recent als enige WCMS vendor opgenomen in het Garnter Magical Quadrant voor ‘Integrated CRM multichannel Campaign Management’. Niet te verwonderen dat Michael Seifert, CEO van Sitecore, in zijn openings speech keywords als —Relevant, Immediate, Predictive— introduceerde bij de 650 aanwezigen. Daarbij inspireerde hij het publiek over HOE de user experience op een predictive wijze aan te sturen.

“Web experience moet – Immediate, Relevant, Predictive – worden.” – Michael Seifert, CEO Sitecore

Als 2de keynote had Brian Solis, een gereputeerd thoughtleader in Digital Marketing, het over ‘Generation-C’. Oftewel de consument van morgen die ‘always-conected’ is. Enerzijds wordt dit segment van consumenten niet gevormd o.b. van leeftijd of demografie, maar wel door de mate waarin zij via alle digitale kanalen – meer nog via hedendaagse APPs – te benaderen zijn. Deze Generation-C zal als enig digitaal segment een groeiende trend kennen. Tijdens één van de business tracks werd dit gepresenteerd door een Sitecore klant, namelijk het ‘Sitecore-for-APPS project’. Tevens stelde Sitecore tijdens de product track zijn ‘Digital Maturity Model’ voor, als een gids voor het optimaal implementeren van het CEP bij meer tactische en strategische projecten, waarbij naar een hoger rendement van sales en/of marketing wordt gestreefd. Thema’s en inhoud van dit symposium waren zeer populair wat ondermeer bleek uit de talrijke tweets en facebookposts die aanwezigen deelden met Sitecore’s Social Team.

Minoc Event Report NL.indd 1 Untitled-4 1

Bekijk de agenda van het afgelopen symposium op www.sitecore.net/Events/SymposiumEU2012 International Symposiums 9-10 oktober - Melbourne | 22-24 oktober - Las Vegas Upcoming events - Strategische wegen naar cloud computing in samenwerking met Delaware - SAP Industry Day in samenwerking met Delaware - Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres in samenwerking met Sidewalk Meer info over deze events check www.sitecore.net/belgie Contact www.sitecore.net | [email protected] | +32 2 560 21 42 | Barastraat 175 | 1070 Brussel | Belgium

20/09/12 13:24 21/09/12 16:54

RADAR

IT De Japanse hardwaregigant Canon wil de Belgische OCR-softwareleverancier IRIS overnemen. Canon had al een aandeel van 17 procent in deze Belgische onderneming en heeft nu een bod gedaan ter waarde van 44,50 euro per aandeel. Microsoft-oprichter Bill Gates is voor het 19e jaar op rij de rijkste Amerikaan in de rangschikking van Forbes. Mark Zuckerberg, de 28-jarige oprichter van Facebook, stond vorig jaar nog op nummer 11, maar is ondertussen gezakt naar de 36e plaats. In Gent, Leuven en Antwerpen kunnen studenten dit academiejaar gratis printen in ruil voor een kleine reclameboodschap op hun afdruk. Die wordt gesegmenteerd op basis van de studierichting die studenten registreren op zerocopy.be. Het Japanse elektronicaconcern Sharp schrapt wereldwijd zo'n 11.000 banen, en niet 5.000 zoals eerder aangekondigd. Dat meldt het Japanse persagentschap Kyodo. Sharp zou ook activa van de hand willen doen om zich te herlanceren.

Wanneer publiceert u het best op sociale media? William Visterin

In de namiddag. Dus liefst niet ’s ochtends en zeker niet ’s avonds of ’s nachts, want dan is de kans het grootst dat uw boodschap verloren gaat. Althans, voor Facebook en Twitter. Voor een zakelijk netwerk als LinkedIn ligt dat een beetje anders. Ook het relatief nieuwe Pinterest kent een totaal ander ritme.

T

iming is alles, ook in sociale netwerken. Want een van de beste manieren om het bereik van uw social media berichten te maximaliseren, is te begrijpen wat de beste (en slechtste) momenten van de dag zijn om de betreffende inhoud te delen. Opmerkelijk genoeg verschilt dit van site tot site, zoals u hieronder ziet. De analyse komt van de gespecialiseerde website Sociale Cafeïne. Eén voorbehoud wel: bij deze tijdstippen wordt geen rekening gehouden met bezoekers in diverse tijdzones.

Facebook Beste timing: in de namiddag tussen 13 en 16 uur. Slechtste timing: tussen 20 uur ’s avonds en 8 uur ’s ochtends.

Twitter Beste timing: in de namiddag tussen 13 en 15 uur. Slechtste timing: tussen 20 uur ’s avonds en 9 uur ’s ochtends.

LinkedIn Beste timing: tussen 7 en 9 uur en tussen 17 en 18 uur. Slechtste timing: tussen 22 uur ’s avonds en 6 uur ’s ochtends.

Pinterest Beste timing: tussen 14 en 16 uur en tussen 20 en 1 uur. Slechtste timing: tussen 5 en 7 uur ’s ochtends.

Google populairste werkgever William Visterin

Zowel onder aanstaande ingenieurs als businessprofielen is Google de populairste werkgever. Deze ranking kwam tot stand door onderzoek onder ruim 144.000 studenten in twaalf geïndustrialiseerde landen. De studenten gaven aan welke (mondiale) werkgevers zij de voorkeur zouden geven. Het onderzoek is een initiatief van Universum, dat zich specialiseert in arbeidsmarktcommunicatie en dit onderzoek jaarlijks uitvoert.

Meestal is er een grondig verschil tussen de populairste werkgevers voor ingenieurs enerzijds, en businessprofielen anderzijds. Al doet, naast Google, ook Microsoft het erg goed, zowel bij technici als bij zakelijke profielen. Technologiebedrijven als IBM, Intel en Siemens zijn vooral in trek bij technisch geschoolde studenten.

ONLINE Sommige Afrikaanse landen kunnen voortaan hun e-mails in de vorm van sms-berichten ontvangen. De functie wordt door Google momenteel aangeboden in Nigeria, Ghana en Kenia. E-mails per sms ontvangen is gratis, antwoorden kost enkel de prijs van een sms-bericht. In Afrika is de gsm-penetratie veel hoger dan de internetpenetratie. De Pakistaanse overheid heeft toegang tot YouTube voor het hele land geblokkeerd, omdat de website weigert de trailer van de antiislamfilm “Innocence of Muslims” te verwijderen.

8

Populairste werkgevers voor business en technologie WORLD'S TOP 10 - BUSINESS

WORLD'S TOP 10 - ENGINEERING

1

Google (1)

Google (1)

2

KPMG (2)

IBM (2)

3

Procter & Gamble (7)

Microsoft (3)

4

Microsoft (6)

BMW (4)

5

Deloitte (5)

Intel (5)

6

Ernst & Young (4)

General Electric (8)

7

PwC (3)

Siemens (9)

8

J. P. Morgan (9)

Apple (7)

9

The Coca-Cola Company (12)

Sony (6)

10

Goldman Sachs (10)

Procter & Gamble (10)


008_009_SBS131_Radar Shortcuts.indd 8

27/09/12 13:48

KORT

Landen zonder internet Pieterjan Van Leemputten & William Visterin

Iraanse overheidskantoren en agentschappen worden aangesloten op een ‘nationaal informatienetwerk’. Tegelijk wordt de toegang tot Google geblokkeerd. De Amerikaanse webwinkel Amazon zal binnenkort starten met een Nederlandse vestiging. Het Centraal Boekhuis heeft dit recent na maandenlange geruchten voor het eerst bevestigd.

Het internet, een wereldwijd netwerk? Think again. Er zijn nog steeds landen die de boot afhouden. Of: ze bouwen hun eigen internet. Iran is zo’n land dat een eigen nationaal internet opzet. Zo worden overheidskantoren en agentschappen in het land aangesloten op een “nationaal informatienetwerk”. De volgende stap is dat ook alle burgers worden aangesloten. Tegelijk meldt de Iraanse staatstelevisie dat de zoekmachine en e-maildienst van Google geblokkeerd zou zijn. Zodra het ‘eigen internet’ is uitgerold, wordt het ‘gewone’ internet geblokkeerd.

nationaal intranet, 'Kwangmyong' genaamd. Dat wordt ook door de overheid voor communicatie gebruikt. Websites en e-mail zijn dus mogelijk, maar alles blijft beperkt binnen de Noord-Koreaanse landsgrenzen.

Met dit initiatief zet Iran zich in hetzelfde schuitje als NoordKorea. Daar is er sowieso geen internettoegang. In de plaats daarvan hebben de Noord-Koreanen wel een

Andere landen laten het internet toe, maar zijn een koele minnaar. Bekend voorbeeld is China, dat buitenlandse websites zwaar aan banden legt. YouTube en andere westerse videosites zijn sowieso al geblokkeerd in China, waarvan de censuur wordt beschreven als ‘de grote Chinese firewall’.

Facebook verwijdert de gezichtsherkenningstool voor Europese gebruikers. Dat gebeurt na protest van EU-lidstaten, die de dienst illegaal noemen.

Smartphones goed voor helft van nieuwe telefoons

TELECOM Mobiel surfen in het buitenland is deze zomer meer dan verdubbeld ten opzichte van vorig jaar, heeft Mobistar berekend. Dit nadat de Europese Commissie alle EU-operatoren verplichtte om hun prijzen te verlagen. Daardoor betaalt men nog maximaal 0,847 euro per megabyte. Tegen volgende zomer zakt die maximumprijs nog tot ongeveer 54 eurocent per megabyte. Nederlandse kaartenmaker TomTom verklaart niet verantwoordelijk te zijn voor de problemen met Apples nieuwe kaartapplicatie in iOS6. Volgens hen heeft het te maken met de integratie van de gegevens van verschillende kaartenleveranciers in één toepassing.

William Visterin

Alleen al in de eerste zeven maanden van dit jaar gingen er in ons land meer dan een miljoen smartphones over de toonbank. Dat is zowat 73 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Onderzoeksbureau GfK Retail & Technology schat dat er dit jaar in België uiteindelijk zo'n 1,8 miljoen smartphones verkocht zullen worden. Dit zou betekenen dat smartphones intussen al goed zijn voor de helft van de verkoop van mobiele telefoons op de Belgische markt.

Bovendien kan ook de pas gelanceerde iPhone 5 van Apple de smartphone verkoop extra aanzwengelen. Alleen al bij operator Mobistar registreerden meer dan 10.000 klanten in een mum van tijd voor de iPhone 5.

O

ok de tablet-pc doet het goed in België met een verkoop van 450.000 exemplaren in de eerste 7 maanden. Dat is een stijging met maar liefst 255 procent tegenover dezelfde periode vorig jaar. GfK Retail & Technology voorspelt een verkoop van ongeveer 800.000 tablets voor dit jaar.

+ 73% TOENAME IN DE VERKOOP VAN SMARTPHONES

+ 255% TOENAME IN TABLETVERKOOP VERKOOP IN BELGIË VAN JANUARI TOT JULI 2012

Meerderheidsaandeelhouder Liberty Global wil volledige controle over Telenet. Het Amerikaanse kabelbedrijf beschikt nu al over 50,04 procent van de Mechelse onderneming, maar acht de tijd gekomen voor een volledige overname. Dit zou meteen ook het einde betekenen van de notering van Telenet op de Brusselse beurs. Proximus vernieuwt zijn mobiel aanbod met drie tariefplannen, waarvan twee ook data bevatten. Vanaf tien euro per maand kan men al onbeperkt sms'en en voor tien megabyte surfen. Zware gebruikers kunnen voor 75 euro per maand onbeperkt bellen en smsen en 1 gigabyte aan data gebruiken. Meer dan 5 miljoen exemplaren van de nieuwe iPhone 5 zijn er in het eerste verkoopweekend verkocht, zo heeft het Amerikaanse technologiebedrijf Apple maandag aangekondigd. Teleurstellend volgens vele analisten. Sommigen hadden 6 miljoen als worstcasescenario vooropgesteld. Apps ontwikkelen wordt meer en meer een fulltime job. Zo’n 400 ontwikkelaars zijn er in België vandaag professioneel mee bezig. Dat blijkt uit een enquête van technologiefederatie Agoria en de gemeenschap van mobiele ontwikkelaars Mobile Monday.

Bron: GfK Retail & Technology SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

008_009_SBS131_Radar Shortcuts.indd 9

9 27/09/12 13:48

RADAR

WINDOWS 8

Windows 8: de grote gok van Microsoft Op 26 oktober laat Microsoft Windows 8 op de wereld los. Deze Windows-versie is, zeker qua interface, de meest ingrijpende sinds Windows 95. De grote uitdaging voor het bedrijf is om relevant blijven in een wereld waar mobiele toestellen steeds meer de dienst uitmaken. Maar is Windows 8 ook een verbetering qua snelheid? WILLIAM VISTERIN Softwarebedrijf Microsoft neemt een behoorlijke gok met zijn nieuwe versies voor Windows en Office, twee producten die goed zijn voor het gros van de omzet en winst van het bedrijf. “Toen de pc thuis en op kantoor een monopolie had, was Windows een echte melkkoe voor Microsoft. Maar smartphones en tablets hebben de manier waarop mensen werken grondig veranderd. Meer en meer is een pc slechts één van de toestellen die mensen gebruiken”, vertelt Michael Silver, analist bij Gartner. Microsoft tracht het enthousiasme rond de tabletmarkt te counteren met het aanbieden van een tablet interface. “De aanpak van Microsoft is heel anders dan die van Apple en Google, waar telefoons en tablets veel meer gemeen hebben dan pc's en tablets", meent Silver. “Microsoft tracht via zijn sterkte in de pc-markt niet alleen de tabletmarkt te betreden, maar ook om zijn aandeel in de smartphonemarkt te verhogen.” Een andere uitdaging, ook onder druk van tablet-pc’s, is de snelheid van het besturingssysteem verhogen. Onze collega’s van PC Magazine vergeleken het nieuwe Windows 8 met het oude Windows 7 en merkten dat Windows 8 ook echt sneller is dan zijn voorganger. Een koude start van de pc neemt beduidend minder tijd in beslag, maar ook de klassieke benchmarks laten snellere tijden optekenen. Bij Microsoft beseffen ze niettemin dat veel bedrijven nog steeds de overstap naar Windows 7 moeten maken. Daarom krijgt al wie nu nog een Windows 7-pc koopt, de kans om voor 14,99 euro up te graden naar Windows 8.

10

SNELHEIDSWEDSTRIJD WINDOWS 8

WINDOWS 7

17 SECONDEN

38 SECONDEN OPSTARTTIJD

9,9 SECONDEN

12,2 SECONDEN AFSLUITTIJD

144 MILLISECONDEN

180 MILLISECONDEN WEBBROWSEN (SUNSPIDER)

2.701 PUNTEN

2.313 PUNTEN SYSTEEMSNELHEID (PCMARK 7)


010_010_SBS131_Radar Windows8.indd 10

27/09/12 13:54

Expertise in

b Named.net

domeinnamen & e-mail

www.bNamed.net

Uw partner in domeinnaam-registraties .it .net

.info

.nl .co.uk

.hu

.de

.hotels

.ro

.es

.lu s y r ou t ffe o he d e w m

a bN

.pl

.cl

.eu

.org

.book .pt

ld or

.com

.no

.li

.se

.bz .hosting

.cz

b

.su .be

.vlaanderen .wine

.gr

.tv

.company

.fr

.co.za .ca

.blog .biz

.jobs

.ae

.cx

.brussels

.website

.jp

.us .fi

.cn .dj

.ma

.sd

.gent

Tel: 03 400 43 43

.amsterdam

Elke denkbare extensie Excellente service 13 jaar kennis en expertise Interessante reseller-voorwaarden

[email protected]

.hk

.st

www.bNamed.net

.audio

RADAR

MYSTERY SHOPPING

Iedereen mystery shopper Waarom nog mystery shoppers sturen naar de winkel? Iedereen met een smartphone kan de promotiecampagnes van retailers controleren. Eén van de vele voorbeelden van mobile crowdsourcing. WILLIAM VISTERIN E-commerce mag dan wel in de lift zitten, de winkel of het warenhuis is nog altijd dé ontmoetingsplek bij uitstek tussen merk en klant. Veel promotiecampagnes spelen zich daar af. Maar de eeuwige vraag voor een brandmanager is natuurlijk of zijn merk wel de beloofde aandacht krijgt. Om dat te controleren, worden traditioneel spotters op pad gestuurd. Intussen kan ook de doorsnee consument, gewapend met een iPhone, die rol op zich nemen. Zo werd enkele weken geleden de Nederlandse SmartSpotterapplicatie voor de iPhone gelanceerd in België.

Crowdsourcing

Het is een voorbeeld van mobile crowdsourcing, waarbij een grote groep consumenten (met een iPhone in dit geval) wordt ingeschakeld in de activiteiten van bedrijven. Met de app nemen consumenten foto’s of geven ze tegen betaling hun mening over producten en promoties in de winkel. “Vroeger stuurden bedrijven mystery shoppers langs winkels om te controleren of hun product goed aan de man gebracht werd”, aldus Arno Fidder, medeoprichter van SmartSpotter. “Vandaag kunnen consumenten dit voor bepaalde specifieke opdrachten voor hen doen met de iPhone. Dat is voordeliger voor de opdrachtgever, zowel qua kosten als tijd.” Dat mystery shoppers hun beste tijd hebben gehad, wordt ontkend. Volgens Hamilton Bright België, een van de initiatiefnemers van SmartSpotter, maakt 70% van de consumenten nog steeds een definitieve keuze voor product en merk op de winkelvloer. In Nederland zouden al meer dan 2000 mensen de SmartSpotter-app gebruiken, onder

12

wie veel studenten die wat willen bijverdienen en huisvrouwen die vaak boodschappen doen. Zij zien in hun app opdrachten van de bedrijven die ze kunnen aannemen ergens in een winkel in hun buurt. Doen ze dat, dan kunnen andere spotters de opdracht niet meer zien. De vergoeding varieert tussen 1 en 4 euro per taak. Met hun iPhone zijn deze Spotters de “ogen in de markt” voor tal van spelers in de retailsector.

Delhaize

Dat de smartphone een uitgelezen wapen is in de winkelomgeving, is overigens al lang geweten. Enkele jaren geleden al bracht online winkelketen Amazon.com bijvoorbeeld de gratis app Amazon Remembers. Daarmee kunnen gebruikers een foto maken van een product dat ze ergens tegenkomen, waarna Amazon het tracht op te sporen in de eigen voorraad. Anderzijds zitten ook de warenhuizen zelf niet stil. Winkelketen Delhaize lanceerde enkele maanden geleden bijvoorbeeld een app die toont welke huidige promoties in de winkel liggen. U kan de app gebruiken om een boodschappenlijst te maken die u kan delen met anderen. Maar u kunt er ook gewoon online uw bestelling mee doorsturen.


012_012_SBS131_Radar Smartshopping.indd 12

27/09/12 13:55

BI AWARDS

Overal BI, van belastingen tot besparingen Business intelligence (BI), de analyse van bedrijfsdata om betere beslissingen te nemen, duikt vandaag op de meest uiteenlopende plekken op. We analyseren om de gekste redenen: om energie te besparen, om efficiënter te leveren aan apothekers én om beter belastingen te innen. “Vooral de publieke sector gaat er op vooruit.” WILLIAM VISTERIN Een en ander bleek uit de jongste editie van de BI Awards, een initiatief van BI Community. Dit is een onafhankelijke vereniging van BI-gebruikers die jaarlijks awards uitreikt aan de beste BI-projecten in het land. Voor de private sector ging de prijs naar Escapo, verdeler van farmaceutische en medische producten. Die voorspelt op basis van analytische software en business intelligence de ideale leverhoeveelheden aan apothekers. “Dat loopt nu een stuk efficiënter. Er is een forse verbetering in het uitleveren van de productaanvragen”, aldus Koen Ceulemans, CFO bij Escapo. Daarvóór werd er bij sommige apothekers wel zeven keer per dag geleverd. Ook de FOD Financiën viel in de prijzen, met de BI Award voor de publieke sector. Het gaat om een BI-project dat de overheid moet helpen om beter en efficiënter belastingen te innen. “De overheid zet overigens grote stappen voorwaarts inzake het gebruik van business intelligence”, vertelt Ivan Schotsmans, managing director bij BI Community.

Variatie

Daarnaast valt vooral de grote variatie in businessintelligenceprojecten op. “BI duikt inderdaad ook in bedrijven en sectoren op waar men het niet meteen zou verwachten”, bevestigt Schotsmans. Ook de laatste twee BI Awards ging bijvoorbeeld naar opmerkelijke projecten. De Award van de mid market ging naar een BI-toepassing die hielp bij het besparen van energie. Terwijl de internationale EMEA-prijs naar operator MTN ging voor een BI-project rond het voorspellen van (voornamelijk prepaid) klanten die zouden afhaken op basis van hun gedrag op sociale netwerken. Schotmans ziet nog andere trends. “De beste BI-

cases komen van mensen die heel erg vertrouwd zijn met hun organisatie en bedrijfsprocessen. BI zit dus best onder de CFO. Nog te vaak ligt de klemtoon op de technische aspecten.”

Cisco ontslag?

Dat business intelligence niet alleen de business, maar ook het hart van de organisatie beroert, is duidelijk. “Dat blijkt al uit het feit dat sommige BI-projecten bewust niet genomineerd werden voor onze Awards omdat ze te strategisch zouden zijn”, weet Schotmans. Een voorbeeld hiervan is Cisco, die vorig jaar de BI Award in de private sector won. De persoon die het project toelichtte, kreeg het, zo bevestigen diverse bronnen, nadien aan de stok met zijn werkgever omdat bepaalde gegevens uit het ingediende dossier te confidentieel waren. De man zou nadien zijn ontslagen. Cisco zelf bevestigt dat de man niet meer voor het bedrijf werkt. Al is er volgens Ciscowoordvoerster Pascale Jacobs “geen verband tussen de persoon in kwestie en de data die beschikbaar werd gemaakt voor deze Award.” Of hoe BI voor een behoorlijk impact kan zorgen. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

013_013_SBS131_Radar BI Awards.indd 13

13 27/09/12 13:56

BUSINESS

Wat macht al niet vermag Een bokser die als winnaar uit een kamp komt, heeft meer kans om ook de volgende wedstrijd te winnen. Maar winnen en macht hebben ook perverse neveneffecten. Denk maar aan de drie Amerikaanse CEO’s van noodlijdende autobedrijven die met hun peperdure privéjet om geld kwamen bedelen bij president Obama. Winnen doet gekke dingen met een mens. En als manager kan u zich daar maar beter van bewust zijn. ISABELLE VANDERVOORT It’s all about the brains. Veel en vaak winnen brengt permanente veranderingen teweeg in onze hersenen. We worden meer gefocust en fanatieker, en krijgen meer zin in seks. Maar tegelijk worden we ook minder empathisch.

Ian Robertson, Het Winnaareffect, Maven Publising, 326 pagina’s, ISBN: 9879490574383

Deze stelling is de rode draad in ‘Het Winnaarseffect’, geschreven door Ian Robertson, een professor neuropsychologie uit Dublin. Aan de hand van talloze anekdotes vertelt hij welke mentale en lichamelijke effecten winnen en macht met zich meebrengen. We lezen waarom u in een voetbalwedstrijd maar beter een rood truitje draagt en wat het psychologisch effect is van een match in eigen stadion. Al is het boek van Robertson bovenal een verfrissende visie op de uitdagingen en gevaren die leiderschap met zich meebrengt. Enkele stellingen.

Stelling 1:

Winnaars brengen geen grotere winnaars voort

Anekdote: Pablo Picasso is een van de beroemdste kunstenaars ter wereld. Maar zijn zoon was allesbehalve succesvol. Hij stierf op 54-jarige leeftijd, slechts twee jaar na zijn vader, na een slepend juridisch gevecht om de erfenis van zijn vader, en een leven vol kommer en kwel. Succesvolle ouders hebben is dus zeker geen garantie dat u zelf ook ook succesvol wordt. Integendeel. Net zoals het succes van Pablo Picasso erg verlammend is voor zijn zoon. Onderzoek van de Universiteit

14

van Kopenhagen bekeek 5.000 familiebedrijven die van oprichter wisselden. Als de opvolger geen buitenstaander was, maar een familielid, daalde de winstgevendheid van het bedrijf met maar liefst 4 procent.

Stelling 2:

Winnen doet winnen

Anekdote: Toen de beruchte bokser Mike Tyson in 1995 uit de gevangenis kwam, organiseerde zijn manager Don King met opzet enkele makkelijke kampen. Pas na een half jaar regelt King een wedstrijd tegen wereldkampioen Frank Bruno. Tyson slaat hem in de derde ronde knock-out. De manager handelde waarschijnlijk intuïtief, maar in wezen maakte hij gebruik van wat in de wetenschap staat omschreven als het ‘winnaarseffect’. De hersenen van iemand die een strijd heeft gewonnen, worden gevoeliger voor bepaalde hormonen en zullen de volgende keer sneller en beter reageren op een vergelijkbare situatie. Niet te verwonderen dat men spreekt van een ‘winning mood’ en dat je coaches van succesvolle sportploegen altijd zal horen zeggen: ‘never change a winning team’.

Stelling 3:

Macht corrumpeert

Anekdote: Tijdens de invasie van Adolf Hitler in Rusland moesten bij 14.000 Duitse militairen de handen of voeten afgezet worden wegens bevriezing. In totaal kwamen meer dan 20 miljoen mensen om het leven. Van het invasieleger van Napoleon in Rusland keerde van de 600.000 mannen slechts één op drie terug. Beide veldtochten waren roekeloos en ondoordacht. Beide dictators leken niet in te zien dat ze een catastrofale inschattingsfout hadden gemaakt, en overwogen op geen enkel moment om zich terug te trekken. Macht maakt individuen ambitieuzer, agressiever. Onze hersenen zetten de deur open naar een state of mind die ons helpt om nog meer macht te verwerven. Maar sommigen zijn gevoeliger voor macht dan anderen. Ze zijn er fysiek en psychisch meer vatbaar voor. In dit geval kan macht het oordeel vertroebelen. Volgens Ian Robertson is een flink deel van de financiële crisis hieraan te wijten. Ook al is niet elke leider er even vatbaar voor. Tony Blair had, zo schrijft de auteur, bijvoorbeeld een grotere honger naar macht dan zijn toenmalige collega Bill Clinton.


014_015_SBS131_Business Winnaar.indd 14

27/09/12 13:59

Strategic IT Information

WINNAAREFFECT for Innovators Don’t miss our Seminars and Workshops

APPLIED ENTERPRISE ARCHITECTURE CONCEPTS 15-18 October 2012

MARKETING EN DE DIGITALE REVOLUTIE 24-25 Oktober 2012

KENNISMANAGEMENT IN EEN MICROSOFT OMGEVING 25 October 2012

BUSINESS ANALYSE TECHNIEKEN 6-7 November 2012

Stelling 4:

Presented by Christian Gijsels and Mark Willems

Echte winnaars leven langer Anekdote: Oscar-winnaars leven zo'n vier jaar langer dan hun Hollywood-collega’s die slechts werden genomineerd. Gemiddeld, zo blijkt uit onderzoek, levert de prijs hen een bonus op van één of twee extra levensjaren. Dat is een groot effect, want ook hun collega-genomineerden leiden natuurlijk een vorstelijk leven.

NIEUWE TECHNOLOGIE & ARCHITECTUREN VOOR BUSINESS INTELLIGENCE 14-15 November 2012

Oscar-winnaars ontvangen naast het beeldje ook meteen een krachtig ‘veiligheidssignaal voor het ego’. Zie het als een soort levenslange verzekeringspolis die het ‘ik’ beschermt tegen de stress van het negatieve oordeel van anderen. Met andere woorden: wie zijn of haar ego weet te beschermen, verdedigt in feite het hele lichaam.

ADVANCED ENTERPRISE ARCHITECTURE CONCEPTS 19-21 November 2012

Stelling 5:

INTEGRATIEOPLOSSINGEN VOOR ENTERPRISE APPLICATIES, DATA EN PROCESSEN

Winnen maakt blind

Anekdote: Op 18 november 2008, twee maanden na de val van Lehman Brothers en Merrill Lynch, reisden drie CEO’s naar Washington om daar om geld te bedelen. De topmannen van General Motors, Ford en Chrysler vroegen 25 miljard om hun vrijwel bankroete bedrijven te redden. Tot verbijstering van het publief reisden elk van die drie mannen in hun peperdure bedrijfsvliegtuig. Zelfs de verontwaardiging van een hele natie drong niet door tot de bubbel waarin deze CEO’s zaten.

27 November 2012

BUSINESS MODEL INNOVATIE 29 November 2012 Presented by Remco Blom

Weinig is meer dwingend dan groepsdenken. Niets is erger dan zich als manager te vergelijken met een concullega, om vervolgens vast te stellen dat die een stuk beter boert. Maar er is meer aan de hand. Niet alleen was het eigenbelang van de topmanagers geactiveerd door hun hoge prestatiebonussen en de bijkomende privileges. De neurologische effecten van hun machtspositie zorgden dat de drie CEO's zich die dag amper konden verplaatsen in het standpunt van de rest van de wereld. Macht had bepaalde delen van hun hersenen afgestompt. Daarom is het altijd goed om als manager een klankbord te hebben die deze lacune kan opvullen, iemand die u met beide voeten op de grond houdt. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

014_015_SBS131_Business Winnaar.indd 15

MASTERING THE REQUIREMENTS PROCESS PART 1 20-22 February 2013

15

@itworks

15 WWW.ITWORKS.BE SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

27/09/12 13:59

BUSINESS

BPM

Negen manieren om uw BPM-project te kelderen Business Process Management (BPM) is geen nieuwigheid. Veel bedrijven probeerden deze aanpak al uit, met wisselend succes. Blijkt dat het verbeteren van bedrijfsprocessen toch niet zo gemakkelijk is. CHRISTIANE VANDEPITTE Bij BPM staan bedrijfsprocessen centraal en de manier waarop u uw organisatie beter kan stroomlijnen. Dat is niet altijd eenvoudig. We staken ons licht op bij professor Peter Rittgen van de Vlerick Business School, die zich in zijn onderzoek concentreert op de samenwerking die nodig is om procesverbetering te bereiken. Samen met consultancybedrijf Ideas@Work stelde de professor een aanpak op punt die ‘Collaborative Process Improvement and Innovation’ heet. Rittgen somt enkele redenen op waardoor BPMinitiatieven vaak mislukken.

1. Opzet te groot

De kans van slagen wordt groter wanneer een groot project wordt opgedeeld in kleinere deelprojecten, en wanneer men begint met het deelproject dat de grootste kans van slagen heeft. Zo kan het BPM-team stap voor stap geloofwaardigheid opbouwen binnen de organisatie. Wanneer de eerste deelprojecten succes hebben, krijgt men gemakkelijker een budget en steun van het management voor de volgende deelprojecten.

4. Eenmalig project

Bij BPM gaat het om continue en incrementele verbeteringen. Een verbeterd proces wordt opgevolgd, nieuwe metingen worden uitgevoerd en bijkomende verbeteringen aangebracht. Het BPM-team is een vast deel van de organisatie, en dus geen one shot team.

5. Niet project-georganiseerd Een BPM-initiatief moet georganiseerd worden zoals een project, met een afgebakende scope, timing, doelstellingen, eigen personeel en technische middelen. Een evaluatie na elke fase is eveneens aangewezen.

6. Onvoldoende betrokken De betrokkenen (in het jargon : stakeholders) willen geïnformeerd worden, en ook dat het BPM team naar hun ideeën luistert en hun zorgen ernstig neemt. Zijn ze onvoldoende betrokken, dan dreigt het project te verzanden.

7. Nadruk op informatica

Een BPM-project is ruimer dan een IT-project. Nieuwe software alleen lost problemen niet op. Wilt u een bedrijfsproces verbeteren, dan kan dat ook betekenen dat er gestreefd wordt naar minder dossieroverdrachten, minder verloren werk, betere afspraken en ook: dat de problemen aangepakt worden bij de bron.

2. Externe medewerkers op de hoogste plaats 8. Foute deelnemers, Het is niet goed wanneer belangrijke aspecten van het werk worden uitgevoerd door externe medewerkers. De foute modellen slaagkans is groter wanneer het interne medewerkers zijn die de doelstellingen en het budget bepalen en het project opvolgen.

3. Verkeerd bedrijfsproces

Wanneer u begint met een bedrijfsproces waar de mogelijkheden tot verbetering niet erg groot zijn, valt er weinig eer te halen. Niemand ziet immers het verschil. Het gevolg? Geen complimenten, en geen aanmoediging om het BPM-werk verder te zetten.

Business Process Management? BPM betekent de continue optimalisatie van de werking van het bedrijf door de bedrijfsprocessen in kaart te brengen, te meten en te stroomlijnen.

16

Om bestaande bedrijfsprocessen correct in kaart te brengen, moeten de juiste personen op de vergaderingen aanwezig zijn. U moet informatie krijgen op het juiste niveau, en genoeg details om de juiste beslissingen te nemen. De deelnemers moeten met elkaar de discussie aangaan, naar elkaar luisteren en van elkaar leren. Ze moeten tot een consensus komen en zich verantwoordelijk voelen.

9. Geen methodologie

Het is beter een methodologie te volgen. Zo kunt u alle initiatieven, vergaderingen, documenten en workshops in een beter perspectief plaatsen, zien hoe de ene stap op de andere volgt, om uiteindelijk het doel te bereiken. CHRISTIANE VANDEPITTE ([email protected]) is zelfstandig consultant.


016_016_SBS131_Business BPM Mislukken.indd 16

27/09/12 13:58

GRATIS S

EMINAR

20 NOVEMBER 2012

BEPERKT AANTAL PLAATSE N

*

BUSINESS CONTINUITY Voorkomen is beter dan genezen Een organisatie van ITProfessional.be en Smart Business Strategies

Z

DATUM: 20 november 2012 van 9u30 tot 13u00 PLAATS: ALM Antwerpen Berchem PRIJS: Gratis* INSCHRIJVEN www.businessmeetsit.be

“

orgen dat uw bedrijf of applicatie onder alle omstandigheden blijft werken. Dat is het doel van business continuity. Velen denken bij business continuity meteen aan disaster recovery bij rampen als vulkaanuitbarstingen, overstromingen, terreur en epidemieën. Maar dit is er maar één specifiek onderdeel van. Want business continuity gaat veel breder: hoe bouwt en ontwikkelt u applicaties in functie van de continuïteit van uw bedrijf. Want voorkomen is beter dan genezen. En bovendien is de afhankelijkheid van IT in veel gevallen uw belangrijkste uitdaging. Maar hoe zorgt u ervoor dat uw infrastructuur en toepassingen bedrijfszeker is? 1 OCHTEND 1 MARKTSTUDIE Wij sommen de trends in de markt op, geven 1 KEYNOTE u concrete tips en richtlijnen, bekijken in dit + 3 CUSTOMER CASES seminarie de onderdelen van een business continuity strategie en geven een inkijk in plannen en realisaties van andere bedrijven qua business continuity. Naar goede gewoonte openen we het Business Meets IT seminarie, in samenwerking met Smart Business Strategies, met een exclusief onderzoek naar ‘Business Continuity’ bij Belgische bedrijven. Hoever is het al ingeburgerd? En wat zijn de gebruiken en potentiële gevaren? Daarnaast vullen wij ons boeiend programma aan met een keynote spreker en drie concrete cases van Belgische organisaties.

DEELNEMERS OVER ONZE VORIGE SEMINARIES

“Belangrijke zaken gehoord en genoteerd“ “Aanpak: strategisch & praktische implementatie“

* Leveranciers, consultants, werving- en selectieconsultants of pr/reclamebureaumedewerkers op het gebied van Business Continuity en/of verwante terreinen, kunnen aan dit seminar deelnemen tegen betaling van 695 euro (excl. BTW) per persoon. Dit is inclusief documentatie, verfrissingen en lunch.

BMIT_22_A4_NL.indd 2

27/09/12 14:58

BUSINESS

LEIDERSCHAP

Leiders zijn artiesten Vergelijkingen tussen leiderschap en kunst gaan al langer dan vandaag mee. Maar stel nu dat onze managers echt kunstenaars zouden zijn ... welke artistieke kwaliteiten moeten dan primeren? STEF GYSSELS Michael O’Malley, journalist van het businessblad Harvard Business Review vertrekt van de vaststelling dat heel wat kenmerken die grote artiesten onderscheiden van de middelmatige, ook het verschil maken tussen een groot en een gemiddeld leider. “De beste leiders bieden een perspectief op onze sociale toestand en een beter begrip van de wereld, onszelf en onze keuzes”, aldus Michael O’Malley, “Leiderschap en kunst zorgen allebei voor meer sociale ontmoetingen. En ze kunnen ons leven veranderen op een manier die vergelijkbaar is met een grote golf in je gezicht: even ingrijpend en even verkwikkend.” Een nogal artistieke uitleg, maar gelukkig biedt O’Malley ook enkele concrete criteria waaraan we de artistieke capaciteiten van uw leider(schap) kunt aftoetsen.

Doelgerichtheid. Een echte leider weet waar hij naartoe wil, en dat is meestal veel verder dan de gemiddelde manager. Hij laat zich er ook op afrekenen. Focus. Door bepaalde elementen van de business extra te belichten en andere minder, is voor iedereen duidelijk wat belangrijk en wat bijzaak is. Talent. De leider begrijpt intuïtief mensen en organisaties, en weet hoe hij dingen gedaan kan krijgen. Vorm. Alle communicatie, structuur en regelgeving in en rond het bedrijf wordt geïntegreerd in een coherent geheel. Overstijging. Een echte leider slaagt erin om met minder evidente, maar des te boeiendere boodschappen zinvol betekenis te geven aan het geheel, in plaats van zich te beperken tot eenvoudige richtlijnen en strikte feiten. Verbeeldingskracht. De betere leider verlaat platgetreden denkpistes om tot een nieuw niveau van begrip of bewustzijn te komen. Authenticiteit. Hij of zij heeft een unieke stijl, die – niet onbelangrijk – een eerlijke weergave is van haar persoonlijkheid en overtuiging. Uitdaging. De leider biedt complexe en uitdagende informatie die intellectuele inspanning en de verbeeldingskracht stimuleert. Plezier. De leider zorgt voor emotioneel verrijkende ervaringen die worden gedeeld door leden van een groep, waardoor er sterkere banden worden gesmeed en mensen zichzelf beter gaan ontplooien. Zingeving. De leider stimuleert persoonlijke reflectie over wie men is, wat echt belangrijk is, wat cultureel waardevol is, en wat mogelijk is. Context. De daden van de leider zijn in lijn met de gangbare praktijken en verwachtingen en normen, en hij communiceert in een verstaanbare en gepaste stijl.

18

Kritiek. Een groot leider staat open voor discussie en feedback van anderen, over prestaties en beloningen. Zoals u merkt, ontbreken hier de typische criteria waarop een manager wordt afgerekend: kostcontrole, productiviteit, resultaatgericht. Een bewuste keuze, aldus O’Malley: “Zo kunnen we de leiders onderscheiden van de genadeloze kostenbespaarders die het bedrijf over een periode van drie jaar wel immense winsten kan opleveren, maar tegelijk een woestenij achterlaten waaruit alle energie en enthousiasme is weggevloeid.” De conclusie mag duidelijk zijn, of toch volgens O'Malley: winst maken is geen kunst, een echte leider zijn is dat wel.


018_018_SBS131_Business De Leider Als Artiest.indd 18

27/09/12 14:05

FOCUS

Belgische technologie in handen van Japan en VS

WILLIAM VISTERIN

De voorbije weken gingen twee vooraanstaande en beursgenoteerde, technologiebedrijven over in buitenlandse handen. Zo wil de Japanse groep Canon het bedrijf Iris uit Louvain-laNeuve, gespecialiseerd in elektronisch documentenbeheer en OCR, volledig overnemen. Canon nam ruim drie jaar geleden al een belang van 17 procent in Iris, maar is van plan nu het resterende pakket overnemen. Ook Telenet, een ander Belgisch beursgenoteerd bedrijf, lijkt volledig in Amerikaanse handen te vallen. Meerderheidsaandeelhouder Liberty Global bezit vandaag al 50,04 procent van het Mechelse kabelbedrijf en deed een bod op de rest van de aandelen.

Hardware blijft zorgenkind voor Oracle WILLIAM VISTERIN

Een succesvol huwelijk is het nog lang niet. Nadat Oracle Sun Microsystems overnam, bleeft de omzet in het vorige kwartaal onder de verwachtingen, en wel door een verdere daling van de hardwareverkoop. De softwareverkoop daarentegen deed het relatief goed met een toename van 6 procent.

Het grote pijnpunt bij Oracle zit in de hardwaredivisie, met een omzet die maar liefst met een kwart daalde. Dat is meer dan voorspeld. Oracle heeft nog niet veel plezier beleefd aan de hardwaredivisie van Sun Microsystems. Het is een publiek geheim dat Oracle aanvankelijk niet erg happig was om ook het hardwareluik van Sun in te lijven, en deze cijfers verklaren meteen waarom. Volgens een recent rapport van onderzoeksbureau Gartner verliest Oracle op de hardwaremarkt marktaandeel aan Dell, HP en IBM. Oracle bleek een van de grootste verliezers in de servermarkt.


019_019_SBS131_Business Kort Views.indd 19

19 27/09/12 14:04

TECHNO LOGIE

Op uw gezondheid De meeste kantoorwerkers hebben een houdingprobleem. Gelukkig kan dit met enkele makkelijke ingrepen bijgestuurd worden - of toch alvast ergonomisch. RONALD MEEUS Wie elke dag een goed aantal uren in dezelfde stoel in dezelfde houding moet zitten, kan er op zijn minst voor zorgen dat die houding niet te belastend is voor zijn of haar lichaam. Ergonomie, zoals het met een duur woord heet, gaat trouwens verder dan alleen maar een de juiste zithouding. Er zijn een aantal ingrepen die u meteen kan toepassen, en die u amper moeite kosten. Het is namelijk heel eenvoudig om het wél juist te doen. Alleen geeft uw oude, belastende houding zo’n valse indruk van comfort dat ze erg moeilijk af te leren is. Uw laptop ietsje hoger plaatsen kan al een hoop lichamelijke klachten besparen. Maar er zijn nog andere ingrepen.

Zet uw scherm op ooghoogte

Geef ruimte aan uw muisarm

Of u nu van browser naar Excelrekenblad switcht of door uw mails scrollt: het instrument waarmee uw lichaam ‘aangesloten’ is op uw computer, is de muis. Zorg voor voldoende ruimte aan de buitenkant van de muis. Geen stapels papier of andere hinder daar: die ruimte dient om plaats te geven aan uw arm, zodat u met een brede zwaai uw muis kan bedienen.

Een rustgevende omgeving

De afstand tussen (de bovenkant van) uw beeldscherm en uw ogen moet een rechte lijn zijn. Dat is een stuk lastiger nu we bijna allemaal met een laptop werken, maar daar bestaan oplossingen voor: met een ordentelijke laptopstand en een extern USB-toetsenbord komt u al een heel eind. Verder kan het verhogen van uw bureaustoel en het werkblad van uw bureau ook soelaas bieden.

Albert Einstein zei ooit: “Als een rommelig bureau een teken is van een rommelige geest, waar wijst een leeg bureau dan op?” Zit ongetwijfeld een grond van waarheid in, maar probeer uw kantoor toch zo clean mogelijk te houden. Een beetje afleiding mag, maar trop is ook teveel.

Beweeg en pauzeer

Denk aan uw ogen

De kern van het probleem is dat u als het ware ‘vastroest’ in uw dagelijkse computerhouding. Daardoor zal u voortdurend dezelfde spieren en gewrichten belasten. Wandel dus minstens om het uur eventjes rond. Of doe wat lichte relaxatieoefeningen: laat uw armen slap langs de rand van uw stoel hangen bijvoorbeeld, en stretch. Een goeie manier om uw spieren een beetje los te gooien, is bijvoorbeeld uw vingers kruisen achter uw nek, en vervolgens uw ellebogen

20

naar achteren duwen. Of trek uw schouders op en laat ze in één keer los. Maar doe dit alleen als u geen lichaamsklachten hebt.

Niet alleen uw rug, schouders en pols, maar ook uw ogen worden belast als u lang achter een computerscherm zit. Pijnlijke ogen zijn een kwaal die de meeste computergebruikers treft. De afstand tussen uw ogen en uw computerscherm moet minstens een halve meter zijn; de resolutie van uw


020_021_SBS131_Technologie Ergonomie.indd 20

27/09/12 14:21

ERGONOMIE

Een laptopstand zorgt ervoor dat het scherm van uw laptop zich op de juiste hoogte bevindt.

Ergonomische muizen zorgen dat uw hand zo natuurlijk mogelijk op hun oppervlak rust.

scherm en de grootte van de letters op het scherm moeten er dus op gericht zijn dat u alles van op die oogafstand goed kan zien.

Ten slotte nog een tip: leer de sneltoetsen van uw besturingssysteem. Dat gaat om te beginnen een pak sneller, en verder is het minder belastend voor uw pols dan met de muis in de menuopties te moeten duiken. Tot slot vindt u op het web tal van tooltjes die u onder meer verplichten om geregeld te pauzeren, zoals Workrave (www.workrave.org), dat u ‘micropauzes’ en langere ‘breaks’ doet nemen om de belasting van uw lichaam tot een minimum te beperken.

Ook verlichting is belangrijk: wie naar een beeldscherm tuurt in een te donkere ruimte, gaat automatisch dichter tegen het scherm zitten, en moet ook gebogen zitten om de toetsen op het klavier te kunnen zien. Let wel op dat het licht niet reflecteert op uw beeldscherm. Een goede manier om dat te controleren, is naar het scherm kijken als de computer uitstaat: wanneer het licht weerkaatst op het donkere scherm, moet u de lichtbron (of het scherm) verplaatsen.

Meubilair en toebehoren

Net als een ordentelijke stoel zijn ergonomisch verantwoorde bureaus belangrijk. Bedrijven kloppen best aan bij winkels die gespecialiseerd zijn in de verkoop van kantoormeubilair. Kies altijd voor tafelpoten en bureaustoelen met een verstelbare hoogte. Zorg dat uw stoel op vijf poten (wieltjes) staat, voor een optimale stabiliteit. Best eentje die u kan draaien, met een bolle steun ter hoogte van de onderrug. Zorg er ook voor dat uw toetsenbord vlak op de tafel kan liggen, en ondersteun in de mate van het mogelijke de kuil van uw polsen om carpaaltunnelsyndroom tegen te gaan. Ergonomische muizen vindt u in alle maten, vormen en gewichten. Ze zorgen dat uw hand op een zo natuurlijk mogelijke manier op hun bovenste oppervlak rust. Bekende merken zijn, net als bij de klavieren, Logitech en Microsoft, maar er bestaan ook specifieke ergonomische producten van onder meer van Evoluent. Richtprijzen situeren zich tussen 50 en 100 euro. Qua beeldscherm mikt u best op een scherm met een zo hoog mogelijke resolutie, zodat u uw ogen zo min mogelijk belast en zo ver mogelijk van uw scherm kan zitten. Er komen tegenwoordig ook meer en meer beeldschermen op de markt die specifiek gericht zijn op een optimale ergonomie, zoals de Philips Brilliance Ergosensor met een ingebouwde lichaamsscanner die op basis van wat hij ‘ziet’, actief uw houding corrigeert. Als u vooral op een laptop werkt, moet u zeker op zoek naar een oplossing om die computer ook comfortabel thuis te gebruiken. Een losstaand USB-toetsenbord en een laptopstand zijn onmisbaar om ook thuis uw laptopscherm op ooghoogte te brengen. Goede voorbeelden zijn de standaarden van Griffi n Technology of Fellowes.

Vijf steunpunten De kern van een goeie zithouding is steun verlenen aan het lichaam, zodat de druk gelijkmatig verdeeld wordt over spieren en gewrichten.

1. Voeten Uw voeten moeten plat op de grond staan. Dat is het allereerste steunpunt, dat als beginpositie moet dienen om de hoogte van uw bureaustoel bij te stellen. Van daaruit kan u verder gaan met het instellen van de juiste zithoogte.

2. Bekken Stel uw stoel zo in dat het bekken iets hoger komt dan de knieën. De hoek tussen uw romp en uw bovenbenen is daardoor groter dan 90°, waardoor u met een zogeheten ‘open heuphoek’ zit: uw bekken wordt minder naar achter gekanteld, waardoor uw rug gemakkelijker in een natuurlijke, rechte positie kan worden gehouden.

3. Kniekuil Als u met uw rug tegen de rugleuning van de bureaustoel zit, zou er nog één vuist ruimte moeten zijn tussen de voorste rand van de stoel en de kuil van uw knie. Heeft u die ruimte niet, dan kan daar een druk ontstaan die bloedvaten en zenuwen afknelt. Dit is een van de belangrijkste oorzaken van een 'slapend' been.

4. Onderrug De betere bureaustoelen hebben een extra steun in de onderste regionen van de rugleuning, om de natuurlijke holle kromming van de onderrug op te vullen. Als u op een stoel zit die daar geen steunpunt heeft, gebruikt u best een kussen.

5. Armen Tien procent van uw lichaamsgewicht komt op uw armen terecht, dus het is erg belangrijk dat die ook een rustpunt krijgen. Als u achter uw bureau zit, moet de tafel ter hoogte van uw ellebogen komen, zodat ze op een natuurlijke manier op het tafelblad kunnen rusten. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

020_021_SBS131_Technologie Ergonomie.indd 21

21 27/09/12 14:21

Untitled-4 2

27/09/12 14:40

Untitled-4 3

27/09/12 14:41

TECHNO LOGIE

Hoe wachtwoorden gekraakt worden Een wachtwoord mag dan wel bescherming bieden tegen onverlaten, toch worden ze nog regelmatig gekraakt. Naast een sterk en uniek exemplaar, kan een wachtwoordkluis helpen. WILLIAM VISTERIN & BRAM VANDEPERRE WACHTWOORDEN ZIJN ANNO 2012 nog erg populair. Dat heeft gevolgen. Wie uw wachtwoord te pakken krijgt, kan in korte tijd heel wat schade aanrichten. Het is dus erg belangrijk dat u een exemplaar verzint dat krachtig genoeg is en niet zomaar achterhaald kan worden.

De Amerikaanse journalist Mat Honan, die begin augustus het slachtoffer werd van hackers, kan ervan meespreken. Hij verloor de controle over zijn Gmail-account en Twitterprofiel, maar veel erger was dat de hackers ook zijn iPhone, iPad en MacBook van op afstand wisten. Ze gingen daarbij uiterst inventief te werk. Op zijn Twitter-account vonden ze een link naar zijn Gmail-adres. Via de Recovery-optie van Google ontdekten ze het Apple e-mailadres, en daarmee konden ze helemaal loos gaan.

ER ZIJN 308 MILJOEN LETTERCOMBINATIES TUSSEN AAAAAA EN ZZZZZZ Het enige wat de hackers nodig hadden om in de iCloud van Honan binnen te raken, was een facturatieadres en de vier laatste cijfers van zijn kredietkaart. Lijkt lastig? De hackers waren duidelijk niet aan hun proefstuk toe. Eerst namen ze telefonisch contact op met Amazon en via een

24

ingenieus trucje raakten ze binnen op de Amazon-account van Honan. Daar worden kredietkaartnummers niet volledig getoond, maar enkel de laatste vier cijfers, en dat was genoeg. Daarna was het gewoon een kwestie van telefonisch contact op te nemen met Apple en met de gestolen gegevens het iCloud-wachtwoord te resetten. De moraal van dit verhaal is bovenal dat een simpel wachtwoord niet langer volstaat om uw accounts te beschermen. Gelukkig bieden bedrijven steeds vaker verificatie aan met meerdere stappen. Zo lanceerde Google onlangs zijn Authenticator, waarmee u ook een code via sms nodig hebt. Wanneer de dienst actief is, heeft u behalve het wachtwoord van uw account voortaan ook een verificatiecode nodig voor het inloggen. Die code ontvangt u per sms en moet maar een keer om de 30 dagen ingevoerd worden. Als alternatief voor de sms’jes kunt u ook een app gebruiken om de verificatiecode te genereren.


024_025_SBS131_Technologie Wachtwoorden.indd 24

27/09/12 14:21

WACHTWOORDEN

Hackers aan het werk

Wachtwoorden blijven hoe dan ook de eerste buffer. Die zijn dus best zo sterk en uniek mogelijk. Een goed wachtwoord bestaat uit hoofdletters, kleine letters, cijfers en speciale tekens. Het is onmogelijk te onthouden, mag nooit opgeschreven worden en moet om de paar maanden veranderd worden. Tot zover de theorie. Toch kiezen we met zijn allen voor ‘slechte’ wachtwoorden zoals ‘wachtwoord’, ‘RSCAnderlecht’, ‘laatmebinnen’ of ‘123456’. Dat komt omdat ze makkelijk te onthouden zijn. Alleen: ze zijn ook makkelijk te raden. Wachtwoorden zoals ‘Wachtwoord1’ volgen dan wel de klassieke regels die voorschrijven dat u altijd een combinatie van cijfers, hoofd- en kleine letters moet gebruiken, ze zijn even snel gekraakt. Hackers gaan op twee manieren achter uw wachtwoord aan. Ofwel gooien ze er brute rekenkracht tegenaan, óf ze gaan gericht te werk. Zo’n aanval met brute rekenkracht verloopt trouwens veel preciezer dan het lukraak uitproberen van cijfer- en lettercombinaties. Het zou ook te veel tijd kosten om alle 308 miljoen lettercombinaties tussen aaaaaa en zzzzzz uit te proberen. Voor een kraker is het zinvoller om meer gericht te gaan zoeken. Meestal bestaat een wachtwoord uit een stam met een voor- of achtervoegsel. De stam hoeft niet noodzakelijk in het woordenboek te staan, maar het is wel een uitspreekbare opeenvolging van letters. In 90 procent van de gevallen is er een achtervoegsel, in tien procent een voorvoegsel. Met die wetenschap is het al een stuk eenvoudiger om te gaan raden. Eerst jaagt de kraker er een lijst van de duizend vaakst gebruikte wachtwoorden door. Daarna doet hij hetzelfde met de honderd meest voorkomende achtervoegsels. Op deze manier wordt al 24 procent van de wachtwoorden geraden. Vervolgens probeert de kraker moeilijkere combinaties uit: stammen met vooren achtervoegsels zoals combinaties van twee cijfers of jaartallen sinds 1900. In een paar weken tot een maand achterhaalt hij zo tot 65 procent van de wachtwoorden. Sommige hackers gaan echter anders te werk, via zogenaamde social engineering. Dat is vooral een bedreiging als uw wachtwoordkeuze geïnspireerd is door uw dagelijkse omgeving: uw partner, de namen

van uw kinderen of uw huisdier bijvoorbeeld. Door de populariteit van sociale netwerken is het makkelijker geworden om dit soort wachtwoorden te achterhalen. En als dat niet lukt, dan proberen ze met de informatie op al uw profielen zich voor te doen als uzelf en nemen ze zo contact op met de helpdesk.

Ondertussen in de kluis ... Heeft u zich aangemeld bij honderden diensten, met elk een verschillend wachtwoord? Tenzij u over een fenomenaal geheugen beschikt, kan een wachtwoordkluis van pas komen. Bekende securtitynamen als Kaspersky en Symantec bieden dit aan, maar ook het minder gekende LastPass en MyLOK. Een wachtwoordmanager is maar zo sterk als het hoofdwachtwoord, dat de belangrijke taak krijgt om al uw andere wachtwoorden te beschermen. Geef het tijdens de installatie in, en u krijgt bij de meeste wachtwoordmanagers meteen te zien hoe sterk het is. Bij LastPass staan al uw gegevens versleuteld in de cloud, dus wie online opslag niet vertrouwt, zal op zoek moeten naar een andere oplossing. Andere diensten, zoals mSecure, slaan niet alleen log-ingegevens op, maar bewaren ook andere informatie, zoals rekeningnummers en kredietkaarten, e-mailwachtwoorden, de pincode van uw sim-kaart, kledingmaten en de registratiegegevens van uw auto. Soms voorziet zo’n wachtwoordkluis standaard ook een hardwareoplossing. Al uw gegevens worden dan versleuteld opgeslagen op een kleine smartcard. Bovendien krijgt u er soms ook enkele gigabytes opslag bij. U geeft een pincode in en beantwoordt de twee veiligheidsvragen. Wanneer u de pincode fout ingeeft, zullen die vragen als extra beveiliging dienen. Het is dus belangrijk om ze moeilijk genoeg te maken, maar niet zo moeilijk dat u de antwoorden zelf vergeet. Na te veel foute gokken wordt de stick immers gewist. De wachtwoordkluis is vaak een apart programma. Symantec heeft bijvoorbeeld jarenlang een wachtwoordbeheer aangeboden in zijn securitysuite, maar tegenwoordig is Norton Identity Safe ook als apart programma te vinden, en het hoeft in die nieuwe rol niet onder te doen voor de concurrentie. Omdat het gratis is, kunt u het op zoveel computers installeren als u wilt en uw data tussen al uw toestellen synchroniseren. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

024_025_SBS131_Technologie Wachtwoorden.indd 25

25 27/09/12 14:21

TECHNO LOGIE

In de Champions League van cloud computing Elk IT-bedrijf heeft vandaag een strategie in de cloud. Immers, bij haast elke technologie die wordt gelanceerd, is cloud computing aan de orde. Voor IT-systemen en -infrastructuren zijn het de grote jongens die de lijnen uitzetten. We bekijken de strategie van Microsoft, Amazon en VMWare in de champions league van de cloud, en hoe u uw spel kan verbeteren. JIBBE VAN OOST & WILLIAM VISTERIN Aanleiding voor deze round-up is de nieuwste versie van Windows Server van Microsoft. Die werd ontworpen om optimaal te kunnen inhaken op Azure, het eigen cloudplatform van Microsoft. Dat is logisch, want de grootste spelers qua infrastructuur in de cloud - Microsoft, VMware en Amazon - proberen hun positie te verstevigen door elk een andere strategie te hanteren. Het zijn strategieën die klanten dwingen tot grote, vaak onomkeerbare, IT-beslissingen. Al huiveren ze er vaak voor om zich helemaal te binden aan een of andere leverancier, het zogenaamde vendor lock-in-scenario.

26

Microsoft: heerser in het bedrijf

Microsofts situatie is eenvoudig. Bedrijven gebruiken de software van Microsoft op hun desktops en om servers te beheren. Veel van die workloads kunnen naar de private cloud verhuizen waar Microsoft concurrentie krijgt van een partij als VMware. Of ze gaan naar de publieke cloud waar Microsoft dan weer met Amazon moet afrekenen met zijn Web Services. De aanpak van Microsoft is onder meer om meer eigenschappen van Amazons cloud over te nemen en om Windows Server te updaten tot een zogenaamd besturingssysteem voor de cloud. Het heeft geprobeerd om dit te doen door de functies van de eigen hypervisor Hyper-V (die verschillende ‘virtuele machines’ op een gemeenschappelijk hardware platform laat draaien)


026_027_SBS131_Technologie Cloud Partijen.indd 26

27/09/12 14:23

CLOUD

te verbeteren en door betere netwerkfuncties te voorzien. Ook qua gebruikersinterface gaan ze erop vooruit. Daarnaast heeft Microsoft Azure en Windows Server wat dichter bij elkaar gebracht. Het is bijvoorbeeld simpeler geworden om gegevens te koppelen op de twee systemen. Met zijn cloud wil Microsoft een bepaald soort klanten voor zich winnen: bedrijven die van een bekende interface (Windows 7 en binnen een aantal jaren Windows 8) willen overstappen naar een andere (Windows Server) en die gebruik willen maken van de mogelijkheden van de cloud. Een cloud die lijkt op de omgeving die ze binnen de bedrijfsmuren (on-premise, in het jargon) hadden staan.

VMware: heerser in het datacenter

VMware, waar EMC een meerderheid in bezit, is heer en meester in virtualisatietoepassingen. Daarbij is de directe link tussen uw fysieke infrastructuur en de applicaties die erop draaien, verbroken. Deze zomer nam VMware 52 procent van de gevirtualiseerde computertaken voor zijn rekening, terwijl Microsoft volgens IDC aanspraak maakte op 27 procent. Heeft Microsoft geweldige tools om Windows en gevirtualiseerde Windowsomgevingen te beheren, dan haalt VMware de bovenhand als het op gevirtualiseerde toepassingen tout court aankomt. In de wereld van VMware beheren administrators geen vloot besturingssystemen, wel de toepassingen. Voordeel van deze aanpak is de flexibiliteit. Toegangscontrole en gegevensmigratie zijn makkelijker met de gedetailleerde aanpak van VMwares technologie. Maar er zijn ook nadelen. Als u namelijk alle virtuele machines wil beheren, moet u VMwares technologie gebruiken. Als u naar de cloud wil, moet u er dus eentje vinden die managementtools gebruikt die met VMware werken. Zo zijn er jammer genoeg niet veel clouds die zijn gebouwd bovenop de eigen vCloud Director-software. VMware wijst erg graag op voorbeelden van publieke en

private clouds die gebaseerd zijn op zijn vCloud Director. Maar geen van die clouds zijn erg groot als u ze bijvoorbeeld met Amazon gaat vergelijken. Het probleem van VMware is dat de technologie erg succesvol is in het datacenter, maar dat bedrijven toch meer controle over de technologie willen als het over de cloud gaat. Daarom gebruiken grote clouds ofwel technologie die propriëtair is (Microsoft via Hyper-V voor Azure), openbron of eerder omhuld in geheimdoenerij (zoals bij Amazon Web Services via een aangepaste Xen-hypervisor). Clouds die niet direct VMware willen ondersteunen, hebben een extra drempel voor de administrators die hun data naar publieke clouds willen migreren. VMware kent dus een groot succes in het datacenter, maar komt er amper aan te pas in de grote clouds. Daarom voegt VMware meer functies en opties in hun software toe om dit mogelijk te maken.

Amazon: heerser in de (public) cloud

En dan is er nog Amazon. Die bestormt de cloud van een geheel andere kant dan Microsoft en VMware. Deze twee laatste proberen gegevens van klanten naar de cloud te sluiten. Amazon focust op de omgekeerde beweging: data uit de cloud naar het plaatstelijke datacenter trekken. Deze strategie is er op gericht dat bedrijven de Amazon cloud als hun hoofdcloud gaan beschouwen. Daarvoor bouwen ze een geheel aan technologieën die het makkelijker zouden moeten maken om ook private clouds te linken. Amazons aanpak is er een van verdeel en heers, waarbij het lokale datacenter vanop verschillende fronten aangevallen wordt. Het heeft eigen initiatieven, zoals de Amazon Storage Gateway, om zichzelf in het private datacenter te installeren. Maar er zijn ook partnerschappen met andere cloudsoftwarebedrijven. Ten slotte wordt Amazon door zijn omvang en groeiende belang ondersteund door grote bedrijven die technologie bouwen om data te verhuizen naar cloudapplicaties. Amazons strategie bestaat er vooral in om achterover te leunen en de softwareverbindingen te zien toenemen. Een aanpak die veel administrators hoofdpijn kan bezorgen. Amazons succes volgt immers uit de organische wildgroei van een ecosysteem bij softwarepartners en aanhangers. Dat betekent bijzonder veel opties, maar ook weinig beheermogelijkheden. Om van een eengemaakte gebruikerservaring nog maar te zwijgen. Op de keper beschouwd hebben bedrijven met de cloudhouding van Microsoft, VMware en Amazon drie opties. Microsoft staat voor cloudvereenvoudiging. U kan ook iets meer complexiteit tolereren en kiezen voor de gefragmenteerde, doch goed ondersteunde omgeving van VMware. Of u kan elk concept van gebruiksvriendelijkheid laten varen en gaan voor de oplossing van Amazon die u de grootst mogelijke vrijheid gunt. Elke keuze heeft zijn voordelen en valkuilen. Ten slotte wijzen we op de talloze Belgische bedrijven die nooit zullen opteren voor een van deze drie en dicht bij huis gaan aankloppen bij een plaatselijke cloud provider. Noem het gerust de vierde (en overigens erg gangbare) weg. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

026_027_SBS131_Technologie Cloud Partijen.indd 27

27 27/09/12 14:23

VIEWS

BEN CAUD

RON

Zijn er winnaars in de patentenoorlog? De storm is alweer gaan liggen in zowat elk zichzelf respecterend nieuwsmedium. Een windhoos die werd veroorzaakt door de uitspraak van een Amerikaanse rechtbank, die oordeelde dat Samsung een miljard verschuldigd is aan Apple. Het vergrijp? Afkijken. Dat mag niet. Met deze uitspraak komt de patentenoorlog tussen de koplopers in de markt van slimme draagbare toestellen tot een voorlopig hoogtepunt. Patenten zijn een manier om mensen die nieuwe dingen bedenken, een minimale return te garanderen. Ze moeten zorgen dat uitvinders vergoed worden als anderen met hun idee aan de slag gaan. Op het eerste gezicht een fair principe, ware het niet dat het stilaan uitgehold raakt. Wie over diepe zakken beschikt – een patent is niet goedkoop – kan ondertussen zowat alles wat in woorden en schemaatjes gevat kan worden, van een patent voorzien. Dan gaat het niet meer om de bescherming van iets oorspronkelijks en vernieuwend, maar om de creatie van een extra geldstroom. Dan bescherm je de druppelvorm van je telefoon en laat je iedereen die deze vorm benadert, geld ophoesten. Apple weet zich met Samsung in het gezelschap van een ernstige concurrent voor de iPhone en de iPad. Toen de eerste iPhones de wereld met verstomming sloegen, had Apple het rijk voor zich alleen. Tot anderen aan de dominante marktpositie van deze dingetjes begonnen te knabbelen. Samsung bleek zeer succesvol in dat knabbelen. Te succesvol volgens Apple. En omdat het blijkbaar niet lukte de strijd om de consument beperkt te houden tot de markt – waar hij thuishoort – werd dan maar het octrooirecht gebruikt om die concurrentiestrijd verder te beslechten. Wie wordt hier nu beter van, behalve Apple? De consument alvast niet. Die dreigt minder keuze te hebben, als merken modellen moet terugtrekken of ze duurder moeten verkopen. Ook innovatie is niet meteen gediend door de rol die patenten steeds meer spelen. Waar ze tot doel zouden moeten hebben om innovatie vrij te laten ademen, doet de overvloed aan – al dan niet compleet onbegrijpelijke - patenten het tegendeel. Die creëert een wurggreep en dat is wel het laatste wat de technologiesector nodig heeft. In die sector wordt niets bedacht dat geen gebruik maakt van componenten die al bestonden. Als die allemaal dichtgespijkerd zitten, zou innoveren wel eens een te groot risico kunnen worden. BEN CAUDRON is socioloog en internetpionier. Hij adviseert bedrijven op het vlak van strategie en innovatie.

28

Die prijs? Zot!

STIJN VIAE

NE

Geen mens die me kon uitleggen waarom Facebook zijn aandelen aan 38 dollar dollar introduceerde. Ik zou er dan ook geen kopen. En ik zou het ook geen mens aanraden, tenzij die wilde spelen op de lotto. Maar wat weet ik ervan? Ik ben maar een academicus, geen ‘echte’ businessman. Een opmerking die ik van me laat afglijden als water van een vette eend. Ieder zijn stiel, denk ik dan. Toegegeven, ik krijg die commentaar wel eens. En niet van de minste. Onder de critici, mijn bloedeigen broer Pieter. Van je familie moet je het hebben. Wat keek ‘ie scheef die zondagochtend in mei, toen we met de mountainbike door het Vlaams-Brabantse landschap trapten. Of ik geen Facebook-aandelen ging kopen? De vraag had absoluut iets hallucinants te midden van de velden. Bovendien was ik druk bezig te bekomen van een hellinkje. Met een welgemikte ‘Gaat gij er kopen ofwa?’ kaatste ik de bal terug. Didactisch trucje, stimuleert introspectie. En ook: ik geef niet zo graag aandelenadvies. Het hocuspocusgehalte is me net iets te groot. Bovendien, na de crash is mijn track record op de beurs echt niet om over naar huis te schrijven. Pieter kocht uiteindelijk niet. Met de huidige waardering van het Facebook-aandeel kan je dit bezwaarlijk een verkeerde beslissing noemen. Tenzij de hooggespannen verwachtingen zich alsnog zouden materialiseren. Maar waarop is die verwachting - lees: introductieprijs - eigenlijk gebaseerd? Vooreerst werd er belangrijke informatie achtergehouden bij de IPO. Maar zelfs los daarvan, wil iemand me nu eindelijk eens uitleggen met welk businessmodel Facebook al die sloten geld gaat binnenrijven? Advertentie-inkomsten? Juist, ja! Volgens CEO Mark Zuckerberg zien we het allemaal niet. En blijkbaar ziet ook insider van het eerste uur Peter Th iel het niet meer (zitten). Onlangs dumpte de man zijn 20 miljoen aandelen. Hoog tijd dat Mark ons bij de hand neemt en het stap voor stap uitlegt. Al lijkt het me hoogst onwaarschijnlijk dat de beurs hem een tweede keer zal vertrouwen. Tenzij ik me schromelijk vergis. Want uiteindelijk geldt ook deze wet in het businessleven: “Value is what a damn fool will pay for it.” STIJN VIAENE is hoogleraar aan de KULeuven, partner aan de Vlerick Business School en houder van de Deloitte Chair ‘Bringing IT to Board Level’.


028_028_SBS131_Views.indd 28

27/09/12 16:30

TECHNOLOGIE

Ondertussen bij de robots Robots spreken nog altijd tot de verbeelding, ook in het zakenleven. Curiosity heet de robot die momenteel de planeet Mars onderzoekt, maar hij heeft nog enkele opmerkelijke soortgenoten die de afgelopen jaren het levenslicht zagen. ELS BELLENS

De astronaut

De Curiosity is de laatste nieuwe Rover-robot, die enkele weken terug op Mars landde. Het wagentje moet daar twee jaar lang beelden maken van het oppervlak. De robot heeft software aan boord om zich over de stenen en bergen van Mars te bewegen, maar NASA stuurt ook af en toe nieuwe scriptjes naar het toestel. U vindt de recentste beelden van Curiosity op www.nasa.gov.

De conventieganger

Asimo is de naam van deze kleine robot van Honda. Het model is al een tiental jaren oud, maar er wordt nog altijd aan gesleuteld. Asimo is een ‘menselijke’ robot, en hij ziet eruit als een kleine astronaut. De robot kan dansen, trappen lopen, zwaaien, praten en nog van dat leuks. Hij lijkt voornamelijk de kost te verdienen als gast op technologische conventies.

De voetballer

Nao van Aldebaran Robotics is vooral bekend als het robotje dat kan voetballen. Net als Asimo heeft Nao een ‘menselijke’ vorm, en ook hij gaat voor een schattig uiterlijk. Het toestel is vrij klein, en je kan het zelf in huis halen voor de kost van een compacte, nieuwe auto: zo’n 16.000 dollar. De Nao kan rondwandelen en gezichten herkennen, en heeft software aan boord om nieuwe dingen te ‘leren’ die u hem voordoet.

De schoonmaker

D Roomba, een futuristische stofzuiger van iRobot, werkt zelfstandig en rolt op zijn kleine wieltjes door uw huis, terwijl sensoren ervoor zorgen dat het niet tegen muren botst of van de trap dondert. Sinds een paar jaar blijkt het product trouwens zo populair, dat iRobot en andere merken ook op de markt komen met grasmaaierrobots, vezeldoekjesrobots en robotjes die dweilen.

De chauffeur

In Europa zal u hem nog niet snel tegenkomen, maar computergigant Google is erin geslaagd om in de Amerikaanse staat Nevada een rijbewijs te verkrijgen voor zijn chauffeurloze auto. De zelfsturende auto is gebaseerd op een Toyota Prius, uitgerust met Google’s autopiloot. Momenteel worden de auto’s ingezet om Google Street View te vervolledigen. Ze krijgen trouwens vaak toch een menselijke bestuurder mee, omdat er nog maar weinig plekken zijn waar u zonder chauffeur mag rijden.

IJF R D BE W U T G MET R? E O D E O WATDAAG NSE SERV VANIN-HOU EEN Stap nu over naar de Cloud. Die is veilig en betrouwbaar. En ze groeit mee met het succes van uw klanten. U betaalt dus alleen wat u verbruikt. En u geniet altijd van moderne infrastructuur bij Combell, de Belgische nummer één in hosting.

029_029_SBS131_Technologie Top Robot.indd 29

www.combell.com/cloud SMART BUSINESS STRATEGIES

29

0800 26 235 - [email protected] OKTOBER 2012

27/09/12 15:20

DOSSIER

NEGEN TIPS OM UW PRINTERPARK TE OPTIMALISEREN Tussen de 1 en 3 procent van de omzet. Dat is wat uw bedrijf jaarlijks besteedt aan document output. Vrij vertaald: aan printen en kopiëren. Het kan dus geen kwaad om, zeker in economisch moeilijke tijden, die kost onder controle te krijgen. Dat is mogelijk, alleen al omdat onder de printerfabrikanten er een ware prijzenoorlog aan de gang is. Al komt het er vooral op aan om uw printen documentactiviteiten te optimaliseren. Want blind besparen is zelden een goed idee. WILLIAM VISTERIN Bij veel bedrijven wordt het printerpark nog altijd stiefmoederlijk behandeld. Ook al blijven afdrukken, en documenten in het algemeen, een cruciaal onderdeel van uw business. “Organisaties die hun printers, kopieerapparaten, faxen - of toestellen die al deze taken combineren – actief beheren, kunnen 10 tot 30 procent van hun printkosten besparen”, aldus Sharon McNee, principal research analyst, image & printing bij Gartner. Met deze tips komt u ook al een heel eind.

30

1. Zet printbeheer op de agenda

Printers en multifunctionals zijn op kantoor nog vaak een blinde vlek. Dat komt ook omdat het hele printerpark vaak verdeeld zit over diverse budgetten en verantwoordelijken. Zo is pakweg de IT-afdeling, de CFO, de afdeling facilities of de aankoopmanager verantwoordelijk voor één bepaald onderdeel. De eerste stap is het transparant maken van de situatie, soms ook organisatorisch. “Print en document management zijn onderdeel van de gehele strategie om gewoon meer efficiënt te zijn op kantoor en onderweg”, aldus Gerry Appeltants, Business Application Services Manager bij Fujitsu.


030_035_SBS131_Dossier Print.indd 30

27/09/12 15:32

PRINT

Kortom, de eerste stap voor veel bedrijven is nog altijd licht brengen in de duisternis van het printen. Fabrikanten bieden analyses en software aan, die u helpen om het printverkeer in kaart te brengen. Sommige raden aan om de analyse door een min of meer onafhankelijke IT-dienstverlener te laten uitvoeren, omdat een printer- of documentspecialist zijn eigen producten wil voorstellen. De printerfabrikanten zien zichzelf dan weer als absolute specialist in de materie. Ze beschikken, naar eigen zeggen, over een dusdanig breed gamma dat ze doorgaans aan al uw behoeften kunnen voldoen.

2. Standaardiseer en optimaliseer

Hoe minder verschillende technologieën en types, hoe minder technische kennis er nodig is voor het onderhoud. Een oefening waar ook nog steeds veel bedrijven aan toe zijn, is te standaardiseren op een beperkt aantal modellen, en als het kan ook op één fabrikant. Ook hier gaan nog veel bedrijven in de fout, omdat vaak niemand echt het totaaloverzicht weet te bewaren over het printerpark.

3. Optimaliseer, maar niet teveel

Bij veel bedrijven staan er vandaag nog altijd teveel printers. En vaak is het: hoe groter de printer, hoe lager doorgaans de prijs per pagina bij optimaal gebruik. Al is centralisatie op zich ook niet zaligmakend. Niet alle personeelsleden willen tientallen meters wandelen om hun afdrukken op te halen. “Minstens 5 werknemers per printer of 10 per multifunctional is het absolute minimum als we het over een open bureaulandschap hebben”, vindt Hendrik De Hertogh, sales director bij Kyocera Document

Solutions Belgium. Andere fabrikanten beamen deze cijfers, maar voorzien soms iets meer ruimte. In grote landschapsbureaus, zoals in de hoofdzetel van een bank, is 20 meter afstand geen uitzondering. Belangrijke factor is ook de zogenaamde ‘line of sight’, namelijk dat mensen het toestel kunnen zien. “Voor een monochrome printer is 15 meter ‘line of sight’ een vuistregel, voor een kleurenprinter is dat 30 meter.”

Vijf mythes over uw printerpark 1. We printen alsmaar meer af Cijfers over printvolumes verschillen sterk. Volgens het Amerikaanse consultingbureau Convergence Consulting print een doorsnee kantoorwerker 10.000 pagina’s per jaar af. Andere bronnen spreken eerder van een gemiddelde van 2.500 pagina’s per jaar. Over één ding lijkt er wel een consensus te zijn: er wordt minder geprint. Dat komt enerzijds door de economische crisis, maar anderzijds ook omdat meer en meer documenten digitaal worden bekeken en samengesteld.

2. De iPad doet minder printen De doorbraak van tablets en iPads op de werkvloer hebben een impact op het papierverbruik op grote schaal. Dat bleek onlangs uit een onderzoek van Morgan Stanley Research. Die zag het papierverbruik in bedrijven met zowat 9 procent dalen sinds de lancering van het Apple-toestel en baseert zich hierbij op cijfers van de American Forest & Paper Association rond het aantal papierverschepingen. Ook al moeten een aantal cijfers gerelativeerd worden en merken een aantal printerfabrikanten zoals HP en Canon zelfs amper negatieve impact. Ook op Belgisch niveau beamen fabrikanten dat ze nog geen grote verschuiving zien op grote schaal. Daarvoor is het bij ons nog te vroeg.

3. Kleur is goedkoop Wat uw fabrikant u ook wil doen geloven, printen in kleur kost u nog steeds een veelvoud van de prijs van een print in zwart-wit. Wat wel klopt, is dat de prijs van kleur de laatste jaren en maanden sterker is gedaald dan die van zwart-wit.

4. Printen is milieu-onvriendelijk Onlangs haalde de bekende studie van de Queensland University of Technology nog eens het nieuws. Daaruit moest blijken dat laserprinters wolkjes van ultrafijne stofdeeltjes uitstoten die even schadelijk kunnen zijn als sigarettenrook en uitlaatgassen van dieselwagens. De concentratie van deeltjes in de buurt van een printer zou vijfmaal hoger liggen dan in een drukke straat. Het antwoord van de printermakers liet niet lang op zich wachten. Volgens HP waren er geen indicaties dat de fijne stofdeeltjes die een printer uitstoot een gezondheidsrisico vormen, en is er verder onderzoek nodig. Al moet wel worden gezegd dat printerfabrikanten milieu en energie hoog op de agenda zetten. Met zuinigere printers of toners die kunnen worden gerecupereerd, en dynamische timers die het energieverbruik aanpassen.

5. Print en documentwereld zijn vervlochten Enerzijds is de wereld van printing en eigenlijk ook die van scanning, zeg maar het eind en begin van een bedrijfsproces. Anderzijds zit daar het luik 'document management' luik tussen. Dat laatste gaat over het verwerkingsproces van digitale documenten. “Ook al gaat het in beide gevallen om documenten, toch is er een wereld van verschil. De toenaderingspogingen tussen deze twee werelden zijn er, maar blijven tot dusver nog eerder beperkt”, vertelt Filip Evenepoel, VP business solutions bij IT-dienstenbedrijf Trasys. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012


31 27/09/12 15:32

DOSSIER

Met het begrip centralisatie duikt in één beweging ook het begrip multifunctional (MFP) op, die de laatste jaren zijn opmars verder zet. De brede keuze, de mogelijk interessante prijs van de toestellen en de totale kost in het bijzonder, spelen zonder twijfel een rol. Er bestaan

“IN DE MARKT VAN PRINTERFABRIKANTEN IS ER EEN WARE PRIJZENOORLOG BEZIG.” kleine desktopmultifunctionals met een lage instapprijs voor thuiskantooromgevingen. Aan de andere kant van het spectrum zijn er grote multifunctionals die als centraal afdruksysteem voor een bedrijf of afdeling dienst doen. Zo haalt u een hoger afdrukvolume per machine en dus een lagere prijs per afdruk. Maar ook inzake centralisatie is het een kwestie van het vinden van de juiste afweging. “Waar tot enige tijd geleden vaak resoluut gekozen werd voor een centralisering van het printen naar een aantal MFP’s binnen een bedrijf, zien we nu opnieuw een trend naar decentralisatie”, aldus Ivo Muller, Printing & Document Division Leader bij Computacenter. “U bekijkt best afdeling per afdeling wat de noden zijn en hoe daar best aan voldaan kan worden. Voor sommige afdelingen of diensten is misschien geen centrale MFP nodig en volstaat een andere, meer eenvoudige printer. Terwijl andere diensten dan weer een zeer specifiek toestel nodig hebben”, stelt hij.

4. Denk aan de prijs, maar niet teveel

Voor veel bedrijven is hun printerpark in eerste instantie een kostenpost met maar één betrachting: de prijs naar beneden krijgen. Er bestaan inderdaad heel wat formules waarbij

32

HENDRIK DE HERTOGH, Sales director bij Kyocera Document Solutions Belgium: “De goedkoopste pagina is de pagina die je niet afprint.”

de leverancier u afrekent op het aantal afgedrukte pagina’s per jaar, bijvoorbeeld enkele eurocent per pagina. “Al staat de prijs onder druk. Op vijf jaar tijd is de prijs voor kleurenprints met factor 3 à 4 gedaald. Bij zwart-wit gaat het om een halvering in die periode”, vertelt Kim Limbourg, manager marketing en sales support bij Konica Minolta Business Solutions. Al gaat het hier nog vaak om een prijs ‘op maat van de klant’, wat vergelijken moeilijk maakt. In de markt van printerfabrikanten is er een ware prijzenoorlog bezig. “Een gemiddeld kantoor betaalt voor een printer zo'n 150 à 200 euro per maand. In de veronderstelling dat er 2.000 à 5.000 afdrukken gebeuren op dat toestel”, schat Limbourg in. Die forse prijsconcurrentie is goed voor de klant, maar vaak ook misleidend. Zo kijkt u best verder dan het prijskaartje. “De prijsdruk in de markt is groot. Zelfs voor kleinere deals van 10 machines”, aldus Hendrik De Hertogh van Kyocera. “Te vaak ligt de focus op de prijs per pagina. Net door te hard te onderhandelen in de prijs, bijvoorbeeld voor kleur, gaat men net meer printen. Daardoor zullen de kosten alsnog stijgen.”



27/09/12 15:32

LANCERINGSPAKKET: 2 EDITIES + GRATIS DVD ‘THROUGH THE WORMHOLE’ voor € 5,95

NIEUW

Ontdek nu het nieuwe Discovery Magazine

Brought to you by Discovery Channel

Discoverymagazine.be

WEDSTRIJD WIN EEN INDOOR SKYDIVE MET DISCOVERY MAGAZINE! KIJK OP PAGINA 18

+

Marc Sluszny Vlaming met meer dan negen levens

Wolkenkrabbers Geschiedenis,records en toekomst

RIVIER MONSTERS

JEREMY WADE 414206 500007 5

verschijnt tweemaandelijks | oktober-november 2012 Discovery Magazine Vlaanderen 01 | 5,95 euro

tussen de

0 1 2 0 1

Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X | Erkenningsnummer P914357

Wie vermoordde JFK? Niets dan de waarheid of toch niet?

// SONS OF GUNS DON’T TRY THIS AT HOME!

NU IN DE WINKEL

BESTEL & ABONNEER adv_DCM01_297x210.indd 1

// ASSASSIN’S CREED III HUURMOORDEN IN HET VERLEDEN

// MUGGEN KLEIN INSECT, GROTE IMPACT

Discovery Magazine vind je nu in de winkel. Je kan het nummer ook bestellen op discoverymagazine.be/shop, waar je ook onze abonnementsaanbiedingen vindt. Zo kan je nu 3 nummers ontvangen voor 9 euro, of een jaarabonnement mét ‘Through The Wormhole, seizoen 2’ (dvd of Blu-ray) voor 17,85 euro.

27/09/12 10:41

DOSSIER

Vier uitdagingen 1.

Printkosten: organisaties die hun toestellen - printers, kopieerapparaten, faxen of eender welke combinatie hiervan - actief beheren, kunnen 10 tot 30 procent op hun printkosten besparen.

2.

Volume: initiatieven als ‘pull printing’ of 'follow me printing', waarbij gebruikers op elke printer kunnen inloggen, kunnen het printvolume met 10 tot 20 procent doen dalen.

3.

Inkt en toners: het herleiden van de printdensiteit kan jaarlijks een besparing betekenen van 25 euro per gebruiker zonder dat aan de leesbaarheid geraakt wordt.

4.

Papier: een nieuwe lay-out voor opgemaakte pagina’s kan resulteren in 15 tot 30 procent besparingen op papier en consumables.

5. Huren in plaats van kopen

Gangbaar model in de wereld van het printen, is het zogenaamde ‘MPS’ of ‘Managed Printing Services’. Dit is het model waarbij een printer- of ITdienstenleverancier het printerpark overneemt. Het voordeel van deze aanpak is dat uw gespecialiseerde dienstenleverancier zowat alle mogelijke maatregelen zal nemen die u anders zelf moet ontdekken en implementeren. Het gevolg voor de klant is wel dat hij zijn infrastructuur uit handen moet geven. Vaak wordt gezegd dat vooral grote bedrijven baat hebben bij managed print services, omdat daar de besparingen vaak het grootst zijn. Toch beweren heel wat leveranciers dat ook kleinere bedrijven hierbij kunnen winnen. Al neigt de trend in het bedrijfsleven meer en meer naar Managed Printing Services, of toch op zijn minst naar het huurmodel. “Een kleine kmo zal zijn printers kopen, maar vanaf grotere bedrijven gaat de overgrote meerderheid voor het huurmodel”, aldus Kim Limbourg van Konica Minolta Business Solutions. MPS blijft dus een belangrijke trend. “Al is er een verschil in aanpak tussen grote bedrijven en kmo's”, benadrukt Limbourg. “Bij kmo's

34

gaat het om een soort van MPS light, waarbij de toestellen op afstand worden opgevolgd en de tellers uitgelezen. Bij grote bedrijven gaat men niet alleen verder in de rapportage, maar ook in de dienstverlening zelf. Zo neemt de leverancier bijvoorbeeld ook de helpdesk en verhuis voor zijn rekening.”

6. Denk digitaal

Een andere belangrijke factor is de integratie van multifunctionals in de ICT-infrastructuur en in de bedrijfsprocessen. De randapparatuur is namelijk vaak het eerste en laatste station van een bedrijfsproces. Een voor de hand liggend voorbeeld is het inscannen van een factuur, dat meteen het startschot betekent voor de verwerking ervan: evaluatie van de gegevens op de factuur, vaststellen van de persoon die de factuur moet goedkeuren, elektronisch verzenden van het document naar die persoon, goedkeuring en verzending naar de boekhouding, enzovoort. Het is dan ook niet voor niets dat fabrikanten bevestigen dat er aan de hand van onze multifunctional meer

Cijfers 150 à 200 euro per maand Gemiddelde prijs per printer, in de veronderstelling dat er 2.000 à 5.000 afdrukken gebeuren.

Minstens 5 per printer of 10 per multifunctional Aantal werknemers per printer.

Factor 3 à 4 Prijsdaling voor kleurenprints op vijf jaar tijd.



27/09/12 15:32

PRINT

wordt gescand, maar anderzijds in verhouding dan weer een stuk minder wordt gekopieerd en gefaxt. “Kopiëren zien we steeds minder in bedrijfsomgevingen. Dat sterft een heel langzame dood”, vertelt Hendrik De Hertogh van Kyocera. “Scannen komt inderdaad dan weer fl ink opzetten. De bronnen zijn steeds vaker digitaal. Toch is de klant niet altijd bewust van de waarde van het documentproces.”

aantal afdrukken in kleur te beperken, indien mogelijk of wenselijk. Bij sommige bedrijven zijn bijvoorbeeld de prints vanuit het e-mailprogramma standaard in zwart-wit. Maar voor sommige afdelingen, zoals de marketingafdelingen is kleurenprint natuurlijk een meerwaarde. “Kleur is gemiddeld nog 6 à 10 keer duurder”, beaamt Kim Limbourg van Konica Minolta. Maar fabrikanten proberen daar een mouw aan te passen. Sommige kunnen de dekkingsgraad van kleur doen verschillen in de print, naargelang de behoefte. Bij andere zal men bijvoorbeeld zwart-wit aanrekenen als er te weinig kleur op de te printen pagina te bespeuren valt.

7. Denk in functie van documenten

9. Het tweede scherm

Een ander acroniem is MDS: ‘Management Document Services', als verlengde van managed printing services. Terwijl bij Managed Printing Services de nadruk toch nog altijd op het printerpark ligt, gaat managed document services veel breder: op het document, en dus ook op de bedrijfsprocessen. “Hardware is goed voor 5 tot 15 procent van de totale TCO, afhankelijk van het gebruik ervan”, stelt De Hertogh. Een goede illustratie is, volgens hem, de rol die de multifunctional heeft in de hele documentverwerking en daar aan belang wint. “De multifunctional is meer dan ooit geïntegreerd in het hele documentmanagementsysteem. Vroeger kon er alleen gescand worden naar een bepaalde map op de fi le server, vandaag gebeurt er veel meer en zijn er meer mogelijkheden qua input, bijvoorbeeld via het controlepaneel van een MFP-toestel.”

8. Doordacht gebruik van kleurenprints

Klassieker in de wereld van printing is kleur. Vaak wordt aangeraden om het

Wilt u het printverbruik beperken, dan zijn er nog andere maatregelen. Sensibilisering naar het personeel is er één van. “De goedkoopste pagina is de pagina die je niet afprint,” stelt Hendrik De Hertogh van Kyocera. Maar vaak zijn er nog andere ingrepen. Zo is het tweede scherm aan een stille opmars bezig in het zakenleven. “Meer en meer mensen hebben laptops met een kleiner scherm. Waardoor er minder informatie op het scherm te zien is en men meer gaat printen”, weet Hendrik De Hertogh. “Maar vaak is een tweede scherm interessanter om documenten te bekijken. Een e-mail die langer is dan twee schermen, wordt al snel geprint.”

Cijfers multifunctional versus printing Over welke apparaten beschikt u? De multifunctional eet alles op. Vooral het aandeel van de kopieerapparaten op kantoor is flink verminderd bij Belgische bedrijven. WELK APPARAAT

2012

2007

Printers (alleen afdrukken vanaf pc)

68%

88%

Multifunctionals (apparaten die printen en bovendien minstens één van de volgende functies hebben: faxen, kopiëren, scannen)

88%

79%

Scanners (apparaten die alleen scannen)

46%

60%

Kopieerapparaat (apparaat dat alleen kopieert)

29%

52%

Bron: Smart Business Strategies, InSites Consulting, 2012, onderzoek bij 400 bedrijven SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012


35 27/09/12 15:32

23 OKTOBER 2012

HET DIGITALE Spaar kosten uit en werk efficiënter SCHRIJF JE NU IN! DATUM: 23 oktober 2012 van 9u30 tot 13u00 PLAATS: ALM Antwerpen Berchem PRIJS: Gratis* INSCHRIJVEN www.businessmeetsit.be

O

p 23 oktober 2012 organiseert Minoc Business Press een Business Meets IT-seminar waarop u alles te weten komt over het digitale kantoor.

Het digitale kantoor en documentbeheer staan nog steeds hoog op de agenda van vele bedrijven. De hoeveelheid documenten groeit exponentieel; ondertussen beseffen bedrijven dat er met goed documentbeheer heel wat kosten kunnen worden uitgespaard. Bovendien kunnen ze er ook efficiënter mee werken. Maar een project rond het digitale kantoor en documentmanagement is een vlag die vele ladingen dekt. Het gaat over hard- en 1 OCHTEND software, maar ook over beheer, wetgeving, 1 MARKTSTUDIE scanning en processen. 1 KEYNOTE + 3 CUSTOMER CASES Naar goede gewoonte openen we het Business Meets IT-seminarie, in samenwerking met Smart Business Strategies, met een exclusief onderzoek naar het digitale kantoor en documentmanagement bij Belgische bedrijven. In welke mate is het al ingeburgerd? En wat wordt er zoal gedigitaliseerd? Daarnaast vullen wij ons boeiend programma aan met een keynote spreker en drie concrete cases van Belgische organisaties.

* Leveranciers, consultants, werving- en selectieconsultants of pr/reclamebureaumedewerkers op het gebied van Het Digitale Kantoor en/of verwante terreinen, kunnen aan dit seminar deelnemen tegen betaling van 695 euro (excl. BTW) per persoon. Dit is inclusief documentatie, verfrissingen en lunch.

Een organisatie van ITProfessional.be en Smart Business Strategies

met dank aan:

De focus op kwalitatieve mensen en pragmatische

BTR Services is een erkend specialist in het leveren van IT diensten en oplossingen voor

realisaties. De projectaanpak die operationele flexibiliteit

de Banking & Insurance industrie. Onze 120 consultants worden enorm gewaardeerd

én voorspelbaarheid biedt. De garantie op de laagste TCO.

voor hun inzet en bijdrage aan een groot aantal succesvolle projecten. De BTR Services

Daarvoor kiezen onze klanten voor ACA IT-Solutions: De

expertise bestaat uit een gerichte set van business domeinen, technische platforms,

passie om steeds beter te doen.

software pakketten en internationale methodologie normen. Onze voornaamste oplossing is Paperless Banking.

BMI21_spread_NL_def.indd 2

27/09/12 15:09

KANTOOR GRATIS S

EMINAR

BEPERKT AANT PLAATSE AL N

*

AGENDA 8.45 Ontvangst 9.30 Inleiding + exclusief marktonderzoek: William Visterin, Smart Business Strategies William Visterin is IT-journalist en hoofdredacteur van het management- en technologieblad Smart Business. Hij presenteert een exclusief onderzoek. William stoffeert zijn presentatie met cijfers, feiten en een vleugje rock-’n-roll.

11.00 Werner De Bie, Taminco Het Belgische chemiebedrijf Taminco stapte over op elektronische facturatie, zowel voor de uitgaande als inkomende stromen, geïntegreerd binnen een SAP-omgeving en gekoppeld aan een elektronisch archief. Tijdens de presentatie gaat Taminco onder meer dieper in op de uitdagingen op het vlak van compliance. 11.30 Boudewijn Laloo, Stad Brugge De Stad Brugge is de eerste lokale overheid die gebruik maakt van een volledig geautomatiseerde en elektronische verwerking van inkomende facturen. Boekhoudkundige informatie komt zonder manuele tussenkomst in de goedkeuringsflow en de boekhoudsoftware terecht.

10.00 Keynote

12.00 Marc Dewaelheyns, Groep IDEWE De externe dienst voor preventie en bescherming op het werk IDEWE digitaliseerde de medische dossiers van patiënten. Het project leidde tot een optimalisering van de processen en een kostenreductie.

10.30 Pauze

12.30 Walking Lunch

ONS VOLGENDE SEMINAR 2012 UÊ ÕÃiÃÃÊ ÌÕÌÞÊÓäÉ££

“

DEELNEMERS OVER ONZE VORIGE SEMINARIES

“Belangrijke zaken gehoord en genoteerd“ “Aanpak: strategisch & praktische implementatie“

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend

Cintas is een wereldwijd opererende specialist in Document Management, de

van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Bij Samsung

integrale benadering van archiefopslag, digitalisering en datavernietiging staat

Group en Samsung Electronics moeten onze producten, onze mensen en onze

centraal. Cintas is de enige die deze drie services onder één dak aanbiedt.

benadering van zakendoen aan de allerstrengste eisen voldoen, zodat we een

Met meer dan 30.000 werknemers en meer dan 430 vestigingen garandeert

effectievere bijdrage kunnen leveren aan een betere wereld.

Cintas de veiligheid van de vertrouwelijke informatie van haar klanten.

BMI21_spread_NL_def.indd 3

27/09/12 15:09

DOSSIER

PRINTEN IN DE WOLKEN EN ONDERWEG De trends in de wereld van printing en document management zijn in veel gevallen een weerslag of gevolg van andere trends in IT: Het Nieuwe Werken, Cloud Computing en de iPad. Gemeenschappelijke deler: een sterke focus op mobiliteit. WILLIAM VISTERIN

Ondanks het traditionele imago zit er flink wat beweging in de printermarkt. De printers zelf lijken wat naar de achtergrond te verschuiven. Zo kondigde Lexmark aan dat het stopt met inkjetproducten voor de zakelijke markt. Eerder trok het zich ook al grotendeels terug uit de inkjetmarkt voor consumenten. Andere spelers verlegden hun focus naar documentoplossingen, en zetten minder in op pure hardware. Ook op andere domeinen zien we trends.

Document Services bij Ricoh België. Ook merkt Vanhove een sterke beweging naar mobiliteit in het gebruik van printmachines, mee door het succes van tablets en smartphones én de stijgende flexibiliteit die organisaties van hun mensen verwachten. “Het zet bedrijven aan om ook op ICT-vlak flexibele middelen aan te reiken, onder meer wat betreft printing, elektronisch documentenbeheer en content management. Dossiers en documenten moeten snel vlot beschikbaar zijn in digitale vorm. Het moet ook mogelijk zijn om ze te kunnen afdrukken vanwaar men zich bevindt.”

1. Mobiliteit

Een trend die nauw aansluit bij mobiliteit, is de opvallende opmars van de iPad. Uit cijfers van Computer Profilme blijkt dat in de zakelijke markt de iPad goed is voor 80 procent van de tabletmarkt. Enerzijds versnellen mobiele toestellen als de iPad de trend van het zogenaamde mobile printing (lees: onderweg printen). Anderzijds worden documenten steeds meer op de iPad of laptop bekeken, en helemaal niet afgedrukt. De impact van de iPad houdt in dat mensen meer scannen in functie van de tablet. Zo kunnen ze documenten ook onderweg lezen. Toch merken we vandaag nog geen grootschalige impact op het (dalende) printverbruik. Daarvoor zijn we, zo horen we van diverse partijen, toch nog zo'n twee à drie jaar te vroeg.

Een steeds bredere waaier aan technologieën en toestellen overspoelt de werkvloer. “Medewerkers verwachten ICToplossingen die hun dagtaak ondersteunen. Ze willen dat informatie automatisch doorstroomt naar de betrokken collega's, zowel die op de vierde verdieping als aan de andere kant van de wereld”, vertelt Wim Vanhove, Director Managed

38

2. iPad



27/09/12 15:19

MOBILE PRINTING

3. Cloud

De cloud hangt overal, en dus ook boven de wereld van printing en document management. Ze haakt in op de trend van de mobiele werkplek. “Via cloudsystemen hebben medewerkers altijd en overal toegang tot alle documentatie”, vertelt Wilbert Hendriks, Product Manager Document Solutions bij Sharp Benelux. Aanverwante trend is het werken met de cloud vanuit het perspectief van printing en scanning. “Steeds meer bedrijven kiezen voor cloudoplossingen. Alleen is het dan wel belangrijk dat alle systemen hierop aansluiten. Printers en multifunctionals vormen hierop geen uitzondering”, stelt Hendriks.

4. Document management

Het klassieke printen of scannen en digitaal documentenbeheer ontmoeten mekaar steeds vaker. Denk maar aan de overname door Canon van het Belgische Iris dat zich specialiseert in document management en OCR. Niet alleen in de markt, maar ook bij organisaties zien we de nood om op eenvoudige manier samen te kunnen werken met documenten. “Steeds meer communicatie gebeurt digitaal”, stelt Koen Meganck, oprichter van Smartdoc. Tegelijk ziet hij de dualiteit groeien. “Een eenvoudig proces zoals offertes aanvragen en ontvangen, resulteert in een bestelbon die per mail wordt gestuurd, waarna de levering vertrekt met een papieren leveringbon. Vergeleken met de kleintjes gaan grotere organisatie hiermee veel efficiënter om”, vindt hij. Ook papieren archieven worden steeds vaker gedigitaliseerd om ze toegankelijker te maken voor medewerkers. Daarnaast vergroot de marktpositie van Microsoft met zijn SharePointplatform, onder andere doordat het nauw aansluit bij de Microsftomgeving die kantoorgebruikers dagelijks hanteren. Ook veel printerfabrikanten leggen vandaag een koppeling met Microsoft Sharepoint. Al is toch enige voorzichtigheid geboden. “De eenvoud van toepassingen als

Sharepoint heeft een wildgroei tot gevolg, en brengt de nood aan strikte richtlijnen aan de oppervlakte”, vindt Filip Evenepoel, Vice President Business Solutions bij Trasys.

5. Focus op processen

Uit onderzoek van IDC in opdracht van Ricoh, blijkt dat meer dan 83 procent van de respondenten menen dat het optimaliseren van documentgedreven bedrijfsprocessen de omzet met gemiddeld 10 procent kan verhogen, en ook de zogenaamde ‘time to market’ met 13 procent kan versnellen. Ook andere bedrijven zien de noodzaak om de bedrijfsprocessen te verbeteren. “De overgrote meerderheid van de ondernemingen heeft de afgelopen jaren de productieprocessen geoptimaliseerd, maar weinigen hebben dat ook al gedaan voor hun bedrijfsprocessen”, oordeelt Ivo Muller, Printing & Document Division Leader bij Computacenter. Anders gezegd: er is in het verleden al fl ink bespaard op de 'hard cost' van het printerpark, terwijl nog te weinig aandacht gaat naar het optimaliseren van het hele proces van documentbeheer en printen. “Efficiënter werken is immers ook een middel om kosten te drukken en de omzet te verhogen”, besluit Muller.

De opmars van mobile printing Printers hebben een vaste positie veroverd binnen bedrijven, maar roesten daar dan ook letterlijk ook ‘vast’. Binnen de bedrijfsomgeving kan elke medewerker printopdrachten voltooien, maar zodra die zich buiten het bedrijfsnetwerk begeeft, wordt de printer onbereikbaar. Enkele initiatieven en technologieën brengen daar verandering in.

Pull printing of Follow me printing ‘Follow Me Printing’ of ‘Pull Printing’ verbreekt de band tussen een pc en een bepaalde printer. Zo kunnen printopdrachten op elke gekoppelde printer of multifunctional worden uitgevoerd - zelfs van het ene gebouw naar het andere. Printopdrachten worden pas uitgeprint als de gebruiker bij de printer staat en zich identificeert met een chipkaart of pincode. Zo vallen vertrouwelijke documenten niet in verkeerde handen. In de praktijk gaan alle printjobs in een ‘queue’ tot ze worden geactiveerd. Gebruikers kunnen zo veilig printen op een machine naar keuze, terwijl de printhoeveelheden en kosten beperkt worden, en de flexibiliteit toeneemt.

Mobile printing of ePrinting Met Mobile Printing of ePrinting wordt uw printer van overal bereikbaar om op afstand prints af te leveren. Die kunt u dan bijvoorbeeld meteen meepakken als u op kantoor arriveert. Of u laat een verslag rechtstreeks op kantoor afdrukken, zodat een andere dienst verder kan met uw gegevens. Er zijn al ePrinters op de markt en die bieden wel wat mogelijkheden. Zo is de installatie een stuk eenvoudiger. HP bijvoorbeeld bezorgt u tijdens de initiële ingebruikname een uniek e-mailadres dat gekoppeld is met uw printer. Door documenten te mailen naar dat adres, worden ze integraal afgedrukt. U kunt voor ePrinting uw huidige printer gebruiken, maar dat gaat samen met enkele beperkingen. Via Google Cloud Print kunt u bijvoorbeeld een printer in enkele seconden koppelen aan uw Gmail-account, maar dan moet u wel geregistreerd zijn bij de Googledienst. Daarnaast moet de computer waarop de printer is aangesloten, steeds actief zijn om inkomende printopdrachten te verwerken. Ook de smartphone speelt mee in dit verhaal. Heel wat fabrikanten hebben ondertussen al specifieke apps waarmee u via een smartphone van overal kan printen. Combineer dit met een cloudopslagdienst, en er ontstaat een constructie waarmeee u altijd en overal uw eigen documenten kan aanpassen en printen van op afstand. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012


39 27/09/12 15:19

FOCUS

INNOVATIE

INNOVATIE: VIJF VISIES

Over innovatie zijn al duizenden boeken geschreven, en nog meer columns, blogs, opiniestukken en andere visies van experts terzake. Wij bundelen enkele opmerkelijke inzichten. STEF GYSSELS

40


040_043_SBS131_Dossier Innovatie.indd 40

27/09/12 15:48

INNOVATIE

1

Een blauwe oceaan

‘Blue Ocean Strategy’, zo heet de bestseller van Chan Kim en Renée Maubogne die innovatie omschrijft als de zoektocht naar een blauwe oceaan. In plaats van de beste te willen zijn in een bestaande markt, (de ‘red ocean strategy’ - waar de zee rood kleurt van het bloed van haaien die elkaar de strot afbijten) kan u best op zoek gaan naar een markt die nog niet is aangeboord. Of beter nog: een markt creëren en daardoor domineren omdat men eerste en enige speler is. De voorbeelden liggen voor het rapen: Apple maakte niet zozeer furore met de iPod, wel met iTunes, een ecosysteem van eenvoudig downloadbare songs. Of denk aan de uitspraak van Henry Ford, die zowat op zijn eentje de auto-industrie heeft opgericht. “Als ik klanten had gevraagd wat ze wilden, dan hadden ze geantwoord: een sneller paard”. De perfecte illustratie van de mogelijkheden én de uitdaging van de ‘blue ocean’-gedachte: het komt er niet alleen op aan te weten waar de klant van morgen behoefte aan zal hebben, maar ook om de producten in huis te hebben die aan die behoefte beantwoorden.

2

Kinderspel

Soumitra Dutta is onder meer hoogleraar aan de Franse businessschool Insead en heeft al verscheidene boeken over innovatie geschreven. In zijn ‘Throwing Sheep in the Boardroom’ gaat het onder meer over de verhouding tussen sociale media en traditionele bestuursvormen. Volgens Dutta zit innovatie in onze genen, maar wordt de drang gaandeweg gesmoord door de samenleving. “Kijk maar naar een vierjarige: die blijft experimenteren, geeft niet op bij een mislukking, en stelt voortdurend vragen, tot wanhoop van zijn ouders. Volgens wetenschappers zijn dat precies de eigenschappen van innovatieve managers.” In ieder van ons schuilt dus innovatief vermogen, alleen drukken de meeste

volwassenen het weg. Dat heeft volgens Dutta twee oorzaken: “Ten eerste is er het onderwijssysteem dat gericht is op wat mag en wat niet. Een gemiddelde tienjarige krijgt per dag meer dan 120 keer het woord ‘neen’ te horen. Ten tweede: routines. Ze vormen een noodzakelijk onderdeel van ons leven, ook in het bedrijfsleven. Procedures helpen een bedrijf draaiende te houden. Maar er zouden af en toe momenten moeten ingelast worden waarop echt alles in vraag mag worden gesteld. Nu blijft innovatie in de meeste bedrijven beperkt tot het optimaliseren van wat al bestaat.”

“EEN GEMIDDELDE TIENJARIGE KRIJGT 120 PER DAG 'NEEN' TE HOREN. DAT IS NEFAST VOOR VERNIEUWING.”

3

Vijf niveaus

Mensen of bedrijven die beweren dat ze innovatief bezig zijn, hebben meestal gelijk. Er bestaan namelijk verschillende niveaus van innovatie, waarbij de eerste niveaus binnen ieders bereik liggen. Echter, naarmate het niveau stijgt, blijven er steeds minder voorbeelden over. Gary Hamel, professor aan de London Business School, onderscheidt vijf niveaus van innovatie. 1. Operationele innovatie: processen vernieuwen en kosten besparen door het stroomlijnen of herzien ervan. Dell bijvoorbeeld kon dankzij zijn optimale supply chain jarenlang goedkopere pc's fabriceren. 2. Product- (en diensten)innovatie: vernieuwing in het geleverde product of de dienst zelf. Voorbeelden zijn de Wii, multicore chips, 64 bitprocessors, … 3. Businessmodelinnovatie: de manier van bedrijfsvoeren vernieuwen. Zo bood Salesforce. com bijvoorbeeld bedrijfstoepassingen aan in abonnementvorm in plaats van met licenties. 4. Industrieveranderende innovatie: de manier waarop een hele sector werkt, veranderen. Na de lancering van de iPod bijvoorbeeld werd het hele iTunes-verhaal belangrijker dan het product zelf. 5. Managementinnovatie: een manier van leidinggeven, die continue vernieuwing in het bedrijf mogelijk maakt. Zo laat Google zijn medewerkers een dag per week met nieuwe technologie experimenteren, ook als die niets met de huidige functie te maken heeft. “Innovatie moet in het DNA van een bedrijf zitten”, vindt Gary Hamel. “Het hele bedrijf moet openstaan voor en zoeken naar vernieuwing. In deze snel veranderende tijden is dit de enige garantie op succes op lange termijn.” Niet alleen omdat er zo meer nieuwe ideeën worden gelanceerd, voegt Gary Hamel er nog aan toe, maar ook omwille van de gevolgen op puur menselijk vlak. “Managers die er in slagen om hun werknemers de instrumenten te bezorgen voor innovatie en open staan voor hun input, krijgen een gepassioneerd team in plaats van een uitvoerend. Kennis is slechts een commodity, met passie maak je het verschil.” SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012


41 27/09/12 15:48

FOCUS

INNOVATIE

het was een unieke combinatie die door weinigen zal kunnen worden geëvenaard. Want vergeet niet: ook de grote Steve Jobs werd ooit aan de deur gezet in zijn eigen bedrijf. Genadeloos zaken in vraag stellen leidt misschien tot innovatie, maar kan ook een korte carrière betekenen.

5

Ice 2.0

4

Anders denken

‘Think different’, de vermaarde slogan van Apple en dus van de in dit dossier onvermijdelijke Steve Jobs, betekent niet: anders denken. Het betekent vooral: bij alles wat u doet, bedenkt of plant, even stilstaan bij de vraag: hoe zou dit ook anders kunnen?

“KENNIS IS SLECHTS EEN MIDDEL, MET PASSIE MAAK JE HET VERSCHIL.” Jobs stelde zichzelf deze vraag zijn hele leven lang, bij alles wat hij deed of liet uitvoeren. Het heeft heel wat van zijn medewerkers grijze haren mee bezorgd, maar allemaal zijn ze het erover eens dat dit eindeloos in vraag stellen heeft geleid tot een aantal succesvolle en innovatieve producten dat niet te evenaren valt, van de Lisa en Mac II in de jaren ’80 tot de iPad. Het gevaar bestaat er in dat men ‘think different’ gaat synoniem stellen met ‘doe zoals Steve Jobs’. De CEO zaliger bezat een unieke mix van koppigheid, gedrevenheid, gevoel voor design, inventiviteit, dwangmatige controle, perfectionisme en een fameuze intolerantie voor het falen van anderen die zijn innovaties mogelijk maakte. Maar zoals gezegd:

42

Innovatie is heel moeilijk te bereiken vanuit bestaande structuren, daarvan is Guy Kawasaki overtuigd. Deze ondernemer/blogger/evangelist stond ooit mee aan de wieg van – jawel – de Apple Macintosh. Als ‘serial entrepreneur’ is hij er uiteraard van overtuigd dat innovatie vooral vanuit de start-ups komt en veel minder vanuit grotere ondernemingen. Als voorbeeld haalt hij het Ice 2.0-verhaal aan. Ice 1.0 was het tijdperk waarin bedrijven naar een bevroren meer trokken, gigantische blokken ijs zaagden, om die vervolgens met olifanten naar dorpen te vervoeren en verdelen onder wie het wilde hebben. In het tijdperk Ice 2.0 verscheen de ijsfabriek die met grote koelmachines blokken ijs kon produceren, zodat de aanvoer van blokken ijs naar de dorpen niet meer nodig was. In het tijdperk Ice 3.0 kwamen de diepvriezers op de markt, zodat we allemaal onze eigen ijsblokjes konden maken en een centrale ijsfabriek overbodig werd. “Opvallend hierbij is dat geen enkel bedrijf er in geslaagd is de transitie van het ene naar het andere tijdperk te overleven”, aldus Guy Kawasaki. “Wie ijs transporteerde van het meer naar de dorpen, is geen ijsfabriek beginnen bouwen, en wie ijsfabrieken had, is niet in de diepvriezermarkt gestapt.” Conclusie: het is voor gevestigde waarden binnen één markt bijzonder moeilijk om in een andere markt te stappen, zelfs als ze merken dat die andere markt hun eigen markt volledig verdringt. Kijk maar naar de cameramarkt, met gevestigde waarden zoals Polaroid of Kodak. Jarenlang waren ze marktleiders in de analoge fotografie, vandaag zijn ze gereduceerd tot randverschijnsels. “Om te innoveren, moet je durven vernietigen”, schreef Peter Hinssen ooit in zijn column in dit blad. Hij verwees hierbij naar het concept van ‘creative destruction’ van Joseph Schumpeter, een Oostenrijks econoom. En hij gaf er nog een extra dimensie aan: vaak wordt de innovatie uit de start-up opgeslokt door een gevestigde waarde, waardoor de creatieve drive weer verloren gaat. Maar die vindt dan ongetwijfeld weer zijn weg ergens in een andere, nieuwe start-up.



27/09/12 15:48

EVENT REPORT

Security: een draak met vele koppen Security is meer dan enkel een product. Het omhelst ook processen, policies en ‘people’. Want zeker de menselijke factor valt niet te onderschatten. Vier bedrijven aan het woord, met elk hun eigen klemtoon wat betreft security. WILLIAM VISTERIN We halen onze input uit het druk bijgewoonde Business Meets IT-seminarie over security, dat dit blad samen met uitgever Minoc Business Press organiseerde. Naar goede gewoonte werd het seminarie op gang getrokken met een overzicht van de marktcijfers (zie kader), om vervolgens een specialist en drie cases aan bod te laten komen. Het seminarie bevestigde andermaal de brede benadering die geldt voor bedrijven en hun aanpak rond security.

De uitdagingen

De uitdagingen in security voor bedrijven zijn enorm. “Pas in 1986 raakte het eerste virus voor de pc in omloop en werd verspreid via een floppy disk”, haalt Eddy Willems, security evangelist bij G-Data, aan. Een paar jaar geleden hadden we het enkel over virussen, spam en wormen. Vandaag gaat het om veel meer. “De bedreigingen van vroeger zijn er nog altijd. Maar daar zijn er een aantal bijgekomen, zoals phishing, keystroke loggers, zombies, adware, pharming enzoverder”, stelt Willems. Zelf haalt hij een aantal problemen aan waar bedrijven concreet mee worden geconfronteerd. Eén daarvan zijn de zogenaamde botnets, een groep besmette pc’s die ingeschakeld worden voor het versturen van spam en malware. Ook kmo's die vaak minder goed zijn beveiligd, hebben met botnets af te rekenen. Een andere uitdaging voor bedrijven is de opmars van de sociale media. “Vooral de combinatie van de menselijke factor met een technologisch probleem leidt tot problemen

44

bij bedrijven” aldus Willems. Vaak gaat het om software die geen patch of update heeft gekregen. “Of soms misleidt de malware de user om ergens op te klikken waar best niet op geklikt wordt.” Andere risico’s die Willems ziet, hebben te maken met de opmars van mobiele toestellen. Denk maar aan de malware threats in Androidtoestellen. Vorig jaar waren er 1.800 meldingen, en de eerste helft van dit jaar maar liefst 24.000. Je kan dus niet ontkennen dat er een probleem is.”

Security in de cloud

Uit de cijfers blijkt dat security in de cloud in de lift zit. Ongeveer 13 procent van de Belgische bedrijven doet reeds een beroep op de cloud, en bij grote bedrijven neemt dat nog toe. Al interpreteren we de cloud wel vrij breed. Zowel security as a service, bijvoorbeeld het filteren van mails, als het zogenaamde managed security valt hieronder. Bij het bedrijf Tenneco uit de autosector kiest men voor deze aanpak. “Net als als Toyota opteren wij


044_046_SBS131_Event Security.indd 44

27/09/12 15:59

SECURITY

Eddy Willems: "In de eerste helft van dit jaar waren er 24.000 meldingen van malware threats. Dat is een groot probleem."

voor een lean benadering. Binnen het wereldwijde netwerken securityteam is Dirk De Craemere, Technical Leader Network & Security, in feite de enige die verantwoordelijk is voor securityluik. “In zo'n omgeving is het onmogelijk om aan security te doen. Daarom gingen we op zoek naar een partner die bepaalde taken, zoals support en monitoring, over kon nemen”, vertelt De Craemere. “Op die manier heb je altijd een specialist ter beschikking en kan je ook op de kosten besparen.” Toch, zo geeft De Craemere toe, ligt het outsourcen van security niet voor de hand. “De relatie met de provider is een stuk intiemer. Het is ook geen samenwerking die je na een jaar opzegt. Daarom moet je er als klant ook

in investeren. Dat betekent ook een beetje de eigen bedrijfscultuur exporteren naar je service provider.”

Firewall

In het securitybeleid speelt de firewall al jaren een belangrijke rol. De laatste tijd duikt de zogenaamde ‘next generation firewall’ op. Zo’n ‘next generation firewall’, ook wel application firewall genoemd, is de jongste trend in netwerkbeveiliging. Dit type firewall richt zijn pijlen op het applicatieverkeer en voert zo onder SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012


45 27/09/12 15:59

EVENT REPORT

meer een nog grondigere inspectie van webapplicaties uit. Soms heeft men het ook wel eens over een Facebook fi rewall, want deze toestellen moeten bijvoorbeeld ook het gebruik van sociale netwerksites in bedrijven monitoren, fi lteren, weigeren of doseren - en dat per gebruiker. Voor de beveiliging van de online toepassing van de Rijksdienst voor Pensioenen opteerde men voor een ander type fi rewall: de Web Application Firewall (WAF). Deze is specifiek bedoeld voor webapplicaties. “Jaarlijks bezoeken ongeveer 1 miljoen mensen onze website ‘MyPension’, en daar zitten toch een fl ink aantal hackers bij”, weet Ivo Tuytens, IT security manager bij de Rijksdienst voor Pensioenen. Dergelijke fi rewalls moeten mogelijke hackpogingen tegen de webservers tegenhouden, zoals bijvoorbeeld een SQL-injectie. “Op applicatieniveau werken ze een stuk beter dan de traditionele fi rewalls. En eigenlijk ook nog verfijnder dan de next generation fi rewalls. Bovendien zijn ze zelflerend.”

BYOD

Een aspect van security dat meer en meer opduikt, focust op alles wat met BYOD of Bring Your Own Device te maken. Wat doe je als security manager met werknemers die zelf

hun mobiel toestel kiezen of het van thuis uit meebrengen? Nog niet zo heel veel Belgische bedrijven hebben hier een policy rond. Bij Cisco, niet toevallig een IT-bedrijf en dus in zekere zin betrokken partij, is dit wel het geval. Hun BYOD-beleid bestaat uit twee soorten toestellen. “Enerzijds zijn er de zogenaamde trusted devices, anderzijds de alternatieve toestellen”, vertelt Raphael Maes, IT Theater Lead North bij Cisco Systems. Werknemers moeten voor eigen, alternatieve toestellen, wel instemmen met een aantal criteria. Deze alternatieve toestellen behoeven een pincode van 4 digits, moeten na 10 minuten uitgeschakeld worden en kunnen in geval van nood worden gewist. Op deze toestellen biedt Cisco basisdiensten aan, zoals e-mail. Maar bedrijfsapplicaties als ERP en CRM lopen enkel via de trusted devices op basis van geëncrypteerde data. Een BYOD-aanpak met twee snelheden dus.

De heilige drievuldigheid Op het Business meets IT-seminarie over security brachten we ook enkele cijfers over het gebruik van securityproducten en het beleid dat bedrijven voeren. Jaren werd dit namelijk gedomineerd door producten die de bedrijven zelf installeren. Vaak ging het hierbij om de heilige drievuldigheid: antimalware software (antivirus), antispam en firewalls. Deze top drie blijkt voor elk bedrijf – klein en groot - van tel, al zien we een evolutie naar de integratie van antimalware en antispam in één software suite op desktopniveau. Toch geven deze drie producten inzake penetratie lichtjes terrein prijs in vergelijking met een aantal jaar geleden. Dat komt deels door de opmars van security in de cloud, zeker bij de grotere bedrijven.

Beschikt uw bedrijf over de volgende componenten? 74%

72%

71%

38% 31%

30% 25%

Antispam software

Firewall of UTM

Desktop antimalware of antivirus software

Servergebaseerde antimalware of antivirus software

Web- of URL-filtering

Digitale certificaten voor access tot bedrijfsnetwerk

Uitgewerkte security policy

13%

13%

Antimalware software op smartphones of tablets


Heeft uw bedrijf ... ? < 50 werknemers

50-500 werknemers

> 500 werknemers

Totaal

54% Ook de prioriteiten en investeringen inzake security voor de komende twaalf maanden verschillen grondig. Bij grotere bedrijven komt security in de cloud meer en meer op de agenda. Kleine bedrijven focussen zich voor de komende 12 maanden op de klassieke beveiligingsproducten: antimalware, antispam en firewall. Het bevestigt een grote kloof in securityaanpak tussen grote en kleine bedrijven.

46

34% 27%

25%

19% 13% 5% Security in de cloud

8% Security policy


Security policy


Security policy


Security policy

Bron: Insites Consulting, 2012 & Smart Business Strategies



27/09/12 15:59

SECURITY

Sponsors van het Business Meets IT-seminar ‘Security’ Certipost ontwikkelt oplossingen om documentstromen en elektronische identiteiten te beheren. Dankzij doorgedreven dienstverlening gaat Certipost om met de complexiteit, kosten en beveiligingskwesties die het beheer van deze identiteiten met zich meebrengt.

Certipost [email protected]

Koning & Hartman adviseert, ontwerpt, levert, implementeert, onderhoudt en beheert. Iedere dag leveren onze medewerkers een bijdrage aan betrouwbare en veilige oplossingen binnen de telecom, industrie en infrastructuur in de Benelux. Techniek zit in onze aderen en we zijn trots op wat we als bedrijf realiseren.

Koning & Hartman [email protected]

Microsoft ontwikkelt gebruiksvriendelijke hardware, software en diensten voor computer, tablet en smartphone. Van gamer tot bedrijf of overheid, we helpen u efficiënt te werken, info te delen en met ekaar in contact te blijven. Overal ter wereld.

Microsoft www.microsoft.com/belux/nl/ contact

Ninovesteenweg 196 9320 Erembodegem www.certipost.com

Woluwelaan 31 1800 Vilvoorde www.koningenhartman.com

A Koning & Hartman Solution

Da Vincilaan 3 1935 Zaventem www.microsoft.be

SecureLink is een vooraanstaande Benelux georiënteerde security en networking integrator opgericht in 2003. SecureLink’s missie is om klanten de ‘best of breed’ Networking & Security oplossingen aan te bieden en dit in goede banen te leiden van de design fase tot de implementatie en support.

SecureLink [email protected]

Telenet for Business biedt een ruime groep van kleine, grote en middelgrote ondernemingen en overheidsinstellingen in België en Luxemburg niet alleen telecommunicatiediensten maar ook oplossingen voor hosting, cloud computing en informatiebeveiliging aan. www.telenet.be/business

Telenet [email protected]

Westcon Security is internationaal en toonaangevend als het gaat om de distributie van security- en netwerk producten. Westcon Security biedt dagelijks ondersteuning aan resellers en integratoren die op hun beurt technologisch hoogstaande security oplossingen naar de markt brengen.

Uilenbaan 80 2160 Wommelgem www.securelink.be

Liersesteenweg 4 2800 Mechelen www.telenet.be/business

F5 Networks [email protected] Interleuvenlaan 62 3001 Leuven www.f5.com SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

047_047_SBS131_Eventreport_MKT.indd 47

47 27/09/12 15:58

TIME OUT

Wat u kan leren van Scandinavische thrillerauteurs Als België zijn chocolade heeft, Rusland zijn gas en Frankrijk zijn wijn, dan komt Scandinavië met een nieuw exportproduct: zijn thrillers. Een wereldwijd succesverhaal waar elke manager van kan leren. Het recent verfilmde ‘Headhunters’ van de Noorse auteur Jo Nesbo is hier een uitstekend voorbeeld van. WILLLIAM VISTERIN Scandinavische thrillers zijn hot. De Zweedse Millenniumtrilogie van wijlen Stieg Larsson is het schoolvoorbeeld van een succesvolle thriller. En ook de Wallander-reeks van Henning Mankell is goed voor tientallen miljoenen exemplaren wereldwijd. Andere succesverhalen vloeiden uit de pen van de IJslander Arnaldur Indridason en, zoals eerder vermeld, Jo Nesbo.

Headhunters

Opmerkelijk is dat het wereldwijde succes ook doorsijpelt naar het grote én het kleine scherm. De Millennium-trilogie kreeg bijvoorbeeld in 2011 zijn eigen Hollywood-remake. De Deense televisieserie ‘The Killing’ werd op de BBC in het Deens uitgezonden met Engelse ondertitels. Een opmerkelijk voorrecht voor een buitenlandse reeks. Ook het boek ‘Headhunters’ werd onlangs verfilmd. Het verhaal gaat over Roger Brown, een succesvolle headhunter met een dure levensstijl. Tot Roger een kandidaat voor een job tegen het lijf loopt, die een exclusief schilderij van Pieter-Paul Rubens bezit. Roger plant een kunstroof en de situatie loopt helemaal uit de hand.

Locatie

Hoe komt het nu dat Scandinavische thrillers wereldwijd furore maken, terwijl andere exportmerken uit dezelfde regio momenteel krasselen? Denk maar aan Nokia, of al die IJslandse banken, die zelfs compleet van de kaart geveegd werden. Talen als Zweeds, Noors en IJslands zijn bovendien niet meteen wereldtalen. En ironisch genoeg is de criminaliteit in die landen eerder aan de lage kant. De

belangrijkste oorzaak van hun succes is dat veel auteurs het thrillergenre nieuw leven inbliezen. Innovatie dus. De Millenium-trilogie gaat niet alleen over de redactie van het gelijknamige tijdschrift, maar raakt ook thema's als zakenimperia, vrouwenhandel en -mishandeling, bijzondere jeugdzorg, computercriminaliteit, belastingontduiking en politiek aan. Ook ‘Headhunters’ is, net als veel andere Scandinavische thrillers, een boek met heel wat plotwendingen en zoveel variatie, dat het niveau van de traditionele ‘detective lost moord op’ moeiteloos overstegen wordt.

Jo Nesbo, Headhunters, Cargo, 2010, 269 pagina’s, ISBN 9789023467281

Ook de omgeving maakt Scandinavië zo bijzonder. Want zelfs in een ‘flat world’ is locatie erg belangrijk. Het is, zoals The Economist het omschrijft, de kracht van ’think global, act local’. Want al beschrijft een thriller als 'Headhunter' perfect het plaatselijke landschap, de cast is erg internationaal, met Nederlandse jobkandidaten, Engelse voetbalclubs, Amerikaanse overnemers en Belgische schilderijen. SMART BUSINESS STRATEGIES OKTOBER 2012

049_049_SBS131_Time Out.indd 49

49 27/09/12 15:57

DE LIJST

TWITTER

Acht Twittertips van toptennissers Sommige twitterende topsporters moeten tegen zichzelf in bescherming worden genomen. Het gaat soms zelfs zover dat hun managers of club een tweetverbod uitvaardigen. Toptennissers hebben het meestal wel begrepen. We serveren hier acht tips. STEF GYSSELS

1. Twitter is geen eiland

5. Lok korte antwoorden uit Toen Juan Monaco onlangs vroeg wat hij zou eten in de donutshop, ontketende hij een storm aan reacties. Enerzijds omdat hij er een foto aan toevoegde van hemzelf in de wachtrij, maar ook omdat een reactie maar enkele seconden van uw volgers kost. Succes gegarandeerd.

Novak Djokovic heeft een eigen pagina op Whosay, het social network voor celebrities. Van daaruit stuurt hij foto’s naar Twitter met een mobiele app. Die zorgt weer voor extra verkeer van Twitter naar zijn Whosay-pagina. U bent misschien (nog) geen beroemdheid, maar zulke links kunnen natuurlijk ook vanuit Foursquare, Pinterest of Instagram. Petra Kvitova gebruikt Twitter dan weer om te linken naar goede doelen en events die zij ondersteunt.

6. Maak toegang eenvoudig

2. Trakteer uw volgers op scoops

7. Twitter gaat over nu

Hoe teneergeslagen Nadals fans ook waren met zijn opgave voor de US Open, de bittere pil werd verguld door de wetenschap dat zij het als eerste wisten, aangezien Rafa deze aankondiging eerst via Twitter deed. Zulke scoops doen wonderen voor de loyaliteit van uw volgers.

Wie foto’s van een event post, doet dat best op de dag van het event zelf. De dag nadien zijn ze immers al op alle andere media te vinden. Fans en volgers willen de spanning en sensatie van het moment zien, horen, voelen. Brad Gilbert heeft dat begrepen: op zijn account verschijnen regelmatig foto’s van de match nog voor ze is afgelopen.

3. Twitter is niet voor sales

8. Wees een rolmodel

Twittervolgers verwachten van hun tennisidolen geen ijle verkooppraatjes of verbloemde onzin. Het mag gerust wat minder glad en een dosis humor of zelfs sarcasme gedijt hier beter dan in de “officiële” communicatiekanalen. Janko Tipsarevic geeft het goede voorbeeld: zijn droge humor heeft hem op Twitter al heel wat extra fans opgeleverd.

4. Re-tweeten is genieten

Als idolen retweeten, genieten de fans. Gewoon af en toe een tweet van uw volgers retweeten is niet alleen goed voor uw merk, maar ook voor de band met uw volgers. Zo wordt

50

het geen eenrichtingsverkeer. Opkomend tennistalent Milos Raonic is hier bijzonder bedreven in.

Voor één keer een negatieve les van een tennisster: Serena Williams ontzegt haar fans de toegang tot haar foto’s via Twitter, tenzij ze eerst een app inladen … via Facebook. Vele volgers haken hier op af. Het feit dat mensen u volgen, zou moeten volstaan als voorwaarde om te genieten van alles wat u wil delen.

In deze categorie is er één notoir voorbeeld: Andra Agassi. Veel van zijn tweets, hashtags en zelfs zijn profielpagina zijn gewijd aan dat ene goede doel dat hij volop steunt: de opleiding van (kansarme) kinderen. Zijn engagement beperkt zich niet tot het obligaat opdraven op feestjes, en klinkt daarom des te oprechter. Twitter kan – indien het niet opportunistisch wordt gebruikt – een merk en imago dus fors de hoogte in stuwen. Maar ook de dieperik in, als u even niet oplet. Want ook op Twitter kunt u in één seconde volledig vernietigen wat u op één jaar hebt opgebouwd. Bron: socialmediaexaminer.com


050_050_SBS131_DeLijst.indd 50

27/09/12 15:56

AANZIENLIJKE BESPARINGEN MET MANAGED DOCUMENT SERVICES EN TASKALFA MULTIFUNCTIONALS

Met KYOCERA‘s Managed Document Services (MDS) kan u de outputkosten van uw bedrijf met 30%* verlagen. En u kan nog efficiënter gebruik maken van KYOCERA MDS in combinatie met de uiterst betrouwbare en flexibele TASKalfa 3550ci. TASKalfa 3550ci Tot 35 pagina’s A4 per minuut in kleur Geavanceerde kleurentechnologie voor uitstekende kwaliteit Standaard 2GB RAM + 160GB HDD geheugen en opslag Brede waaier papiertypes tot 300 g/m2, A3+ en banner formaat 7 papierbehandelings- en afwerkingsopties, waaronder boekjes vouwen en C-vouwen *Bron: Photizo Group

KYOCERA. REKEN OP ONS. KYOCERA Document Solutions Belgium - Tel. 02 720 92 70 - www.kyoceradocumentsolutions.be KYOCERA Document Solutions Inc. - www.kyoceradocumentsolutions.com

Smart Business_Type C_A4.indd 1

31/05/12 17:06

VIJF MYTHES printerpark

Recommend Documents